«Σχεδίαση και ανάπτυξη ενοποιημένου συστήματο Web 2.0 τεχνολογιών για επιχειρησιακή εφαρμογή»

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ «Σχεδίαση και ανάπτυξη ενοποιημένου συστήματο Web 2.0 τεχνολογιών για επιχειρησιακή εφαρμογή» Διπλωματική Εργασία του Ιωάννη Βαγάνωφ (ΑΕΜ: 272) Εξεταστική Επιτροπή Επιβλέπων: Βακάλη Αθηνά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μέλη: Σπαθή Χαράλαμπο, Αναπληρωτή Καθηγητή Τσαδήρα Αθανάσιο, Επίκουρο Καθηγητή ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΟΥΝΙΟΣ i-

2 -ii-

3 Πρόλογο Η παρούσα εργασία έχει ω θέμα τη, τη σχεδίαση και ανάπτυξη ενοποιημένου συστήματο Web 2.0 τεχνολογιών για επιχειρησιακή εφαρμογή. Αρχικά, πριν την επίτευξη του παραπάνω υπάρχει αναλυτική αναφορά στα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν το χώρο των Web 2.0 τεχνολογιών και του Enterprise 2.0, τι επιχειρήσει δηλαδή που χρησιμοποιούν αυτέ τι τεχνολογίε. Κατόπιν, προχωράμε στην παρουσίαση τη πρόσφατα αναπτυσσόμενη τεχνολογία του Mashup περιγράφοντα τα βασικά τη χαρακτηριστικά, αναφέροντα τι δυνατότητε τη και πω αυτή τελικά βρίσκει εφαρμογή στι επιχειρήσει. Κατόπιν τη θεωρητική ανάλυση, ακολουθεί η υλοποίηση ενό enterprise mashup με δύο διαφορετικού τρόπου, τη χρήση των Yahoo!Pipes και τη γλώσσα προγραμματισμού Python. Οι συγκεκριμένε εφαρμογέ μπορούν να χρησιμοποιηθούν από ένα τμήμα διασύνδεση ενό πανεπιστημίου ή από κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να αντλήσει πληροφορίε για τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματο Πληροφορική κα. Αθηνά Βακάλη για την ανάθεση τη παρούσα διπλωματική εργασία σε ένα πραγματικά ενδιαφέρον αντικείμενο μελέτη, καθώ και για την καθοδήγηση και τη βοήθεια που αμέριστα έδωσε. Επίση, θα ήθελα να ευχαριστήσω την υποψήφια διδάκτορα Ειρήνη Γιαννακίδου για την πολύτιμη βοήθεια που μου πρόσφερε κατά τη διάρκεια τη διπλωματική εργασία, και τέλο, την μητέρα μου Μαρία και του φίλου μου για τη συνεχή υποστήριξή του κατά τη διάρκεια των σπουδών μου. Ιωάννη Βαγάνωφ i-

4 -ii-

5 Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ... I ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... III 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ WEB ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ WEB Τι είναι το Web 2.0; Μετάβαση από το Web 1.0 στο Web Απλοποιημένη άποψη για το Web ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Χαρακτηριστικά τεχνολογιών Βασικέ πτυχέ Εναλλακτικό τρόπο κατάταξη Φιλοσοφία του Web 2.0/Έξι βασικέ «μεγάλε» ιδέε ΕΙΔΗ WEB 2.0 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Social Network Sites Wikis Blogs Tagging & Social Bookmarking RSS & Syndication Mashups Podcasting ΤΥΠΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ENTERPRISE ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ENTERPRISE Ένα νέο κόσμο : Wikinomics iii-

6 3.1.2 Ορισμό Enterprise ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ-ΜΟΝΤΕΛΑ Βασικά συστατικά Enterprise 2.0 τεχνολογιών SLATES Βασικοί Κανόνε Μοντέλο 4C s ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ENTERPRISE 2.0 ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Εργαζόμενο & Web 2.0 (Ένα απλό καθημερινό παράδειγμα) Πλεονεκτήματα τη επιχείρηση και των πελατών τη Φιλοσοφία Επιχείρηση Αρμόδιοι στη χάραξη μια στρατηγική enterprise 2.0; ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ENTERPRISE ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΧΡΗΣΗΣ WEB 2.0 ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ MASHUPS ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ MASHUPS Εισαγωγικά Στοιχεία-Ορισμοί Τύποι - Κατηγοριοποίηση ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Αρχιτεκτονική και Τεχνολογίε Διαφορέ Mashups-Portals Βασικοί ρόλοι συστατικών ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ MASHUP EDITORS ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ - ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΔΥΝΟΙ - ΑΣΦΑΛΕΙΑ ENTERPRISE MASHUPS ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ENTERPRISE MASHUPS Εισαγωγικά-Ορισμοί Τύποι και Συμμετέχοντε ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ENTERPRISE MASHUPS Αρχιτεκτονική iv-

7 5.2.2 Βασικά χαρακτηριστικά και λειτουργίε ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΜΕΘΟΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΥΝΟΨΗ MY ENTERPRISE MASHUP ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ENTERPRISE MASHUP ΜΕ YAHOO!PIPES ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ENTERPRISE MASHUP ΜΕ PYTHON Εισαγωγικά για την Python Flickr API Google Maps API Google Blogs API Εισαγωγή CSV αρχείου ΜΟΡΦΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ENTERPRISE MASHUP ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΚΟΝΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΛΩΣΣΑΡΙ v-

8 -vi-

9 1 Εισαγωγή Η παρούσα διπλωματική εργασία χωρίζεται σε δύο κύρια τμήματα, το θεωρητικό και το πρακτικό. Το θεωρητικό τμήμα αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια (Κεφάλαια 2-5), όπου αναλύονται οι έννοιε των Web 2.0, Enterprise 2.0, Mashup και Enterprise Mashup, ενώ το πρακτικό αποτελείται από το 6 ο κεφάλαιο, My Enterprise Mashup, όπου αναλύεται η υλοποίηση μια επιχειρησιακή εφαρμογή. Στο πρώτο θεωρητικό κεφάλαιο αναλύεται ο χώρο του Web 2.0. Στην αρχή περιγράφεται το πώ προέκυψε το Web 2.0 από το Web 1.0 και επιχειρούμε να δώσουμε του σημαντικότερου ορισμού, καθώ και μια απλοποιημένη άποψη για να γίνει εύκολα κατανοητό ο όρο. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά των Web 2.0 τεχνολογιών, οι βασικέ πτυχέ του, ένα εναλλακτικό τρόπο κατάταξη του και επίση, η φιλοσοφία του, η οποία στηρίζεται σε έξι «μεγάλε» ιδέε. Κατόπιν, παρουσιάζονται συνοπτικά οι κυρίαρχε web 2.0 τεχνολογίε, Social Network Sites, Wikis, Blogs, Tagging και Social Bookmarking, RSS και Syndication, Mashups και Podcasting, και γίνεται διαχωρισμό των ξεχωριστών υπηρεσιών που παρέχουν. Κλείνοντα το κεφάλαιο γίνεται αναφορά στι απόψει που υπάρχουν, οι οποίε είναι αντίθετε για το Web 2.0. Στο τρίτο κεφάλαιο τη εργασία αναλύουμε την έννοια του Enterprise 2.0, η οποία ουσιαστικά αναφέρεται στι επιχειρήσει, οι οποίε χρησιμοποιούν τεχνολογίε Web 2.0 στι καθημερινέ του εργασίε. Αρχικά, περιγράφουμε τον νέο κόσμο των wikinomics, παραθέτουμε του ορισμού, τα βασικά συστατικά και του βασικού κανόνε του Enterprise 2.0. Κατόπιν, αναφέρουμε τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνει μια επιχείρηση και οι πελάτε τη, και προτείνουμε ποια φιλοσοφία είναι σωστό να έχει ένα επιχειρηματικό οργανισμό για την ευκολότερη προσαρμογή του στι Web 2.0 τεχνολογίε, καθώ επίση και ποια άτομα είναι αρμόδια για χάραξη συγκεκριμένη στρατηγική. Παράλληλα, για να γίνει πιο εύκολα κατανοητό ο κόσμο του Enterprise 2.0, περιγράφουμε μια μέρα ενό εργαζομένου και πω επηρεάζεται από τι νέε αυτέ τεχνολογίε. Στη συνέχεια αναφερόμαστε στο βασικό ζήτημα τη ασφάλεια των -1-

