Η τηλε-εκπαίδευση αποτελεί, αναμφισβήτητα ένα σημαντικό εργαλείο

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ:: «ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:: ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΕΛΛΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ:: ΓΚΙΝΟΣΑΤΗΣ ΠΕΤΡΟΣ ΑΕΜ.. 7 ΚΑΒΑΛΑ 2006

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η τηλε-εκπαίδευση αποτελεί, αναμφισβήτητα ένα σημαντικό εργαλείο για την εκπαιδευτική διαδικασία. Σκοπός της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο η Τηλε-εκπαίδευση έχει συμβάλει στην καλυτέρευση των συνθηκών στο εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικότερα στον Ελλαδικό χώρο και την Τεχνολογική Εκπαίδευση. Θα αναλυθούν δύο έννοιες που είναι απόλυτα συνδεδεμένες με την τηλε-εκπαίδευση, οι τηλετάξεις και η τηλεδιάσκεψη. Επίσης θα δοθούν χρήσιμες πληροφορίες για όλες τις ενέργειες που λαμβάνουν χώρο αυτή τη στιγμή στην τηλε-εκπαίδευση. Τέλος, θα παρουσιασθούν όλα τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που συμμετέχουν στα διάφορα προγράμματα τηλε-εκπαίδευσης καθώς και οι φορείς που είναι αρωγοί στην επιτυχία των προγραμμάτων αυτών. A

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή Σελ Α Κεφάλαιο 1: 1. Τηλε-εκπαίδευση Σελ Ορισμός Τηλε-εκπαίδευσης Σελ Ιστορικά στοιχεία Σελ Που μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τηλε-εκπαίδευση Σελ Ποιος χρειάζεται την τηλε-εκπαίδευση σήμερα Σελ Τρόποι διανομής πληροφορίας Σελ Σύγχρονη διδασκαλία Σελ Ασύγχρονη διδασκαλία Σελ Ένα Παράδειγμα Ασύγχρονης Διδασκαλίας Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σελ Η προσφορά των σπουδών του Ε.Α.Π. Σελ Επικοινωνία διδάσκοντα- διδασκομένων Σελ Σύγκριση σύγχρονης και ασύγχρονης διδασκαλίας 1.8 Ευρωπαϊκή Ένωση και τηλε-εκπαίδευση Στόχοι Σελ 16 Σελ 17 Σελ 17 Δράσεις Σελ 18 Συμμετέχουσες χώρες Σελ 20 Υλοποίηση προγράμματος Σελ 20 Προϋπολογισμός Σελ 20 Παρακολούθηση και αξιολόγηση Σελ 21 Πλαίσιο Σελ Πως λειτουργεί ένα μάθημα τηλε-εκπαίδευση Σελ 22 Γκινοσάτης Πέτρος I

4 Κεφάλαιο 2: 2. Τηλετάξεις και Τηλεδιάσκεψη Σελ Ορισμός τηλετάξης Σελ Μοντέλα τηλετάξεων Σελ Περιγραφή μιας αίθουσας τηλε-εκπαίδευσης Σελ Περιγραφή των τεχνολογικών μέσων που χρησιμοποιούνται στις τηλετάξεις Σελ 31 Α) Συσκευές Σελ 31 Αα) Κάμερες Σελ 31 Αβ) Whiteboard Σελ 32 Αγ) Ηλεκτρονικοί υπολογιστές Σελ 33 Αδ) Συστήματα ήχου Σελ 34 Αε) Συσκευές προβολής Σελ 35 Β) Προγράμματα Σελ 35 Βα) W.W.W. Σελ 35 Ββ) Σελ 36 Βγ) Ανταλλαγή μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο Σελ Υπηρεσία τηλεδιάσκεψης Σελ Ορισμός Σελ Γενική περιγραφή Σελ Είδη τηλεδιάσκεψης Σελ 39 α) Τηλεδιάσκεψη σημείου προς σημείο Σελ 40 β) Τηλεδιάσκεψη ομάδας Σελ 40 γ) Τηλεδιάσκεψη ενός σημείου προς πολλά σημεία Σελ Τηλεδιάσκεψη και εκπαίδευση Σελ 42 Κεφάλαιο 3: 3. Τηλεκπαίδευση και Τεχνολογικά Σελ Greek Universities (GUNet) Σελ Γενική Περιγραφή Σελ Περιγραφή του Προγράμματος Σελ Το έργο Σελ Συμμετέχοντες Σελ Νέες Υπηρεσίες Τηλεματικής Σελ Προηγμένες Υπηρεσίες Σελ Συμπληρωματικά με άλλα έργα Σελ Στάδια του Έργου Σελ Διαπανεπιστημιακό Δίκτυο ΑΤΜ Σελ ΕΔΕΤ Α.Ε. Σελ Διοικητικό Συμβούλιο και Οργάνωση Σελ Οι δραστηριότητες της ΕΔΕΤ Α.Ε. Σελ Παρουσίαση των τρόπων διεξαγωγής της τηλε-εκπαίδευσης στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδα. Σελ 59 Α) Παρουσίαση της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλε- εκπαίδευσης της GUNet Σελ 59 Γκινοσάτης Πέτρος II

5 α) Εγγραφή Σελ 60 β)τα μαθήματά μου Σελ 61 γ) Λίστα Μαθημάτων Σελ 63 δ) Παρακολούθηση μαθήματος Σελ 64 ε) Περιοχή Συζητήσεων Σελ 65 ζ) Σύνδεσμοι Σελ 65 η) Χρήστες Σελ 66 θ) Ομάδες Χρηστών Σελ 67 ι) Ασκήσεις Σελ 68 κ) Κουβέντα Σελ 70 λ) Χώρος Ανταλλαγής Αρχείων Σελ 70 Β) Παρουσίαση των τηλετάξεων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στα Τ.Ε.Ι της Ελλάδος. Σελ 72 Τ.ΕΙ. Καβάλας Σελ 72 Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας Σελ 76 Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου Σελ 77 Τ.Ε.Ι. Πάτρας Σελ 80 Κεφάλαιο 4: 4. Η τηλε-εκπαίδευση ως εκπαιδευτική διαδικασία Σελ Πλεονεκτήματα Σελ Μειονεκτήματα Σελ Ευκαιρίες Σελ Κίνδυνοι Σελ Συμπεράσματα Σελ 91 Βιβλιογραφία Α) Ελληνική Βιβλιογραφία Σελ 93 Β) Ξένη Βιβλιογραφία Σελ 94 Γ) Μεταφράσεις Σελ 94 Δ)Τοποθεσίες στο Διαδίκτυο Σελ 94 Γκινοσάτης Πέτρος III

6 1. Τηλεκπαίδευση Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο θα αναλυθεί η έννοια της τηλεεκπαίδευσης. Θα αναφερθούν οι λειτουργίες και οι χρήσεις της. Θα καταγραφούν τα πλεονεκτήματα της σε σχέση με την παραδοσιακή εκπαίδευση και θα γίνει περιγραφή ενός μαθήματος τηλε-εκπαίδευσης για να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας του. Επίσης θα παρουσιαστεί το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, που αυτή τη στιγμή αποτελεί για τη χώρα μας τον μεγαλύτερο φορέα παροχής τηλε-εκπαίδευσης για άτομα άνω των 18 ετών, για άτομα που εργάζονται και θέλουν να αποκτήσουν περαιτέρω γνώσεις γύρω από ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. 1.1 Ορισμός της έννοιας Τηλε-εκπαίδευση Η εκπαίδευση από απόσταση είναι μία μορφή ελεύθερης εκπαίδευσης στην οποία δεν απαιτείται ο εκπαιδευτής και οι εκπαιδευόμενοι να βρίσκονται στον ίδιο τόπο. Ο εκπαιδευτής επικοινωνεί με τους εκπαιδευόμενους με κάποιο μέσο αμφίδρομης επικοινωνίας σύγχρονης ή ασύγχρονης. Η εκπαίδευση αυτή ονομάζεται και τηλε-εκπαίδευση ή τηλεεπιμόρφωση. Η εκπαίδευση από απόσταση ορίστηκε από τον θεωρητικό της εκπαίδευσης Michael Moore ως : «η οικογένεια των διδακτικών μεθόδων στις οποίες οι εκπαιδευτικές συμπεριφορές πραγματοποιούνται ξεχωριστά από τις μαθησιακές συμπεριφορές...έτσι ώστε η επικοινωνία μεταξύ του εκπαιδευόμενου και του εκπαιδευτή να διευκολύνεται από εκτυπωτικές, ηλεκτρονικές, μηχανικές ή οποιεσδήποτε άλλες συσκευές» Κεφάλαιο 1-1 -

7 Και από τον Grimes ως: Τηλεκπαίδευση και η εφαρμογή της στα Τεχνολογικά «Κάθε οργανωµένη προσέγγιση στη μάθηση κατά τη διάρκεια της οποίας ο εκπαιδευόµενος βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τον εκπαιδευτή για την πλειοψηφία των διδασκαλιών που πραγματοποιούνται.» 1.2 Ιστορικά Στοιχεία Η εκπαίδευση από απόσταση δεν είναι κάτι νέο, ίχνη της μπορούν να βρεθούν πολύ πίσω στο χρόνο και συγκεκριμένα στον 1 ο Μ.Χ. αιώνα. Δεν ήταν άλλος από τον Απόστολο Παύλο (εδώ όπως τον είδε ο Rembrandt) ο οποίος έγραφε στις πρώτες Χριστιανικές Εκκλησίες, διδάσκοντας για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας από απόσταση (ακόμα και από το κελί της φυλακής!). Αυτή ήταν και η πρώτη μορφή των σπουδών δια αλληλογραφίας, η οποία παρέμεινε και η μόνη μέθοδος της μάθησης από απόσταση μέχρι την έλευση του τηλεφώνου. Παρόλο όμως που ο Απ. Παύλος ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τις σπουδές δια αλληλογραφίας προκειμένου να «προσεγγίσει» τους μαθητές του, η χρήση της εκπαίδευσης από απόσταση πρωτοπαρουσιάστηκε σε οργανωμένη μορφή μόλις τον 19 ο αιώνα. Στην Αγγλία, το 1858 ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα Εξωτερικών Πτυχίων του London University. Ένα από τα πρώτα πανεπιστήμια της Αμερικής που προσέφεραν την εκπαίδευση από απόσταση με οργανωμένο τρόπο ήταν το Pennsylvania State University, το οποίο ίδρυσε το πρώτο δίκτυο τηλε-εκπαίδευσης το Το πανεπιστήμιο χρησιμοποιούσε την αιχμή της τεχνολογίας εκείνης της εποχής την αμερικανική υπηρεσία ταχυδρομείου- προκειμένου να επικοινωνεί με τους απομακρυσμένους φοιτητές του. Κεφάλαιο 1-2 -

