ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ. Νοέμβριος Δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) Δείκτες αποτίμησης της οικονομικής συγκυρίας

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ Νοέμβριος 8 Δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) Δείκτες αποτίμησης της οικονομικής συγκυρίας

2 Η ταυτότητα του Οικονομικού Βαρόμετρου της Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (Consumer Climate Index), καθώς και οι υπόλοιποι δείκτες του Οικονομικού Βαρόμετρου, που δημοσιεύονται στην παρούσα ανάλυση, βασίζονται σε μηνιαίες πανελλαδικές τηλεφωνικές έρευνες 1. ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω Η μέτρηση Νοεμβρίου 8 πραγματοποιήθηκε, στο χρονικό διάστημα 4-6/11/8 Η ιδρύθηκε το 1 από τον Γιάννη Μαυρή Εξειδικεύεται στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές έρευνες κοινής γνώμης, στην Ελλάδα και την Κύπρο Είναι μέλος της WAPOR (World Association for Public Opinion Research) & της ESOMAR (European Society for Market Research) σελ. 2 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

3 Διαπιστώσεις με βάση το Οικονομικό Βαρόμετρο Νοεμβρίου 8 της Συγκρατημένη απαισιοδοξία διακατέχει τους καταναλωτές Οι προσδοκίες των καταναλωτών για την εξέλιξη του πληθωρισμού παρουσιάζουν σημαντική απόκλιση από τις επίσημες προβλέψεις Οι επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης δεν έχουν γίνει ακόμη ιδιαίτερα αισθητές o Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος CCI παρουσίασε το Νοέμβριο οριακή άνοδο,4 μονάδων σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, και προσέγγισε τις 61,1 μονάδες. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου διμήνου, η σταθεροποίηση του δείκτη, περί την τιμή 6, δηλαδή σε επίπεδα χαμηλότερα του μέσου όρου των δώδεκα τελευταίων μηνών (64), αντανακλά τη σύγκλιση δύο αντιθετικών τάσεων: Αφενός, της μείωσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου από τον περασμένο Ιούλιο, της παρέμβασης της Ελληνικής Κυβέρνησης για τη διασφάλιση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος και την εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων 1, καθώς και του γεγονότος ότι οι επιπτώσεις της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης δεν φαίνεται να έχουν γίνει ακόμα ιδιαίτερα αισθητές στην ελληνική οικονομία. Αφετέρου, της επικράτησης σε κοινωνικό επίπεδο (αλλά και μεταξύ των φορέων άσκησης πολιτικής) κλίματος αβεβαιότητας για τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, σε συνδυασμό με την εκδήλωση μιας σειράς αρνητικών εξελίξεων, όπως: η αύξηση των επιτοκίων και η μειωμένη ρευστότητα, η μείωση της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών, η θεαματική πτώση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών από τον Ιούνιο, η σημαντική αύξηση της αξίας των ακάλυπτων επιταγών τον Οκτώβριο και η πρόσφατη αύξηση του αριθμού επιχειρήσεων που προβαίνουν σε απολύσεις, λόγω αναδιάρθρωσης, ή πτώχευσης. o Συνολικά, η σταθεροποίηση του δείκτη, σε επίπεδα χαμηλότερα του μέσου όρου του 8, φαίνεται να εκφράζει μια κατάσταση αναμονής και συγκρατημένης απαισιοδοξίας για τις μελλοντικές εξελίξεις. 1 Mε βάση το Flash Βαρόμετρο Ν ο 141 της ( το 42% των πολιτών στην Ελλάδα εκτιμά πως το κράτος μάλλον πρέπει να στηρίξει οικονομικά τις τράπεζες. σελ. 3 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

