Πρεσβεία της Ελλάδος στο Βέλγιο Γραφείο Οικονοµικών & Εµπορικών Υποθέσεων Η ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ

Transcript

1 Πρεσβεία της Ελλάδος στο Βέλγιο Γραφείο Οικονοµικών & Εµπορικών Υποθέσεων Η ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ Βρυξέλλες, Μάρτιος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ...3 Κατάταξη παγκόσµιων παραγωγών ελαιολάδου 2009/ Παγκόσµια παραγωγή ελαιολάδου ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΑΓΟΡΑ...4 Εξέλιξη παραγωγής ελαιολάδου Ισπανίας, Ελλάδας, Ιταλίας 1990/ / Προέλευση βελγικών εισαγωγών ελαιολάδου ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ...5 Βελγική κατανάλωση ελαιολάδου...5 Πώληση ελαιολάδου στο Βέλγιο ανά ποσότητα συσκευασίας ΤΙΜΕΣ...6 Πίνακας τιµών ΙΚΤΥΑ ΙΑΝΟΜΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ...8 Εξαγωγές ελληνικού ελαιολάδου χύµα/τυποποιηµένο ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑ Ο...9 Συναλλαγές µε τρίτες χώρες...9 α. Έκδοση αδειών εισαγωγής...9 β. Κοινό δασµολόγιο...9 γ. Eµπόδια στις συναλλαγές...9 δ. Μέτρα διασφάλισης...10 ε. Τιµές των άλλων ελαίων φυτικής προέλευσης

3 Η ΑΓΟΡΑ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΣΤΟ ΒΕΛΓΙΟ Η παραγωγή ελαιολάδου αποτελεί έναν από τους βασικότερους γεωργικούς κλάδους των Νότιων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία, έχοντας ως κράτη µέλη της τις τρεις σηµαντικότερες χώρες παραγωγής, είναι η πρώτη παραγωγός και καταναλώτρια ελαιολάδου παγκοσµίως. ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ 2009/ ΧΩΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ (µονάδα µέτρησης: 1000 τόνοι) Ευρωπαϊκή Ένωση 2148,5 74,6% Ισπανία 1200,0 41,6% Ιταλία 540,0 18,7% Ελλάδα 348,0 12,1% Πορτογαλία 50,0 1,7% Τυνησία 150,0 5,2% Συρία 140,0 4,9% Μαρόκο 95,0 3,3% Αλγερία 50,0 1,7% Ιορδανία 27,5 1,0% Αργεντινή 16,0 0,6% Λιβύη 15,0 0,5% Υπόλοιπες χώρες 261,0 8,7% Αλγερία1,7% Πορτογαλία 1,7% Μαρόκο 3,3 Συρία 4,9 Ποσοστό παγκόσµιας παραγωγής Παγκόσµια παραγωγή ελαιολάδου 2009/10 Αργεντινή 0,6% Ιορδανία 1% Λιβύη 0,5% Υπόλοιπες χώρες 8,7% Ισπανία 41,6% Ισπανία Ιταλία Ελλάδα Τυνήσια Συρία Μαρόκο Πορτογαλία Αλγερία Τυνησία 5,2% Ελλάδα 12,1% Ιταλία 18,7% Ιορδανία Αργεντινή Λιβύη Υπόλοιπες χώρες 1 Πηγή : 3

