Τεύχος 20 ο Μάΐος Οι εκθέσεις εκπομπών για το έτος ippc ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ. Αποστόλη 58, Χαλκίδα Τηλ.

Transcript

1 Περιοδική έκδοση της IPPC για τις κλιματικές αλλαγές και την ενέργεια Τεύχος 20 ο Μάΐος 2011 Οι εκθέσεις εκπομπών για το έτος 2010 ippc ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Αποστόλη 58, Χαλκίδα Τηλ./Φαξ:

2 Περιεχόμενα 3 Carbon news Energy news 7 Οι εκθέσεις εκπομπών για το έτος Η αγορά δικαιωμάτων εκπομπών 20 Η αγορά ενεργειακών προϊόντων 25 Δείκτες βιομηχανίας ενέργειας και κλιματικών αλλαγών Το Ενημερωτικό Δελτίο εκδίδεται από την Integrated Planning, Permitting & Control (IPPC) έξι φορές ετησίως και αποστέλλεται κατόπιν συνδρομής. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθύνεστε: Στάθης Κουρνιώτης (skourniotis@ippc.gr) Τηλ/Φαξ: Η IPPC καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε οι πληροφορίες που δημοσιεύονται σε κάθε Ενημερωτικό Δελτίο να είναι έγκυρες. Ωστόσο, ο χαρακτήρας του είναι καθαρά ενημερωτικός. Η IPPC δεν είναι νομικά υπεύθυνη για πιθανές οικονομικές ή άλλες ζημιές που ενδέχεται να προκληθούν σε τρίτους από τη χρήση πληροφοριών που δημοσιεύονται σε αυτό. Copyright «Σ. Κουρνιώτης Α. Λουκάτος Α. Μαυρόπουλος Ο.Ε.» 2010 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ολόκληρου ή τμήματος του παρόντος χωρίς την έγγραφη άδεια της IPPC Τo CO 2 NTROL είναι σήμα κατατεθέν της Ε.ΠΕ.Μ. Α.Ε. Edit Στο τέλος Μαρτίου ολοκληρώθηκε η διαδικασία επαλήθευσης εκθέσεων εκπομπών του έτους Το νέο της φετινής χρονιάς είναι ότι για πρώτη φορά επαληθεύτηκαν εκθέσεις εκπομπών αεροπορικών εταιριών. Αυτό που κυριάρχησε σε όλες σχεδόν τις εκθέσεις είναι η μείωση των εκπομπών λόγω μείωσης της παραγωγής. Τελικά, η οικονομική ύφεση θα είναι η αιτία να επιτύχει πλήρως τους στόχους μείωσης των εκπομπών η Ελλάδα. Βέβαια, όλοι θα προτιμούσαμε να μην συνέβαινε αυτό. Η εμπορία ρύπων έγινε σανίδα σωτηρίας για πολλές επιχειρήσεις που στην κυριολεξία επιβιώνουν πουλώντας τα δικαιώματα εκπομπών που τους περισσεύουν. Ωστόσο και αυτή η δίοδος φαίνεται να δυσκολεύει, μετά και από τα προβλήματα κλοπής λογαριασμών και δικαιωμάτων. Αυτό που κυριαρχεί στην επικαιρότητα της εμπορίας ρύπων είναι η έναρξη της διαδικασίας κατανομής δικαιωμάτων για την περίοδο Για ακόμη μια φορά οι περισσότερες βιομηχανίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα συλλογής και αναφοράς των στοιχείων (που τώρα πια πρέπει και να επαληθευτούν). Η πρωτοτυπία βρίσκεται στο ότι τα προβλήματα προκαλούνται κυρίως από τη συμπεριφορά της Ε.Ε. που έχει καθυστερήσει σημαντικά τις σχετικές αποφάσεις. 2

3 CARBON & ENERGY NEWS Κλιματικές αλλαγές Οι διεθνείς συναντήσεις διαφόρων επιτροπών της UNFCCC συνεχίζονται χωρίς κάποιο απτό αποτέλεσμα. Η επόμενη συνάντηση γίνεται τον Ιούνιο στη Βόννη της Γερμανίας. Δεν αναμένεται να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη για διεθνή συμφωνία μείωσης των εκπομπών. Από την άλλη πλευρά, η Ε.Ε. συνεχίζει το δικό της μονόδρομο για μια οικονομία χαμηλής έντασης άνθρακα. Το Μάρτιο δημοσιεύτηκε ένα ακόμη θεωρητικό σχέδιο COM(2011)112 για τη μείωση των εκπομπών έως και 80% μέχρι το Δύο ενδιαφέροντα σημεία του είναι η πρόβλεψη για την ηλεκτροκίνηση των οδικών μεταφορών και η ένταξη στην εμπορία ρύπων όλων των εισαγωγέων (κάτι που αναφέρεται και στο προοίμιο της Οδηγίας για την εμπορία ρύπων). Διαχείριση δικαιωμάτων εκπομπών Το Μάρτιο έγιναν οι πρώτες επαληθεύσεις εκθέσεων εκπομπών αεροπορικών εταιριών. Στην Ελλάδα υπόχρεες είναι 29 εταιρίες (σύμφωνα με την ΥΠΑ), εκ των οποίων οι 17 έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα και οι υπόλοιπες 12 έχουν χρεωθεί στην Ελλάδα επειδή εδώ πραγματοποιούν τις περισσότερες πτήσεις τους. Από αυτές, εκτιμάται ότι οι μισές κατέθεσαν σχέδια παρακολούθησης εκπομπών και στη συνέχεια επαλήθευσαν εκθέσεις. Σε αυτό το κλίμα, η εταιρία πετρελαιοειδών ΕΚΟ αποφάσισε να εγκαταστήσει σταθμούς ανεφοδιασμού ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε κάποια από τα πρατήρια της στην Αττική. Το μόνο που απομένει είναι να κυκλοφορήσουν στην αγορά και ηλεκτροκίνητα οχήματα. Βέβαια, το χάος με τις αεροπορικές εταιρίες συνεχίζεται. Αν και στη λίστα της ΥΠΑ αναφέρονται 29 εταιρίες, ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 394/2011 της 20 ης Απριλίου, χρεώνει στην Ελλάδα περίπου 125 εταιρίες. Αριθμός εξωπραγματικός μεν αλλά η ευύνη για την εκκαθάριση της λίστας (που περιλαμβάνει ακόμη και την πολεμική αεροπορία του Πακιστάν!) ήταν της ΥΠΑ. Από τους φορείς επαλήθευσης που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία, έως τις αρχές Απριλίου μόνο τρεις ζήτησαν και έλαβαν άδεια για την επαλήθευση αεροπορικών εταιριών. 3

