ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ << Δικαιώματα του παιδιού >> ΘΕΜΑ: << Ανθρώπινα δικαιώματα >>

Transcript

1 9 ο ΓΕΛ Πατρών Σχολικό Έτος: Τάξη: Β Α Τετράμηνο ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ << Δικαιώματα του παιδιού >> ΘΕΜΑ: << Ανθρώπινα δικαιώματα >> Ερευνητική ομάδα: 1) Λυμπέρη Δήμητρα 2) Εύη Καρραΐσκου 3) Ελεάννα Γεωργακοπούλου 4) Μπούσια Ελευθερία 5) Κουτσούκης Δημήτρης Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Παπαδοπούλου Π. Πάτρα, Ιανουάριος

2 Πίνακας περιεχομένων 1. Εισαγωγή Μεθοδολογία Αποσαφήνιση όρων Ανάλυση δεδομένων Χώρες-Μέλη του ΟΗΕ Φορείς για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού Ο Συνήγορος του Παιδιού Unicef-Χάρτα Άρθρα Διεθνούς Σύμβασης Ελληνικό Σύνταγμα Καταπάτηση δικαιωμάτων του παιδιού Ανάλυση ερωτηματολογίου Συμπεράσματα-Προτάσεις Παράρτημα Βιβλιογραφία. 24 2

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είμαστε η ομάδα με το όνομα «Σεβασμός», της ερευνητικής εργασίας «Ανθρώπινα Δικαιώματα» με θέμα «Δικαιώματα και Παιδί». Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας μας ασχοληθήκαμε με τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικότερα με τα δικαιώματα του παιδιού όπως αυτά αναφέρονται στην Σύμβαση του ΟΗΕ. Επιπλέον, ερευνήσαμε ποιος την εισηγήθηκε, πότε και ποια ήταν η αφορμή για τη δημιουργία της Σύμβασης. Ακόμη, εξετάσαμε σε ποιες άλλες χώρες εκτός από την Ελλάδα ισχύει η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Ασχοληθήκαμε με τα προβλήματα και την καταπάτηση των δικαιωμάτων των παιδιών. Επίσης, αναφέραμε κάποιους φορείς με τους οποίους μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει και είναι υπεύθυνοι για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Τέλος, σχολιάσαμε κάποια άρθρα των Συμβάσεων για τα δικαιώματα του παιδιού και θα τα συντάξουμε στις κατηγορίες: οικογένεια, εκπαίδευση, ελευθερία. 3

4 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Το θέμα μας το προσεγγίσαμε στηριζόμενοι σε άξονες-ερωτήματα τα οποία προσανατόλισαν την έρευνα μας. Η έρευνά μας είναι συνδυασμός βιβλιογραφικής και ποιοτικής έρευνας. Συλλέξαμε δεδομένα, κυρίως, από βιβλία και ιστοσελίδες του διαδικτύου. Παράλληλα, συντάξαμε ένα ερωτηματολόγιο και το μοιράσαμε στο σχολείο μας στις τάξεις τις Α και Β Λυκείου σε μαθητές ηλικιών Μοιράσαμε αυτά τα ερωτηματολόγια για να διερευνήσουμε το κατά πόσο γνωρίζουν οι συμμαθητές μας τα δικαιώματά μας. 4

