C Y M B C Y M B B M Y C B M Y C C Y M B C Y M B

Transcript

1 5 ƒ E ίναι γνωστό σε όλους και ιδιαίτερα σε μας τους δασκάλους ότι οι μαθητές τις περισσότερες φορές δυσκολεύονται και δυσανασχετούν, όταν έρχεται η στιγμή να διατυπώσουν γραπτά τις σκέψεις τους για ένα θέμα. H άνεσή τους στον προφορικό λόγο δύσκολα μετατρέπεται σ ένα σωστά δομημένο γραπτό κείμενο. Παρόλ αυτά η πολυετής μας εμπειρία δείχνει ότι η γραπτή έκφραση των μαθητών είναι δυνατόν να καλλιεργηθεί κατάλληλα. H μεθοδική καθοδήγησή τους μπορεί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα, ώστε να βελτιωθεί και να προαχθεί η ικανότητα της γραπτής τους έκφρασης και να αξιοποιηθούν η φαντασία και ο αυθορμητισμός τους. Mια άλλη σημαντική επισήμανση είναι επίσης ότι οι μαθητές πολλές φορές γνωρίζουν μηχανικά τουλάχιστον τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη σωστή γραπτή έκφραση. Aυτό όμως φαίνεται ότι δεν επαρκεί. Oφείλουμε, λοιπόν, να τις υπενθυμίζουμε με υπομονή και επιμονή μέχρι να τις εμπεδώσουν και να φθάσουν στο σημείο να διατυπώνουν σωστά τη σκέψη τους στο χαρτί ένα ταξίδι που μπορεί να φαντάζει δύσκολο, αλλά μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι δεν είναι ακατόρθωτο. Tο βιβλίο αυτό λοιπόν αποτελεί μια ολοκληρωμένη και σύγχρονη πρόταση για την εμπέδωση των βασικών αρχών του γραπτού λόγου, η οποία συμβαδίζει απόλυτα με το πνεύμα των νέων σχολικών αναλυτικών προγραμμάτων, αλλά και της επικοινωνιακής λειτουργίας της γλώσσας. Eίναι λειτουργικό, γιατί στηρίζεται στη γνώση των πραγματικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές, όπως αυτές διαπιστώνονται από τη διδακτική μας εμπειρία. Έτσι αντιμετωπίζει την ουσία του προβλήματος, προτείνοντας ιδέες και λύσεις εφαρμόσιμες. Προετοιμάζει κατάλληλα παρουσιάζοντας απλά και κατανοητά το θεωρητικό υπόβαθρο αλλά και την πρακτική του εφαρμογή τους μαθητές της ΣT τάξης δημοτικού, ώστε να ανταποκριθούν με επιτυχία στις απαιτήσεις του γλωσσικού μαθήματος στο γυμνάσιο. Oλοκληρώνοντας, επισημαίνουμε ότι πρόκειται για ένα βοήθημα που απευθύνεται κυρίως στους μαθητές της ΣT τάξης του δημοτικού. Παράλληλα όμως φιλοδοξεί να καθοδηγήσει και τους γονείς στη δύσκολη προσπάθεια να κατευθύνουν τα παιδιά τους, αλλά και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους συναδέλφους δασκάλους, αφορμή για εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ της δικής τους και της δικής μας πολυετούς εμπειρίας.

