Βρυξέλλες, COM(2015) 116 final PART 2/2

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2015) 116 final PART 2/2 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης 2015 EL EL

2 3.2 Ποιότητα των συστημάτων δικαιοσύνης Οι θεσμοί υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, αποτελούν καθοριστικό παράγοντα των οικονομικών επιδόσεων. Η αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης απαιτεί την ποιοτική λειτουργία της σε όλα τα στάδια της αλυσίδας απονομής της δικαιοσύνης. Η έλλειψη ποιότητας των αποφάσεων της δικαιοσύνης μπορεί να αυξήσει τους επιχειρηματικούς κινδύνους για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ και να επηρεάσει τις επιλογές των καταναλωτών. Όλα τα κράτη μέλη λαμβάνουν μέτρα για να υποστηρίξουν την ποιότητα των οικείων συστημάτων απονομής δικαιοσύνης. Παρόλο που δεν έχει συμφωνηθεί ενιαίος τρόπος μέτρησης της ποιότητας του συστήματος δικαιοσύνης, ο πίνακας αποτελεσμάτων χρησιμοποιεί ορισμένες παραμέτρους που είναι γενικά αποδεκτές ως σημαντικές 31 και μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας της δικαιοσύνης Εργαλεία παρακολούθησης, αξιολόγησης και έρευνας για την υποστήριξη της ποιότητας των συστημάτων δικαιοσύνης Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων των δικαστηρίων είναι εργαλεία που συμβάλλουν στη βελτίωση της προβλεψιμότητας και του έγκαιρου χαρακτήρα των αποφάσεων της δικαιοσύνης, καθώς και της λειτουργίας των δικαστηρίων 32. Τα εργαλεία αυτά μπορούν να αφορούν την παρακολούθηση των καθημερινών δραστηριοτήτων των δικαστηρίων χάρη στη συλλογή δεδομένων. Μπορούν επίσης να αφορούν μια περισσότερο προοπτική αξιολόγηση του δικαστικού συστήματος, π.χ. μέσω της χρήσης δεικτών ποιότητας ή και μέσω του καθορισμού προτύπων ποιότητας για ολόκληρο το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Οι έρευνες που διεξάγονται μεταξύ των επαγγελματιών που εργάζονται στα δικαστήρια και/ή των χρηστών των δικαστηρίων μπορούν επίσης να παράσχουν κατάλληλα στοιχεία σχετικά με τη βελτίωση της ποιότητας του συστήματος δικαιοσύνης. Διάγραμμα 18: Ύπαρξη συστημάτων παρακολούθησης των δραστηριοτήτων των δικαστηρίων το 2013* (πηγή: μελέτη CEPEJ 33 ) Βλ. παραδείγματος χάριν «Checklist for promoting the quality of justice and the courts» (Κατάλογος ελέγχου για την προώθηση της ποιότητας της δικαιοσύνης και των δικαστηρίων) της CEPEJ Γνωμοδότηση αριθ. 6 του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Ευρωπαίων Δικαστών (CCJE), η οποία διατίθεται στη διεύθυνση: nal&backcolorinternet=fef2e0&backcolorintranet=fef2e0&backcolorlogged=c3c3c3 Γνωμοδότηση αριθ. 6 του CCJE (2004) παράγραφος 34 ( ) η αξιολόγηση της «ποιότητας» του συστήματος δικαιοσύνης, ήτοι των επιδόσεων του δικαστικού συστήματος συνολικά και καθενός επιμέρους δικαστηρίου ή τοπικής ομάδας δικαστηρίων, δεν θα πρέπει να συγχέεται με την αξιολόγηση της επαγγελματικής ικανότητας κάθε επιμέρους δικαστή. Τα δεδομένα για τα «άλλα στοιχεία» περιλαμβάνουν, παραδείγματος χάριν, υποθέσεις στις οποίες έχει ασκηθεί έφεση (EE, LV), ακροαματικές διαδικασίες (SE), ή αριθμό υποθέσεων που έχουν επιλυθεί εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος (DK). 21

3 *Στόχος των συστημάτων παρακολούθησης είναι η αξιολόγηση των καθημερινών δραστηριοτήτων των δικαστηρίων, κυρίως μέσω της συλλογής δεδομένων και της στατιστικής ανάλυσης. Στην περίπτωση της FR, οι διαφορές σε σύγκριση με την προηγούμενη έκδοση του πίνακα αποτελεσμάτων προέρχονται από τη διόρθωση δεδομένων που παραμένουν σταθερά και για τα δύο έτη. Τα δεδομένα για τις χώρες ES και PL προέρχονται από το Διάγραμμα 19: Ύπαρξη συστημάτων αξιολόγησης των δραστηριοτήτων των δικαστηρίων το 2013* (πηγή: μελέτη CEPEJ) * Το σύστημα αξιολόγησης αφορά τις επιδόσεις των δικαστηρίων, εν γένει με τη χρήση δεικτών και στόχων. Επίσης, ορισμένα κράτη μέλη καθορίζουν πολιτικές και πρότυπα ποιότητας για ολόκληρο το δικαστικό σύστημα. Στη RO, χρησιμοποιούνται τακτικά δείκτες επιδόσεων για τη δραστηριότητα των δικαστηρίων. Για όλα τα άλλα κράτη μέλη, τα αποτελέσματα είναι πανομοιότυπα με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για το Τα δεδομένα για τις χώρες ES και PL προέρχονται από το Διάγραμμα 20: Διεξαχθείσες έρευνες στους χρήστες δικαστηρίων ή τους επαγγελματίες νομικούς το 2013* (πηγή: μελέτη CEPEJ) 22

4 * Οι έρευνες που απευθύνονται σε εισαγγελείς φέρεται να μειώνονται στις NL, ενώ οι έρευνες που απευθύνονται σε δικηγόρους, διαδίκους και άλλους χρήστες των δικαστηρίων φέρεται να αυξάνονται στην HU και τη LT αντιστοίχως. Για όλα τα άλλα κράτη μέλη, τα αποτελέσματα είναι πανομοιότυπα με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για το Τα δεδομένα για τις χώρες EL, ES και PL προέρχονται από το Τα συστήματα τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών συμβάλλουν στη μείωση της διάρκειας των διαδικασιών και στη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη Τα συστήματα ΤΠΕ για την καταχώριση και τη διαχείριση υποθέσεων είναι απαραίτητα εργαλεία στη διάθεση των δικαστηρίων για την αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου των υποθέσεων, καθώς συμβάλλουν στη βελτίωση του ρυθμού με τον οποίο το δικαστήριο μπορεί να εκδικάζει υποθέσεις και, επομένως, στη μείωση της συνολικής διάρκειας των διαδικασιών. Τα συστήματα ΤΠΕ για την επικοινωνία μεταξύ των δικαστηρίων και των διαδίκων (π.χ. ηλεκτρονική υποβολή αξιώσεων) μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των καθυστερήσεων και των εξόδων για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, διευκολύνοντας την πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Τα συστήματα ΤΠΕ διαδραματίζουν επίσης ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ δικαστικών αρχών και, επομένως, διευκολύνουν την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ. Διάγραμμα 21: Συστήματα ΤΠΕ για την καταχώριση και τη διαχείριση υποθέσεων* (σταθμισμένος δείκτης, ελάχ.= 0, μέγ. = 4) (πηγή: μελέτη CEPEJ) 23

5 * Σύνθετος δείκτης αποτελούμενος από διάφορους δείκτες ΤΠΕ (σύστημα καταχώρισης υποθέσεων, σύστημα πληροφοριών διαχείρισης δικαστηρίων, σύστημα χρηματοοικονομικών πληροφοριών, βιντεοδιασκέψεις) που μετρούν την ύπαρξη των συστημάτων αυτών σε κλίμακα από το 0 έως το 4 (0 = διαθέσιμα σε 0% των δικαστηρίων 4 = διαθέσιμα στο 100% των δικαστηρίων). Διάγραμμα 22: Ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ δικαστηρίων και διαδίκων* (σταθμισμένος δείκτης, ελάχ.= 0, μέγ. = 4) (πηγή: μελέτη CEPEJ) * Σύνθετος δείκτης αποτελούμενος από διάφορους δείκτες ΤΠΕ (ηλεκτρονικά διαδικτυακά έντυπα, δικτυακός τόπος, παρακολούθηση υποθέσεων στο διαδίκτυο, ηλεκτρονικά μητρώα, ηλεκτρονική επεξεργασία μικροδιαφορών, ηλεκτρονική επεξεργασία υποθέσεων είσπραξης μη αμφισβητούμενων οφειλών, ηλεκτρονική υποβολή αξιώσεων, βιντεοδιασκέψεις, άλλες διευκολύνσεις ηλεκτρονικής επικοινωνίας) που μετρούν την ύπαρξη των συστημάτων αυτών σε κλίμακα από το 0 έως το 4 (0 = διαθέσιμα σε 0% των δικαστηρίων 4 = διαθέσιμα στο 100% των δικαστηρίων). 24

