ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΝΕΑΡΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία της Τσουλφά Αικατερίνης που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώμα του ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ για τη μερική εκπλήρωση των υποχρεώσεων απόκτησης του Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Ανθρώπινη Απόδοση» στην κατεύθυνση Προσαρμοσμένη Ειδική Φυσική Αγωγή. Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2021

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΝΕΑΡΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία της Τσουλφά Αικατερίνης που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώμα του ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ για τη μερική εκπλήρωση των υποχρεώσεων απόκτησης του Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Ανθρώπινη Απόδοση» στην κατεύθυνση Προσαρμοσμένη Ειδική Φυσική Αγωγή. Εγκεκριμένο από το Καθηγητικό σώμα: 1 η Επιβλέπουσα: Βασιλική Μάνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Υπογραφή 2 ο Μέλος: Σπυρίδων Κέλλης, Ομότιμος Καθηγητής Υπογραφή 3 ο Μέλος: Αθανάσιος Δαλαμήτρος, Μέλος ΕΕΠΥ Υπογραφή Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2021

3 2021 Αικατερίνης Τσουλφά ALLRIGHTSRESERVED

4 ΑΦΙΕΡΩΣΗ Στους πολυαγαπημένους μου γονείς Σταμάτη και Ευαγγελία καθώς και στην πολυαγαπημένη μου νονά Μαρία και νονό Γιώργο τους οποίους θέλω να κάνω υπερήφανους βλέποντας με από ψηλά. Love is nothing in tennis, but in life it s everything.

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Με την ολοκλήρωση της συγγραφής της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής ένα υπέροχο ταξίδι γνώσεων, εξέλιξης, βελτίωσης ολοκληρώνεται. Ένα ταξίδι που έφτασε σ έναν προορισμό αλλά αποτελεί έναυσμα για ακόμη περισσότερους με στόχο την περεταίρω εξερεύνηση, εκμάθηση, εξέλιξη στο τομέα της αθλητικής επιστήμης και γνώσης. Ένα ταξίδι που δεν θα είχε ξεκινήσει χωρίς τη στήριξη της οικογένειας μου, αλλά και την πολύτιμη βοήθεια ορισμένων ανθρώπων οι οποίοι έδειξαν εμπιστοσύνη στο πρόσωπο μου, πίστεψαν σ εμένα και ήταν δίπλα μου καθόλη τη διάρκεια των σπουδών μου. Θα ήθελα ιδιαιτέρως να ευχαριστήσω την κύρια επιβλέπουσα της μεταπτυχιακής μου διατριβής Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προπονητικής του ΣΕΦΑΑ ΑΠΘ κα. Μάνου Βασιλική, για την τιμή που μου έκανε να με καθοδηγεί στο πλαίσιο της εκπόνησης της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής παρόλο που δεν φοίτησα στην κατεύθυνση Μεγιστοποίηση της Αθλητικής Απόδοσης. Κάποιες φορές οι λέξεις είναι φτωχές για να διατυπώσουν πόσο πολύ εκτιμάς έναν άνθρωπο. Όχι απλά επειδή ήταν δίπλα σου για να σε βοηθήσει ανιδιοτελώς, για την άψογη συνεργασία εκ μέρους της, αλλά για τη στήριξη και πίστη που δείχνει σ εσένα, λέγοντας σου πάντα την αλήθεια, παρακινώντας σε να γίνεις καλύτερη κάθε φορά. Ευχαριστώ επίσης τα μέλη της τριμελούς μου επιτροπής Ομότιμο Καθηγητή Προπονητικής του ΣΕΦΑΑ ΑΠΘ κ. Κέλλη Σπυρίδων και τον κ. Δαλαμήτρο Αθανάσιο για τις πάντα εύστοχες και καταλυτικές υποδείξεις τους κα ιτη συνεισφορά τους στην ολοκλήρωση της παρούσας μελέτης. Ευχαριστώ το Κέντρο Αθλητικής και Κινητικής Αξιολόγησης Metrisis και τον υπεύθυνο του κ. Κέλλη Ιωάννη για την παραχώρηση των οργάνων, όπως και τον κ. Καραμπαίρη Κων/νο για την επίδειξη της ορθής χρήσης των συγκεκριμένων οργάνων. Ευχαριστώ ολόψυχα τους αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης που συμμετείχαν στην έρευνα των αθλητικών συλλόγων CollectiveTennisSchool, Ατρόμητος Τριαδίου, LesRaquettesTennisAcademy, Πανοράματος, καθώς και τους προπονητές των αθλητών. Χωρίς τη συμβολή όλων δεν θα ήταν εφικτό να υλοποιηθεί η μελέτη. Τέλος νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω ξεχωριστά για όλα τον κ. Τσιάμη Αστέριο και τον κ. Καραλή Σπυρίδων που με εμπιστεύτηκαν και με δέχθηκαν στην τενιστική κοινότητα της Θεσσαλονίκης.

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αικατερίνη Τσουλφά: Η επίδραση του εδάφους προπόνησης σε παράγοντες της φυσικής κατάστασης νεαρών αθλητών και αθλητριών αντισφαίρισης. (Με την επίβλεψη της κα. Βασιλικής Μάνου, Ανάπλ. Καθηγήτριας) Σκοπός της μεταπτυχιακής διατριβής ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του εδάφους προπόνησης σε παράγοντες της φυσικής κατάστασης νεαρών αθλητών και αθλητριών αντισφαίρισης. Είκοσι εννέα αθλητές και αθλήτριες από αθλητικούς συλλόγους αντισφαίρισης της Θεσσαλονίκης, συμμετείχαν εθελοντικά στη συγκεκριμένη μελέτη. Δέκα τέσσερις είχαν ως βασική επιφάνεια προπόνησης τη σκληρή (Μ.Ο. ηλικίας: 13.96±1.53 έτη, ανάστημα: ±15.37 cm, σωματική μάζα: 57.16±13.77 kg, στάδιο Tanner: 3.07±1.07, δείκτης ωρίμανσης: 0.61±1.57 έτη) (Ομάδα Α) ενώ δέκα πέντε είχαν ως βασική επιφάνεια προπόνησης το χώμα (Μ.Ο. ηλικίας: 12.61±1.38 έτη, ανάστημα: ±13.53 cm, σωματική μάζα: 45.21±12.82 kg, στάδιο Tanner: 2.00±0.85, δείκτης ωρίμανσης: -0.98±1.63 έτη) (Ομάδα Β). Αξιολογήθηκαν στις εξής δοκιμασίες: 20m μέγιστη δρομική ταχύτητα, κατακόρυφα άλματα CMJ με και χωρίς τη συμμετοχή των χεριών, Βεντάλια, 505 και με τα δυο πόδια, Hit and Turn. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η απόδοση των αθλητών που προπονούνται σε σκληρή επιφάνεια να είναι υψηλότερη σ όλες τις δοκιμασίες στο έδαφος γηπέδου στο οποίο προπονούνται, ενώ αυτό δεν ισχύει για τους αθλητές που προπονούνται στο χώμα, όπου κατέγραψαν υψηλότερες επιδόσεις στο χώμα μόνο κατά τη δοκιμασία Hit and Turn (επίπεδο, VO 2 max, HR). Οι αθλητές που προπονούνται στο χώμα κατέγραψαν στατιστικά σημαντικά υψηλότερες τιμές στο επίπεδο και στη VO 2 max σε σχέση με την αντίστοιχη ομάδα που προπονείται σε σκληρή επιφάνεια. Συμπερασματικά, η διαφορετική επιφάνεια της βασικής προπόνησης είναι ικανή να διαφοροποιήσει ορισμένες παραμέτρους φυσικής κατάστασης και θα πρέπει να λαμβάνεται ως βασική παράμετρος για τη σύνθεση και διαφοροποίηση των προπονητικών προγραμμάτων. Λέξεις-κλειδιά: φυσική κατάσταση, έδαφος προπόνησης, αντισφαίριση i

7 ABSTRACT Aikaterini Tsoulfa: The effect of different training court surface on physical responses in young tennis players. (Under the supervision of Vasiliki Manou, Αssociate Professor) The aim of this study was to evaluate the effect of different training court surface on physical parameters in young tennis players. Twenty nine male and female tennis players from tennis clubs of Thessaloniki, voluntarily participated in this study. Fourteen had hard court as mane training surface (mean± SD: age 13.96±1.53 years, height165.79±15.37 cm, body mass57.16±13.77 kg, Tanner3.07±1.07, PHV 0.61±1.57 years) (Team A) and fifteen had clay court as mane training surface (mean± SD: age 12.61±1.38 years, height ±13.53cm, body mass 45.21±12.82 kg, Tanner 2.00±0.85, PHV-0.98±1.63 years) (Team B). Evaluated on following field tests: 20m sprint test, counter movement jumps (CMJ) with and without hands, spider run test,505 for both left and right limbs,hit and Turn. The results showes that the performance of players who training on hard court is higher in all field tests on the court surface in which they are training, while this does not apply for players who training in clay court where they recored higher performane in clay only during the Hit and Turn test (level, VO 2 max, HR). The players who training in clay court recoreded statistically significantly higher values at the level and VO 2 max compared to the tennis players who training in hard court. In conclusion, the different surface of mane trainning is capable of diversifying some physical parameters and should be taken as a key for synthesizing and differentiating the physical condition programs. Keywords: physical condition, training court surface, tennis. ii

8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ.i ABSTRACT ii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ iii ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ v ΚΑΤΑΛΟΓΩΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ..vi I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. 1 Σκοπός... 5 Σημαντικότητα Έρευνας.6 Περιορισμοί.. 6 Οριοθετήσεις 6 Μηδενικές Υποθέσεις 6 Ερευνητικές Υποθέσεις 7 II. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ.8 Αερόβια Ικανότητα 9 Αναερόβια Ικανότητα.14 Δρομική Ταχύτητα.15 Ευκινησία.18 Ισχύς κάτω άκρων.20 III. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ..23 Συμμετέχοντες.23 Περιγραφή των οργάνων.23 Περιγραφή των δοκιμασιών..25 Διαδικασία μέτρησης..29 Σχεδιασμός της έρευνας 30 IV. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.31 Περιγραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων και μεγέθη επίδρασης...31 Αποτελέσματα δοκιμασιών.32 iii

9 V. ΣΥΖΗΤΗΣΗ.47 VI. VII. VIII. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ...53 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.55 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 61 iv

10 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1. Τιμές VO 2 max της μελέτης των Ferrauti et al., Πίνακας 2.Αξιολόγηση αερόβιας ικανότητας σε αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης μέσω της δοκιμασίας Hit and TurnTennisTest.13 Πίνακας 3. Τιμές Γερμανικής Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης για νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης στη δοκιμασία 20μ δρομικής ταχύτητας και ενδιάμεσων χρόνων (5-10 m) 16 Πίνακας 4. Κατάταξη τιμών αξιολόγησης κατά τη δοκιμασία δρομικής ταχύτητας 20 yard(18.29m) αθλητών αντισφαίρισης έως 18 χρόνων (sec), σύμφωνα με την Αμερικάνικη ομοσπονδία αντισφαίρισης.16 Πίνακας 5.Επιδόσειςκατά τη μέγιστη δοκιμασία δρομικής ταχύτητας των 20μ και ενδιάμεσων χρόνων (5-10 m) 17 Πίνακας 6. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία (δεξί & αριστερό) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης..19 Πίνακας 7. Τιμές αξιολόγησης δοκιμασίας βεντάλια (sec) αθλητών αντισφαίρισης έως 18 ετών Πίνακας 8. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία βεντάλια (sec) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης...20 Πίνακας 9. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία των κατακόρυφων αλμάτων με χέρια (cm) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες από Κ12 έως Κ Πίνακας 10. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία CMJ σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης 22 Πίνακας 11. Σωματομετρικά χαρακτηριστικά...31 Πίνακας 12. Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της ομάδας Α.. 32 Πίνακας 13. Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της ομάδας Β..33 v

