ΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΓΥΡΙΟΣ Γ. ΕΥΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Transcript

1 ΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΓΥΡΙΟΣ Γ. ΕΥΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Σχετικά με την απασχόληση μαιών σε Νοσηλευτικό Τμήμα τωνκυ, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: Α) Με δεδομένο ότι λειτουργεί μαιευτική κλινική ή γυναικολογικό τμήμα στο νοσοκομείο που βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα για να δέχεται και έκτακτα περιστατικά, οι μαίες και μαιευτές που έχουν προσληφθεί και εργάζονται στο μαιευτικό γυναικολογικό τμήμα ή στην αίθουσα τοκετών και στην αίθουσα τοκετών, έχουν τα καθήκοντα που αναφέρονται στο άρθρο 2 του Π.. 351/ και που τα σημαντικότερα από αυτά είναι ενδεικτικώς τα ακόλουθα: ι)παροχή ολοκληρωμένης νοσηλευτικής φροντίδας της εγκύου-επιτόκου στο νοσοκομείο και στο σπίτι. Έκδοση πιστοποιητικού γέννησης σε περίπτωση εκτέλεσης τοκετού από την ίδια. ιι)εκτέλεση φυσιολογικού τοκετού περιναιοτομίας μετά από τοπική αναισθησία και συρραφή περιναίου. ιιι)εκτέλεση τοκετού επί ισχιακής προβολής σε περίπτωση ανάγκης και απουσίας Μαιευτήρος. ιν) Εγκαιρη διάγνωση παθολογικών συμπτωμάτων στην επίτοκο και το έμβρυο που απαιτούν παρέμβαση ιατρού και συνεργασία με τον ιατρό σε περίπτωση μαιευτικής επέμβασης. ν)λήψη απαραίτητων και επειγόντων μέτρων που επιβάλλονται σε απουσία ιατρού (δακτυλική αποκόλληση πλακούντα και επισκόπηση μήτρας). νι)παρακολούθηση και νοσηλευτική φροντίδα λεχώνας στο νοσοκομείο και στο σπίτι μέχρι έξι εβδομάδες κλπ. Στα καθήκοντα αυτά περιλαμβάνεται και η ανάγκη διακομιδής μαιευτικού περιστατικού. Β) Με το άρθρο 103 παρ. 1 του Ν. 1579/ προβλέπεται ότι: «Θέσεις νοσηλευτών καταλαμβάνουν ΜΟΝΟ όσοι φέρουν τίτλο και άδεια άσκησης επαγγέλματος νοσηλευτή. Οργανικές θέσεις νοσηλευτών ΠΕ και ΤΕ δεν μεταφέρονται σε υποδεέστερο κλάδο» Με το άρθρο 104 του ιδίου Νόμου προβλέπεται ότι: «Νοσηλευτική ειδικότητα κατά τις διατάξεις του Νόμου 1579/1985 μπορεί να αποκτούν και μαίες-τες που κατέχουν οργανική θέση νοσηλεύτριας-του επί οκτώ (8) τουλάχιστον χρόνια σε κρατικά νοσηλευτήρια».

2 Με την υπ αριθμόν πρωτοκόλλου Α3β/οικ.5013/ εγκύκλιο της ιεύθυνσης Ιατρικής Αντίληψης του Υπουργείου Υγείας, ύστερα από την δημοσίευση των οργανισμών των νοσοκομείων κατά την διαδικασία ένταξης του προσωπικού που υπηρετούσε στις κατά κλάδο θέσεις, σε ορισμένα νοσοκομεία προέκυψε το ζήτημα σε ποιο κλάδο θα ενταχθούν οι πτυχιούχοι σχολών μαιών που έχουν διοριστεί σε θέσεις νοσηλευτών-τριών με βάση τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 580/1977 (ΦΕΚ 106/ ). Ως λύση του ζητήματος αυτού προκρίθηκε ότι, οι μαίες και μαιευτές που διορίζονται σε θέσεις νοσηλευτών-τριών ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΛΑ ΟΥ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΛΑ Ο ΑΥΤΟ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΙΠΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. Κατόπιν των ανωτέρω, στο επιμέρους θέμα η γνώμη μας είναι η ακόλουθη: 1/. εν μπορεί να υποχρεωθεί ο μαιευτής-μαία να απασχοληθεί σε αλλότρια καθήκοντα και δη νοσηλευτικά, (εάν δεν έχει αποκτήσει σύμφωνα με τα προεκτεθέντα την ειδικότητα του νοσηλευτή) διότι αυτά ρυθμίζονται και προβλέπονται από το άρθρο 1 του ανωτέρω Π.. 351/ σε συνδυασμό με το άρθρο 103 του ανωτέρω Ν. 1579/ που αυτά τα καθήκοντα ασκούνται ΜΟΝΟ από νοσηλευτές. 2/. Χρειάζεται έγγραφη απόφαση της ιοίκησης για απασχόληση στα τμήματα γενικής νοσηλευτικής μαιών-μαιευτών για να καλύψουν νοσηλευτικές ανάγκες εκτός ειδικότητος, η οποία θα έχει προσωρινό χαρακτήρα και δεν αρκεί η προφορική εντολή, γιατί δημιουργούνται ευθύνες ποινικές και αστικές πέραν των κατά καθήκον εκτελουμένων, ώστε την ευθύνη να φέρει η ιοίκηση και όχι ο απασχολούμενος. Η απασχόληση αυτή δεν μπορεί να επαναλαμβάνεται καταχρηστικά γιατί και για τη ιοίκηση δημιουργούνται ευθύνες που προβλέπονται ρητά από τις διατάξεις του ειδικού Νόμου περί κανόνων εργασίας που ισχύουν και στον ευρύτερο ημόσιο Τομέα και είναι δευτερεύουσα σε σχέση με τα κύρια καθήκοντα που απορρέουν από την θέσης τους και την ειδικότητά τους. 3/. Πρέπει να ικανοποιείται πρωτίστως το κύριο καθήκον και όχι το πάρεργο, όταν μάλιστα δεν καλύπτεται η μαία-μαιευτής από έγγραφη εντολή, καθόσον σε περίπτωση που συμβεί περιστατικό μαιευτικό-γυναικολογικό και που εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της μαίας-μαιευτή, την ευθύνη από πράξη ή