8 Στην Αυστραλία και στα 1890, το Πανεπιστήμιο του Queensland προσπαθώντας να παρακάμψει το πρόβλημα της διασκορπίσεως του πληθυσμού, προσέφερε και αυτό με τη σειρά του εξωτερικό πτυχίο. Πίσω στην Αμερική του 1920, το Columbia University προσφέρει μαθήματα από απόσταση και χρησιμοποιεί (όπως και πολλά άλλα πανεπιστήμια εκείνης της εποχής) το ραδιόφωνο για τους σκοπούς του από τις αρχές του Στην δεκαετία, τη θέση του ραδιοφώνου θα καταλάβει ο νέος για τότε- θρίαμβος της τεχνολογίας:η τηλεόραση. Στα 1960, το υπουργείο εργασίας του Ενωμένου Βασιλείου, υπό τον Harold Wilson ενέκρινε την ίδρυση του πανεπιστημίου του άερα ( The University of the air ) το οποίο αργότερα έγινε το ανοιχτό πανεπιστήμιο το οποίο τώρα εδρεύει στο Milton Keynes. To ανοιχτό πανεπιστήμιο αρχικά είχε ως σκοπό την παροχή διπλωμάτων μέσω εκπομπών τηλεόρασης και ραδιοφώνου σε συνεργασία με το Βρετανικό Συμβούλιο Μετάδοσης (British Broadcasting Corporation). Ζωτικό συστατικό της παροχής μαθημάτων από απόσταση δεν έπαψε βέβαια να αποτελεί και το έντυπο υλικό που προσφερότανε από το πανεπιστήμιο. Σήμερα, το μεγαλύτερο ίδρυμα που προσφέρει εκπαίδευση εξ αποστάσεως είναι το πανεπιστήμιο της Νότιας Αφρικής, με περισσότερους από 200,000 ανθρώπους σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας. Μέχρι και το τέλος του 1950 η μόνη μέθοδος σπουδών δια αλληλογραφίας υπήρξε η χρήση του ταχυδρομείου για τη μεταφορά του έντυπου υλικού. Ακόμα και όταν χρησιμοποιήθηκαν οι εκπομπές μέσω ραδιοφώνου ή τηλεόρασης, η κατάσταση παρέμενε σχεδόν η ίδια καθώς εξακολουθούσε να αποτελεί «μονόδρομη» επικοινωνία: Ο δάσκαλος παρουσίαζε την πληροφορία χωρίς να υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ καθηγητή και «ακροατηρίου». Οι αλλαγές όμως στην τηλε-εκπαίδευση τα τελευταία 10 χρόνια είναι κάτι περισσότερο από δραματικές και συντονίζονται σε αυτή ακριβώς την απελευθέρωση: Οι καθηγητές έχουν αρχίσει να αλληλεπιδρούν με τα ανά τον κόσμο- διασκορπισμένα άτομα ή ομάδες ατόμων. Σήμερα λοιπόν, η τηλε-εκπαίδευση βασίζεται σε ένα εκπληκτικό ως προς τον αριθμό και την πολυπλοκότητα- αριθμό νέων τεχνολογιών. Κεφάλαιο 1-3 -

9 1.3 Πού Μπορεί να Εφαρμοσθεί η Τηλε-εκπαίδευση Υπάρχει η εντύπωση ότι οι τεχνολογίες της τηλε-εκπαίδευσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε ακαδημαϊκούς χώρους και να ενταχθούν μόνο στην υπάρχουσα διαδικασία εκπαίδευσης. Η εντύπωση αυτή είναι προφανώς λανθασμένη. Η τηλε-εκπαίδευση δίνει μία τελείως διαφορετική διάσταση στην έννοια της μάθησης. Με τη χρήση της τηλεεκπαίδευσης οι εκπαιδευόμενοι γλιτώνουν πολύτιμο χρόνο μετακινήσεων και τους δίνεται η ευελιξία για να διαλέξουν μόνοι τους το χρόνο που θα διαθέσουν. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες κάνουν ελκυστική την τηλε-εκπαίδευση και στον επιχειρησιακό χώρο. Οι εργαζόμενοι μπορούν να παίρνουν μέρος σε σεμινάρια, να συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους χωρίς να χρειάζεται να σπαταλάνε χρόνο σε μετακινήσεις και χωρίς να χρειάζεται να λείπουν από τη δουλειά τους. Οι επιχειρήσεις δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για τέτοιες τεχνολογίες, αφού τους προσφέρουν τη δυνατότητα για συνεχή εκπαίδευση των στελεχών τους με μικρό κόστος. 1.4 Ποιος Χρειάζεται την Τηλε-εκπαίδευση Σήμερα Τα άτομα που έχουν ανάγκη της εκπαίδευσης από απόσταση είναι συνήθως ενήλικα. Είναι άτομα στα οποία η απλότητα και η έλξη του κέρδους ενός πτυχίου σε οποιοδήποτε επίπεδο της πανεπιστημιακής ιεραρχίας συναντά την ανάγκη για ελάχιστη (έως μηδενική) τοπολογική αναστάτωση. Γονείς, κηδεμόνες, εργαζόμενοι ενήλικες και γενικά οι πολυάσχολοι συνήθως άνθρωποι βρίσκουν την τηλε-εκπαίδευση ως έναν εξαιρετικό τρόπο συνδυασμού μάθησης και ζωής. Το πρόγραμμα σπουδών είναι τις περισσότερες φορές ευπροσάρμοστο σε οποιονδήποτε ξεχωριστά επιθυμεί να το ακολουθήσει. Τα μαθήματα εξάλλου, ξεκινούν όταν ο μαθητής είναι έτοιμος ή εύκαιρος. Οι τηλε-εκπαιδευόμενοι μαθητές μπορούν να επιλέξουν την παρακολούθηση οποιουδήποτε μαθήματος, οποιαδήποτε ενώ, σε μερικές Κεφάλαιο 1-4 -

10 περιπτώσεις, είναι δυνατόν να σχεδιάσουν την ύλη την οποία θέλουν να παρακολουθήσουν. Οι περισσότεροι τηλε-εκπαιδευόμενοι μαθητές βρίσκονται σε μια ηλικία πάνω από τα 25 και για αυτό αναφέρονται και ως «ώριμοι μαθητές». Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ορισμένα τηλε-εκπαιδευτικά προγράμματα αναφέρονται αποκλειστικά σε άτομα που έχουν συμπληρώσει ένα κατώτατο όριο ηλικίας. Άλλα προγράμματα βέβαια, δεν έχουν ηλικιακό περιορισμό και απευθύνονται σε ενήλικους, ηλικιωμένους ή ακόμη και χαρισματικά παιδιά. Όσον αφορά το φαινότυπο των ατόμων που επιλέγουν την απόσταση από εκπαίδευση, πρόκειται για άτομα που επιθυμούν να μελετούν απομονωμένοι (χωρίς να σημαίνει ότι άτομα που προτιμούν το λεγόμενο group learning δεν θα ικανοποιηθούν με την παρουσία τους σε μια on-line «τάξη» τηλε-εκπαίδευσης), άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες ή επικίνδυνες, ως προς τις καιρικές τους συνθήκες, περιοχές μπορούν να είναι μερικοί από αυτούς που θα επιλέξουν την εκπαίδευση από απόσταση. Αλλά είναι ακόμη και άτομα που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν μια «κανονική» τάξη, λόγω προβλημάτων υγείας ή άτομα ειδικών ικανοτήτων. Συνοπτικά, αυτοί που έχουν ανάγκη των σύγχρονων μορφών της τηλεεκπαίδευσης είναι μεταξύ άλλων: Δημόσιοι Οργανισμοί - Τοπική αυτοδιοίκηση Πολυεθνικές επιχειρήσεις Βιομηχανίες Τράπεζες Εκπαιδευτικά ιδρύματα Εκπαιδευτήρια Τομέας Υγείας Εμπορικές επιχειρήσεις Τουριστικός Τομέας Ναυτιλιακές επιχειρήσεις Ιδιώτες Κεφάλαιο 1-5 -

11 1.5 Τρόποι Διανομής Πληροφορίας Η τηλε-εκπαίδευση με τη χρήση των σύγχρονων μέσων μπορεί να εκπληρώσει το σκοπό της με δύο διαφορετικούς τρόπους: Σύγχρονη Διδασκαλία και Ασύγχρονη Διδασκαλία. Η διαφορά των δύο διδασκαλιών έγκειται στον χρόνο τον οποίο διεξάγεται η διδασκαλία. Στην μεν σύγχρονη διδασκαλία, εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενοι βρίσκονται σε απευθείας σύνδεση και μπορούν να υποβάλλουν ταυτόχρονα ερωτήματα και παρατηρήσεις. Αντίθετα στην ασύγχρονη διδασκαλία η παρακολούθηση του μαθήματος από τους εκπαιδευόμενους δεν γίνεται την ώρα που ο εκπαιδευτής παραδίδει το μάθημα αλλά την ώρα που εκείνοι επιθυμούν, γι αυτό και συχνά ονομάζεται εκπαίδευση δια αλληλογραφίας Σύγχρονη Διδασκαλία Η σύγχρονη διδασκαλία είναι μια διαδικασία κατά την οποία ο τηλεκπαιδευτής βρίσκεται σε απευθείας σύνδεση με τους μαθητές του με videoconference και whiteboard εργαλεία μέσω κάποιου δικτύου. Όταν αναφερόμαστε λοιπόν στον όρο «σύγχρονη διδασκαλία» εννοούμε ότι υπάρχει η απαίτηση τόσο από τον τηλεδιδασκόμενο όσο και από τον τηλεδιδάσκοντα της χρησιμοποίησης των μέσων εκείνων που είναι απαραίτητα για να γίνει το μάθημα την ίδια χρονική στιγμή. Για παράδειγμα, έστω ότι το μάθημα γίνεται υπό την μορφή της τηλεδιάσκεψης, τότε τόσο ο διδάσκων όσο και οι διδασκόμενοι χρησιμοποιούν μία Web camera την επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο (real time). Προφανώς, για να συμμετάσχει κάποιος στο μάθημα, θα πρέπει να συνδεθεί, χρησιμοποιώντας κάποιο κατάλληλο πρόγραμμα, με τον υπολογιστή του κάποια καθορισμένη ώρα σε έναν server, όπου διεξάγεται το μάθημα. Η αλληλεπίδραση σε αυτήν την περίπτωση είναι σύγχρονη για όλους τους συμμετέχοντες, γεγονός που διευκολύνει την καλύτερη κατανόηση του Κεφάλαιο 1-6 -

