,r, Νοέμβριος MA GY AR ORSZA GI GÖ RÖ GÖ K OR SZÁ GO S ONKORMANYZATA^o, 1054 BUDAPEST, V é c s % u. 5

Transcript

1 MA GY AR ORSZA GI GÖ RÖ GÖ K OR SZÁ GO S ONKORMANYZATA^o, ^ x 1054 BUDAPEST, V é c s % u. 5,r, Εκδοση της Α υ τ ο δ ι ο ί κ η σ η ς ^! Ελλή νων Ουγ γα ρί α ς Νοέμβριος 2013

2 Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Ελληνικά Τετράδια του Σεγκεντ Συναυλία κλασικής μουσικής Πολιτιστική Ατζέντα Πρόγραμμα Δεκεμβρίου 2013 Programajánló december Οι ρίζες pffjlf Κοινωνιολογική μελέτη για τον Ελληνισμό >ι γιορτές μας Εορτασμός του ιστορικού ΟΧΙ Οι γιορτές μας Εορτασμός της 73ης επ ετείο υ ς

3 40η επ έτειο ς το υ Π ολυτεχνείου του Θανάση Ζιανού Με αφορμή την 40η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, το προεδρείο του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας οργάνωσε και πραγματοποίησε στις 17 Νοεμβρίου αντιφασιστική εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Νεολαίας του 13ου διαμερίσματος Βουδαπέστης. Νωρίς το απόγευμα άρχισαν να συγκεντρώνονται οι συμπατριώτες μας που ήρθαν για να τιμήσουμε όλοι μαζί την ιστορική αυτή επέτειο, αρχή της κατάρρευσης της επταετούς μισητής φασιστικής δικτατορίας των συνταγματαρχών Παπαδόπουλου, Παττακού, Ιωαννίδη και των υπολοίπων. Η αίθουσα γέμισε από μέλη της κοινότητάς μας, ανάμεσα στους παρευρισκόμενους ήταν και ο υπεύθυνος του γραφείου Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στην Ουγγαρία, κ.νικόλαος Βλαχάκης. Στην σκηνή ένα πανό με το σύνθημα Τον φασισμό, βαθιά κατάλαβέ το, δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον, στην διπλανή οθόνη προβάλονταν εικόνες της Ε.Α. και του Πολυτεχνείου, αλλά και βίντεο σχετικά με την εγκληματική δράση της φασιστικής Χρυσής Αυγής. ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: Σώμα Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Διευθύνων Σύμβουλος Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης Αρχισυνταξία: Αυγουροπούλου Βούλα Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Καρύδης Γιάννης Συντακτική επιτροπή: Φαρατζής Βίκτωρ, Κολλάτος Γιώργος, Καρύδης Γιάννης Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: , Φαξ: Τυπογραφείο: Copycat kft. ISSN: Η εξαίρετη παρουσιάστρια του προγράμματος της εκδήλωσης κ.πηνελόπη Μόκκα -δασκάλα ελληνικών στο Μίσκολτς- ανέφερε μεταξύ άλλων: Μαζευτήκαμε σήμερα εδώ για να θυμηθούμε και να τιμήσουμε τον ηρωικό αγώνα των φοιτητών ενάντια στη φασιστική δικτατορία του Παπαδόπουλου και της παρέας του, κυρίως όμως να προβληματιστούμε για όσα συμβαίνουν στις μέρες μας. Σήμερα παραποιείται η ιστορία. Για το ιστορικό του Πολυτεχνείου μίλησαν εν συντομία ο Νίκος Βλαχάκης, ο Βίκτωρ Φαρατζής εκ μέρους της Λέσχης φίλων και οπαδών ΚΚΕ Ουγγαρίας, ενώ ακούστηκε και η παρέμβαση της Ένωσης Κυπρίων φοιτητών Ουγγαρίας. Το πολιτιστικό-καλλιτεχνικό πρόγραμμα παρουσίασαν μαθητές των ελληνικών σχολείων, η χορωδία Ρωμιοσύνη και οι μουσικοί Χρήστος Φουντανέλας στο μπουζούκι, Γκάμπορ Σμουκ στο ακκορντεόν και Τάμας Σμουκ στην κιθάρα. Επίσης τραγούδησαν οι Έντιτ Βένγκρινιακ και Βασίλης Χαχόπουλος. Όλοι τους ήταν αξιοθαύμαστοι,τα παιδιά απέδωσαν άριστα τα ποιήματά τους, συγκινηθήκαμε... Τέτοιου είδους εκδηλώσεις με βαθύ πολιτικό περιεχόμενο, που τελικά σπάνια οργανώνονται στην κοινότητά μας, δυναμώνουν την πίστη μας να συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις τον αγώνα εναντίον των νεοφασιστικών μορφωμάτων που όλο και ξαναγεννιούνται στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.

4 Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Επέτειος Το λαϊκό κίνημα στη δικτατορία και ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου «Γελιέται οικτρά όποιος νομίζει ότι μπορεί να παίζει με τη φωτιά. Και είναι ηφαίστειο που βράζει το πάθος του λαού για λευτεριά, δημοκρατία, ανεξαρτησία και κοινωνική πρόοδο. Το μίσος που έχει ενσταλαχτεί στις καρδιές των Ελλήνων πατριωτών κατά της φασιστικής τυραννίας και των πατρώνων της, κοχλάζει και προμηνάει τρομερές εκρήξεις. Οι άνανδροι αιμοσταγείς τύραννοι και τα αφεντικά τους οι αμερικανονατοικοί ιμπεριαλιστές, για να κάμψουν και να φοβίσουν τον αδάμαστο λαό μας, έστρεψαν με μανία τα πυροβόλα των τανκς του ΝΑΤΟ προς τα γυμνά λαϊκά στήθη και διέταξαν, ΠΥΡ! Επεσαν 10άδες νεκροί και τραυματίες. Βάφτηκε το Πολυτεχνείο - προπύργιο της Λευτεριάς - και οι δρόμοι της Αθήνας με το αίμα των παιδιών του λαού μας». (Παράνομος «Ριζοσπάστης», Δεκέμβρης 1973). Ο ξεσηκωμός στο Πολυτεχνείο, το Νοέμβρη του 1973, αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός, ορόσημο της λαϊκής πάλης, σε μια από τις δύσκολες περιόδους της νεότερης ιστορίας του λαϊκού μας κινήματος. Στον λαϊκό αυτό ξεσηκωμό, μαζί με το σύνθημα «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», προβλήθηκαν και τα συνθήματα - στόχοι «Κάτω η χούντα», «Εξω οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ». Επομένως, είχε μήνυμα πολιτικό, ανατρεπτικό, αντιαμερικανικό, αντι-ιμπεριαλιστικό. Ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου δεν ήταν μόνο φοιτητικός, αλλά εκφράστηκε η σύνδεση του φοιτητικού κινήματος με το εργατικό κίνημα. Το χρονικό των τριών ημερών της κατάληψης έχει τη δική του ιστορία. Μετά το κλείσιμο των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, στην κατάληψη έρχονται και συμμετέχουν μαθητές κι εργαζόμενοι (οικοδόμοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι κ,ά.). Και οργανώνεται η κατάληψη, με μοίρασμα προκηρύξεων, τη λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού, ακούγονται παντού αντιαμερικανικά και αντιχουντικά συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο είναι χιλιάδες. Στις 16 Νοέμβρη το απόγευμα η αστυνομία αρχίζει να χτυπάει άγρια τις μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας και γύρω από το Πολυτεχνείο όπου έχουν κινητοποιηθεί οι οικοδόμοι, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, άλλοι κλάδοι εργαζομένων, αγρότες από τα Μέγαρα. Η άνοδος του εργατικού κινήματος ήταν, συγκριτικά με τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, σημαντική. Το δυνάμωμα του φοιτητικού κινήματος «πατούσε» πάνω στον λαϊκό παράγοντα, στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Στην ουσία, ήταν άμεσα συνδεδεμένο με αυτό. Η ανάπτυξη των δυνάμεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την εξέλιξη. Επιπλέον, η κρίση του χουντικού καθεστώτος γίνεται όλο και πιο βαθιά και επιταχύνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 70 και ιδιαίτερα την περίοδο Μια σειρά από διεθνείς και εσωτερικές εξελίξεις εντείνουν την κρίση και την παράλληλη άνοδο της αντιδικτατορικής πάλης. Για τον καπιταλισμό, εκείνη η περίοδος ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Η οικονομική κρίση (που τότε από τους αστούς οικονομολόγους ονομαζόταν «πετρελαϊκή κρίση») μόλις είχε ξεσπάσει, αγγίζοντας και τη χώρα. Οι σκανδαλώδεις συμβάσεις της χούντας με μονοπώλια γίνονται απροκάλυπτες και γνωστές στο λαό. Παράλληλα, όμως, η αντιαμερικάνικη, αντί ιμπεριαλιστική συνείδηση λαού και νεολαίας βαθαίνει ακόμη περισσότερο από τις επεμβάσεις του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα τής, με αμερικάνικη επέμβαση, επιβολής χούντας στη Χιλή, και η ανατροπή της κυβέρνησης της «Λαϊκής Ενότητας» του Σ. Αλιέντε. Η αγανάκτηση του λαού στρέφεται τόσο ενάντια στον ιμπεριαλισμό, όσο και στη χούντα με τον ελλιμενισμό του 6ου Αμερικάνικου Στόλου στο Φάληρο και στην Ελευσίνα. Από την άλλη, θετική επίδραση ασκούσαν στο λαό οι σοσιαλιστικές χώρες, η πάλη του βιετναμέζικου λαού ενάντια στους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές, καθώς και η άνοδος του εργατικού κινήματος των καπιταλιστικών χωρών. Η απομόνωση του χουντικού καθεστώτος διευρυνόταν. Το 1973 βρίσκει το φοιτητικό κίνημα σε μια κρίσιμη καμπή του. Η χούντα οργανώνει επίθεση εναντίον του. Το Γενάρη δημοσιεύει το λεγόμενο «καταστατικό χάρτη» της Ανώτατης Παιδείας, με τον οποίο θέλει να κάμψει τους φοιτητές. Παρά το μπαράζ διώξεων, που έχει εξαπολύσει η χούντα, στις 14 Φλεβάρη, με τη συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο, μπαίνουμε σε μια ανώτερη φάση των αγώνων, με κορυφαία στιγμή την κατάληψη της Νομικής στις Φλεβάρη, η οποία και λήγει με μαζική διαδήλωση στους δρόμους της Αθήνας. Το Μάρτη, νέες καταλήψεις στην Ιατρική και ξανά στη Νομική. Οι κινητοποιήσεις απλώνονται και σε άλλες πόλεις, Θεσσαλονίκη, Πάτρα. Στις συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, το φοιτητικό κίνημα διαθέτει περισσότερα περιθώρια ζύμωσης, νόμιμης ή μισονόμιμης δράσης. Έτσι φτάσαμε στον ξεσηκωμό του Νοέμβρη. Ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου, ως κορύφωση του αντιδικτατορικού αγώνα, προετοιμάστηκε σε ό,τι αφορά τα αιτήματα, τα συνθήματα, τους στόχους πάλης, σε όλους τους προηγούμενους αγώνες του λαού. Την Πέμπτη, 15 Νοέμβρη, και την Παρασκευή, 16 Νοέμβρη, χιλιάδες εργαζομένων κατεβαίνουν στο Πολυτεχνείο. Με πρωτοβουλία της ΚΟΑ του ΚΚΕ, που από το πρωί της Πέμπτης ρίχτηκε στη μάχη του καλέσματος των εργαζομένων, οι γύρω δρόμοι γεμίζουν με κόσμο. Η κατάληψη αποκτά 4

