ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2015) 408 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Σχέδιο κοινής έκθεσης του Συμβουλίου και της Επιτροπής, του 2015, σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (ΕΚ 2020) Νέες προτεραιότητες για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης {SWD(2015) 161 final} EL EL

2 1. ΠΛΑΙΣΙΟ Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σειρά από επείγοντα καθήκοντα: αποκατάσταση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και οικονομική ανάκαμψη, επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης γεφύρωση του επενδυτικού χάσματος ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής προσοχή κατά προτεραιότητα στη ριζοσπαστικοποίηση και στη βία. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη πρέπει να ανταποκριθεί σε μακροπρόθεσμες προκλήσεις όπως η γήρανση του πληθυσμού, η προσαρμογή στην ψηφιακή εποχή και ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια οικονομία της γνώσης. Η απάντηση της Ευρώπης σε επίπεδο πολιτικής στο πλαίσιο του νέου προγράμματος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατική αλλαγή σηματοδοτεί μια νέα αρχή. Υπάρχουν σημαντικοί οικονομικοί λόγοι που συνηγορούν ώστε η εκπαίδευση και η κατάρτιση ως φιλικοί προς την ανάπτυξη τομείς να διαδραματίσουν καίριο ρόλο σε αυτή τη νέα ατζέντα. Οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο είναι χρήματα που δεν πάνε χαμένα. Η καλή εκπαίδευση και κατάρτιση συμβάλλουν στην προαγωγή βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης: ενισχύουν την έρευνα και ανάπτυξη, την καινοτομία, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Όπως υπογραμμίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του 2015 για την απασχόληση, τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητά τους, ώστε να αναβαθμίσουν το επίπεδο δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και να αντιμετωπίσουν τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, να προβλέπουν και να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες των αγορών εργασίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια ολοένα και πιο ψηφιακή κοινωνία και για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία. Οι τραγικές εκρήξεις του βίαιου εξτρεμισμού στην αρχή του 2015 υπενθύμισαν ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της ισότητας, στην καλλιέργεια του αμοιβαίου σεβασμού και στην ενσωμάτωση των θεμελιωδών αξιών σε μια ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση, ακολουθώντας εξωστρεφή προσέγγιση ειδικότερα απευθυνόμενες προς στις πλέον μειονεκτούσες ομάδες είναι καθοριστικές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων, καθώς και για τη δημιουργία μιας βάσης στην οποία να στηρίζεται η ενεργός άσκηση της ιδιότητας του πολίτη. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους, ενισχύοντας κατ αυτόν τον τρόπο την κοινωνική σύγκλιση προς τα πάνω. Επομένως, η εκπαίδευση και η κατάρτιση συνεισφέρουν σημαντικά σε πολλές στρατηγικές και πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως η στρατηγική «Ευρώπη 2020», η πρωτοβουλία για την ενιαία ψηφιακή αγορά, το Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια και το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη, ενώ τα κράτη μέλη διατηρούν τις αρμοδιότητές τους για τα εκπαιδευτικά τους συστήματα και τα συστήματα κατάρτισης. Η συνεργασία στο πλαίσιο του ΕΚ 2020 συμπληρώνει την εθνική δράση και βοηθά τα κράτη μέλη, μέσω αξιολόγησης από ομοτίμους, την αμοιβαία μάθηση και τη δημιουργία αποδεικτικών στοιχείων, στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεών τους για την περαιτέρω βελτίωση των επιδόσεών τους. 2

3 Η έκθεση της Επιτροπής του 2014 για την παρακολούθηση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης δείχνει ότι εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρές προκλήσεις: - το 20 % των νέων ηλικίας 15 ετών στην ΕΕ παρουσιάζει πολύ χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση, τη φυσική, τη χημεία και τα μαθηματικά το 20 % των ενηλίκων, έχουν χαμηλό επίπεδο αλφαβητισμού και αριθμητισμού, ενώ το 25 % έχει χαμηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων ωστόσο, μόνο το 10,7 % των ατόμων αυτών συμμετέχει στη διά βίου μάθηση, εκ των οποίων πολύ μικρός αριθμός ενηλίκων με χαμηλή ειδίκευση. - Η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου διαμορφώνεται σήμερα στο 11,1 %, και, ενώ 19 κράτη μέλη έχουν επιτύχει τον βασικό στόχο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», εξακολουθούν να υπάρχουν περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, με υψηλό ποσοστό ανεργίας (41 %). - Το ποσοστό των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συνεχίζει να βελτιώνεται και είναι σήμερα στο 37,9 %. 16 κράτη μέλη έχουν επιτύχει τον βασικό στόχο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», αλλά η απασχολησιμότητα των αποφοίτων παραμένει σοβαρό πρόβλημα στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Η πλήρης ενδιάμεση αξιολόγηση του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» που πραγματοποιήθηκε το 2014, με τη συμμετοχή των κρατών μελών και των βασικών ενδιαφερομένων, και η οποία θα αποτελέσει τη βάση για την παρούσα έκθεση, οδήγησε σε τρία κύρια συμπεράσματα πολιτικής: - Επιβεβαιώθηκε η μεγάλη αξία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου που θα καλύπτει όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Η σημερινή ανάγκη ευελιξίας και διαπερατότητας μεταξύ μαθησιακών εμπειριών απαιτεί τη συνοχή των πολιτικών από την προσχολική και τη σχολική εκπαίδευση μέχρι την ανώτατη εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την εκπαίδευση των ενηλίκων. - Οι τέσσερις στρατηγικοί στόχοι του πλαισίου «ΕΚ 2020» (και οι τρέχοντες δείκτες της ΕΕ) εξακολουθούν να ισχύουν σήμερα όπως ήταν διατυπωμένοι κατά τρόπο συνεκτικό και μελλοντοστραφή στην συμπεράσματα του Συμβουλίου για το ΕΚ 2020 που πραγματοποιήθηκε το 2009, παρέχοντας μια στερεά βάση για τις δραστηριότητες του πλαισίου ΕΚ 2020 έως το Ωστόσο, η πολιτική προσοχή πρέπει να επαναπροσανατολιστεί ώστε να στρέφεται τόσο στις πιεστικές προκλήσεις της οικονομίας και της απασχόλησης όσο και στον ρόλο της εκπαίδευσης στην προώθηση της ισότητας και της αποφυγής των διακρίσεων και στη μεταλαμπάδευση των θεμελιωδών αξιών, τη μετάδοση των διαπολιτισμικών ικανοτήτων και την ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής στα κοινά. - Η συμβολή του ΕΚ 2020 στη συνολική ατζέντα της ΕΕ για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, πρέπει να διευρυνθεί περαιτέρω. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ενισχυθούν οι γνώσεις και η αμοιβαία μάθηση, ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που δημιουργούνται από τις μεταρρυθμίσεις, καθώς και να αυξηθεί η καταλληλότητα του πλαισίου για κάθε χώρα. Από τις παραπάνω προκλήσεις και τα συμπεράσματα επί των πολιτικών, και με σκοπό την καλύτερη ευθυγράμμιση του EΚ 2020 με τις πολιτικές και τις προτεραιότητες της 3