4 Σύγκριση του δείκτη CCI της και του δείκτη ICS του πανεπιστημίου του Michigan o Το καταναλωτικό κλίμα στις ΗΠΑ εμφανίζει αντίστοιχη εξέλιξη με την Ελλάδα. Έπειτα από μια σημαντική μείωση, της τάξης των 17,3 μονάδων, ο δείκτης ICS του Πανεπιστημίου του Michigan, σταθεροποιείται κατά το μήνα Νοέμβριο, σημειώνοντας οριακή αύξηση, από τις 75 στις 75,5 μονάδες. o Η εξέλιξη συνδέεται, πιθανώς, με την έγκριση του σχεδίου διάσωσης του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος (σχέδιο Paulson) στις 3 Οκτωβρίου, τη νίκη του Μπαράκ Ομπάμα στις προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και με την εξαγγελία εφαρμογής ενός σχεδίου αναθέρμανσης της αμερικανικής οικονομίας (stimulus package). Ωστόσο, η σταθεροποίηση του δείκτη σε χαμηλά επίπεδα, φαίνεται να συνδέεται, τόσο με τις ιδιαίτερα δυσμενείς προβλέψεις για την εξέλιξη του ΑΕΠ και της ανεργίας, κατά το προσεχές έτος, όσο και με την αβεβαιότητα για τα πραγματικά περιθώρια υλοποίησης του προαναφερόμενου σχεδίου, από τη νέα κυβέρνηση. o Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι η διαφορά μεταξύ των δεικτών CCI και ICS έχει μειωθεί αισθητά το τελευταίο χρονικό διάστημα, σημειώνοντας πτώση από 28,2 μονάδες το Σεπτέμβριο, σε 14,4 το Νοέμβριο (τιμή που αντιστοιχεί στη μέχρι σήμερα τρίτη μικρότερη διαφορά τους). Η σύγκλιση των δύο δεικτών οφείλεται κατά κύριο λόγο στη ραγδαία επιδείνωση του κλίματος εμπιστοσύνης των καταναλωτών στις ΗΠΑ, που σημειώθηκε τον Οκτώβριο. Συνολικά, από τον Ιανουάριο του 8, μέχρι και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ο δείκτης ICS σημείωσε πτώση 27,7 μονάδων. σελ. 4 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

5 Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (Consumer Climate Index - CCI) Σε σχέση με τον Οκτώβριο, ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος CCI παρουσίασε το Νοέμβριο οριακή άνοδο,4 μονάδων, προσεγγίζοντας τις 61,1 μονάδες. Η τιμή του δείκτη παραμένει για έβδομο συνεχόμενο μήνα (από το Μάιο του 8) κάτω από τις 65 μονάδες και σταθεροποιείται, κατά το τελευταίο δίμηνο περί την τιμή 6, δηλαδή σε επίπεδα χαμηλότερα του μέσου όρου των δώδεκα τελευταίων μηνών (64). Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας (Current Economic Conditions Index - CECI) Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας σημείωσε οριακή πτώση της τάξης του,6 (46,9, έναντι 47,5 προηγουμένως). Η συγκεκριμένη μεταβολή εντάσσεται στη συνολική εξέλιξη του δείκτη CECI, που ακολουθεί από το Δεκέμβριο του 7, παράλληλη πορεία με το δείκτη καταναλωτικού κλίματος CCI. Η σταθεροποίηση του δείκτη CECI, σε επίπεδα χαμηλότερα του 5 (η κατώτατη τιμή, 43,9, εμφανίστηκε τον Ιούλιο 8), αντανακλά το διάχυτο κλίμα αβεβαιότητας, που χαρακτηρίζει την τρέχουσα οικονομική συγκυρία. Ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών (Consumer Expectations Index - CEI) Ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών σημείωσε το Νοέμβριο αύξηση κατά 1,1, προσεγγίζοντας τις 7,6 μονάδες. Έτσι, ο δείκτης CEI δείχνει να επανέρχεται στα επίπεδα του περασμένου Δεκεμβρίου 7. Η ανοδική - και συστηματικά υψηλότερη τιμή του συγκεκριμένου δείκτη, σε σχέση με τον CECI- υποδηλώνει το γεγονός ότι οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες των καταναλωτών παραμένουν περισσότερο αισιόδοξες, από ό,τι οι προσδοκίες τους για τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές εξελίξεις. Ο