5 Νοέμβριος 2013 Έτος: 19 χαρακτηριστικά παλλαϊκού ξεσηκωμού. Την Πέμπτη, ο κόσμος που αρχίζει να συγκεντρώνεται στους γύρω δρόμους συγκρούεται με την αστυνομία, η οποία τους εμποδίζει να ενωθούν με τους φοιτητές. Με την ενεργητική συμμετοχή της ΚΝΕ, μαθητές μόλις σχολούν πηγαίνουν στο χώρο. Την Παρασκευή, η μαχητικότητα του λαού, με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, ανεβαίνει. Διαδηλώσεις με πολλές χιλιάδες κατεβαίνουν από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας και από την Πατησίων και συγκλίνουν στο Πολυτεχνείο. Το πιο οργανωμένο κομμάτι είναι των οικοδόμων, αλλά συμμετέχουν και ιδιωτικοί υπάλληλοι και πολλοί νέοι και μαθητές. Υπολογίζεται να είναι σε κινητοποίηση γύρω στις λαού. Η αστυνομία εντείνει τις επιθέσεις με δακρυγόνα, κλομπ και σφαίρες. Αλλά το ηθικό του λαού δεν κάμπτεται. Οι διαδηλωτές διαλύονται και ξανασυγκεντρώνονται. Γεγονός που δείχνει ότι η χούντα καταλαβαίνει και φοβάται την εργατική, τη λαϊκή συμμετοχή στην ανατρεπτική ενάντιά της πάλη. Ηταν τότε που έγειρε η πλάστιγγα στην απόφαση για ένοπλη επέμβαση. δουλειά των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ, στις οποίες στρατεύθηκαν αρκετά παιδιά που δεν ήταν γνωστά, άρχισαν να δημιουργούνται και μισονόμιμες οργανώσεις και έτσι φούντωνε η αντιδικτατορική πάλη. Και έχει μεγάλη σημασία εδώ η πρωτοβουλία και ευρηματικότητα των στελεχών και μελών που κινούνται σε αυτές τις συνθήκες. Επιβεβαιώθηκε ότι κανένας μηχανισμός δεν είναι παντοδύναμος και αιώνιος, όσο και αν εμφανίζεται έτσι. Κάθε αντιδραστικός μηχανισμός είναι ευάλωτος, βιώνει τις βαθιές αντιφάσεις του, κάθε μορφή της εξουσίας, της δικτατορίας του κεφαλαίου είναι ιστορικά πεπερασμένη. Πολύ περισσότερο όταν υφίσταται την πίεση της λαϊκής πάλης. Αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα. Καμιά θυσία δεν πάει χαμένη. Η κλιμάκωση της πάλης Η κλιμάκωση της αντιδικτατορικής πάλης συμβαδίζει με την ανασυγκρότηση του Κόμματος και της ΚΝΕ. Αρχισαν οι διάφορες αγωνιστικές δραστηριότητες να παίρνουν μαζική μορφή, ώσπου έφτασαν στο Πολυτεχνείο και τελικά στην πτώση της χούντας σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Το καθοριστικό είναι η ασίγαστη λαϊκή πάλη. Με την κήρυξη του πραξικοπήματος δεν υπήρξε καμιά αντίδραση. Μόνο ορισμένες αυθόρμητες και περιορισμένες αντιδράσεις σημειώθηκαν την ημέρα εκείνη. Αργότερα ο αγώνας οργανώθηκε, κλιμακώθηκε και συνέβαλε στην κατάρρευση της χούντας. Είναι βέβαιο ότι αν υπήρχε προετοιμασία και σχέδιο θα έβρισκε ανταπόκριση στο λαό και τη νεολαία. Και όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, η οργανωμένη αντίσταση θα είχε αντανάκλαση και μέσα στο στρατό και σε μια μερίδα αξιωματικών. Δεν υπήρχε σχέδιο και προετοιμασία γιατί στην ουσία δεν υπήρχε ΚΚΕ. Οχι μόνο επειδή ήταν παράνομο, αλλά κυρίως γιατί δεν είχε οργανωμένη δύναμη. Κομμουνιστές υπήρχαν, οργανώσεις της ΕΔΑ υπήρχαν, αλλά δεν ήταν κομμουνιστικές. Το ΚΚΕ είχε διαλύσει τις οργανώσεις του από το Ηταν ένα μεγάλο ολίσθημα γι αυτό και χαρακτηρίστηκε αργότερα ως θεμελιακό λάθος. Στον αντιδικτατορικό αγώνα είχε σημασία ο παράνομος Τύπος, οι προκηρύξεις, διάφορα έντυπα υλικά, αλλά και η μαζική έκφραση αντίστασης που απαιτεί ιδιαίτερες μεθόδους δουλειάς, καλό συνδυασμό της παράνομης με τη νόμιμη δουλειά. Αποτέλεσμα αυτής της γραμμής ήταν και οι πρώτες φοιτητικές συνελεύσεις, οι πρώτοι εργατικοί αγώνες. Ολα αυτά δεν έγιναν αυθόρμητα, έγιναν με την πρωτοπόρα Για τα περί «γενιάς του Πολυτεχνείου» Εχει σημασία να σημειώσουμε ότι οι υπεραπλουστεύσεις περί γενιάς που «χάθηκε», που «πρόδωσε» ή που «φταίει» δεν έχουν βάση. Γιατί πολύ απλά, η λεγάμενη «γενιά του Πολυτεχνείου» (όπως και κάθε άλλη, εξάλλου) δεν είναι ενιαία, δεν έχει ενιαία πολιτικά χαρακτηριστικά. Το γεγονός ότι μια γενιά σημαδεύτηκε από έναν ξεσηκωμό του λαού και της νεολαίας και βαφτίστηκε από αυτόν, δε σημαίνει ότι αποκτά ενιαία πολιτική ταυτότητα! Πόσο μάλλον που ούτε καν τότε, την περίοδο του αντιδικτατορικού αγώνα και της κορύφωσής του, δεν είχε ως «γενιά» μία κοινή πολιτική κατεύθυνση και στόχους, αλλά στους κόλπους αυτού του αγώνα αναπτύσσονταν έντονη ιδεολογική και πολιτική διαπάλη. Συνήθως, μιλούν για «γενιά του Πολυτεχνείου» και η σκέψη κάνει συνειρμούς με συγκεκριμένα γνωστά πρόσωπα που είχαν συμμετοχή στον αντιδικτατορικό αγώνα, την οποία «εξαργύρωσαν» ποικιλοτρόπως, ως έδειξε η μετέπειτα «πολιτική καριέρα τους». Είναι προφανές ότι αυτό δεν χαρακτηρίζει μια ολόκληρη γενιά. Το ΚΚΕ, στον αντίποδα όλων των παραπάνω, ούτε τη δεκαετία του 70 ούτε σήμερα έχει αυταπάτες. Δεν έχουμε αυταπάτες ότι αλλάζει η σχέση εκμετάλλευσης, με την αλλαγή μορφής του αστικού πολιτικού συστήματος, αλλαγή μορφής διακυβέρνησης, που επιλέγει σε κάθε ιστορική φάση να χρησιμοποιήσει η αστική εξουσία. Γι αυτό και βάζουμε στο στόχαστρο αυτή την ίδια την αστική εξουσία, ανεξάρτητα από τις μεταμορφώσεις της, όσο σκληρές ή ηπιότερες κι αν είναι αυτές. Αυτό είναι και το νόημα του Πολυτεχνείου για την εργατική τάξη και το λαό σήμερα. Πάλη για την εργατική, τη λαϊκή εξουσία. Πηγή: Ριζοσπάστης, για την αντιγραφή: Λέσχη φίλων και οπαδών ΚΚΕ 5