12 διδακτικού αντικειμένου, αφού οι διδασκόμενοι έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν δυναμικά στη ροή του μαθήματος και να ζητούν εξηγήσεις σε όποιο σημείο του μαθήματος θεωρούν ότι χρειάζεται κάτι τέτοιο Ασύγχρονη Διδασκαλία Η ασύγχρονη τηλε-εκπαίδευση συνδέεται πολύ στενά με την από πολλά χρόνια χρησιμοποιούμενη έννοια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Οι ενδιαφερόμενοι μαθητές αποκτούν τα δεδομένα μέσω information server. Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις δεν πραγματοποιούνται σε πραγματικό χρόνο αφού η σύνδεση μαθητών και καθηγητών δεν είναι απευθείας. Όταν αναφερόμαστε στον όρο «ασύγχρονη διδασκαλία», οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν το μάθημα την ημέρα και στην ώρα που αυτοί επιθυμούν. Η αλληλεπίδραση στην περίπτωση αυτή είναι ασύγχρονη και συνεπώς οποιεσδήποτε απορίες, συζητήσεις μεταξύ των μαθητών και εισηγητών θα πρέπει να γίνουν με κάποιο άλλο μέσο, όπως και πίνακες ανακοινώσεων. Το πλεονέκτημα της ασύγχρονης διδασκαλίας είναι η ευχέρεια που έχει ο χρήστης ως προς την ώρα παρακολούθησης του μαθήματος και επιπλέον παύει να υφίσταται το πρόβλημα τις διαφοράς ώρας μεταξύ των συμμετοχόντων στη διαδασκαλία. Το μοντέλο που, σε γενικές γραμμές, τείνει να επικρατήσει ή σε πολλές περιπτώσεις προτείνεται είναι το υβριδικό, δηλαδή ασύγχρονη παρακολούθηση ενός μαθήματος και παράλληλα σύγχρονες συναντήσεις των συμμετεχόντων για επίλυση αποριών, συζητήσεις κ.λ.π. Το μοντέλο σύγχρονης και ασύγχρονης δραστηριότητας προχωρά στη διάσπαση τόσο του χώρου όσο και του χρόνου και δημιουργεί μια εκπαιδευτική κοινότητα πλήρως τοποθετημένη στον κυβερνοχώρο,όπου η μεταφορά (αποστολή/ λήψη) του εκπαιδευτικού υλικού γίνεται από απόσταση αλλά και η εκπαιδευτική πράξη και επικοινωνία συντελείται μέσα από ασύγχρονες ( , FTP, discussion groups) και σύγχρονες (chat, audioconferencing, Κεφάλαιο 1-7 -

13 videoconferencing, file sharing, application sharing, whiteboard) επικοινωνιακές δυνατότητες που προσφέρει το σημερινό τεχνολογικό επίπεδο των δικτύων μεταφοράς δεδομένων και της τεχνολογίας των πολυμέσων. 1.6 Ένα Παράδειγμα Ασύγχρονης Διδασκαλίας Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σε αυτήν την ενότητα θα παρουσιαστεί το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, το οποίο έχει την έδρα του στην Πάτρα. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο αποτελεί σημαντικό βήμα της χώρας μας στην παροχή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αφού φοιτούν σε αυτό περί τους φοιτητές. Η εκπαίδευση των φοιτητών γίνεται μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, με την εκπόνηση σχετικών με τους κύκλους μαθημάτων εργασιών και με τη συμμετοχή τους σε εξετάσεις, στο τέλος κάθε περιόδου. Από το 1998 λειτουργεί στην Πάτρα το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.), το οποίο αποτελεί το 20ο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΑΕΙ) στη χώρα μας. Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο παρέχει τη δυνατότητα παρακολούθησης εξ αποστάσεως, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, καθώς και προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης ή μετεκπαίδευσης. Η πιστοποίηση των σπουδών πραγματοποιείται σε 5 διαφορετικά επίπεδα που καλύπτουν το χώρο από τη μεταδευτεροβάθμια επιμόρφωση έως το διδακτορικό δίπλωμα. Συγκεκριμένα Κεφάλαιο 1-8 -

14 απονέμονται ακαδημαϊκοί τίτλοι [Πτυχία, Μεταπτυχιακά Διπλώματα Ειδίκευσης (Masters), Διδακτορικά Διπλώματα], καθώς και πιστοποιητικά προπτυχιακής επιμόρφωσης, μεταπτυχιακής επιμόρφωσης και παρακολούθησης θεματικών ενοτήτων. Καινοτόμος και βασική λειτουργική μονάδα του Ε.Α.Π. αποτελεί ο καθορισμός της Θεματικής Ενότητας (Θ.Ε.). Η Θ.Ε. καλύπτει ένα διακεκριμένο αντικείμενο σε προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό επίπεδο και περιλαμβάνει ύλη που αντιστοιχεί σε τρία εξαμηνιαία μαθήματα των ελληνικών Α.Ε.Ι. Οι φοιτητές λαμβάνουν στο σπίτι τους και μελετούν το εκπαιδευτικό υλικό (έντυπο, οπτικοακουστικό και ορισμένες φορές σε ηλεκτρονική μορφή) που προκύπτει από κάθε θεματική ενότητα. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους υποστηρίζονται και επικοινωνούν με τους διδάσκοντες, ενώ ταυτόχρονα συμμετέχουν σε Ομαδικές Συμβουλευτικές Συναντήσεις (Ο.Σ.Σ.). Οι υποψήφιοι γίνονται δεκτοί χωρίς εξετάσεις αλλά με δημόσια και ανοικτή ηλεκτρονική διαδικασία (κλήρωση), ενώ προτεραιότητα έχουν όσοι συμπλήρωσαν το 23ο έτος της ηλικίας τους. Επιπλέον των καθορισμένων θέσεων, εισάγονται για τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών φοιτητές - άτομα με Ειδικές Ανάγκες, σε ποσοστό 3% και σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών μέλη Εκπαιδευτικού Προσωπικού των Τ.Ε.Ι. με προσωποπαγή θέση που δεν είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου, σε ποσοστό 10%. Οι υποψήφιοι οι οποίοι τελικά επιλέγονται συμμετέχουν με δικά τους έξοδα στις δαπάνες των σπουδών. Οι Λόγοι που επέβαλαν την ίδρυση του Ε.Α.Π. είναι μια σειρά από σύγχρονες εξελίξεις στην οικονομία, στις κοινωνικές δομές και στην τεχνολογία οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη ανοικτών συστημάτων εκπαίδευσης. Η άνοδος του κόστους της εργασίας, αρχικά, επιβάλλει τη σημαντική επένδυση στον ανθρώπινο παράγοντα, δηλαδή τη συνεχή βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου και την εξειδίκευση των εργαζομένων. Προς την ίδια κατεύθυνση συμβάλλει ο εκσυγχρονισμός του πρωτογενή τομέα της οικονομίας, καθώς και η ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών, που απαιτούν συνεχιζόμενη εκπαίδευση των εργαζομένων μέσα από ευέλικτα εκπαιδευτικά σχήματα. Γενικότερα, η ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας καθιστούν την αρχική τυπική εκπαίδευση ανεπαρκή για όλη τη Κεφάλαιο 1-9 -

15 διάρκεια της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου και οδηγούν στη σταδιακή απαξίωση των γνώσεών του, συνεπώς στην ανάγκη να επιμορφώνεται και να ενημερώνεται διαρκώς, ώστε να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να προσαρμόζεται στις μεταβολές. Ωστόσο, στο επίπεδο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τα Πανεπιστήμια που βασίζονται στην "πρόσωπο με πρόσωπο" διδασκαλία χαρακτηρίζονται από μια σειρά περιορισμούς σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε αυτά (αδυναμία φυσικής παρουσίας του φοιτητή στις αίθουσες διδασκαλίας, υποχρέωση εισαγωγικών εξετάσεων, μικρή κάλυψη του φάσματος ηλικιών, μονοσήμαντος καθορισμός της μορφωτικής πορείας από την αρχική επιλογή που κάνουν οι φοιτητές, έλλειψη προσφοράς αυτοτελών μορφωτικών κύκλων μικρής διάρκειας). Τα ανοικτά συστήματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης διέπονται από την αντίληψη ότι η μόρφωση είναι δικαίωμα όλων, σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Κατά συνέπεια απευθύνονται σε πολύ μεγάλο φάσμα ενδιαφερομένων και παρέχουν, όσο γίνεται, περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες, καθώς η κατοικία χρησιμοποιείται ως κύριος χώρος μάθησης, ο φοιτητής επιλέγει το χρόνο μελέτης και το ρυθμό με τον οποίο μαθαίνει, δεν υπάρχουν εισαγωγικές εξετάσεις (οι φοιτητές εισάγονται μετά από κλήρωση), ο φοιτητής διαμορφώνει ο ίδιος τη μορφωτική του φυσιογνωμία, επιλέγοντας αυτοτελείς κύκλους των σπουδών μέσα από το αρθρωτό σύστημα. Το ΕΑΠ, που ο Νόμος για τη λειτουργία του (2552) ψηφίστηκε το 1997 (ΦΕΚ 266/ ), ήλθε να καλύψει αυτή την ανάγκη στο πεδίο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας, όπως εξάλλου έγινε και με Ανοικτά Πανεπιστήμια σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης, τα οποία άρχισαν να ιδρύονται από τη δεκαετία του '70 και σήμερα απορροφούν εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές (λ.χ. το Α.Π. της Μεγ. Βρετανίας έχει φοιτητές, το Α.Π. της Ισπανίας , της Γερμανίας κ.ο.κ.). Κεφάλαιο

16 1.6.1 Η Προσφορά των Σπουδών από το Ε.Α.Π Η προσφορά των σπουδών στα πλαίσια καθεμιάς Θεματικής Ενότητας (Θ.Ε.) γίνεται με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Οι φοιτητές λαμβάνουν τμηματικά στο σπίτι τους και μελετούν το εκπαιδευτικό υλικό (έντυπο, οπτικοακουστικό και ορισμένες φορές σε ηλεκτρονική μορφή), που είναι συμβατό με τις απαιτήσεις της μάθησης από απόσταση. Για κάθε Θ.Ε. έχει υπολογιστεί ότι χρειάζεται μελέτη περίπου 10ωρών εβδομαδιαίως. Κάθε Θ.Ε. προπτυχιακού προγράμματος σπουδών αποτελείται από 800 περίπου σελίδες εξεταστέας ύλης και κάθε Θ.Ε. μεταπτυχιακού προγράμματος από περίπου σελίδες. Ωστόσο, είναι ευνόητο ότι οι παραπάνω αριθμοί σελίδων είναι ενδεικτικοί και διαφέρουν από πρόγραμμα σε πρόγραμμα ανάλογα με το περιεχόμενό του και τις απαιτήσεις του. Για να μπορέσουν οι φοιτητές να ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις μελέτης, θα πρέπει να οργανώσουν κατάλληλα το χρόνο τους και να προγραμματίσουν τις ενέργειές τους. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο για τις σπουδές είναι η έγκαιρη αποστολή των εργασιών στον καθηγητή τους. Το υλικό συνοδεύεται από έναν Οδηγό Σπουδών που περιέχει τους στόχους της Θ.Ε., τη διδακτέα ύλη, το χρονοδιάγραμμα μελέτης κ.ά. Είναι σημαντικό οι φοιτητές να μελετήσουν με προσοχή αυτόν τον Οδηγό και να τηρούν το χρονοδιάγραμμα μελέτης και ιδιαίτερα το χρονοδιάγραμμα αποστολής των γραπτών εργασιών τους στον καθηγητή τους. Οι φοιτητές υποστηρίζονται συνεχώς από τους διδάσκοντες (μέλη Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού) και επικοινωνούν τακτικά με αυτούς (αντιστοιχεί ένας ανά τριάντα περίπου φοιτητές). Κεφάλαιο