4 Οι φορείς αυτοί είναι οι ECOCERT, TUV AUSTRIA και EUROCERT. Χαρακτηριστικό της σύγχισης που επικράτησε είναι ότι και οι τρεις έλαβαν την άδειά τους από το Υπ. Περ. Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας την τελευταία ημέρα (30/3/2011) ενώ κάποιες από τις επαληθεύσεις είχαν γίνει νωρίτερα. Παράλληλα, ένας ακόμη φορέας επαλήθευσης έλαβε άδεια από το Υπ. Περ. Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Ο φορέας με το όνομα «VERIFAVIA UK Ltd» νομικό πρόσωπο με έδρα το Ηνωμένο Βσιλείο (αλλά με φυσική έδρα στη Γαλλία), η οποία ταυτόχρονα είναι και σύμβουλος που εκπονεί εκθέσεις με το όνομα «SUSTAINAVIA» (νομικό πρόσωπο στη Γαλλία) και την ίδια διεύθυνση, τηλέφωνο, και ιδιοκτήτη. Δυστυχώς, οι σχετικές καταγγελίες προς το Υπουργείο έπεσαν στο κενό. Τώρα υπάρχει κίνδυνος να μην αναγνωριστεί ο φορέας αυτός από το ΕΣΥΔ και οι αεροπορικές εταιρίες που επαληθεύτηκαν από αυτόν να βρεθούν εκτεθειμένες. Μετά από αλλεπάλληλες αναβολές, το template για τη συλλογή των στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν για την κατανομή δικαιωμάτων την περίοδο δημοσιοποιήθηκε στις 18 Απριλίου. Ωστόσο, στις αρχές Μαΐου αποσύρθηκε λόγω τεχνικών προβλημάτων. Εντωμεταξύ, το ΓΕΔΕ έχει από το Δεκέμβριο εκδόσει ΚΥΑ, με βάση την οποία τα στοιχεία θα πρέπει να έχουν συλλεγεί και επαληθευτεί το αργότερο έως την 20 η Μαΐου. Είναι απίθανο να τηρηθεί η ημερομηνία αυτή. Ήδη, το ΓΕΔΕ έδωσε παράταση δύο εβδομάδων για κάποιους κλάδους όπως τα κεραμικά, το τσιμέντο και ο χάλυβας. Τελικά, το ελληνικό Μητρώο ρύπων επαναλειτούργησε στις 31 Μαρτίου, μετά από ένα σημαντικό χρονικό διάστημα που παρέμεινε κλειστό (όπως και τα περισσότερα μητρώα της Ε.Ε.), προκειμένου να αναβαθμιστεί το λογισμικό του όσο αφορά την ασφάλειά του. Οι αλλαγές στα μητρώα έγιναν μετά τις επιθέσεις χάκερ που συνέβησαν σε πολλά μητρώα, και στο ελληνικό. Για ένα σύντομο σχετικά διάστημα, οι μεταφορές δικαιωμάτων μεταξύ λογαριασμών θα έχουν αρκετή γραφειοκρατία και θα είναι χρονοβόρες, καθώς θα γίνονται μόνο από το διαχειριστή του μητρώου, μετά από έγγραφη αίτηση του ιδιοκτήτη του λογαριασμού. Η γραφειοκρατία θα μειωθεί μετά την έκδοση ειδικής συσκευής για κάθε λογαριασμό, η οποία θα παράγει ένα κωδικό ασφαλείας κάθε φορά που ο χρήστης θα εισέρχεται στο σύστημα 4

5 (όπως γίνεται και με τους τραπεζικούς λογαριασμούς). Στις αρχές Μαΐου, οι συναλλαγές ουσιαστικά διακόπησαν και πάλι, μετά την εφαρμογή του νέου πρωτοκόλλου ασφαλείας του χρηματιστηρίου BLUENEXT που απαιτεί άδεια read-only πρόσβασης του χρηματιστηρίου σε όλους τους λογαριασμούς μητρώων των συναλασσόμενων. Τις πρώτες δύο εβδομάδες του μήνα, οι ημερήσιες συναλλαγές ήταν της τάξης των δικαιωμάτων. Μεγάλοι ευρωπαίοι Brokers αλλά και εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής αναζητούν διέξοδο καθώς είναι η πρόσβαση έστω και read-only είναι κάτι που δεν επιθυμεί καμία εγκατάσταση. Ενεργειακός σχεδιασμός Το ΥΠΕΚΑ ανακοίνωσε την πρόθεση του να προχωρήσει στην μεταφορά του ποσοστού του ΔΕΣΜΗΕ που διαθέτει, στην εταιρία «ΔΕΗ Μεταφορές», θυγατρική της ΔΕΗ. Το ΥΠΕΚΑ κατέχει το 51% του ΔΕΣΜΗΕ ενώ το υπόλοιπο 49% κατανέμεται στους ηλεκτροπαραγωγούς, ανάλογα με το μέγεθος του καθενός. Είναι προφανές ότι η υπαγωγή του ΔΕΣΜΗΕ σε μία μόνο εταιρία ηλεκτροπαραγωγής θα επιφέρει στρεβλώσεις στην αγορά ηλεκτρισμού και για το λόγο αυτό οι υπόλοιποι ηλεκτροπαραγωγοί έχουν ήδη αντιταχθεί στην πρόταση. Η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού αποτελεί έτσι κι αλλιώς ένα από τα καυτά θέματα της οικονομικής και πολιτικής επικαιρότητας. Σημειώνεται ότι η απελευθέρωση δεν σχετίζεται άμεσα με την οικονομική κατάσταση της χώρας και το Μνημόνιο που έχει υπογραφεί με τους πιστωτές αλλά αποτελεί υποχρέωση σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό δίκαιο. Το ΥΠΕΚΑ προωθεί την πώληση μέσω του χρηματιστηρίου ρύπων της αδιάθετης ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπών που είχε κρατηθεί στην αποθήκη νεοεισερχομένων. Σύμφωνα με άρθρο του ιστοτόπου energia.gr, τα έσοδα από την πώληση των δικαιωμάτων εκτιμώνται σε περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ και στο μεγαλύτερο ποσοστό τους θα δοθούν στον ΔΕΣΜΗΕ, ο οποίος παρουσιάζει οικονομικό έλλειμμά μεγαλύτερο από 200 εκατομμύρια ευρώ. Η AEGEAN power, θυγατρική του Ομίλου AEGEAN μπήκε στην αγορά της λιανικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά την αποχώρηση της Verbund από την ελληνική αγορά, η 5