6 MGOO Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας MEGHÍVÓ Kedves Honfitársaink, szeretettel meghívjuk Önöket a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata év végi közmeghallgatására, melynek időpontja és helyszíne: december 14. szombat, 14:00 h Angyalföldi Gyermek- és Ifjúsági Ház (1138 Budapest, Dagály u. 15/a) Szeretnénk tájékoztatni Önöket a görög közösség aktuális ügyeiről. A jelenlétükkel megtisztelnek bennünket. Sianos Tamás Elnökhelyettes Koranisz Laokratisz Elnök Kollátosz Jorgosz Elnökhelyettes ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Αγαπητοί Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες, Σας προσκαλούμε στην ετήσια δημόσια ακρόαση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2013 και ώρα 14,00 στο Angyalföldi Gyermek és Ifjúsági Ház (1138 Budapest, Dagály u. 15/a) Σκοπός είναι να ενημερωθείτε και με τις παρεμβάσεις σας να συμβάλλετε στην πιο αποτελεσματική δουλειά της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Μετά από την δημόσια ακρόαση θα προσφέρουμε ένα μικρό γεύμαγια τους συνταξιούχους μας. Αθανάσιος Σιανός Αντιπρόεδρος Λαοκράτης Κοράνης Πρόεδρος Γεώργιος Κολλάτος Αντιπρόεδρος MGK Kedves Honfitársaim! KÖZLEMÉNY Bizonyára többen értesültetek már arról, hogy 2011-ben a Magyarországi Görögök Kutatóintézete kezdeményezésére egy a magyarországi görögség egészére kiterjedő, több évre tervezett átfogó kutatás indult ben többen is részesei lehetettek az életútinterjúk készítésének, amelynek első eredményei már meg is jelentek az Identitások határán című kötetben. A kötet bemutatójára az ELTE BTK Görög Tanszék Újgörög Munkacsoportja és a Magyarországi Görögök Kutatóintézete közös szervezésében november 13-án került sor, amelyet sok honfitársunk tisztelt meg jelenlétével. A kutatás tovább folytatódik. Egyrészt sok egyéb interjút tervezünk még elkészíteni, másrészt innen továbblépve, a következő lépcsőben egy, a budapesti görögségre kiterjedő kérdőíves vizsgálatot szeretnénk lebonyolítani. Ehhez kérjük segítségeteket! Terveink szerint a lekérdezés első szakasza január közepén kezdődne. Munkatársaink igyekezni fognak szinte minden budapesti görögöt a lakásán megkeresni. Kérek ezért mindenkit, hogy a Titeket lakásotokon felkereső kérdezőbiztosokkal együttműködve járuljatok hozzá ahhoz, hogy a magunk, de talán még inkább a felcseperedő újabb és újabb magyarországi görög generációk számára a lehető legteljesebb és leghitelesebb módon örökíthessük meg a polgárháború következtében Magyarországra került görögök és leszármazottaik életét. Fokasz Nikosz igazgató Magyarországi Görögök Kutatóintézet Αγαπητοί συμπατριώτες, ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Όπως πολλοί από εσάς ήδη γνωρίζετε, με πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας το 2011 ξεκίνησε μια αναλυτική, πολύχρονη έρευνα που αφορά το σύνολο του Ελληνισμού της Ουγγαρίας. Το 2012 διάφοροι από εσάς δώσατε συνεντεύξεις, αποτελέσματα των οποίων έχουν ήδη κυκλοφορήσει στον τόμο με τίτλο «Μεταξύ δύο ταυτοτήτων». Η παρουσίαση του έργου αυτού πραγματοποιήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2013 σε συνεργασία του Τμήματος Νεοελληνικών του Πανεπιστημίου Eötvös Loránd Βουδαπέστης και του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, στην οποία μας τίμησαν με την παρουσία τους και πολλοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσές μας. Η έρευνα συνεχίζεται. Αφενός σχεδιάζουμε να κάνουμε και διάφορες άλλες συνεντεύξεις, στο δεύτερο στάδιο όμως θα θέλαμε να πραγματοποιήσουμε μια έρευνα με ερωτηματολόγια που αφορά τον Ελληνισμό της Βουδαπέστης, για την οποία και ζητάμε την πολύτιμη βοήθειά σας. Η πρώτη φάση θα ξεκινήσει στα μέσα Ιανουάριου Οι συνεργάτες μας θα προσπαθήσουν να επισκεφτούν σχεδόν κάθε Έλληνα της Βουδαπέστης στην οικία του, γι αυτό σας παρακαλώ να συνεργαστείτε με τους εκπροσώπους μας και να συμβάλλετε έτσι στο να καταγραφεί η ιστορία των Ελλήνων και των απογόνων τους που βρέθηκαν στην Ουγγαρία λόγω του Εμφυλίου Πολέμου με τον πιο πλήρη και αξιόπιστο τρόπο, για εμάς αλλά και τις μεταγενέστερες γενιές Ελλήνων της Ουγγαρίας. Νίκος Φωκάς Διευθυντής Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας 6