17 Συμμετέχουν στις Ομαδικές Συμβουλευτικές Συναντήσεις (Ο.Σ.Σ.). Κάθε φοιτητής συμμετέχει σε 4 Ο.Σ.Σ. στη διάρκεια των 10 μηνών των σπουδών. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο αριθμός των Ο.Σ.Σ. μπορεί να είναι μεγαλύτερος. Κάθε μία Ο.Σ.Σ. συντονίζεται από τον αρμόδιο διδάσκοντα. Παίρνουν μέρος οι 30 περίπου φοιτητές που συγκροτούν το Τμήμα για το οποίο εκείνος έχει την ευθύνη. Οι συναντήσεις αυτές γίνονται για τα προπτυχιακά προγράμματα στην Αθήνα, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Πάτρα, Ξάνθη και για τα μεταπτυχιακά προγράμματα στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Κάθε Ο.Σ.Σ. έχει τετράωρη διάρκεια. Οι φοιτητές μετέχουν στις συναντήσεις που γίνονται πλησιέστερα στον τόπο διαμονής τους. Εάν δεν συγκεντρώνεται ο αναγκαίος αριθμός φοιτητών για να συγκροτηθεί Τμήμα (Τμήματα) σε όλες τις παραπάνω πόλεις, οι φοιτητές μετέχουν στις συναντήσεις που γίνονται στην πόλη εκείνη που βρίσκεται πλησιέστερα στον τόπο διαμονής τους. Παρότι οι συναντήσεις αυτές δεν είναι υποχρεωτικές, εκτιμάται ότι είναι ιδιαίτερα ουσιώδες, γιατί βοηθούν σημαντικά στο να αποσαφηνιστούν δυσνόητα σημεία και να κατανοήσει ο φοιτητής πληρέστερα το γνωστικό αντικείμενο. Επίσης κατά τις συναντήσεις αυτές αναπτύσσεται η γνωριμία και η επικοινωνία μεταξύ καθηγητή - φοιτητών και των φοιτητών μεταξύ τους. Στην περίπτωση που οι φοιτητές χρειαστεί να απουσιάσουν από τις συναντήσεις αυτές, πρέπει απαραιτήτως να καλύψουν τα κενά σε συνεννόηση με τον διδάσκοντά τους. Εκπονούν τέσσερις ή έξι (ανάλογα με το αντικείμενο σπουδών) γραπτές εργασίες 6 έως 10 σελίδων καθεμιά, που αξιολογούνται από τον διδάσκοντα. Οι γραπτές εργασίες είναι υποχρεωτικές για όλους τους φοιτητές και πρέπει να αποστέλλονται στον διδάσκοντα σε προκαθορισμένες ημερομηνίες, που αναφέρονται στον Οδηγό Σπουδών. Συμμετέχουν στις τελικές εξετάσεις από τέλος των δεκάμηνων σπουδών κάθε Θ.Ε. Κεφάλαιο

18 Οι φοιτητές που εκπαιδεύονται από απόσταση εξαρτώνται πολύ περισσότερο από το εκπαιδευτικό υλικό απ' ό,τι οι σπουδαστές μιας παραδοσιακής μορφής εκπαίδευσης, εξαιτίας της περιορισμένης επικοινωνίας που μπορούν να έχουν με τον διδάσκοντα, αλλά και με τους άλλους συμφοιτητές τους. Το εκπαιδευτικό υλικό συνεπώς «διδάσκει» τους φοιτητές, πρέπει, λοιπόν, να είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναπληρώνει, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό, την απουσία εκπαιδευτικής επικοινωνίας και, γενικά, να επιτελεί τις διάφορες διδακτικές λειτουργίες που πραγματοποιούνται στην παραδοσιακή εκπαίδευση. Για να μπορέσει, επομένως, το εκπαιδευτικό υλικό να ανταποκριθεί σε αυτές τις ανάγκες, πρέπει να δημιουργείται με τέτοιο τρόπο (και να εμπεριέχει εκείνα τα κατάλληλα στοιχεία), ώστε να: Καθοδηγεί το φοιτητή στη μελέτη του. Προάγει τη σημαντική για τη μάθηση αλληλεπίδραση του φοιτητή με το μαθησιακό υλικό (με ασκήσεις και εργασίες). Επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες. Αξιολογεί και ενημερώνει τον φοιτητή για την πρόοδό του. Εμψυχώνει και ενθαρρύνει τον φοιτητή να συνεχίσει. Επιτρέπει στον φοιτητή να επιλέγει ελεύθερα τον τόπο και χρόνο, καθώς και το ρυθμό της μελέτης του. Για αυτούς τους λόγους το Ε.Α.Π. προχώρησε στην παραγωγή ειδικού διδακτικού υλικού για όλες τις Θ.Ε., που είναι προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Κεφάλαιο

19 1.6.2 Επικοινωνία Διδάσκοντα Διδασκομένων Ο διδάσκων επικοινωνεί τακτικά κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους με τους φοιτητές (γραπτά ή με και τηλεφωνικά). Στόχοι αυτής της επικοινωνίας είναι να: Ενημερώνεται για τα ατομικά, κοινωνικά, μορφωτικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά των φοιτητών, καθώς και για τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους από τη Θ.Ε., ώστε να προσαρμόζει στα παραπάνω τη διδασκαλία του. Τους υποκινεί στη μαθησιακή τους πορεία. Τους φέρνει σε επαφή μεταξύ τους με στόχο την ανταλλαγή εμπειριών, τη σύσταση ομάδων για κοινή μελέτη, εκπόνηση εργασιών κ.ά. Τους προτείνει πρόσθετες βιβλιογραφικές πηγές. Τους ενημερώνει και τους προετοιμάζει για τις επερχόμενες γραπτές εργασίες, εξετάσεις κ.ο.κ. Φυσικά, μπορούν και οι φοιτητές να πάρουν την πρωτοβουλία και να επικοινωνήσουν με τον καθηγητή τους. Σημειώνεται, ότι η τηλεφωνική επικοινωνία γίνεται σε ημέρες, ώρες και σε τηλεφωνική γραμμή που έχουν συμφωνήσει ο διδάσκων με τους φοιτητές του. Επίσης είναι σκόπιμο οι φοιτητές, εάν έχουν να υποβάλλουν στον διδάσκοντα ερωτήσεις που σχετίζονται με τη διδακτέα ύλη, να κάνουν αυτό γραπτά και όχι τηλεφωνικά. Επίσης ο καθηγητής μπορεί, αλλά δεν είναι υποχρεωμένος, να δέχεται κατ' ιδίαν τους φοιτητές και να συζητά μαζί τους επιστημονικά ζητήματα που τους απασχολούν. Γενικά, ο τρόπος και η συχνότητα επικοινωνίας διδασκόντων-φοιτητών ορίζεται μετά από συνεννόηση μεταξύ τους. Κεφάλαιο

20 Συνοπτική Παρουσίαση του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Αριθμός προπτυχιακών φοιτητών Αριθμός μεταπτυχιακών φοιτητών Αριθμός υποψήφιων διδακτόρων Αριθμός προσφερόμενων Προγραμμάτων Σπουδών 5. Αριθμός προσφερόμενων Θεματικών Ενοτήτων 6. Αριθμός υποψήφιων φοιτητών για το προσεχές ακαδημαϊκό έτος Αριθμός προσφερόμενων θέσεων για το ακαδημαϊκό έτος (ΑΜΕA)+196(KΑΘΗΓ. TEI) 8. Συνολικά αποφοιτήσαντες Σύνολο εκδοθέντων βιβλίων από το ΕΑΠ Αριθμός υποτροφιών από το 1998 μέχρι σήμερα 11. Αριθμός μελών του Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού 12. Αριθμός μελών του Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού 13. Διοικητικό Προσωπικό α) Μόνιμοι (ΑΣΕΠ) β) Αορίστου χρόνου γ) Σύμβαση έργου Αποσπασμένοι Εκπαιδευτικοί Αριθμός νέων προγραμμάτων που θα προσφερθούν το Αριθμός νέων προγραμμάτων που θα προσφερθούν το Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στεγάζεται σε 13 κτίρια συνολικού εμβαδού : τ.μ. Κεφάλαιο

21 1.7 Σύγκριση Σύγχρονης και Ασύγχρονης Διδασκαλίας Στη συνέχεια, παρουσιάζεται ένας πίνακας όπου φαίνονται τα θετικά κάθε μεθόδου διδασκαλίας ως προς την άλλη: Αλληλεπιδραστικότητα Εξοικονόμηση χρημάτων Ποιότητα Υλικών Διευκόλυνση Διδάσκοντα Κέρδος Γνώσης Σύγχρονη Διδασκαλία Ασύγχρονη Διδασκαλία Πίνακας 1: Συγκριτική Παρουσίαση Σύγχρονης Ασύγχρονης Διδασκαλίας Όπως φαίνεται και από τον παραπάνω πίνακα, η εμπειρία της χρήσης της ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης είναι ελαφρώς καλύτερη από ό,τι είναι η σύγχρονη τηλε-εκπαίδευση. Βέβαια η τελευταία παρέχει μεγάλη διευκόλυνση παράδοσης του μαθήματος από τον διδάσκοντα αφού τα μέσα που χρησιμοποιούνται αλλά και ο χρόνος διεξαγωγής του μαθήματος, κάνουν ομαλότερη και καλύτερη τη διεξαγωγή του. Επίσης, βλέπουμε ότι τόσο στην σύγχρονη όσο και στην ασύγχρονη διδασκαλία, η ποιότητα των υλικών που χρησιμοποιούνται είναι αρκετά υψηλή και αυτό λόγω της βελτίωσης των τεχνολογικών μέσων που χρησιμοποιούνται. Τέλος, παρατηρούμε πως με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η γνώση που προσφέρεται είναι πιο ποιοτική απ ότι παλαιότερα. Βέβαια αυτό έχει οδηγήσει στην αύξηση των χρημάτων που δαπανούνται για την σύγχρονη και ασύγχρονη διδασκαλία. Κεφάλαιο

22 1.8 Ευρωπαϊκή Ένωση & Τηλε-εκπαίδευση ΠΡΑΞΗ Απόφαση αριθ. 2318/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Δεκεμβρίου 2003, για τη θέσπιση πολυετούς προγράμματος ( ) για την αποτελεσματική ενσωμάτωση των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης (πρόγραμμα e-learning) [Επίσημη Εφημερίδα L 345 της ]. Στόχοι: Ο γενικός στόχος του προγράμματος είναι να υποστηρίξει και να διευκολύνει την αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ στα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ως συμβολής στην ποιοτική εκπαίδευση και ως ουσιώδους στοιχείου για την προσαρμογή τους στις ανάγκες της κοινωνίας της γνώσης και του ευρωπαϊκού προτύπου κοινωνικής συνοχής. Κεφάλαιο

23 Ειδικοί στόχοι του προγράμματος είναι: Τηλεκπαίδευση και η εφαρμογή της στα Τεχνολογικά η διερεύνηση και η προώθηση των τρόπων και των μέσων χρήσης της ηλεκτρονικής μάθησης για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της προσωπικής ανάπτυξης, την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και την καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος η προώθηση και η ανάπτυξη της χρήσης της ηλεκτρονικής μάθησης ως παράγοντα που θα επιτρέψει την υλοποίηση του παραδείγματος της δια βίου μάθησης και κατάρτισης στην Ευρώπη η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ηλεκτρονικής μάθησης για την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση η υποστήριξη μιας περισσότερο δομημένης συνεργασίας στον τομέα της ηλεκτρονικής μάθησης μεταξύ των διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων και μέσων και των δράσεων των κρατών μελών η παροχή μηχανισμών για την υποστήριξη της βελτίωσης της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών ποιότητας, και για την ανταλλαγή και την αποτελεσματική μεταβίβαση ορθών πρακτικών. Δράσεις: Οι δράσεις του προγράμματος e-learning αφορούν: την προώθηση της εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα. Οι ενέργειες στον τομέα αυτόν αφορούν τη συμβολή των ΤΠΕ στα πλαίσια της μάθησης, ιδίως για εκείνους που, λόγω της γεωγραφικής θέσης, της κοινωνικής κατάστασης ή των ειδικών αναγκών τους, δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στην παραδοσιακή εκπαίδευση και κατάρτιση. Στόχος τους θα είναι να εντοπισθούν καλά παραδείγματα προς μίμηση και να αναπτυχθούν συνέργιες μεταξύ των πολλών εθνικών και ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων που αφορούν τις εν λόγω ομάδες-στόχους. Μελέτες και μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου θα παρέχουν συστάσεις σε αυτόν τον τομέα. Κεφάλαιο