4 ΕΕ, η παρούσα κοινή έκθεση προτείνει να ενταχθεί η ευρωπαϊκή συνεργασία στο πλαίσιο αυτό έως το 2020, αυξάνοντας έτσι τον κύκλο εργασιών από 3 σε 5 έτη. 2. ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Με βάση την παραπάνω καταγραφή και με τις αναγνωρισμένες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, το παρόν κεφάλαιο παρουσιάζει τις κυριότερες εξελίξεις και προκλήσεις στην ευρωπαϊκή εκπαίδευση και κατάρτιση, υποστηρίζοντας τον προσδιορισμό στο παράρτημα 1 των νέων τομέων προτεραιότητας και συγκεκριμένων θεμάτων για περαιτέρω εργασίες μέχρι το Η ποιότητα και η καταλληλότητα των μαθησιακών αποτελεσμάτων είναι καίριας σημασίας για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων Τα χαμηλά επίπεδα σε βασικές δεξιότητες που παρουσιάζει η Ευρώπη εμποδίζουν την οικονομική πρόοδο και περιορίζουν σοβαρά τα άτομα στην επαγγελματική, κοινωνική και προσωπική ολοκλήρωσή τους. Για τη βελτίωση της απασχολησιμότητας, της καινοτομίας και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά, οι βασικές ικανότητες πρέπει να συμβαδίζουν με άλλες βασικές ικανότητες και νοοτροπίες: τη δημιουργικότητα, την επιχειρηματικότητα και την αίσθηση της πρωτοβουλίας, τις ψηφιακές δεξιότητες (π.χ. την κωδικοποίηση), τις γνώσεις ξένων γλωσσών, την κριτική σκέψη (και μέσω του ψηφιακού γραμματισμού και του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας), καθώς και τις δεξιότητες που αντανακλούν αναπτυσσόμενους τομείς, όπως η πράσινη οικονομία. Η ποιότητα των μαθησιακών αποτελεσμάτων πρέπει να ενισχύεται καθ όλη τη διάρκεια ζωής. Ενώ 16 κράτη μέλη έχουν θέσει σε εφαρμογή ολοκληρωμένες στρατηγικές διά βίου μάθησης, όλες οι χώρες θα πρέπει να αναπτύξουν αυτές τις στρατηγικές και να διασφαλίσουν τη διαπερατότητα μεταξύ των διαφόρων μορφών και επιπέδων μάθησης και από την εκπαίδευση και την κατάρτιση στην εργασία. Αυτό απαιτεί συνεχείς προσπάθειες συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων τομέων μάθησης. Η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ) αποτελεί το σημείο εκκίνησης και ένα από τα πλέον αποτελεσματικά μέσα για την αύξηση της επάρκειας σε βασικές ικανότητες, αλλά αντιμετωπίζει την εξής διπλή πρόκληση: αύξηση της πρόσβασης και βελτίωση της ποιότητας. Η παροχή υπηρεσιών για παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών είναι ιδιαίτερα προβληματική. Με βάση το ποιοτικό πλαίσιο για την ΠΕΦ που ανέπτυξαν τα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια του προηγούμενου κύκλου εργασιών, τα κυριότερα θέματα για περαιτέρω εργασίες περιλαμβάνουν τη βελτίωση της πρόσβασης, την εστίαση στους μειονεκτούντες, τον επαγγελματισμό του προσωπικού και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων διακυβέρνησης, χρηματοδότησης και παρακολούθησης. Έχουν θεσπιστεί μέτρα για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου από όλα τα κράτη μέλη, αλλά δεν αντιστοιχούν πάντοτε σε συνολική στρατηγική, όπως απαιτείται από τη σύσταση του Συμβουλίου του Η επιτυχημένη ανταπόκριση απαιτεί μακροχρόνια δέσμευση και διατομεακή συνεργασία με επίκεντρο την πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση. Οι σχολικές στρατηγικές για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου θα πρέπει να περιλαμβάνουν συνεργατικές προσεγγίσεις, σύμπραξη με εξωτερικούς ενδιαφερόμενους φορείς και την κοινότητα, καθώς και βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων όλων των εκπαιδευομένων. 4