6 Διάγραμμα 23: Ηλεκτρονική επεξεργασία υποθέσεων είσπραξης μη αμφισβητούμενων οφειλών (0 = διαθέσιμη σε 0% των δικαστηρίων, 4 = διαθέσιμη στο 100% των δικαστηρίων) (πηγή: μελέτη CEPEJ) Διάγραμμα 24: Ηλεκτρονική υποβολή αξιώσεων (0 = διαθέσιμη σε 0% των δικαστηρίων, 4 = διαθέσιμη στο 100% των δικαστηρίων)(πηγή: μελέτη CEPEJ) Η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας μικροδιαφορών, είτε σε εθνικό είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι σημαντική για τη βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη και για την καλύτερη άσκηση των καταναλωτικών τους δικαιωμάτων. Η σημασία των διασυνοριακών διαδικασιών μικροδιαφορών μέσω του διαδικτύου αυξάνεται επίσης λόγω του διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου. Επομένως, ένας από τους πολιτικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η απλούστευση και η επιτάχυνση των διαδικασιών μικροδιαφορών βελτιώνοντας την επικοινωνία μεταξύ των δικαστικών αρχών και χρησιμοποιώντας με έξυπνο τρόπο τις ΤΠΕ. Τελικός στόχος είναι η μείωση του διοικητικού φόρτου για όλες τις ομάδες χρηστών: δικαστήρια, δικαστικούς παράγοντες και τελικούς χρήστες. Η 11 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση 34 που ανέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετρά για πρώτη φορά την ποιότητα των διαδικασιών ηλεκτρονικής 34 11η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση (SMART 2013/0053-3). Διατίθεται στη διεύθυνση: 25

7 επίλυσης μικροδιαφορών στα κράτη μέλη της ΕΕ. Στη συγκεκριμένη μελέτη, η αξιολόγηση της διαδικασίας επίλυσης μικροδιαφορών πραγματοποιήθηκε από ερευνητές (τους αποκαλούμενους «μυστικούς πελάτες») 35. Σκοπός ήταν να διαπιστωθεί εάν η παροχή δημόσιων υπηρεσιών στο διαδίκτυο έχει οργανωθεί με βάση τις ανάγκες των χρηστών. Για τον σκοπό αυτό, κάθε ερευνητής ενήργησε ως μέσος πολίτης και η «εμπειρία» του ήταν καθορισμένη χρονικά δηλαδή, κάθε μυστικός πελάτης είχε στη διάθεσή του μία ημέρα για να αξιολογήσει ένα γεγονός της ζωής. Αυτό σημαίνει ότι όταν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό δεν εντοπίστηκε εντός του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, η σχετική απάντηση ήταν αρνητική. Επομένως, μια αρνητική απάντηση δεν σημαίνει ότι το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό δεν ήταν διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Ωστόσο, υποδηλώνει ότι δεν ήταν εύκολο να βρεθεί διαισθητικά, χωρίς υπερβολικά πολλή αναζήτηση, και ότι είναι πολύ πιθανόν οι μέσοι πολίτες ή επιχειρηματίες να μην το χρησιμοποιούν/ εντοπίζουν. Διάγραμμα 25: Συγκριτική αξιολόγηση των διαδικασιών επίλυσης μικροδιαφορών στο διαδίκτυο (για κάθε κατηγορία 100 μονάδες κατά μέγιστο, συνολικά 700 μονάδες κατά μέγιστο) (πηγή: Delivering on the European Advantage? How European governments can and should benefit from innovative public services (Επίτευξη του ευρωπαϊκού πλεονεκτήματος; Πώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν και πρέπει να επωφεληθούν από καινοτόμες δημόσιες υπηρεσίες), μελέτη που συντάχθηκε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένων και Τεχνολογιών 36 ) Οι «μυστικοί πελάτες» είναι καταρτισμένοι και ενημερωμένοι ώστε να παρατηρούν, να δοκιμάζουν και να μετρούν μια διαδικασία (δημόσιας υπηρεσίας) ενεργώντας ως δυνητικοί χρήστες. Κάθε «μυστικός πελάτης» έχει στη διάθεσή του μία ημέρα για να αξιολογήσει ένα γεγονός της ζωής. Διατίθεται στη διεύθυνση: 26

8 3.2.3 Πολιτικές επικοινωνίας των δικαστηρίων Οι προσπάθειες επικοινωνίας των δικαστηρίων είναι εξαιρετικά σημαντικές, καθώς βοηθούν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις για τις οδούς έννομης προστασίας (δικαστικής και μη δικαστικής) και συμβάλλουν στην απαραίτητη εμπιστοσύνη προς το δικαστικό σύστημα. Ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης στην δημοσιοποίηση των δικαστικών υποθέσεων είναι εξαιρετικά σημαντικός. Επιδιώκοντας τη βελτίωση των επαφών μεταξύ των δικαστηρίων και των μέσων ενημέρωσης, το δικαστικό σώμα μπορεί να ενημερώνει καλύτερα το κοινό για το δικαστικό έργο (πεδίο εφαρμογής, περιορισμοί και πολυπλοκότητες) και να συμβάλλει στην ποιότητα της παρεχόμενης ενημέρωσης (π.χ. αποφεύγοντας λάθη σχετικά με τα γεγονότα). Το 2014, η Επιτροπή ξεκίνησε ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών για τις επικοινωνιακές πρακτικές και πολιτικές των δικαστηρίων. Η διαδικασία αυτή αποκάλυψε την ανάγκη καλύτερης επισκόπησης των πρακτικών στον τομέα αυτόν. Στη συνέχεια, η Επιτροπή πραγματοποίησε καταγραφή των υφιστάμενων πρακτικών σε συνεργασία με τα κράτη μέλη 37, σχετικά με τις σημαντικές παραμέτρους μιας αποτελεσματικής πολιτικής επικοινωνίας των δικαστηρίων 38. Η καταγραφή αυτή συμπεριελάμβανε την παροχή πληροφοριών στο ευρύ κοινό τους τρόπους με τους οποίους τα δικαστήρια οργανώνουν τις σχέσεις τους με τον τύπο/ τα μέσα ενημέρωσης την κατάρτιση των δικαστών για να επικοινωνούν με τους διαδίκους και τον Τύπο τη διαθεσιμότητα και τις πρακτικές σχετικά με τη δημοσίευση στο διαδίκτυο των δικαστικών αποφάσεων (σε όλες τις βαθμίδες του δικαστικού συστήματος) Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. Οι παράμετροι του ερωτηματολογίου βασίστηκαν στη γνωμοδότηση αριθ. 7 του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου των Ευρωπαίων Δικαστών (CCJE) με τίτλο «Δικαιοσύνη και κοινωνία», η οποία διατίθεται στη διεύθυνση: nal&backcolorinternet=fef2e0&backcolorintranet=fef2e0&backcolorlogged=c3c3c3, στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δικαστικών Συμβουλίων με τίτλο «Δικαιοσύνη, κοινωνία και μέσα», η οποία διατίθεται στη διεύθυνση: και συμπληρώνουν τα στοιχεία που συνέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEPEJ). 27