11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1.OptojumpMicrogate τοποθετημένο σε χωμάτινη επιφάνεια Εικόνα 2. Σχεδιάγραμμα δοκιμασίας Βεντάλια...27 Εικόνα 3. Σχεδιάγραμμα δοκιμασίας Εικόνα 4. Σχεδιάγραμμα δοκιμασίας Hit and Turn.29 Εικόνα 5. Αποτελέσματα δοκιμασίας 5m.34 Εικόνα 6. Αποτελέσματα δοκιμασίας 10 m.35 Εικόνα 7. Αποτελέσματα δοκιμασίας 20m..36 Εικόνα 8. Αποτελέσματα δοκιμασίας Βεντάλια 37 Εικόνα 9. Αποτελέσματα δοκιμασίας με το δεξί πόδι 38 Εικόνα 10. Αποτελέσματα ελλείμματος αλλαγής κατεύθυνσης με το δεξί πόδι..39 Εικόνα 11. Αποτελέσματα δοκιμασίας με το αριστερό πόδι...40 Εικόνα 12. Αποτελέσματα ελλείμματος αλλαγής κατεύθυνσης με το αριστερό πόδι.41 Εικόνα 13. Αποτελέσματα επιπέδου κατά τη δοκιμασία Hit and Turn...42 Εικόνα 14. Αποτελέσματα VO2max κατά τη δοκιμασία Hit and Turn..43 Εικόνα 15. Αποτελέσματα καρδιακής συχνότητας κατά τη δοκιμασία Hit and Turn.44 Εικόνα 16. Αποτελέσματα CMJ χωρίς τη συμμετοχή των χεριών...45 Εικόνα 17. Αποτελέσματα CMJ με τη συμμετοχή των χεριών...46 vi

12 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΝΕΑΡΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Τα τελευταία χρόνια το άθλημα της αντισφαίρισης γνωρίζει μεγάλη αναγνώριση με περισσότερο από 87 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως να ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά (ITFGlobaltennisreport, 2019). Η αντισφαίριση είναι ένα προϊόν μετεξέλιξης άλλων αθλημάτων (Gillmeister, 2008). Η σύγχρονη μορφή του αθλήματος γεννήθηκε στις αυλές μοναστηριών τον 11 αιώνα μ.χ. στην Γαλλία και από εκεί εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παίζονταν με τα χέρια χωρίς τη χρήση ρακέτας (Barzun χ.η. Olympic Studies Centre, 2015). Η ρακέτα και ο τρόπος μέτρησης των πόντων εφευρέθηκε και εισήχθη τον 16 αιώνα μ.χ. (OlympicStudiesCentre, 2015). Οραματιστής και δημιουργός της σημερινής μορφής της αντισφαίρισης είναι ο WalterCloptonWingfied. Το 1877 πραγματοποιείται το πρώτο πρωτάθλημα αντισφαίρισης, το Wimbledon (Bruce,EncyclopaediaBritannicaonline), ενώ το 1884 έχουμε την πρώτη γυναικεία συμμετοχή στο ίδιο τουρνουά (Olympic Studies Centre, 2015). Η αντισφαίριση συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των πρώτων σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων που έλαβαν μέρος στην Αθήνα το Ωστόσο μετά το 1924 αφαιρέθηκε από το πρόγραμμα (OlympicStudiesCentre, 2015). Το 1900 υπήρξε η πρώτη συμμετοχή γυναικών στους ολυμπιακούς αγώνες του Παρισιού όπου έλαβαν μέρος στα αθλήματα της αντισφαίρισης και του golf (OlympicStudiesCentre, 2015). Το 1923 αναγνωρίστηκαν τα τέσσερα μεγάλα τουρνουά, που από το 1930 έως και σήμερα είναι γνωστά και αναφέρονται ως «GrandSlam» AustralianOpen, RolandGarros, Wimbledon, U.S Open (ITFTENNIS.COM). Το 1988 κάνει την επανεμφάνιση του ως αγώνισμα στους ολυμπιακούς αγώνες της Σεούλ μετά την αναγνώριση των παικτών, ως επαγγελματίες αθλητές το 1968 (OlympicStudiesCentre, 2015). Το 1973 εισήχθη το σύστημα παγκόσμιας κατάταξης για τους άνδρες και έναν χρόνο αργότερα για τις γυναίκες. Μέσου του συστήματος αυτού παρέχεται έως και σήμερα μια δίκαιη ανάλυση της απόδοσης των παικτών και δημιουργεί έναν αντικειμενικό τρόπο για τον καθορισμό των συμμετεχόντων στα τουρνουά ( Σύμφωνα με τους κανονισμούς του αθλήματος διεξάγονται αγώνες μονού ανδρών-γυναικών, αγώνες διπλού ανδρών- 1

13 γυναικών-μικτού, αγώνες με αμαξίδιο (wheelchairtennis) καθώς και αγώνες στην άμμο (beachtennis) (ITFTENNIS.COM). Στην Ελλάδα η αντισφαίριση έκανε την εμφάνιση της με την ίδρυση του Ομίλου Αντισφαίρισης Αθηνών το Το 1938 ιδρύεται η Ελληνική Φίλαθλη Ομοσπονδία Αντισφαίρισης και το 1963 διοργανώνετε το 1 ο διεθνές τουρνουά στην Κέρκυρα(Δουβής, 2006). Σύμφωνα με τα στατιστικά της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης για το 2019 στην Ελλάδα το 0.89 % του πληθυσμού ασχολείται με την αντισφαίριση ( αθλητές). Συνολικά υπάρχουν 1686 γήπεδα, 344 tennis club και 1000 αναγνωρισμένοι προπονητές (ITFGlobaltennisreport, 2019). Το άθλημα της αντισφαίρισης διεξάγεται σε τρεις κύριες επιφάνειες, τη σκληρή, τη χωμάτινη, τον φυσικό χλοοτάπητα (hard, clay, grass), περισσότερες από οποιοδήποτε άλλο άθλημα (Dunn, Goodwill, Weat, Haake, 2011 Girard, Eicher, Fourchet, Micallef, Millet, 2007 Martin&Prioux, 2015). Έως τα τέλη της δεκαετίας του 1970 με αρχές του 1980, τα τρία από τα τέσσερα κορυφαία πρωταθλήματα παίζονταν σε γήπεδα από φυσικό χλοοτάπητα (US Open, Australian open, Wimbleton) ενώ το Roland Garros σε χωμάτινα γήπεδα. Στη συνέχεια αυτό άλλαξε και τα τουρνουά μέχρι και σήμερα παίζονται στις εξής επιφάνειες: Australian Open: Reboundace αλλάζοντας σε Greenset το 2019, US Open: Decoturf. Αυτές οι δύο επιφάνειες χαρακτηρίζονται ως «σκληρές». Το Roland Garros και το Wimbleton κράτησαν τις αρχικές τους επιφάνειες (Barnett, Pollard, 2007 Martin&Prioux, 2015). Με βάση τα τέσσερα κορυφαία τουρνουά και την επιφάνεια στην οποία παίζονται διαμορφώνεται ο ετήσιος προγραμματισμός των υπόλοιπων αγώνων. Κάθε επιφάνεια διαφέρει ως προς τη σκληρότητα και την τριβή επηρεάζοντας την αναπήδηση και την ταχύτητα της μπάλας (Fabre, Martin, Gondin, Cottin, Grelot, 2012 Martinetal., 2011 Starbucketal., 2015).Ως συνέπεια αυτών, μεταβάλλονται οι παράμετροι φυσικής κατάστασης (ταχύτητα, αντοχή, δύναμη, ευκινησία) (Ferrauti, Fernandez- Fernandez, Klapsing, Ulbricht, Rosenkranz, 2013 Gale-Ansodi, Castellano, Usabiaga, 2016), καθώς και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των αγώνων (Martinetal., 2011 Murias, Lanatta, Arcuri, Laino, 2007) και κινητικά πρότυπα (Muriasetal.,2007 Starbucketal., 2015). Με βάση την παγκόσμια ομοσπονδία αντισφαίρισης (ITF) οι επιφάνειες χωρίζονται σε κατηγορίες (αργή, μεσαία αργή, μεσαία, μεσαία γρήγορη, γρήγορη) με βάση τον τύπο (ακριλικό, τεχνητό χώμα-γρασίδι, άσφαλτος, μοκέτα, κόκκινη άργιλος, φυσικός χλοοτάπητας) καθώς και τον συντελεστή τριβής- αποκατάστασης της μπάλας με το γήπεδο (courtpacerating)(martin&prioux, 2015). Ο συντελεστής αυτός υπολογίζει την ταχύτητα της 2

14 μπάλας πριν από την πρόσκρουση με την επιφάνεια και την ταχύτητα με την οποία αυτή φεύγει μετά την πρόσκρουση (Brody, 2003). Η χωμάτινη επιφάνεια χαρακτηρίζεται ως η πιο αργή σε σχέση με τις άλλες δυο (γρασίδι, σκληρή). Έχει υψηλό συντελεστή τριβής με βασικό χαρακτηριστικό την υψηλή αναπήδηση της μπάλας, τη μικρότερη ταχύτητα μετά την αναπήδηση και ένταση των χτυπημάτων λόγω των πολλών περιστροφών της μπάλας (Pereira, Freitas, Moura, Aoki, Loturco, Nakamura, 2016)αλλά και τη συσσώρευση υγρασίας και αργίλου από την επιφάνεια του γηπέδου (Brody, 2003 Martin et al.,2011). Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται τα γήπεδα από πλαστικό-ακριλικό και χαρακτηρίζονται γήπεδα μεσαίας ταχύτητας. Τέλος τα γήπεδα από φυσικό χλοοτάπητα είναι τα πιο γρήγορα. Ο χαμηλός συντελεστής τριβής του γηπέδου μειώνει τον χρόνο αντίδρασης των παικτών, καθώς το ύψος της κατακόρυφης αναπήδησης της μπάλας είναι χαμηλότερο σε σχέση με τις άλλες δυο επιφάνειες. Έτσι ο χρόνος αναπήδησης και η λιγότερη απώλεια οριζόντιας ταχύτητας καθιστά την ταχύτητα της μπάλας πολύ γρήγορη (Martin&Prioux, 2015). Η απόδοση στην αντισφαίριση καθορίζεται από τρεις βασικούς παράγοντες, την τεχνική, την τακτική και τη φυσική κατάσταση. Για την προπόνηση τεχνικής και τακτικής αφιερώνονται κατά μέσο όρο ώρες/εβδομάδα ακόμη και στις νεαρές ηλικίες. Επειδή η τεχνική-τακτική θεωρείται ότι αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες απόδοσης, οι προπονητές τείνουν να μη δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη σημαντικότητα της φυσικής κατάστασης στην απόδοση με αυτό να αλλάζει τα τελευταία χρόνια (Ulbricht, Fernandez- Fernandez, Ferrauti, 2015). Ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες η προπόνηση φυσικής κατάστασης έχει δευτερεύοντα ρόλο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι τα στοιχεία που την αποτελούν παραλείπονται, καθώς όσο ανεβαίνει το αγωνιστικό επίπεδο τόσο μεγαλύτερη είναι και η ανάγκη για βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Από ένα σημείο και μετά, η προπόνηση τεχνικής, τακτικής και φυσικής κατάστασης συνυπάρχουν και αποτελούν αλληλένδετα στοιχεία. Σημαντικό ρόλο στα παραπάνω φαίνεται πως διαδραματίζουν και οι ψυχολογικοί / συναισθηματικοί παράγοντες (Ferrauti, Maier,Weber, 2000). Οι βασικές παράμετροι που διασφαλίζουν ένα υψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης στην αντισφαίριση είναι η μυϊκή δύναμη, η αντοχή, η ταχύτητα, η κινητικότητα, η ευκινησία, καθώς και ο συντονισμός των κινήσεων (Fernandez-Fernandez, San-Rivas, Sanchez-Munoz, Aleja-Tellez, Buchheit, Mendez-Villanueva, 2011 Koning, Huonker, Schmid, Halle, Berg, Keul, 2001). Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ψυχολογικοί 3