7 Προς όλους τους ενδιαφερομένους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι το περιοδικό μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού: Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας! - Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας. - Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) - Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους του περιοδικού μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη του περιοδικού κλείνει την 1η του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας, ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΓMinden, az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőség ü n knek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni. Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 10ου Διαμερίσματος με πολλή αγάπη προσκαλεί εσάς και τα παιδιά σας το Σάββατο στις 7 Δεκεμβρίου 2013, και ώρα στη γιορτή του Άγιου Βασίλη. Την εκδήλωση ανοίγει ο Γεώργιος Κολλάτος, Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του 10ου Διαμερίσματος, απευθύνει σύντομο χαιρετισμό ο Λαοκράτης Κοράνης, Πρόεδρος της ΑΕΟΥ. Τόπος: Ελληνική Λέσχη του ΙΟουΔιαμερίσματος (1104 Budapest, Kada utca 120.) Το πρόγραμμα της εκδήλωσης : Δημόσια ακρόαση 2013 Ποιήματα ελληνικά και ουγγρικά για τον Αη-Βασίλη Μουσικό πρόγραμμα για τα μικρά παιδιά Με την παρουσία σας θα μας τιμήσετε ιδιαίτερα Η εκδήλωση χορηγείται από την Πολιτιστική και Αθλητική Επιτροπή του Διοικητικού Σώματος του Δήμου Kőbánya, του 10ου Διαμερίσματος της Βουδαπέστης KÖZLEMÉNY Tájékoztatjuk Önöket, hogy megkezdődtek a Halottaink, című könyv újrakiadásának munkálatai. Ebben a kiadványban első ízben jelent meg a megboldogult honfitársunk, Siulász Kosztasz által összegyűjtött névsor. Halálának tizedik évfordulója alkalmából, az ő emléke előtt is tisztelegve jelenik meg újra a könyv, mely az eddig elhunyt honfitársaink névsorát tartalmazza. Az új kiadás felöleli a második magyarországi görög diaszpóra teljes időszakát, 1948-tól 2013-ig. Eme megtisztelő feladat lebonyolítását Siula Vangeiio , mobil: és Akritidu Szófia , mobil: , sofiaakritidou1938@gmail.com vállalták. A következő kéréssel fordulunk minden kedves magyarországi görög felé: amennyiben tudomásuk van olyan honfitársunkról, akinek elhunyta nem került közlésre az Ellinismos folyóiratunk hasábjain, kérjük, jelezze azt a fenti elérhetőségek valamelyikén a két szerkesztőnő, illetve az Országos Önkormányzat felé tel: , grtitkar@t-online.hu. Megjegyzés: a felhívás azokra is vonatkozik, akiknek hamvait az emigrációban töltött évek után Görögországba szállították, illetve azokra, akik repatriálásukat követően hunytak el ott. Siula Vangeiio Akritidu Szófia Νοέμβριος 2013 Έτος: 19 Τα νέα μας MEGHÍVÓ A Kőbányai Görög Kisebbségi Önkormányzat Képviselő-Testülete szeretettel meghívja Önt és kedves gyermekét december 7-én szombaton 10:30-kor tartandó MIKULÁS ÜNNEPSÉGRE Az ünnepséget megnyitja: Kollátosz Jorgosz, elnök Köszöntőt mond: Koranisz Laokratisz MGOÖ elnöke A rendezvény helyszíne: Görög Klub helyisége (1104, Budapest, Kada utca 120.) A rendezvény programja: Közmeghallgatás 2013 Magyar-görög Mikulás versek Zenés műsor a gyerekeknek Mikulás bácsi meglepetése Jelenlétére és pontos megjelenésére feltétlenül számítunk A rendezvényt támogatja: Budapest Főváros X. kerület Kőbányai Önkormányzat Képviselő-testülete, Kulturális, Oktatási és Sport Bizottság ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Σας γνωστοποιούμε ότι ξεκίνησε η εργασία για την επανέκδοση του βιβλίου ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΜΑΣ, στο οποίο για πρώτη φορά εκδόθηκε ονομαστικός κατάλογος από τον μακαρίτη συμπατριώτη μας Κώστα Σιούλα. Στη μνήμη του, και καθώς συμπληρώνονται 10 χρόνια από το θάνατό του, θα επανεκδοθεί βιβλίο με τον ονομαστικό κατάλογο των μέχρι σήμερα αποθανόντων συμπατριωτών μας. Η καινούρια έκδοση θα συμπεριλαμβάνει όλη την περίοδο της δεύτερης διασποράς των Ελλήνων Ουγγαρίας από το 1948 έως το Την τιμητική αυτή εργασία ανέλαβαν να κάνουν η Βαγγελιώ Σιούλα τηλ , κινητό: και η Σοφία Ακριτίδου τηλ, , κινητό: , sofiaakritidoul 938@gmail.com. Παράκλησή μας προς όλους τους συμπατριώτες μας είναι: όσοι γνωρίζετε συγκεκριμένα στοιχεία για οποιουσδήποτε συμπατριώτες μας οι οποίοι απεβίωσαν και το γεγονός δεν γράφτηκε στο μηνιαίο περιοδικό μας Ελληνισμός, να ειδοποιήσετε τις συντάκτριες στα παραπάνω τηλέφωνα ή στα κεντρικά μας γραφεία (τηλ , grtitkar@t-online.hu). Σημείωση: Η ανακοίνωση αυτή αφορά και αυτούς που χρόνια ολόληρα έζησαν στην προσφυγιά και η τέφρα τους μεταφέρθηκε στην Ελλάδα ή επαναπατρίστηκαν και απεβίωσαν εκεί. Βαγγελιώ Σιούλα Σοφία Ακριτίδου 7