πίνακας που ακολουθεί παρέχει μία συνοπτική εικόνα των τάσεων των δεικτών του Οικονομικού Βαρόμετρου. Δείκτης καταναλωτικού κλίματος & αναλυτικοί δείκτες, Νοέμβριος 8 Μηνιαίες μεταβολές Νοέμβριος 8 Μηνιαία μεταβολή Μέσος όρος 12/7-11/8 Δείκτης καταναλωτικού κλίματος - CCI 61,1 +,4 64 Ροπή προς αγορά και κατανάλωση 46,2-2,1 55,9 Εκτιμήσεις για το εισόδημα 47, ,2 Προσδοκίες για την οικονομία 51,1-1,3 56,9 Προσδοκίες για την ανεργία 26,6-22,9 49,8 Προσδοκίες για την αποταμίευση 34,4-6,1 35,9 Προσδοκίες για την προσωπική οικονομική κατάσταση 69,4-3,2 74 Προσδοκίες για την οικονομία την προσεχή 5ετία 91,4 +7,9 81 Το διάγραμμα που ακολουθεί αποτυπώνει την τάση του δείκτη καταναλωτικού κλίματος (Consumer Climate Index - CCI), κατά το τελευταίο 12μηνο Δείκτης καταναλωτικού κλίματος - CCI (Νοέμβριος 8) ,5 75,9 66,2 66, 71,3 6,8 58,9 52,5 64,1 6,7 61,1 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 11/8 Σύγκριση του Δείκτη CCI της με το Δείκτη ICS του πανεπιστημίου του Michigan ,2 3,2 93,2 91,2 92,3 81,9 78,1 8, 73,5 75, 75,5 75,9 71,3 66,5 66,2 66, 6,8 64,1 58,9 6,7 61,1 52,5 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 11/8 CCI- ICS-Michigan σελ. 5 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

6 Αναλυτικοί δείκτες 1. Ροπή προς αγορά και κατανάλωση Ο δείκτης σημείωσε το Νοέμβριο μείωση 9,4 μονάδων και υποχώρησε στις 46,2 μονάδες (48,3 μονάδες τον Οκτώβριο). Από τον Ιανουάριο του 8, οι συνολικές απώλειες του δείκτη υπολογίζονται στις 27,5 μονάδες. Η τιμή του Νοεμβρίου αποτελεί τη δεύτερη μικρότερη, σε ολόκληρη την περίοδο υπολογισμού του δείκτη (η χαμηλότερη τιμή σημειώθηκε τον Ιούλιο του 8). Το αποτέλεσμα αυτό θεωρείται ιδιαίτερα αξιοσημείωτο, διότι η ιδιωτική κατανάλωση αποτέλεσε, από το 1995 έως το 7, σημαντικό κινητήρα της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Αξίζει να σημειωθεί, πως η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνει, με τις πρόσφατες προβλέψεις της, την επιβράδυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης στη διάρκεια της διετίας 9-, εξαιτίας της μείωσης της πιστωτικής επέκτασης του τραπεζικού συστήματος, αλλά και της μειωμένης εμπιστοσύνης στην οικονομία. Οριακή επιβράδυνση,1% της ιδιωτικής κατανάλωσης προβλέπει, από την πλευρά του ο ΟΟΣΑ για το 9. Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί, επίσης, η πρόβλεψη του ίδιου οργανισμού για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης του στο 2,6%, σε σχέση με το 2,4% του Εκτιμήσεις για το εισόδημα Οι εκτιμήσεις για την προσωπική οικονομική κατάσταση το παρελθόν 12μηνο παρουσίασε οριακή άνοδο (1 μονάδα). Η τιμή του δείκτη για το μήνα Νοέμβριο αντιστοιχεί στην τέταρτη χαμηλότερη, από το Δεκέμβριο του 7. Από τον Ιανουάριο του 8 μέχρι σήμερα, ο δείκτης έχει μειωθεί συνολικά, κατά 19,6 μονάδες, δηλαδή περίπου κατά το 1/3 της τιμής που είχε στην αρχή του 8. Η εξέλιξη αυτή σχετίζεται με τέσσερις παράγοντες: Πρώτον, με τις σχετικά μικρές αυξήσεις των μισθών. Δεύτερον, τις μικρές αυξήσεις των εισοδημάτων από επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθώς οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μειωμένη ζήτηση και μειωμένες πωλήσεις. Τρίτον, με την άνοδο των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που υπεισέρχονται στην ιδιωτική κατανάλωση και μειώνουν έτσι το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα. Τέλος, τέταρτον, με την άνοδο των επιτοκίων που επιβαρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό, αυξάνοντας τις δόσεις αποπληρωμής των στεγαστικών και λοιπών δανείων. 