5 Ανθρώπινα δικαιώματα: 3. ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΟΡΩΝ Ο όρος δικαίωμα αναφέρεται γενικά είτε σε ηθικό δικαίωμα, το οποίο θεμελιώνεται σε ηθικές αρχές, είτε σε νομικό δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται από το νόμο. Τα νομικά δικαιώματα είναι εξουσίες (και ελευθερίες) οι οποίες παρέχονται από το δίκαιο εις τα πρόσωπα προς επιδίωξη και πραγματοποίηση διαφόρων βιοτικών τους συμφερόντων και επιβάλλονται (προστατεύονται) από το νόμο δια κυρώσεων. (Αγουρίδης, Σ. 1998). Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι «βασικά δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες που δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι», τα οποία περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της συμμετοχής στον πολιτισμό, το δικαίωμα στην τροφή, την ιατρική περίθαλψη, το δικαίωμα στην εργασία, την εκπαίδευση και το δικαίωμα στην παροχή στέγης. Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης. Παιδιά: Σύμφωνα με τον ΟΗΕ παιδιά θεωρούνται όλα τα κορίτσια και τα αγόρια από 0 έως 18 ετών. Ορισμός Δικαίου σύμφωνα με τον ΟΗΕ: Ο καταστατικός χάρτης του ΟΗΕ καλεί ρητά τα Ηνωμένα έθνη να αναλάβουν την προοδευτική κωδικοποίηση και ανάπτυξη του Διεθνούς δικαίου. Οι περισσότερες από 500 συμβάσεις, συνθήκες και δεδομένα που έχουν προκύψει από αυτόν τον χάρτη, παρέχουν το πλαίσιο για την προώθηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, καθώς και της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Η επιτροπή του Διεθνούς Δικαίου εκπονεί σχέδια αποφάσεων σε ζητήματα Διεθνούς Δικαίου τα οποία είναι δυνατόν να ενσωματωθούν σε συμβάσεις και να τεθούν για επικύρωση από τα κράτη (OHE και UNESCO, 1951). 5

6 4.ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Σύμβαση ΟΗΕ: ποιος την εισηγήθηκε, πότε και γιατί; Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) είναι ένας διεθνής οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας μεταξύ των κρατών του κόσμου με σκοπό τη συνεργασία στο Διεθνές Δίκαιο, την ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική ισότητα. Πρόδρομός του θεωρείται η Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) που αποτέλεσε απαίτηση των Εθνών για τη διεθνή ειρήνη μετά από τις θηριωδίες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ιδρύθηκε το 1945 από τις χώρες που νίκησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αρχικά είχε 51 μέλη. Μετά την προσχώρηση του νεότερου κράτους, του Νοτίου Σουδάν το 2011, ο Ο.Η.Ε. αριθμεί 192 κράτη μέλη, δηλαδή σχεδόν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανεξάρτητα έθνη. Η Οικουμενική Διακήρυξη: Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη που έγινε στις 10 Δεκεμβρίου 1948: Η φιλοσοφική αρχή της Οικουμενικής Διακήρυξης είναι ότι το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας είναι σύμφυτο δικαίωμα του ανθρώπου και δεν μπορεί να απαλλοτριωθεί. 6

7 4.1.ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΟΗΕ Όλες οι ανεξάρτητες χώρες του κόσμου είναι μέλη του ΟΗΕ, εκτός από το Βατικανό. Επιπλέον, μέλος του ΟΗΕ δεν είναι η Ταϊβάν. Ειδικότερα, τα 192 συνολικά κράτη-μέλη του ΟΗΕ είναι: ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΟΗΕ Αγία Λουκία Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες Άγιος Μαρίνος Άγιος Χριστόφορος και Νέβις Ανγκόλα Αζερμπαϊτζάν Αίγυπτος Αιθιοπία Αϊτή Ακτή Ελεφαντοστού Αλβανία Αλγερία Ανατολικό Τιμόρ Ανδόρρα Αντίγκουα και Μπαρμπούντα Αργεντινή Αρμενία Αυστραλία Αυστρία Αφγανιστάν Βανουάτου Βέλγιο Βενεζουέλα Βιετνάμ Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ΗΠΑ Ηνωμένο Βασίλειο Ιαπωνία Ινδία Ινδονησία Ιορδανία Ιράκ Ιράν Ιρλανδία Ισημερινή Γουινέα Ισημερινός Ισλανδία Ισπανία Ισραήλ Ιταλία Καζακστάν Βολιβία Βοσνία και Ερζεγοβίνη Βουλγαρία Βραζιλία Γαλλία Γερμανία Γεωργία Γκάμπια Γκαμπόν Γκάνα Γουατεμάλα Γουιάνα Γουινέα Γουινέα-Μπισσάου Γρενάδα Δανία Δομινικανή Δημοκρατία Ελ Σαλβαδόρ Ελβετία Ελλάδα Ερυθραία Εσθονία Ζάμπια Ζιμπάμπουε Μαλαισία Μαλάουι Μαλδίβες Μάλι Μάλτα Μαρόκο Νησιά Μάρσαλ Μαυρίκιος Μαυριτανία Μαυροβούνιο Μεξικό Μικρονησία Μογγολία Μοζαμβίκη Μολδαβία Μονακό Μπανγκλαντές 7