8 Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Arcok K avafisz, a z egyetemes Interjú Csehy Zoltánnal >ir Csehy Zoltán Az ELTE BTK Görög Tanszékének Újgörög Munkacsoportja irodalmi estet szervezett a 2013-as Nemzetközi Kavafisz Év alkalmából. A tanszékvezető Dr. Solti Dóra adjunktus által moderált esten mi más is lett volna a téma, mint Konsztantinosz Kavafisz - irodalmárok, rajongók, tanárok, diákok voltak jelen, olvastak fel költeményeket, elemezték a Kavafisz életét, pályáját, költészetét. Felszólalt Dr. Déri Balázs Kavafisz-fordító, többek közt az Alexandria örök című kötet szerkesztője és Dr. Csehy Zoltán műfordító, egyetemi tanár, költő is. Utóbbit kérdeztük Kavafiszról. -Mennyire ismert Kavafisz Magyarországon? Volt-e bármikor jelentősebb kultusza? Mivel a középiskolai tananyag része, bízom benne, hogy széles körben ismert költőóriásról van szó. Kavafisz költészetét gyakorlatilag attól a perctől kezdve, hogy nyelvünkön is megszólalt az irodalmi élet kitüntetett figyelemmel kezelte, recepciója pedig folytonosnak mondható. Ennek friss lendületet adott a 2006-os esztendő, amikor két jelentős Kavafisz-vállalkozás is megjelent, ráadásul egymással versengve, egymást erősítve, s ez nem csak a szerző életművét gazdagította, hanem a magyar műfordításról való vitákat is megélénkítette. A két kötet kritikai visszhangja szinte példátlanul erősnek bizonyult. Kis körben, irodalmi berkekben akár a kultusz is megkockáztatható: Kavafisz nyelve a magyar irodalom egyik széles körben elterjedt irodalmi köznyelvévé vált, s ennél többet idegen költő aligha érhet el. Többen követik őt, mint maguk is hinnék. -Mi foghat meg Kavafiszban egy olvasót? Miben áll világirodalmi értéke? Kavafisz több szempontból unikális: végtelenül tiszta vonalvezetésű, költői képekkel nem vagy alig terhelt szövegei keresetlen tökéletességükkel hatnak. Gyakorta nem tesz mást, mint ráirányítja a figyelmet egy-egy antik vagy bizánci szöveghelyre, és felmutatja annak páratlan szépségét: ez a technika a történelmet is olyan epikus folyamként láttatja, melyet a nagy lírai pillanatok irányítanak, csak észre kell venni őket. Kavafisz a határhelyzetek, a kulturális krízishelyzetek, a perem és a centrum közti differencia költője: a létszorongatottságot a krízis kellős közepén érzékelteti, s ez a kiélezettség olyan intenzív, hogy könnyen magával ragadja az olvasót. És hát ott az anekdotikus szerkesztésmód is: ezt az ókorból is jól ismert technikát gyakran alkalmazza, hogy pontosan a jól szerkesztett történet révén analizáljon egy emberi, történelmi vagy éppen nyelvi krízist. A szerelmi költészete szintén példa nélkül álló: az érzelmek nosztalgikus pőreségét tárja fel, a szépségkultusz elképesztő egyszerűséggel társul, az érzelmek úgy misztifikálódnak, hogy nem válnak se közhelyessé, se patetikussá. Ezt az érzésvilágot Joachim Sartorius fogalmazta meg a legszebben, hadd álljon itt Nádas Péter fordításában: A költemény vágyam sakkhúzásaihoz /keres helyet. / Nyíltan nem teheti./ 8 Magyarázkodnia nincs miért. -Milyen sajátosságait lehet kiemelni? Milyen viszonyban áll a görög nyelvi tradícióval? A magyar irodalom viszonylatában egészen szokatlan jelenség Kavafisz: a nagy Nyugat-generációval egy időben alkot, és semelyikhez sem hasonlítható. A szabadvers olyan speciálisan kimunkált, keresetlen változatát hozza létre, melyre a magyar irodalomban csak jóval később lehetne példát találni. A magyar irodalomban a szabadverset a gondolatok túlzsúfolt burjánzásának vetették alá, vagy az avantgárd kísérletek áldozatául esett, esetleg (bizarr módon!) a rakoncátlankodó női lélek irodalmi formájának tartották. De hogy egy lényegében neoklasszicista esztétika szabad versben szólaljon meg, az fel sem merült. Kavafisz ráadásul a mesterséges szépben is hisz, az ember által megalkotott szépségben, legyen az bármilyen ü- gyetlen a kozmikus rendben tükröződő szépséghez viszonyítva. Költészetének e manierista vonása szintén példátlan. A görög nyelvi tradícióval való viszonyt nálam rátermettebb filológusnak illene megítélni: nyelvezete nyilván ékszerészi módon ötvözi az ógörög, a bizánci és a modern nyelvi elemeket, elképesztően izgalmas lehet egy ilyen gazdag, folyamatos nyelvi terepen munkálkodni, épp ezért megsokszorozódnak azok a poétikai aspektusok, melyek más nyelven visszaadhatatlanok. -Mi a helyzet a magyar költők, fordítók Kavafisz-játékaival, -átirataival? Miért születtek, születhettek ezek, és mennyire befolyásolták a Kavafisz-fordításokat? Kovács András Ferenc hatalmas és bámulatos dimenziókkal rendelkező lírai panoptikumában Kavafiszt jelentőségteljes hely illeti meg: Hazatérés Hellászból című kötete a Kavafisz-átiratok címet viseli. E kötetben helyet kaptak a magyarul korábban nem olvasható versek átköltései, illetve a Két athéni füzet című opusz, melyek ősforrás nélküli, azaz fiktív Kavafisz-versek. E szövegek közt számos bravúrdarab van. Az Alexandria örök című kötet Déri Balázs csodálatos munkája, melyben viszont a filológiai vasakarat'uralkodik: Vas István, Somlyó György, Papp Árpád klasszikus magyarításai mellé felsorakozik csaknem a teljes költői életmű. Déri saját verseiben is erőteljes Kavafisz hatása, de Vas, Somlyó, Faludy György, Tandori Dezső, Nádasdy Ádám, Krusovszky Dénes szövegein éppúgy nyomot hagyott, mint Nádas Péter vagy Spiró György regényírói művészetén, hogy csak néhány neve említsek. Átköltés, fordítás, parafrázis - egymáshoz viszonyítva radikális fogalmak lehetnek, de ha az irodalmi nyereség felől nézzük, egymást erősítő jelenségekről van szó. A köztük lévő feszültségből fakadó vita mozgásban tartja a kultikus tárgyból használati eszközzé váló életművet. -Mi vész el óhatatlanul egy Kavafisz-fordításban? A legutóbbi két nagy ívű Kavafisz-vállalkozásról Dunajcsik Mátyás fogalmazott a legplasztikusabban, amikor Déri fordításait a festetten antik szobrok klasszikus dísztelenségéhez hasonlította, míg Kovács András Ferenc szövegeit hol élményparkhoz, hol a Las Vegas-i Caesar s Palace nevű kaszinó- és szállodakomplexum antikvitásképének víziójához. Ebből is látszik, hogy a magyar Kavafiszból még mindig hiányzik valami. Van még mit tenni: az igazi Kavafisz csak görögül létezik, de a fordítói-átköltői impulzusok sokasága már ma képes arra, hogy a sokféleségből ki-ki maga is kirakhassa a saját Kavafisz-képét. -Köszönöm szépen! Dercsényi Avgouropoulou Voula