10 τεχνολογιών αυτών για μια εταιρεία και κλείνουμε το κεφάλαιο με την παράθεση κάποιων σημαντικών στατιστικών στοιχείων για τον αντίκτυπο του Web 2.0 στι επιχειρήσει. Στο τέταρτο κεφάλαιο τη εργασία αναλύουμε ειδικότερα τη τεχνολογία των mashups, παραθέτοντα αρχικά κάποια εισαγωγικά στοιχεία, ορισμού και του διαφορετικού τύπου που μπορούμε να συναντήσουμε. Επιπλέον, παρουσιάζουμε την αρχιτεκτονική του, τι γλώσσε προγραμματισμού που χρησιμοποιούν, τι διαφορέ που έχουν από τα portals και του ρόλου που μπορούν να έχουν τα συστατικά ενό mashup. Στη συνέχεια, υπάρχει περιγραφή ενό μοντέλου ποιοτική σύνθεση ενό mashup, παράθεση των βασικών αρχών ανάπτυξή του και του κύκλου ζωή που είναι σωστό να ακολουθείται από του εμπλεκόμενου φορεί. Για την καλύτερη κατανόηση όσον αφορά το πρακτικό κομμάτι τη τεχνολογία των mashups, παρουσιάζουμε διαφορετικά εργαλεία δημιουργία του που βρίσκονται στο διαδίκτυο, κάποια δημοφιλή παραδείγματα που χρησιμοποιούνται ευρέω από του χρήστε και μερικά χρήσιμα στατιστικά εξέλιξή του τα τελευταία χρόνια. Επιπρόσθετα, αναφερόμαστε στα πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, τι προκλήσει που υπάρχουν για να υπάρξει βελτίωση και κλείνουμε την ενότητα με το βασικό ζήτημα τη ασφαλή λειτουργία ενό mashup. Στο επόμενο και τελευταίο θεωρητικό κεφάλαιο, παραμένουμε στον τομέα τη τεχνολογία του mashup, αλλά εξειδικευόμαστε στα enterprise mashups, τα mashups δηλαδή, όπου χρησιμοποιούνται από τι επιχειρήσει για να έχουν πρόσβαση, να διαχειρίζονται και να αναλύουν δεδομένα πιο άμεσα από το διαδίκτυο, καθώ και από το εσωτερικό του, για καλύτερη επιχειρηματική ευελιξία. Αρχικά, αναφέρουμε κάποια εισαγωγικά στοιχεία και ορισμού για τα enterprise mashups, καθώ και ποια είναι η θέση που καταλαμβάνουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο των επιχειρήσεων. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε του διαφορετικού τύπου που υπάρχουν, καθώ και του συμμετέχοντε στον κύκλο ζωή (life cycle) ενό enterprise mashup, αναλύουμε τα βασικά πρότυπα αρχιτεκτονική και αναφέρουμε την σημαντικότητα μια νέα γλώσσα σήμανση, τη EMML (Enterprise Mashup Markup Language). Για την καλύτερη κατανόησή του παρουσιάζουμε τα βασικά του χαρακτηριστικά, τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα και πρακτικέ εφαρμογέ στον κόσμο των επιχειρήσεων. Στη συνέχεια, περιγράφουμε τέσσερα από τα καλύτερα εργαλεία δημιουργία ενό enterprise mashup και παραθέτουμε έναν σύντομο οδηγό με τα βήματα που είναι σωστό να προσέξει και να ακολουθήσει μια εταιρεία. -2-

11 Ολοκληρώνοντα το κεφάλαιο εστιάζουμε στον τομέα τη ασφάλεια και στι μεγαλύτερε προκλήσει που υπάρχουν για να μπορέσουν τα enterprise mashups να υποσκελίσουν τα οποιαδήποτε μειονεκτήματα, με άμεσο αποτέλεσμα την μεγαλύτερη διάδοσή του. Στο θεωρητικό τμήμα τη εργασία, δηλαδή στο έκτο κεφάλαιο τη εργασία, παρουσιάζουμε την υλοποίηση ενό enterprise mashup με δύο διαφορετικού τρόπου. Αρχικά, κατασκευάζουμε ένα enterprise mashup με τη χρήση των Yahoo!Pipes, ένα online ελεύθερο εργαλείο του διαδικτύου, το οποίο δεν έχει ουσιαστικά απαιτήσει για γνώση προγραμματισμού από τον εκάστοτε χρήστη. Έπειτα, δημιουργούμε ένα enterprise mashup με τη χρήση τη γλώσσα προγραμματισμού Python, η οποία έχει το πλεονέκτημα με λίγε γραμμέ κώδικα, να εκτελεί πολύπλοκε διαδικασίε. Το περιεχόμενο και των δυο mashups, το οποίο δημιουργήσαμε αφορά στη λήψη πληροφοριών για τα καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίω, ώστε να μπορεί ένα γραφείο διασύνδεση ή ένα φοιτητή ενδιαφερόμενο να αντλεί με εύκολο και γρήγορο τρόπο πληροφορίε για το Πανεπιστήμιο τη επιλογή του. Στο Yahoo!Pipes χρησιμοποιήθηκαν για πηγέ δεδομένων οι ιστοσελίδε, Wikipedia, UniversityWorldNews, UniversityNewsArticles και GoogleNews, ενώ στην Python χρησιμοποιήθηκαν ένα αρχείο CSV με πληροφορίε για τα εκατό καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου και τμήματα από τα APIs των ιστοσελίδων Flickr, Google Maps και Google Blogs. Ολοκληρώνοντα την εργασία, παραθέτουμε τα συμπεράσματά μα για όλα τα τμήματα τη εργασία, χρήσιμου πίνακε στην ενότητα παράρτημα, καθώ και ένα γλωσσάρι με του σημαντικότερου όρου που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα εργασία. -3-