8 Καμερούν Καμπότζη Καναδάς Κατάρ Κεντροαφρικανική Δημοκρατία Κένυα Κίνα Κιργιζία Κιριμπάτι Κολομβία Κομόρες Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό Δημοκρατία του Κονγκό Βόρεια Κορέα Νότια Κορέα Κόστα Ρίκα Κούβα Κουβέιτ Κροατία Κύπρος Λάος Λεσότο Λεττονία Λευκορωσία Λίβανος Λιβερία Λιβύη Λιθουανία Λιχτενστάιν Λουξεμβούργο Μαδαγασκάρη Πακιστάν Παλάου Παναμάς Παπούα Νέα Γουινέα Παραγουάη Περού Πολωνία Πορτογαλία Πράσινο Ακρωτήριο Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Ρουάντα Ρουμανία Ρωσία Σαμόα Σάο Τομέ και Πρίνσιπε Σαουδική Αραβία Μπαρμπάντος Μπαχάμες Μπαχρέιν Μπελίζε Μπενίν Μποτσουάνα Μπουρκίνα Φάσο Μπουρούντι Μπουτάν Μπρουνέι Μιανμάρ Ναμίμπια Ναουρού Νέα Ζηλανδία Νεπάλ Νίγηρας Νιγηρία Νικαράγουα Νορβηγία Νότια Αφρική Τόγκο Τόνγκα Τουβαλού Τουρκία Τουρκμενιστάν Τρινιντάντ και Τομπάγκο Τσαντ Τσεχία Τυνησία Νότιο Σουδάν Δομινίκα Ολλανδία Ομάν Ονδούρα Ουγγαρία Ουγκάντα Ουζμπεκιστάν Ουκρανία Ουρουγουάη Φινλανδία Φιλιππίνες Φίτζι Χιλή Τζιμπουτί Τζαμάικα 8

9 Σενεγάλη Σερβία Σεϋχέλλες Σιγκαπούρη Σιέρα Λεόνε Σλοβακία Σλοβενία Νήσοι Σολομώντα Σομαλία Σουαζιλάνδη Σουδάν Σουηδία Σουρινάμ Σρι Λάνκα Συρία Ταϊλάνδη Τανζανία Τατζικιστάν 9

10 4.2. ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ Φορείς που είναι υπεύθυνοι για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και τρόποι που μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει μαζί τους ώστε να αναλάβουν δράση. Όνομα Διεύθυνση Τ.Κ. Τηλέφωνο /fax Σύνδεσμος προστασίας παιδιών Χολαργός Σύλλογος <<Η Γωνιά του Παιδιού>> Σύλλογος φίλων παιδιών με καρκίνο <<Η Ελπίδα>> Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων ατόμων με ειδικές ανάγκες Ακτή Θεμιστοκλέους 356 Τσαμαδού 44 Ανδριανού85-89 Μεγ. Αλεξάνδρου 3, Περιστέρι Σύλλογος γονέων παιδιών με νεοπλασματική ασθένεια << Η Φλόγα>> Αιγαίου Αλεξάνδρα Π. Μαρίτας και συνεργάτες Ε.Ε Παραλία Κάριανης Καβάλα «Το Χαμόγελο του Παιδιού» Σολωμού