5 Τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να ενισχύουν την οικονομία της γνώσης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις της μεταβαλλόμενης κοινωνίας και αγοράς εργασίας, εξασφαλίζοντας ότι ο εκσυγχρονισμός επικεντρώνεται σε συνέργειες μεταξύ της διδασκαλίας, της έρευνας και της καινοτομίας, μέσω της σύνδεσης των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των τοπικών κοινοτήτων και των περιφερειών, και σε καινοτόμες προσεγγίσεις για τη βελτίωση της καταλληλότητας των προγραμμάτων σπουδών, περιλαμβανομένης της χρήσης τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ). Η αύξηση των ποσοστών αποφοίτησης εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση για πολλά κράτη μέλη, κυρίως μεταξύ των ομάδων μειονεκτούντων ατόμων. Οι πτυχιούχοι επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) εμφανίζουν ικανοποιητικά ποσοστά απασχόλησης στα περισσότερα κράτη μέλη. Οι μαθητείες και τα διττά συστήματα ΕΕΚ είναι ιδιαίτερα σημαντικά, διότι εξασφαλίζουν σχετικές δεξιότητες που διευκολύνουν τις μεταβάσεις στην αγορά εργασίας. Τα κράτη μέλη έχουν λάβει πολλά μέτρα για την εφαρμογή των παραδοτέων προϊόντων που έχουν οριστεί στο ανακοινωθέν της Μπριζ (2010) για την περίοδο με σκοπό τη βελτίωση της απόδοσης, της ποιότητας και της ελκυστικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ), με έμφαση στη μάθηση στον χώρο εργασίας. Για τον επόμενο κύκλο εργασιών, πρέπει να συνεχιστεί η προώθηση της μάθησης αυτού του είδους σε όλες της τις μορφές, με ταυτόχρονη ενίσχυση της ευρωπαϊκής συμμαχίας για θέσεις μαθητείας και την ενίσχυση της έγκαιρης πρόβλεψης των αναγκών σε δεξιότητες για την αγορά εργασίας. Τα μεσοπρόθεσμα παραδοτέα, όπως ορίζονται στα συμπεράσματα της Ρίγας, της 22ας Ιουνίου 2015 (βλ. παράρτημα 2), βελτίωσαν την εστίαση και είναι περιορισμένα σε αριθμό. Η εκπαίδευση ενηλίκων αποτελεί τη βάση για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανεκπαίδευση. Οι πρόσφατες τάσεις στις χαμηλές βασικές δεξιότητες για τους ενήλικες και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας καθιστούν αναγκαία την ενίσχυση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής ατζέντας για την εκπαίδευση ενηλίκων. Οι προτεραιότητες θα πρέπει να περιλαμβάνουν πιο αποτελεσματική διακυβέρνηση, σημαντικές αυξήσεις στην προσφορά και την αξιοποίηση, περισσότερο ευέλικτη προσφορά, ευρύτερη πρόσβαση, στενότερη παρακολούθηση και καλύτερη διασφάλιση ποιότητας (βλ. παράρτημα 2) Η εκπαίδευση πρέπει να συμβάλλει στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας, της απαγόρευσης των διακρίσεων και στις ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη Η ανισότητα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών στις περισσότερες χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ και έχει αρνητικό αντίκτυπο στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα, δεδομένου ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα τείνουν να αναπαράγουν τις υπάρχουσες δομές της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης. Επομένως, θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα η διακοπή του φαύλου κύκλου των χαμηλών προσόντων μεταξύ των γενεών. Αν και η πλειονότητα των κρατών μελών έχει λάβει μέτρα για να βελτιωθεί η πρόσβαση των μειονεκτούντων εκπαιδευομένων στην εκπαίδευση, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό χάσμα, και η πρόσβαση σε καλής ποιότητας γενική εκπαίδευση και κατάρτιση εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση σε πολλά μέρη της ΕΕ. Είναι αναγκαία η αποτελεσματική δράση για χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση και κατάρτιση για όλους τους εκπαιδευόμενους, με έμφαση σε εκείνους που 5