3 παράλειψή τους φέρουν αποκλειστικά αυτοί και επομένως προέχει η εκτέλεση του κυρίου καθήκοντος. 4/. Κατηγορίες κυρώσεων: Α) ΑΣΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ Σύμφωνα με το άρθρο 914 του Αστικού Κώδικα «όποιος ζημιώνει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει». Προϋπόθεση της ευθύνης αυτής είναι πράξη ή παράλειψη κάποιου. Η πράξη πρέπει να οφείλεται σε ανθρώπινη συμπεριφορά εξωτερική (αντιληπτή στις αισθήσεις) και εκούσια (ηθελημένη και όχι εξαναγκασμένη λόγω πχ ανωτέρας βίας). Η παράλειψη υφίσταται όταν υπάρχει υποχρέωση για ορισμένη ενέργεια απέναντι σε τρίτον και δεν πραγματοποιείται. Για την αποζημίωση της διάταξης αυτής απαιτείται το παράνομο και το υπαίτιο της συμπεριφοράς. Στην προκειμένη περίπτωση, οι μαίες-μαιευτές να ενεργήσουν κατά παράβαση των νόμιμων υποχρεώσεων και καθηκόντων τους και η απόκλιση αυτή να οφείλεται σε υπαιτιότητά τους, δηλαδή δόλο ή αμέλεια. Εάν η ζημιά, δηλαδή ο θάνατος, δεν οφείλεται στο παράνομο και υπαίτιο, δηλαδή η μαία-μαιευτής έκανε ότι ήταν δυνατόν, τότε ευθύνη για αποζημίωση δεν στοιχειοθετείται. Σύμφωνα με το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα, σε περίπτωση αδικοπραξίας (σημ. παράβαση του άρθρου 914 ΑΚ), ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, θετική όπως επιπλέον έξοδα που προκύπτουν από την αμέλεια και αφορούν μεταφορές, νοσήλεια, αποζημιώσεις τρίτων κλπ ή αποθετική/αρνητική, όπως απώλεια εσόδων από εργασία κλπ., το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποιήση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας του, δηλαδή για την έγκυο γυναίκα. Σε περίπτωση θανάτωσης του εμβρύου ή της γυναίκας εγκύου η χρηματική αυτή ικανοποίηση/αποζημίωση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια και συγγενείς του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης. Η ηθική βλάβη είναι η ανεπίδεκτη χρηματικής αποτίμησης ζημία που υφίσταται από την προσβολή του προσώπου σε έννομα αγαθά του που προστατεύονται από τον νόμο, όπως η υγεία του. Η ψυχική οδύνη καλύπτει τον ψυχικό πόνο που δοκίμασαν οι συγγενείς του θανόντα για την απώλεια προσφιλούς προσώπου και σκοπό έχει την κτήση περιουσιακών αγαθών, με τα οποία θα γίνει η ηθική παρηγοριά και ψυχική ανακούφισή τους. Β) ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