6 AEGEAN power είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πάροχος μετά τη ΔΕΗ, ωστόσο, το ποσοστό της είναι περιορισμένο. Γενικά, η δραστηριοποίηση των μικρών εμπορικών εταιριών ενέργειας είναι ακόμη προβληματική και στο άμεσο μέλλον εκτιμάται ότι θα υπάρχουν συνεχείς αλλαγές και ανακατατάξεις. Τα οικονομικά αποτελέσματα της ΔΕΗ Α.Ε. για το 2010 δείχνουν σημαντική μείωση των καθαρών κερδών κατά 19,5 με το Συγκεκριμένα, τα καθαρά κέρδη ανήλθαν το 2010 στα 557,9 εκατ. ενώ το 2009 ήταν 693,3 εκατ.. Το νούμερο αυτό ήταν κάτω από τις προβλέψεις των αναλυτών που περίμεναν κέρδη γύρω στα 580 εκατ.. Ο κύκλος εργασιών για το 2010 ήταν 5.811,4 εκατ., μειωμένος κατά 3,5 με το Η παραγωγή της ΔΕΗ, μαζί με τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που εισήγαγε, κάλυψε το 77,3% της ζήτησης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το 2009 ήταν 85,6%. επενδυτή. Το πρόβλημα αυτή τη φορά είναι η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενός από τους ενδιαφερόμενους Ομίλους. Η προσφυγή αφορά τους όρους της διαδικασίας επιλογής επενδυτή. Το Μάιο, η ΔΕΗ ανακοίνωσε την ίδρυση της εταιρίας PPC QUANTUM ENERGY S.A. Η νέα εταιρία ανήκει στη ΔΕΗ κατά 51%, στο ενεργειακό fund QUANTUM κατά 40% και στην Τράπεζα Κύπρου κατά 9%. Στόχος της νέας εταιρίας είναι οι ενεργειακές επενδύσεις στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Μία ακόμη προσπάθεια της ΔΕΗ να επεκταθεί στα Βαλκάνια. Στις αρχές Μαΐου έγιναν έντονες οι φήμες για μεγάλη επένδυση ΑΠΕ στην Κρήτη από γερμανούς επενδυτές. Σε σχετικές συναντήσεις που φαίνεται να γίνονται με τοπικούς παράγοντες του νησιού, οι επενδυτές έχουν υποσχεθεί την κατασκευή σημαντικών μονάδων ΑΠΕ αλλά και μονάδας παραγωγής φωτοβολταϊκών καθώς, πιθανόν και ανταλλακτικών για ηλεκτρικά οχήματα. Τον Απρίλιο κόλλησε για ακόμη μια φορά η παραχώρηση των λιγνιτορυχείων της Βεύης σε ιδιώτη 6

7 Οι ετήσιες εκθέσεις εκπομπών του 2010 Σ τα τέλη Μαρτίου τελείωσε η διαδικασία επαλήθευσης εκπομπών του έτους Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των εκπομπών, ως αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής, λόγω οικονομικής κρίσης. Η συνολική ποσότητα των εκπομπών που αναφέρθηκαν είναι 59,9 εκατομμύρια τόνοι, περίπου 3,7 εκατομμύρια λιγότεροι σε σχέση με πέρυσι. Για πρώτη φορά οι εκπομπές είναι σημαντικά λιγότερες από τα εκχωρημένα δικαιώματα. Στην ποσότητα αυτή δεν περιλαμβάνονται οι εκπομπές των αεροπορικών ετιαριών που για πρώτη φορά επαληθεύτηκαν φέτος αλλά δεν αναφέρονται στο CITL ακόμη. Στον επόμενο Πίνακα δίνονται τα εκχωρηθέντα δικαιώματα, τα αποτελέσματα των επαληθεύσεων ανά κλάδο για τα έτη και τις ποσοστιαίες μεταβολές των εκπομπών ως προς τα δικαιώματα και τις εκπομπές του Όπως φαίνεται, οι μεταλύτερες μειώσεις εκπομπών παρατηγορύνται στους τομείς της παραγωγής κεραμικών και στις λοιπές καύσεις. Αξιοσημείωση είναι η αύξηση των εκπομπών της ΛΑΡΚΟ κατά 50% περίπου. Α/Α Πίνακας 1: Κατανομή δικαιωμάτων και επαλήθευση εκπομπών ανά κλάδο Κλάδος % μεταβολή ως προς δικαιώματα % μεταβολή ως προς το ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ,8-6,1 2 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΥΣΕΙΣ ,2-26,6 3 ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ,9 1,0 4 ΦΡΥΞΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ,2 53,9 5 ΣΙΔΗΡΟΣ & ΧΑΛΥΒΑΣ ,8-13,4 6 ΤΣΙΜΕΝΤΑ ,6-8,3 7 ΑΣΒΕΣΤΗΣ ,9-23,7 8 ΓΥΑΛΙ ,5 8,0 9 ΚΕΡΑΜΙΚΑ ,8-29,8 10 ΧΑΡΤΙ ,1-8,1 ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ,0-5,9 Στην ηλεκτροπαραγωγή επαληθεύτηκαν 33 εγκαταστάσεις, όσες και πέρυσι. Δηλαδή, οι μονάδες της PROTERGIA (πρώην ENDESA, πρόκειται για τη Μονάδα του Ομίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ) και η μονάδα της Θίσβης της εταιρίας ELPEDISON εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός, του συστήματος εμπορίας, παρά το γεγονός ότι λειτουργούν αρκετό καιρό τώρα. Σημειώνεται ότι η μονάδα της ELPEDISON ξεκίνησε τη 7