3. Προσδοκίες για την οικονομία Ο δείκτης προσδοκιών για την κατάσταση της οικονομίας το επόμενο έτος παρουσιάζει νέα πτώση 1,3 μονάδων, υποχωρώντας στις 51,1 μονάδες. Η τιμή που εμφανίζεται είναι η δεύτερη χαμηλότερη από το Δεκέμβριο του 7. Ο δείκτης καταγράφει συνολική απώλεια 8 μονάδων από τον περασμένο Σεπτέμβριο, ενώ η απόκλιση της τιμής του Νοεμβρίου, σε σχέση με την υψηλότερη μέχρι σήμερα τιμή του (Ιανουάριος 7) ανέρχεται συνολικά σε 18 μονάδες. Αξίζει να σημειωθεί, πως η πρόσκαιρη βελτίωση του δείκτη που σημειώθηκε το Σεπτέμβριο (ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων της πτώσης της τιμής του πετρελαίου), φαίνεται να ανακόπηκε από τις πρόσφατες δυσμενείς εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία. Η εξέλιξη των προσδοκιών για την οικονομία πιθανόν να επηρεαστεί από μια σειρά παραγόντων, με σημαντικότερους: Την εξέλιξη της δραστηριότητας στους επιμέρους κλάδους της οικονομίας (π.χ. στον κατασκευαστικό τομέα, στο λιανικό εμπόριο, στη βιομηχανία, αλλά και σε εξωστρεφείς κλάδους, όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία). Την εξέλιξη της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών και την προσλαμβανόμενη από τους πολίτες αποτελεσματικότητα του σχεδίου ενίσχυσης των εγχώριων τραπεζών. Την έκταση και το περιεχόμενο των κοινών μέτρων, που αναμένεται να ληφθούν στο προσεχές μέλλον από τις ευρωπαϊκές αρχές και τα κράτη-μέλη. Την εξέλιξη της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών (η προβλεπόμενη μείωση του πληθωρισμού δύναται να συμβάλει στην αύξησή της). Την αποφυγή αποπληθωριστικών πιέσεων στην οικονομία. Την επίπτωση της κρίσης στην απασχόληση (αριθμός ενδεχόμενων πτωχεύσεων, αναδιαρθρώσεων, μαζικών απολύσεων, κ.λπ.). Την έκταση που θα λάβουν οι «επιπτώσεις δεύτερου γύρου» της κρίσης. Η πτωτική τάση που καταγράφει ο δείκτης προσδοκιών για την οικονομία, φαίνεται να εναρμονίζεται με τις επίσημες εκτιμήσεις των αρμόδιων φορέων: Με βάση τις τελευταίες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αύξηση του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας υπολογίζεται στο 2,5% το 9 και 2,6% το (,1% και 1,1% αντίστοιχα στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρουσιάζει πιο απαισιόδοξες ωστόσο προβλέψεις, προαναγγέλλοντας αύξηση του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας κατά 2 μόνο μονάδες για το 9 (,2% για την Ευρωζώνη και,1% για τις Η.Π.Α). Οι προβλέψεις αυτές συμπίπτουν με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ για το 9 (αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,9%). σελ. 6 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

7 4. Προσδοκίες για την ανεργία Στο Οικονομικό Βαρόμετρο Νοεμβρίου καταγράφεται δραματική πτώση του δείκτη προσδοκιών για την ανεργία κατά το επόμενο έτος. Ο σχετικός δείκτης υποχωρεί στις 26,6 μονάδες, από τις 49,5 τον Οκτώβριο. Η σημερινή τιμή είναι η χαμηλότερη από το Δεκέμβριο του 7, ενώ η υποχώρησή της από τον Ιανουάριο 8 υπολογίζεται σε 31,7 μονάδες. Αυτό το ιδιαίτερα απαισιόδοξο αποτέλεσμα είναι απόρροια των ανησυχιών που έχουν προκαλέσει στους Έλληνες καταναλωτές οι εξελίξεις στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Εξελίξεις που συνδυάζονται με το