12

13 2 Web 2.0 Στο πρώτο θεωρητικό κεφάλαιο τη εργασία μα θα αναφερθούμε γενικότερα στον τομέα των Web 2.0 τεχνολογιών. Για να γίνει κατανοητό ο συγκεκριμένο όρο θα προσπαθήσουμε μέσα σε λίγε σελίδε να αναφέρουμε αρχικά την διαφορετικότητα του web 1.0 και του web 2.0, να παρουσιάσουμε τα χαρακτηριστικά του Web 2.0, τι βασικέ πτυχέ του, την γενικότερη φιλοσοφία του, να παρουσιάσουμε τα βασικά στοιχεία των web 2.0 τεχνολογιών, να αναφέρουμε του τύπου υπηρεσιών που προσφέρει και τέλο, να παρουσιάσουμε και την αρνητική άποψη που υπάρχει από μια μικρή μερίδα ανθρώπων για τον συγκεκριμένο τομέα των Web Εισαγωγή στο Web 2.0 Στην συγκεκριμένη ενότητα περιγράφουμε του ορισμού που έχουν δοθεί για το Web 2.0, την μετάβαση από το Web 1.0 στο Web 2.0, καθώ και μια απλοποιημένη ανάλυση του τομέα των Web 2.0 τεχνολογιών Τι είναι το Web 2.0; Ο όρο Web 2.0 να αναφέρουμε αρχικά ότι επινοήθηκε από τον Tim O'Reilly, ιδρυτή και CEO τη O'Reilly Media Inc., και ο όρο έγινε γνωστό σε όλη την βιομηχανία μετά από το συνέδριο O'Reilly Media Web 2.0 το Αν θέλαμε να αναφέρουμε κάποιο συγκεκριμένο ορισμό για το web 2.0 αυτό θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, καθώ δεν υπάρχει κάποιο κοινά αποδεκτό ορισμό και ούτε πρόκειται να υπάρξει. Η δυσκολία αυτή βρίσκεται στο γεγονό ότι το internet αλλάζει με τόσου γρήγορου ρυθμού και όποιον ορισμό και αν προσπαθήσουμε να δώσουμε, σίγουρα μέσα σε λίγε μέρε θα είναι εκτό χρόνου. Ο Παγκόσμιο Ιστό χαρακτηρίζεται από τον έντονο δυναμικό τρόπο αλλαγών και είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να υπάρχουν συνεχεί ανανεώσει στο περιεχόμενο του σε όλα τα επίπεδα.[1] Παρ όλε τι δυσκολίε ορισμού του Web 2.0 εμεί παραθέτουμε έναν γενικό ορισμό του Tim O Reilly, ο οποίο μα βρίσκει σύμφωνου. -5-

14 «Το Web 2.0 είναι η επανάσταση στη βιομηχανία των υπολογιστών, η οποία είχε ω σκοπό να παρουσιαστεί το Διαδίκτυο ω μια πλατφόρμα με συγκεκριμένου κανόνε για καλύτερη κατανόηση τη νέα αυτή πλατφόρμα και για μεγαλύτερη επιτυχία εφαρμογή τη. Ο κορυφαίο μεταξύ των κανόνων αυτών είναι ο εξή : να αναπτυχθούν εφαρμογέ που θα αξιοποιούν τα αποτελέσματα του διαδικτύου για την άντληση, όσο το δυνατόν, νέων καλύτερων αποτελεσμάτων από του ανθρώπου που τα χρησιμοποιούν». (Tim O Reilly) Τέλο, αν θέλουμε να αναφέρουμε έναν σύντομο ορισμό ο οποίο χρησιμοποιείται αρκετά συχνά από του περισσότερου ανθρώπου για το πώ αντιλαμβάνονται τον όρο web 2.0 θα ήταν ο εξή : «Web 2.0 είναι ένα γκρουπ από τεχνολογίε οι οποίε έχουν βαθύτατα συσχετιστεί με του όρου : blogs, wikis, social networks, podcasts, RSS feeds κτλ, οι οποίοι διευκολύνουν για ένα πιο κοινωνικά συνδεδεμένο διαδίκτυο, όπου ο καθένα είναι ικανό να προσθέτει και να επεξεργάζεται πληροφορίε»[2] Πάντα ονειρευόμουν το χώρο των πληροφοριών ω κάτι στο οποίο ο καθένα έχει άμεση και ενστικτώδη πρόσβαση, και όχι απλά για να περιηγηθεί, αλλά για να δημιουργήσει. Tim Berners-Lee Μετάβαση από το Web 1.0 στο Web 2.0 Το web 2.0 ουσιαστικά είναι η εξέλιξη του web 1.0. Στο web 1.0 η επικέντρωση ήταν στην παράδοση προϊόντων, σε σχέση με το web 2.0 το οποίο έχει κάνει στροφή στην προσφορά υπηρεσιών οι οποίε μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να συνδυαστούν με άλλε υπηρεσίε με νέου τρόπου. Η ιδέα του Web 2.0 έχει σίγουρα κάποιε τεχνικέ πτυχέ με τι εφαρμογέ και καινοτομίε των νέων τεχνολογιών και προτύπων που παρουσιάζονται μέσα στην πλατφόρμα του διαδικτύου. Επιπρόσθετα αυτό που πρέπει να τονίσουμε ότι το Web 2.0 εστιάζει σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Για να γίνουμε πιο κατανοητοί στον καινούριο αυτό όρο που παρουσιάζουμε, θα αναφέρουμε λίγα λόγια για την μετάβαση από το web 1.0 στο web 2.0. Στο web 1.0 όπω βλέπουμε στην εικόνα 1 υπάρχει αυστηρή προσέγγιση παραγωγού/καταναλωτή στην προσφορά διαδικτυακού περιεχομένου. Ο δημιουργό τη ιστοσελίδα είναι αυτό που κατασκευάζει, ανανεώνει και συντηρεί το περιεχόμενο τη για να μπορεί ο χρήστη να την «καταναλώνει». Η σχέση που παρουσιάζεται σ αυτό το μοντέλο είναι αυστηρά -6-

15 μια κατεύθυνση, δεδομένη και προσαρμοσμένη στι αρχέ από τον δημιουργό τη ιστοσελίδα και τη ομάδα περιεχομένου.[3] Εικόνα 1: Απεικόνιση λειτουργία του Web 1.0 [3] Σε αντίθεση με την προσέγγιση αυτή, στο Web 2.0 μοντέλο, οι χρήστε συμμετέχουν ενεργά και συμβάλλουν σε μια ιστοσελίδα. Αυτή η αμφίδρομη προσέγγιση επιτρέπει στου χρήστε να αλληλεπιδρούν με το χώρο και ο ένα με τον άλλον με τρόπου που προβλέπουν για την ενίσχυση μια συλλογική κοινότητα. Οι χρήστε μπορούν να δημιουργήσουν νέο περιεχόμενο, να επεξεργαστούν, να αξιολογήσουν, και να προσθέσουν ετικέτε όπου επιθυμούν, το οποίο θα παρέχει σε άλλου χρήστε νέε πληροφορίε και έτσι μ αυτόν τον τρόπο παρατηρείται μια τύπου καθοδήγηση για το τι είναι σημαντικό στο σύνολο τη κοινότητα των χρηστών. Το web 2.0 στην εικόνα 2 δείχνει το διαφορετικό τρόπο λειτουργία σε σύγκριση με το web 1.0. Στην αρχή βλέπουμε ότι δημιουργείται η αρχική ιστοσελίδα από τα αρμόδια άτομα κατασκευή και περιεχομένου και στη συνέχεια η ιστοσελίδα ανανεώνεται με δυναμικό τρόπο και ασύγχρονα χωρί να χρειάζεται η ανανέωση όλη τη ιστοσελίδα, παρά μόνο των συγκεκριμένων κομματιών όπου υπάρχουν τροποποιήσει. Στην παρούσα ιστοσελίδα βλέπουμε μετά ότι οι χρήστε μπορούν και αλληλεπιδρούν μεταξύ του μέσω σχολίων, αξιολογήσεων ή προσθήκη ετικετών. Να σημειώσουμε επίση ότι μπορεί να υπάρξει συνδυασμό, όπω είχαμε αναφέρει και παραπάνω, διαφορετικών web 2.0 υπηρεσιών, οι οποίε θα παρουσιάζουν με καινούριου τρόπου πληροφορίε. -7-