2 6 ƒ Ã π ƒ ªª Δ À μπμ π À Tο βιβλίο αποτελείται από τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται: H δομή του γραπτού λόγου, δηλαδή το Συντακτικό, μεθοδικά και ολοκληρωμένα. Mε απλό και κατανοητό τρόπο και με τη χρήση παραδειγμάτων αναλύονται η δομή της πρότασης, της περιόδου, της παραγράφου και του Σκέφτομαι και γράφω -Έκθεσης. Eπίσης, επισημαίνονται συνηθισμένα λάθη που πρέπει να αποφεύγει ο μαθητής. Φαινόμενα Γραμματικής, κατά την εφαρμογή των οποίων οι μαθητές συναντούν δυσκολίες. Tο δεύτερο μέρος αποτελείται από δύο ενότητες: Στην πρώτη ενότητα αναπτύσσονται όλα τα Σκέφτομαι και γράφω του σχολικού βιβλίου της Γλώσσας με πλαγιότιτλους. Kάθε Σκέφτομαι και γράφω ακολουθείται από επεξήγηση των δύσκολων λέξεων και από ασκήσεις συντακτικού και γραμματικής, που θα βοηθήσουν το μαθητή να εξασκηθεί στην πράξη. Στη δεύτερη ενότητα αναπτύσσονται τριάντα ακόμη Σκέφτομαι και γράφω με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με πλαγιότιτλους, επεξήγηση των δύσκολων λέξεων και ασκήσεις συντακτικού και γραμματικής. Στο τρίτο μέρος δίνονται οι λύσεις όλων των ασκήσεων. Eυχαριστίες Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά το φιλόλογο και συγγραφέα κ. Δημήτρη Λούλο για τις πολύτιμες υποδείξεις και την ενθάρρυνσή του κατά το σχεδιασμό και τη συγγραφή του βιβλίου, τον εκδοτικό οίκο ZHTH που ανέλαβε την πρωτοβουλία της έκδοσης, τον κ. Nίκο Nικολαΐδη που με ιδιαίτερη φροντίδα επιμελήθηκε την έκδοση και την εικονογράφηση και τον κ. Tάσο Παπατόλη για τη σχεδίαση του εξώφυλλου και των γραφικών.

3 7 ƒπ à ª A M ÚÔ M ı Óˆ ÙË ÂˆÚ Eισαγωγικά Παρουσίαση της δομής του γραπτού λόγου Eνότητα Πρώτη Α. Πρόταση Β. Όροι της πρότασης Γ. Eμπλουτίζω τις προτάσεις μου Eνότητα Δεύτερη Α. Περίοδος Β. Λάθη που πρέπει να αποφεύγω Eνότητα Τρίτη Α. Παράγραφος Β. Δομή της παραγράφου Γ. Σύνδεση περιόδων μέσα στην παράγραφο Δ. Λογική σειρά Ε. Λάθη που πρέπει να αποφεύγω Eνότητα Τέταρτη Α. Σκέφτομαι και γράφω -Έκθεση Β. Δομή του Σκέφτομαι και γράφω -Έκθεσης Γ. Σύνδεση παραγράφων στο Σκέφτομαι και γράφω -Έκθεση Δ. Λογική σειρά Ε. Λάθη που πρέπει να αποφεύγω Στ.Eκφραστικά μέσα Ζ. Ύφος και διατύπωση Φαινόμενα Γραμματικής που χρειάζονται προσοχή Τονισμός των λέξεων Σημεία στίξης

4 8 ƒπ Ã ª Tο τελικό ν Παράγωγες και σύνθετες λέξεις Oριστικό άρθρο Oυσιαστικά Επίθετα Ρήματα Επιρρήματα Λέξεις που μπερδεύονται μεταξύ τους μ M ÚÔ Í ÛÎÔ Ì È ÛÙËÓ appleú ÍË Mερικές απλές συμβουλές Ενότητα 1η: Σχολικά Σκέφτομαι και γράφω Tεύχος πρώτο Φθινόπωρο Tα χελιδόνια ετοιμάζονται να φύγουν Συννέφιασε Tα φύλλα πέφτουν Aσκήσεις Πώς έμαθα να γράφω Πώς έμαθα να διαβάζω και να γράφω O πρώτος μου δάσκαλος (ή) H πρώτη μου δασκάλα Tο αδερφάκι μου (ή το ξαδερφάκι μου ή το γειτονάκι μου) μαθαίνει φέτος ανάγνωση και γραφή Aσκήσεις Ξανθός ιππότης Γράφω και εγώ για τα περιεχόμενα ενός περιοδικού Γράφω και εγώ για τα περιεχόμενα μιας εφημερίδας Γράφω και εγώ για τα περιεχόμενα ενός βιβλίου Aσκήσεις O Kαραγκιόζης αστροναύτης Mια σκηνή από Kαραγκιόζη (διάλογος) Aσκήσεις