6 προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα, στα άτομα με ειδικές ανάγκες, στους μετανάστες ή εκείνους που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών και στους Ρομά. Οι Εγγυήσεις για τη Νεολαία θα πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως. Οι αποκλίσεις μεταξύ των δύο φύλων στην εκπαίδευση πρέπει να αντιμετωπιστούν και οι διαφορές των φύλων στις εκπαιδευτικές επιλογές πρέπει να καταπολεμηθούν. Ο εκφοβισμός και η βία στο μαθησιακό περιβάλλον συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων που σχετίζονται με το φύλο δεν μπορούν να γίνει ανεκτά. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν τα μέσα και την υποστήριξη ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να απολαμβάνουν στο μαθησιακό περιβάλλον τους τις αξίες της ένταξης, της ισότητας, της απουσίας διακρίσεων και της δημοκρατικής ιδιότητας του πολίτη. Οι υπουργοί Παιδείας, στη δήλωση του Παρισιού της 17ης Μαρτίου 2015, ζήτησαν να ληφθούν μέτρα σε όλα τα επίπεδα, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος της εκπαίδευσης στην προώθηση της ενεργού συμμετοχής του πολίτη και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων, στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και στην υποστήριξη των νέων να γίνουν υπεύθυνα, ανοιχτόμυαλα και ενεργά μέλη της ποικιλόμορφης και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίας μας 1. Η εκπαίδευση είναι σημαντική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της περιθωριοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης. Η παρακολούθηση της δήλωσης είναι βασική προτεραιότητα στον νέο εργασιακό κύκλο, όπου συγκεκριμένα μέτρα υποστηρίζονται από τη χρηματοδότηση του προγράμματος Erasmus+, σύμφωνα με τους τέσσερις τομείς που καθορίζονται στη δήλωση: i) προώθηση της απόκτησης κοινωνικών, πολιτικών και διαπολιτισμικών ικανοτήτων, κάτι που ενισχύει την εμπέδωση των θεμελιωδών αρχών της Ευρώπης και προωθεί την ενεργό συμμετοχή στα κοινά ii) ενίσχυση της κριτικής σκέψης και του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας iiι) προώθηση της εκπαίδευσης των μειονεκτούντων παιδιών και νέων και iv) προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου Η σχετική και υψηλής ποιότητας μάθηση απαιτεί... Ενεργητικότερη χρήση καινοτόμων παιδαγωγικών μεθόδων και ψηφιακών δεξιοτήτων και εργαλείων: Αρκετά κράτη μέλη αναφέρουν πρωτοβουλίες για την αύξηση των ψηφιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευομένων το ένα τρίτο έχει θεσπίσει εθνικές στρατηγικές για την ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες. Η ψηφιακή επανάσταση τονώνει τη ζήτηση για ψηφιακές δεξιότητες και ικανότητες η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρέπει να ανταποκριθούν σε αυτή την ανάγκη, που απαιτεί επενδύσεις σε υποδομές, οργανωτικές αλλαγές, ψηφιακές συσκευές και ψηφιακές ικανότητες των εκπαιδευτικών, καθώς και δημιουργία ψηφιακών (και ανοικτών) εκπαιδευτικών πόρων και υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό λογισμικό. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρέπει να αποκομίσουν τα οφέλη από τις νέες εξελίξεις στον τομέα των ΤΠΕ και να υιοθετήσουν καινοτόμες και ενεργητικές παιδαγωγικές μεθόδους, βάσει συμμετοχικών μεθόδων και βάσει έργων. Τα ανοικτά μαθησιακά περιβάλλοντα μπορούν να συμβάλουν στη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών κλάδων, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευομένων που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. 1 Η μη τυπική εκπαίδευση είναι σημαντική για την προώθηση της κοινωνικής και δημοκρατικής συμμετοχής των νέων, η οποία αποτελεί προτεραιότητα σύμφωνα με το πλαίσιο της ΕΕ για τη συνεργασία στον τομέα της νεολαίας βλ. την προσεχή έκθεση της ΕΕ για τη νεολαία

7 Ισχυρή υποστήριξη για τους εκπαιδευτικούς: Πολλά κράτη μέλη αναφέρουν ότι εφαρμόζουν μέτρα για τη βελτίωση της κατάρτισης των εκπαιδευτικών και τονίζουν ότι η αρχική εκπαίδευση και η συνεχής επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών πρέπει να είναι κατάλληλες για τον σκοπό αυτό, συνδυάζοντας αντικείμενο, παιδαγωγικές μεθόδους και πρακτικές. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να εκπαιδεύονται ώστε να αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη ποικιλομορφία των εκπαιδευομένων, να προλαμβάνουν την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και να χρησιμοποιούν καινοτόμες παιδαγωγικές μεθόδους και εργαλεία ΤΠΕ με βέλτιστο τρόπο, ενώ ταυτόχρονα να απολαμβάνουν υποστήριξη κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους στην αρχή της σταδιοδρομίας τους. Οι ελλείψεις προσωπικού δυσχεραίνουν ολοένα και περισσότερο την ποιότητα της εκπαίδευσης σε πολλές χώρες, ενώ το ενδιαφέρον για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού φθίνει. Απαιτούνται ολοκληρωμένες μακροπρόθεσμες στρατηγικές προκειμένου να επιλεγούν οι καταλληλότεροι υποψήφιοι, με διαφορετικό υπόβαθρο και πείρα, δεδομένου ότι το επάγγελμα είναι φορέας έντονων σεξιστικών προκαταλήψεων, και να δοθούν στους υποψηφίους αυτούς ελκυστικές προοπτικές σταδιοδρομίας. Διευκόλυνση της μαθησιακής κινητικότητας: Ο πρώτος πίνακας αποτελεσμάτων για την κινητικότητα (2014) αποκαλύπτει ότι το περιβάλλον της μαθησιακής κινητικότητας ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών, ενώ παραμένουν σημαντικοί φραγμοί σε ό,τι αφορά την ενημέρωση, την υποστήριξη των σπουδαστών και την αναγνώριση. Οι δράσεις για τη διαφάνεια, τη διασφάλιση της ποιότητας, την επικύρωση και την αναγνώριση των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων πρέπει να παρακολουθούνται και να επιδιωχθεί η εφαρμογή τους. Απαιτούνται καλύτερα δεδομένα για τα στοιχεία παρακολούθησης σχετικά με την κινητικότητα. Η υποστήριξη της διεθνοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραιότητα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης στρατηγικών συμπράξεων και κοινών προγραμμάτων σπουδών, καθώς και της προώθησης της κινητικότητας των σπουδαστών, του προσωπικού και των ερευνητών. Ενισχυμένα και απλουστευμένα ενωσιακά εργαλεία διαφάνειας και αναγνώρισης: Τα εργαλεία διαφάνειας και αναγνώρισης είναι καθοριστικά για την κινητικότητα, την απασχολησιμότητα και τη διά βίου μάθηση, καθώς και για τη διασφάλιση της χρήσης των δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί εκτός της ΕΕ. Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει εθνικά πλαίσια επαγγελματικών προσόντων, τα οποία συνδέονται με το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ). Οι περαιτέρω εργασίες θα πρέπει να προωθήσουν τη μετάβαση από μια νοοτροπία διαφάνειας στην αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενισχύοντας τον ρόλο του ΕΠΕΠ και προωθώντας την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης. Τα κατάλληλα μέσα αναγνώρισης και επικύρωσης για τις ψηφιακά αποκτώμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες μπορούν να υποστηρίξουν τη χρήση ανοικτών και καινοτόμων μαθησιακών πρακτικών. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην απλούστευση και τον εξορθολογισμό των υφιστάμενων μέσων της ΕΕ σχετικά με τις δεξιότητες και τα επαγγελματικά προσόντα που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, ώστε να ενισχυθεί η προβολή. Γεφύρωση του επενδυτικού κενού: Η αποδοτικές επενδύσεις στην ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι πηγή βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο, αφότου ξέσπασε η κρίση, οι δημόσιοι προϋπολογισμοί παραμένουν σφιχτοί και πολλά κράτη μέλη προέβησαν στην 7