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Παρά το γεγονός ότι η ελληνική παραγωγή ελαιολάδου είναι η τρίτη υψηλότερη παγκοσµίως, και βρίσκεται περίπου στο ίδιο επίπεδο µε την ιταλική από άποψεως ποσότητας, το µερίδιο των ελληνικών εξαγωγών ελαιολάδου στο Βέλγιο, σε σχέση µε το ιταλικό µερίδιο, είναι σαφώς χαµηλότερο. Παραγωγή 1990/1 1991/2 1992/3 1993/4 1994/5 1995/6 1996/7 1997/8 1998/ /0 ( 000 τον.) Ισπανία 639, ,1 550,9 538,8 337,6 947, ,9 669,1 Ιταλία 163,3 674, ,5 735 Ελλάδα Παραγωγή 2000/1 2001/2 2002/3 2003/4 2004/5 2005/6 2006/7 2007/8 2008/9 2009/0 ( 000 τον.) Ισπανία 973,7 1411,4 861, ,8 826,9 1111,4 1236, Ιταλία , , Ελλάδα , Το Βέλγιο, χώρα αµιγώς εισαγωγής ελαιολάδου, καλύπτει τις ανάγκες της εσωτερικής ζήτησης µε εισαγωγές πρωτίστως από την Ιταλία και την Ισπανία κι έπειτα από την Ελλάδα και τη Γαλλία. 4

5 Παρά το γεγονός ότι το ελληνικό ελαιόλαδο αναγνωρίζεται για την ανώτερη ποιότητά του και την υψηλή διατροφική αξία του, καθώς και παρά τη σχετικά ανταγωνιστική τιµή του, παραδοσιακά ο βέλγος καταναλωτής προτιµά το ιταλικό ή το ισπανικό λάδι. 2. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η εγχώρια κατανάλωση ελαιολάδου, παρουσίασε σαφή σηµεία κάµψης µεταξύ των ετών 2006 και Τούτο αποδίδεται: α) Στην αύξηση των τιµών του προϊόντος (κατά 20% περίπου), β) στη σηµαντική άνοδο της κατανάλωσης παρεµφερών προϊόντων, και γ) στη γενικότερη µείωση της καταναλωτικής δαπάνης των βελγικών νοικοκυριών για τρόφιµα λόγω της αύξησης της τιµής του πετρελαίου. Κατανάλωση 2000/1 2001/2 2002/3 2003/4 2004/5 2005/6 2006/7 2007/8 2008/9 2009/0 ( 000 τον.) 12,4 12,7 11,8 11,4 12,3 11,7 6,2 3,2 4,9 8,6 5

6 Από το 2008 κι έπειτα, καταγράφεται µια νέα αύξηση της κατανάλωσης ελαιολάδου, η οποία ανέρχεται σε 8,6 χιλιάδες τόνους. Η αύξηση αυτή αφορά ειδικά στις οικονοµικές συσκευασίες, ιδίως στα πεντάλιτρα, που διοχετεύονται κυρίως από τους εισαγωγείς ελληνικών προϊόντων στην οµογένεια και σε εστιατόρια, ενώ οι συσκευασίες ενός λίτρου διανέµονται περισσότερο στις υπεραγορές. Το ελληνικό ελαιόλαδο διοχετεύεται, κατά ποσοστό 90% περίπου, σε µέλη της ελληνικής κοινότητας και στα ελληνικά εστιατόρια του Βελγίου, αν και τα τελευταία χρόνια σηµειώνεται οριακά αυξητική τάση στην κατανάλωση ελληνικού ελαιολάδου από βέλγους καταναλωτές. 3. ΤΙΜΕΣ Η πρακτική της ιδιωτικής ετικέτας, µε την επωνυµία της εκάστοτε αλυσίδας υπεραγοράς ακολουθείται από τα µεγάλα σούπερ µάρκετ του Βελγίου, παρέχοντας το συγκριτικό πλεονέκτηµα της φθηνής τιµής για τα ανώνυµα προϊόντα. Ενδεικτικά, παραθέτουµε τις λιανικές τιµές ελαιολάδου σε τρεις από τις µεγαλύτερες υπεραγορές της χώρας : Επωνυµία Τύπος Συσκευασία Ποσότητα (Λίτρο) Τιµή ( ) Τιµή( ) /Λίτρο DELHAIZE Ιταλικό Bertolli Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,5 4,56 9,12 λάδι Παρθένο Γυάλινη 0,5 4,09 8,18 Carapelli Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 7,84 10,45 Συσκευασίας Delhaize Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 5,49 7,32 Ισπανικό Borges Παρθένο Γυάλινη 2 10,15 5,08 λάδι Συσκευασίας Delhaize Έξτρα παρθένο Γυάλινη 1 4,99 6,65 6