11 4.3. Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ: Πώς μπορεί να βοηθήσει; Στο Συνήγορο μπορεί να απευθυνθεί και το παιδί, κάποιος από την οικογένειά του ή οποιοσδήποτε άλλος γνωρίζει ότι παραβιάζονται δικαιώματα του παιδιού. Ίσως το πρόβλημα να αντιμετωπίζεται καλύτερα αν ζητήσει τη βοήθεια κάποιου ενήλικα που εμπιστεύεται. Στην περίπτωση αυτή θα του πουν τη γνώμη τους για το τι μπορεί να κάνει. Αν όμως είναι απαραίτητη η παρέμβαση του Συνηγόρου για να προστατευθούν τα δικαιώματα του μπορεί να στείλει μια γραπτή αναφορά ή ένα μήνυμα. Τι είναι η αναφορά; Η αναφορά είναι ένα απλό γραπτό κείμενο που περιέχει μια σύντομη περιγραφή του προβλήματος που αντιμετωπίζει, τα στοιχεία του και την υπογραφή του. Τα προσωπικά του στοιχεία και όσα αναφέρει είναι απόρρητα, δηλαδή δεν δίνονται σε τρίτους χωρίς τη θέληση του. Αν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τους γονείς του ή μια αρμόδια υπηρεσία τότε ο Συνήγορος θα ζητήσει πρώτα τη σύμφωνη γνώμη του. Μπορεί να επικοινωνήσει μαζί τους με τους παρακάτω τρόπους: Τηλεφωνικά (τηλέφωνο χωρίς χρέωση για παιδιά, Δευτέρα - Παρασκευή 9:00πμ - 4:00μμ) (Γραμματεία Κύκλου Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δευτέρα - Παρασκευή 9:00πμ - 4:00μμ) (τηλεφωνικό κέντρο Συνηγόρου του Πολίτη, Δευτέρα - Παρασκευή, 8:30πμ - 2:00μμ) Ταχυδρομικά Συνήγορος του Πολίτη- Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού, Χατζηγιάννη Μέξη 5, Αθήνα Τ.Κ Με φαξ (Συνήγορος του Πολίτη) Στο διαδίκτυο cr@synigoros.gr (Γραμματεία Κύκλου Δικαιωμάτων του Παιδιού) ή μέσω της παρακάτω φόρμας ανταπόκρισης 11

12 ιστοχώρος: Μπορεί επίσης να επισκεφθεί τα γραφεία του Συνηγόρου του Πολίτη: Χατζηγιάννη Μέξη 5, Αθήνα (περιοχή Χίλτον, στάση μετρό: Μέγαρο Μουσικής), καθημερινές 9:00πμ - 2:00μ.μ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα η οποία περιλαμβάνει αναλυτικότερα όσα θέλετε να μάθετε. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ

13 5. UNICEF Η UNICEF (Unicef, 9/1/13) καθοδηγείται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και αγωνίζεται να καταστήσει τα δικαιώματα των παιδιών ως αταλάντευτες ηθικές αρχές και διεθνές πρότυπο συμπεριφοράς. Σήμερα ζούμε σε ένα κόσμο όπου σχεδόν όλοι συμφωνούν πως οποιοσδήποτε κάτω των 18 ετών είναι παιδί και έχει δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και προστασία. Όμως, κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε και στο παρελθόν. Μόνο μετά την 20η Νοεμβρίου του 1989 όταν η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, άρχισε η ανθρωπότητα να επωφελείται από μια δέσμη δικαιωμάτων για όλα τα παιδιά και τους νέους. Σήμερα, 192 χώρες έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση. Η Σύμβαση καθορίζει με σαφήνεια πως οι γονείς έχουν τον πιο σημαντικό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών. Η Unicef έφτιαξε τη χάρτα για τα δικαιώματα του παιδιού, η οποία γράφει τα 10 πιο βασικά δικαιώματα που έχει κάθε παιδί. 13

14 Η Χάρτα των δικαιωμάτων του παιδιού από τη Unicef (Blogs.sch.gr/geapostoli/2011/12/11/η-χάρτα-των-δικαιωμάτων-τουπαιδιού) 14

15 5.1. ΑΡΘΡΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΗΕ για την απαγόρευση της δουλείας και των βασανιστηρίων Απαγόρευση της δουλείας Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας, ολικής ή μερικής η δουλεία και το δουλεμπόριο υπό οποιαδήποτε μορφή απαγορεύονται. Απαγόρευση των βασανιστηρίων Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική (Ανθρώπινα δικαιώματα-οηε και UNESCO-Βασικές συμβάσεις-έκδοση Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας). 15