9 Διάγραμμα 26: Διαθεσιμότητα στο διαδίκτυο πληροφοριών για το δικαστικό σύστημα για το ευρύ κοινό* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 39 ) * Καθεμιά από τις κατηγορίες του διαγράμματος βαθμολογείται με 1 μονάδα. Ως ομοσπονδιακό κράτος, η DE χαρακτηρίζεται από αποκεντρωμένες δομές. Επομένως, τα ομόσπονδα κράτη αποφασίζουν αυτόνομα ποιες πληροφορίες θα δημοσιοποιούν στο διαδίκτυο και είναι, εκ τούτου, υπεύθυνα να επικαιροποιούν τις πληροφορίες αυτές. Το ίδιο ισχύει και σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Διάγραμμα 27: Σχέσεις μεταξύ δικαστηρίων και του Τύπου/ των μέσων ενημέρωσης* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 40 ) * Κάθε βαθμός δικαιοδοσίας (πρώτος, δεύτερος και τρίτος) βαθμολογείται με 2 μονάδες, εάν υπάρχει υπεύθυνος Τύπου ή «δικαστής Τύπου» που καλύπτει τόσο αστικές/ εμπορικές όσο και διοικητικές υποθέσεις. Εάν καλύπτεται μόνο μία κατηγορία υποθέσεων (π.χ. είτε αστικές/ εμπορικές είτε διοικητικές) ο εν λόγω βαθμός δικαιοδοσίας Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. 28

10 λαμβάνει μόνο μία μονάδα. Εάν υπάρχει υπεύθυνος Τύπου για ορισμένα δικαστήρια, κάθε βαθμός δικαιοδοσίας (πρώτος, δεύτερος και τρίτος) βαθμολογείται με 0,5 μονάδα. Στην IE, η Υπηρεσία Δικαστηρίων διαθέτει Σύμβουλο Σχέσεων με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ο οποίος συντάσσει και εκδίδει δελτία Τύπου προς τα μέσα ενημέρωσης. 29

11 Διάγραμμα 28: Διαθέσιμη κατάρτιση των δικαστών για την επικοινωνία με τους διαδίκους και τον Τύπο* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 41 ) * Καθεμιά από τις κατηγορίες του διαγράμματος βαθμολογείται με 1 μονάδα. Διάγραμμα 29: Πρόσβαση σε δημοσιευμένες αποφάσεις στο διαδίκτυο* (αστικές και εμπορικές υποθέσεις, σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας) (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 42 ) * Οι κατηγορίες «Δημοσίευση των αποφάσεων στο διαδίκτυο», «Οι πληροφορίες στη βάση δεδομένων επικαιροποιούνται τουλάχιστον μία φορά το μήνα» και «Η πρόσβαση σε δημοσιευμένες αποφάσεις είναι δωρεάν», βαθμολογούνται με 3 μονάδες, εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη για όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (για τον πρώτο, τον δεύτερο και τον τρίτο βαθμό). Εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο για ορισμένους βαθμούς δικαιοδοσίας, η αντίστοιχη κατηγορία βαθμολογείται με 1 ή 2 μονάδες. Εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο για ορισμένα δικαστήρια, η αντίστοιχη κατηγορία βαθμολογείται με 0,5 μονάδα ανά βαθμό δικαιοδοσίας. Η κατηγορία Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. Καθεμιά από τις κατηγορίες του διαγράμματος βαθμολογείται με 1 μονάδα. Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. 30

12 «Τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν πρόσβαση στη βάση δεδομένων (δικαστές, δικηγόροι, άλλοι επαγγελματίες του νομικού κλάδου και/ή το ευρύ κοινό)» βαθμολογείται με 1 μονάδα όταν καλύπτονται όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Εάν το ευρύ κοινό δεν έχει πρόσβαση, δίδεται 0,25 μονάδα για κάθε ενδιαφερόμενο μέρος που έχει πρόσβαση (π.χ. δικαστές = 0,25 μονάδα, δικηγόροι = 0,25 μονάδα, άλλοι επαγγελματίες του νομικού κλάδου = 0,25 μονάδα). 31

13 Διάγραμμα 30: Πρόσβαση σε δημοσιευμένες αποφάσεις στο διαδίκτυο* (διοικητικές υποθέσεις, σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας) (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 43 ) * Οι κατηγορίες «Δημοσίευση των αποφάσεων στο διαδίκτυο», «Οι πληροφορίες στη βάση δεδομένων επικαιροποιούνται τουλάχιστον μία φορά το μήνα» και «Η πρόσβαση σε δημοσιευμένες αποφάσεις είναι δωρεάν», βαθμολογούνται με 3 μονάδες, εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη για όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (για τον πρώτο, τον δεύτερο και τον τρίτο βαθμό). Εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο για ορισμένους βαθμούς δικαιοδοσίας, η αντίστοιχη κατηγορία βαθμολογείται με 1 ή 2 μονάδες. Εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο για ορισμένα δικαστήρια, η αντίστοιχη κατηγορία βαθμολογείται με 0,5 μονάδα ανά βαθμό δικαιοδοσίας. Η κατηγορία «Τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν πρόσβαση στη βάση δεδομένων (δικαστές, δικηγόροι, άλλοι επαγγελματίες του νομικού κλάδου και/ή το ευρύ κοινό)» βαθμολογείται με 1 μονάδα όταν καλύπτονται όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Εάν το ευρύ κοινό δεν έχει πρόσβαση, δίδεται 0,25 μονάδα για κάθε ενδιαφερόμενο μέρος που έχει πρόσβαση (π.χ. δικαστές = 0,25 μονάδα, δικηγόροι = 0,25 μονάδα, άλλοι επαγγελματίες του νομικού κλάδου = 0,25 μονάδα). Στην IE, ο δικτυακός τόπος της Υπηρεσίας των Δικαστηρίων αποτελεί την επίσημη πλατφόρμα όπου δημοσιεύονται όλες οι αποφάσεις όλων των αστικών και ποινικών δικαστηρίων. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη κατηγορία για τις «διοικητικές υποθέσεις». Διάγραμμα 31: Πρακτικές σχετικά με τη δημοσίευση αποφάσεων στο διαδίκτυο* (αστικές και εμπορικές υποθέσεις, σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας) (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 44 ) Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. 32

14 * Οι κατηγορίες «Η δημοσίευση των αποφάσεων πραγματοποιείται βάσει κριτηρίων επιλογής», «Αναγνωριστικός κωδικός ECLI έχει αποδοθεί στις αποφάσεις (ή θα αποδοθεί στο μέλλον)», «Οι αποφάσεις είναι επισημασμένες με λέξεις-κλειδιά» βαθμολογούνται με 3 μονάδες, όταν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη για όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (για τον πρώτο, τον δεύτερο και τον τρίτο βαθμό). Εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο για ορισμένους βαθμούς δικαιοδοσίας, η αντίστοιχη κατηγορία βαθμολογείται με 1 ή 2 μονάδες, ανάλογα με τον αριθμό των βαθμών δικαιοδοσίας που καλύπτονται. Στη Μάλτα, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο είναι το ανώτατο δικαστήριο. 33