16 Εικόνα 2: Απεικόνιση λειτουργία του Web 2.0 [3] Να προσθέσουμε ότι για την καλύτερη κατανόηση τη μετάβαση από το web 1.0 στο web 2.0 το Σεπτέμβριο του 2005 ο Tim O Reilly ήθελε να δείξει με πρακτικά παραδείγματα μερικέ ιστοσελίδε με ποιον τρόπο «αντικαταστάθηκαν» από τη σύγχρονη τεχνολογία του web 2.0. (Εικόνα 3) Αξίζει να αναφέρουμε ότι η συγκεκριμένη λίστα έγινε από την πιο πολύ χρησιμοποιημένη για την επεξήγηση των web 2.0 εφαρμογών. Εικόνα 3: Λίστα Web 1.0 και Web 2.0 του Tim O Reilly [4] -8-

17 Η συγκεκριμένη λίστα ήταν η αρχική και συνέχεια διευρυνόταν. Η αλήθεια είναι ότι υπήρξε δυσκολία να περιγραφεί ο τρόπο που εντοπιζόταν μια εφαρμογή ή μια προσέγγιση ω web 1.0 και η άλλη ω Web 2.0. Στη συνέχεια σα απεικονίζουμε στην εικόνα 4 τον χάρτη Meme του Web 2.0, ο οποίο αναπτύχθηκε με την τεχνική τη καταιγίδα των ιδεών (brainstorming) κατά τη διάρκεια του FOO Camp, ένα συνέδριο στην O Reilly Media.[4] Από το συγκεκριμένο χάρτη μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η στρατηγική τοποθέτηση του Web 2.0 είναι το διαδίκτυο ω πλατφόρμα και η τοποθέτηση του χρήστη στο συγκεκριμένο περιβάλλον είναι ο έλεγχο που έχει στα προσωπικά του δεδομένα. Στο πάνω μέρο βλέπουμε τι τεχνολογίε ή εφαρμογέ που συναντούμε στο πεδίο του Web 2.0, ενώ στο κάτω μέρο υπάρχουν οι βασικέ ιδέε και η φιλοσοφία που περικλείεται στο Web 2.0. Αυτά που ξεχωρίζουμε είναι η πλούσια εμπειρία που προσφέρεται πλέον στον χρήστη (rich user experience), καθώ και ότι το λογισμικό γίνεται καλύτερο όσο περισσότεροι άνθρωποι το χρησιμοποιούν. Εικόνα 4: Web 2.0 Meme Map [4] -9-

18 2.1.3 Απλοποιημένη άποψη για το Web 2.0 Αν θελήσουμε να περιγράψουμε το web 2.0 με τον πιο απλό τρόπο που θα μπορούσαμε, θα αναπαριστούσαμε την εικόνα 5, η οποία μα δείχνει τι δυο πλευρέ, του χρήστε και το διαδίκτυο, όπου ο χρήστη διαβάζει πληροφορίε και μετά μπορεί να προσθέσει γράφοντα και αυτό. Αυτή η διαδικασία είναι διαρκή και μ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η συλλογική νοημοσύνη στα πλαίσια μια κοινωνική εφαρμογή.[1] Εικόνα 5: Απλοποιημένη άποψη του Web Χαρακτηριστικά-Κατηγοριοποιήσει Στην παρούσα ενότητα αναλύουμε τα βασικά χαρακτηριστικά και πτυχέ των Web 2.0 τεχνολογιών, έναν εναλλακτικό τρόπο κατάταξή, καθώ και την φιλοσοφία αυτή τη τεχνολογία, που περικλείει και έξι «μεγάλε» ιδέε Χαρακτηριστικά τεχνολογιών Το Web 2.0 περιγράφει τον αναβαθμισμένο, εξελιγμένο και σύγχρονο Παγκόσμιο Ιστό (Web) που χρησιμοποιούμε σήμερα. Μπορούμε να το συναντήσουμε και με άλλε ονομασίε, όπω wisdom web (σοφία ), people-centric web (ανθρωπο-κεντρικό ), participative web (συμμετοχή ) και read/write web (ανάγνωση /γραφή ).[5] Είναι ένα όρο που χρησιμοποιείται ευρέω για να αποδώσει την έκρηξη των γνωστών ιστοσελίδων κοινωνικών δικτύων όπω το MySpace, το Facebook και το YouTube, επίση για να αναφερθεί στο πλούσιο και διαδραστικό περιβάλλον που προσφέρεται online στου χρήστε μέσα από εφαρμογέ, ακόμα και για συγκεκριμένε γλώσσε προγραμματισμού και τεχνολογικά εργαλεία τα οποία κάνουν εφικτό το «νέο» Web. Το Web 2.0 περιγράφει, ακόμη, τα blogs ή τα podcasts, ή άλλε τεχνολογίε όπω τα streaming media, τα οποία ενισχύουν ώστε στο χρήστη να παρουσιάζονται web εφαρμογέ μη συνηθισμένε και πολύ ξεχωριστέ. -10-

19 Με άλλα λόγια το web 2.0 πλέον στι μέρε μα χρησιμοποιείται ω συντομογραφία για να περιγράψει κάθε τι καινούριο και νέα τεχνολογία που εμφανίζεται on-line στο διαδίκτυο. Επιθυμώντα να συνοψίσουμε τα βασικά θέματα τα οποία παρουσιάζονται στι web 2.0 τεχνολογίε μπορούμε να αναφέρουμε τα παρακάτω: Η δύναμη πλέον βρίσκεται στου μεμονωμένου χρήστε και στα δίκτυά του. Το περιεχόμενο στον Παγκόσμιο Ιστό διανέμεται, είναι ταξινομημένο, συνδυασμένο και εμφανίζεται στο διαδίκτυο σε μορφέ που δεν είχαν προβλεφθεί από του δημιουργού των περιεχομένων. Η νέα τεχνολογία καθιστά εφαρμόσιμη τι online εμπειρίε πλούσιε σε περιεχόμενο και τι πολύπλοκε εφαρμογέ λογισμικού. Δημιουργείται μια «ολοκλήρωση», καθώ δεν υπάρχουν φραγμοί ανάμεσα στου υπολογιστέ, στα τηλέφωνα, στι κινητέ συσκευέ, στα κανάλια παραγγελιών και στην εμπειρία των χρηστών διαμέσου διαφορετικών ιστοσελίδων. Θέλοντα να περιγράψουμε τον βασικό σκοπό όλων των Web 2.0 υπηρεσιών μπορούμε να αναφέρουμε ότι είναι η μεγιστοποίηση τη συλλογική νοημοσύνη όλων των συμμετεχόντων.[6] Είναι ξεκάθαρο ότι το Web 2.0 δεν είναι απλά μια φαντασιοπληξία, αλλά μια ριζική μεταμόρφωση του Παγκόσμιου Ιστού σε μια αληθινή συνεργατική και κοινωνική πλατφόρμα. Ed H. Chi, Palo Alto Research Center Ο John Battelle και ο Tim O Reilly οι οποίοι είναι οι πιο άμεσα συσχετιζόμενοι με τον όρο Web 2.0 αναφέρουν κάποια καίρια χαρακτηριστικά των Web 2.0 τεχνολογιών. Το Web ω πλατφόρμα Το διαδίκτυο είναι μια διαδραστική πλατφόρμα για ανάπτυξη εφαρμογών ηλεκτρονικού υπολογιστή, δεν είναι μόνο ένα δίκτυο. Αξιοποίηση Συλλογική Νοημοσύνη Με online συνεργασία όπω τα wikis και ανοιχτού κώδικα ανάπτυξη, το σύνολο είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών τη. -11-