16 Άρθρα της Διεθνούς Συμβάσεως του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού Οικογένεια: Άρθρο 18 Έχεις το δικαίωμα να μεγαλώσεις με τους γονείς (ή γονέα) σου αν αυτό είναι δυνατό. Άρθρο 20 Έχεις το δικαίωμα σε ειδική φροντίδα και βοήθεια αν δεν μπορείς να ζήσεις με τους γονείς σου. Άρθρο 21 Έχεις δικαίωμα σε φροντίδα και προστασία αν σε υιοθετήσουν ή σε αναλάβει ανάδοχη οικογένεια. Εκπαίδευση: Άρθρο 23 Έχεις δικαίωμα σε ειδική εκπαίδευση και φροντίδα αν έχεις κάποια αναπηρία, καθώς και σε όλα τα άλλα δικαιώματα αυτής της Σύμβασης, ώστε να μπορείς να ζήσεις μια ολοκληρωμένη ζωή. Άρθρο 28 Έχεις δικαίωμα σε εκπαίδευση καλής ποιότητας. Πρέπει να ενθαρρύνεσαι να πας στο σχολείο μέχρι την υψηλότερη τάξη που μπορείς. Άρθρο 29 Η εκπαίδευσή σου πρέπει να σε βοηθάει να χρησιμοποιείς και να αναπτύξεις το ταλέντο και τις ικανότητες σου. Πρέπει, επίσης, να σε βοηθάει να μάθεις να ζεις με ειρήνη, να προστατεύεις το περιβάλλον και να σέβεσαι τους άλλους ανθρώπους. 16

17 5.2. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ Το ελληνικό Σύνταγμα αναφέρει για τα δικαιώματα του παιδιού: Ελευθερία: Άρθρο 13 Το παιδί έχει δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία αναζήτησης, λήψης και διάδοσης πληροφοριών και ιδεών οποιουδήποτε είδους, ανεξαρτήτως συνόρων, υπό μορφή προφορική, γραπτή ή τυπωμένη, ή καλλιτεχνική ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο της επιλογής του. Άρθρο 14 Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκεία. Άρθρο 15 Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν τα δικαιώματα του παιδιού στην ελευθερία του να συνεταιρίζεται και να συνέρχεται ειρηνικά. Το βιβλίο της Πολιτικής και του Δικαίου έχει κάποια άρθρα για τα πιο «ευαίσθητα» θέματα, δηλαδή για τη μητρότητα, την παιδική ηλικία και την εκπαίδευση. Άρθρο 25 (σελ. 205) Άρθρα της Πολιτικής και Δικαίου 2. Η μητρότητα και η παιδική ηλικία έχουν δικαίωμα ειδικής μέριμνας και περίθαλψης. Όλα τα παιδιά ανεξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα απολαμβάνουν την ίδια κοινωνική προστασία. Άρθρο 26 (σελ. 206) 1. Καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στην στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται για όλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με τις ικανότητες τους. 2. Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σε όλα τα έθνη και όλες τις φυλές και τις θρησκευτικές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη δραστηριοτήτων των Ενωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης. 17