8 λειτουργία της φέτος ενώ η μονάδα της PORTERGIA λειτουργεί κανονικά από το 2009 αλλά δεν έχει λάβει ακόμη άδεια λειτουργίας. Εκτιμάται ότι οι εκπομπές των δύο αυτών μονάδων ήταν περίπου τόνοι CO2 για το Οι εκπομπές του κλάδου ήταν μειωμένες κατά περίπου 3 εκατομμύρια τόνους αν και οι εμπομπές της μονάδας της ΔΕΗ στον Αγ. Δημήτριο αυξήθηκαν σημαντικά ως αποτέλεσμα της αλλαγής της μεθοδολογίας υπολογισμού, η οποία έγινε πιο ακριβής μετά τη διαπίστευση δύο εργαστηρίων εργαστηρίων της ΔΕΗ κατά ΕΝ ISO 17025, για την ανάλυση των καυσίμων της. Η μείωση οφείλεται αφενός στη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 1,15% περίπου αλλά και στη σημαντική μείωση της χρήσης λιγνίτη και πετρελαίου που αντισταθμίστηκε από την αύξηση της παραγωγής των Η/Υ, των ΑΠΕ και των εισαγωγών. Στον Πίνακα 2 δίνονται τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα του κλάδου της ηλεκτροπαραγωγής. Στον Πίνακα 3 δίνονται οι εκπομπές των μονάδων της ΔΕΗ του ηπειρωτικού συστήματος. Ηλεκτροπαραγωγός Πίνακας 2: Εκπομπές κλάδου ηλεκτροπαραγωγής % μεταβολή σε σχέση με το 2009 ΔΕΗ Α.Ε ,93 Λιγνιτικά ,62 Φυσ. Αέριο ,21 Πετρέλαιο ,38 Μικτά (Λαύριο) ,10 Κρήτη ,82 Ρόδος ,03 Υπόλοιπα νησιά ,44 ELPEDISON ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ,66 ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ,55 PROTERGIA ΣΥΝΟΛΟ ,35 8

9 Α/Α Πίνακας 3: Εκπομπές μονάδων ΔΕΗ στο ηπειρωτικό σύστημα Εγκατάσταση % σε σχέση με δικαιώματα με εκπομπές ΑΗΣ ΛΚΔΜ (ΛΙΠΤΟΛ) ,0-34,4 1-2 ΑΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ ,5-16,4 1-3 ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ,1-12,9 1-4 ΑΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ,3 10,6 1-5 ΑΗΣ AMYNTAIOY ,8 4, ΑΗΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ (Μονάδες Ι, ΙΙ και ΙΙΙ) ΑΗΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ (Μονάδα 4) ,6-23, ,7-7,5 1-8 ΑΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ,7 17,1 1-9 ΑΗΣ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ,0-8, ΑΗΣ ΛΑΥΡΙΟΥ ,9-40, ΑΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ,9-34, ΑΗΣ ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ ,0-92,4 Στον κλάδο των λοιπών καύσεων έχει προστεθεί ακόμη μια εταιρία, η ΔΕΣΦΑ Α.Ε. (Διαχείριστης ελληνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου) λόγω της μονάδας της της Ρεβυθούσα. Οι εκπομπές του κλάδου μειώθηκαν σημαντικά, κυρίως λόγω της ΕΒΖ που υπολειτουργεί. Οι νέες εταιρίες (θέρμη Σερρών, Θερμοκήποια Δράμας και ΔΕΣΦΑ) αύξησαν τις εκπομπές τους σε σχέση με το 2009 που είτε δεν είχαν μπει ακόμη στο σύστημα είτε δεν είχαν λειτουργήσει όλο το έτος. Α/Α Εγκατάσταση Πίνακας 4: Εκπομπές κλάδου «λοιπών καύσεων» με δικαιώματα με εκπομπές ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ,2-0,7 2-6 ΕΒΖ (ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ) ,6-67,6 2-7 ΕΒΖ (ΠΛΑΤΥ) ,0-35,0 2-8 ΕΒΖ (ΛΑΡΙΣΑ) ,0-65,0 2-9 ΕΒΖ (ΣΕΡΡΕΣ) ,7-51, ΕΒΖ (ΞΑΝΘΗ) ,3-45, ΕΛΑΣΤΡΟ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑΣ ,9-21, ΚΑΒΑΛΑ ΟΙΛ ,4-43,1 9

10 Α/Α Εγκατάσταση με δικαιώματα με εκπομπές ΘΕΡΜΗ ΣΕΡΡΩΝ Α.Ε , ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑ ΔΡΑΜΑΣ Α.Ε ,8 7, ΔΕΣΦΑ ,2 ΣΥΝΟΛΟ ,2-26,6 Οι εκπομπές των δυιλιστηρίων παρέμειναν στα περυσινά επίπεδα. Ωστόσο, αυτό έγινε γιατί η μείωση των εκπομπών της ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ κατά 4,8% αντισταθμίστηκε από την αύξηση των εκπομπών στα δύο μεγάλα δυϊλιστήρια των ΕΛΠΕ. Στον επόμενο Πίνακα δίνονται τα αναλυτικά στοιχεία. Α/Α Εγκατάσταση Πίνακας 5: Εκπομπές κλάδου δυιλιστηρίων με δικαιώματα % σε σχέση με εκπομπές ΕΛΠΕ - ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ,5 11,0 3-2 ΕΛΠΕ - ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ,7 9,2 3-3 ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ ,4-4,8 3-4 ΕΛΠΕ - ΕΛΕΥΣΙΝΑ ,9-25,3 ΣΥΝΟΛΟ ,9 1,0 Οι εκπομπές της ΛΑΡΚΟ αυξήθηκαν σημαντικά. Η εταιρία αύξησε την παραγωγή της σε μια προσπάθεια να κεφαλαιοποιήσει την αύξηση των τιμών των μετάλλων. Ωστόσο, η παραγωγή της συνεχίζει να είναι αρκετά κάτω από τη δυναμικότητά της, γι αυτό και οι εκπομπές της είναι σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με τα δικαιώματα που της έχουν εκχωρηθεί. Η παραγωγή του κλάδου του χάλυβα συνέχισε να μειώνεται, αν και με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με πέρυσι. Έτσι, οι εκπομπές του 2010 ήταν μειωμένες κατά 13,4 με το Η ύφεση στον κλάδο των κατασκευών αλλά και η ουσιαστική διακοπή του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης δομικών υλικών. Ταυτόχρονα, εντός του 2010 υπήρξαν φήμες ακόμη και για αναστολή της λειτουργίας τουλάχιστο μίας από τις μονάδες. Στον επόμενο Πίνακα δίνονται τα αναλυτικά στοιχεία. 10