24 τη δημιουργία ευρωπαϊκών εικονικών εκπαιδευτικών χώρων. Οι ενέργειες στον τομέα αυτό αφορούν τη βελτίωση της ενσωμάτωσης της εικονικής διάστασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σκοπός είναι να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη νέων οργανωτικών προτύπων για εικονικά πανεπιστήμια στην Ευρώπη (εικονικοί εκπαιδευτικοί χώροι) και για ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγών και ανταλλαγής εμπειριών (εικονική κινητικότητα), με βάση τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά πλαίσια συνεργασίας (πρόγραμμα Erasmus, διαδικασία της Μπολόνια), και για την παροχή μιας «διάστασης ηλεκτρονικής μάθησης» στα επιχειρησιακά εργαλεία τους (ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ακαδημαϊκών μονάδων (ECTS), ευρωπαϊκό μεταπτυχιακό δίπλωμα (Master), διασφάλιση της ποιότητας, κινητικότητα). την πραγματοποίηση εγκάρσιων ενεργειών και παρακολούθηση του σχεδίου δράσης elearning. Οι ενέργειες στον τομέα αυτό αφορούν την προώθηση της ηλεκτρονικής μάθησης στην Ευρώπη, και στηρίζονται στην παρακολούθηση του σχεδίου δράσης elearning. Στόχοι είναι η διάδοση, η προώθηση και η εφαρμογή ορθών πρακτικών και αποτελεσμάτων από τα πολυάριθμα σχέδια και προγράμματα που χρηματοδοτούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή από τα κράτη μέλη και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων αναμεμιγμένων φορέων, ιδίως με την προώθηση εταιρικών σχέσεων δημόσιουιδιωτικού τομέα Η υλοποίηση του προγράμματος θα υποστηρίζεται επίσης από όλες τις άλλες ενέργειες που αποσκοπούν στη διάδοση των αποτελεσμάτων (π.χ. δημοσιεύσεις, παραπομπές στο Διαδίκτυο, προβολή σχεδίων και εκδηλώσεων) και στη μεταφορά, εφόσον είναι αναγκαίο, από μελέτες που εξετάζουν ανακύπτοντα προβλήματα, ευκαιρίες ή κάθε άλλο σημαντικό ζήτημα που αφορά την εξέλιξη της ηλεκτρονικής μάθησης στην Ευρώπη. Κεφάλαιο

25 Συμμετέχουσες χώρες: Το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για συμμετοχή των 25 κρατών μελών της Κοινότητας, των χωρών ΕΟΧ-ΕΖΕΣ και των υποψήφιων για προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρών. Υλοποίηση του προγράμματος: Η Επιτροπή εξασφαλίζει την αποτελεσματική υλοποίηση του προγράμματος. Εξασφαλίζει συνέργιες με άλλα κοινοτικά προγράμματα και ενέργειες και προωθεί και διευκολύνει τη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς που αναπτύσσουν δραστηριότητες στον τομέα της ηλεκτρονικής μάθησης. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με μια επιτροπή, καθορίζει το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας (συμπεριλαμβανομένης της κατανομής των κονδυλίων μεταξύ των διαφόρων δράσεων του προγράμματος), καθώς και άλλα μέτρα που απαιτούνται για την υλοποίηση του προγράμματος. Τα κράτη μέλη, από την πλευρά τους, καλούνται να ορίσουν κατάλληλους ανταποκριτές που συνεργάζονται στενά με την Επιτροπή όσον αφορά την χρήσιμη πληροφόρηση σχετικά με τη χρήση και την πρακτική της ηλεκτρονικής μάθησης. Προϋπολογισμός: Το χρηματοδοτικό πλαίσιο εκτέλεσης του προγράμματος για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2004 έως την 31η Δεκεμβρίου2006, ορίζεται σε 44 εκατ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός κατανέμεται ως εξής στις διάφορες δράσεις: ηλεκτρονική μάθηση για την προώθηση της εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα: περίπου 10% του συνολικού προϋπολογισμού ευρωπαϊκοί εικονικοί εκπαιδευτικοί χώροι: περίπου 30% του συνολικού προϋπολογισμού Κεφάλαιο

26 Τηλεκπαίδευση και η εφαρμογή της στα Τεχνολογικά ηλεκτρονική αδελφοποίηση ευρωπαϊκών σχολείων και προώθηση της κατάρτισης των εκπαιδευτικών: περίπου 45% του συνολικού προϋπολογισμού εγκάρσιες ενέργειες και παρακολούθηση του σχεδίου δράσης elearning: κατά το μέγιστο το 7,5% του συνολικού προϋπολογισμού τεχνική και διοικητική βοήθεια: κατά το μέγιστο το 7,5% του συνολικού προϋπολογισμού. Η χρηματοδότηση θα χορηγείται κατόπιν προσκλήσεων για την υποβολή προσφορών και προτάσεων. Παρακολούθηση και αξιολόγηση: Η Επιτροπή παρακολουθεί τακτικά το πρόγραμμα σε συνεργασία με τα κράτη μέλη. Προκειμένου για την αξιολόγηση του γενικού αντίκτυπου του προγράμματος και την εκτίμηση της συνάφειας και της αποτελεσματικότητας των διαφόρων ενεργειών, το πρόγραμμα elearning θα υπόκειται σε εξωτερική αξιολόγηση κατά τη στιγμή της περάτωσής του. Η Επιτροπή θα υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών έκθεση για μια εκ των υστέρων αξιολόγηση έως το τέλος του Πλαίσιο: Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας, στις 23 και 24 Μαρτίου 2000, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έθεσαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση το στόχο «να γίνει η ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία της γνώσης έως το 2010». Έπειτα από το 2000, η Ευρώπη έχει ήδη επιτύχει σημαντικές προόδους στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ), αλλά πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για την ανάπτυξη παιδαγωγικών χρήσεων των ΤΠΕ στην υπηρεσία Κεφάλαιο

27 μιας αλληλέγγυας και αρμονικής κοινωνίας. Το πρόγραμμα e-learning, που υλοποιείται για την πλήρη περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2004 έως την 31η Δεκεμβρίου 2006, αποσκοπεί στην πλήρωση των κενών εντείνοντας τις προσπάθειες που έχουν ήδη καταβληθεί. 1.9 Πως Λειτουργεί Ένα Μάθημα Τηλε-εκπαίδευσης Στις περισσότερες περιπτώσεις, το μάθημα της τηλε-εκπαίδευσης πραγματοποιείται, όπως ακριβώς και το μάθημα πρόσωπο με πρόσωπο. Στο ξεκίνημα του μαθήματος, ο εκπαιδευτής θα παρουσιάσει συνοπτικά τη θεματολογία του μαθήματος και θα θέσει τους στόχους που θα πρέπει να επιτευχθούν μετά την ολοκλήρωση του. Στη συνέχεια, στις επόμενες συναντήσεις θα ζητηθεί από τον εκπαιδευόμενο να ασχοληθεί με κάποιο θέμα και να πραγματοποιήσει κάποιες εργασίες είτε ατομικά είτε σε ομάδες. Τέλος οι εργασίες αυτές θα παρουσιαστούν και θα γίνουν διάφορες συζητήσεις και σχολιασμοί πάνω σε αυτές. Βέβαια, υπάρχουν και σημαντικές διαφορές μεταξύ εικονικής και φυσικής τάξης. Πρώτα απ όλα, κάποιος μπορεί να παρακολουθεί τα μαθήματα όποτε εκείνος μπορεί και δεν είναι υποχρεωμένος να τηρεί κάποιο ωράριο. Όμως, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν έννοιες όπως ωρολόγιο πρόγραμμα και επειδή ο μαθητής δεν μπορεί να έρχεται συνέχεια σε άμεση επαφή με κάποιον άλλον μαθητή ή καθηγητή, είναι σημαντικό για κάποιον να ακολουθεί τις οδηγίες στην επικοινωνία του με την «τάξη» του. Διαφορά, επίσης αποτελεί η συμμετοχή συνήθως ενός τρίτου ατόμου, που επωμίζεται το ρόλο του διευκολυντή. Το άτομο αυτό, είναι υπεύθυνο για το τεχνικό μέρος του μαθήματος, και εποπτεύει τη σωστή χρήση της τεχνολογίας και άρα την αποδοτικότητα του μαθήματος. Ο διευκολυντής, είναι απαραίτητος στη διδασκαλία του μαθήματος ακόμα και στις τάξεις με ελάχιστες τεχνολογικές εφαρμογές. Θα πρέπει να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες των μαθητών και να κατανοεί τις επιθυμίες του διδάσκοντα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι διευκολυντές, εγκαθιστούν τον Κεφάλαιο

28 τεχνολογικό εξοπλισμό της αίθουσας διδασκαλίας, βοηθούν τους μαθητές στην χρήση του, συλλέγουν τις εργασίες και γενικά αποτελούν τα αυτιά και τα μάτια του εκπαιδευτή. Στο επόμενο κεφάλαιο θα γίνει αναλυτικότερη παρουσίαση των τηλετάξεων. Κεφάλαιο

29 2. Τηλετάξεις και Τηλεδιάσκεψη Στο κεφάλαιο που έπεται αναλύονται κυρίως δυο έννοιες. Η έννοια της τηλετάξης και η έννοια της τηλεδιάσκεψης. Δύο έννοιες που είναι απόλυτα συνδεδεμένες με την τηλε-εκπαίδευση. Όσον αφορά τις τηλετάξεις θα γίνει αναφορά στα μοντέλα τηλετάξεων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και στα μέσα που χρησιμοποιούνται για να πραγματοποιηθούν τα διάφορα μαθήματα που παρακολουθούνται μέσα σε αυτές. Όσον αφορά την τηλεδιάσκεψη, γίνεται λόγος για τα είδη της, καθώς και για τη χρησιμότητα της στην εκπαιδευτική διαδικασία. 2.1 Ορισμός τηλετάξης Η τηλετάξη είναι μια κανονική αίθουσα εκπαίδευσης, η οποία με τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό ( οθόνη, υπολογιστές, κάμερες, βίντεο κ.λ.π.) παρέχει τη δυνατότητα να πραγματοποιούνται μαθήματα, χωρίς να είναι αναγκαία η φυσική παρουσία όλων των συμμετεχόντων (μαθητών - δασκάλων) σε αυτή. Δίνεται, λοιπόν η δυνατότητα στον διδάσκοντα αλλά και στους μαθητές, να βρίσκονται σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές αλλά να συμμετέχουν στο μάθημα. Ο μοναδικός περιορισμός που υπάρχει είναι ότι πρέπει απαραίτητα να βρίσκονται σε χώρους όπου χρησιμοποιείται η τεχνολογία της τηλε-εκπαίδευσης. Κεφάλαιο