18 6. ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ένα στα τρία παιδιά στερείται τα δικαιώματά του Παιδιά που υποφέρουν από πείνα, παιδιά χωρίς στέγη και προστασία, παιδιά κακοποιημένα, παιδιά που στερούνται τη στοιχειώδη μόρφωση, παιδιά -θύματα εκμετάλλευσης παιδιά που ζουν μέσα σε συνθήκες αθλιότητας και φόβου. Κι αυτές οι εικόνες δεν είναι μόνο τριτοκοσμικές. Αποτελούν μέρος της καθημερινότητας ακόμα και των πιο ανεπτυγμένων από κάθε άποψη κοινωνιών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής. Τα δικαιώματα αυτά όμως συχνά παραβιάζονται συνειδητά και μη, και το φαινόμενο παρατηρείται κυρίως στις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Και γι αυτό ακριβώς, επειδή είναι ευάλωτες για οποιοδήποτε λόγο, αδυνατούν να δραστηριοποιηθούν και να αντιταχθούν στην καταπάτηση των δικαιωμάτων τους, δεν προβαίνουν σε διεκδίκησή τους και γίνονται θύματα εκμετάλλευσης. Μία τέτοια ευάλωτη κοινωνική ομάδα είναι τα ανήλικα παιδιά. Τα παιδιά δεν έχουν την κατάλληλη παιδεία εξαιτίας της μικρής τους ηλικίας, δεν έχουν κριτική σκέψη, ούτε δύναμη να αντισταθούν στην εκμετάλλευσή τους. Ο χαρακτήρας τους είναι εύπλαστος καθώς είναι ακόμη αδιαμόρφωτος, μιμούνται τους μεγαλύτερους και παρασύρονται εύκολα χωρίς επίγνωση της κατάστασής τους, που θα τα ωθούσε ίσως σε κάποια αντίδραση. Επιπλέον είναι αθώα και άδολα πλάσματα, εύκολα θύματα όποιου δεν σεβαστεί την τρυφερότητα της ηλικίας τους και την ανικανότητά τους να συνειδητοποιήσουν και να κρίνουν. Πως εκμεταλλεύεται η κοινωνία τα παιδιά: Έτσι, αδίστακτοι άνθρωποι καταπατούν τα δικαιώματα των παιδιών για τροφή, στέγη, ενδυμασία, οικογενειακή θαλπωρή, μόρφωση και παιχνίδι. Για να εξυπηρετήσουν τις προσωπικές τους ανάγκες και να βγάλουν κέρδος και χρήματα προωθούν τα παιδιά στην παράνομη εργασία εκθέτοντάς τα σε κινδύνους. Για παράδειγμα, βλέπουμε πολλά παιδιά να στέκονται στα φανάρια των δρόμων πουλώντας χαρτομάντιλα ή καθαρίζοντας τζάμια αυτοκινήτων όλη μέρα, ζητιανεύοντας λίγα χρήματα από τους περαστικούς. Μπορούν λογικά εύκολα να χαθούν ή κάποιος να τα κλέψει ή ακόμη να τα χτυπήσει κάποιο αυτοκίνητο, να τα κακομεταχειριστούν ή να τα κακοποιήσουν. Πως εκμεταλλεύεται η οικογένεια τα παιδιά: Πολλές φορές οι ίδιοι οι γονείς συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο στα παιδιά τους, βάζοντάς τα να δουλεύουν, ενώ οι ίδιοι κάθονται. Πολλοί μάλιστα κάνουν παιδιά γι αυτό και μόνο το λόγο. Υπάρχουν επίσης πολλές περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών ή πώλησής τους για περαιτέρω εκμετάλλευση. Γνωστές είναι οι περιπτώσεις πώλησης παιδικών οργάνων, με αποτέλεσμα την αποκόμιση τεράστιων χρηματικών ποσών. 18

19 Επιπλέον πολλά παιδιά στρατολογούνται και πολεμούν εξυπηρετώντας ουσιαστικά τα συμφέροντα των μεγαλυτέρων τους. Αντί λοιπόν να προστατεύονται και να τους παρέχεται το κατάλληλο περιβάλλον για τη σωστή ανάπτυξη και την ολοκλήρωσή τους, τα εκμεταλλεύονται αδικαιολόγητα τραυματίζοντας την παιδική ψυχή τους και καταστρέφοντας τη ζωή τους Πάντως σίγουρα ένα τέτοιο φαινόμενο είναι αδικαιολόγητο για τον ανθρώπινο πολιτισμό σε ένα τέτοιο στάδιο εξέλιξής του, όπως το σημερινό, αφού ο άνθρωπος ύστερα από διάφορα στάδια, οφείλει να αξιοποιεί το παρελθόν για ένα καλύτερο παρόν και μέλλον, και θα πρέπει οπωσδήποτε να εξαλειφθεί. 19