4 Σύμφωνα με το άρθρο 302παρ.1 του Ποινικού Κώδικα «όποιος επιφέρει από αμέλεια το θάνατου άλλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών». Για την στοιχειοθέτηση του εγκλήματος αυτού της ανθρωποκτονίας από αμέλεια απαιτείται αμέλεια της μαίας-μαιευτή. ηλαδή κατά τον ορισμό αυτής στο άρθρο 28 ΠΚ, η μαία/μαιευτής «..από έλλειψη της προσοχής την οποία όφειλε κατά τις περιστάσεις και μπορούσε να καταβάλει είτε δεν πρόβλεψε το αξιόποινο αποτέλεσμα που προκάλεσε η πράξη του είτε το πρόβλεψε ως δυνατό, πίστεψε όμως ότι δεν θα επερχόταν». Κατά δε τα άρθρα 308, 309 και 310 του Ποινικού Κώδικος προβλέπονται ποινές φυλάκισης μέχρι τριών ετών, τουλάχιστον τριών μηνών και τουλάχιστον δύο ετών αντίστοιχα για τα αδικήματα της απλής σωματικής βλάβης, δηλαδή κάκωσης ή βλάβης της υγείας του εμβρύου ή της εγκύου, της επικίνδυνης σωματικής βλάβης, δηλαδή κίνδυνο για τη ζωή ή βαριά σωματική βλάβη εμβρύου ή της εγκύου, και της βαριάς σωματικής βλάβης, δηλαδή με επακόλουθο τη βαριά σωματική βλάβη ή διανοητική πάθηση του εμβρύου ή της εγκύου, αντίστοιχα. Στην τελευταία περίπτωση της βαριάς σωματικής βλάβης, αν συνεπεία αυτής ο παθών περιέρχεται σε κίνδυνο ζωής ή προξενείται σε αυτόν βαριά και μακροχρόνια ασθένεια ή σοβαρός ακρωτηριασμός ή επί μακρόν και σημαντικά παρακωλύεται στη χρήση τους σώματος και της διανοίας του, προβλέπεται ποινή φυλακίσεως τουλάχιστον δύο ετών. Αν ως επακόλουθο ήταν ο θάνατος εμβρύου ή της εγκύου, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 311 ΠΚ περί θανατηφόρας βλάβης. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 304 Α ΠΚ περί σωματικής βλάβης εμβρύου ή νεογνού «όποιος επενεργεί παράνομα στην έγκυο με αποτέλεσμα να προκληθεί βαριά βλάβη στο έμβρυο ή να εμφανιστεί το νεογνό βαριά πάθηση του σώματος ή της διανοίας τιμωρείται κατά τις διατάξεις του άρθρου 310 ΠΚ», όπως παραπάνω. Επίσης, στον Ποινικό Κώδικα (άρθρο 441) προβλέπεται ότι σε περίπτωση που μαίες-μαιευτές αρνούνται χωρίς δικαιολογημένο κώλυμα την εκτέλεση των έργων τους ή αναφορικά με αυτή γίνονται υπαίτιοι οποιασδήποτε αμέλειας από την οποία μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άλλον τιμωρούνται με πρόστιμο ή με κράτηση μέχρι τριών μηνών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη. Σημείωση: Οι ανωτέρω παραβάσεις του Ποινικού Κώδικα διώκονται αυτεπάγγελτα (περιπτώσεις θανατώσεως) ή ύστερα από

5 έγκληση της παθούσας ή των γονέων του εμβρύου και διανοίγεται ποινική δίκη. Για τις αποζημιώσεις των άρθρων 914 και 932 του ΑΚ διανοίγεται αστική δίκη ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων. Επιπρόσθετα, εάν η μαία ή ο μαιευτής παρέχουν τις υπηρεσίες τους στο δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημοσίου τομέα διανοίγεται αστική δίκη ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων. Γ) ΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ Με το νομοθετικό διάταγμα 2593, άρθρο 19, εδάφιο β, προβλέπεται πειθαρχική εξουσία, η οποία ασκείται από τα πειθαρχικά συμβούλια των ιατρικών συλλόγων που λειτουργούν στην έδρα των ΣΕΜ. Βάσει δε αυτού του διατάγματος η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος της μαίας ή του μαιευτή ανακαλείται με απόφαση του Υπουργού κοινωνικών υπηρεσιών-υγείας στις ακόλουθες περιπτώσεις: ι) Σε περίπτωση μη παροχής υπηρεσίας υπαίθρου αρχικά μετά την απόκτηση αδείας ασκήσεως επαγγέλματος, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα, ή για μη παροχή υπηρεσίας σε μαιευτήρια, στα οποία υπάρχουν και λειτουργούν σχολές μαιών (άρθρο 8 ν.δ. 2593). ιι) Σε περίπτωση εκτελέσεως οιασδήποτε μαιευτικής ή γυναικολογικής επεμβάσεως (άρθρο 11 παρ. 2 ν.δ. 2593). ιιι) Σε περίπτωση υπερβάσεως από πρόθεση των καθηκόντων των μαιών-μαιευτών ή επίδειξης ασυγνώστου (=ασυγχώρητης) αμελείας περί την εκτέλεση των καθηκόντων τους επέρχεται πρόσκαιρη αφαίρεση και σε περίπτωση επανειλημμένης υπερβάσεως διαρκής αφαίρεση της αδείας ασκήσεως επαγγέλματος. Ανάλογα δε με τη βαρύτητα της πράξεως ή παραλείψεως προβλέπονται και οι σχετικές κυρώσεις. Συμπέρασμα: Συμφωνούμε με τη γνωμοδότηση. Σύμφωνα με τα ισχύοντα, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων, οι μαίες και οι μαιευτές δεν επιτρέπεται να απασχολούνται σε καθήκοντα ξένα προς την ειδικότητά τους.