15 παράγοντες με πιο σημαντικούς αυτούς της θέλησης και διάθεσης για σκληρή δουλειά και επιθυμία επίτευξης των καθορισμένων στόχων (Δουβής,2006). Η αντισφαίριση από ένα εξ ολοκλήρου τεχνικό άθλημα εξελίχθηκε σ ένα δυναμικό και εκρηκτικό σπορ που απαιτεί υψηλά επίπεδα φυσικής κατάστασης (Ulbrichtetal., 2015). Κύριος προβληματισμός αποτελεί ο προσδιορισμός της ίδιας της φύσης του αθλήματος (Kovacs, 2006). Αποτελεί ένα σύνθετο άθλημα με υψηλές επιδόσεις σε όλους τους τομείς που καθορίζουν την απόδοση. Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται από διακοπτόμενες περιόδους αναερόβιας άσκησης, ποικίλων εντάσεων περιλαμβάνοντας επαναλαμβανόμενες εκρηκτικές κινήσεις σύντομης διάρκειας σε συνδυασμό με πολυάριθμες περιόδους ξεκούρασης (Kovacs, 2007). Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ο μέσος όρος της καρδιακής συχνότητας (HR) κυμαίνεται στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (HRmax), ενώ η πρόσληψη οξυγόνου (VO 2 ) στο 50-70% της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO 2max ) (Fernandez-Fernandez, Sanz, Sarabia, Moya, 2017). Η μέση διάρκεια ενός πόντου κυμαίνεται από 3 έως 15 sec κατά τον οποίο οι αθλητές καλύπτουν κατά μέσο όρο 3 m ανά χτύπημα και συνολικά 8 με 12 m σε ολόκληρο τον πόντο (Fernandez, Mendez-Villanueva, Pluim, 2006 Kovacs, 2006). Η τακτική και η στρατηγική επηρεάζονται άμεσα από την επιφάνεια του γηπέδου (Muriasetal., 2007). Αυτό αποδεικνύεται καθώς στα γήπεδα από χώμα το παιχνίδι παίζεται κυρίως από τη βασική γραμμή. Τα χτυπήματα εξαιτίας των πολλών περιστροφών της μπάλας δεν είναι τόσο δυνατά σε ένταση ώστε να δυσκολέψουν τον αντίπαλο με αποτέλεσμα να αυξάνεται η διάρκεια του πόντου (Murias et al., 2007 Martin&Prioux, 2015 Pereira et al., 2016). Από την άλλη στις σκληρές και γρήγορες επιφάνειες ο περιορισμένος χρόνος πίσω από τη μπάλα εξαιτίας των μεγάλων ταχυτήτων της, οδηγεί σε χτυπήματα serve-volley καθώς και σε προσεγγίσεις μπροστά και προς το φιλέ (Murias et al., 2007). Οι αγώνες που διεξάγονται σε χωμάτινα γήπεδα θεωρούνται σωματικά πιο απαιτητικοί σε σχέση με τους αντίστοιχους σε σκληρά γήπεδα (Reid&Schneiker, 2008). Στα γήπεδα από χώμα ο ενεργός χρόνος παιχνιδιού για έναν επιθετικό παίκτη, για έναν που χρησιμοποιεί όλο το γήπεδο και για έναν αμυντικό παίκτη έχει υπολογιστεί στο 21%±5.5%, 28.6%±4.2%, 38.5%±4.9% του συνολικού χρόνου του αγώνα (Bernardi, Vito, Falvo, Marino, Montellanico, 1998). Από την άλλη στα σκληρά γήπεδα ανεξαρτήτως τον τύπο παιχνιδιού κάθε παίκτη, το ποσοστό ενεργού χρόνου παιχνιδιού κυμαίνεται στο 20% της συνολικής διάρκειας του αγώνα (Docherty, 1982). 4

16 Για τον προσδιορισμό του επιπέδου της φυσικής κατάστασης των αθλητών αντισφαίρισης και τη δημιουργία ατομικού αθλητικού προφίλ, σημαντική είναι η διαδικασία της αξιολόγησης η οποία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον σχεδιασμό και την καθοδήγηση της προπονητικής διαδικασίας. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται με τη βοήθεια εργαστηριακών μετρήσεων και δοκιμασιών πεδίου (στο γήπεδο αντισφαίρισης). Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται αρκετές δοκιμασίες οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τα μέσα που διαθέτει ο κάθε προπονητής / σύλλογος και την παράμετρο που επιθυμεί να αξιολογήσει. Ορισμένες δοκιμασίες χαρακτηρίζονται ως πιο εξειδικευμένες ή έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για το άθλημα της αντισφαίρισης, ενώ άλλες είναι πιο γενικές και χρησιμοποιούνται ευρέως και σε άλλα αθλήματα (Fernandez-Fernandez, Ulbricht, Ferrauti, 2014). Ενδεικτικά για την αξιολόγηση της ισχύος των κάτω άκρων έχουν χρησιμοποιηθεί τα κατακόρυφα άλματα (Fernandez- Fernandez et al., 2014) τόσο σε ενήλικες αθλητές (Kilit&Arslan, 2016) όσο και σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης (Girard&Millet, 2009 Murphy, Duffield, Kellett, Reid, 2015 Ulbricht, Fernandez- Fernandez, Ferrauti, 2013). Η δρομική ταχύτητα έχει αξιολογηθεί με δοκιμασίες έως 20 m σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης (Ulbricht et al., 2013), ενώ η αερόβια αντοχή έχει καταγραφεί για νεαρούς αθλητές στις αγωνιστικές ηλικίες κάτω των 12 ετών έως και 17 ετών (Ulbricht, Fernandez-Fernandez, Mendez-Villanueva, Ferrauti., 2016). Ειδικά σχεδιασμένες για το άθλημα δοκιμασίες υπάρχουν για την αξιολόγηση της ευκινησίας όπως η δοκιμασία «βεντάλια» καθώς και για τον χρόνο αντίδρασης (Fernandez- Fernandez et al., 2014). Όλες οι παραπάνω μετρήσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε εσωτερικά ή εξωτερικά σκληρά γήπεδα αντισφαίρισης τύπου GreenSet και ReboundAce. Λαμβάνοντας υπόψη πως η βασική προπόνηση των αθλητών γίνεται σε μια συγκεκριμένη επιφάνεια ενώ καλούνται να αγωνιστούν στην ίδια ή σε διαφορετική από την επιφάνεια προπόνησης τους, με συχνό το φαινόμενο αυτής της εναλλαγής, θα ήταν ενδιαφέρον να ερευνηθεί η επίδραση της επιφάνειας προπόνησης σε παραμέτρους της φυσικής κατάστασης αθλητών και αθλητριών αντισφαίρισης. Σκοπός Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της επίδρασης του εδάφους προπόνησης σε παράγοντες της φυσικής κατάστασης νεαρών αθλητών και αθλητριών αντισφαίρισης. 5

17 Σημαντικότητα Έρευνας Η παρούσα έρευνα θα συμβάλει στον εμπλουτισμό της υπάρχουσας βιβλιογραφίας καθώς και στην πιθανή διαφοροποίηση των στόχων των προπονητικών μονάδων με βάση την επιφάνεια στην οποία οι αθλητές θα παίξουν το επόμενο τουρνουά, η οποία μπορεί να διαφέρει από την επιφάνεια που κάνουν προπόνηση. Περιορισμοί Ως περιορισμός της έρευνας αναφέρεται η αδυναμία ελέγχουτης εκτέλεσης των δοκιμασιών με το μέγιστο των δυνατοτήτων των δοκιμαζομένων. Οριοθετήσεις 1. Στη μελέτη έλαβαν μέρος υγιείς, ενεργοί νεαροί αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης με συμμετοχή σε επίσημους αγώνες, οι οποίοι είχαν προπονητική ηλικία τουλάχιστον δυο έτη και χρονολογική ηλικία 11 ετών. 2. Η επιφάνεια προπόνησής τους είναι ή το χώμα (clay) ή η σκληρή (hard). 3. Η επιλογή του εδάφους του γηπέδου της 1 ης μέτρησης έγινε τυχαία, χωρίς να είναι απαραίτητα το έδαφος βασικής τους προπόνησης. 4. Αθλητές που δεν ολοκλήρωσαν και τις δυο μετρήσεις αποκλείστηκαν από την έρευνα 5. Οι αθλητές δεν συμμετείχαν σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες (εκτός προπονήσεων) ή αγώνες κατά τη διάρκεια των μετρήσεων. 6. Οι αθλητές δεν συμμετείχαν σε προπόνηση ή αγώνα την προηγούμενη ημέρα των μετρήσεων. 7. Η 1 η από την 2 η μέτρηση απείχαν τουλάχιστον 48 ώρες μεταξύ τους και όχι περισσότερο από 1 εβδομάδα. 8. Όλες οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν από τους ίδιους ερευνητές κάτω από σταθερές συνθήκες (χώρος, θερμοκρασία, υγρασία, ώρα της ημέρας, εποχή του χρόνου). 9. Οι κηδεμόνες των συμμετεχόντων πριν τη συμμετοχή των αθλητών στις δοκιμασίες, υπέγραψαν έντυπο συναίνεσης (βλέπε παράρτημα) που ανέφερε αναλυτικά τον σκοπό και τη μεθοδολογία της έρευνας, την ελεύθερη πρόσβαση στις ατομικές τους μετρήσεις, καθώς και το ότι πιθανή εκούσια αποχώρηση τους από αυτήν ήταν επιτρεπτή. Mηδενικές υποθέσεις Δεν θα υπάρξουν διαφορές στις επιδόσεις των δοκιμασιών στα διαφορετικά εδάφη 6

18 πραγματοποίησής τους. Ερευνητικές υποθέσεις Στη δοκιμασία η αλλαγή κατεύθυνσης (χρόνος) στη χωμάτινη επιφάνεια θα είναι πιο αργός λόγω της ολίσθησης του εδάφους σε σχέση με τη σκληρή επιφάνεια (Ferrautietal., 2013) Υψηλότερα κατακόρυφα άλματα με ελεύθερα χέρια σε σχέση με τα αντίστοιχα χωρίς τη συμμετοχή των χεριών (Gerodimosetal., 2008). Η απόδοση των αθλητών θα είναι υψηλότερη στο έδαφος γηπέδου στο οποίο προπονούνται. 7

19 II.ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Το έδαφος του γηπέδου φαίνεται πως επηρεάζει την απόδοση του αθλητή καθώς αλληλεπιδρά και διαφοροποιεί τόσο τις παραμέτρους φυσικής κατάστασης (ταχύτητα, αντοχή, δύναμη, ευκινησία) (Ferrauti et al., 2013 Galle Ansodi et al., 2016) τα τεχνικά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού καθώς και τις φυσιολογικές απαιτήσεις του αθλήματος (Martin&Prioux, 2015) και τα κινητικά πρότυπα (Murias et al., 2007 Starbuck et al., 2015). Υπάρχουν έρευνες που μελέτησαν την επίδραση του εδάφους σε ενήλικες αθλητές αντισφαίρισης (28.0±5.1 έτη) καταλήγοντας πως επηρεάζεται η αντίληψη και η απόδοση των παικτών (βιοχημικές μεταβλητές) και πως είναι σημαντική η εξοικείωση με την εκάστοτε επιφάνεια (Starbuck et al., 2015). Σε άλλη έρευνα αξιολογήθηκε η επίδραση του διαφορετικού εδάφους αγώνων σε νεαρούς αθλητές αντισφαίρισης (26.2±4.3 έτη) στην ανάπτυξη νευρομυϊκής κόπωσης και τα αποτελέσματα έδειξαν πως δεν επηρεάζεται όταν ο ενεργός χρόνος παιχνιδιού είναι έως και 45 min (Fabre et al., 2012). Στην έρευνα των Girard et al. (2007), μελετήθηκε η επίδραση διαφορετικών επιφανειών γηπέδων αντισφαίρισης σε δέκα αθλητές και αθλήτριες (23.8±6.0 έτη) στην πελματιαία πίεση κατά τη διάρκεια κινήσεων serve-volley και μετακινήσεων στη βασική γραμμή. Οι ερευνητές συμπέραναν πως η επιφάνεια επηρεάζει σημαντικά την πελματιαία φόρτιση κατά τη διάρκεια διάφορων κινήσεων, προτείνοντας εφαρμογή διαφορετικών στρατηγικών για την πρόληψη των τραυματισμών για κάθε επιφάνεια. Στους ίδιους συμμετέχοντες μελετήθηκε η πελματιαία πίεση κάθε ποδιού ξεχωριστά κατά την εκτέλεση του 1 ου σερβίς σε διαφορετικές επιφάνειες γηπέδου (χώμα, σκληρό ). Τα αποτελέσματα έδειξαν να προσαρμόζεται ο παίκτης με την κάθε επιφάνεια. Παρατηρήθηκε πιο συντηρητική συμπεριφορά στο χώμα λόγω μεγαλύτερης ανάγκης για σταθεροποίηση και προτείνουν τη χρησιμοποίηση διαφορετικών προγραμμάτων βελτίωσης της φυσικής κατάστασης για κάθε πόδι ξεχωριστά (Girard, Micallef, Millet, 2010). Όσο αφορά στα τεχνικά χαρακτηριστικά των αγώνων και τη διαφοροποίηση αυτών με βάση το έδαφος γηπέδου ο Gale- Ansodi et al. (2016), σύγκριναν το φυσιολογικό προφίλ αγώνων που πραγματοποιήθηκαν σε χωμάτινα και σκληρά γήπεδα Ισπανών αθλητών και αθλητριών αντισφαίρισης (12.9±1.3 έτη). Με τη χρήση GPS καταγράφηκε η απόσταση (συνολική, ανά λεπτό, στις διάφορες ζώνες έντασης), η επιτάχυνση (συνολική, ανά λεπτό, ποσοστό), ο αριθμός των ράλι. Τα αποτελέσματα έδειξαν υψηλότερες φυσιολογικές απαιτήσεις αλλά και υψηλής έντασης προσπάθειες στη σκληρή επιφάνεια. Σε αντίθετα 8