7 Ελληνικό λάδι Συσκευασίας Έξτρα παρθένο Πλαστική 1 2,36 2,36 Delhaize discount ΑΒ Έξτρα παρθένο Βαρέλι 3 15,99 5,33 Κορονέικο Έξτρα παρθένο Γυάλινη 1 7,99 7,99 Συσκευασίας Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 4,49 5,99 Delhaize COLRUYT Ιταλικό Pietro Coricelli Έξτρα παρθένο Γυάλινη 1 7,49 7,49 λάδι Pietro Coricelli Έξτρα παρθένο Γυάλινη 1 6,99 6,99 (Terra de Bari) Ισπανικό Abasa Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,5 5,45 10,10 λάδι Borges Optima Έξτρα παρθένο Πλαστική 2 5,49 2,75 Borges Έξτρα παρθένο Πλαστική 2 10,99 5,50 Ελληνικό Terra Creta Έξτρα παρθένο Γυάλινη 1 8,39 8,39 λάδι Κολυµβάρι Terra Creta Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,25 3,99 15,96 Terra Creta Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,5 4,97 9,94 Culino Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 4,47 5,96 CARREFOUR Ιταλικό Carappelli Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 7,80 10,40 λάδι 0,25 3,89 15,56 Bertolli Originale Έξτρα παρθένο Γυάλινη 1 8,59 8,59 Συσκευασίας Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,5 3,99 7,98 Carrefour Ισπανικό Borges Έξτρα παρθένο Πλαστική 2 12,99 6,50 λάδι Γυάλινη 0,75 6,29 8,39 Συσκευασίας Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 4,29 5,72 Carrefour 0,5 3,29 6,58 Ελληνικό Carrefour Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,5 4,99 9,98 λάδι private label Appellation d origine protégée Κρήτης Γαλλικό λάδι Συσκευασίας Carrefour Puget Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,5 3,99 7,98 Έξτρα παρθένο Γυάλινη 0,75 6,65 8,87 0,5 4,45 8,90 Σε γενικές γραµµές, παρατηρείται ότι η Ισπανία προτείνει το φθηνότερο ελαιόλαδο στη βελγική αγορά, καθώς οι τιµές των ιταλικών και των ελληνικών ελαίων είναι υψηλότερες. Η τιµή του ελληνικού ελαιολάδου, συσκευασµένου από ξένο σουπερµάρκετ κυµαίνεται γύρω στα 6,99 το λίτρο. 7