γενικευμένο κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί σε κοινωνικό, αλλά και πολιτικό επίπεδο, σχετικά με την έκταση και τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Μεταξύ των παραγόντων, που πιθανόν να έχουν επηρεάσει τις προσδοκίες των καταναλωτών για την ανεργία, συγκαταλέγονται τόσο οι δημόσιες αναφορές των εκπροσώπων των εργοδοτικών φορέων σε επικείμενες απολύσεις, όσο και κάποιες περιπτώσεις μαζικών απολύσεων σε επιχειρήσεις, που είναι στα πρόθυρα πτώχευσης. Τουλάχιστον σε πρώτη φάση, η χρηματοπιστωτική κρίση φαίνεται να μην επιτρέπει πλέον τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων που βρίσκονταν ήδη σε δυσμενή κατάσταση, γεγονός που εκφράζεται σε αύξηση των πτωχεύσεων και αναδιαρθρώσεων. Σε δεύτερη φάση («επιπτώσεις δεύτερου γύρου»), η κλιμάκωση της ανεργίας εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την σταθερότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, εξαιτίας της αδυναμίας πολλών νοικοκυριών να αποπληρώσουν τα στεγαστικά, ή άλλα δάνειά τους. Αξίζει να επισημανθεί, ότι περίπου το % των νοικοκυριών στην Ελλάδα αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κανονική εξυπηρέτηση των δανείων του, ενώ το 16% των νοικοκυριών που έχουν δανειστεί, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το 7, παρουσιάζει κόστος εξυπηρέτησης δανείων, ως ποσοστό του εισοδήματός του, που υπερβαίνει το 4%. Οι δυσμενείς εκτιμήσεις των καταναλωτών για την εξέλιξη της απασχόλησης συμπίπτουν με τις τελευταίες προβλέψεις της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών & Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ECFIN), βάσει των οποίων το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί στην Ελλάδα από 8,3% το 7, σε 9% το 8 και σε 9,2% και 9,3% το 9 και αντίστοιχα. Την αύξηση του ποσοστού ανεργίας επιβεβαιώνουν οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ. Με βάση τις προβλέψεις της DG ECFIN η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1% μεταξύ 7 και (1,2% στην Ευρωζώνη). Σαφώς μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας (3,5%) αναμένεται στις Η.Π.Α στο ίδιο χρονικό διάστημα. 5. Προσδοκίες για την αποταμίευση Ο δείκτης για τη δημιουργία αποταμιεύσεων παρουσιάσει σημαντική πτώση 6,1 μονάδων, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Η εξέλιξη αυτή, που αναιρεί εν μέρει την θεαματική άνοδο του δείκτη που είχε καταγραφεί τότε (από τη χαμηλότερη στην υψηλότερη τιμή του), επαναφέρει τις προσδοκίες των καταναλωτών κοντά στο μέσο όρο (35,9). Όπως έχει αναφερθεί στο προηγούμενο Οικονομικό Βαρόμετρο της, ο δείκτης προσδοκιών για την αποταμίευση παρουσιάζει, κατά μέσο όρο, τη χαμηλότερη τιμή μεταξύ όλων των υπόλοιπων δεικτών. 6. Προσδοκίες για το εισόδημα Ο δείκτης προσδοκιών για την προσωπική οικονομική κατάσταση, κατά το προσεχές έτος, παρουσίασε πτώση 3,2 μονάδων σε σχέση με τον Οκτώβριο, υποχωρώντας στις 69,4 μονάδες. Ο δείκτης παρουσιάζει στασιμότητα από το Μάιο του 8, όπου και σημειώθηκε η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πτώση του (-16,1 μονάδες). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, ότι οι προσδοκίες σχετικά με την προσωπική οικονομική κατάσταση το προσεχές έτος, κυμαίνονται σε σταθερά υψηλότερα επίπεδα από ό,τι οι εκτιμήσεις για την προσωπική οικονομική κατάσταση το παρελθόν 12μηνο. Σημαντικό ρόλο για την πορεία των προσδοκιών, σχετικά με το προσωπικό εισόδημα θα διαδραματίσει, μεταξύ άλλων, και η εξέλιξη των τιμών των ακινήτων στο προσεχές διάστημα. Ενδεχόμενη πτώση τους, πιθανόν να δημιουργούσε ένα επιπρόσθετο «αίσθημα φτώχειας» στα νοικοκυριά, επιδεινώνοντας, κατά συνέπεια, την έκταση και το βάθος της κρίσης. 