20 αποτελέσματα κατέληξαν ο Pereira et al. (2016), οι οποίοι μελέτησαν και αυτοί τα κινηματικά χαρακτηριστικά αγώνων σε χωμάτινα και σκληρά γήπεδα νεαρών αθλητών (15.5±1.2 έτη) με τη χρήση GPS, με τα αποτελέσματα να δείχνουν να καλύφθηκε μεγαλύτερη απόσταση και περισσότερες ενέργειες σε υψηλή ένταση στο χώμα. Αερόβια ικανότητα Η αντισφαίριση σε σχέση με άλλα αθλήματα δεν έχει χρονικό περιορισμό ως προς την ολοκλήρωση ενός αγώνα (Kovacs, 2006). Η επιφάνεια του γηπέδου αποτελεί βασικό παράγοντα για τον συνολικό αριθμό χτυπημάτων και τη διάρκεια ενός πόντου καθορίζοντας έτσι τη συνολική διάρκεια ενός αγώνα. Άλλοι παράγοντες είναι ο τύπος του παίκτη, η τακτική που θα ακολουθηθεί, το φύλο, ο τύπος της μπάλας καθώς και οι περιβαλλοντικές συνθήκες (Kovacs, 2007 Torres-Luque, Sanchez-Pay, Bazaco Belmonte, Moya Ramon, 2011). Κατατάσσεται στα αθλήματα με κυρίαρχη την αναερόβια ικανότητα, απαιτώντας όμως υψηλά επίπεδα αερόβιας ικανότητας για την κάλυψη ενεργειακών απαιτήσεων κινήσεων χαμηλότερης έντασης αλλά και για την αποφυγή της κόπωσης (Kovacs, 2007 Reid, Duffield, Minett, Sibte, Murphy, Baker, 2013). Χαρακτηρίζεται από προσπάθειες υψηλής έντασης που ακολουθούνται από διαστήματα χαμηλότερων εντάσεων (Ferrauti et al., 2013). Κατά τη διάρκεια του πόντου παρατηρείται αύξηση των τιμών της VO 2 και της καρδιακής συχνότητας και μείωση των τιμών αυτών κατά τις διακοπές ανάμεσα από κάθε πόντο, game και set. Οι τιμές της VO 2 max κυμαίνονται από 44 έως και 69 ml kg min -1 χαρακτηρίζοντας τους αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης ως υψηλά αερόβια προπονημένους (Kovacs, 2007). Αυτές οι τιμές διαφέρουν ανάμεσα στους άντρες (VO 2 max> 50ml kg min - 1) και τις γυναίκες(vo 2 max> 42ml kg min - 1) με αυτές των πρώτων να είναι υψηλότερες. Ακόμη η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου και η καρδιακή συχνότητα σχετίζεται με την ηλικία αλλά και με τον τύπο παιχνιδιού με τους επιθετικούς παίκτες να έχουν χαμηλότερες τιμές καρδιακής συχνότητας και πρόσληψης οξυγόνου από τους αμυντικούς παίκτες στη διάρκεια ενός αγώνα (Torres- Luque et al., 2011). Αυτή είναι μια σημαντική πληροφορία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των προπονητικών προγραμμάτων που στοχεύουν στα διαφορετικά στιλ παιχνιδιού (Kovacs, 2007). Ακόμη έχουν παρατηρηθεί υψηλότερες τιμές κατά την εκτέλεση του σερβίς σε σχέση με την υποδοχή της μπάλας (30.8±5.7 vs 27.5±5.1 ml kg min -1 ) (Smekal et al., 2001). Είναι σημαντικό οι αθλητές και οι αθλήτριες αντισφαίρισης να έχουν VO 2 max> 50ml kg min -1 για καλύτερη απόδοση κατά τη διάρκεια 9

21 των αγώνων, ωστόσο δεν φαίνεται να ευνοούν περισσότερο τιμές μεγαλύτερες από 65 ml kg min -1 της VO 2 max (Kovacs, 2007). Έχουν καταγραφεί οι φυσιολογικές απαιτήσεις του αθλήματος καθώς και η επίδραση του εδάφους σε αυτές κατά τη διάρκεια κανονικών και προσομοιωμένων αγώνων καθώς και μέσα από διαφορετικές ειδικές ασκήσεις αντισφαίρισης (drills).στην έρευνα των Murias et al. (2007) συγκρίθηκαν οι μεταβολικές και λειτουργικές αποκρίσεις κατά τη διάρκεια προσομοιωμένων αγώνων 90 min σε χωμάτινα και σκληρά γήπεδα σε νεαρούς αθλητές αντισφαίρισης (16.9±0.7 ετών). Μέσω εργαστηριακής μέτρησης προσδιορίστηκε η VO 2 max:55.5±2.3 ml kg min -1. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στο μέσο όρο της καρδιακής συχνότητας και του γαλακτικού οξέος στο χώμα (143±22 vs 135±21 χτύπους /min) και (1.65±0.60 vs 1.16±0.34 mmol L ¹) καθώς και στο μέσο όρο της απόστασης που καλύφθηκε ανά παιχνίδι (1.447±143 vs 1.999±168 m) και ανά πόντο (11.6±1.5 vs 9.3±1.8 m)υποδηλώνοντας μεγαλύτερης έντασης παιχνίδια στο χώμα. Ο μέσος όρος του ποσοστού της VO 2 (26.33±3.25 vs 27.48± mmol L ¹)κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών παρέμεινε σταθερός. Οι αυξημένες μεταβολικές απαιτήσεις συνδέθηκαν με τον υψηλότερο ενεργό χρόνο παιχνιδιού που παρατηρήθηκε στο χώμα. Ακόμη μια έρευνα που μελέτησε την καρδιακή συχνότητα και το γαλακτικό οξύ κατά τη διάρκεια προσομοιωμένων αγώνων (16 game συνολικά) σε χωμάτινα και σκληρά γήπεδα είναι αυτή των Martin et al. (2011) σε αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης ηλικίας 22±2.9 έτη. Τα αποτελέσματα έδειξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην καρδιακή συχνότητα (154±12 vs 141±9χτύπους /min) και στο γαλακτικό οξύ (5.7±1.8 vs 3.6±1.2 mmol L ¹) στο χώμα, όπως και υψηλότερες τιμές στα τεχνικά χαρακτηριστικά των αγώνων στην ίδια επιφάνεια, συμφωνώντας με την προηγούμενη έρευνα πως οι αγώνες στο χώμα έχουν υψηλότερες φυσιολογικές απαιτήσεις. Όσο αφορά στη μελέτη των φυσιολογικών απαιτήσεων μέσω της χρήσης ειδικών ασκήσεων (drills), οι Reid et al.,(2013) βρήκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές με υψηλότερες μέσες τιμές της καρδιακής συχνότητας καθώς και υψηλότερες συγκεντρώσεις γαλακτικού οξέος στο χώμα σε νεαρούς αθλητές αντισφαίρισης (17±1 έτη). Ωστόσο φαίνεται πως οι απόψεις διίστανται καθώς στην έρευνα των Fernandez-Fernandez, Kinner, Ferrrauti, (2010) αλλά και των Chapelle, Clarys, Meulemans, Aerenhouts, (2017) δε φάνηκε το έδαφος να επηρεάζει τις φυσιολογικές απαιτήσεις του αθλήματος. Στην πρώτη έρευνα συμμετείχαν δέκα αθλητές αντισφαίρισης ηλικίας 24.2± 1.7 με VO 2 max: 56.2±7.4ml kg min -1 που προσδιορίστηκε εργαστηριακά ενώ κατά τη διάρκεια των ασκήσεων οι τιμές της VO 2 10

22 κυμάνθηκαν από 55-80% της VO 2 max. Οι ασκήσεις έλαβαν μέρος σε γήπεδα από χώμα και συνθετικό χλοοτάπητα (χαλί). Τέτοιου τύπου γήπεδα χαρακτηρίζονται ως αργές επιφάνειες. Στη δεύτερη έρευνα οι μετρήσεις έγιναν σε χωμάτινα και σκληρά γήπεδα και μετρήθηκαν συνολικά 20 αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης (22.8±6.6 ετών). Και εδώ δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις μέγιστες τιμές και στον μέσο όρο της καρδιακής συχνότητας, καταλήγοντας πως αυτές οι διαφοροποιήσεις στις φυσιολογικές απαιτήσεις ανάμεσα στα διαφορετικά γήπεδα ως προς το έδαφος μπορεί να καταγραφούν κατά τη διάρκεια μεγαλύτερων προσπαθειών χρονικά είτε αγώνων είτε ασκήσεων. Ο ακριβής προσδιορισμός της VO 2 max εργαστηριακά συνήθως γίνεται με τη χρήση διάφορων πρωτοκόλλων που εκτελούνται κυρίως σε δαπεδοεργόμετρα και κυκλοεργόμετρα. Μέσω της καταγραφής της VO 2 max και της HRmax καθορίζονται οι ζώνες ανάπτυξης της αντοχής. Για την εκτίμηση της αερόβιας ικανότητας στο γήπεδο της αντισφαίρισης έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετές δοκιμασίες.τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί και αναπτυχθεί δοκιμασίες πεδίου οι οποίες είναι βασισμένες στο παλίνδρομο τρέξιμο. Οι συγκεκριμένες δεν περιέχουν απλά ένα συνεχόμενο τρέξιμο σταθερής έντασης, αλλά περιλαμβάνουν αλλαγές κατεύθυνσης και επιταχύνσεις με σκοπό την επίτευξη της μέγιστης αερόβιας ικανότητας σε σύντομο χρονικό διάστημα μέσα από κινήσεις που μιμούνται αυτές του αγώνα (Fernandez-Fernandez et al., 2014). Σε 14 αθλητές αντισφαίρισης (23.0±1.9 ετών) καταμετρήθηκε η VO 2 max και η HRmax σε σκληρό γήπεδο εσωτερικού χώρου μέσω των δοκιμασιών Yo- YoIntermittentRecoveryTest 1(55.1±0.9ml kg min ±1.9 χτ/min), 20mMultistageShuttleRunTest (55.8±0.9ml kg min ±1.9 χτ/min), HitandTurnTennisTest(57.4±1.9ml kg min ±2.1 χτ/min). Μεγαλύτερες τιμές επιτεύχθηκαν μέσω της δοκιμασίας Hit and Turn Tennis Test, ενώ δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στη HRmax ανάμεσα στις δοκιμασίες (Kilit&Arslan, 2016). Όσο αφορά σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης υψηλού επιπέδου από 10.83±0.39 έως 12.9±0.3 ετών μέσω της δοκιμασίας 20mMultistageShuttleRunTest έχουν καταγραφεί μέγιστες τιμές της VO 2 από έως ml kg min -1 (Berdejo-del- Fresno, Vicente- Rodriguez, Gonzalez-Rave, Moreno, Rey-Lopez, 2010 Fargeas-Gluck&Leger, 2012). Για τον προσδιορισμό της VO 2 max έχουν σχεδιαστεί εξειδικευμένες δοκιμασίες πεδίου για το άθλημα της αντισφαίρισης. Δυο από αυτές είναι των Girard, Charalier, Lereque, Micallef, Millet, (2006) (Tennis specific incremental fitness test) και των Ferrauti, Kinner, Fernandez- Fernandez, (2011) (Hit and Turn tennis test). Μέσω της πρώτης εξειδικευμένης δοκιμασίας 11