30 2.2 Μοντέλα Τηλετάξεων Υπάρχουν τρία μοντέλα τηλετάξεων που χρησιμοποιούνται έως σήμερα στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τα μοντέλα αυτά ανάλογα με τη χρήση τους εξυπηρετούν τις ανάγκες των εκάστοτε ιδρυμάτων, για αποτελεσματικότερη εκπαίδευση και διδασκαλία των μαθητών τους. Στα μοντέλα αυτά η εκπαίδευση παρέχεται από κάποιο ίδρυμα που βρίσκεται σε κεντρική περιοχή και απευθύνεται σε ομάδες μαθητών που βρίσκονται είτε σε απομακρυσμένες περιοχές είτε σε μαθητές του ίδιου ιδρύματος. Κεφάλαιο

31 Μοντέλο Α: μια τηλετάξη με εκπαιδευόμενους, οι οποίοι βρίσκονται σε πολλές περιοχές. Η αμφίδρομη επικοινωνία επιτρέπει τη δημιουργία μιας τάξης, όπου η εκπαίδευση παρέχεται από ένα εκπαιδευτικό κέντρο σε οργανωμένες ομάδες μαθητών που βρίσκονται σε διάφορες περιοχές. Οι μαθητές αυτοί, θα πρέπει να βρίσκονται σε συγκεκριμένη ώρα, σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο, όπου υπάρχει σύνδεση μέσω δικτύου υπολογιστών με το εκπαιδευτικό κέντρο. Έτσι στο μάθημα, συμμετέχουν οι μαθητές από απόσταση. Συχνά συμβαίνει και το αντίθετο. Οι μαθητές βρίσκονται στην κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα τηλε-εκπαίδευσης του εκπαιδευτικού ιδρύματος και ο καθηγητής βρίσκεται σε κάποια άλλη περιοχή. Οι καθηγητές του μαθήματος καθορίζουν το πρόγραμμα, το περιεχόμενο και τις ώρες του μαθήματος που διδάσκονται. Τα χαρακτηριστικά του παραπάνω μοντέλου είναι τα εξής: Α) Η επικοινωνία θα πρέπει να είναι σύγχρονη. Οι μαθητές και οι καθηγητές θα πρέπει να συναντιούνται σε μια συγκεκριμένη ώρα και να επικοινωνούν μέσω δικτύου υπολογιστών. Β) Μπορεί να έχουμε σύνδεση μόνο 2 περιοχών μεταξύ τους (το κέντρο τηλε-εκπαίδευσης να βρίσκεται σε μία περιοχή και να συνδέεται με μία τηλετάξη που βρίσκεται σε άλλη περιοχή) ή να έχουμε σύνδεση πολλών περιοχών μεταξύ τους (το κέντρο τηλε-εκπαίδευσης να βρίσκεται σε μία περιοχή και να συνδέεται με τηλετάξεις που βρίσκονται σε διάφορες περιοχές.).όσο περισσότερες περιοχές συνδέονται με το κέντρο τηλεεκπαίδευσης τόσο πιο πολύπλοκο γίνεται το δίκτυο υπολογιστών από τεχνική και οικονομική άποψη. Γ) Η παρουσίαση των μαθημάτων σε μια τηλετάξη, έχει κοινά στοιχεία με την παρουσίαση των μαθημάτων σε μια πραγματική τάξη. Έτσι καθηγητές και μαθητές έχουν την αίσθηση ότι συμμετέχουν σε κανονική τάξη. Ο ρόλος του καθηγητή σε αυτό το μοντέλο τηλετάξης είναι αρκετά σημαντικός, αφού αυτός καθοδηγεί τους μαθητές και τους συμβουλεύει. Κεφάλαιο

32 Βέβαια η δυσκολία έγκειται στο ότι Τηλεκπαίδευση και η εφαρμογή της στα Τεχνολογικά το μάθημα γίνεται μέσω δικτύου υπολογιστών. Έτσι ο καθηγητής θα πρέπει να είναι άριστα καταρτισμένος για να φέρει εις πέρας τη διδασκαλία του μαθήματος. Μοντέλο Β: Ανεξάρτητη διδασκαλία Στο δεύτερο μοντέλο, οι μαθητές δεν είναι υποχρεωμένοι να συγκεντρώνονται την ίδια χρονική στιγμή με τον εκπαιδευτή σε συγκεκριμένη τηλετάξη. Οι μαθητές παίρνουν ένα πρόγραμμα σπουδών, την ύλη των μαθημάτων που θέλουν να παρακολουθήσουν και δουλεύουν μόνοι τους. Υπάρχει βέβαια επικοινωνία με τον καθηγητή, αφού τους δίνει ασκήσεις προς επίλυση και τους καθοδηγεί σε ότι χρειαστούν. Η επικοινωνία μεταξύ μαθητή δασκάλου γίνεται με πολλούς τρόπους, όπως τηλέφωνο, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λ.π. Κεφάλαιο

33 Το μοντέλο Β έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Τηλεκπαίδευση και η εφαρμογή της στα Τεχνολογικά Α) Σε αντίθεση με το Α μοντέλο, δεν υπάρχει η μίμηση της φυσικής τάξης. Οι μαθητές παρακολουθούν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον το μάθημα, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες του καθηγητή τους. Β) Ο εκπαιδευόμενος επιλέγει τον χρόνο και τον τόπο που θα παρακολουθήσει το μάθημα. Δεν έχει συγκεκριμένο ωρολόγιο πρόγραμμα και έτσι είναι ελεύθερος να κάνει και άλλα πράγματα ταυτόχρονα, όπως να δουλεύει. Γ) Οι πληροφορίες που παρέχονται στον μαθητή είναι αποθηκευμένες σε δισκέτες ή CD-ROM τα οποία του αποστέλλονται ή μπορεί να τα βρει στο δίκτυο. Δ) Η συγκεκριμένη μορφή διδασκαλίας θα μπορούσε να παραλληλισθεί με τα ιδιαίτερα μαθήματα, αφού ο καθηγητής ασχολείται με τον κάθε μαθητή ξεχωριστά. Στο συγκεκριμένο μοντέλο, ο ρόλος του καθηγητή είναι περισσότερο συμβουλευτικός και καθοδηγητικός. Αν και τα δυο μέλη της διδασκαλίας συνεργαστούν αρμονικά, το μοντέλο αυτό θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Το συγκεκριμένο μοντέλο, βρίσκει εφαρμογή στις μέρες μας στο «Ανοικτό Πανεπιστήμιο», όπου οι μαθητές είναι κυρίως ενήλικες και εργαζόμενοι και δεν έχουν πολύ χρόνο να διαθέσουν για τις σπουδές τους. Μοντέλο Γ: Συνδυασμός Ανεξάρτητης διδασκαλίας και τηλετάξης. Το συγκεκριμένο μοντέλο προκύπτει από τον συνδυασμό των δυο παραπάνω μοντέλων. Οι μαθητές ενώ βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές μεταξύ τους και από τον καθηγητή και παρακολουθούν τα μαθήματα σε διαφορετικούς χρόνους, εντούτοις σε τακτικά χρονικά διαστήματα υπάρχει η ανάγκη να βρίσκονται όλοι μαζί σε μια τηλετάξη με τον καθηγητή και να συζητούν για τα θέματα που αναλύονται στα μαθήματα τους. Βέβαια θα πρέπει οι μαθητές να τηρούν τα προγράμματα που ορίζουν οι καθηγητές τους και να είναι συνεπείς σε αυτά για την εύρυθμη διεξαγωγή των μαθημάτων. Κεφάλαιο

34 Το Γ μοντέλο έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Α) Τα περιεχόμενα του κύκλου μαθημάτων παρουσιάζονται σε έντυπη μορφή, σε δισκέτες υπολογιστή, σε ταινίες βίντεο και σε σελίδες του Ιστού. Β) Οι μαθητές επιλέγουν τον χρόνο διεξαγωγής των μαθημάτων αλλά πρέπει να βρίσκονται σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, τους οποίους ορίζουν οι καθηγητές τους. Γ) Ο σκοπός στις τηλετάξεις αυτές είναι να συζητούν οι μαθητές με τον καθηγητή, να αναλύουν και να διευκρινίζουν τις έννοιες του μαθήματος, να συμμετέχουν σε ομαδική επίλυση προβλημάτων και ασκήσεων, να γίνονται ομαδικές εργασίες, ή ομαδικά πειράματα με προγράμματα εξομοίωσης των εργαστηρίων και γενικά να γίνονται ασκήσεις που βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα το μάθημα που διδάσκεται. Όπως και στο μοντέλο Β, ο ρόλος του καθηγητή και του μαθητή είναι εξίσου σημαντικός για να γίνει σωστά η διαδικασία της εκπαίδευσης από απόσταση. 2.3 Περιγραφή Μιας Αίθουσας Τηλε-εκπαίδευσης Στην ενότητα αυτή θα γίνει μια σύντομη περιγραφή μιας λειτουργικής τηλετάξης. Αρχικά, η αίθουσα αυτή, δεν είναι ανάγκη να κατασκευαστεί αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια ήδη υπάρχουσα αίθουσα συνεδριάσεων του ιδρύματος, και να διαμορφωθεί ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της τηλε-εκπαίδευσης. Έτσι και χρόνος εξοικονομείται (που είναι βασικό στοιχείο στο χώρο της εκπαίδευσης) αλλά και χρήμα (δεν απαιτείται η έγκριση υψηλών κονδυλίων από το κράτος). Το μέγεθος της αίθουσας αυτής εξαρτάται από τη χρήση που πρόκειται να γίνει σε αυτή. Οι συνηθισμένες αίθουσες είναι χωρητικότητας ατόμων. Βέβαια, με κίνδυνο να χαμηλώσει η αποδοτικότητα της αίθουσας, Κεφάλαιο