9 Νοέμβριος 2013 Έτος: 19 Πρόσωπα Καβάφης, ο Συνέντευξη με τον Csehy Zoltán Φιλολογική βραδιά αφιερωμένη στον Κ.Π.Καβάφη διοργάνωσε η έδρα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Eötvös Lóránt με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη γέννηση του σπουδαίου ποιητή. Στην εκδήλωση, που συντόνισε η διεύθυντρια της έδρας Dr.Solti Dóra κι έγινε στα πλαίσια του εορτασμού του Έτους Καβάφη σε όλο τον κόσμο, μίλησε ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ELTE και μεταφραστής του Καβάφη στα ουγγρικά, Dr.Déri Balázs με θέμα «Η αιώνια Αλεξάνδρεια και η εμπειρία της στη σύγχρονη ουγγρική λογοτεχνία» και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Μπρατισλάβα, μεταφραστής και ποιητής, Dr.Chehy Zoltán στον οποίο είχαμε την ευκαιρία να θέσουμε κάποια ερωτήματα σχετικά με τον αλεξανδρινό ποιητή και την επίδρασή του στα ουγγρικά γράμματα. -Κατά πόσο είναι γνωστός ο Καβάφης στην Ουγγαρία; Υπάρχουν λάτρεις της ποίησής του; Εφόσον ο Καβάφης αποτελεί μέρος της διδακτέας ύλης των λυκείων, πιστεύω πως είναι ευρύτερα γνωστός αυτός ο ποιητήςγίγαντας. Από τότε που τα έργα του μεταφράζονται και στα ουγγρικά, βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο της προσοχής των λογοτεχνικών κύκλων της χώρας μας. Το έτος 2006 ήταν ιδιαίτερα σημαντικό διότι κυκλοφόρησαν δύο σημαντικοί τόμοι με έργα του Καβάφη, σε συναγωνισμό αλλά και ταυτόχρονα ενίσχυαν ο ένας τον άλλον, αφενός εμπλουτίζοντας έτσι το έργο ζωής του ποιητή, αφετέρου ξαναζωντάνεψαν και οι συζητήσεις περί των μεταφράσεών του στα ουγγρικά. Τα δύο έργα γνώρισαν ασυνήθιστα έντονη απήχηση από τους κριτικούς, καθώς μπορούμε να πούμε επίσης ότι σε στενούς λογοτεχνικούς κύκλους έγιναν και της μόδας: το ύφος του Καβάφη κατέστη μία από τις λογοτεχνικές γλώσσες με ευρεία χρήση στην Ουγγαρία, πράγμα που σπάνια κατορθώνουν ξένοι ποιητές. Έχει περισσότερους οπαδούς απ ό, τι θα νομίζατε. -Με ποιον τρόπο μας συναρπάζει ο Καβάφης; Ποια η θέση του στην παγκόσμια λογοτεχνία; Η μοναδικότητά του έχει πολλές διαστάσεις: τα κείμενά του, που χαρακτηρίζονται από διάφανες περιγραφές και δεν περιλαμβάνουν πολλές εικόνες, μας εντυπωσιάζουν με την τελειότητά τους. Πολλές φορές απλά τραβά την προσοχή μας σε αρχαία ή βυζαντινά κείμενα και αναδεικνύει την μοναδική ομορφιά τους. Με την μέθοδο αυτή, η ιστορία παρουσιάζεται ως ένας επικός ποταμός που κατευθύνεται από τις μεγάλες λυρικές στιγμές, που αρκεί να τις αντιληφθούμε μόνο. Ο Καβάφης είναι ποιητής των κρίσιμων καταστάσεων του πολιτισμού, της διαφοράς μεταξύ κέντρου και περιθωρίου. Απεικονίζει την δεινοπαθούσα ύπαρξη στο επίκεντρο της κρίσης και αυτή η αυξημένη ένταση συναρπάζει εύκολα τον αναγνώστη. Έχουμε μάλιστα και την αφηγηματική απεικόνιση, μια τεχνική από την αρχαιότητα, που την χρησιμοποιεί συχνά, ώστε να αναλύει μια κρίση ανθρώπινη, ιστορική ή και γλωσσική, μέσω της άρτια δομημένης ιστορίας. Η ερωτική του ποίηση είναι επίσης πρωτοφανής: φανερώνει με νοσταλγία την γυμνή ψυχή, η λατρεία της ομορφιάς συνδέεται με εξαιρετική απλότητα, τα συναισθήματα παίρνουν μια διάσταση μυστηρίου χωρίς κοινοτοπίες ή υπερβολικές συγκινήσεις. Αυτό το συναισθηματικό κλίμα περιγράφεται και από τον Joachim Sartorius ως εξής: «Το ποίημα ψάχνει θέση για τις σκακιστικές κινήσεις του πόθου μου. Φανερά δε γίνεται. Δεν έχει να δικαιολογείται για τίποτα». -Ποια χαρακτηριστικά του θα ξεχωρίζατε και ποια η σχέση του με την παράδοση της ελληνικής γλώσσας; Ο Καβάφης είναι ένα ασυνήθιστο φαινόμενο στην ουγγρική λογοτεχνία. Είναι συνομίληκος της ουγγρικής «γενιάς του περιοδικού Nyugat» αλλά διαφέρει απ όλους. Δημιουργεί μια άψογη, μοναδική και λεπτοδουλεμένη εκδοχή του ελεύθερου στίχου, η οποία στην ουγγρική ποίηση απαντάται πολύ αργότερα μόνο. Οι Ούγγροι ποιητές εξέθεσαν τον ελεύθερο στίχο σε υπερβολική χρήση των σκέψεων ή σε πειράματα της Αβανγκάρντ, ακόμα τον θεωρούσαν και ως λογοτεχνική μορφή της ατίθασης γυναικείας ψυχής. Ούτε που έτυχε να σκεφτεί κανείς μια νεοκλασικιστική αισθητική να εκδηλωθεί σε ελεύθερο στίχο. Ο Καβάφης επιπλέον πιστεύει και στην τεχνητή ομορφιά, φτιαγμένη από τον άνθρωπο, κι ας είναι αδέξιος σε σύγκριση με την ομορφιά της τάξης του σύμπαντος. Αυτή η μανιεριστική πτυχή της ποίησής του είναι επίσης πρωτοφανής. Την σχέση του ωστόσο με την ελληνική γλωσσική παράδοση έπρεπε να κρίνει ένας πιο αρμόδιος φιλόλογος. Στην γλώσσα του, λες και ήταν χρυσοχόος, «συγκεραίνει» αρχαία, μεσαιωνικά και νέα ελληνικά στοιχεία, και σίγουρα θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να εργαστεί κανείς πάνω σ αυτόν τον γλωσσικό θησαυρό, όπου υπάρχουν άφθονα ειδικά ποιητικά μέσα, τα οποία δεν αποδίδονται σε άλλες γλώσσες. -Τι συμβαίνει με τα «Καβαφοπαίγνια» των Ούγγρων ποιητών και μεταφραστών; Που οφείλεται η εμφάνισή τους και κατά πόσο επηρέασαν τις μεταφράσεις των έργων του Καβάφη; Ο Καβάφης έχει ξεχωριστή θέση στο θαυμάσιο και τεραστίων διαστάσεων Πάνθεο των λυρικών του Ferenc András Kovács, ο οποίος εξέδωσε τον τόμο «Επιστροφή από την Ελλάς - Έργα του Καβάφη». Το βιβλίο περιλαμβάνει ποιήματα που δεν είχαν μεταφραστεί ακόμη στα ουγγρικά, καθώς και το καλλιτέχνημα «Δύο αθηναϊκά φυλλάδια» με ποιήματα εμπνευσμένα από το ύφος του Καβάφη. Αρκετά από αυτά είναι έξοχα έργα. Ο τόμος «Η αιώνια Αλεξάνδρεια» πάλι του Balázs Déri χαρακτηρίζεται από επιστημονική εμμονή, διότι δίπλα στις κλασικές μεταφράσεις των István Vas, György Somlyó, Árpád Papp αναφέρεται και σχεδόν ολόκληρο το έργο ζωής του μεγάλου Αλεξανδρινού. Ο Καβάφης άσκησε μεγάλη επίδραση και στα έργα του Déri, όπως επίσης στην ποίηση των Vas, Somlyó, György Faludy, Dezső Tandori, Ádám Nádasdy, Dénes Krusovszky καθώς και στο συγγραφικό έργο των Péter Nádas ή György Spiró, για να αναφέρω μόνο μερικούς. Διασκευή, μετάφραση, παράφραση: φαινομενικά ίσως να μας φανούν όροι ριζοσπαστικοί, αν σκεφτούμε όμως το λογοτεχνικό κέρδος που φέρνουν, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για φαινόμενα αλληλοενισχυόμενα. Χάρη στη διαμάχη, που πηγάζει από την ένταση ανάμεσα στους όρους αυτούς, το έργο ζωής του Καβάφη βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, που από αντικείμενο λατρείας εξελίχθηκε σε εργαλείο. -Ποια πράγματα χάνονται αναπόφευκτα όταν μεταφράζονται τα έργα του Καβάφη; Σχετικά με τα δύο μεγαλόπνοα έργα για τον Καβάφη που προαναφέρθηκαν, ο Mátyás Dunajcsik έγραψε χαρακτηριστικά, ότι οι μεταφράσεις του Déri θυμίζουν την κλασική απλότητα των άχρωμων αρχαίων αγαλμάτων, ενώ τα κείμενα του Ferenc András Kovács μοιάζουν με λούνα παρκ ή τις κλασικιστικές εικόνες του ξενοδοχείου και καζίνου Caesar s Palace του Λας Βέγκας. Απ αυτά διαφαίνεται ότι μέχρι στιγμής κάτι λείπει από τον «ουγγρικό Καβάφη». Δουλειά υπάρχει ακόμα, εφόσον ο αληθινός Καβάφης υπάρχει μόνο στην ελληνική γλώσσα, αλλά με το πλήθος εμπνεύσεων στον χώρο της μετάφρασης ή της διασκευής στις μέρες μας καθίσταται δυνατό από την μεγάλη ποικιλία ο καθένας να διαλέξει στοιχεία και να σχηματίσει την δική του εικόνα για τον Καβάφη. -Σας ευχαριστώ πολύ! (μετάφραση από τα ουγγρικά: Β.Στεφόπουλος) Βούλα Αυγουροπούλου 9

10 Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Πολιτιστική ατζέντα Παρουσίαση βιβλίου 13/12/2013 Ελληνικά τετράδια του Σέγκεντ, 7ο τεύχος Κεφάλαια νεότερης ελληνικής ιστορίας είναι ο τίτλος του βιβλίου που θα παρουσιαστεί σε εκδήλωση που διοργανώνουν από κοινού οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων του 11ου και 12ου διαμερίσματος την Τρίτη 13 Δεκεμβρίου στις στην αίθουσα Jókai Mór του Πολιτιστικού Κέντρου ΜΟΜ (Βρ. 1124, Csörsz u.18.). Την παρουσίαση θα κάνει ο δρ. Balogh Ádám, συγγραφέας του βιβλίου και ο Αλέξανδρος Πούρος, πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Σέγκεντ. Η παρουσίαση θα γίνει στην ουγγρική γλώσσα και στο τέλος θα ακολουθήσουν ερωτήσεις. Το βιβλίο Fejezetek Görögország újkori történetéből έχει ως θέμα τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, από την επανάσταση του 1821 έως τις μέρες μας, και γράφτηκε από τον νεαρό ιστορικό και διδάσκοντα στο Πανεπιστήμιο Σέγκεντ, Dr. Balogh Ádám. Το έργο περουσιάζει τους σημαντικότερους σταθμούς της ελληνικής ιστορίας καθώς πλησιάζει με θάρρος και ευαίσθητα θέματα, όπως εκείνο του μακεδονικού ζητήματος, του εμφυλίου και των μεταναστών. Ο παρών τόμος είναι μέρος της συνολικότερης εκδοτικής δραστηριότητας της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Σέγκεντ και του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων νομού Τσόγγραντ, που απ' το 2011 εκδίδουν βιβλία πάνω σε θέματα ιστορίας και διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στη διεύθυνση: info@szegedigorogok.hu SZEGEDI GÖRÖG FÜZETEK?. Balogh Ádám FEJEZETEK GÖRÖGORSZÁG ÚJKORI TÖRTÉNETÉBŐL Reményt a Gyermekeknek Közhasznú Egyesület Συναυλία κλασικής μουσικής 12 Δεκεμβρίου 2013 Ο Ουγγρικός Οργανισμός Reményt a Gyermekeknek Közhasznú Egyesület, ο οποίος προστατεύει και υπερασπίζεται τα δικαιώματα των παιδιών στην Ουγγαρία και βρίσκεται σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό HFC Hope Fór Children UNCRC Policy Center, διοργανώνει μία φιλανθρωπική συναυλία κλασικής μουσικής την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου στις 7μμ στο Γαλλικό Ινστιτούτο. Η συναυλία ονομάζεται Children s rights in Melody και πραγματοποιείται με αφορμή την παγκόσμια μέρα για τα δικαιώματα του Παιδιού. Σολίστ στο πιάνο είναι η Κύπρια φοιτήτρια Σταυρούλα θωμά, η οποία σπουδάζει στην Ακαδημία Λιστ ενώ έχει πραγματοποιήσει και ολοκληρώσει τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές της πάνω στη μουσική στην Αγγλία. Η Σταυρούλα Θωμά θα ερμηνεύσει σπουδαία κομμάτια γνωστών ευρωπαίων συνθετών, όπως Clementi, Bartók, Schumann, Debussy οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τα παιδιά ή έγραψαν κομμάτια μουσικής και για παιδαγωγικούς σκοπούς. Η συναυλία έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής και Κυπριακής Πρεσβείας. Σταυρούλα Θωμά 10