8 πραγματικότητα σε περικοπές των δαπανών εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αυτό καθιστά αναγκαία την υποστήριξη των κρατών μελών κατά τον σχεδιασμό μεταρρυθμίσεων που να εξασφαλίζουν αποτελεσματικότερη παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη, το πρόγραμμα Erasmus+, τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», μπορούν να συμβάλουν στην τόνωση των επενδύσεων και να στηρίξουν τις προτεραιότητες πολιτικής του ΕΚ 2020 διασφαλίζοντας ισχυρούς δεσμούς με τις πολιτικές. 3. ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Από την κοινή έκθεση του 2012, η διαχείριση του ΕΚ 2020 έχει βελτιωθεί, ιδίως με την ενίσχυση των γνώσεων (έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης) και του επιχειρησιακού χαρακτήρα των ομάδων εργασίας και των τακτικών βημάτων ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των βασικών φορέων όπως το φόρουμ της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας (ΕΚΝ). Η ανασκόπηση δείχνει ότι υπάρχει συναίνεση σχετικά με την ακόλουθη προσέγγιση για τον επόμενο κύκλο εργασιών: Τα ισχυρά αναλυτικά στοιχεία και η παρακολούθηση της προόδου είναι ουσιαστικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα του πλαισίου ΕΚ 2020, και θα εφαρμοστούν σε συνεργασία με την Eurostat, το δίκτυο Eurydice, το CEDEFOP, τον ΟΟΣΑ και άλλους οργανισμούς. Η αύξηση και ο εξορθολογισμός των εκθέσεων εντός του πλαισίου ΕΚ 2020 εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα και θα υποστηριχθούν με την παράταση του κύκλου εργασιών στα 5 έτη Οι στενότεροι δεσμοί μεταξύ της εκπαίδευσης, των επιχειρήσεων και της έρευνας, καθώς και η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών θα ενισχύσουν τον αντίκτυπο του ΕΚ 2020 και τη σημασία των εκπαιδευτικών συστημάτων για την αύξηση της ικανότητας καινοτομίας της Ευρώπης. Οι συμμαχίες γνώσης, οι τομεακές συμμαχίες δεξιοτήτων, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, οι δράσεις Marie Skłodowska-Curie και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» καθορίζουν τις σχετικές τάσεις. Η επαφή με τους ενδιαφερόμενους φορείς θα ενεργοποιηθεί και μέσα από το φόρουμ ΕΚΝ, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Πανεπιστημίων-Επιχειρήσεων, το φόρουμ ΕΕΚ- Επιχειρήσεων και άλλα θεματικά φόρουμ στα κράτη μέλη. Η συνεργασία με την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών και τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους θα συνεχιστεί, ώστε να καταστεί εφικτή η βέλτιστη χρήση της εμπειρογνωμοσύνης τους και της ικανότητάς τους όσον αφορά την προβολή. Τα εργαλεία του ΕΚ 2020 έχουν αποδείξει την αξία τους, αλλά δεν είχαν πάντα αποτελεσματική επίδραση σε εθνικό επίπεδο, κυρίως λόγω της έλλειψης συγχρονισμού των δραστηριοτήτων, αδυναμιών στον τομέα της διάδοσης και χαμηλών επιπέδων εθνικής συνειδητοποίησης ως προς τη χρησιμότητα των αποτελεσμάτων. Η εργαλειοθήκη του ΕΚ 2020 θα πρέπει να ενισχυθεί: 8