23 καταγράφηκαν τιμές VO 2 max (58.2 ml kg min -1 ) και HRmax (187.3 χτύπους/min) σε 9 νεαρούς αθλητές αντισφαίρισης (16±1.6 ετών) και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο προσδιορισμός της VO 2 max μέσω δαπεδοεργόμετρου φαίνεται πως δεν εκτιμά με ακρίβεια την απόδοση των νεαρών αθλητών αντισφαίρισης. Κατά τη δεύτερη δοκιμασία των Ferrauti et al.(2011) συμμετείχαν 98 άτομα συνολικά (53 άντρες, 45 γυναίκες ) από 13 ετών και άνω. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε εσωτερικά γήπεδα από συνθετικό χλοοτάπητα (χαλί) και σε εξωτερικά γήπεδα από χώμα.οι μέγιστες τιμές της VO 2 και HR για κάθε ηλικία, φύλο αναγράφονται στον Πίνακα 1. Πίνακας 1. Τιμές VO 2 max της μελέτης των Ferrauti et al., VO 2 max HRmax (ml kg min -1 ) (χτύποι/λεπτό) ΑγόριαΚ ± ±7 Αγόρια Κ ± ±5 Ενήλικοι άντρες 60.4± ±7 Κορίτσια Κ ± ±6 Κορίτσια Κ ± ±4 Ενήλικες γυναίκες 47.3± ±3 Οι ερευνητές συμπέραναν πως η σωματική μάζα σχετίζεται με την VO 2 max σε μεγαλύτερες ηλικίες και τα νεαρά αγόρια κατέγραψαν υψηλότερες τιμές VO 2 κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας. Η δοκιμασία αυτή αποτελεί βασικό εργαλείο για την αξιολόγηση της αερόβιας ικανότητας και συμπεριλαμβάνεται στα εγχειρίδια αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης των ομοσπονδιών αντισφαίρισης της Γερμανίας, των Η.Π.Α, του Καναδά και της Αυστραλίας. Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως από πολλές μελέτες και για όλες τις νεαρές αγωνιστικές κατηγορίες τόσο σε αγόρια όσο και σε κορίτσια. Οι τιμές που έχουν καταγραφεί για τους νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αναγράφονται στον Πίνακα 2. 12

24 Πίνακας 2.Αξιολόγηση αερόβιας ικανότητας σε αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης μέσω της δοκιμασίας Hit and TurnTennisTest. Έρευνα Συμμετέχο ντες DTB, (2009) από 10 έως 19 ετών από 10 έως 19 ετών Fernandez- Fernandez, et al. (2012) Kilit& Arslan, (2016) Ulbricht et al., (2015) Ulbricht et al., (2016) 31 από 21 έως 26 ετών ±0.4 ετών 384 από 12 έως 17 ετών 546 από 12 έως 16 ετών 366 από 12 έως 16 ετών Δοκιμα σία Hit and Turn Hit and Turn Hit and Turn Hit and Turn Hit and Turn VO2max (ml kg min -1 ) 1. 10/11χ: χ: χ: /15χ: /17χ: 50.6 Αποτελέσματα HRmax(χτύποι/ min) Επίπεδο (level) Κ12: 11.6±1.57 έως 11.78±1.96 Κ14: 12.66±1.92 έως 13.76±1.74 Κ16: 13.83±1.86 έως 15.55±1.55 VO2max(ml kg mi n -1 ) 1. 10χ: χ: χ: χ: χ: χ: χ: χ: 60.2 Επίπεδο (level) πριν την παρέμβαση Ομάδα HIIT:14.0±3.2 Ομάδα RST:14.0±3.0 Ομάδα ελέγχου:15.2±2.3 VO2max(ml kg mi n -1 )πριν την παρέμβαση Ομάδα HIIT:45.4±1.9 Ομάδα ΟΤΤ:45.9±1.7 Αποτελέσματα Επίπεδο (level) Κ12: 11.6±2.5 έως 13.0±2.6 Κ13: 13.5±2.1 έως 14.2±2.9 Κ14: 14.4±2.5 έως 15.2±1.7 Κ15: 15.6±1.6 έως 16.4±1.3 Κ16: 16.5±1.0 έως 17.5±1.8 Κ17: 16.3±2.4 έως 17.7±1.8 HRmax(χτύποι/mi n) Επίπεδο (level) μετά την παρέμβαση Ομάδα HIIT:18.0±1.4 Ομάδα RST:16.1±1.8 Ομάδα ελέγχου:15.5±2.2 VO2max(ml kg mi n -1 )μετά την παρέμβαση Ομάδα HIIT:47.9±1.8 Ομάδα ΟΤΤ:48.6±1.9 Επίπεδο (level) Κ12: 12.41±2.01 έως 13.93±2.3 Κ14: 14.12±2.03 έως 15.16±2.06 Κ16: 16.34±1.81 έως 16.90±1.7 Επεξηγήσεις: = αγόρια, = κορίτσια,hiit = διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης, RST= προπόνηση επαναλαμβανόμενων δρομικών ταχυτήτων, OTT=προπόνηση εντός γηπέδου αντισφαίρισης. 13

25 Αναερόβια Ικανότητα Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα αντισφαίρισης εκτελούνται επαναλαμβανόμενες ενέργειες υψηλής έντασης μικρής χρονικά διάρκειας, όπως τα χτυπήματα, οι αλλαγές κατεύθυνσης, οι επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις. Ένα μέρος της προπόνησης οφείλει να στοχεύει στη βελτίωση της ικανότητας των αθλητών να εκτελούν επαναλαμβανόμενες προσπάθειες υψηλής έντασης (Fernandez-Fernandez, Zimek,Wiewelhove, Ferrauti, 2012). Για την αξιολόγηση της αναερόβιας ικανότητας στην αντισφαίριση συναντώνται στη βιβλιογραφία δοκιμασίες του τύπου δρομικών ταχυτήτων με ή χωρίς ενδιάμεσα διάλειμμα (RSA: Repeated sprint ability). ΟιFernandez-Fernandez et al.(2012) σύγκριναν την επίδραση της διαλειμματικής προπόνησης υψηλής έντασης (ΗΙΙΤ) και της προπόνηση επαναλαμβανόμενων δρομικών ταχυτήτων (RST) στην αερόβια ικανότητα, στην ειδική αντοχή, στην RSA καθώς και στην αλτική ικανότητα αθλητών αντισφαίρισης ηλικίας 21 έως 26 ετών. Η δοκιμασία RSA ακολουθούσε το μοτίβο 5m+11m+5m με 15 sec διάλειμμα ανάμεσα από κάθε προσπάθεια. Εκτελέστηκαν συνολικά 10 προσπάθειες και αξιολογήθηκε και η ικανότητα αλλαγής κατεύθυνσης. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες αυτής της ΗΙΙΤ, της RST και της ομάδας ελέγχου. Πριν την παρέμβαση ο χρόνος για τη δοκιμασία RSA (10Χ21μ) σε δευτερόλεπτα για την κάθε ομάδα ήταν 5.2±0.1, 5.3±0.2, 5.3±0.3 σε μία διαδρομή, ενώ μετά το τέλος της παρέμβασης για την ομάδα ΗΙΙΤ ήταν 5.2±0.1, για την RST 5.1±0.2 και για την ομάδας ελέγχου 5.3±0.3. Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στη βελτίωση του χρόνου ανάμεσα στις δυο ομάδες παρέμβασης και την ομάδα ελέγχου, με την ομάδα που ακολούθησε το πρόγραμμα RST να έχει την καλύτερη απόδοση στη συγκεκριμένη δοκιμασία. Στο άρθρο των Murphy et al. (2015), χρησιμοποιήθηκε η δοκιμασία RSA με τη μορφή 10Χ20m με 20 sec διάλειμμα ανάμεσα από κάθε προσπάθεια σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης ηλικίας 17±1.3 ετών (20 αγόρια, 10 κορίτσια). Πριν τη συμμετοχή τους σε αγώνες διάρκειας 4 εβδομάδων καταγράφηκε συνολικός χρόνος ολοκλήρωσης όλης της δοκιμασίας 34.66±2.27 sec ενώ κατά την επαναμέτρηση τους μετά το τέλος των αγώνων ο συνολικός χρόνος ήταν 35.15±2.42 sec. Ακόμη στην έρευνα των Dobos&Nagykaldi, (2016) σε αγόρια και κορίτσια από 10 έως 14 ετών χρησιμοποιήθηκε η δοκιμασία RSA με τη μορφή 5Χ10m όπου εκτός από την αερόβια ικανότητα αξιολογήθηκε και η ταχύτητα αλλαγής κατεύθυνσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν τα κορίτσια να καταγράφουν συνολικούς χρόνους ολοκλήρωσης της δοκιμασίας από έως sec και τα αγόρια από έως sec. Τέλος η ITF στο εγχειρίδιο της για την αξιολόγηση της αναερόβιας ικανότητας προτείνει τη δοκιμασία κατά την οποία ο αθλητής ξεκινάει από το κέντρο της βασικής γραμμής και εκτελεί μετακινήσεις προς όλες τις 14

26 κατευθύνσεις του γηπέδου. Μετά από το τέλος των 5 συνολικά διαδρομών ακολουθεί διάλειμμα 20 δευτερολέπτων. Αυτό εκτελείται συνολικά 5 φορές. Από την άλλη η Αυστραλιανή Ομοσπονδία Αντισφαίρισης χρησιμοποιεί τη δοκιμασία RSA 10Χ20m στην ευθεία με 20 sec διάλειμμα ανάμεσα από κάθε προσπάθεια. Δρομική Ταχύτητα Για την αξιολόγηση της δρομικής ταχύτητας χρησιμοποιείται η δοκιμασία των 20mμέγιστης δρομικής ταχύτητας με ενδιάμεσους χρόνους στα 5 και 10 m. Στην αντισφαίριση είναι πιο χρήσιμα τα δεδομένα που εξάγονται στα πρώτα 5 m όπου αξιολογείται η ταχύτητα του πρώτου βήματος αλλά και στα 10-15m όπου αξιολογείται η ικανότητα επιτάχυνσης. Οι μέσες τιμές σύμφωνα με έρευνες για νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης κυμαίνονται από 3.06±0.13 έως 3.78±0.26 sec. Πιο αναλυτικά, αναφέρονται τιμές 3.55±0.27 sec για αγόρια ηλικίας 13.6±1.4 σε σκληρά εξωτερικά γήπεδα. Στην παρούσα έρευνα καταγράφηκαν οι ενδιάμεσοι χρόνοι στα 5 (1.19±0.0sec) και 10 (2.02±0.1sec) m (Girard&Millet, 2009). Οι Leone, Comtois, Tremblay, Leger (2006), αξιολόγησαν αγόρια και κορίτσια ηλικίας 12.6±2.5 και 13.1±2.5 αντίστοιχα, από διαφορετικούς ομίλους αντισφαίρισης. Οι τιμές που καταγράφηκαν κατά τη δοκιμασία κυμάνθηκαν στα 3.78±0.26 sec. Στην ίδια έρευνα καταγράφηκε και ο χρόνος από το κέντρο της βασικής γραμμής προς τα δεξιά (1.36±0.09sec) και αριστερά (1.35±0.06sec (4 m). Οι Roetert, Piorkowski, Woods, Brown (1995), αξιολόγησαν νεαρούς αθλητές και αθλήτριες από 10 έως 15 ετών με σκοπό να φτιάξουν μια βάση δεδομένων για τις παραμέτρους της φυσικής κατάστασης. Στη δοκιμασία των 20yard (=18,2 m) για τα κορίτσια καταγράφηκαν τιμές από 3.0 έως 3.9 sec, ενώ για τα αγόρια από 2.9 έως 4.0 sec.οι Ulbricht et al. (2013), εξέτασαν την απόδοση νεαρών αθλητών αντισφαίρισης με βάση την ηλικία, καθώς και τη βιολογική τους ωρίμανση. Ειδικότερα, αξιολογήθηκαν αγόρια ηλικίας 15.0 έως 15.5 ετών και 0.5 έτη έως τη μέγιστη αύξηση του ύψους. Οι τιμές που βρέθηκαν ήταν 3.19±0.13 και 3.41±0.18 sec αντιστοίχως. Στους πίνακες 3 και 4 αναγράφονται οι τιμές για τη δοκιμασία των 20m δρομικής ταχύτητας και 20 γυαρδών (18.29m) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. 15

27 Πίνακας 3. Τιμές Γερμανικής Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης για νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης στη δοκιμασία 20m δρομικής ταχύτητας και ενδιάμεσων χρόνων (5-10 m). Αγόρια / Κορίτσια 5 m (sec) 10 m (sec) 20 m (sec) 10 ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ,18,19 ετών Πίνακας 4. Κατάταξη τιμών αξιολόγησης κατά τη δοκιμασία δρομικής ταχύτητας 20 yard(18.29m) αθλητών αντισφαίρισης έως 18 χρόνων (sec), σύμφωνα με την Αμερικάνικη ομοσπονδία αντισφαίρισης. Φύλο Πολύ καλά Καλά Μέτρια Χρειάζεται βελτίωση Κορίτσια < 3,2 3,20 έως 3,36 3,20 έως 3,54 > 3,62 Αγόρια < 2,9 2,90 έως 3,0 3,0 έως 3,30 > 3,30 Τέλος στον πίνακα 5 αναγράφονται οι έρευνες που χρησιμοποίησαν τη δοκιμασία της δρομικής ταχύτητας των 20m για την αξιολόγηση της απόδοσης σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. Σε όλες τις παραπάνω έρευνες οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε εσωτερικά ή εξωτερικά σκληρά γήπεδα τύπου Greenset και ReboundAce. 16