7. Προσδοκίες για την οικονομία την προσεχή 5ετία Αξιοσημείωτη αύξηση 7,9 μονάδων, σε σχέση με τον περασμένο μήνα, παρουσιάζει ο δείκτης προσδοκιών για την οικονομία κατά την προσεχή 5ετία, ο οποίος προσεγγίζει πλέον τις 91,4 μονάδες. Η τιμή που καταγράφεται είναι η υψηλότερη από το Δεκέμβριο του 7. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει την εκτίμηση που διατυπώθηκε στο προηγούμενο Οικονομικό Βαρόμετρο, αναφορικά με την περισσότερο αισιόδοξη αντίληψη των καταναλωτών για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας. Η διαφορά μεταξύ των μακροπρόθεσμων και των βραχυπρόθεσμων προσδοκιών για την πορεία της οικονομίας, το Νοέμβριο, είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή (4,3, η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα) 2. 2 Η μεγαλύτερη αισιοδοξία των καταναλωτών, όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη πορεία της οικονομίας, πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός, ότι 66% των πολιτών εκτιμά πως η κρίση θα διαρκέσει από έξι μήνες έως 3 χρόνια, σε αντίθεση με το 19% (1 στους 5 ερωτηθέντες), που πιστεύει ότι η κρίση θα διαρκέσει τέσσερα, ή περισσότερα χρόνια. (Flash Βαρόμετρο Ν ο 141 της, σελ. 7 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

8 Και οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες των καταναλωτών που καταγράφονται στο Οικονομικό Βαρόμετρο, φαίνεται να συμπίπτουν με εκείνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και άλλων φορέων, που προβλέπουν οριακή ανάκαμψη της οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το. 8. Προσδοκίες για τον πληθωρισμό Σημαντική απόκλιση από τις προβλέψεις των επίσημων οργανισμών παρουσιάζουν οι προσδοκίες των καταναλωτών για την εξέλιξη του πληθωρισμού στο επόμενο 12μηνο. Ειδικότερα, το 73,6% των καταναλωτών αναμένει αύξηση των τιμών στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα τους επόμενους 12 μήνες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει, από την πλευρά της αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, από 4,4% το 8 στο 3,5% το 9 και 3,3% το, ενώ οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ διαβλέπουν μείωση μέχρι και 2,1 μονάδων την επόμενη διετία, από 4,5% το 8 στο 2,7% το 9 και στο 2,4% το. σελ. 8 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

9 1. Ροπή προς αγορά οικιακών καταναλωτικών αγαθών 5. Προσδοκίες για την αποταμίευση ,7 59,4 61,9 6,4 59,3 55, 55,6 49,9 45,3 48,3 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 46,2 11/ ,2 36,7 38,8 4,5 36,6 35,5 35,6 34,5 32,8 31,6 34,4 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 11/8 2. Εκτιμήσεις για το εισόδημα 6. Προσδοκίες για το εισόδημα ,2 6,3 59,3 51,9 55,7 5,1 47,6 44,9 46,6 42,5 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 47,6 11/ ,9 85,9 78,1 75,9 71,7 69,8 69,8 69,1 72,6 69,4 63,9 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 11/8 3. Προσδοκίες για την οικονομία 7. Προσδοκίες για την οικονομία την προσεχή 5ετία ,1 66, 6,7 59,1 6,5 59,1 53,1 52,1 52,4 42,8 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 51,1 11/ ,4 8,5 