3 η Επιστημονική Συνάντηση για τις τοπικές ποικιλίες: Οπωροκηπευτικά, αμπέλι & ελιά

Transcript

1 3 η Επιστημονική Συνάντηση για τις τοπικές ποικιλίες: Οπωροκηπευτικά, αμπέλι & ελιά Διατήρηση τοπικών ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης Μ. Παπαευθυμίου, Ι. Φερμαντζής ΓΠΑ, 6 Φεβρουαρίου 2015

2 Ορισμοί Τοπική ποικιλία (local variety): αποτελεί ένα δυναμικό πληθυσμό με ιστορική προέλευση, διακριτή ταυτότητα και στερείται επιστημονικής βελτιωτικής παρέμβασης, όπως επίσης είναι συχνά γενετικά ποικιλόμορφη, έχει τοπική προσαρμοστικότητα και συνδέεται με παραδοσιακά συστήματα καλλιέργειας (CamachoVilla et al. 2005). Γενετική Διάβρωση (genetic erosion): Η απώλεια γενετικής ποικιλομορφίας μεταξύ και εντός πληθυσμών ή ποικιλιών του ίδιου είδους με την πάροδο του χρόνου, ή η μείωση της γενετικής βάσης κάποιου είδους λόγω ανθρώπινης παρέμβασης ή περιβαλλοντικής αλλαγής (Οδηγία 2009/145/ΕΚ της Επιτροπής).

3 Εντατική γεωργία Θεσμικό πλαίσιο Γενετική Διάβρωση Έλλειψη ενδιαφέροντος, ενημέρωσης ευαισθητοποίησης γεωργών & καταναλωτών

4 Πλεονεκτήματα Τοπικές Ποικιλίες Εκτεταμένη γενετική βάση (αντιμετώπιση επιδημιών, πρδ. Ιρλανδίας 1845) Καλύτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (άρωμα, γεύση, χρώμα) Μικρότερες απαιτήσεις σε εισροές, γιατί είναι προσαρμοσμένες στις τοπικές εδαφοκλιματικές συνθήκες Αποτελούν κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς Σημαντικότερο Μειονέκτημα Χαμηλές αποδόσεις/στρέμμα χαμηλότερη πρόσοδος

5 Γεωργο περιβαλλοντικο κλιματικές ενισχύσεις Agri environment measures, art. 28 Γενικά: Δεσμεύσεις πενταετούς διάρκειας Δικαιούχοι: γεωργοί, ομάδες γεωργών, φυσικά/ή νομικά πρόσωπα, ή άλλοι διαχειριστές γης που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν, σε εθελοντική βάση, μία ή περισσότερες γεωργο περιβαλλοντικο κλιματικές δεσμεύσεις σε γεωργική γη. Στόχος: η διατήρηση, η προώθηση, η εφαρμογή γεωργικών πρακτικών με ευνοϊκές συνέπειες για το περιβάλλον και το κλίμα, & ηδιατήρησηκαιηενίσχυσητηςβιοποικιλότηταςτωνγενετικών πόρων στη γεωργία.

6 Άρθρο 28 Καν. (ΕΚ) 1305/2013 ΠΑΑ Πολλαπλή Συμμόρφωση Καν. (ΕΕ) 1306/2013 (κριτήριο επιλεξιμότητας) Εκτελεστικός Καν. (ΕΕ) 808/2014 της Επιτροπής Θεσμικό Πλαίσιο γεωργοπεριβαλλοντικοκλιματικών ενισχύσεων Άρθρα Καν. (ΕΚ) 1307/2013 Πρασίνισμα (γραμμή βάσης) Κατ εξουσιοδότηση Καν. (ΕΕ) 807/2014 της Επιτροπής

7 Δράση: Διατήρηση τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση Σκοπός: Προστασία της γεωργικής βιοποικιλότητας & της γενετικής ποικιλότητας. Προστασία & αειφορική χρήση των φυτογενετικών πόρων. Προώθηση καλλιέργειας τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών ποικιλιών. Στήριξη μικροκαλλιεργητών γεωργών που καλλιεργούν ή θέλουν να καλλιεργήσουν τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούςποικιλίες.

8 Δεσμεύσεις Η καλλιέργεια ενός ή περισσοτέρων τοπικών, αβελτίωτων πληθυσμών ποικιλιών (5 ης περίοδος δέσμευσης). Χρήση σπόρου από την Τράπεζα Διατηρήσεως Γενετικού Υλικού του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ. Στην περίπτωση ιδιοπαραγόμενου σπόρου θα αποστέλλεται δείγμα στην ανωτέρω Τράπεζα στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου. Συνεργασία & χορήγηση δείγματος σπόρου ή άλλου πολ/κού υλικού ή κάθε άλλης σχετικής πληροφορίας, στο πλαίσιο ελέγχων ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο τους ζητηθεί από υπηρεσίες και φορείς του πρώην ΥΠΑΑΤ. Δυνατότητα εναλλαγής αγροτεμαχίου στην περίπτωση ετήσιων αροτραίων καλλιεργειών στη διάρκεια της πενταετίας.

9 Πίνακας Τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση Διαβούλευση με εμπλεκόμενους φορείς (π.χ. Τράπεζα Διατηρήσεως Γενετικού Υλικού του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ΜΚΟ κτλ.). Απαραίτητες προϋποθέσεις ένταξης τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών ποικιλιών στον πίνακα: 1. Δείγμα αναφοράς. 2. Σαφής περιγραφή χαρακτηριστικών. 3. Ιστορικά στοιχεία καταγωγής.

10 Δράσεις Αδειοδοτήσεις εξερευνητικών αποστολών συλλογής φυτογενετικού υλικού. Προγράμματα συλλογής, διάσωσης, διατήρησης & προστασίας γενετικού υλικού (Γ ΚΠΣ ): 1. Εξερευνητικές αποστολές 2. Αναπολλαπλασιασμό γενετικού υλικού 3. Χαρακτηρισμό γενετικού υλικού 4. Τεκμηρίωση γενετικού υλικού 5. Προστασία στον αγρό (on farm): Μέτρο 3.8 Διατήρηση Εκτατικών Καλλιεργειών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση

11 Προτάσεις Ίδρυση μιας Εθνικής Τράπεζας Φυτογενετικού Υλικού, υπό την εποπτεία της Δ/νσης Χωροταξίας, Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής Σύσταση μιας Συμβουλευτικής Επιτροπής (Φυτο)γενετικών Πόρων Συντονισμός εμπλεκόμενων φορέων (π.χ. Τ.Δ.Γ.Υ. ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, Βοτανικοί Κήποι, ΜΚΟ, κτλ.) Ενημέρωση ευαισθητοποίηση γεωργών με παροχή κινήτρων Ενημέρωση καταναλωτών για τα οφέλη των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών ποικιλιών στην προστασία του περιβάλλοντος, στην υγεία κτλ.

12 «Όποιος ελέγχει το γενετικό υλικό των (φυτο)γενετικών πόρων ελέγχει την παγκόσμια διατροφή»