5 ƒπ Ã ª 9 Γράμμα στον Tσάρλι Tσάπλιν Ένα γράμμα στον Kαραγκιόζη Ένα γράμμα στο Xοντρό και το Λιγνό Ένα γράμμα στον Aίσωπο Aσκήσεις Aπό το ημερολόγιο ενός κοριτσιού της Kατοχής Bάζω τον εαυτό μου στη θέση του κοριτσιού της Kατοχής και προσθέτω μια δυο ακόμα μέρες στο ημερολόγιό της Γράφω το ημερολόγιο του φετινού εορτασμού της 28ης Oκτωβρίου Aσκήσεις O μικρός στρατηγός Πώς να βρέθηκε στην κλούβα ο μικρός στρατηγός; Tι ν απόγινε ο μικρός στρατηγός; Aσκήσεις Tο γράμμα Γράφω κι εγώ για μια ή περισσότερες επιθυμίες μου Aσκήσεις Παιδιά όλο μάτια Tι μπορούμε να κάνουμε, για να γίνει καλύτερος ο κόσμος μας Aσκήσεις Tεύχος δεύτερο O πληγωμένος αϊτός H περιπέτεια του αϊτού: πώς να πληγώθηκε ο αϊτός; τι να απόγινε ο αϊτός; Tι μου άρεσε σ αυτό το διήγημα; Aσκήσεις Ένα ελάφι στον Παρνασσό Mια μέρα από τη ζωή του ελαφιού στο δάσος του Παρνασσού Tο ελάφι διηγείται την ιστορία του Aσκήσεις Σπίτι με κήπο Zώα που θα θελα να είχα στο σπίτι μου Πώς θα θελα να είναι το σπίτι μου Aσκήσεις

6 10 ƒπ Ã ª O Aίσωπος μέσα στη λαϊκή μας παράδοση Διαβάζω τον παρακάτω αισώπειο μύθο και γράφω μια παραλλαγή του (αλλάζοντας μερικά σημεία του, προσθέτοντας διάλογο κτλ.) Aσκήσεις Mοντέρνοι καιροί Ένα εργοστάσιο που είδα O Σαρλό στο εργοστάσιο (όπως είναι στην ταινία Mοντέρνοι καιροί ή όπως τον φαντάζομαι) O Kαραγκιόζης αρχιτεχνίτης ή εργοστασιάρχης Aσκήσεις O μεταξοσκώληκας Bάζω τελείες, κεφαλαία και ξαναγράφω το κείμενο με μονοτονικό Aσκήσεις Oδός Σταδίου παραμονή Πρωτοχρονιάς Nυχτερινός περίπατος σε κεντρική οδό πόλης ή στην πλατεία χωριού τις παραμονές των Xριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς Tι να γράφουν οι σημερινές εφημερίδες στους τίτλους της πρώτης και της τελευταίας σελίδας; Aσκήσεις Tο τραγούδι στο νέο καράβι Πάω με τα καράβια Eίμαι ναυτάκι μέσα στο νέο καράβι και περιγράφω το ταξίδι Ξεπροβοδίζουμε ένα συγγενή μας ναυτικό Ένα γράμμα στον πατέρα μου (ή άλλο συγγενή) που ταξιδεύει Aσκήσεις Mια νύχτα με τραμουντάνα Mια θύελλα (στη στεριά ή στη θάλασσα) Γράμμα από ένα ναυτικό που ταξιδεύει Aσκήσεις Tεύχος τρίτο O μαθητευόμενος μάγος Tο παραμύθι για το μαθητευόμενο μάγο με δικά μου λόγια Aσκήσεις Bουβοί δρόμοι Tι χτυπητές διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στον τόπο που νοσταλγεί η Διαλεχτή Zευγώλη και σ αυτόν που περιγράφει ο Δημήτρης Ψαθάς; Aσκήσεις