28 Πίνακας 5.Επιδόσειςκατά τη μέγιστη δοκιμασία δρομικής ταχύτητας των 20mκαι ενδιάμεσων χρόνων (5-10 m). Έρευνα Συμμετέχοντες Δοκιμασία Αποτελέσματα (sec) Dobos&Nagykaldi. (2016) Fernandez- Fernandez,et al., (2016) Fernandez-Fernandez et al. (2017), από 10 έως 14 ετών ±0.3 ετών Kilit& Arslan (2019) ±0.4 ετών Kramer et al.(2017) Murphy et al.(2015) 5m 20m Αγόρια Κ12: 1.27±0.08 Κ14: 1.26±0.1 Ομάδα παρέμβασης (πριν) 5m: 1.17±0.1 10m: 2.01±0.1 20m: 3.54±0.2 Ομάδα ελέγχου (πριν) 5m: 1.16±0.1 10m: 2.00±0.1 20m: 3.54± ±0.1 20m Ειδική προπόνηση (πριν) 5m:1.09± m:1.96± m:3.23± , 45 από 11 έως 16 ετών 20 17±1.3 ετών 10 20m 10m 20m Συνδυαστική προπόνηση (πριν) 5m:1.08± m:1.86± m:3.22±0.19 Ομάδα HIIT(πριν) 5m:1.12±0.1 10m:2.17±0.2 20μ:3.58±0.2 Ομάδα OTT (πριν) 5m:1.10±0.1 10m:2.14±0.2 20m:3.64±0.2 Αγόρια 5m:1.00± m:1.89±0.07 Πριν τους αγώνες 5m: 1.13± m: 1.92± m: 3.30±0.2 Κορίτσια Κ12: 1.33±0.11 Κ14: 1.27±0.1 Ομάδα παρέμβασης (μετά) 5m: 1.11±0.1 10m: 1.93±0.1 20m: 3.41±0.2 Ομάδα ελέγχου (μετά) 5m: 1.15±0.1 10m: 1.99±0.1 20m: 3.53±0.1 Ειδική προπόνηση (μετά) 5m:1.08± m:1.88± m:3.29±0.15 Συνδυαστική προπόνηση (μετά) 5m:1.08± m:1.86± m:3.30±0.09 Ομάδα HIIT(μετά) 5m:1.08±0.1 10m:2.07±0.1 20μ:3.37±0.2 Ομάδα OTT(μετά) 5m:1.06±0.1 10m:2.03±0.1 20m:3.42±0.2 Κορίτσια 5m:1.00± m:1.90±0.08 Μετά τους αγώνες 5m: 1.17± m: 1.98± m: 3.37±0.2 17

29 Πίνακας 5 συνέχεια. Επιδόσεις κατά τη μέγιστη δοκιμασία δρομικής ταχύτητας των 20mκαι ενδιάμεσων χρόνων (5-10 m). Έρευνα Συμμετέχοντες Δοκιμασία Αποτελέσματα (sec) Ulbricht et al. (2015) από 10 έως 17 ετών Ulbricht et al. (2016) ±1.39 ετών ±1.29 ετών 20m Κ12: 3.52±0.12 έως 3.61±0.18 Κ13: 3.50±0.16 έως 3.59±0.10 Κ14: 3.35±0.14 έως 3.46±0.16 Κ15: 3.29±0.17 έως 3.37±0.15 Κ16: 3.18±0.11 έως 3.19±0.07 Κ17: 3.06±0.13 έως 3.18± m Αγόρια 10m Κ12:2.00±0.08 έως 2.04±0.07 Κ14:1.95±0.08 έως 1.96±0.11 Κ16: 1.85±0.07 Αγόρια 20m Κ12:3.52±0.19 έως 3.64±0.19 Κ14:3.45±0.13 έως 3.47±0.16 Κ16:3.22±0.12 έως 3.25±0.17 Κορίτσια 10m Κ12:2.02±0.06 έως 2.03±0.09 Κ14:1.98±0.08 έως 1.99±0.08 Κ16:1.93±0.09 έως 1.96±0.15 Κορίτσια 20m Κ12:3.60±0.11 έως 3.61±0.14 Κ14: 3.50±0.14 Κ16:3.38±0.15 έως 3.41±0.14 Επεξηγήσεις: = αγόρια, = κορίτσια, HIIT: high- intensity interval training; OTT: on-court tennis training Ευκινησία Η ευκινησία των αθλητών αντισφαίρισης παίζει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του αγώνα. Εξαιτίας της ιδιομορφίας του αθλήματος, οι ερευνητές προσπαθούν να δημιουργήσουν δοκιμασίες οι οποίες να προσαρμόζονται στις ενεργειακές απαιτήσεις και τα χαρακτηριστικά ενός αγώνα αντισφαίρισης, ώστε να μπορέσουν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τους προπονητές / αθλητές. Μια τέτοια δοκιμασία είναι αυτή που χρησιμοποίησαν οι Leone et al. (2006) σε αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης ηλικίας 12.6±2.5 και 13.1±2.5 αντίστοιχα, από διαφορετικούς ομίλους αντισφαίρισης. Κατά τη δοκιμασία αυτή οι αθλητές καλούνταν να τρέξουν από το κέντρο της βασικής γραμμής προς τη μία εσωτερική γραμμή ύστερα προς την άλλη και τέλος έως το σημείο Τ (εκεί που τέμνεται η κεντρική γραμμή και η γραμμή του σέρβις). Ο χρόνος για την κάλυψη της συγκεκριμένης απόστασης μετρήθηκε στα 5.59±0.55 sec. Στην ίδια μελέτη χρησιμοποιήθηκε η ίδια δοκιμασία σε συνδυασμό με χτύπημα FH και BH στην αντίστοιχη εσωτερική πλάγια γραμμή, καταγράφοντας χρόνο 6.10±0.4 sec. Οι Cooke, Quinn, Sibte (2011) χρησιμοποίησαν φωτοκύτταρα οπτικού ερεθίσματος όπου κατά τη διάρκεια της 18

30 δοκιμασίας ο αθλητής καλούνταν να αντιδράσει σε ήδη γνωστή ακολουθία, ενώ στο δεύτερο στάδιο η ακολουθία ήταν τυχαία. Κατά τη δοκιμασία αυτή η ερευνητές κατέγραψαν το χρόνο ολοκλήρωσης ανάμεσα στην προσπάθεια της γνωστής και τυχαίας ακολουθίας και υπολόγισαν τον χρόνο αντίδρασης. Στην έρευνα των Ferrauti et al. (2013), καταγράφηκε η δρομική ταχύτητα σε συνδυασμό με χτύπημα FH, αλλαγή κατεύθυνσης 180 ο και επιστροφή στην αρχική θέση σε επιφάνεια γηπέδου αντισφαίρισης από χώμα και συνθετικό χλοοτάπητα (χαλί). Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο συνολικός χρόνος (3.63±0.08 vs 3.31±0.15sec) και ο χρόνος αλλαγής κατεύθυνσης (1.24±0.09 vs 1.09±0.04sec) σε ενήλικες αθλητές αντισφαίρισης ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερος στο χώμα. Ακόμη μια ειδική δοκιμασία ήταν αυτή που χρησιμοποίησαν οι Ulbricht et al. (2013) κατά την οποία μέσω δυο λαμπτήρων τοποθετημένες στο κέντρο του γηπέδου ο παίκτης καλούνταν από το κέντρο της βασικής γραμμής με βάση το φως που άναβε να τρέξει προς την αντίστοιχη πλευρά και να εκτελέσειfh ή BH σε σταθερή μπάλα και να επιστρέψει όσο πιο γρήγορα μπορούσε στην αρχική του θέση. Τα παιδιά που αξιολόγησαν ήταν αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης από 10 έως 19 ετών. Γενικά έχουν χρησιμοποιηθεί και οι δοκιμασίες Hexagontest και Tdrillagilitytest καθώς και η δοκιμασία Η τελευταία συμπεριλαμβάνεται και στο εγχειρίδιο αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης της Αυστραλιανής ομοσπονδίας αντισφαίρισης. Στον Πίνακα 6αναφέρονται οι έρευνες που έχουν χρησιμοποιήσει τη δοκιμασία σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. Πίνακας 6. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία (δεξί & αριστερό) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. Έρευνα Δείγμα Δοκιμασία Αποτελέσματα (sec) Fernandez- Fernandez et al. (2016) Fernandez- Fernandez et al. (2017) Murphy et al. (2015) ±0.3 ετών (δεξί& αριστερό) ± (δεξί& αριστερό) 20 17±1.3 ετών 10 Επεξηγήσεις: = αγόρια, = κορίτσια (δεξί& αριστερό) Ομάδα παρέμβασης (πριν) 2.95±0.2 Ομάδα ελέγχου (πριν) 2.93±0.1 Ειδική προπόνηση (πριν) 2.88±0.17 Συνδυαστική προπόνηση (πριν) 3.03±0.08 Πριν τους αγώνες Αριστερό: 2.68±0.13 Δεξί:2.68±0.13 Ομάδα παρέμβασης (μετά) 2.86±0.2 Ομάδα ελέγχου (μετά) 2.92±0.1 Ειδική προπόνηση (μετά) 2.86±0.17 Συνδυαστική προπόνηση (μετά) 2.95±0.11 Μετά τους αγώνες Αριστερό:2.72±0.12 Δεξί:2.71±

31 Η παγκόσμια ομοσπονδία αντισφαίρισης (ITF), αναφορικά με την παράμετρο της ευκινησίας, προτείνει μια δοκιμασία η οποία συναντάται με την ονομασία ''Spiderrun'' ή στα ελληνικά «βεντάλια». Οι Roetert, Garrett, Brown, Camaione, (1992), αξιολόγησαν με τη συγκεκριμένη δοκιμασία αγόρια ηλικίας από 8 έως 12 ετών (Μ.Ο. 11,62±0,62 έτη) και ο μέσος όρος ολοκλήρωσης της δοκιμασίας ήταν 18,85 sec. Οι Roetert et al. (1995), σε έρευνα με συμμετέχοντες αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης μικρότερης ηλικίας (12 έως 16 ετών), κατέγραψαν χρόνους από 17,2 έως 21 sec για τα κορίτσια και από 17,0 έως 20,3 sec για τα αγόρια. Στον Πίνακα 7, αναφέρονται οι νόρμες της δοκιμασίας βεντάλια σε νεαρούς αθλητές αντισφαίρισης σύμφωνα με το εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης (Roetert, 1998). Στον Πίνακα 8 αναγράφονται επίσης οι επιδόσεις κατά τη δοκιμασία βεντάλια. Πίνακας 7. Τιμές αξιολόγησης δοκιμασίας βεντάλια (sec) αθλητών αντισφαίρισης έως 18 ετών. Φύλο Πολύ καλά Καλά Μέτρια Χρειάζεται βελτίωση Κορίτσια < 17,10 17,10 έως 17,16 17,6 έως 17,34 > 17,34 Αγόρια < 14,60 14,60 έως 15,00 15,00 έως 15,40 > 15,40 Πίνακας 8. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία βεντάλια (sec) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. Έρευνα Δείγμα Δοκιμασία Αποτελέσματα (sec) Dobos&Nagykaldi(2016), από 10 έως 14 ετών Kramer et al. (2017) 47, 45 από 11 έως 16 ετών Επεξηγήσεις: = αγόρια, = κορίτσια Βεντάλια Βεντάλια Αγόρια Κ12: 21.1 Κ14: Αγόρια 17.50±0.7 Κορίτσια Κ12: Κ14: Κορίτσια 17.84±0.67 Ισχύς κάτω άκρων Η αντισφαίριση έχει εξελιχθεί σ ένα άθλημα γρήγορου ρυθμού, εκρηκτικό με έμφαση στη δύναμη και την ισχύ τόσο των άνω όσο και των κάτω άκρων. Στην έρευνα των Reid&Schneiker(2008), υπογραμμίζεται η σημασία της μυϊκής δύναμης και ισχύος των κάτω άκρων για την παραγωγή εκρηκτικών ενεργειών στην αντισφαίριση. Τα κατακόρυφα άλματα συναντώνται ευρέως σχεδόν σε όλα τα αθλήματα και σχετίζονται βιομηχανικά με διάφορες επιταχύνσεις και δυναμικές εκρηκτικές κινήσεις. Γι αυτό χρησιμοποιούνται και στην αντισφαίριση για την αξιολόγηση της ισχύος των κάτω άκρων. Κατά τη διάρκεια των 20