9 - Για να βελτιωθούν η διαφάνεια και η συνοχή των δραστηριοτήτων του ΕΚ 2020, η Επιτροπή σε συνεργασία με τα κράτη μέλη (συμπεριλαμβανομένης της τρόικας των Προεδριών του Συμβουλίου) θα εκπονήσει ένα ενδεικτικό κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών για το ΕΚ 2020 που θα ενσωματώνει και θα παρέχει σαφή θεώρηση των εκδηλώσεων εκμάθησης μεταξύ ομοτίμων και των κύριων δραστηριοτήτων που σχεδιάζονται για τις ομάδες εργασίας του ΕΚ 2020 και τις άτυπες ομάδες ανώτατων υπαλλήλων, δηλ. τις συνεδριάσεις των γενικών διευθυντών αρμόδιων για τα σχολεία, την ΕΕΚ και την τριτοβάθμια εκπαίδευση (συνεδριάσεις των ΓΔ) και τις συνεδριάσεις της ομάδας υψηλού επιπέδου για την εκπαίδευση και την κατάρτιση. - Από το 2016 μια νέα γενιά ομάδων εργασίας θα εργαστεί στους τομείς προτεραιότητας του EΚ Οι ομάδες θα υποβάλλουν εκθέσεις στις αρμόδιες άτυπες ομάδες των ανώτερων υπαλλήλων που παρέχουν καθοδήγηση και ξεχωρίζουν τα σχετικά αποτελέσματα για το Συμβούλιο. Θα ενθαρρύνονται οι καινοτόμες μέθοδοι εργασίας και τα αποτελέσματα των ομάδων θα διαδίδονται καλύτερα με στόχο την πραγματική ανταλλαγή γνώσεων. - Οι δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους του ΕΚ 2020, που συνήθως αποτελούν μέρος των ομάδων εργασίας, θα ενισχυθούν και θα δίνουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις πολιτικής να εργάζονται σε ομάδες. Οι αξιολογήσεις από ομοτίμους στο πλαίσιο συναντήσεων των ΓΔ οι οποίες εστιάζονται σε ειδικές ανά χώρα προκλήσεις έχουν αποδειχθεί χρήσιμες, αλλά απαιτούν περισσότερη προετοιμασία και διαδραστικό διάλογο. Η εξατομικευμένη παροχή συμβουλών από ομοτίμους μπορεί να υποστηρίξει συγκεκριμένη εθνική ατζέντα μεταρρυθμίσεων. - Η διάδοση ορθών πρακτικών και διδαγμάτων που αποκομίστηκαν, με διεθνή στοιχεία, κατά περίπτωση, θα βελτιωθεί με θεματικά αφιερώματα, ανταλλαγές για την εκμάθηση του τρόπου χάραξης πολιτικών και οποιοδήποτε σύστημα για μεταφορά και ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τα έργα στον τομέα της εκπαίδευσης. - Η έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, που ευθυγραμμίζεται χρονικά με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και παρέχει επικαιροποιημένα θεματικά και ειδικά ανά χώρα στοιχεία (δυνατά σημεία και προκλήσεις), θα χρησιμοποιείται συστηματικά για την τροφοδότηση των πολιτικών συζητήσεων στο επίπεδο του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά τις συζητήσεις για τις προκλήσεις και τις μεταρρυθμίσεις της εκπαίδευσης. - Θα γίνει πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Erasmus+ για την αύξηση του αντικτύπου των εργαλείων του EΚ 2020, μεταξύ άλλων εντάσσοντας την προετοιμασία για πειραματικές δράσεις πολιτικής στις ομάδες εργασίας και χρησιμοποιώντας τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί μέσω εξαιρετικών έργων. 9

10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Η ενδιάμεση αξιολόγηση επιβεβαίωσε τους τέσσερις στρατηγικούς στόχους του ΕΚ 2020 που όρισε το Συμβούλιο το 2009: 1. Υλοποίηση της διά βίου μάθησης και της κινητικότητας 2. Βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 3. Προαγωγή της ισοτιμίας, της κοινωνικής συνοχής και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά 4. Ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας καθώς και της επιχειρηματικότητας σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στο πλαίσιο αυτών των στρατηγικών στόχων, ο απολογισμός επισήμανε τον κοινό στόχο των κρατών μελών να εκσυγχρονίσουν τους ισχύοντες τομείς προτεραιότητας για την ανάληψη δράσης. Ο ακόλουθος πίνακας προτείνει μείωση των τομέων προτεραιότητας από 13 σε 6. Καθένας από τους τομείς αυτούς μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη ενός ή περισσοτέρων από τους στρατηγικούς στόχους για την περίοδο έως το 2020, συνάδει πλήρως με τις συνολικές πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ και συμβάλλει στην υλοποίησή τους. Στον παρακάτω πίνακα, οι τομείς προτεραιότητας παρατίθενται με τη μορφή συγκεκριμένων θεμάτων, σε απάντηση του αιτήματος του Συμβουλίου για μια πιο συγκεκριμένη παρουσίαση των θεμάτων που θα αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικών εργασιών. Οι εν λόγω τομείς θα παρακολουθούνται μέσω των μεθόδων εργασίας του EΚ 2020 και των εργαλείων του i) συνιστούν κοινή πρόκληση για τα κράτη μέλη και ii) παρουσιάζουν προστιθέμενη αξία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα κράτη μέλη θα επιλέγουν, ανάλογα με τις εθνικές τους προτεραιότητες, τους τομείς και τα θέματα εργασίας και συνεργασίας που επιθυμούν να αναλάβουν. 10

11 ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1 Σχετικές και υψηλής ποιότητας δεξιότητες και ικανότητες, με έμφαση στα μαθησιακά αποτελέσματα, για την απασχολησιμότητα, την καινοτομία και την ενεργό συμμετοχή του πολίτη στα κοινά ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Ενίσχυση στοχευμένων μέτρων πολιτικής για την καταπολέμηση των χαμηλών επιδόσεων σε βασικές ικανότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε τομείς όπως ο γραμματισμός, τα μαθηματικά, οι φυσικές επιστήμες και ο ψηφιακός γραμματισμός Ενίσχυση της ανάπτυξης εγκάρσιων δεξιοτήτων και βασικών ικανοτήτων, σύμφωνα με το πλαίσιο αναφοράς σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση, ιδίως των ψηφιακών ικανοτήτων, των ικανοτήτων σχετικά με την επιχειρηματικότητα και των γλωσσικών ικανοτήτων μέσω κοινών ενωσιακών πλαισίων και εργαλείων αυτοαξιολόγησης όπως το HEInnovate Επιστροφή στρατηγικών διά βίου μάθησης για την αντιμετώπιση των φάσεων μετάβασης στη σχολική εκπαίδευση, παράλληλα με την προώθηση της μετάβασης προς και μεταξύ της ΕΕΚ, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, και της μετάβασης από την εκπαίδευση και την κατάρτιση στην εργασία Ενίσχυση της πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας ΠΕΦ, ιδιαίτερα για τα μειονεκτούντα άτομα, και εφαρμογή του ποιοτικού πλαισίου για την ΠΕΦ Μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου με τη στήριξη στρατηγικών επικεντρωμένων στο σχολείο και μέτρων «δεύτερης ευκαιρίας», προωθώντας αποτελεσματικά περιβάλλοντα μάθησης και παιδαγωγικές μεθόδους Προώθηση της σχέσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την κοινωνία, μεταξύ άλλων με τη βελτίωση των πληροφοριών και την πρόβλεψη σχετικά με τις ανάγκες και τα αποτελέσματα της αγοράς εργασίας, με την κατάρτιση νέων προγραμμάτων σπουδών, με την παροχή μάθησης που θα βασίζεται περισσότερο στην εργασία και με την ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και εργοδοτών Εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων παραδοτέων της Ρίγας στην ΕΕΚ (βλέπε παράρτημα 2), με την παράλληλη ενίσχυση της ευρωπαϊκής συμμαχίας για 11