20 7. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Με τη βοήθεια ενός τεστ του Οδ. Παπαθανασίου (Παπαθανασίου Οδ. 18/12/12) συντάξαμε και το δικό μας ερωτηματολόγιο (βλ. Παράρτημα) το οποίο μοιράσαμε σε μαθητές του σχολείου μας τάξεων Α & Β Λυκείου και ηλικιών ετών. Μέσα από το ερωτηματολόγιο αυτό καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα: Πάνω από το 50% των νέων δεν γνωρίζει πως μέχρι την ηλικία των 18 ετών θεωρείται ακόμη παιδί. Μισοί από τους μαθητές θεωρούν πως είναι δικαίωμά τους και οι άλλοι μισοί θεωρούν πως είναι υποχρέωση τους να έχουν ταυτότητα. Το 90% πιστεύει πως ένα παιδί με αναπηρία έχει δικαίωμα να πάει σε ειδικό σχολείο. Το 100% των εφήβων θεωρεί πως πρέπει να ξεκουράζονται οι νέοι και να παίζουν. Στην ερώτηση «αν μπορεί μια 16χρονη-ος να ζητήσει αποζημίωση από ένα κανάλι που πρόβαλε εικόνες και πληροφορίες από τη ζωή της-του χωρίς να ρωτήσει;» το 100% των κοριτσιών γνώριζε πως η σωστή απάντηση είναι ναι. 80% των μαθητών πιστεύει πως είναι δικαίωμα ενός παιδιού η απαίτηση ιθαγένειας. Το 39% των αγοριών θεωρεί πως οι γονείς έχουν δικαίωμα να ελέγχουν την αλληλογραφία τους. Ενώ το 42% των κοριτσιών θεωρεί πως οι γονείς έχουν δικαίωμα να ελέγχουν την αλληλογραφία τους. 17% των αγοριών πιστεύει πως δεν είναι δικαίωμά τους να μένουν με τους γονείς τους. 100% των αγοριών και των κοριτσιών υποστηρίζει ότι είναι δικαίωμά του να διαλέξει θρησκεία. Στην ερώτηση «Μπορεί ένας 16χρονος-η να κάνει μήνυση σε κάποιον που τον έβλαψε;» το 88% τον αγοριών απάντησε Ναι ενώ το 12% Όχι & το 95% των κοριτσιών απάντησε Ναι ενώ το 5% Όχι. 20

21 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Προτάσεις Αντιμετώπισης: Συνεχής εγρήγορση αφύπνιση - ευαισθητοποίηση της Κοινής Γνώμης διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης > ρόλος Μ.Μ.Ε. εκπαίδευσης πολιτικών και πνευματικών ανδρών. Συλλογικές προσπάθειες (οργανώσεις με στόχο την προστασία των Δικαιωμάτων των Παιδιών) και μαζική συμμετοχή σε αυτές. Εμπέδωση των ανθρωπιστικών αξιών < παιδεία εκπαίδευση. Οικονομική ενίσχυση του αναπτυσσόμενου κόσμου εξάλειψη φαινομένων εκμετάλλευσης διεθνής ειρήνη και συνεργασία. Κρατική μέριμνα για την αποκατάσταση και ομαλή ένταξη των οικονομικών μεταναστών στα κράτη υποδοχής (lyk-kalavr.ach.sch.gr). Συμπεράσματα Σε αυτό που καταλήξαμε είναι ότι αρκετά παιδιά δεν ξέρουν τα δικαιώματά τους και ίσως αυτός είναι ο λόγος που καταπατούνται. Αν το κάθε παιδί δεν γνωρίζει τα δικαιώματά του δεν μπορεί και να τα υποστηρίξει. 21