11 Α/Α Πίνακας 6: Εκπομπές κλάδων φρύξης μετάλλων και παραγωγής χάλυβα Εγκατάσταση με δικαιώματα με εκπομπές ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ ,2 53,9 Α/Α Εγκατάσταση με δικαιώματα με εκπομπές ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ Α.Ε ,2-26,2 5-2 ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ Α.Ε ,3-20,1 5-3 ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε ,1-14,8 5-4 ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΣΕΕ ,3-6,3 5-5 SOVEL Α.Ε ,6-5,2 ΣΥΝΟΛΟ ,9-13,4 Οι εκπομπές των βιομηχανιών τσιμέντου μειώθηκαν και το 2010, μετά τη μεγάλη μείωση που είχαν επιδείξει το Η μείωση αυτή αντικατοπτρίζει μια αντίστοιχη μείωση στην παραγωγή τσιμέντου, λόγω της οικονομικής κρίσης, τουλάχιστο για τους δύο μεγαλύτερους ομίλους του κλάδου. Εντός του 2010 υπήρξαν φήμες ακόμη και για την πιθανότητα να αναστείλλει τη λειτουργία της τουλάχιστο μια από τις οκτώ εγκαταστάσεις. Στον επόμενο Πίνακα δίνονται τα αναλυτικά στοιχεία. Πίνακας 7: Εκπομπές του κλάδου παραγωγής τσιμέντου Α/Α Εγκατάσταση με δικαιώματα με ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ - ΟΛΥΜΠΟΣ ,2-19,9 6-2 ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ ΙΙ (Μυλάκι) ,9 15,7 6-3 ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ ΙΙΙ - ΧΑΛΚΙΔΑ ,7-34,7 6-4 Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ - ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ,4-14,1 6-5 Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ - ΠΑΤΡΑ ,1 3,8 6-6 Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ - ΕΛΕΥΣΙΝΑ ,0-10,8 6-7 Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ - ΚΑΜΑΡΙ ,1-7,4 6-8 ΧΑΛΥΨ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε ,4 0,1 ΣΥΝΟΛΟ ,6-8,3 11

12 Στον κλάδο παραγωγής ασβέστη συνεχίστηκε η μείωση της παραγωγής και αυτό αντανακλάται στις εκπομπές του κλάδου που ήταν μειωμένες κατά περίπου 24%. Από τις 20 εγκαταστάσεις του κλάδου που είναι στο ETS, οι δύο έχουν διακόψει οριστικά τη λειτουργία τους (αν και σε μια από αυτές συνεχίζεται η εκχώρηση δικαιωμάτων) και τρεις δεν είχαν παραγωγή για το 2010 (αν και συνέχισαν την εμπορική τους λειτουργία). Μια νέα εγκατάσταση μπήκε στο σύστημα και έκανε την πρώτη της επαλήθευση. Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα αναλυτικά στοιχεία. Α/Α Πίνακας 8: Εκπομπές κλάδου παραγωγής ασβέστη Εγκατάσταση % σε σχέση με δικαιώματα με εκπομπές ΑΣΒΕΣΤΟΛΑΤΟΜΙΚΗ ΔΟΥΚΕΡΗΣ ΑΠ ,0-100,0 7-2 ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ ΑΦΟΙ ΠΑΡΑΣΧΟΥ ΑΒΕΕ ,7-85,7 7-3 ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ Η ΕΝΩΣΙΣ ΔΟΥΚΕΡΗΣ ΧΡ ,8-42,8 7-4 ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Α.Ε ,8-8,9 7-5 ΚΥΚΝΟΣ Α.Ε ,6-16,3 7-6 CaO ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ,9-22,2 7-7 ΡΑΙΚΟΣ A.E ,0-36,2 7-9 ΤΣΙΡΙΓΩΤΗΣ Α.& Α. Α.Ε ,1-28, ΑΙΜΟΣ CaO ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ ΑΕ ,7-20, ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ A.E ,8-20, ΔΕΒΕΤΖΟΓΛΟΥ Β.& Α. Α.Ε ,0-11, ΜΠΟΥΓΑ ΑΦΟΙ ΗΛΙΑ & ΣΙΑ Ο.Ε ,2-17, ΥΙΟΙ Θ. ΤΣΑΡΟΥΧΑ & ΣΙΑ Ο.Ε ,0 10, ΟΛΥΜΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ - Ν. ΣΙΑΜΗ & ΣΙΑ Ο.Ε ,1-12, Π. ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΕΠΕ ,4-2, ΔΕΛΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΣ CaO ΕΛΛΑΣ - ΑΜΥΝΤΑΙΟ ΑΒΕΣΤΟΠΟΙΙΑ ΒΟΛΟΥ ,9 19, ΤΣΑΒΔΑΡΙΔΗΣ Κ. & ΣΙΑ Ο.Ε ,6 ΣΥΝΟΛΟ ,9-23,7 Στον κλάδο παραγωγής γυαλιού, η ΓΙΟΥΛΑ αύξησε λίγο την παραγωγή της και τις εκπομπές της ( tnco2, αύξηση 8%). Η αύξηση 12