35 είναι εφικτό να προστεθούν και άλλα καθίσματα και θρανία, αν κάποια στιγμή αυτό απαιτηθεί. Ο σχεδιασμός μιας τέτοιας αίθουσας θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις ανάγκες των μαθημάτων που θα πραγματοποιούνται σε αυτή, αλλά και τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των συμμετεχόντων. Καλό θα είναι, τα θρανία της αίθουσας να είναι τοποθετημένα σε σχήμα πετάλου, με το έδρανο του καθηγητή τοποθετημένο στην ανοικτή πλευρά του. Οι μαθητές, με τον τρόπο αυτό, παρακολουθούν πιο άνετα την παράδοση του μαθήματος και ο καθηγητής έχει καλύτερη εποπτεία της τάξης. Επίσης συνιστάται η παρουσία ενός δεύτερου καθηγητή, ο οποίος θα επωμιστεί την τεχνική αλλά και τεχνολογική εποπτεία. Σημαντικό ρόλο στα μαθήματα τηλε-εκπαίδευσης, παίζει ο ήχος, η εικόνα και ο φωτισμός του χώρου. Γι αυτό συχνά χρησιμοποιούνται μικρόφωνα, τοποθετημένα στο ταβάνι της αίθουσας. Ο φωτισμός έχει μεγάλη συνάφεια με την εικόνα που θα καταγραφεί στις κάμερες. Θα πρέπει να είναι προσεγμένος και όχι πολύ έντονος ώστε να προκαλεί σκιές στον φακό. Ακόμα ένα πρόβλημα, που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά τη διάρκεια σχεδίασης της αίθουσας είναι η αντιμετώπιση του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού θορύβου. Ο εξωτερικός θόρυβος μπορεί εύκολα να απομονωθεί, με τη χρήση ενός καλού συστήματος ηχομόνωσης. Ο εσωτερικός θόρυβος που δημιουργείται, είτε από τη χρήση κινητών, είτε από τις άσκοπες συζητήσεις των μαθητών κατά τη διάρκεια του μαθήματος μπορεί μόνο να αντιμετωπιστεί με την επιβολή κανόνων συμπεριφοράς. Είναι πολύ σημαντικό, μια αίθουσα να μην επηρεάζεται από τους θορύβους, αφού αυτό συντελεί στην καλύτερη κατανόηση των όσων λέγονται και προβάλλονται. Τέλος, ένα σοβαρό ζήτημα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από τους σχεδιαστές της αίθουσας, είναι αυτό του τεχνολογικού εξοπλισμού, που απαιτείται από τα μαθήματα να υπάρχει σε αυτήν. Η τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί στα μαθήματα, θα πρέπει να είναι συνυφασμένη με την ποιότητα σπουδών του ιδρύματος, αλλά και με τους στόχους που έχουν τεθεί από τους καθηγητές για τα μαθήματα που θα διδάξουν. Στη συνέχεια παρατίθενται κάποια από τα απαραίτητα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας, στα ιδρύματα της χώρας. Κεφάλαιο

36 2.4 Περιγραφή Των Τεχνολογικών Μέσων Που Χρησιμοποιούνται στις Τηλετάξεις Α) Συσκευές: Αα) Κάμερες: Οι κάμερες, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διεξαγωγή ενός μαθήματος τηλε-εκπαίδευσης. Είναι τα συστήματα αυτά, τα οποία καταγράφουν τις κινήσεις αλλά και τις εκφράσεις καθηγητών και μαθητών. Θα πρέπει λοιπόν να είναι όσο το δυνατόν πιο αυτοματοποιημένες για να επιτρέπουν στους καταγραφόμενους, να συμπεριφέρονται όσο το δυνατόν πιο φυσικά γίνεται. Σε μια αίθουσα τηλε-εκπαίδευσης, συνήθως χρειάζονται δύο με τρεις κάμερες. Η μια κάμερα θα εστιάζει στον καθηγητή και οι άλλες δυο θα καλύπτουν τους μαθητές. Η κάμερα που θα «παρακολουθεί» τον καθηγητή, θα πρέπει να εστιάζει αρκετά στο πρόσωπο του καθηγητή, αλλά και ταυτόχρονα να έχει τη δυνατότητα να περιστρέφεται στον χώρο, ώστε να μην εμποδίζει την κίνηση του. Θα πρέπει, δηλαδή η κάμερα να υποστηρίζει συστήματα ανίχνευσης ραδιοσυχνοτήτων ή πρωτοτύπων. Έτσι λοιπόν, ο καθηγητής θα πρέπει να έχει τοποθετημένο επάνω του κάποιον πομπό ή να φοράει ρούχα συγκεκριμένου χρώματος, ώστε να γίνεται ευκολότερα αναγνωρίσιμος από τις κάμερες. Κεφάλαιο

37 Όσον αφορά, τις κάμερες των μαθητών, αυτές θα πρέπει να διαθέτουν δυνατότητες οριζόντιας και κάθετης περιστροφής καθώς και μεγένθυσης ή πλάτυνσης του πλάνου. Αυτό εξυπηρετεί δυο στόχους. Ο πρώτος είναι να μπορούν να λαμβάνουν μια γενική εικόνα της αίθουσας και του ακροατηρίου. Ο δεύτερος είναι να μπορούν να εστιάζουν σε συγκεκριμένα άτομα από το ακροατήριο, όταν υπάρχει διάλογος είτε μεταξύ τους είτε με τον καθηγητή. Οι συγκεκριμένες κάμερες δεν είναι αναγκαίο να υποστηρίζουν συστήματα ανίχνευσης. Αβ) Whiteboard (ηλεκτρονικοί πίνακες): Ένα ακόμη σύστημα που αποσκοπεί στην ομαλή μετάβαση μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας από την παραδοσιακή μορφή διεξαγωγής στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών και την τηλε-εκπαίδευση, είναι ο ηλεκτρονικός πίνακας ανακοινώσεων, που δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτή να γράφει πληροφορίες στον πίνακα, όπως θα έκανε σε μια μεμονωμένη αίθουσα διδασκαλίας, και να ψηφιοποιεί αυτόματα αυτές τις πληροφορίες, με δυνατότητες αποθήκευσης τους, και άμεσης απεικόνισης τους σε απομακρυσμένα σημεία. Έτσι και οι τοπικά ευρισκόμενοι συμμετέχοντες αλλά και οι απομακρυσμένοι βλέπουν ταυτόχρονα τον πίνακα. Η χρήση του ηλεκτρονικού πίνακα ανακοινώσεων επιτρέπει την επικοινωνία με άλλους χρήστες μέσω γραφικής πληροφορίας. Προσφέρει τη δυνατότητα δημιουργίας και τροποποίησης της πληροφορίας στον πίνακα και επεξεργασίας των περιεχομένων του με το ποντίκι. Επίσης είναι δυνατόν να προστεθούν σχόλια και να χρησιμοποιηθούν διαφορετικοί χρωματικοί δείκτες Κεφάλαιο

38 για κάθε χρήστη, ώστε να είναι κατανοητό ποίος χρήστης έκανε κάποια συγκεκριμένη τροποποίηση. Αγ) Ηλεκτρονικοί υπολογιστές: Οι υπολογιστές που θα χρησιμοποιηθούν για την εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να υποστηρίζουν: Πλήρη επικοινωνία με το πρωτόκολλο συνδιάσκεψης δεδομένων Απεικόνιση παρουσιάσεων Microsoft PowerPoint. Αναπαραγωγή βίντεο σε διάφορα formats (Real Video, Windows Media Player, Quick Time, Flash Animation). Απαιτήσεις συστήματος: Θύρα USB Λειτουργικό Windows 2000, XP, 98, Second Edition Επεξεργαστή Pentium 800+ MHz RAM 128+MB Μνήμη κάρτας γραφικών 4MB 40MB διαθέσιμος χώρος στο σκληρό δίσκο Μικρόφωνο, ηχεία Κεφάλαιο

39 Αδ) Συστήματα ήχου: Τα συστήματα ήχου περιλαμβάνουν μικρόφωνα, ηχεία μίκτες και ακυρωτές ήχου: 1) Τα μικρόφωνα διακρίνονται σε επιτραπέζια και ατομικά. Τα επιτραπέζια τοποθετούνται συνήθως με τρόπο ώστε να καλύπτουν ένα συγκεκριμένο χώρο και για τον λόγο αυτό συλλαμβάνουν αρκετούς ήχους. Αντίθετα τα ατομικά μικρόφωνα τοποθετούνται μπροστά από τους ομιλητές ή επάνω στο σώμα τους (μικρόφωνα πέτου) και έτσι δεν έχουν την δυνατότητα να συλλάβουν πολλούς ήχους. 2) Η αίθουσα θα πρέπει να περιέχει αρκετά ηχεία, ώστε να ακούγονται όλοι οι ήχοι και οι ομιλητές. Τα ηχεία αυτά θα πρέπει να είναι τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτουν όλοι την αίθουσα και να μην υπάρχουν κενά ήχου. 3) Οι ακυρωτές ηχούς είναι πάντα απαραίτητοι σε μια αίθουσα τηλεεκπαίδευσης. Λόγω του ότι η αίθουσα χρησιμοποιείται για την διδασκαλία μαθημάτων, ο ήχος θα πρέπει να διαχέεται σε ολόκληρο τον χώρο. Έτσι λοιπόν είναι αναπόφευκτη η δημιουργία ηχούς είτε μέσα από τα μικρόφωνα, είτε μέσα από τα ηχεία. 4) Επιπλέον, των παραπάνω, απαραίτητοι είναι και οι μίκτες ήχου. Οι μίκτες κατανέμουν σωστά τον ήχο μέσα στον χώρο, έτσι ώστε να ακούγονται και να ακούνε όλοι. Κεφάλαιο

40 Αε) Συσκευές προβολής: Οι συσκευές προβολής συνήθως είναι εγκατεστημένες στην οροφή της αίθουσας και προβάλλουν σε ειδικές επιφάνειες που επιτρέπουν την ανάκλαση του φωτός και δεν περιορίζουν την φωτεινότητα. Β) Προγράμματα: Βα) W.W.W.(World Wide Web): Με τη χρήση του WWW(Παγκόσμιο Δίκτυο) η εύρεση πολλών πληροφοριών γίνεται γρήγορα και απλά. Οι πληροφορίες αυτές παρέχονται σε όλους τους χρήστες του internet σε όποιο μέρος του κόσμου και αν βρίσκονται. Επιπλέον, οι πληροφορίες αυτές δεν είναι ενσωματωμένες σε ένα απλό κείμενο, αλλά είναι εμπλουτισμένες με εικόνες, ήχους, βίντεο και άλλα χαρακτηριστικά που κάνουν πιο ενδιαφέρουσα την μάθηση. Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση του internet είναι τα εξής: Τα μαθήματα διανέμονται πιο γρήγορα προς όλους τους μαθητές χωρίς να σπαταλάτε πολύτιμος χρόνος. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα μαθήματα από όποιο μέρος του κόσμου και αν βρίσκονται και τη χρονική στιγμή που οι ίδιοι επιλέγουν. Η διόρθωση και η βελτίωση των μαθημάτων γίνεται εύκολα. Κεφάλαιο

41 Οι μαθητές μέσω του internet μπορούν να αποκτήσουν πληροφορίες από διαφορετικές πηγές και συχνά αντίθετες. Αυτό κάνει την έρευνα τους πιο εμπεριστατωμένη και πλήρης. Ββ) Η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ήταν η πρώτη μορφή διδασκαλίας από απόσταση μέσω internet. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία είναι σαφώς ταχύτερη από την παραδοσιακή και δεν επηρεάζεται από τις φυσικές αποστάσεις. Για αυτό η επικοινωνία γίνεται πιο γρήγορη και άμεση (ως προς τον χρόνο). Βοηθάει, επίσης, τους καθηγητές να οργανώσουν καλύτερα και το μάθημα τους αλλά και το πρόγραμμα τους ώστε να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις των μαθημάτων τους. Το μειονέκτημα της, έγκειται στο ότι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (καθηγητές μαθητές) δεν συναντιούνται συχνά από κοντά και έτσι κάποια ερωτήματα και απορίες μένουν αναπάντητα για κάποιο χρονικό διάστημα, έως ότου το μήνυμα διαβαστεί από αυτόν που καλείται να απαντήσει. Βγ) Ανταλαγή Μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο (chat): Η υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο (Internet Relay Chat - IRC ή απλούστερα Chat) επιτρέπει σε μια ομάδα χρηστών να επικοινωνήσουν, συζητήσουν ανταλλάσσοντας γραπτά μηνύματα σε πραγματικό χρόνο. Οι χρήστες μπορούν να συνδεθούν σε όποιο κανάλι επιθυμούν, και να συζητήσουν με τους υπόλοιπους χρήστες που είναι συνδεδεμένοι στο ίδιο κανάλι τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση διαφόρων σεναρίων για εκπαίδευση από απόσταση. Για παράδειγμα, μπορεί να οργανωθεί ένας μικρός αριθμός από κανάλια για τις Κεφάλαιο