22 8. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α) ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ 1) Φύλο: 2) Τάξη: 3) Ηλικία: 1) Μέχρι ποια ηλικία θεωρείται κάποιος παιδί; ) Είναι υποχρέωση ή δικαίωμα να έχει κάποιος ταυτότητα; Υποχρέωση Δικαίωμα 3) Ένα παιδί με οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας έχει δικαίωμα να πηγαίνει σε ειδικό σχολείο; Ναι Όχι 4) Ένα παιδί πρέπει να παίζει και να ξεκουράζεται; Ναι Όχι 5) Μπορεί μια 16χρονη-ος να ζητήσει αποζημίωση από ένα κανάλι που πρόβαλε εικόνες και πληροφορίες από τη ζωή της-του χωρίς να ρωτήσει; Ναι Όχι 6) Είναι δικαίωμα για ένα παιδί η απαίτηση ιθαγένειας; Ναι Όχι 7) Έχουν δικαίωμα οι γονείς ενός παιδιού να ελέγξουν την αλληλογραφία του; Ναι Όχι 8) Είναι δικαίωμα ενός παιδιού να μένει με του γονείς του; Ναι Όχι 9) Έχει δικαίωμα ένα παιδί να διαλέξει θρησκεία; Ναι Όχι 10) Μπορεί ένας 16χρονος-η να κάνει μήνυση σε κάποιον που τον έβλαψε; Ναι Όχι 22

23 Β) ΤΡΑΓΟΥΔΙ Υπάρχουν άνθρωποι Υπάρχουν άνθρωποι σε αυτή τη γη που δεν ξέρουν τι θα πει η λέξη ζωή δουλεύοντας από το βράδυ έως το πρωί για να φάνε μόνο ένα κομμάτι ψωμί μα λίγοι είναι αυτοί που τους έχουν λυπηθεί και τους κρατούν (ακόμα)x2 εν ζωή. Μεταξύ ανθρώπων δεν υπάρχει σεβασμός Και ο καθένας κοιτάει την πάρτη του διαρκώς. Πως; Να είναι ο Θεός βοηθός μα δεν μπορώ να το πω αλλιώς. Ρεφραίν Ζωή, ζωή Μια λέξη μαγική που άνθρωποι σαν και εσάς την έχουν βαρεθεί πικρή, ψυχρή για κάποιους δεν έχει νόημα αυτή. Εδώ είμαι πάλι και αυτή τη φορά με ψηλά το κεφάλι γιατί ξέρω πως βοήθησα ανθρώπους στην βιοπάλη που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν μόνοι τους δυστυχώς. Πως; Να τους βοηθήσει ο Θεός όπως ανέφερα και πριν για να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή! Είναι παιδιά που δεν ξέρουν τι σημαίνει χαρά παρά μόνο να κάνουν σωστά μια δουλειά μέσα σε ένα ορυχείο για κάθε τους πικρό αντίο η οικογένεια τους χωρίζεται στα δύο από τα 12 δουλεύουν νυχθημερόν και δεν έχουν ούτε πόσιμο νερό. Να μην μιλήσω για το φαγητό που ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν το έχουν δει αυτό. Τέλος, ευχαριστώ για την προσοχή και χρειάζεται να γίνει τιμή για τους θανάτους που περνούν απαρατήρητοι και εσείς ακόμα δεν το έχετε ψυλλιαστεί. Ρεφραίν 23

24 10. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αγουρίδης Σ., 1998, Τα Ανθρώπινα δικαιώματα στο δυτικό κόσμο, Εκδόσεις: Φιλίστωρ. Θεοδωρόπουλος Χρ., 1992, Ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη και στην Αφρική-Human rights in Europe and in Africa, Ελληνικές Πανεπιστημιακές εκδόσεις, Hellenic University Press. ΟΗΕ και UNESCO, 1951, Ανθρώπινα δικαιώματα - Βασικές συμβάσεις, Εκδόσεις: Ελληνικό Τμήμα Διεθνούς Αμνηστίας. Πολιτική και Δίκαιο, 2012, Οργανισμός Εκδόσεων Σχολικών Βιβλίων, Αθήνα. Παπαθανασίου, Οδ., Ε.Κ.Σ.Ε- Δραστηριότητες, στο: erotita. pdf, (18/12/12) lyk-kalavr.ach.sch.gr/docs/lessons/glossa/human.../dik_paidiou.doc(18/12/12) (09/01/13) (09/01/13) 24