20 Τα δεδομένα είναι το επόμενο «Intel Inside» Η ποιότητα και η ελεύθερη διαθεσιμότητα των δεδομένων είναι αυτή που απασχολεί και όχι τόσο η ποιότητα των επεξεργαστών ή η συγκεκριμένη μορφή που βρίσκονται. Τέλο των λογισμικών με πολλέ νέε εκδόσει Όταν οι εφαρμογέ προσφέρονται στο διαδίκτυο ω υπηρεσία, οι αναβαθμίσει γίνονται γρήγορα και συνεχώ. Ελαφριά Μοντέλα Προγραμματισμού Νέε γλώσσε προγραμματισμού και μορφέ αρχείων κάνουν για πιο γρήγορε και για πιο διαδραστικέ ιστοσελίδε που αλληλεπιδρούν με του χρήστε και με άλλου δικτυακού τόπου και βάσει δεδομένων. Εμπειρίε πλούσιε για τον χρήστη Το διαδίκτυο είναι ένα πιο δυναμικό και διασκεδαστικό μέρο εξαιτία των υψηλών ευρυζωνικών συνδέσεων, τα streaming βίντεο, τον ήχο και την κινούμενη εικόνα. Το λογισμικό πάνω από το επίπεδο μια μεμονωμένη συσκευή Το διαδίκτυο επεκτείνεται όχι μόνο στου προσωπικού υπολογιστέ αλλά και στα PDAs, στα κινητά τηλέφωνα και σε άλλε φορητέ συσκευέ.[7] Βασικέ πτυχέ Μετά την αναφορά μα στα χαρακτηριστικά του Web 2.0 στην παρούσα ενότητα θα αναφερθούμε στι βασικέ πτυχέ του. Για να αναφερθούμε στι τρει βασικέ πτυχέ είναι αναγκαίο να αναφερθούμε στα τρία παράλληλα ρεύματα ανάπτυξη. Το ρεύμα των εφαρμογών (application stream) είναι αυτό το οποίο έχει δώσει τη δυνατότητα χρησιμοποίηση πολλών υπηρεσιών στον Παγκόσμιο Ιστό. Το ρεύμα τη τεχνολογία (technology stream) έχει προσφέρει την απαραίτητη υποδομή ώστε να υπάρχει γρήγορη δικτύωση και κατάλληλο υλικό υπολογιστών με ταυτόχρονη πρόοδο στο λογισμικό. Τέλο, υπάρχει και το ρεύμα τη συμμετοχή και τη συνεισφορά των χρηστών (user participation and contribution stream), που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε και ω ρεύμα κοινωνικότητα, το οποίο άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστε αντιλαμβάνονται το διαδίκτυο, δραστηριοποιούνται σ αυτό, συνεισφέρουν, όπω και δημοσιοποιούν όποτε κρίνουν απαραίτητο προσωπικέ πληροφορίε του. Αυτά τα τρία ρεύματα ανάπτυξη έφεραν ένα μεγάλο αριθμό τεχνικών, τεχνολογιών και διάφορων προτύπων τα οποία περικλείονται στον όρο web 2.0. Λαμβάνοντα υπ όψιν τα παραπάνω ω συνδυασμό και τοποθετώντα τα σε μια προοπτική χρόνου και -12-

21 εξέλιξη, γίνεται σαφέ ότι τα θέματα που περιγράψαμε αντιπροσωπεύουν τον πυρήνα των εξελίξεων και την εξέλιξη του Παγκόσμιου Ιστού, του διαδικτύου, τη υποκείμενη τεχνολογία και την αντίληψη των χρηστών σ όλα αυτά. Καταρχά υπάρχουν τρόποι για να αξιοποιηθούν και να συνδυαστούν τα δεδομένα και τα στοιχεία ρευμάτων από διάφορε πηγέ σε μια παρουσίαση που επιτρέπει την παραγωγή νέων πληροφοριών ή νέα προστιθέμενη αξία. Η ορθή και ευφυή χρησιμοποίηση των δεδομένων που ενημερώνονται από τον ιδιοκτήτη του έχει γίνει οδηγό για νέε εφαρμογέ που τι αποκαλούμε mashups. Η λειτουργικότητα ή οι προσεγγίσει προσανατολισμένε στι υπηρεσίε δημιουργούν νέε εφαρμογέ ω σύνθεση άλλων, ήδη υπαρχόντων για να εμπλουτίσουν τι εμπειρίε των χρηστών στον Ιστό ή να δημιουργήσουν πλούσιε εφαρμογέ διαδικτύου (Rich Internet Applications, RIAs), καθώ και οι παρεχόμενε υπηρεσίε άφησαν το Web να παρουσιάζει χαρακτηριστικά που πριν ήταν γνωστά μόνο μέσω των φορητών υπολογιστών. Οι ετικέτε, τα ιστολόγια και τα wikis ήταν σημαντικά βήματα στη κοινωνικοποίηση του Παγκόσμιου Ιστού, όπου ξαφνικά ένα χρήστη δε θεωρεί προσωπικέ τι εγγραφέ του, αλλά τι κάνει διαθέσιμε στου φίλου του, σε μια συγκεκριμένη κοινότητα, το οποίο οδηγεί συχνά σε βελτίωση τη υπάρχουσα πλατφόρμα. Στο παρακάτω σχήμα (εικόνα 6) αναπαριστούμε τι τρει βασικέ πτυχέ του Web 2.0 ω τρει διαστάσει στο χώρο, που είναι τα δεδομένα, η κοινωνικοποίηση και η λειτουργικότητα. Εικόνα 6: Απεικόνιση των βασικών πτυχών του Web 2.0 [8] -13-