13 οφείλεται κυρίως σε λειτουργικούς λόγους και όχι σε αύξηση της ζήτησης. Στον κλάδο των κεραμικών παρατηρείται σημαντική μείωση των εκπομπών κατά 30 με το 2009 αλλά και του αριθμού των εγκαταστάσεων. Από τις 45 εγκαταστάσεις, οι τρεις δεν έκαναν επαλήθευση γιατί έχουν διακόψει τη λειτουργία τους ενώ άλλες 5-6 επαλή-θευσαν μεν εκπομπές αλλά και αυτές διέκοψαν τη λειτουργία τους κάποια στιγμή μέσα στο Η δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος της κεραμοποιίας φαίνεται και από το δείκτη βιομηχανικής παραγωγής του κλάδου που κινείται γύρω στο 30 (το 100 αντιστοιχεί στην παραγωγή του 2005). Αντίστοιχα, οι συνολικές εκπομπές του κλάδου ήταν μόλις το 28% των εκχωρηθέντων δικαιωμάτων. Στον επόμενο Πίνακα δίνονται τα αναλυτικά στοιχεία. Πίνακας 9: Εκπομπές κλάδου παραγωγής κεραμικών Α/Α Εγκατάσταση % σε σχέση με δικαιώματα με εκπομπές ΑΚΕΚ Α.Ε ,78-43, ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ ΑΦΟΙ Α.Ε ,24-17, ΒΑΒΟΥΛΙΩΤΗΣ-ΓΟΥΝΑΡΗΣ-ΜΗΤΑΚΗΣ/ΧΑΛΚΙΣ ΑΒΕΕ -58,47-9, ΒΑΒΟΥΛΙΩΤΗΣ-ΓΟΥΝΑΡΗΣ-ΜΗΤΑΚΗΣ/ΧΑΛΚΙΣ ΑΒΕΕ -61,71-17, Β.Ε.Α.Κ. ΑΕ , ΓΑΛΑΝΗΣ ΔΗΜ. & ΣΙΑ ΟΕ "TITAN" , ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ Γ. ΚΑΤΣΙΚΗΣ Α.Ε ,84-77, ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΛΛΑΤΙΝΗ , ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Α.Ε ,63-3, ΚΕΡΑΜΟΥΡΓΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΑΒΕΕ ΚΕΡΑΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΡΓΟΥΣ ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΚΛ. Γ. ΚΑΤΣΙΚΗ & ΣΙΑ Α.Ε -46,17 12, ΚΟΚΚΙΝΟΓΕΝΗΣ Ι.Δ. Α.Ε ,45-65, ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ Β. ΜΑΛΙΟΥΡΗ ΑΒΕΕ ,34-23, ΜΑΤΖΙΑΡΗΣ Α.Ε ΜΑΥΡΙΔΗΣ Α.Ε ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΡΑΜΟΤΟΥΒΛΟΠΟΙΙΑ ΑΒΕΕ -44,47-22, ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜ Ε.Π.Ε ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΑΦΟΙ ΧΡ.ΖΑΡΚΑΔΟΥΛΑ Α.Ε ΡΕΘΥΜΝΙΩΤΙΚΗ ΤΟΥΒΛΟΠΟΙΙΑ Α.Ε ,21-26, ΡΟΙΔΗ Γ.& Δ. ΑΦΟΙ Ο.Ε ALPHA KERAMICA Α.Ε ,44-12, ΣΟΛΩΜΟΥ Θ. ΑΦΟΙ ,03-70, ΤΕΧΝΟΚΕΡΑΜΙΚΗ ΑΒΕΕ ,80-11,16 13

14 Α/Α Εγκατάσταση % σε σχέση με δικαιώματα με εκπομπές ΦΙΛΚΕΡΑΜ JOHNSON A.E ,42-48, ΚΟΘΑΛΗΣ Α.Ε ,22-82, ΑΦΟΙ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΠΟΥΛΟΙ ΚΕΡΑΜΟΥΡΓΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε. -78,97-47, AΦΟΙ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΟΕ ,99-43, ΚΕΡΑΜΙΔΙΑ ΑΡΓΟΥΣ ΑΒΕΕ ,19-43, ΚΕΡΑΜΟΥΡΓΙΚΗ ΡΑΦΗΝΑΣ A.E ,31-45, ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ ,89-71, ΑΦΟΙ Γ. ΜΗΤΣΙΑΔΗ - Α. ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ Ο.Ε ,37-39, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ & ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΗΤΣΙΑΔΗΣ & ΥΙΟΙ Ο.Ε ,52 8, O TITAN - ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘ. ΜΟΥΓΙΟΣ Ε.Ε.Ε ,68 6, ΣΑΚΕΛΑΡΑΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α.Ε ,81-5, ΤΣΑΣΕΡΛΗΣ A.B.E.E ,00-32, ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Α.Ε ,32 9, TERRA A.E ,64-19, ΥΙΟΙ ΝΙΚΟΥ ΑΕΒΕ ,45-46, ΑΦΟΙ Δ. ΠΡΙΝΤΖΗ ΑΠΕΤΕ ,55-44, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΣΑΝΗΣ Α.Ε ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑ ΕΒΡΟΣ ,64-14, ΑΤΛΑΣ ΑΤΕΒΕ ΚΕΡΑΜΟΥΡΓΙΚΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ ΚΕΒΕ Α.Ε ,11 ΣΥΝΟΛΟ ,8-29,8 Στον κλάδο παραγωγής χαρτιού και χαρτονιού, δύο από τις 14 εγκαταστάσεις δεν λειτούργησαν. Συνολικά, οι εκπομπές του κλάδου μειώθηκαν κατά 8% αλλά η εικόνα αυτή δεν είναι ομοιόμορφη για όλο τον κλάδο. Έτσι, δύο εγκαταστάσεις αύξησαν σημαντικά την παραγωγή τους και την κατανάλωση καυσίμου ενώ άλλες τρεις μείωσαν τις εκπομπές τους περισσότερο από 25%. Στον επόμενο Πίνακα δίνονται τα αναλυτικά στοιχεία. Α/Α 10-1 Πίνακας 10: Εκπομπές κλάδου παραγωγής χαρτιού και χαρτονιού Εγκατάσταση GEORGIA PACIFIC ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ % σε σχέση με δικαιώματα % σε σχέση με εκπομπές ,5-19, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ,9-19, ΒΕΚΑ ΧΑΡΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Α.Ε ΒΙΟΧΑΡΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΑΕΒΕ ,9-9,6 14

15 Α/Α Εγκατάσταση % σε σχέση με δικαιώματα % σε σχέση με εκπομπές ΒΙΣ Α.Ε ,0-8, ΜΕΛ Α.Ε ,8 14, ΠΑΚΟ Α.Ε. (ΦΘΙΩΤΙΔΑ) ,0-10, ΠΑΤΡΑΪΚΗ ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ A.E ,3-6, ΤΕΧΝΟΧΑΡΤ Α.Ε.Β.Ε ,8 17, ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε ,8-26, ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε ,1-2, SONOCO Α.Ε ,3 0, ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ Α.Ε ,9-30, ΠΑΚΟ Α.Ε. (ΚΟΡΙΝΘΙΑ) ,2-36,3 ΣΥΝΟΛΟ ,1-8,1 15