12 θέσεις μαθητείας και την εδραίωση της έγκαιρης πρόβλεψης των αναγκών της αγοράς εργασίας σε δεξιότητες Υλοποίηση του ευρωπαϊκού θεματολογίου για την εκπαίδευση ενηλίκων (βλ. παράρτημα 2) 2 Εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ισότητα, απαγόρευση των διακρίσεων και προώθηση των ικανοτήτων που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη Αντιμετώπιση της αυξανόμενης ποικιλομορφίας των εκπαιδευομένων και βελτίωση της πρόσβασης σε καλής ποιότητας και χωρίς αποκλεισμούς κανονικό σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης για όλους τους εκπαιδευομένους, συμπεριλαμβανομένων όσων προέρχονται από μειονεκτικό περιβάλλον, όσων έχουν ειδικές ανάγκες, των μεταναστών και των Ρομά, καθώς και καταπολέμηση των διακρίσεων, του ρατσισμού, των διαχωρισμών, του εκφοβισμού, της βίας και των στερεοτύπων Αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ των φύλων στην εκπαίδευση και προώθηση πιο ισορροπημένων όσον αφορά τα φύλα εκπαιδευτικών επιλογών Διευκόλυνση της αποτελεσματικής εκμάθησης της γλώσσας της εκπαίδευσης και της εργασίας από τους μετανάστες Προώθηση των πολιτικών, διαπολιτισμικών, κοινωνικών και διαπροσωπικών ικανοτήτων, της αμοιβαίας κατανόησης και του σεβασμού, και ενστερνισμός των δημοκρατικών αξιών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων Ενίσχυση της κριτικής σκέψης και του γραμματισμού στο διαδίκτυο και στα μέσα επικοινωνίας 3 Ανοικτή και καινοτόμος εκπαίδευση και κατάρτιση, μεταξύ άλλων με πλήρη εμβάπτιση στην ψηφιακή εποχή Ενσωμάτωση καινοτόμων και ενεργητικών παιδαγωγικών μεθόδων όπως η διεπιστημονική διδασκαλία και οι μέθοδοι συνεργασίας, ώστε να προαχθεί η ανάπτυξη των σχετικών και υψηλού επιπέδου δεξιοτήτων και ικανοτήτων, παράλληλα με την προώθηση της χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων για μειονεκτούντα άτομα και εκπαιδευόμενους με αναπηρία Ενίσχυση της συμμετοχικής εκπαιδευτικής διαχείρισης, μέσω της τόνωσης της συμμετοχής των εκπαιδευομένων, των εκπαιδευτών, των γονιών και της ευρύτερης τοπικής κοινότητας, όπως των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και των επιχειρήσεων 12

13 Αύξηση των συνεργειών μεταξύ της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας, με την προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης και με βάση τις εξελίξεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και εκ νέου εστίαση στην ΕΕΚ και τα σχολεία Προώθηση της χρήσης των ΤΠΕ ως κινητήριας δύναμης για συστημικές αλλαγές με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας και την αύξηση της συνάφειας της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα Ενίσχυση της διαθεσιμότητας και της ποιότητας των ανοικτών και ψηφιακών εκπαιδευτικών πόρων και παιδαγωγικών μεθόδων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές κοινότητες ανοικτής πηγής Ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων σε όλα τα επίπεδα της μάθησης ως απάντηση στην ψηφιακή επανάσταση 4 Ισχυρή υποστήριξη για τους εκπαιδευτικούς Ενίσχυση της πρόσληψης, της επιλογής και της εισαγωγής των βέλτιστων και πλέον κατάλληλων υποψηφίων για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Αύξηση της ελκυστικότητας και του κύρους του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, μεταξύ άλλων μέσω ολοκληρωμένων στρατηγικών Υποστήριξη της αρχικής εκπαίδευσης και της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτών, ιδίως για να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη ποικιλομορφία των εκπαιδευομένων, την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, τη μάθηση στον χώρο εργασίας, τις ψηφιακές ικανότητες και τις καινοτόμες παιδαγωγικές μεθόδους, μεταξύ άλλων μέσω των εργαλείων της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «etwinning», η πύλη σχολικής εκπαίδευσης και η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την εκπαίδευση ενηλίκων στην Ευρώπη (EPALE) Προώθηση της αριστείας σε όλα τα επίπεδα διδασκαλίας, με τον σχεδιασμό προγραμμάτων, με την οργάνωση της μάθησης και τη δημιουργία δομών για την παροχή κινήτρων, παράλληλα με την αναζήτηση νέων τρόπων για την αξιολόγηση της ποιότητας της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών 13