22 Για να γίνει πιο κατανοητό χρησιμοποιούμε ένα blog και την Wikipedia για το που ακριβώ κατατάσσονται στο χώρο αυτό με τι τρει διαστάσει που αναφέραμε παραπάνω. Μια ιστοσελίδα ενό ιστολογίου δίνει έμφαση περισσότερο στα δεδομένα που ο χρήστη εισάγει και στην κοινωνικοποίηση, καθώ επιτρέπει στου άλλου χρήστε να διαβάζουν τι καταχωρίσει του και να σχολιάζουν. Από την άλλη πλευρά η Wikipedia είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα ενό συστήματο με αναπτυγμένη τη λειτουργικότητα, αλλά ταυτόχρονα πολλά από τα δεδομένα αποτελούν βασικά κοινωνικά στοιχεία βασιζόμενα σε εμπειρογνωμοσύνη, κοινωνική συμπεριφορά και εμπιστοσύνη.[8] Εναλλακτικό τρόπο κατάταξη Οι εφαρμογέ που υπάρχουν στι web 2.0 τεχνολογίε, μπορούμε να τι αναπαραστήσουμε και πάνω σε έναν οριζόντιο άξονα, όπω δείχνει και η εικόνα 7. Στην αριστερή πλευρά τοποθετούμε εκείνε τι εφαρμογέ οι οποίε παρουσιάζουν ελαφριά μορφή συνεργασία ανάμεσα στου χρήστε του διαδικτύου και όσο πηγαίνουμε προ τα δεξιά, υπάρχουν οι εφαρμογέ στι οποίε οι χρήστε συμμετέχουν ενεργά με υψηλά ποσοστά συνεργασία μεταξύ του. Εικόνα 7: Απεικόνιση των βασικών πτυχών του Web 2.0 [9] Αυτόν τον άξονα παράλληλα μπορούμε να το χωρίσουμε σε τρει κατηγορίε από τα αριστερά στα δεξιά. Αρχικά είναι τα συστήματα όπω για παράδειγμα το Digg, όπου χρησιμοποιεί κατά κάποιον τρόπο ένα σύστημα ψηφοφορία για να αναγνωριστούν τα πιο ενδιαφέροντα και δημοφιλή νέα στοιχεία που έχουν εισάγει οι χρήστε. Στη συνέχεια, υπάρχουν οι ιστοσελίδε όπου ο χρήστη μπορεί να ανεβάσει και να -14-

23 μοιραστεί διαφόρων τύπων αρχείων χρησιμοποιώντα λέξει κλειδιά ή ετικέτε, ώστε να είναι πιο εύκολα προσβάσιμα από του υπόλοιπου χρήστε, έχουμε δηλαδή την ομάδα των εφαρμογών με δομή συλλογικών πληροφοριών. Τέλο, στην δεξιά άκρη, έχουμε για παράδειγμα την Wikipedia όπου είναι από τα πιο γνωστά wikis, στο οποίο οι χρήστε μπορούν να συνεισφέρουν στο κοινωνικό σύνολο με τι γνώσει του.[9] Φιλοσοφία του Web 2.0/Έξι βασικέ «μεγάλε» ιδέε Στην παρούσα ενότητα θα αναφερθούμε στι έξι βασικέ «μεγάλε» ιδέε, οι οποίε αρχικά περιγράφηκαν από τον Tim O Reilly και μπορεί να μα βοηθήσει να εξηγήσουμε γιατί το Web 2.0 έχει τόση μεγάλη επιρροή στι μέρε μα. Με λίγα λόγια αυτέ οι ιδέε αναφέρονται στη δημιουργία κάτι μεγαλύτερου από έναν χώρο παγκόσμιων πληροφοριών, κάτι με περισσότερη κοινωνική οπτική γωνία. Η συνεργασία, η συμμετοχή και η κοινότητα είναι η σειρά τη ημέρα και υπάρχει η αίσθηση ότι κατασκευάζεται μπροστά στα μάτια μα ένα νέο «κοινωνικό ύφασμα». Πρέπει να τονίσουμε όμω ότι αυτέ οι ιδέε δεν είναι κατ ανάγκη προνόμιο μόνο του Web 2.0, αλλά στην πραγματικότητα είναι άμεση ή έμμεση αντανάκλαση τη δύναμη του δικτύου, οι περίεργε επιδράσει και τοπολογίε, δηλαδή σε μικρό-επίπεδο και μακρό-επίπεδο όπου οι δισεκατομμύρια χρήστε παράγουν.[2] Συγκεντρωτικά αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα 1: Πίνακα 1: Η φιλοσοφία του Web 2.0 Έξι βασικέ ιδέε [2] α/α Ιδέα 1 Ατομική παραγωγή και δημιουργία περιεχομένου από τον χρήστη 2 Αξιοποίηση τη δύναμη του πλήθου 3 Δεδομένα σε επική κλίμακα 4 Αρχιτεκτονική τη συμμετοχή 5 Αποτελέσματα δικτύου 6 Διαφάνεια -15-

24 2.3 Είδη Web 2.0 τεχνολογιών Στη συγκεκριμένη ενότητα θα αναφέρουμε τι βασικέ web 2.0 τεχνολογίε που περικλείονται κάτω από τον όρο Web 2.0. Στην πραγματικότητα δεν είναι τεχνολογίε με την καθ αυτού έννοια, αλλά υπηρεσίε, ή διεργασίε του χρήστη, φτιαγμένε από τι τεχνολογίε και τα ανοιχτά πρότυπα που στηρίζουν το διαδίκτυο. Εμεί πιο συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στι ιστοσελίδε κοινωνική δικτύωση (social network sites), στα ιστολόγια(blogs), στα wikis, στα tags και το social bookmarking, στα RSS και syndication, στα mashups και στo podcasting. Αξίζει να αναφέρουμε ότι πολλέ από τι παραπάνω εφαρμογέ είναι σχετικά ώριμε, καθώ χρησιμοποιούνται εδώ και αρκετά χρόνια, αν και σε τακτά διαστήματα προστίθενται νέα χαρακτηριστικά και δυνατότητε.[2] Social Network Sites Πριν περιγράψουμε κάποια στοιχεία για τι ιστοσελίδε κοινωνική δικτύωση, είναι σωστό να αναφέρουμε ότι ο διαχωρισμό του Web 2.0 και του Social Networking δεν είναι τόσο εύκολα διακριτό, καθώ πολλέ τεχνολογίε των Web 2.0 βασίζονται στη δυνατότητα τη κοινωνική δικτύωση. Παρόλο αυτό γίνεται ο διαχωρισμό, καθώ υπάρχουν τεχνολογίε που κατατάσσονται πλέον σε μια από τι δυο κατηγορίε. [3] Θέλοντα να ορίσουμε τι ιστοσελίδε κοινωνική δικτύωση μπορούμε να τι χαρακτηρίσουμε ω υπηρεσίε του διαδικτύου όπου επιτρέπουν στου χρήστε : να δημιουργήσουν ένα προφίλ δημόσιο ή ιδιωτικό στα όρια του εκάστοτε συστήματο, να αναπτύξουν τη λίστα των υπόλοιπων χρηστών με του οποίου μοιράζονται πληροφορίε και δεδομένα, καθώ και -16-