7 ƒπ Ã ª 11 Eλληνικοί τόποι O δικός μου τόπος Συγκρίνω τον τόπο μου με έναν άλλο Tι προτιμώ, βουνό, κάμπο ή θάλασσα, και γιατί; Aσκήσεις O Περικλής για τη δημοκρατία Γιατί η δημοκρατία είναι καλύτερη από τα άλλα πολιτεύματα; H δημοκρατία στην τάξη μας Aσκήσεις Φως της Oλυμπίας Περιγράφω ένα άθλημα ή παιχνίδι που μου αρέσει Tι ξέρω για τους Oλυμπιακούς αγώνες Aσκήσεις Oι Aκρίτες Περιγράφω τους Aκρίτες ή μόνο το Διγενή, χρησιμοποιώντας υπερβολές που υπάρχουν στα δύο τελευταία κείμενα ή και άλλες δικές μου Aσκήσεις Aπό τα απομνημονεύματα του Kολοκοτρώνη Γράφω κι εγώ τα απομνημονεύματά μου ή την αυτοβιογραφία μου Γίνομαι κι εγώ Tερτσέτης και καταγράφω τα λόγια του παππού μου, όπως τα θυμάμαι Aσκήσεις Έλληνες Mια παράδοση, που έχω ακούσει, για κάποιο μέρος ή για κάποιο πρόσωπο Λίγα λόγια για τη μάχη της Aλαμάνας και το διάλογο ανάμεσα στον Aθανάσιο Διάκο και τον Oμέρ Bρυώνη Aσκήσεις Tεύχος τέταρτο Στίχοι για το μικρό βοριά Περιγράφω σε πεζό το μικρό βοριά, όπως τον παρουσιάζει ο ποιητής: πώς ήταν, πώς τριγυρνούσε, τι έπαθε και γιατί; Aσκήσεις Kαππαδόκες και Πόντιοι Παίρνω μια φανταστική συνέντευξη από ένα γέροντα ή μια γριούλα, πρόσφυγες του Πόντου Aσκήσεις

8 12 ƒπ Ã ª Tι ακούς, Oυόλτ Xουίτμαν; Tι ακούω κι εγώ ή τι βλέπω σε μια φανταστική περιοδεία μου στη γη Aξιοθέατα και αξιοπερίεργα της γης Aσκήσεις Xτίστες Mε υπόδειγμα το ποίημα Xτίστες γράφω κι εγώ για άλλους επαγγελματίες. Π.χ. Aγρότες,Nαυτικοί, Eργάτες εργοστασίου κτλ Aσκήσεις Άρρωστος με πυρετό Xωρίζουμε το κομμάτι του κειμένου (ως εκεί που λέει να κοιμηθούν μαζί μου ) σε περιόδους Aσκήσεις Πρώτη φορά σε μια συναυλία Πρώτη φορά σε τσίρκο (το τσίρκο, όπως το είδα στην τηλεόραση) Aσκήσεις Tο πρώτο Πάσχα Γράφω μερικές προτάσεις, χρησιμοποιώντας και τις παρακάτω λέξεις: μεζές, κεφτές, σουβλιστό αρνί, ταβέρνα, κερνώ, μπεκρής, τρικλίζω Aσκήσεις Xρήσιμες πληροφορίες σε εφημερίδες και περιοδικά Σκέφτομαι και γράφω, κάνοντας υποθέσεις Aσκήσεις Ενότητα 2η: Περισσότερα Σκέφτομαι και γράφω για εξάσκηση Eπιτέλους χιόνισε Aσκήσεις Oι Aλκυονίδες μέρες Aσκήσεις H αγαπημένη μου εποχή Aσκήσεις H Άνοιξη Aσκήσεις Περιμένοντας τον καινούριο μου ηλεκτρονικό υπολογιστή Aσκήσεις Ένα πάρτι των γενεθλίων μου με καλεσμένους ήρωες των παραμυθιών Aσκήσεις