14 5 Διαφάνεια και αναγνώριση των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων, με στόχο τη διευκόλυνση της μάθησης και της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού Προώθηση της διαφάνειας, της διασφάλισης της ποιότητας, της επικύρωσης και της αναγνώρισης των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αποκτώνται μέσω ψηφιακής, διαδικτυακής και ανοικτής μάθησης και της επικύρωσης της άτυπης και της μη τυπικής μάθησης Απλούστευση και εξορθολογισμός της διαφάνειας, της τεκμηρίωσης, της επικύρωσης και της αναγνώρισης των μέσων που συνεπάγονται την άμεση επαφή με τους εκπαιδευομένους, τους εργαζομένους και τους εργοδότες, και προώθηση της χρήσης πλαισίων επαγγελματικών προσόντων Υποστήριξη της κινητικότητας των σπουδαστών, του προσωπικού και των ερευνητών, καθώς και ανάπτυξη στρατηγικών εταιρικών σχέσεων και κοινών προγραμμάτων σπουδών με την αύξηση της διεθνοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 6 Βιώσιμες επενδύσεις, απόδοση και αποτελεσματικότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης Διερεύνηση των δυνατοτήτων του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, μεταξύ άλλων με την προώθηση μοντέλων χρηματοδότησης για την προσέλκυση ιδιωτικών φορέων και κεφαλαίων Ενθάρρυνση των κρατών μελών να χαράσσουν πολιτική με βάση την τεκμηρίωση, ώστε να παρακολουθούν τις πολιτικές και τις μεταρρυθμίσεις στον σχεδιασμό, οι οποίες προσφέρουν ποιοτική εκπαίδευση με αποτελεσματικότερο τρόπο Ενθάρρυνση καινοτόμων τρόπων για την εξασφάλιση βιώσιμων επενδύσεων σε όλες τις μορφές και τα επίπεδα μάθησης, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης με βάση τα αποτελέσματα και του επιμερισμού του κόστους 14

15 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΕΚ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2020 Η τομεακή ατζέντα για την ΕΕΚ (η διαδικασία της Κοπεγχάγης / το ανακοινωθέν της Μπριζ) και η ανανεωμένη ευρωπαϊκή ατζέντα για την εκπαίδευση ενηλίκων ορίζουν ότι τα παραδοτέα και οι προτεραιότητες για την περίοδο έως το 2020 πρέπει να είναι συγκεκριμένα και να εγκριθούν μέσω της παρούσας κοινής έκθεσης. Μεσοπρόθεσμα παραδοτέα της Ρίγας για την ΕΕΚ Προώθηση της μάθησης στον χώρο εργασίας, σε όλες τις μορφές της, με ιδιαίτερη προσοχή σε προγράμματα μαθητείας, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, των επιχειρήσεων, των επιμελητηρίων και των παρόχων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και με την προώθηση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας Περαιτέρω ανάπτυξη των μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας στην ΕΕΚ σύμφωνα με σύσταση EQAVET και, ως μέρος των συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας, καθιέρωση συνεχούς πληροφόρησης και ανάδρασης για τα συστήματα αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΑΕΕΚ) και συνεχούς επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΣΕΕΚ) με βάση τα μαθησιακά αποτελέσματα Βελτίωση της πρόσβασης όλων στην ΕΕΚ και στα επαγγελματικά προσόντα χάρη σε περισσότερο ευέλικτα και διαπερατά συστήματα, κυρίως με την παροχή αποτελεσματικών και ολοκληρωμένων υπηρεσιών προσανατολισμού, καθώς και της δυνατότητας επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης Περαιτέρω ενίσχυση των βασικών ικανοτήτων στα προγράμματα σπουδών της ΕΕΚ και παρέχοντας πιο αποτελεσματικές ευκαιρίες, ώστε να αποκτώνται ή να αναπτύσσονται οι εν λόγω δεξιότητες μέσω της ΑΕΕΚ και της ΣΕΕΚ Καθιέρωση συστηματικών προσεγγίσεων και δυνατοτήτων για την αρχική και τη συνεχή επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών, εκπαιδευτών και μεντόρων της ΕΕΚ σε σχολικά και εργασιακά περιβάλλοντα Ανανεωμένο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τις προτεραιότητες της εκπαίδευσης ενηλίκων Διακυβέρνηση: Εξασφάλιση της συνοχής της εκπαίδευσης ενηλίκων με άλλους τομείς πολιτικής, βελτίωση του συντονισμού, της αποτελεσματικότητας και της συνάφειας με τις ανάγκες της κοινωνίας, της οικονομίας και του περιβάλλοντος αύξηση των επενδύσεων Προμήθεια και αξιοποίηση: Σημαντική αύξηση της προσφοράς υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης ενηλίκων, ιδίως όσον αφορά τις γνώσεις γραφής, ανάγνωσης και αριθμητικής και των ψηφιακών δεξιοτήτων και αύξηση της απορρόφησης των κονδυλίων, με αποτελεσματικές στρατηγικές ενημέρωσης, προσανατολισμού και κινητροδότησης, που στοχεύουν ομάδες που έχουν περισσότερες ανάγκη Ευελιξία και πρόσβαση: Διεύρυνση της πρόσβασης με την αύξηση της διαθεσιμότητας της μάθησης στον χώρο εργασίας και την αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ εφαρμογή διαδικασιών για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των ικανοτήτων των ενηλίκων με χαμηλό επίπεδο προσόντων, και παροχή επαρκών δεύτερων ευκαιριών που καταλήγουν σε αναγνωρισμένα προσόντα του ΕΠΕΠ για τα άτομα που δεν διαθέτουν προσόντα επιπέδου 3 15

16 Ποιότητα: Βελτίωση της διασφάλισης της ποιότητας, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης και της εκτίμησης επιπτώσεων, βελτίωση της αρχικής και της συνεχούς εκπαίδευσης των ενηλίκων εκπαιδευτών και συλλογή των απαραίτητων στοιχείων σχετικά με τις ανάγκες, ώστε να υπάρξει αποτελεσματική στόχευση και σχεδιασμός της παρεχόμενης εκπαίδευσης 16