11 ZENE Mydros péntek 19:00 Kispest KMO (Bp. 19. kerület, Teleki utca 50.) péntek 20:00 Zorbas Taverna (Bp.1605, Podmaniczky utca 18.) szombat 18:00 József Attila lakótelepi közösségi ház (Bp. 9. kerület, Toronyház utca 3/b) szombat 20:00 Balkán Pezsgő, FMH (1119 Bp. Fehérvári út 4.) Fanari 12. minden csütörtök 19:00 Gyradiko (Bp. 3. kerület, Békásmegyer) Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok. 12. minden szombat 19:00 Estia étterem (Bp. 13. kerület, Victor Hugó utca 35.) Zeus minden vasárnap 13:00, Gyradiko Akropolis Compania szombat 19:00, Mikulás ünnep, Csokonai Művelődési Központ (Bp. 1153, Eötvös utca 64.) Lambropoulou Alexandra & Balkán Trió péntek 19:00, Szentendre (Vasvári Pál utca 6.) és 20. péntek 19:00 Estia étterem (Bp. XIII. kerület, Viktor Hugó utca 35.) Palio Buzuki szombat 19:00 Színész díjkiosztó ünnepség, Hungária Hotel (Bp. 1074, Rákóczi út 90. Keletinél) SyrtOS minden vasárnap 17:00 Óbudai Kulturális Központ (Bp. 1032, San Marco utca 81.) 12. pénteki napokon (változó) 22:00 Dionysos Taverna (Bp. 1056, Belgrád Rkp. 16.). Asztalfoglalás: Mantzourakis - EGYÉB Kariatidák Νοέμβριος 2013 Έτος: 19' ο Πολιτιστική ατζέντα PROGRAMAJÁNLÓ december GYEREKPROGRAMOK szombat 10:00-11:30 Vidám, zenés családi program, Palinta Klub a Garay Centerben (Bp. 1076, Garay tér 20.) vasárnap 11:00 Alma Együttes koncertje. Munkácsi Mihály Művelődési Ház (2045 Törökbálint, Munkácsi M. utca 83.). Telefon 06-23/ vasárnap 10:00 Alma Együttes koncertje, Pólus Filmszínház (Bp. 1152, Szentmihályi út 131.) péntek 09:30-13:30 Télapó Expressz, Ünnepi díszbe öltözött gőzmozdonnyal utazhatnak a gyerekek a Nyugati pályaudvartól a Vasúttörténeti parkba szombat 10:00-11:00 Szamóca kiskertész foglalkozás a Füvészkertben (növényültetés). (Bp Illés utca 25.) telefon: EGYHÁZ Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája Budapest, V. kér., Váci utca 55., I. emelet péntek 08:00, Isteni Liturgia kedd 09:00, Királyi imaórák kedd 22:00, Virrasztás. Karácsony előestje szerda 10:00, Az Úr születése Isteni Liturgia csütörtök 09:00, istenszülő főünnepe Isteni Liturgia. TV, RÁDIÓ GÖRÖG NYELVŰ ADÁSAI csütörtök, 12:29, M1, Rondó péntek, 06:30, ismétlés, Duna TV csütörtök, 12:29, M1, Rondó péntek 06:30, ismétlés, Duna TV 12. minden csütörtök, 13:00-13:30, MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor. Minden szombaton ismétlés 00:01 (Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.) TÁNC llios szombat Balkán Pezsgő, FMH ( Bp. 1119, Fehérvári út 4.) Helidonaki szerda 17:00, A Pireuszi esték, kávéházi beszélgetések. Az idő, a karma és a gének. Előadó: Lantos Lyka Antal vasárnap 18:00 Békásmegyeri Közösségi Ház, (Bp. III. kerület, Csobánka tér 2.) szombat 17:00, Lipták Villa, Zeg-zug Ifjúsági ház, (Bp. Hermina út 3.) vasárnap 18:00, Békásmegyeri Közösségi Ház (Bp. 3. kerület, Csobánka tér 2.) Kapcsolattartó: Stefanidu Janula tel.: stefaniduj@gmail.com 11

12 HATÁRTALANUL Miliosz Katalin írása A legtöbben ha Görögországra gondolnak, égszínkék tengert, napfényt, vakítóan fehér házakat, több ezer éves ókori emlékeket látnak maguk előtt. Nem véletlenül lettek ezek az ország védjegyei, messze földről utaznak ide évente turisták milliói, hogy nyári vakációjukat ebben az idilli Hellászban töltsék. Előző hónapban szebbnél szebb és elegánsabbnál elegánsabb éttermeket látogattunk meg, ahol világszínvonalú kiszolgálással és pompával társulnak a tradicionális és hamisítatlan görög ízek. És ha már elindultunk ezen a kulináris útvonalon, folytassuk utazásunkat az ízek és zamatok világába! Ahogy a mondás is tartja, minden napszaknak megvan a saját itala. Valahogy így van ez a hangulattal is, ám ha egy jól kiválasztott pohár bor mellett döntünk, nagyot biztos, hogy nem tévedünk. Mint oly sok minden Görögországban, a szőlőtermesztés és a borkészítés is hosszú évezredekre nyúlik vissza, amikor is az otthoni fogyasztás kereskedelemmé nőtte ki magát, maga Hippokratész pedig receptre írta a nedűt pácienseinek. Ma már 7 nagyobb régiót különítünk el az országban, mely mindegyike a rengeteg napfénynek és gondoskodásnak köszönhetően bőséges és kiváló terméssel hálálja meg a törődést. Ha az éttermek, tavernák itallapján leggyakrabban szereplő borokat kéne felsorolni, a Retsina és a Mavrodafni mindenképpen köztük lenne. Mindkét ital nevéhez illetve készítéséhez legenda fűződik, mely valóságalapja ma már a múlt homályába vész. Míg az előbbi ízét régebben a ki nem száradt hordók gyantájának összekeveredésével magyarázták, mára kiderült, hogy ez nem is áll olyan messze az igazságtól. A már az ókorban is kedveit italt amforákban tárolták, melyek tetejét gyantával rögzítették, így az akarva - de leginkább - akaratlanul összekeveredett a folyadékkal, létrehozva ezt a sajátságos ízt, melyet sokan kissé elutasítóan fogadnak az első pár korty után. Valóban, a kissé fanyar, kesernyés terpentin íz nem mindennapi élmény, de éppen ez teszi különlegessé és rendkívül népszerűvé. Megfelelő hőmérsékleten és kitűnő mediterrán ételek társaságában izgalmas ízvilágban lehet részünk. A másodikként emlegetett Mavrodafni 52% hasonló nevű és 48% korinthoszi fekete mazsolaszőlőből készül. A 3 szakaszos érlelés során tölgyfahordóban, rozsdamentes tartályokban és üvegben tárolják. Az első szakasz hosszúsága miatt íze a túlérett gyümölcsre és csokoládéra emlékeztet, édessége miatt aperitifként, illetve desszertborként tálalják. Elnevezése egy Thesszáliában letelepedett német szőlőbirtokos lányához kötődik, aki a saját maga által telepített szőlőfajtát csodaszép lányáról, Daphnéról nevezte el. Érdemes azonban naprakésznek lenni, lépést tartani az újdonságokkal és nyomon követni a méltán több díjat nyert palackokat. Aki igazi ínyencségre vágyik, és alkalma nyílik rá, mindenképpen kóstolja meg a 2012-es Semeli Mantinia Nasiakost, melyet az amerikai sajtó a világ legjobb 10 bora közé sorolt be. Ez a száraz fehérbor az egyetlen görög a listán, ám igen előkelő minősítéssel: háromból három csillagot kapott. Ragyogó, gyümölcsös bor az érett gyümölcsök aromájával, a nap ízét kölcsönözve annak - jellemezték a legnagyobb amerikai lapok újságírói, hozzátéve: minden korty mosolyra derít. Az igen kedvelt, erős karakterű nedű leginkább pikáns halételekhez, és tenger gyümölcseihez ajánlott. A sok nemzetközi elismerés importot eredményezett; ma már Angliában, az USA-ban, Kanadában, Németországban, Kínában és Skandináviában is beszerezhető. Ahogy a fenti példa is mutatja, a görög bortermelők azon vannak, hogy a hellén termékek a lehető legnagyobb népszerűségnek örvendjenek. Ehhez rengeteg minden adott: 300-féle honos szőlőfajta, kedvező klíma és megfelelő talaj. A tavaly már nyolcadik alkalommal megrendezésre kerülő Asztali borok világversenyén a Gaia Borászat három aranyat vihetett haza, csakúgy, mint a Lyrarakis, Estate Argyros és a Domaine Gerovassiliou. Az Estate Agryros borászat ezüstérmet nyert Atlantis Santorini borával, mely fehér, vörös és rosé sorozatával könnyen bárki kedvencévé válhat. A fehérbort kristálytiszta színe, domináns citrus íze teszi csábítóvá, az Asyrtico relatív magas savtartalma pedig egyszerre frissességet és karakán határozottságot kölcsönöz neki. 12