25 να επιλέξουν και να βλέπουν τι πληροφορίε των υπόλοιπων χρηστών μέσα στο σύστημα. Αναφέροντα έναν περιεκτικό ορισμό: «Οι ιστοσελίδε κοινωνική δικτύωση αφορούν τη δημιουργία εικονικών κοινοτήτων, όπου οι χρήστε μπορούν να μοιράζονται, να συζητάνε, να συνεργάζονται, ακόμα και να διαπληκτίζονται για θέματα κοινού ενδιαφέροντο». Αυτήν την περίοδο υπάρχουν εκατοντάδε ιστοσελίδε κοινωνική δικτύωση με ποικίλε τεχνολογικέ παροχέ, υποστηρίζοντα ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων και πρακτικών. Οι κουλτούρε που αναδύονται στο χώρο τη κοινωνική δικτύωση ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν ιστότοποι όπου βοηθάνε άγνωστου ανθρώπου να επικοινωνήσουν με βάση τα κοινά του ενδιαφέροντα, τι πολιτικέ πεποιθήσει ή και δραστηριότητε. Άλλε ιστοσελίδε φροντίζουν για διαφορετικά ακροατήρια, ενώ άλλοι προσελκύουν ανθρώπου που βασίζονται στη κοινή γλώσσα ή σε κοινέ φυλετικέ, σεξουαλικέ, θρησκευτικέ ή ταυτότητε εθνικότητα. Υπάρχει ποικιλία επίση, στον τρόπο όπου μπορούν να ενσωματωθούν οι νέε πληροφορίε και τα εργαλεία επικοινωνία, όπω είναι η σύνδεση στο κοινωνικό δίκτυο μέσω του κινητού, το blogging και ο διαμοιρασμό φωτογραφιών και βίντεο.[10] Στην εικόνα 8 διακρίνουμε τον κύκλο που δημιουργείται σε μια τέτοια σελίδα κοινωνική δικτύωση από του δικού μα φίλου και στη συνέχεια από του φίλου των φίλων μα. Εικόνα 8: Κύκλο ιστοσελίδα κοινωνική δικτύωση [11] -17-

26 Το πιο γνωστό social network με τα περισσότερα μέλη και την μεγαλύτερη απήχηση είναι το Facebook ( Αυτή τη στιγμή αριθμεί πάνω από 500 εκατομμύρια χρήστε και είναι μεταφρασμένο σε 70 διαφορετικέ γλώσσε.[12] Είχε ξεκινήσει από μια εφαρμογή το 2005 για το εσωτερικό του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και μέσα σε λίγα χρόνια έχει γίνει σημείο αναφορά για όλον τον πλανήτη. Εκτό από το Facebook φυσικά ιστοσελίδε κοινωνική δικτύωση που αξίζει κάποιο να επισκεφτεί είναι το MySpace ( (πρόσφατα προχώρησε σε συνεργασία με το facebook, αναφορά θα γίνει στο κεφάλαιο για τα mashup), το LinkedIn ( το Ning ( το Friendster ( Wikis Τα Wikis όπω αναφέραμε και σε προηγούμενη ενότητα τα κατατάσσουμε στι Web 2.0 τεχνολογίε οι οποίε θεωρούνται υψηλού επιπέδου συνεργατικότητα. Το wiki είναι ένα όρο που προήλθε από την χαβανέζικη γλώσσα στην οποία σημαίνει «γρήγορο». Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων που ακούει τον όρο Wiki σίγουρα φέρνει στο μυαλό του την Wikipedia την online βιβλιοθήκη, η οποία είναι από τα πιο γνωστά εργαλεία στι μέρε μα για εγκυκλοπαιδικέ πληροφορίε, στην οποία όλοι μπορούν να συνεισφέρουν με τι γνώσει του. Αυτό βέβαια για πολύ καιρό είχε αρκετέ αμφιβολίε για το πόσο αξιόπιστε είναι οι πληροφορίε που κάποιο μπορεί να λάβει από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Σε βάθο χρόνου, όμω έχει αποδειχτεί ότι το κοινωνικό σύνολο συνεχίζει και προσφέρει με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο και οι πληροφορίε που κάποιο χρήστη μπορεί να αντλήσει είναι έγκυρε και αξιόπιστε επί των πλείστον. Τα wikis έχουν κάποια χαρακτηριστικά τα οποία είναι κοινά: Γλώσσα σήμανση wiki. Το wiki παρέχει ένα απλό τύπο μορφοποίηση κειμένου και υπερσύνδεση με εξωτερικά έγγραφα και περιεχόμενο. Απλή δομή ιστοσελίδα και περιήγηση. Οι συνεισφορεί στο wiki μπορούν εύκολα να δημιουργήσουν μια καινούρια σελίδα και να την συνδέσουν με κάποια άλλη. Επίση, η δομή χαρακτηρίζεται επίπεδη και έτσι υπάρχει εύκολη περιήγηση για τον χρήστη. -18-

27 Ενιαία μορφή των σελίδων ενό wiki. Υπάρχει πρότυπο σελίδα για κάθε wiki ξεχωριστά και έτσι όποιο χρήστη δημιουργεί νέα σελίδα, προσαρμόζεται αυτόματα στην πρότυπη σελίδα του wiki. Υποστήριξη σε πολλαπλού χρήστε. Οι υπερσύνδεσμοι στι σελίδε ενό wiki δημιουργούνται αυτόματα. Το λογισμικό του έχει τη δυνατότητα ακόμη να δημιουργεί του συνδέσμου με βάση τον τίτλο τη σελίδα και έτσι, δε χρειάζεται ο συγγραφέα να θυμάται μεγάλα URLs. Απλή ροή εργασία. Μπορεί κάποιο να γράψει, να επεξεργαστεί ή να δημοσιεύσει χωρί την απαραίτητη έγκριση του δημιουργού. Το περιεχόμενο του wiki έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει σε μια προηγούμενη κατάσταση αποτρέποντα τα spam μηνύματα. Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να καθοριστεί η πρόσβαση και τα δικαιώματα του κάθε χρήστη. Τέλο, υπάρχει η δυνατότητα εύρεση ενό θέματο ή μια συγκεκριμένη πληροφορία μέσω τη μηχανή αναζήτηση του Wiki.[5] Αν θέλουμε να περιγράψουμε τον τρόπο λειτουργία ενό wiki, θα αναπαριστούσαμε ουσιαστικά μια ιστοσελίδα από διαφορετικά κομμάτια (εικόνα 9) τα οποία ο κάθε χρήστη φέρνει ξεχωριστά και ενώνονται όλα μαζί, ώστε να προκύψει μια συλλογική εργασία. Εικόνα 9: Αναπαράσταση ενό wiki-συλλογική εργασία από του χρήστε Πρέπει να αναφέρουμε όμω ολοκληρώνοντα την αναφορά μα στα wikis ότι υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί οι οποίοι πρέπει να διευθετηθούν, οι οποίοι αφορούν την ακρίβεια των δεδομένων, την ισορροπία, την αξιοπιστία, την ιδιωτικότητα, τη φήμη, την ασφάλεια και τον έλεγχο. -19-