15 Διάγραμμα 32: Πρακτικές σχετικά με τη δημοσίευση αποφάσεων στο διαδίκτυο (διοικητικές υποθέσεις, σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας)* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 45 ) * Οι κατηγορίες «Η δημοσίευση των αποφάσεων πραγματοποιείται βάσει κριτηρίων επιλογής», «Αναγνωριστικός κωδικός ECLI έχει αποδοθεί στις αποφάσεις (ή θα αποδοθεί στο μέλλον)», «Οι αποφάσεις είναι επισημασμένες με λέξεις-κλειδιά» βαθμολογούνται με 3 μονάδες, όταν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη για όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας (για τον πρώτο, τον δεύτερο και τον τρίτο βαθμό). Εάν η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο για ορισμένους βαθμούς δικαιοδοσίας, η αντίστοιχη κατηγορία βαθμολογείται με 1 ή 2 μονάδες, ανάλογα με τον αριθμό των βαθμών δικαιοδοσίας που καλύπτονται. Στη Μάλτα, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο είναι το ανώτατο δικαστήριο. Στην IE, ο δικτυακός τόπος της Υπηρεσίας των Δικαστηρίων αποτελεί την επίσημη πλατφόρμα όπου δημοσιεύονται όλες οι αποφάσεις όλων των αστικών και ποινικών δικαστηρίων. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη κατηγορία για τις «διοικητικές υποθέσεις» Οι μέθοδοι εναλλακτικής επίλυσης διαφορών (ΕΕΔ) συμβάλλουν στη μείωση του φόρτου εργασίας των δικαστηρίων Η ΕΕΔ καλύπτει οποιαδήποτε μέθοδο επίλυσης διαφορών εκτός της δικαστικής επίλυσης. Η διαμεσολάβηση, η συνδιαλλαγή και η διαιτησία αποτελούν τις συνηθέστερες μορφές ΕΕΔ. Σε σύγκριση με τη μέση δικαστική επίλυση υποθέσεων, η ΕΕΔ βοηθά τους διαδίκους να επιτυγχάνουν συμβιβασμό σε μικρότερο χρονικό διάστημα και ενισχύει μια πιο αρμονική κουλτούρα στην οποία δεν υπάρχουν νικητές ή ηττημένοι. Η ΕΕΔ μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης και, τελικά, στη διαμόρφωση ενός φιλικού προς τις επενδύσεις περιβάλλοντος και στην οικονομική ανάπτυξη. Όλα τα κράτη μέλη που παρείχαν δεδομένα ανέφεραν την εφαρμογή τουλάχιστον τριών μεθόδων ΕΕΔ, ενώ η μεγάλη πλειονότητα εξ αυτών ανέφερε τέσσερις μεθόδους, ήτοι δικαστική και μη δικαστική διαμεσολάβηση, συνδιαλλαγή και διαιτησία. Παρά την ύπαρξη πολλών οδών επίλυσης των διαφορών εκτός της δικαστικής αίθουσας, οι μέθοδοι ΕΕΔ εξακολουθούν εν γένει να μην χρησιμοποιούνται αρκετά στα περισσότερα κράτη μέλη, όπως αποδεικνύεται στο διάγραμμα 35. Ο πίνακας αποτελεσμάτων παρέχει δεδομένα για τις δραστηριότητες του δημόσιου τομέα των κρατών μελών σχετικά με την προώθηση και την παροχή κινήτρων για τη χρήση των μεθόδων αυτών. Παρόλο που οι δραστηριότητες προώθησης θεωρούνται ως εθελοντικές δράσεις, τα κίνητρα κωδικοποιούνται με νόμο ή κυβερνητικό διάταγμα και, επομένως, αποτελούν επιταγή. Τα διαγράμματα 33 και 34 βασίζονται στις απαντήσεις σε ερωτηματολόγιο που εστάλη στους υπευθύνους επικοινωνίας των κρατών μελών. Το διάγραμμα 35 βασίζεται 45 Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. 34

16 σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Παρουσιάζει τις απαντήσεις εταιρειών που δήλωσαν ότι έλαβαν καταγγελίες από καταναλωτές μέσω διάφορων διαύλων κατά τους τελευταίους 12 μήνες. 35

17 Διάγραμμα 33: Προώθηση της χρήσης μεθόδων ΕΕΔ από τον δημόσιο τομέα* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 46 ) * Συγκεντρωτικός δείκτης που βασίζεται στα ακόλουθα δεδομένα: 1) δικτυακούς τόπους που παρέχουν πληροφορίες για την ΕΕΔ, 2) εκστρατείες δημοσιότητας στα μέσα ενημέρωσης, 3) φυλλάδια απευθυνόμενα στο ευρύ κοινό, 4) ειδικές συναντήσεις ενημέρωσης για την ΕΕΔ που πραγματοποιούνται κατόπιν αιτήματος, 5) ειδικές δραστηριότητες επικοινωνίας που οργανώνονται από τα δικαστήρια, 6) δημοσίευση αξιολογήσεων για τη χρήση των μεθόδων ΕΕΔ, 7) δημοσιοποίηση στατιστικών στοιχείων για τη χρήση μεθόδων ΕΕΔ, 8) άλλα δεδομένα. Κάθε μέσο προώθησης που αναφέρεται στο ερωτηματολόγιο βαθμολογείται με μία μονάδα. Σε ορισμένα κράτη μέλη ενδέχεται να εκτελούνται πρόσθετες δραστηριότητες (DE). Διάγραμμα 34: Κίνητρα για τη χρήση μεθόδων ΕΕΔ* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 47 ) * Συγκεντρωτικός δείκτης που βασίζεται στα ακόλουθα δεδομένα: 1) η νομική συνδρομή καλύπτει (πλήρως ή εν μέρει) τα έξοδα που προκύπτουν από μεθόδους ΕΕΔ, 2) πλήρης ή μερική επιστροφή των δικαστικών εξόδων, συμπεριλαμβανομένου του τέλους χαρτοσήμου, εάν η έκβαση της ΕΕΔ είναι επιτυχής, 3) δεν απαιτείται δικηγόρος για τη διαδικασία ΕΕΔ, 4) ο δικαστής μπορεί να ενεργεί ως διαμεσολαβητής, 5) συντονιστής ΕΕΔ/ διαμεσολάβησης στα δικαστήρια, 6) άλλα δεδομένα. Κάθε μέσο παροχής κινήτρων που αναφέρεται στο ερωτηματολόγιο βαθμολογείται με μία μονάδα. Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν πρόσθετες μεθόδους για τη διευκόλυνση της χρήσης της ΕΕΔ (IE). Στην CZ, εάν το επιτρέπει η φύση της υπόθεσης, ο δικαστής μπορεί να κινήσει δικαστικό διακανονισμό και να επιδιώξει συμβιβασμό Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. Τα στοιχεία έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. 36

18 37

19 Διάγραμμα 35: Καταγγελίες καταναλωτών που ελήφθησαν από εταιρείες μέσω διάφορων διαύλων* (πηγή: έρευνα του Ευρωβαρόμετρου 48 ) * Το διάγραμμα δεν λαμβάνει υπόψη τις απαντήσεις στην περίπτωση που οι έμποροι λιανικής πώλησης δεν έλαβαν καταγγελίες καταναλωτών μέσω κανενός διαύλου Η προώθηση της κατάρτισης των δικαστών μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης Η κατάρτιση των δικαστών αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων. Συμπεριλαμβάνονται επίσης πληροφορίες από την ετήσια έκθεση για την κατάρτιση των δικαστών στην Ευρώπη για το σχετικά με το τρέχον ποσοστό δικαστών που συμμετέχουν σε συνεχή κατάρτιση σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ ή τη νομοθεσία ενός άλλου κράτους μέλους Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο αριθ. 396, «Retailers attitudes towards cross-border trade and consumer protection» (πρόκειται να δημοσιευθεί). Η έρευνα διενεργήθηκε σε επιχειρήσεις εμπόρων λιανικής που πωλούν σε τελικούς καταναλωτές στη λιανική και σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών που απασχολούν 10 ή περισσότερα άτομα (ανά χώρα) στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν περιλαμβάνει τον τομέα του χονδρικού εμπορίου και του εμπορίου με προμήθεια (κωδικός NACE G 51), με την εξαίρεση των μηχανοκίνητων οχημάτων και των μοτοσυκλετών, τις επικουρικές της χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης δραστηριότητες (J 67), την έρευνα και ανάπτυξη (K 73) καθώς και άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες (K 74). Το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε ως στόχο το ήμισυ των επαγγελματιών του νομικού κλάδου στην ΕΕ να έχουν παρακολουθήσει μαθήματα κατάρτισης στο ευρωπαϊκό δίκαιο ή στο δίκαιο άλλου κράτους μέλους έως το 2020 και να στηρίξει την εν λόγω κατάρτιση με κονδύλια της ΕΕ για επαγγελματίες ετησίως μέχρι το Η έκθεση του 2014 για την κατάρτιση των δικαστών στην Ευρώπη περιγράφει την πρόοδο που σημειώθηκε ως προς την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί και περιέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με την κατάρτιση που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. 38