16 Η αγορά δικαιωμάτων εκπομπών το Α τετράμηνο του 2011 EUAs Το πρώτο τετράμηνο του 2011 η αγορά των δικαιωμάτων αναστατώθηκε από τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν σε πολλά Μητρώα με κλοπές κωδικών λογαριασμών και δικαιωμάτων. Έτσι, για αρκετές ημέρες, τα χρηματιστήρια παρέμειναν κλειστά ενώ για όσες ημέρες λειτούργησαν, οι όγκοι συναλλαγών είναι πολύ χαμηλοί σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Η τιμή των δικαιωμάτων EUΑ παρουσίασε αυξητική τάση. Έτσι, από τα 14,22 που είχε κλείσει το 2010 (μέση τιμή Δεκεμβρίου), στα μέσα Μαρτίου του 2011 ξεπέρασε τα 16, ενώ έφτασε και τα 16,60, τιμή ρεκόρ μετά το Νοέμβριο του Έκτοτε, η τιμή κυμαίνεται μεταξύ 16 16,5. Οι όγκοι συναλλαγών είναι πολύ χαμηλοί. Ο μέσος ημερήσιος όγκος συναλλαγών του πρώτου τετραμήνου ήταν δικαιώματα. Αν ληφθεί υπόψη ότι υπήρξαν 3-4 ημέρες με σημαντικές αγοραπωλησίες πακέτων δικαιωμάτων, ο πραγματικός ημερήσιος όγκος δεν ξεπερνά τα EUAs. Έτσι, ενώ ο μέσος μηνιαίος όγκος συναλλαγών ήταν το 2010 περίπου δικαιώματα, τους πρώτους μήνες του 2011 έχει καταρρεύσει σε δικαιώματα. CER Αντίστοιχα προβλήματα συναλλαγών παρουσιάστηκαν και με τα δικαιώματα CER και οι συναλλαγές είχαν ανασταλλεί για αρκετές ημέρες. Η μέση μηνιαία τιμή των δικαιωμάτων CER ήταν το Δεκέμβριο του ,79 /CER με το spread μεταξύ EUA και CER να βρίσκεται λίγο κάτω από τα 2. Από το Φεβρουάριο, η τιμή των CER άρχισε να αυξάνεται και στα μέσα Μαρτίου ξεπέρασε τα 13. Έκτοτε, η τιμή τους παραμένει οριακά πάνω από τα 13 ενώ η μέγιστη τιμή τετραμήνου ήταν 13,30 (6/4/2011). Το spread έχει αυξηθεί και κυμαίνεται γύρω από τα 3, κάνοντας τις ανταλλαγές swap ιδιαίτερα συμφέρουσες σε σχέση με το παρελθόν. Το 2010, ο μέσος μηνιαίος όγκος συναλλαγών CER ήταν περίπου 3,8 εκατομμύρια CER. Το πρώτο τετράμηνο του 2011, το αντίστοιχο νούμερο ήταν 3,6 εκατομμύρια, λίγο μικρότερο σες σχέση με πέρυσι αλλά δεν εμφανίζει την τάση κατάρρευσης που εμφανίζεται στα EUAs. Το γεγονός αυτό οφείλεται αφενός στο καλό spread και αφετέρου στο γεγονός ότι πολλοί φορείς εκμετάλλευσης δεν είχαν προχωρήσει σε swap τα προηγούμενα 3 χρόνια και το πράττουν μαζικά φέτος. Αυτό ισχύει και για πολλές ελληνικές εγκαταστάσεις. ERU Από τις αρχές Δεκεμβρίου ξεκίνησε η συστηματική διαπραγμάτευση ERUs στο χρηματιστήριο BLUENEXT. Κατά τον πρώτο μήνα διαπραγμάτευσης, ο όγκος συναλλαγών ήταν 16

17 περίπου μονάδες και η τιμή τους κυμάθηκε γύρω στα 11,7 /ERU, περίπου η ίδια με αυτή των CER. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί λογικό λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο τα CER όσο και τα ERU απευθύνονται περίπου στην ίδια χρηματιστηριακή αγορά. Το πρώτο τετράμηνο του 2011, η τιμή των ERU ακολούθησε εκείνη των CER. Ο όγκος συναλλαγών είναι πολύ μικρός. Λιγότερα από ένα εκατομμύριο ERU ανταλλάχθηκαν κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους. Οι συναλλαγές αφορούν συνήθως προσυμφωνημένα πακέτα ενώ η χρηματιστηριακή εμπορευσιμότητα είναι σχεδόν μηδενική. Παράγωγα προϊόντα Το βασικό παράγωγο προϊόν δικαιωμάτων ρύπων είναι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης τα οποία διαπραγματεύονται κυρίως στο ICE (InterContinental Exchange), διάδοχο εταιρία του European Climate Exchange (ECX), όταν το τελευταίο και το Chicago Climate Exchange (CCX) αγοράστηκαν από το ICE. Το βασικό διαπραγματεύσιμο παράγωγο προϊόν (το οποίο παρακολουθείται και από το CO2NTROL) είναι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης Δεκεμβρίου. Στο διάγραμμα της επόμενης σελίδας δίνονται οι τιμές των συμβολαίων Δεκεμβρίου Οι τιμές τους ακολουθούν τις τιμές των EUA και είναι πάντα λίγο μεγαλύτερες από τις spot τιμές. Η τιμή των συμβολαίων Δεκεμβρίου 2011 ξεκίνησε από τα 14,5 στις αρχές του έτους και έφτασε έως και τα 17,29. Από τα μέσα Μαρτίου η τιμή τους κυμαίνεται μεταξύ 16,5 17,2. Σημειώνεται ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης δεν αφορούν πραγματτικές συναλλαγές δικαιωμάτων στη λήξη τους αλλά εκκαθαρίζονται με βάση την τρέχουσα τιμή (ουσιαστικά αποτελούν ένα στοίχημα μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή για την τιμή που θα έχουν τα EUA κατά την ημερομηνία λήξης του συμβολαίου). Ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών είναι περίπου 18,5 εκατομμύρια συμβόλαια. Γενικές τάσεις Οι βασικές παράμετροι που καθορίζουν τις τιμές των δικαιωμάτων είναι (α) η συμπεριφορά των ευρωπαϊκών εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής και (β) μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρείες που διαθέτουν σημαντικά χαρτοφυλάκια δικαιωμάτων. Επιπροσθέτως, η τιμή των δικαιωμάτων τους τελευταίους μήνες επηρεάστηκε σημαντικά από τα προβλήματα στις συναλλαγές, τα οποία προκάλεσαν μια επιπλέον σπανιότητα και αύξησαν την τιμή των δικαιωμάτων, παραπάνω από ότι αναμενόταν. Οι εκπομπές των ηλεκτροπαραγωγών εξαρτώνται τόσο από τη διαφορά τιμής μεταξύ γαιάνθρακα και φυσικού αερίου, όσο και από την προσδοκώμενη οικονομική ανάπτυξη, η οποία καθορίζει τη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος. Στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. έχει επανέλθει το θετικό πρόσημο στην μεταβολή του ΑΕΠ, μετά την κρίση 17