81,9 79,8 83,1 85,9 78,4 77,7 81,1 83,5 67,8 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 11/8 4. Προσδοκίες για την ανεργία ,4 58,3 56, 53,3 55,8 49,1 47,7 42,3 53,3 49,5 12/7 1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 9/8 /8 26,6 11/8 8. Προσδοκίες για το πληθωρισμό Στο χρόνο που έρχεται, δηλαδή στους επόμενους 12 μήνες, πιστεύετε ό τι οι τιμές στα βασικά καταναλω τικά προϊόντα (είδ η) 38 Θα αυξηθούν πολύ 36 Θα αυξηθούν λίγο 17 Θα μείνουν ίδιες 5 Θα μειωθο λίγο 1 ύν Θα μειωθούν πολύ 3 ΔΓ/ΔΑ σελ. 9 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

10 Η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη καταναλωτικού κλίματος (Consumer Climate Index CCI) 1. Γενική περιγραφή του δείκτη Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) αποτυπώνει τη γνώμη που έχουν διαμορφώσει οι καταναλωτές, σχετικά με την προσωπική τους οικονομική κατάσταση, καθώς και την οικονομική κατάσταση της χώρας. Αποτελεί μέτρο αποτύπωσης αφενός των κοινωνικών αντιλήψεων για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία και αφετέρου της αισιοδοξίας, με την οποία οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν τις υφιστάμενες προοπτικές της προσωπικής τους οικονομικής κατάστασης, καθώς και το οικονομικό μέλλον της χώρας. Με αυτόν τον τρόπο καθίσταται ένα ιδιαίτερα χρήσιμο ερευνητικό εργαλείο για την εμπειρική αποτύπωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην οικονομία. Για τον υπολογισμό του δείκτη CCI, η έχει υιοθετήσει τις βασικές αρχές και τη μεθοδολογία του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτή του Πανεπιστημίου του Michigan (Index of Consumer Sentiment - ICS). O δείκτης του Πανεπιστημίου του Michigan αποτελεί διεθνώς τον πλέον γνωστό και μακροβιότερο δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Ο εν λόγω δείκτης κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 194 και, αρχικά, υπολογιζόταν σε ετήσια βάση. Το 1952 άρχισε να υπολογίζεται σε τριμηνιαία βάση, ενώ από το 1978 υπολογίζεται πλέον σε μηνιαία βάση. Σήμερα, ο δείκτης του Michigan χρησιμοποιείται, εκτός από τις ΗΠΑ και σε αρκετές άλλες χώρες, όπως πχ: ο Καναδάς, η Ρωσία, η Αυστραλία, η Αργεντινή, το Μεξικό, το Χονγκ Κονγκ κα. 2. Οι μεταβλητές του δείκτη Ο δείκτης βασίζεται σε πέντε μεταβλητές, που αποτυπώνουν τις βασικές παραμέτρους της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και οι οποίες μετρώνται με τις ακόλουθες ερωτήσεις: Ε1) Εκτιμήσεις για την προσωπική οικονομική κατάσταση το χρόνο που πέρασε [Στο χρόνο που πέρασε, (τους τελευταίους 12 μήνες), η προσωπική σας οικονομική κατάσταση, έχει καλυτερέψει πολύ, έχει καλυτερέψει λίγο, έχει μείνει ή ίδια, έχει χειροτερέψει λίγο, ή έχει χειροτερέψει πολύ;] Ε2) Προσδοκίες για την προσωπική οικονομική κατάσταση τον επόμενο χρόνο [Στο χρόνο που έρχεται, δηλαδή στους επόμενους 12 μήνες, πιστεύετε ότι η προσωπική σας οικονομική κατάσταση θα καλυτερέψει πολύ, θα καλυτερέψει λίγο, θα μείνει ίδια, θα χειροτερέψει λίγο, ή θα χειροτερέψει πολύ;] Ε3) Προσδοκίες για την κατάσταση της οικονομίας τον επόμενο χρόνο [Στο χρόνο που έρχεται, δηλαδή, μέσα στους επόμενους 12 μήνες, πιστεύετε ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα καλυτερέψει πολύ, θα καλυτερέψει λίγο, θα μείνει ίδια, θα χειροτερέψει λίγο, ή θα χειροτερέψει πολύ;] Ε4) Προσδοκίες για την κατάσταση της οικονομίας κατά την προσεχή 5ετία [Στα επόμενα 5 