20 Διάγραμμα 36: Υποχρεωτική κατάρτιση δικαστών το 2013* (πηγή: μελέτη CEPEJ) * Οι χώρες DE και HU φέρεται να έχουν αυξήσει τον αριθμό των κατηγοριών υποχρεωτικής κατάρτισης σε σύγκριση με το Τα δεδομένα για τις χώρες ES και PL προέρχονται από το Διάγραμμα 37: Δικαστές που συμμετέχουν σε δραστηριότητες συνεχούς κατάρτισης σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ ή τη νομοθεσία ενός άλλου κράτους μέλους* (% του συνολικού αριθμού δικαστών) (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Δικαστική Κατάρτιση, ) * Φέτος έχουν δοθεί στοιχεία για το UK (SC). Στην περίπτωση της FR, συμπεριλαμβάνονται εισαγγελείς. Σε ορισμένες περιπτώσεις που ανέφεραν τα κράτη μέλη, ο λόγος των συμμετεχόντων προς τα υφιστάμενα μέλη ενός νομικού επαγγέλματος υπερβαίνει το 100%, γεγονός που σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε περισσότερες από μία δραστηριότητες κατάρτισης στη νομοθεσία της ΕΕ Πόροι Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται ο γενικός συνολικός εγκεκριμένος προϋπολογισμός των δικαστηρίων ανά κάτοικο για το 2010, το 2012 και το Ο πίνακας αντανακλά τη σχετική σταθερότητα στον προϋπολογισμό των δικαστηρίων ανά κάτοικο σε διάστημα τριετίας, με μικρή αύξηση κατά μέσον όρο. 50 Διατίθεται στη διεύθυνση: 39

21 Διάγραμμα 38: Προϋπολογισμός δικαστηρίων* (σε ευρώ ανά κάτοικο) (πηγή: μελέτη CEPEJ) * Το διάγραμμα 38 παρουσιάζει τον ετήσιο εγκεκριμένο προϋπολογισμό που έχει διατεθεί για τη λειτουργία του συνόλου των δικαστηρίων, ανεξάρτητα από την προέλευση ή το ύψος του εν λόγω προϋπολογισμού (εθνικού ή περιφερειακού). Θα πρέπει να πραγματοποιούνται προσεκτικές συγκρίσεις, καθώς τα στοιχεία για τις χώρες AT, BE, FR, EL και LU αντιστοιχούν στον προϋπολογισμό για ολόκληρο το δικαστικό σύστημα και περιλαμβάνουν τη νομική συνδρομή και τις εισαγγελικές υπηρεσίες, τα στοιχεία για την DE δεν είναι πλήρη, καθώς δεν καλύπτουν όλα τα ομόσπονδα κράτη, ενώ ορισμένα κράτη μέλη λαμβάνουν χρηματοδότηση από διεθνή και ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Η σημαντική μείωση για την ES μεταξύ 2010 και 2012 οφείλεται στο γεγονός ότι τα δεδομένα των Αυτόνομων Κοινοτήτων και του Δικαστικού Συμβουλίου δεν έχουν συμπεριληφθεί στα δεδομένα του Το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι, σε όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους, παρέχεται δικαστική αρωγή, εφόσον η αρωγή αυτή είναι αναγκαία για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Ο πίνακας αποτελεσμάτων του 2015 περιλαμβάνει πληροφορίες για κατά κεφαλήν δαπάνες για νομική συνδρομή στα κράτη μέλη το 2010, το 2012 και το Το ακόλουθο διάγραμμα καταδεικνύει σημαντικές διαφορές στα ποσά αυτά μεταξύ ομάδων χωρών. Τα ποσά που έχουν δαπανηθεί για νομική συνδρομή ανά κάτοικο κατά τα εξεταζόμενα έτη έχουν παραμείνει σχετικά σταθερά στα περισσότερα κράτη μέλη. Ο πίνακας δεν παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο κατανομής των συνολικών ποσών που έχουν διατεθεί για νομική συνδρομή μεταξύ δικαιούχων ή υποθέσεων. Διάγραμμα 39: Ετήσιος δημόσιος προϋπολογισμός που διατέθηκε για νομική συνδρομή ανά κάτοικο το 2010, το 2012 και το 2013* (πηγή: μελέτη CEPEJ) 40

22 * Το διάγραμμα 39 παρουσιάζει το ύψος του ετήσιου δημόσιου προϋπολογισμού που διατέθηκε για νομική συνδρομή το 2010, το 2012 και το 2013 ανά κάτοικο. Ο προϋπολογισμός της DE δεν είναι πλήρης, καθώς δεν καλύπτει όλα τα ομόσπονδα κράτη. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι επαγγελματίες του νομικού κλάδου ενδέχεται να καλύπτουν επίσης ένα μέρος της νομικής συνδρομής, γεγονός που δεν αντανακλάται στο ανωτέρω διάγραμμα. 41

23 Διάγραμμα 40: Γενικές συνολικές κρατικές δαπάνες για «δικαστήρια»* (σε ευρώ ανά κάτοικο) (πηγή: Eurostat) Ο πρόσθετος αυτός δείκτης σχετικά με τους πόρους βασίζεται στα δεδομένα της Eurostat για τις κρατικές δαπάνες. Αναφέρεται στους πραγματικά δαπανηθέντες δημοσιονομικούς πόρους και λειτουργεί συμπληρωματικά προς τον υφιστάμενο δείκτη σχετικά με τον προϋπολογισμό που διατίθεται στα δικαστήρια. Η σύγκριση αφορά τα έτη 2010, 2011 και * Ενώ το διάγραμμα 38 παρουσιάζει τον ετήσιο εγκεκριμένο προϋπολογισμό που έχει διατεθεί για τη λειτουργία του συνόλου των δικαστηρίων, ανεξάρτητα από την προέλευση ή το ύψος του εν λόγω προϋπολογισμού (εθνικού ή περιφερειακού), το διάγραμμα 40 παρουσιάζει τις γενικές συνολικές κρατικές (πραγματικές) δαπάνες για τα δικαστήρια (δεδομένα εθνικών λογαριασμών, ταξινόμηση των κρατικών λειτουργιών, ομάδα 03.3). Το διάγραμμα 40 περιλαμβάνει επίσης τα συστήματα επιτήρησης και τη νομική συνδρομή. Διάγραμμα 41: Γενικές κρατικές δαπάνες για δικαστήρια ως ποσοστό του ΑΕΠ (πηγή: Eurostat) Ο ακόλουθος πίνακας παρέχει πληροφορίες για το ανθρώπινο δυναμικό στα δικαστικά συστήματα των κρατών μελών. Όσον αφορά τον αριθμό δικαστών ανά κατοίκους, διαπιστώνεται σχετική σταθερότητα στα περισσότερα κράτη μέλη μεταξύ του 2010 και του 42

24 2013 και μικρή αύξηση κατά μέσον όρο. Αντιστοίχως, στα περισσότερα κράτη μέλη παρατηρείται αύξηση στον δείκτη των δικηγόρων ανά κατοίκους. Αυτοί οι δείκτες διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών. Διάγραμμα 42: Αριθμός δικηγόρων* (ανά κατοίκους) (πηγή: μελέτη CEPEJ) * Δικηγόρος είναι ένα πρόσωπο το οποίο διαθέτει τα προσόντα και την εξουσιοδότηση σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο να αγορεύει και να ενεργεί για λογαριασμό των πελατών του, να ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα, να παρίσταται ενώπιον των δικαστηρίων ή να συμβουλεύει και να εκπροσωπεί τους πελάτες του σε νομικές υποθέσεις (σύσταση Rec(2000)21 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την ελευθερία άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος). Διάγραμμα 43: Αριθμός δικαστών* (ανά κατοίκους) (πηγή: μελέτη CEPEJ) * Η κατηγορία περιλαμβάνει τους δικαστές που εργάζονται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία της CEPEJ. Δεν περιλαμβάνονται οι λεγόμενοι Rechtspfleger/γραμματείς δικαστηρίου που υπάρχουν σε ορισμένα κράτη μέλη. Ο συνολικός αριθμός επαγγελματιών δικαστών στην EL περιλαμβάνει διαφορετικές κατηγορίες κατά τα έτη που παρουσιάζονται ανωτέρω, γεγονός που εξηγεί εν μέρει τη μεταβολή του. 43