18 των δύο προηγούμενων ετών, γεγονός που αντανακλάται και στην αυξημένη ζήτηση δικαιωμάτων. Στην Ελλάδα παρατηρείται σημαντική ύφεση στη βιομηχανική παραγωγή που έχει οδηγήσει σε αντίστοιχα σημαντική μείωση της παραγωγής και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα πολλούς βιομηχανικούς κλάδους. Για παράδειγμα, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής στον κλάδο των κεραμικών, το 2010 έπεσε περίπου στο 50 με το Αυτό οδηγεί στην πώληση σημαντικών ποσοτήτων δικαιωμάτων από εταιρείες που θέλουν να βελτιώσουν τη ρευστότητά τους. Ωστόσο, το τελικό ισοζύγιο διαμορφώνεται και στην Ελλάδα από την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και από τους τρόπους κάλυψης της ζήτησης από τους ηλεκτροπαραγωγούς και ιδιαίτερα από τη ΔΕΗ. Έτσι, το 2010, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα μειώθηκε κατά περίπου MWh, σε σχέση με το 2009, ενώ σημειώνεται ότι και το 2009 είχε μειωθεί σημαντικά σε σχεση με το Στα διαγράμματα που ακολουθούν, παρουσιάζεται η εξέλιξη της τιμής των δικαιωμάτων EUA, CER, ERU και συμβολαίων εκπλήρωσης Δεκεμβρίου 2011 καθώς και του όγκου συναλλαγών. Σχήμα 1: Εξέλιξη των τιμών κλεισίματος δικαιωμάτων το πρώτο τετράμηνο του 2011 (πηγή: χρηματιστήρια Bluenext & ECX) 18

19 Σχήμα 2: Όγκος ημερήσιων χρηματιστηριακών συναλλαγών δικαιωμάτων το πρώτο τετράμηνο του 2011 (πηγή: χρηματιστήριο Bluenext) 19

20 Η αγορά ενεργειακών προϊόντων το πρώτο τρίμηνο του 2011 Αργό πετρέλαιο & προϊόντα πετρελαίου Το καλοκαίρι του 2010, η τιμή του αργού πετρελαίου άρχισε να αυξάνεται ως αποτέλεσμα της ζήτησης στις αναδυόμενες οικονομίες (κυρίως Κίνα και Ινδία) αλλά και λόγω της ανάκαμψης των δυτικών οικονομιών μετά την χρηματοπιστωτική κρίση των προηγούμενων 18 μηνών. Στις αρχές του 2011, η τιμή του αργού (WTI) ήταν στα 91,59 $/bbl. Τους πρώτους δύο μήνες του έτους η τιμή είχε μια μικρή κάμψη και στα μέσα Φεβρουαρίου έφτασε έως και τα 83,13 $/bbl. Έκτοτε, η τιμή άρχισε και πάλι να ανεβαίνει, εν μέρει και λόγω των πολιτικών αναταραχών σε χώρες της βόρειας Αφρικής και του Περσικού. Στις αρχές Μαρτίου, η τιμή ξεπέρασε τα 100 $/bbl και στις 8/4 ξεπέρασε και τα 110 $/bbl. Παράλληλα με το πετρέλαιο, παρατηρείται αύξηση των τιμών των μετάλλων αλλά και άλλων χρηματιστηριακών προϊόντων όπως τα τρόφιμα και το βαμβάκι. Οι τιμές του αργού πετρελαίου εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να παραμένουν υψηλές, πάνω από τα 100 $/bbl, επηρεαζόμενες από τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν (πολιτικές αναταραχές και αύξηση της ζήτησης). Τον τελευταίο μήνα την τιμή του πετρελαίου επηρεάζουν και οι εξελίξεις της καταστροφής στην Ιαπωνία που έχουν αυξήσει τις ανάγκες εισαγωγής πετρελαίου στη χώρα για την βραχυχρόνια κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, μετά τη διακοπή ενός αριθμού πυρηνικών εγκαταστάσεων. Οι τιμές των προϊόντων πετρελαίου ακολουθούν σε γενικές γραμμές τις τάσεις του αργού αλλά και τις ιδιαιτερότητες της μεσογειακής αγοράς, η οποία έκρινε διαφορετικά την ελληνική κρίση. Η μέση ετήσια τιμή διυλιστηρίου για το μαζούτ (180 1%S) στην Ελλάδα ήταν 42,03 $/MWh. Δεδομένου ότι η τιμή αυτή αφορά τη μεσογειακή αγορά, άρχισε να αυξάνει από τις αρχές του 2011 γιατί επηρεάστηκε άμεσα από την πολιτική αναταραχή στη βόρεια Αφρική. Στα μέσα Φεβρουαρίου ξεπέρασε τα 50 $/MWh και τον Απρίλιο παρέμεινε πολύ κοντά στα 60 $/MWh. Από τα τέλη Απριλίου παρατηρείται μια μικρή υποχώρηση στα 55 $/MWh. Στον επόμενο Πίνακα δίνεται η διακύμανση της τιμής του αργού πετρελαίου (WTI spot) κατά το πρώτο τετράμηνο του