8 4. ΙΚΤΥΑ ΙΑΝΟΜΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ Το 60% της διανοµής του ελαιολάδου (του οποίου, το 85% αντιστοιχεί σε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο) γίνεται µέσω των µεγάλων αλυσίδων ειδών διατροφής (Carrefour-GB, Delhaize και Colruyt) και µέσω των καταστηµάτων hard discount µε κυριότερους εκπρόσωπους τα Aldi και Lidl. Τα ελληνικά ελαιόλαδα διατίθενται κυρίως στα µεγάλα σουπερµάρκετ (Carrefour, Delhaize), σε κάποια soft discount καταστήµατα (Colruyt) και στους εισαγωγείς ελληνικών τροφίµων. Ένα µέρος των παραπάνω σουπερµάρκετ (Delhaize, Colruyt και Makro) εισάγουν µεγάλες ποσότητες ελληνικού ελαιολάδου απευθείας από Ελλάδα, ενώ σε κάποια άλλα (Cora και Match) το ελληνικό ελαιόλαδο διακινείται µέσω των εισαγωγέων ελληνικών προϊόντων. Τα ισπανικά, και ιδίως τα ιταλικά λάδια, είναι τα µόνα διαθέσιµα στα ράφια των συνοικιακών σούπερ µάρκετ (GB express, Delhaize proxy), των µπακάλικων και των hard discount (Aldi και Lidl), κυρίως λόγω της µεγαλύτερης ποικιλίας των τιµών και του καλύτερου marketing, αλλά και λόγω της αναγνωρισιµότητας και δηµοφιλίας των ιταλικών προϊόντων, που οφείλεται στη σηµαντική ιταλική οµογένεια του Βελγίου. Υπογραµµίζεται η απουσία κεντρικού ελληνικού σχεδιασµού για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, έλλειψη η οποία δυσχεραίνει τη διάθεση και την καθιέρωση του ελληνικού ελαιολάδου στη βελγική αγορά. Οι εισαγωγείς επεσήµαναν ότι η υστέρηση της Ελλάδας στις εξαγωγές ελαιολάδου προς το Βέλγιο εξηγείται λόγω των αποσπασµατικών δράσεων προβολής του προϊόντος, του ασυντόνιστου ελληνικού marketing και του σηµαντικού µεριδίου των χύµα εξαγωγών. Πράγµατι, το χύµα ελαιολάδο ( τόνοι περίπου) συνεχίζει να κυριαρχεί επί του τυποποιηµένου ελαιολάδου τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική αγορά της Ελλάδας. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΧΥΜΑ/ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ Ποσότητα % Ποσότητα % Ποσότητα % σε 000 τον. σε 000 τον. σε 000 τον. Τυποποιηµένο 18,3 15,9 25,8 23,7 20,7 23,9 Χύµα 96,7 84,1 83,2 76,3 75,8 76,1 Σύνολο 115,0 100,0 109,0 100,0 86,5 100,0 Τέλος, η Ελλάδα υστερεί στον ανταγωνισµό µε τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρεςπαραγωγούς (Ιταλία, Ισπανία), οι οποίες έχουν αναπτύξει ισχυρό επιστηµονικό marketing στον τοµέα του ελαιολάδου, ενώ παράλληλα, οφείλει να ανταγωνιστεί την αυξανόµενη παραγωγή και το φθηνό κόστος της εργασίας των µη ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου (Τυνησία, Μαρόκο, Συρία). Συνεπώς, η Ελλάδα πρέπει να εφαρµόσει µια εθνική στρατηγική πιστοποιώντας την ποιότητα των ελληνικών ελαιολάδων, καθορίζοντας χώρες στόχους και 8