25 Διάγραμμα 44: Μεταβολή του απόλυτου αριθμού του συνόλου των δικαστηρίων (γεωγραφικές τοποθεσίες) μεταξύ 2010 και 2013* (πηγή: μελέτη CEPEJ) Το διάγραμμα 1 «Καταγραφή των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της δικαιοσύνης στην ΕΕ το 2014» καταδεικνύει ότι μεγάλος αριθμός κρατών έχουν ξεκινήσει, θεσπίσει ή εφαρμόσει μεταρρύθμιση του δικαστικού χάρτη ή της δομής των δικαστηρίων. Το ακόλουθο διάγραμμα συμπληρώνει τις πληροφορίες αυτές, παρέχοντας δεδομένα για τη μεταβολή του αριθμού του συνόλου των δικαστηρίων ως γεωγραφικών τοποθεσιών 51 κατά την περίοδο Η μεταβολή του αριθμού των δικαστηρίων ως νομικών οντοτήτων δεν περιλαμβάνεται στο παρόν διάγραμμα. * Η IT πραγματοποίησε αναδιοργάνωση της γεωγραφικής κατανομής των δικαστηρίων της τον Σεπτέμβριο Η αναδιοργάνωση αυτή συμπεριελάμβανε το κλείσιμο (με συγχώνευση με άλλα γραφεία) 30 δικαστηρίων, 30 εισαγγελικών γραφείων, 220 δικαστικών καταστημάτων και 346 ειρηνοδικείων. Η LT μείωσε τον αριθμό των πρωτοδικείων από 54 σε 49 τον Ιανουάριο Οι NL αναδιοργάνωσαν τη γεωγραφική κατανομή των δικαστηρίων το 2013 (μείωση από 64 σε 40). Η αναδιοργάνωση αυτή οδήγησε στο κλείσιμο τμημάτων πρωτοδικείων. Στην HR και την SI, η αύξηση είναι αποτέλεσμα της διαφορετικής ερμηνείας που δόθηκε στην ερώτηση της CEPEJ το 2013 σε σύγκριση με το Ποσοστό γυναικών επαγγελματιών δικαστών Η ποικιλομορφία των εργαζομένων προσφέρει συμπληρωματικές γνώσεις, δεξιότητες και πείρα και αντανακλά την πραγματικότητα. Αυτό ισχύει ιδίως για τα δικαστήρια. Η μεγαλύτερη ισορροπία ως προς το φύλο στο δικαστικό σώμα μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη ποιότητα του συστήματος δικαιοσύνης. Τα ακόλουθα διαγράμματα για τις γυναίκες δικαστές σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δικαστήρια και σε ανώτατα δικαστήρια παρουσιάζουν μια διαφοροποιημένη εικόνα. Τα δεδομένα επιβεβαιώνουν μια αντίστροφη σχέση: όσο υψηλότερου βαθμού είναι το δικαστήριο, τόσο μικρότερο είναι το ποσοστό γυναικών δικαστών. Στα περισσότερα κράτη μέλη, το υφιστάμενο ποσοστό γυναικών δικαστών στον πρώτο και στον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας είναι σχετικά υψηλό και εντός της ζώνης ισορροπίας των φύλων που κυμαίνεται 51 Η CEPEJ ορίζει όλα τα δικαστήρια ως γεωγραφικές τοποθεσίες πρόκειται για εγκαταστάσεις ή δικαστικά κτίρια εντός των οποίων πραγματοποιούνται οι δικαστικές ακροαματικές διαδικασίες. Εάν υπάρχουν περισσότερα δικαστικά κτίρια στην ίδια πόλη, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Τα διαγράμματα περιλαμβάνουν τις τοποθεσίες των πρωτοδικείων γενικής δικαιοδοσίας και των πρωτοδικείων ειδικής δικαιοδοσίας, καθώς και τις τοποθεσίες των ανώτατων δικαστηρίων. 44

26 από 40 έως 60% 52 η κατάσταση διαφέρει πολύ για τις γυναίκες δικαστές σε ανώτατα δικαστήρια. Εντούτοις, οι τάσεις κατά την τελευταία τριετία για τα πρωτοβάθμια και τα δευτεροβάθμια δικαστήρια και κατά την τελευταία επταετία για τα ανώτατα δικαστήρια είναι γενικά θετικές. Υποδηλώνουν ότι περισσότερα κράτη μέλη εργάζονται προς την κατεύθυνση της επίτευξης ισορροπίας μεταξύ των δύο φύλων. 52 Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, Έκθεση σχετικά με την πρόοδο της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών το 2013, συνοδευτικό του εγγράφου Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Έκθεση 2013 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ», (COM(2014) 224 final). 45

27 Διάγραμμα 45: Ποσοστό γυναικών επαγγελματιών δικαστών σε δικαστήρια πρώτου, δεύτερου και ανώτατου βαθμού δικαιοδοσίας (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μελέτη CEPEJ) Διάγραμμα 46: Μεταβολή στο ποσοστό των γυναικών επαγγελματιών δικαστών σε δικαστήρια πρώτου και δεύτερου βαθμού από το 2010 έως το 2013, καθώς και σε ανώτατα δικαστήρια από το 2007 έως το 2014* (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μελέτη CEPEJ) * Όσον αφορά τα πρωτοβάθμια δικαστήρια στην SI και τα ανώτατα δικαστήρια στις EE, FI και στο UK, τα στοιχεία δεν κατέδειξαν μεταβολή κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς. Συμπεράσματα σχετικά με την ποιότητα των συστημάτων δικαιοσύνης Ο πίνακας αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης στην ΕΕ για το 2015 καταδεικνύει ότι υπάρχει περιθώριο συνέχισης και ενίσχυσης των προσπαθειών για την υποστήριξη της ποιότητας των δικαστικών συστημάτων. Οι προσπάθειες βελτίωσης των εργαλείων ΤΠΕ για το δικαστικό σύστημα έχουν συνεχιστεί. Ωστόσο, οι δείκτες αποκαλύπτουν κενά σε ορισμένα κράτη μέλη, τόσο σχετικά με τα εργαλεία ΤΠΕ που είναι διαθέσιμα για τη διοίκηση και τη διαχείριση 46

28 των δικαστηρίων όσο και σχετικά με την ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των δικαστηρίων και των διαδίκων. Σε σημαντικό αριθμό κρατών μελών δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική επεξεργασία αξιώσεων και υποθέσεων είσπραξης μη αμφισβητούμενων οφειλών. Απαιτούνται περισσότερο ενδελεχή συγκριτικά δεδομένα για να προσδιοριστούν καλύτερα οι προκλήσεις για τον εκσυγχρονισμό των εργαλείων ΤΠΕ για τα δικαστικά συστήματα και οι βέλτιστες πρακτικές. Η εν λόγω επισκόπηση θα υποστήριζε τα κράτη μέλη που έχουν ξεκινήσει ή που βρίσκονται σε διαδικασία εκσυγχρονισμού των εργαλείων ΤΠΕ. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τις προσπάθειες αυτές σε συνεργασία με την ομάδα των υπευθύνων επικοινωνίας για τα εθνικά συστήματα δικαιοσύνης. Στην πλειονότητά τους, τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν εργαλεία αξιολόγησης για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων των δικαστηρίων. Δημοσιεύονται ευρέως ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων για τη λειτουργία του συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Ωστόσο, δεν παρέχουν όλα τα συστήματα συλλογής δεδομένων επαρκείς πληροφορίες για τη λειτουργία του συστήματος ή συγκρίσιμα δεδομένα σε επίπεδο ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ζητούνται από την CEPEJ. Λίγα κράτη μέλη εφαρμόζουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση των δικαστικών δραστηριοτήτων. Στην πλειονότητά τους, τα κράτη μέλη πραγματοποιούν έρευνες για να συλλέγουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία των οικείων συστημάτων δικαιοσύνης. Ωστόσο, μόνο ορισμένα κράτη μέλη πραγματοποίησαν έρευνες απευθυνόμενες σε όλα τα οικεία ενδιαφερόμενα κράτη μέλη (δικαστές, προσωπικό δικαστηρίων, εισαγγελείς, δικηγόρους, διαδίκους και άλλους χρήστες των δικαστηρίων). Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη απαιτεί την παροχή νομικής συνδρομής σε όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους, εφόσον η συνδρομή αυτή είναι αναγκαία για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τον προϋπολογισμό ανά κάτοικο που διατίθεται για νομική συνδρομή. Υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτίωσης των διαδικασιών μικροδιαφορών στο διαδίκτυο. Η άσκηση συγκριτικής αξιολόγησης που διενεργήθηκε στον τομέα αυτόν αποκαλύπτει ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης τόσο των πτυχών της επεξεργασίας όσο και της ποιότητας των πληροφοριών και της δυνατότητας πρόσβασης σε αυτές. Για να αναπτυχθεί η ηλεκτρονική επεξεργασία μικροδιαφορών απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την ενσωμάτωση βασικών καταλυτών, όπως η ηλεκτρονική ταυτότητα (ή άλλο αναγνωριστικό) και τα επικυρωμένα έγγραφα, σε διάφορα στάδια της διαδικασίας μικροδιαφορών. Στην πλειονότητα των κρατών μελών, ποσοστό άνω του 20% των δικαστών συμμετείχε σε συνεχή κατάρτιση σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ ή τη νομοθεσία άλλου κράτους μέλους. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 5%, που είναι ο ετήσιος στόχος για τους επαγγελματίες του νομικού κλάδου που πρέπει να καταρτίζονται, ώστε να επιτευχθεί έως το 2020 ο στόχος του 50%. Το 2013, όλα τα κράτη μέλη που παρείχαν στοιχεία για την κατάρτιση των δικαστών επέτυχαν τον ετήσιο στόχο. Όλα τα κράτη μέλη καταβάλλουν προσπάθειες να θέτουν στη διάθεση των πολιτών τους πληροφορίες για τα δικαστικά τους συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους δικαστηρίων, και για τη διαδικασία που ακολουθείται κατά την προσφυγή στα δικαστήρια. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το κόστος των διαδικασιών και τη νομική συνδρομή σε ορισμένα κράτη μέλη. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, τα κράτη μέλη οργανώνουν κατάρτιση σχετικά με τις επικοινωνιακές ικανότητες των δικαστών. 47