32 κατακόρυφων αλμάτων που εφαρμόζονται στο πεδίο μετρούνται οι χρόνοι επαφής και πτήσης (Fernandez-Fernandez et al., 2014). Ο ίδιος ερευνητής και οι συνεργάτες του (2012) σύγκριναν την επίδραση δυο διαφορετικών προπονητικών προγραμμάτων (HIITvsRST) στην αερόβια ικανότητα, στην ειδική αντοχή και στην αλτική ικανότητα. Οι μετρήσεις έγιναν σε 31 αθλητές αντισφαίρισης υψηλού επίπεδου (21.5 ετών, 12.0±3.6 προπονητική ηλικία). Τα αποτελέσματα έδειξαν τις εξής τιμές πριν και μετά την παρέμβαση για την ομάδα που ακολούθησε το πρόγραμμα HIIT και την ομάδα RST (HIIT (πριν) : 41.0±3.0 cmvsrst (πριν) : 38.4±4.0 cm, HIIT (μετά) : 40.4±3.0 cmvsrst (μετά) : 38.0±3.3 cm). Οι Ojaja&Hakkinen (2013), μελέτησαν πως διαμορφώνεται η φυσική απόδοση και η μυϊκή κόπωση κατά τη διάρκεια ενός τουρνουά τριών ημερών. Κατέγραψαν οχτώ αθλητές αντισφαίρισης ηλικίας 23.0±3.8 ετών πριν και μετά το τέλος του κάθε αγώνα. Κατά την αξιολόγηση της ισχύος των κάτω άκρων οι τιμές για τη δοκιμασία CMJ χωρίς τη συμμετοχή των χερών πριν τους αγώνες κυμάνθηκαν από 33.6±6.5 έως 35.0±5.7 cm και μετά το τέλος των αγώνων από 33.9±5.9 έως 34.6±5.0 cm. Από την άλλη ο Maquirriain (2013) αξιολόγησε την κόπωση των κάτω άκρων σε αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης (17.2±3.2 ετών) που αγωνίζονται σε διαφορετικές επιφάνειες (χώμα, σκληρό). Μέσω της δοκιμασίας των συνεχόμενων κατακόρυφων αλμάτων για 10 sec δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις δυο επιφάνειες στο χρόνο πτήσης, στο χρόνο επαφής και στο ύψος του άλματος (χώμα: 23.30±3.91 cm vs σκληρό: 22.9±4.31 cm). Όσο αφορά στους νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης οι Roetert et al. (1992), διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της ικανότητας απόδοσης νεαρών αθλητών με κατάταξη στην Αμερικάνικη Ομοσπονδία αντισφαίρισης. Συνολικά μετρήθηκαν 83 αγόρια με μέση ηλικία τα 11.62±0.62 έτη. Κατά τη δοκιμασία των κατακόρυφων αλμάτων με συμμετοχή των χεριών καταγράφηκαν τιμές με μέσο όρο τα cm. Κατέληξαν μετά από μια σειρά δοκιμασιών αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης πως ίσως σε αυτή την ηλικία τα χτυπήματα παίζουν σημαντικότερο ρόλο στην απόδοση και όχι οι παράμετροι φυσικής κατάστασης. Ο ίδιος ερευνητής και οι συνεργάτες του τρία χρόνια αργότερα αξιολόγησαν έναν μεγάλο αριθμό νεαρών αθλητών και αθλητριών των ηλικιών από 12 ετών και κάτω έως 16 ετών και κάτω. Σκοπός τους ήταν να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων απόδοσης. Οι τιμές για τη δοκιμασία των κατακόρυφων αλμάτων με τη συμμετοχή των χεριών αναγράφονται στο Πίνακα 9. 21

33 Πίνακας 9. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία των κατακόρυφων αλμάτων με χέρια (cm) σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες από Κ12 έως Κ16. Ηλικία Αγόρια Κορίτσια Κ έως έως Κ έως έως Κ έως έως Υπάρχουν αρκετές έρευνες που αξιολογούν την ισχύ των κάτω άκρων κυρίως με τη χρήση των κατακόρυφων αλμάτων CMJ, SJ, DJ ως μέρος της συνολικής αξιολόγησης των παραμέτρων της φυσικής κατάστασης. Στις νεαρές ηλικίας στην αντισφαίριση συναντάται κυρίως η δοκιμασία CMJ με ή χωρίς τη συμμετοχή των χεριών με την εκτέλεση της δοκιμασίας να πραγματοποιείται κυρίως σε σκληρές επιφάνειες. Οι τιμές που έχουν καταγραφεί για αυτή τη δοκιμασία σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης αναγράφονται στον Πίνακα 10. Πίνακας 10. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία CMJ σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. Έρευνα Δείγμα Δοκιμασία Αποτελέσματα (cm) Fernandez-Fernandez et al. (2014) Fernandez-Fernandez et al. (2016) Fernandez-Fernandez, et al. (2017) Girard & Millet(2009), από Κ12 έως Κ18 CMJ (χωρίςχέρια) Αγόρια Κ12: 28.9±3.8 Κ14: 31.0±4.2 Κ16: 36.5±4.4 Κ18: 39.9± ±0.3 ετών CMJ (χωρίςχέρια) Ομάδα παρέμβασης (πριν) 30.1±4.3 Ομάδα ελέγχου (πριν) 30.3± ±0.1 CMJ (χωρίςχέρια) Ειδική προπόνηση (πριν) 35.6± ±1.4 ετών Tanner: 3 Συνδυαστική προπόνηση (πριν) 35.1±3.4 CMJ (χωρίςχέρια) 32.97±13.10 Κορίτσια Κ12: 28.6±4.0 Κ14: 29.8±3.8 Κ16: 31.1±3.6 Κ18: 31.1±3.9 Ομάδα παρέμβασης (μετά) 32.0±4.1 Ομάδα ελέγχου (μετά) 30.9±4.0 Ειδική προπόνηση (μετά) 36.5±3.1 Συνδυαστική προπόνηση (μετά) 36.8±3.1 22

34 Πίνακας 10 συνέχεια. Επιδόσεις κατά τη δοκιμασία CMJ σε νεαρούς αθλητές και αθλήτριες αντισφαίρισης. Έρευνα Δείγμα Δοκιμασία Αποτελέσματα (cm) Kilit& Arslan(2019) ±0.4 ετών CMJ (χωρίςχέρια) Ομάδα HIIT(πριν) 27.4±2.5 Kramer et al. (2017) 47, 45 από 11 έως 16 ετών Murphy et al.(2015) Ulbricht et al. (2013) Ulbricht et al.(2015) 20 17±1.3 ετών από 15 έως 15.5 ετών 384 από 12 έως 17 ετών Ulbricht et al. (2016) ±1.39 ετών ±1.29 ετών CMJ (μεχέρια) CMJ (μεχέρια) Ομάδα OTT(πριν) 28.1±2.4 Αγόρια 30.65±3.59 Πριντους αγώνες 48.7±8.5 CMJ (χωρίςχέρια) 37.5±3.6 Ομάδα HIIT(μετά) 29.6±2.3 Ομάδα OTT(μετά) 30.4±2.2 Κορίτσια 29.61±3.76 Μετάτους αγώνες 47.7±8.2 CMJ (χωρίςχέρια) Κ12: 28.8±3.3 έως 30.5±4.9 Κ13: 29.0±4.0 έως 30.9±4.1 Κ14: 30.9±4.6 έως 34.8±2.6 Κ15: 32.8±3.9 έως 35.3±3.5 Κ16: 36.6±4.9 έως 39.0±3.2 Κ17: 36.3±3.8 έως 41.5±3.7 CMJ (χωρίςχέρια) Αγόρια Κ12:28.85±3.8 1 έως 29.89±5.04 Κ14:30.99±4.1 5 έως 32.77±3.43 Κ16:36.46±4.4 2 έως 36.92±2.82 Κορίτσια Κ12:27.99±2.9 3 έως 28.56±4.00 Κ14:29.78±3.7 6 έως 30.11±3.78 Κ16:31.14±3.5 6 έως 31.76±4.34 Επεξηγήσεις: = αγόρια, = κορίτσια, HIIT: high- intensity interval training; OTT: on-court tennis training 23

35 ΙΙΙ.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Συμμετέχοντες Στην παρούσα έρευνα πήραν εθελοντικά μέρος και αξιολογήθηκαν είκοσι εννέα αθλητές και αθλήτριες από αθλητικούς συλλόγους αντισφαίρισης της Θεσσαλονίκης, δέκα τέσσερις είχαν ως βασική επιφάνεια προπόνησης τη σκληρή (Μ.Ο. ηλικίας: 13.96±1.53 έτη, ανάστημα: ±15.37 cm, σωματική μάζα: 57.16±13.77 kg, στάδιο Tanner: 3.07±1.07, δείκτης ωρίμανσης: 0.61±1.57 έτη) (Ομάδα Α) ενώ δέκα πέντε είχαν ως βασική επιφάνεια προπόνησης το χώμα (Μ.Ο. ηλικίας: 12.61±1.38 έτη, ανάστημα: ±13.53 cm, σωματική μάζα: 45.21±12.82 kg, στάδιο Tanner: 2.00±0.85, δείκτης ωρίμανσης: -0.98±1.63 έτη) (Ομάδα Β). Η προπονητική τους ηλικία ήταν τουλάχιστον 2 έτη στο άθλημα με συμμέτοχη σε επίσημους αγώνες. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε κατά την αγωνιστική περίοδο του Τους δόθηκαν αναλυτικές πληροφορίες για τον σκοπό της έρευνας και τους ενδεχόμενους κινδύνους και οφέλη από τη συμμετοχή τους σε αυτήν. Βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην έρευνα ήταν η παράδοση της φόρμας συγκατάθεσης με την υπογραφή του γονέα η οποία είχε μοιραστεί στα παιδιά μια εβδομάδα πριν την προγραμματισμένη ημερομηνία πραγματοποίησης των δοκιμασιών (βλέπε Παράρτημα). Τέλος ενημερώθηκαν για την αποφυγή έντονης άσκησης ή συμμετοχής σε αγώνες ή σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες εκτός προπονήσεων την προηγούμενη ημέρα των αγώνων. Περιγραφή οργάνων Για την αξιολόγηση της σωματικής μάζας χρησιμοποιήθηκε η ζυγαριά ακριβείας Seca και μεζούρα για τη μέτρηση του αναστήματος από την όρθια καικαθιστή θέση. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν τα φωτοκύτταρα με χρονογράφο MicrogateWITTY το οποίο αποτελείται από το χρονόμετρο, 3 ζεύγη φωτοκυττάρων-ανακλαστήρων και κλακέτα για εκκίνηση του συστήματος χρονομέτρησης μέσω ηχητικού ερεθίσματος στις δοκιμασίες 20msprint, (δεξί & αριστερό), βεντάλια, Για την αλτική αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκε το OptojumpMicrogate κατά τη δοκιμασία CMJ με και χωρίς τη συμμετοχή των χεριών. Κατά τη μέτρηση αυτή στη χωμάτινη επιφάνεια τοποθετήθηκε χάρτινη βάση ακριβός ίδιου σχήματος ενός εκατοστού στην κάτω επιφάνεια των δύο δεσμίδων (εικόνα 1). 24

36 Εικόνα 1.OptojumpMicrogate τοποθετημένο σε χωμάτινη επιφάνεια. Περιγραφή δοκιμασιών Ανάστημα Για τη μέτρηση του αναστήματος ο δοκιμαζόμενος στεκόταν όρθιος χωρίς υποδήματα, με το βάρος να κατανέμεται εξίσου και στα δύο πόδια τα οποία ήταν ενωμένα. Το κορμί ήταν τεντωμένο, η πλάτη, τα ισχία και τα πέλματα, ακουμπούσαν σε τοίχο στον οποίο ήταν τοποθετημένη και εφαπτόμενη μια μετροταινία. Το κεφάλι ήταν σε ευθεία γραμμή, τα μάτια κοιτούσαν στην ευθεία και τα χέρια ήταν τοποθετημένα ελεύθερα πλάι του κορμού. Το ανάστημα προσδιοριζόταν σε ακρίβεια 0,5 cm, με τη βοήθεια ενός ορθογώνιου τριγώνου, όπου η μία εκ των δυο ορθών του πλευρών, εφαπτόταν στο υψηλότερο σημείο της κεφαλής και η άλλη στον τοίχο (Lohman, Roche&Martorell, 1988). Σωματική μάζα Η σωματική μάζα μετρήθηκε χωρίς υποδήματα με ψηφιακή ζυγαριά ακριβείας της εταιρείας Seca με ακρίβεια 0,1 kg. Ζητήθηκε από τους δοκιμαζόμενους να ανέβουν στη ζυγαριά με το βάρος τους κατανεμημένο εξίσου και στα δύο πόδια με το κεφάλι να κοιτάζει ευθεία μπροστά. Η μέτρηση επαναλαμβανόταν δύο φορές (Nieman, 1999). Ύψος κορμού Για τη μέτρηση του ύψους κορμού ο δοκιμαζόμενος καθισμένος σε έναν πάγκο (του οποίου το ύψος είχε ήδη καταγραφεί από το έδαφος έως το κάθισμα ) με το κορμό τεντωμένο και με την πλάτη και τα ισχία να ακουμπούν σε τοίχο στον οποίο ήταν τοποθετημένη και εφαπτόμενη μια μετροταινία. Το κεφάλι ήταν σε ευθεία γραμμή, τα μάτια κοιτούσαν στην ευθεία και τα χέρια ήταν τοποθετημένα πάνω στους μηρούς. Το ανάστημα 25