9 συγκεκριµένους ποσοτικούς στόχους διάθεσης του προϊόντος. Επίσης, πρέπει να περιορίσει την ποσότητα χύµα διακινούµενου ελαιολάδου και να υλοποιήσει νέες µεθόδους προσέγγισης πελατών, να προωθήσει το ελαιόλαδο αναβαθµίζοντας τα προϊόντα µέσω νέων πιο ελκυστικών συσκευασιών (φιάλες, ετικέτες) και να δηµιουργήσει συνεργασία µε τους τοµείς του τουρισµού, του πολιτισµού και της γαστρονοµίας. Θα καταφέρει να κερδίσει καινούριες αγορές αν µπορέσει να αναδείξει τα στοιχεία που τη διαφοροποιούν από τους ανταγωνιστές της, και αυτό µέσω µιας συνεχούς παρακολούθησης των τάσεων της αγοράς (συµµετοχές σε εκθέσεις, παρουσιάσεις, δηµόσιες σχέσεις κλπ). 5. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑ Ο 2 Η Κοινή Οργάνωση Αγοράς (ΚΟΑ) ελαιόλαδου και επιτραπέζιων ελιών υπέστη ριζική τροποποίηση µε τη µερική µετάβαση στο καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης ανά γεωργική εκµετάλλευση στόχος της οποίας ήταν η εγκατάλειψη της πολιτικής στήριξης των τιµών και της παραγωγής, και η υιοθέτηση πολιτικών διασφάλισης του γεωργικού εισοδήµατος. Το σύστηµα αυτό εφαρµόζεται στην ΚΟΑ ελαιόλαδου και επιτραπέζιων ελιών από την περίοδο εµπορίας Προκειµένου να λάβουν τις σχετικές ενισχύσεις, οι καλλιεργητές θα πρέπει να διατηρούν τις γεωργικές τους εκτάσεις σε καλή αγροτική και περιβαλλοντική κατάσταση, καθώς επίσης και να σέβονται κάποιες προδιαγραφές που σχετίζονται µε λοιπές ενωσιακές πολιτικές. Οι επαγγελµατικές οργανώσεις ή οι οργανώσεις φορέων µπορούν να καταρτίζουν προγράµµατα εργασίας µε σκοπό τη βελτίωση της αγοράς ελαιολάδου και ελιών όσον αφορά την ποιότητα, το περιβάλλον, την πληροφόρηση, ή τη διοικητική διαχείριση. Η χρηµατοδότηση των πρωτοβουλιών αυτών κυµαίνεται από 50% έως και 100% των ανώτατων ποσών που προορίζονται για άµεσες ενισχύσεις. Τα κράτη µέλη µπορούν να χρηµατοδοτούν έως και 50% των δαπανών που εξαιρούνται της κοινοτικής χρηµατοδότησης. ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ Έκδοση αδειών εισαγωγής Οι εισαγωγές ορισµένων προϊόντων υπόκεινται στην έκδοση πιστοποιητικού εισαγωγής από τα κράτη µέλη. Πιστοποιητικά εξαγωγής είναι επίσης δυνατόν να πρέπει να εκδοθούν όταν το απαιτεί η εξέλιξη της αγοράς. Κοινό δασµολόγιο Για όλα τα συναφή προϊόντα, εφαρµόζονται οι συντελεστές δασµών του κοινού δασµολογίου. Ωστόσο, είναι δυνατόν να προβλεφθούν παρεκκλίσεις, όταν οι τιµές υπερβαίνουν κατά πολύ τις µέσες τιµές κατά τη διάρκεια περιόδου τουλάχιστον τριών µηνών. Eµπόδια στις συναλλαγές 2 Πηγή : 9

10 Κατά τις συναλλαγές µε τις τρίτες χώρες, απαγορεύεται κατά κανόνα η επιβολή οποιασδήποτε επιβάρυνσης αποτελέσµατος ισοδύναµου µε δασµό, καθώς και η εφαρµογή οποιουδήποτε ποσοτικού περιορισµού στις εισαγωγές ή µέτρων ισοδύναµου αποτελέσµατος. Προβλέπεται δυνατότητα απαγόρευσης της προσφυγής στο καθεστώς τελειοποίησης προς επανεξαγωγή. Μέτρα διασφάλισης Σε περίπτωση που οι εισαγωγές των υπόψη προϊόντων µπορεί να απειλήσουν µε σοβαρές διαταραχές την κοινοτική αγορά, προβλέπεται δυνατότητα εφαρµογής µέτρων διασφάλισης, τηρουµένων των διεθνών υποχρεώσεων της Κοινότητας. Τιµές των άλλων ελαίων φυτικής προέλευσης Τα κράτη µέλη δεν επιτρέπεται να προσαυξήσουν τις τιµές των άλλων φυτικών ελαίων σε σχέση µε την τιµή του ελαιόλαδου ώστε να διευκολύνουν τη διάθεση της παραγωγής ελαιόλαδου. Στις 5 Μαρτίου 2010 εκδόθηκε νέα κοινοτική νοµοθεσία : οι ετικέτες των συσκευασιών παρθένου και έξτρα παρθένου ελαιολάδου πρέπει υποχρεωτικά να επισηµαίνουν τη χώρα παραγωγής. Τα έλαια προερχόµενα από µία µονάχα χώρα θα φέρουν το όνοµα της αναφερόµενης χώρας. Τα µικτά έλαια θα φέρουν είτε την ονοµασία «µικτά κοινοτικά έλαια», είτε «µίγµα κοινοτικών και µη κοινοτικών ελαίων», είτε «µικτά µη κοινοτικά έλαια», σχετικά µε την προέλευσή τους. 10