29 Η πλειονότητα των κρατών μελών επιτρέπουν στο κοινό τη δωρεάν ηλεκτρονική πρόσβαση σε αποφάσεις που αφορούν αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ενώ, σύμφωνα με τις επικρατούσες τάσεις, τα δεδομένα επικαιροποιούνται συχνά (τουλάχιστον μία φορά το μήνα). Πρόσβαση σε πληροφορίες παρέχεται δωρεάν σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη. Η δημοσίευση στο διαδίκτυο αποφάσεων που αφορούν διοικητικές υποθέσεις είναι ελαφρώς λιγότερο διαδεδομένη. Η πρόσβαση μέσω διαδικτύου σε αποφάσεις των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων είναι επίσης λιγότερο διαδεδομένη για όλες τις κατηγορίες υποθέσεων (αστικές, εμπορικές, διοικητικές). Η ανωνυμοποίηση των δικαστικών αποφάσεων που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο και η επισήμανση των αποφάσεων με λέξεις-κλειδιά αποτελούν κοινές πρακτικές. Περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των κρατών μελών χρησιμοποιούν ή σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα αναγνώρισης ευρωπαϊκής νομολογίας (ECLI). Πολύ λίγα κράτη μέλη μεταφράζουν τις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου σε κάποια ξένη γλώσσα. Τα δεδομένα για τη χρήση των μεθόδων ΕΕΔ δείχνουν ότι, σχεδόν στα μισά κράτη μέλη, η ΕΕΔ χρησιμοποιείται συχνότερα από τα δικαστήρια για την επίλυση καταναλωτικών διαφορών. Σε ποσοστό άνω του ενός τρίτου των κρατών μελών, οι καταναλωτές στρέφονται συχνότερα σε μεθόδους ΕΕΔ παρά σε μη κυβερνητικές οργανώσεις καταναλωτών ή σε δημόσιες αρχές. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη που παρείχαν δεδομένα ανέφεραν δραστηριότητες προώθησης και κίνητρα για την αύξηση της χρήσης των μεθόδων ΕΕΔ στον δημόσιο τομέα. Μια μεγάλη ομάδα κρατών μελών ανέφερε τον ίδιο αριθμό εργαλείων προώθησης και παροχής κινήτρων σε αστικές και εμπορικές διαφορές, εργατικές και καταναλωτικές διαφορές. Κατά την τελευταία τριετία, παρατηρήθηκε μικρή κατά μέσον όρο αύξηση στους πόρους που διατίθενται στο δικαστικό σώμα στην Ευρώπη. Για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης απαιτείται κατάλληλο επίπεδο πόρων. Κάθε κράτος μέλος οφείλει να προσδιορίσει, αφού αξιολογήσει συνολικά και ενδελεχώς την κατάσταση του συστήματός του, το ακριβές επίπεδο πόρων που χρειάζεται. Για τον σκοπό αυτόν, είναι απαραίτητη η χρήση εργαλείων που θα επιτρέπουν στα κράτη μέλη να παρακολουθούν και να αξιολογούν τα δικαστήρια. Οι πληροφορίες που παρέχουν τα εργαλεία αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον προσδιορισμό της κατανομής των πόρων. Παρόλο που είναι πάντα απαραίτητο να υπάρχει επαρκές επίπεδο πόρων, διάφοροι παράγοντες είναι καθοριστικοί για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας. Παραδείγματος χάριν, η καλύτερη λειτουργία των δικαστηρίων μπορεί να συνδέεται με μέτρα που στοχεύουν στη βελτίωση της διαχείρισης των υποθέσεων, σε μεταρρυθμίσεις της διαδικασίας ή στην ενσωμάτωση αποτελεσματικών τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στο σύστημα. Όσο υψηλότερου βαθμού δικαιοδοσίας είναι το δικαστήριο, τόσο μικρότερο είναι το ποσοστό γυναικών δικαστών. Παρόλο που το ποσοστό των γυναικών επαγγελματιών δικαστών τόσο στα πρωτοβάθμια και τα δευτεροβάθμια δικαστήρια, όσο και στα ανώτατα δικαστήρια, παρουσιάζει θετικές τάσεις στα περισσότερα κράτη μέλη, στην περίπτωση των ανώτατων δικαστηρίων τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν ακόμα δρόμο να διανύσουν για να επιτύχουν ποσοστά ισορροπίας των φύλων της τάξης του 40-60%. 48

30 3.3 Ανεξαρτησία Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης είναι απαίτηση η οποία απορρέει από το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, το οποίο κατοχυρώνεται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (άρθρο 47). Είναι επίσης σημαντική για να υπάρξει ένα ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον, καθώς εξασφαλίζει τη δικαιοσύνη, την προβλεψιμότητα, την ασφάλεια δικαίου και τη σταθερότητα του νομικού συστήματος στο πλαίσιο του οποίου δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις. Πέραν των πληροφοριών για την αντίληψη περί της ανεξαρτησίας του συστήματος δικαιοσύνης, η οποία μπορεί να επηρεάσει τις επενδυτικές αποφάσεις, ο πίνακας αποτελεσμάτων του 2014 παρουσίασε μια πρώτη γενική επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο τα συστήματα δικαιοσύνης έχουν οργανωθεί ώστε να προστατεύεται η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης σε ορισμένες κατηγορίες καταστάσεων στις οποίες η ανεξαρτησία ενδέχεται να τίθεται σε κίνδυνο. Σε συνεχή συνεργασία με τα ευρωπαϊκά δικαστικά δίκτυα και ειδικότερα με το ευρωπαϊκό δίκτυο δικαστικών συμβουλίων, η Επιτροπή διεύρυνε τη συγκριτική επισκόπηση της διαρθρωτικής ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Τα διαγράμματα που παρουσιάζονται στον πίνακα αποτελεσμάτων του 2015 βασίζονται στις απαντήσεις που δόθηκαν σε επικαιροποιημένο ερωτηματολόγιο που συνέταξε η Επιτροπή σε στενή συνεργασία με το ευρωπαϊκό δίκτυο δικαστικών συμβουλίων και στον οδηγό για το ευρωπαϊκό δίκτυο δικαστικών συμβουλίων Αντίληψη περί ανεξαρτησίας του συστήματος δικαιοσύνης Διάγραμμα 47: Αντίληψη περί ανεξαρτησίας του συστήματος δικαιοσύνης* (αντίληψη υψηλότερη τιμή σημαίνει καλύτερη αντίληψη) (πηγή: Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) 54 ) Για τα κράτη μέλη στα οποία δεν υπάρχει δικαστικό συμβούλιο (CZ, DE, EE, EL, CY, LU, AT και FI), οι απαντήσεις στο επικαιροποιημένο ερωτηματολόγιο παρασχέθηκαν σε συνεργασία με το δίκτυο των προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βλ. τον οδηγό για το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων, Ιούνιος 2014, που διατίθεται στη διεύθυνση: Ο δείκτης του WEF βασίζεται στις απαντήσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο έρευνας στην ερώτηση: «Σε ποιον βαθμό είναι η δικαιοσύνη στη χώρα σας ανεξάρτητη από την επιρροή μελών της κυβέρνησης, πολιτών ή επιχειρήσεων;». Στην έρευνα απάντησε αντιπροσωπευτικό δείγμα επιχειρήσεων από όλες τις χώρες, οι οποίες εκπροσωπούν τους κύριους τομείς της οικονομίας (γεωργία, μεταποιητική βιομηχανία, μη μεταποιητική βιομηχανία και υπηρεσίες). Η έρευνα διεξήχθη με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών συνεντεύξεων με στελέχη επιχειρήσεων, τηλεφωνικών συνεντεύξεων και επιστολών, με εναλλακτική δυνατότητα την έρευνα μέσω διαδικτύου. Διατίθεται στη διεύθυνση: 49