χρόνια, πιστεύετε ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα καλυτερέψει πολύ, θα καλυτερέψει λίγο, θα μείνει ίδια, θα χειροτερέψει λίγο, ή θα χειροτερέψει πολύ;] Ε5) Γενική ροπή προς αγορά οικιακών καταναλωτικών αγαθών [Για κάποιον που θέλει να κάνει μεγάλες αγορές για το σπίτι (όπως έπιπλα, μεγάλες ηλεκτρικές συσκευές κλπ), πιστεύετε ότι είναι μία μάλλον καλή περίοδος, ούτε καλή ούτε κακή περίοδος, ή μία μάλλον κακή περίοδος;] 3. Ο υπολογισμός του δείκτη Για κάθε επιμέρους μεταβλητή υπολογίζεται ο σχετικός δείκτης, προσθέτοντας τη διαφορά των αρνητικών από τις θετικές απαντήσεις, στο. Η τιμή κάθε επιμέρους δείκτη κυμαίνεται, από έως. Τιμή του δείκτη πάνω από το σημαίνει, ότι όσοι δίνουν θετικές απαντήσεις είναι περισσότεροι από εκείνους που δίνουν αρνητικές απαντήσεις. Τιμή του δείκτη κάτω από το σημαίνει, ότι όσοι δίνουν αρνητικές απαντήσεις είναι περισσότεροι από εκείνους που δίνουν θετικές απαντήσεις. Στη θεωρητική περίπτωση, κατά την οποία όλες οι απαντήσεις των ερωτώμενων είναι θετικές, ο δείκτης θα ελάμβανε την τιμή, ενώ εάν όλες οι απαντήσεις των ερωτώμενων ήταν αρνητικές, ο δείκτης θα ελάμβανε την τιμή. σελ. από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

11 Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των επιμέρους δεικτών των πέντε μεταβλητών. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη από σημαίνει, ότι όσοι δείχνουν εμπιστοσύνη στην οικονομία είναι περισσότεροι από όσους δεν δείχνουν εμπιστοσύνη. Αντιστοίχως, τιμή του δείκτη μικρότερη από σημαίνει, ότι όσοι δείχνουν εμπιστοσύνη στην οικονομία είναι λιγότεροι, από όσους δεν δείχνουν εμπιστοσύνη. Η μεθοδολογία υπολογισμού των υπολοίπων δεικτών 1. Δείκτης τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας (Current Economic Conditions Index - CECI) Η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας είναι παρόμοια με εκείνη του δείκτη καταναλωτικού κλίματος, με τη διαφορά ότι στην κατασκευή του δείκτη CECI συμμετέχουν μόνον οι μεταβλητές Ε1 και Ε5. Ο δείκτης αποτυπώνει τις εκτιμήσεις των καταναλωτών για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία. 2. Δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών (Consumer Expectations Index - CEI) Η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη καταναλωτικών προσδοκιών είναι παρόμοια με εκείνη του δείκτη καταναλωτικού κλίματος, με τη διαφορά ότι ο δείκτης CEI κατασκευάζεται μόνον από τις ερωτήσεις Ε2,Ε3,και Ε4. Ο δείκτης αποτυπώνει την αισιοδοξία, ή την απαισιοδοξία των καταναλωτών για το προσωπικό εισόδημα και την οικονομική κατάσταση της χώρας. 3. Λοιποί δείκτες του Οικονομικού Βαρόμετρου Η μεθοδολογία υπολογισμού των υπόλοιπων δεικτών του Οικονομικού Βαρόμετρου είναι παρόμοια με τη μεθοδολογία υπολογισμού των επιμέρους δεικτών του CCI. Οι τιμές για τον υπολογισμό του δείκτη της ανεργίας αντιστρέφονται, καθώς θετικές απαντήσεις θεωρούνται εκείνες που προβλέπουν τη μείωση της ανεργίας. σελ. 11 από 12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8

12 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 11/8 Β. Κωνσταντίνου 16, , Αθήνα, Τ: , F: , E: W: «Copyright 8 της - Επιτρέπεται η αντιγραφή επί λέξει και η διανομή των μελετών που περιλαμβάνονται στην παρούσα σελίδα, χωρίς να απαιτείται καταβολή χρηματικής αποζημίωσης, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ευκρινής και διακριτή αναφορά στην πηγή προέλευσης»