9 ƒπ Ã ª 13 Tο μαγικό φίλτρο (Συνεχίζω την ιστορία) Aσκήσεις Tι θέλω να γίνω, όταν μεγαλώσω Aσκήσεις H οικογένειά μου Aσκήσεις O καλύτερός μου φίλος Aσκήσεις Πώς περνάω τον ελεύθερό μου χρόνο Aσκήσεις Kυριακή πρωί στο ζωολογικό κήπο Aσκήσεις Ένα ταξίδι με αεροπλάνο Aσκήσεις Eπίσκεψη με το σχολείο στο αρχαιολογικό μουσείο Aσκήσεις Στον κινηματογράφο Aσκήσεις Σπίτι για πέντε (Συνεχίζω την ιστορία) Aσκήσεις Πώς πέρασα τις Aπόκριες Aσκήσεις Γράφω ένα γράμμα σε μια φίλη μου και της αφηγούμαι πώς πέρασα τις διακοπές του Πάσχα Aσκήσεις Γράφω στο περιοδικό του σχολείου ένα άρθρο σχετικά με τις θετικές και τις αρνητικές πλευρές της τηλεόρασης Aσκήσεις Γράφω ένα γράμμα σ ένα φίλο μου και του αφηγούμαι πώς περνάω τις καλοκαιρινές μου διακοπές Aσκήσεις Γράφω ένα άρθρο στο περιοδικό του σχολείου με θέμα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών Aσκήσεις Γράφω μια επιστολή προς το δήμαρχο της πόλης μου και του ζητάω εκ μέρους της τάξης μου να μετατρέψει σε πεζόδρομο το δρόμο μπροστά από το σχολείο μας Aσκήσεις

10 14 EøPIA IA TO HMIOYP IKO PAæIMO Γράφω ένα άρθρο στο περιοδικό του σχολείου στο οποίο: α) παρουσιάζω συνοπτικά το πρόβλημα της μόλυνσης του περιβάλλοντος και τις συνέπειές του και β) αναφέρω πώς μπορούμε εμείς τα παιδιά να συμβάλλουμε στην προστασία του περιβάλλοντος Aσκήσεις Γράφω ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου με θέμα τις εντυπώσεις μου από την επίσκεψη στη Bουλή των Eλλήνων, που πραγματοποίησε η τάξη μου Aσκήσεις Tο αίνιγμα της πέτρινης γενειάδας (Συνεχίζω την ιστορία) Aσκήσεις Έρχονται τα Xριστούγεννα Aσκήσεις Eπίσκεψη σ ένα εργαστήριο ζωγραφικής Aσκήσεις Γράφω μια επιστολή προς το δήμαρχο της πόλης μου εκ μέρους των μαθητών της ΣT τάξης και του ζητώ να διαμορφώσει στη γειτονιά μου ένα πάρκο, με γήπεδα μπάσκετ και ποδοσφαίρου Aσκήσεις Eμένα με νοιάζει (Συνεχίζω την ιστορία) Aσκήσεις Γράφω ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου με θέμα: Eλλάδα και Eυρωπαϊκή Ένωση Aσκήσεις M ÚÔ apple ÓÙ ÛÂÈ ÙˆÓ ÛÎ ÛÂˆÓ Ενότητα 1η: Σχολικά Σκέφτομαι και γράφω Tεύχος πρώτο Tεύχος δεύτερο Tεύχος τρίτο Tεύχος τέταρτο Ενότητα 2η: Περισσότερα Σκέφτομαι και γράφω για εξάσκηση Βιβλιογραφία Βιογραφικό του συγγραφέα