31 * Ο αριθμός σε παρένθεση δείχνει την πλέον πρόσφατη κατάταξη μεταξύ 144 χωρών στον κόσμο Διαρθρωτική ανεξαρτησία Καθώς αρκετά κράτη μέλη σχεδιάζουν μεταρρυθμίσεις στα δικαστικά τους συμβούλια ή σκέφτονται να θεσπίσουν ανεξάρτητους φορείς με βασικό καθήκον την προστασία της δικαστικής ανεξαρτησίας, στα διαγράμματα παρουσιάζεται σύγκριση της σύνθεσης (σύμφωνα με τη διαδικασία διορισμού) και των κύριων αρμοδιοτήτων των υφιστάμενων δικαστικών συμβουλίων στην ΕΕ (διαγράμματα 48 και 49). Αυτές οι συγκριτικές επισκοπήσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα των δικαστικών συμβουλίων ως ανεξάρτητων εθνικών οργάνων που έχουν την τελική ευθύνη για την υποστήριξη του δικαστικού σώματος στην ανεξάρτητη απονομή της δικαιοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη τις παραδόσεις και τις ιδιαιτερότητες των συστημάτων δικαιοσύνης. Ο καθορισμός των δημοσιονομικών πόρων που θα διατεθούν στο δικαστικό σώμα είναι ένα ευαίσθητο ζήτημα που μπορεί να επηρεάσει την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος. Το νέο διάγραμμα 50 παρουσιάζει πληροφορίες για το ποιος κλάδος της κυβέρνησης θεσπίζει κριτήρια για τον καθορισμό των δημοσιονομικών πόρων που θα διατεθούν στο δικαστικό σώμα και ποια είναι τα κριτήρια αυτά. Η εξασφάλιση της διαρθρωτικής ανεξαρτησίας απαιτεί νομικές διασφαλίσεις που θα την προστατεύουν σε καταστάσεις στις οποίες η ανεξαρτησία των συστημάτων δικαιοσύνης ενδέχεται να τίθεται σε κίνδυνο. Χρησιμοποιούνται πέντε δείκτες που καταδεικνύουν τις διασφαλίσεις στις εν λόγω καταστάσεις: οι διασφαλίσεις σχετικά με τη μετάθεση δικαστών χωρίς τη συγκατάθεσή τους (διάγραμμα 51), την απόλυση δικαστών (διάγραμμα 52), την κατανομή των εισαχθεισών υποθέσεων εντός του δικαστηρίου (διάγραμμα 53), την ανάκληση και τον αποκλεισμό δικαστών (διάγραμμα 54) και τις απειλές για την ανεξαρτησία ενός δικαστή (διάγραμμα 55). Για τις περιπτώσεις αυτές, η σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τους δικαστές: ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και αρμοδιότητες (εφεξής «η σύσταση»), που εκδόθηκε το 2010, περιλαμβάνει πρότυπα για τη διασφάλιση της τήρησης της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας 55. Τα διαγράμματα επικαιροποιήθηκαν στις περιπτώσεις που το νομικό πλαίσιο ή η πρακτική στα κράτη μέλη μεταβλήθηκαν μετά τη δημοσίευση του πίνακα αποτελεσμάτων του Σε ορισμένα διαγράμματα παρουσιάζονται πρόσθετες διασφαλίσεις, όπως ο φορέας που 55 Σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τους δικαστές: ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και αρμοδιότητες. 50

32 αποφασίζει επί προσφυγών κατά της απόλυσης ενός δικαστή, και έχει προστεθεί ένα νέο ποσοτικό επίπεδο που παρουσιάζει πόσες φορές έχει λάβει χώρα μια συγκεκριμένη κατάσταση το 2013, παραδείγματος χάριν ο αριθμός των μεταθέσεων δικαστών χωρίς τη συγκατάθεσή τους και ο αριθμός των απολύσεων δικαστών. Τα διαγράμματα παρουσιάζουν επισκόπηση των νομικών διασφαλίσεων σε ορισμένες κατηγορίες καταστάσεων χωρίς να αξιολογείται η αποτελεσματικότητά τους ή να παρουσιάζονται σχετικά ποσοτικά δεδομένα 56. Η επισκόπηση αυτή έχει ως στόχο να βοηθήσει τα ευρωπαϊκά δικαστικά δίκτυα και τις αρμόδιες αρχές να εξετάσουν την αποτελεσματικότητα των εν λόγω διασφαλίσεων. Το 2014, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων άρχισε να εργάζεται για την αξιολόγηση αυτή. Διάγραμμα 48: Σύνθεση των δικαστικών συμβουλίων σύμφωνα με τη διαδικασία διορισμού* 57 Το διάγραμμα παρουσιάζει τη σύνθεση των δικαστικών συμβουλίων που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δικαστικών Συμβουλίων, σύμφωνα με τη διαδικασία διορισμού, ανάλογα με το εάν τα μέλη τους είναι δικαστές/ εισαγγελείς επιλεγμένοι από συναδέλφους τους, μέλη διορισμένα από την εκτελεστική ή τη νομοθετική εξουσία ή μέλη διορισμένα από άλλους φορείς και αρχές. Τουλάχιστον τα μισά μέλη των δικαστικών συμβουλίων θα πρέπει να είναι δικαστές επιλεγμένοι από τους συναδέλφους τους από όλες τις βαθμίδες του δικαστικού σώματος και με σεβασμό στον πλουραλισμό εντός του δικαστικού σώματος Η επισκόπηση αυτή περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο οργάνωσης των συστημάτων δικαιοσύνης και δεν στοχεύει στο να αποτυπώσει την πολυπλοκότητα και τις λεπτομέρειες των συστημάτων αυτών. Στα διαγράμματα τα κράτη μέλη παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά βάσει των γεωγραφικών ονομάτων τους στη γλώσσα τους. Το ύψος των στηλών δεν αντικατοπτρίζει κατ ανάγκη την αποτελεσματικότητα των διασφαλίσεων. Βασίζεται στον οδηγό για το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων (που διατίθεται στη διεύθυνση: Τα δικαστικά συμβούλια είναι ανεξάρτητοι φορείς που θεσπίζονται με νόμο ή σύμφωνα με το σύνταγμα και σκοπός τους είναι η διασφάλιση της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας και των επιμέρους δικαστών και, επομένως, η προώθηση της αποτελεσματικής λειτουργίας του δικαστικού συστήματος. Βλ. σύσταση CM/Rec(2010)12 της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τους δικαστές: ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και αρμοδιότητες. παράγραφοι