37 προσδιοριζόταν σε ακρίβεια 0,1 cm από το κάθισμα με τη βοήθεια ενός ορθογώνιου τριγώνου, όπου η μία εκ των δυο ορθών του πλευρών, εφαπτόταν στο υψηλότερο σημείο της κεφαλής και η άλλη στον τοίχο. Βιολογική ωρίμανση Ο προσδιορισμός της βιολογικής ωρίμανσης έγινε μέσω του ερωτηματολογίου βιολογικής ωρίμανσης ''Tanner'', το οποίο αποτελεί σύστημα αξιολόγησης των αναπτυσσόμενων μαστών, γεννητικών οργάνων και ηβικής τριχοφυΐας. Κάθε χαρακτηριστικό παρουσιάζεται σε πέντε στάδια. Το πρώτο στάδιο υποδεικνύει το προεφηβικό στάδιο. Το δεύτερο υποδεικνύει το αρχικό στάδιο ανάπτυξης. Το τρίτο και το τέταρτο στάδιο υποδεικνύουν τη συνεχόμενη ανάπτυξη των χαρακτηριστικών που συμβαίνει στην εφηβική ηλικία, ενώ το πέμπτο αντιπροσωπεύει την ενήλικη ή ώριμη ανάπτυξη των χαρακτηριστικών (Docherty, 1996). Οι αθλητές, αφού χωρίστηκαν σε αγόρια και κορίτσια, τους μοιράστηκε το αντίστοιχο φυλλάδιο για κάθε φύλο. Το κάθε παιδί κλήθηκε να κυκλώσει την εικόνα η οποία πίστευε ότι το αντιπροσώπευε. Το ερωτηματολόγιο ήταν εντελώς προσωπικό για το κάθε παιδί και χρησιμοποιήθηκαν μόνο οι φωτογραφίες των γενετικών οργάνων (βλέπε Παράρτημα). Μέγιστη δρομική ταχύτητα Η μέγιστη δρομική ταχύτητα μετρήθηκε με τη δοκιμασία των 20m. Ο εξεταζόμενος από όρθια θέση χωρίς κάποιο παράγγελμα και με δική του πρωτοβουλία ξεκινούσε να τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορούσε. Στα 5 και 10 m υπήρχαν φωτοκύτταρα όπως και στον τερματισμό. Έγιναν δυο προσπάθειες με ενδιάμεσο διάλειμμα 2 min. Καταγράφηκαν οι χρόνοι σε sec για τις αποστάσεις 0-5m, 0-10m, 0-20m. Η καλύτερη από τις δυο προσπάθειες χρησιμοποιήθηκε για περαιτέρω ανάλυση. Ισχύς κάτω άκρων Για την αξιολόγηση της κατακόρυφης αλτικής ικανότητας χρησιμοποιήθηκαν τα κατακόρυφα άλματα CMJ με και χωρίς τη συμμετοχή των χεριών. Εκτελέσθηκαν συνολικά 2 άλματα για κάθε περίπτωση με διάλειμμα ανάμεσα στα άλματα 30 sec. Η καλύτερη προσπάθεια από κάθε άλμα με χέρια και χωρίς τη συμμετοχή αυτών χρησιμοποιήθηκε για περαιτέρω ανάλυση. Χωρίς χέρια: ο αθλητής βρίσκεται σε όρθια θέση, τα πόδια στο άνοιγμα των ώμων και τα χέρια στη μεσολαβή. Ο αθλητής εκτελεί ταλάντευση έως 90 ο και στη συνέχεια ώθηση 26

38 για κατακόρυφο άλμα. Η κίνηση εκτελείται συνεχόμενα και σε γρήγορο ρυθμό. Με χέρια: ίδια κίνηση με CMJ με τη χρησιμοποίηση των χεριών. Τα χέρια κινούνται ελεύθερα με κατεύθυνση από πάνω προς τα πίσω και στη συνέχεια ακολουθούν το σώμα κατακόρυφα προς τα πάνω. Με την παρούσα δοκιμασία αξιολογήθηκε και η ικανότητα συντονισμού. Ευκινησία Η ευκινησία αξιολογήθηκε με τη δοκιμασία «Βεντάλια» και με τη δοκιμασία (δεξί & αριστερό) ως προς το χρόνο αλλαγής κατεύθυνσης. Για κάθε δοκιμασία πραγματοποιήθηκε μια προσπάθεια. Βεντάλια: : ο αθλητής τοποθετήθηκε στη μέση της βασικής γραμμής και σε απόσταση ένα μέτρο πίσω από αυτήν, στην οποία ήταν τοποθετημένα τα φωτοκύτταρα. Με δική του πρωτοβουλία ξεκινούσε όσο πιο γρήγορα μπορούσε, έτρεχε κάθετα προς τα εμπρός (1m) και αφού έφτανε πάνω στο κέντρο της βασικής γραμμής έκανε πλάγια βήματα προς τη δεξιά γραμμή του μονού (1) και επέστρεφε με τον ίδιο τρόπο πάλι προς το κέντρο. Συνέχισε να τρέχει διαγώνια και μπροστά στη δεξιά μεριά στο σημείο που ενώνονται η γραμμή του σερβίς και η πλάγια γραμμή του μονού γηπέδου (2) και με πίσω βήματα επέστρεφε πάλι στο κέντρο. Από εκεί έτρεχε ευθεία μέχρι το ''Τ'' που σχηματίζουν οι γραμμές που οριοθετούν τις γραμμές του σερβίς και η κεντρική γραμμή μή και επέστρεφε με πίσω βήματα (3). Το ίδιο επαναλήφθηκε και για ακόμη δυο διαδρομές προς την αριστερή πλευρά (4 & 5). Σε κάθε σημείο επαφής του αθλητή υπήρχαν κώνοι με αριθμημένες τις διαδρομές έτσι ώστε να μη γίνει κάποιο λάθος (εικόνα 2). Επιστρέφοντας από την τελευταία διαδρομή ο αθλητής έπρεπε να φτάσει πρώτα στο κέντρο και μετά να πραγματοποιήσει πίσω βήματα (1m) για να χρονομετρηθεί από τα φωτοκύτταρα Εικόνα 2. Σχεδιάγραμμα δοκιμασίας Βεντάλια (δεξί & αριστερό):ο ο αθλητής καλούνταν να τρέξει όσο πιο γρήγορα μπορούσε 27

39 μια απόσταση 15m πατώντας με ένα από τα δύο πόδια την γραμμή αλλαγής κατεύθυνσης και κάνοντας στροφή 180 ο να τρέξει άλλα 5m περνώντας ανάμεσα από τα φωτοκύτταρα. Στα 10m υπήρχαν τοποθετημένα φωτοκύτταρα και ο χρόνος ξεκινούσε με το πρώτο πέρασμα και σταματούσε με το δεύτερο πέρασμα. Καταγράφονταν επομένως ο χρόνος πραγματοποίησης της απόστασης 10 m με αλλαγή κατεύθυνσης 180 ο (εικόνα 3) προσπάθεια επαναλήφθηκε με πάτημα της γραμμής με το άλλο πόδι. Εικόνα 3. Σχεδιάγραμμα δοκιμασίας Αερόβια Ικανότητα Hit and Turn Για την εκτίμηση της αερόβιας ικανότητας χρησιμοποιήθηκε η δοκιμασία Hit and Turn (εικόνα 4). Ο αθλητής στεκόταν με τη ρακέτα στη μέση της βασικής γραμμής. Ηχητικό κομμάτι αυξανόμενης ταχύτητας εκτέλεσης καθοδηγούσε δίνοντας την κατεύθυνση του χτυπήματος με την λέξη Forehand ή Backhand. Ο αθλητής καλούνταν να τρέξει προς την αντίστοιχη πλευρά και να εκτελέσει εικονικό χτύπημα όταν άκουγε το ακουστικό ερέθισμα. Στη συνέχεια επέστρεφε στο κέντρο με πλάγια βήματα και συνέχιζε τρέχοντας αφού περνούσε το κέντρο για την εκτέλεση του χτυπήματος στην άλλη πλευρά. Αυτό συνεχιζόταν εναλλάξ. Η δοκιμασία ολοκληρωνόταν όταν ο αθλητής αδυνατούσε να ακολουθήσει δυο συνεχόμενα ακουστικά ερεθίσματα ή οικειοθελούς εγκατάλειψης λόγω κόπωσης. Ο προσδιορισμός της VO 2 max (ml kg min -1 ) έγινε με τη χρησιμοποίηση ηση του τύπου2.00 x επίπεδο+30 (Ferrauti et al., 2011). Η δοκιμασία αποτελούνταν από 20 επίπεδα και η διάρκεια του κάθε επιπέδου ήταν από 45 έως 50 sec κατά τα οποία εκτελούνταν 12 με 16 χτυπήματα. Ανάμεσα από κάθε επίπεδο μεσολαβούσε διάλειμμα 10 sec. 28

40 Εικόνα 4. Σχεδιάγραμμα δοκιμασίας Hit and Turn. Διαδικασία Μέτρησης Οι αθλητές και αθλήτριες αξιολογήθηκαν στις εγκαταστάσεις των αθλητικών συλλόγων Ατρόμητου Τριαδίου, CollectiveTennisSchool και LesRaquettestennisacademy. Πραγματοποιήθηκαν δυο ξεχωριστές μετρήσεις για κάθε ομάδα και η επιλογή του γηπέδου της 1 ης μέτρησης έγινε τυχαία, χωρίς να ήταν απαραίτητα το έδαφος της βασικής τους προπόνησης. Η 1 η από την 2 η μέτρηση απείχαν τουλάχιστον 48 ώρες μεταξύ τους. Οι δοκιμασίες πραγματοποιήθηκαν κάτω από ίδιες περιβαλλοντικές συνθήκες (θερμοκρασία, σχετική υγρασία) και ώρα της ημέρας (9:00-11:00). Οι αθλητές που δεν ολοκλήρωσαν και τις δυο μετρήσεις αποκλείστηκαν από την έρευνα. Οι αθλητές δεν συμμετείχαν σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες (εκτός προπονήσεων) ή αγώνες κατά τη διάρκεια των μετρήσεων. Οι αθλητές δεν συμμετείχαν σε προπόνηση ή αγώνα την προηγούμενη ημέρα των μετρήσεων. Οι δοκιμαζόμενοι ήταν ντυμένοι με αθλητική περιβολή και υποδήματα. Αρχικά, έγινε ενημέρωση για το σκοπό της έρευνας και τη διαδικασία των μετρήσεων. Στη συνέχεια, έγινε η καταγραφή των σωματομετρικών (ανάστημα, σωματική μάζα, ύψος κορμού, Tanner)καθώς και των προπονητικών χαρακτηριστικών ( προπονητική ηλικία, έδαφος βασικής προπόνησης, ώρες προπόνησης την εβδομάδα, ώρες προπόνησης φυσικής κατάστασης/εβδ). Αυτή η διαδικασία πραγματοποιήθηκε μόνο κατά την πρώτη μέτρηση. Ακολούθησε προθέρμανση 10 min που περιλάμβανε ελεύθερο τρέξιμο περιμετρικά του γηπέδου αντισφαίρισης (5min) και διατατικές ασκήσεις των άνω και κάτω άκρων (5min). Ο κάθε αθλητής μπορούσε να επιλέξει τον τύπο των διατατικών ασκήσεων της προτίμησής του. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της προθέρμανσης εκτελέσθηκαν με τυχαία σειρά οι ταχυδυναμικές δοκιμασίες (20msprint, (δεξί & αριστερό), CMJμε και χωρίς χέρια και η δοκιμασία Βεντάλια (sec) ανάμεσα στις οποίες υπήρχε διάλειμμα 2 min. Τελευταία έγινε η αξιολόγηση της αερόβιας ικανότητας. Η συνολική διάρκεια μέτρησης για 29