42 ζωντανές συζητήσεις σε συγκεκριμένες θεματικές περιοχές. Σε κάποιες από τις συζητήσεις, που θα λαμβάνουν χώρα σε προκαθορισμένες χρονικές στιγμές, θα συμμετέχουν ειδικοί / εκπαιδευτές οι οποίοι θα συζητούν και θα απαντούν στις ερωτήσεις των εκπαιδευομένων. Επιπλέον, η υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί υποστηρικτικά για την πραγματοποίηση διαλέξεων από απόσταση με διαφάνειες, ήχο ή/και video σε πραγματικό χρόνο. Σε αυτό το σενάριο, η υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων συνήθως χρησιμοποιείται από το ακροατήριο για να ζητά το λόγο από τον εισηγητή, και από τον εισηγητή για να παραχωρεί το λόγο στα μέλη του ακροατηρίου. Κεφάλαιο

43 2.5 Υπηρεσία Τηλεδιάσκεψης Ορισμός Ως τηλεδιάσκεψη νοείται η αμφίδρομη επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο μεταξύ δυο ή περισσοτέρων περιοχών με τη χρήση συστημάτων ήχου, κινούμενης εικόνας και υπολογιστών. Κεφάλαιο

44 2.5.2 Γενική περιγραφή Η πιο απλή μορφή τηλεδιάσκεψης είναι η επικοινωνία μέσω τηλεφώνου, με τη χρήση συσκευής ανοικτής ακρόασης. Σε αυτή την περίπτωση παρέχεται σε όλους τους ενδιαφερόμενους ένας κοινός αριθμός κλήσης, τον οποίο θα πρέπει να καλέσουν την συγκεκριμένη στιγμή που έχει καθοριστεί. Αυτή η μορφή τηλεδιάσκεψης είναι και η πιο φθηνή από άποψη κόστους. Η πλέον προηγμένη τεχνολογικά μορφή τηλεδιάσκεψης, είναι αυτή η οποία παρέχει στους συμμετέχοντες εικόνα και ήχο και κάνει την επικοινωνία τους πιο άμεση. Η σύγχρονη τηλεδιάσκεψη εφαρμόζεται ήδη σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών είναι και η Ελλάδα, και έχει συνεισφέρει σημαντικά στην ταχύτερη διεκπεραίωση αρκετών υποθέσεων. Συγκεκριμένα στη χώρα μας χρησιμοποιείται από τις Ένοπλες Δυνάμεις, από νοσοκομεία, σε δίκες για την εκδίκαση υποθέσεων από δικαστήριο άλλης χώρας καθώς και στα περισσότερα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα Είδη Τηλεδιάσκεψης Υπάρχουν τρία είδη της υπηρεσίας τηλεδιάσκεψης: α) η τηλεδιάσκεψη σημείου προς σημείο, β) η τηλεδιάσκεψη ομάδας, γ) η τηλεδιάσκεψη ενός σημείου προς πολλά σημεία. Κεφάλαιο

45 α) Τηλεδιάσκεψη σημείου προς σημείο: Η τηλεδιάσκεψη σημείου προς σημείο είναι η απλούστερη μορφή τηλεδιάσκεψης. Ένας χρήστης επικοινωνεί με κάποιον άλλον απευθείας. Αρκεί να τρέχουν το ίδια λογισμικό τηλεδιάσκεψης και να γνωρίζουν τη διεύθυνση του συνομιλητή τους για να έχουν μια αποτελεσματική διάσκεψη. Τηλεδιάσκεψη σημείου προς σημείο. β) Τηλεδιάσκεψη ομάδας. Στην τηλεδιάσκεψη ομάδας όλοι οι συμμετέχοντες (συνήθως είναι πάνω από δύο άτομα) θα πρέπει να συνδεθούν με έναν εξυπηρετητή τηλεδιάσκεψης. Ο εξυπηρετητής αυτός παίζει τον ρόλο του διαμεσολαβητή, δηλαδή συγκεντρώνει τις πληροφορίες από όλα τα μέλη της ομάδας και τα αναμεταδίδει στα μέλη της ομάδας. Κεφάλαιο

46 Τηλεδιάσκεψη ομάδας γ) Τηλεδιάσκεψη ενός σημείου προς πολλά σημεία. Για να κατανοήσουμε τον τρόπο λειτουργίας της τηλεδιάσκεψης ενός σημείου προς πολλά σημεία, πρέπει να το παραλληλίσουμε τη μετάδοση του τηλεοπτικού σήματος. Ένας χρήστης, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με έναν εξυπηρετητή μεταδίδει εικόνα και ήχο προς μια ομάδα χρηστών. Τα μέλη της ομάδας λαμβάνουν απλά τις πληροφορίες, χωρίς οι ίδιοι να μπορούν να στείλουν κάποια πληροφορία. Κεφάλαιο

47 Τηλεδιάσκεψη ενός σημείου προς πολλά Τηλεδιάσκεψη και εκπαίδευση. Η τηλεδιάσκεψη αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Μέσα από ομαδική συνεργασία μαθητών που βρίσκονται σε εκπαιδευτικά ιδρύματα διαφορετικών περιοχών και πολλές φορές διαφορετικών χωρών προάγεται μια διαπολιτισμική παιδεία που ενώνει λαούς και προετοιμάζει τη νέα γενιά για ένα ευνοϊκότερο και φιλικότερο μέλλον. Η τηλεδιάσκεψη βοηθάει μαθητές να παρακολουθήσουν μαθήματα, που λόγω της γεωγραφικής τους θέσης αυτό δεν είναι εφικτό. Πλέον οι μαθητές το μόνο που χρειάζεται για να παρακολουθήσουν τέτοιου είδους μαθήματα, είναι να συμπληρώσουν τη φόρμα εγγραφής στους διάφορους Κεφάλαιο

48 κύκλους μαθημάτων που παρέχονται από τα ιδρύματα και να είναι συνεπείς στις συναντήσεις τους με τους καθηγητές. Ένα παράδειγμα τηλεδιάσκεψης είναι το εξής: Ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα αποφασίζει να παράσχει σε μαθητές του ιδρύματος αλλά και εκτός αυτού, μαθήματα από απόσταση. Επιλέγονται λοιπόν οι καθηγητές που θα οργανώσουν τα μαθήματα. Επιλέγουν την ύλη των μαθημάτων, δημιουργούν αρχεία του World καθώς και διαφάνειες παράδοσης και ανακοινώνουν μέσω internet την έναρξη των μαθημάτων. Οι ενδιαφερόμενοι μαθητές απαντούν στην πρόσκληση ενδιαφέροντος του εκπαιδευτικού ιδρύματος και έτσι δημιουργούνται οι τάξεις. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και ο παγκόσμιος ιστός βοηθούν στην επικοινωνία μαθητών και καθηγητών. Τις προσυμφωνημένες χρονικές στιγμές οι καθηγητές και οι μαθητές συνδέονται με τον εξυπηρετητή της υπηρεσία τηλεδιάσκεψης. Οι διαφάνειες, η φωνή και τα video μεταδίδονται μέσω του δικτύου που έχει διαμορφωθεί στους μαθητές. Οι μαθητές μπορούν να κάνουν ερωτήσεις και σχόλια στους καθηγητές και γενικά να συζητήσουν για τα θέματα που παρουσιάζονται. Τέλος όλο το υλικό της διάλεξης μπορεί να αποθηκευτεί στους σταθμούς εργασίας (υπολογιστές) των εκπαιδευτικών για μελλοντική επεξεργασία, ανάλυση και ίσως για αναβάθμιση και διόρθωση του συστήματος, για αποδοτικότερη λειτουργία στους επόμενους κύκλους μαθημάτων. Κεφάλαιο

49 3. Τηλε-εκπαίδευση και Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδος Παρόλο που στη χώρα μας, ο όρος τηλε-εκπαίδευση έγινε γνωστός μόλις τα τελευταία χρόνια, εντούτοις γίνονται μεγάλα βήματα για την ανάπτυξη ενός δικτύου που θα συνδέει όλους τους ακαδημαϊκούς χώρους μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, αυτή τη στιγμή λειτουργούν αίθουσες τηλε-εκπαίδευσης σε πολλά Πανεπιστήμια και Τ.Ε.Ι. της Ελλάδος. Βοηθοί στην προσπάθεια αυτή είναι η Gunet, Η ΕΔΕΤ (Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας) καθώς και η κοινωνία της πληροφορίας. Στις επόμενες παραγράφους θα παρουσιάσουμε τους δυο αυτούς υποστηρικτές της προσπάθειας αυτής και θα αναφερθούμε μόνο στην τηλεεκπαίδευση που χρησιμοποιείτε στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Στο πρόγραμμα της τηλε-εκπαίδευσης συμμετέχουν 14 Τ.Ε.Ι., άλλα απλά χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα της Gunet για την παράδοση κάποιων μαθημάτων τους και άλλα με τη δημιουργία αιθουσών τηλεεκπαίδευσης τηλε-διάσκεψης προσφέροντας υψηλότερη ποιότητα εκπαίδευσης. Κεφάλαιο

50 3.1 Greek Universities (GUNet) Τηλεκπαίδευση και η εφαρμογή της στα Τεχνολογικά Γενική Περιγραφή Στο Πιλοτικό Πρόγραμμα (ΠΠ) Υπηρεσιών Πραγματικού Χρόνου (RTS) εξετάζονται όλες οι υποδομές σε επίπεδο δικτύου, συστήματος και εφαρμογής χρήστη, που αφορούν υπηρεσίες πραγματικού χρόνου (real time services). Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη εφαρμογών που σχετίζονται με μετάδοση εικόνας (σταθερής και κινούμενης) και ήχου (φωνής) σε πραγματικό χρόνο, αλλά κατ επέκταση και σχετικά μικρών αρχείων δεδομένων. Επίσης αντιμετωπίζεται το θέμα εφαρμογών τις οποίες μοιράζονται χρήστες πάνω από ένα δίκτυο (application sharing). Όσον αφορά οργανωμένες δραστηριότητες χρήσης εφαρμογών (εκδηλώσεις), σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή χρήση κάθε τέτοιας υποδομής είναι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τον συντονισμό, την έγκαιρη ανακοίνωση των εκδηλώσεων και την εγγραφή των χρηστών σε αυτές. Η χρήση του WWW ως ώριμη, ευρύτατα διαδεδομένη και τυποποιημένη πλατφόρμα είναι από τους βασικούς στόχους του προγράμματος. Παράλληλα εξετάζονται και οι τυπικές, διοικητικές διαδικασίες που θα πρέπει να καθιερωθούν εσωτερικά στο GUNet πριν οι υπηρεσίες πραγματικού χρόνου διατεθούν σε ευρεία κλίμακα. Κεφάλαιο