13 Νοέμβριος Έτος: 19 Utak/Δρόμοι A vörösbor szerelmeseinek kihagyhatatlan a már oly sokszor jutalmazott Gaia Borászat Nemea vörösbora, mely sötét, már-már feketébe átcsapó bordó színe complex aromákat rejt, melyről azt tartják, megéri türelmesnek lenni; igazán fantasztikus ízeket a legalább tíz éves palackok kibontásával kóstolhatunk. Fogyasszuk vadhúsok és fűszeres ételek mellé, hogy karaktere igazán előjöjjön. A már rengeteg megmérettetésen indult és érmet szerzett Lyrarakis Borászat Rosé Idyllje intenzív színével, kivételes gyümölcsös aromájával, határozott, ugyanakkor kifinomult ízvilágával ejti rabul az érzékeket. A Domaine Gerovassiliou borászat késői szüretelésű Malagousia bora az édesszájúak kedvence. A három éves érlelés eredményeképp aranyszínű, aromákban rendkívül gazdag, sárgabarack, körte és mangó ízkavalkáddal csalogatja egy következő pohárra a fogyasztót. A lista végtelen, hiszen évről-évre rengeteg verseny és megmérettetés ösztönzi a borászokat, hogy az előzőnél is jobb, finomabb és kiválóbb borral álljanak a bírák elé. Határ csak a csillagos ég! Ha utunk a közeljövőben nem vezet Görögország felé, ne csüggedjünk, Magyarországon is beszerezhetjük az eredeti görög ízeket és termékeket, sok szuper- és hipermarket tart készleten görög borokat. A nagyobb borszaküzletekbe betérve pedig szinte biztos, hogy rátalálunk egy-két hellén eredetű nedűre. Egészségetekre! Στην υγειά σας! 13

14 ΤΙΜΗ TBU ΣΤΟΥΙΝΕΚΡΟΥΣ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΪΘΕΡηΤΙΚΠΝ ΑΓΟΝΟΝ ΤΟΥ Μ ΟΥ Μ Β Magyarországi G örögök Országos ÖnkormónvzQTC επετείου του ιστοοικου

15

16 Οι ρίζες μας Κοινωνιολογική μελέτη για τον Ελληνισμό της Ουγγαρίας Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των στρατηγικών ενσωμάτωσης της ελληνικής μειονότητας που έρχεται από μία νοτιοευρωπαϊκή μεσογειακή χώρα σε μία κεντροευρωπαϊκή παραδουνάβια, στα τέλη του 1940, εξαιτίας του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, εξετάζει η δίγλωσση κοινωνιολογική μελέτη «Μεταξύ δύο ταυτοτήτων - Κοινοτική ζωή και στρατηγικές Ενσωμάτωσης των Ελλήνων της Ουγγαρίας » που παρουσιάστηκε στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Eötvös Lóránt της Βουδαπέστης. Τη μελέτη επιμελήθηκε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου ELTE, Νίκος Φωκάς, σε συνεργασία με τους κοινωνιολόγους Barna Ildikó, Gregor Anikó, Koltai Júlia, Ligeti Anna Sara, Mikes Hanna και Szilágyi Sára. Η παρουσίασή της, σε μορφή βιβλίου από τις εκδόσεις «Új Mandátum» έγινε από τον κοινωνικό ψυχολόγο Bodor Péter και τον σύμβουλο Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στην Ουγγαρία, Νίκο Βλαχάκη, ενώ την εκδήλωση, που διοργανώθηκε από την Έδρα Νεοελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, συντόνισε η διευθύντρια της Έδρας Νεοελληνικής Γλώσσας, Ντόρα Σόλτι. Στον χαιρετισμό του ο πρεσβευτής της Ελλάδας στην Ουγγαρία, Δημήτρης Γιαννακάκης, συνεχάρη τον καθηγητή Νίκο Φωκά για αυτή την πρωτοβουλία, τονίζοντας τη σημασία περαιτέρω έρευνας και συνεργασίας της Έδρας και του Ιδρύματος Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, με σκοπό την ανάδειξη και γνώση της ζωής της ελληνικής μειονότητας. Η μελέτη, η οποία στηρίζεται στη μέθοδο της «ποιοτικής ανάλυσης», στη βάση συνεντεύξεων μελών της δεύτερης και τρίτης γενιάς Ελλήνων, εξετάζει τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των στρατηγικών ενσωμάτωσης της ελληνικής μειονότητας, όταν στα τέλη του 1940, εξαιτίας του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, είχαν φθάσει στην Ουγγαρία περίπου ως Έλληνες, καθώς και τις βασικές αντιθέσεις που ανακύπτουν από μία τέτοια διαδικασία δεδομένης της αγροτικής καταγωγής τους. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, ο κ. Μπόντορ αναφέρθηκε στα κυριότερα συμπεράσματα των διαφόρων κεφαλαίων του βιβλίου, επισημαίνοντας πως το πεδίο έρευνας είναι μεγάλο και υπάρχει η δυνατότητα συνέχισής της, εμπλουτίζοντας με αυτό τον τρόπο τη γνώση της ουγγρικής κοινωνίας μέσα από τη ματιά των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Εξάλλου, ο κ. Βλαχάκης μίλησε για το θεωρητικό μοντέλο της έρευνας, το οποίο στηρίζεται στις επεξεργασίες των Gordon- Berry περί «πολιτιστικής αφομοίωσης», περιγράφοντας την προσαρμογή των μειονοτικών ομάδων στην κοινωνία της πλειονότητας ως διαδικασία, η πρόοδος της οποίας πραγματοποιείται, τόσο στο επίπεδο των ατόμων, όσο και στο επίπεδο των ομάδων. Ο ίδιος σημείωσε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση των Ελλήνων κινείται μεταξύ ενσωμάτωσης- αφομοίωσης και όχι του κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ τόνισε τη σημασία μηχανισμών κοινωνικοποίησης, όπως αυτό του βιομηχανικού συμπλέγματος του «Ντοχάνιγκιαρ» όπου έγινε η πρώτη εγκατάσταση των πολιτικών προσφύγων, του μειονοτικού σχολείου «Μανώλης Γλέζος» αλλά και του ελληνικού χωριού «Μπελογιάννης», νότια της Βουδαπέστης. Επίσης, αναφέρθηκε στη σημασία μελέτης των εκατέρωθεν εθνικών στερεοτύπων Ελλήνων- Ούγγρων αλλά και την ανάγκη περαιτέρω αξιοποίησης των αρχείων της εφημερίδας «Λαϊκός Αγώνας» και των ελληνόφωνων εκπομπών του Ραδιοφωνικού Σταθμού Βουδαπέστης. Β.Μικ.