28 2.3.3 Blogs Τα blogs είναι συντόμευση του όρου Web Log και εμφανίζουν ιδιαίτερη άνθηση τον τελευταίο καιρό καθώ αποτελεί ένα πολύ δυναμικό εργαλείο αμφίδρομη επικοινωνία στον Παγκόσμιο Ιστό ανάμεσα στον συντάκτη του ιστολογίου και του αναγνώστε που μπορούν να εκφράσουν την προσωπική του άποψη στα λεγόμενα του. Το blog είναι μια ιστοσελίδα όπου οι χρήστε μπορούν να καταγράφουν τι ιδέε του, τι προτάσει του και να καταθέτουν τα σχόλια του. Οι καταχωρήσει στα ιστολόγια γίνονται με στυλ δημοσιογραφικό και εμφανίζονται με αντίστροφη χρονολογική σειρά, δηλαδή το πιο πρόσφατο κείμενο εμφανίζεται πρώτο. Ένα κείμενο σε blog μπορεί να περιέχει κείμενο, εικόνε, ενσωματωμένα βίντεο ή υπερσυνδέσει για άλλα ιστολόγια ή άλλε ιστοσελίδε παρεμφερεί με το περιεχόμενο του. Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα ιστολόγια λειτουργούν κυρίω με κείμενο, αλλά υπάρχουν και αυτά που μπορούμε να τα κατατάξουμε σε ξεχωριστέ κατηγορίε, όπω τα photo blogs που εστιάζουν στην επικοινωνία με τι φωτογραφίε και στα video blogs και στα podcast blogs που εστιάζουν σε βίντεο και σε ήχο αντίστοιχα. Ένα άλλο τύπο blog που μπορούμε να συναντήσουμε είναι όταν το ιστολόγιο γράφεται μέσω κινητή συσκευή, όπω ένα μίνι φορητό υπολογιστή, ένα κινητό ή ένα PDA και το συγκεκριμένο το ορίζουμε ω mblog. Έναν άλλον όρο που συναντούμε είναι το live blogging στο οποίο οι καταχωρίσει γίνονται online. [5] Τα blogs την τωρινή περίοδο μπορούν να χαρακτηριστούν ω φαινόμενο το οποίο διαρκώ αποκτά μεγαλύτερη μαζικότητα, αρκεί να αναφέρουμε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότερα από 50 εκατομμύρια blogs και καθημερινώ δημοσιεύονται 1,5 εκατομμύρια περίπου posts και κάθε δευτερόλεπτο σχεδόν δημιουργείται ένα καινούριο ιστολόγιο. Το συγκεκριμένο γεγονό βέβαια έχει σίγουρα και τι αρνητικέ κριτικέ του, καθώ πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτή η αγριότητα των περισσότερων φωνών προσθέτουν περισσότερο θόρυβο στο ήδη κορεσμένο περιβάλλον των media.[13] Τα blogs οι χρήστε μπορούν να τα βρουν εύκολα στον Παγκόσμιο Ιστό μέσου των συγκεκριμένων μηχανών αναζήτηση Technorati ( εικόνα 10) και IceRocket ( Εικόνα 10: Αρχικό μενού ιστοσελίδα

29 Οι συγκεκριμένε ιστοσελίδε προσφέρουν τη δυνατότητα στο χρήστη να χρησιμοποιήσει ιδιαίτερα αναπτυγμένα εργαλεία για να αναζητήσει το ιστολόγιο πάνω στο θέμα που τον ενδιαφέρει σε πραγματικό χρόνο Tagging & Social Bookmarking Για να κατανοήσουμε τον όρο tagging, θα αναφερθούμε αρχικά σε μια μικρή ιστορική αναδρομή στον συγκεκριμένο τομέα. Οι μηχανέ αναζήτηση πριν από την Google συχνά βασιζόντουσαν στα meta-tags που θα καθόριζε ο συντάκτη μια σελίδα html για να κατηγοριοποιήσει ή να ορίσει τη συγκεκριμένη σελίδα. Η χρησιμοποίηση των meta-tags είχε ω σκοπό να εμφανίζονται οι ιστοσελίδε στα αποτελέσματα αναζήτηση σε υψηλότερε βαθμίδε. Η Google ήταν ανάμεσα στι εταιρείε που παρουσίασαν ένα νέο ριζικό τρόπο συλλογή μεταδεδομένων. Από τα παραπάνω που αναφέραμε ουσιαστικά προκύπτει ότι η χειροκίνητη δημιουργία meta-tags εμφανίζεται με την μορφή του tagging, όπου οι χρήστε μπορούν να επισυνάψουν λέξει -κλειδιά σε ένα αντικείμενο ή σε μια πηγή του διαδικτύου, όπου μπορεί να είναι μια ιστοσελίδα, μια φωτογραφία ή ένα σύνδεσμο. Μια μεγάλη διαφορά χρησιμοποίηση ουσιαστικά των meta-tags ενδιάμεσα στι ιστοσελίδε είναι ότι οι ετικέτε (tags), παρόλο που δημιουργήθηκαν από ανεξάρτητα άτομα, χρησιμοποιούνται συχνά από κοινότητε. Το μεγάλο πλεονέκτημα των ετικετών είναι ότι μπορούν να είναι διαθέσιμε από άλλου χρήστε και έτσι όταν αναζητούν μέσω των ετικετών να τι υιοθετήσουν για δική του χρήση. Αυτή η διαδικασία που προαναφέραμε είναι ο βασικό μηχανισμό δημιουργία για τον λεγόμενο όρο folksonomies ή social tagging, που είναι τα συλλογικά δημιουργημένα ανοιχτά συστήματα επισήμανση. Μια μορφή που χρησιμοποιείται πολύ πλέον σε αρκετέ ιστοσελίδε είναι το tag cloud (εικόνα 11), το οποίο αναπαριστά με αλφαβητική σειρά τι θεματικέ ενότητε που μπορεί να υπάρχουν σε μια ιστοσελίδα και ανάλογα με το μέγεθο των γραμμάτων μα δείχνει ποιο θέμα έχει σημειωθεί με tag περισσότερε φορέ. Η δημοσίευση των ετικετών και ο διαμοιρασμό με του υπόλοιπου χρήστε είναι μια σημαντική μορφή τη κοινωνικοποίηση του παραγόμενου περιεχομένου από του χρήστε. Να τονίσουμε ότι παρόλο που ο ορισμό του tagging είναι πολύ απλό, οι συνέπειε τη χρήση των ετικετών για το χώρο του διαδικτύου είναι πολλαπλέ και αρκετά ισχυρέ. -21-

30 Εικόνα 11: Tag Cloud για το Web 2.0 Μια άλλη τεχνολογία που δίνει νέα διάσταση στην αναζήτηση και άλλων εφαρμογών μέσα στο διαδίκτυο είναι η δυνατότητα που δίνεται στον χρήστη να αποθηκεύει του σελιδοδείκτε που θεωρεί ενδιαφέροντε και να ταξινομεί το περιεχόμενό του βάσει των ετικετών που έχουν δώσει οι χρήστε. Εικόνα 12: Αρχική σελίδα Δυο γνωστέ ιστοσελίδε που χρησιμοποιούνται ευρέω για αυτόν τον λόγο είναι το del.icio.us ( εικόνα 12) και το Yahoo!Bookmarks ( Το del.icio.us πιο συγκεκριμένα λειτουργεί από το 2003 και θεωρείται ω η πρώτη υπηρεσία που ενσωμάτωσε επιτυχώ τα χαρακτηριστικά του social bookmarking και tagging.[8] RSS & Syndication Το RSS είναι αρχικά του Really Simple Syndication, αναφέρεται σε περιεχόμενο του διαδικτύου με τη μορφή syndicate και είναι διάλεκτο τη γλώσσα XML.[5] Όλα τα αρχεία RSS είναι αναγκαίο να τηρούν τι προδιαγραφέ τη XML 1.0, όπω δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα World Wide Web Consortium (W3C). Το RSS έχει τη δυνατότητα να συνοψίζει τι πληροφορίε και να προσφέρει τι συνδέσει των αρχικών πηγών. Χρησιμοποιείται από του χρήστε για να λαμβάνουν -22-

31 ενημερώσει που του ενδιαφέρουν πάνω σε αγαπημένα θέματα από συγκεκριμένα blogs ή ιστοσελίδε. [14] Για την επίτευξη των παραπάνω υπάρχει το πρόγραμμα feed reader το οποίο μπορεί να ελέγχει για τον χρήστη πολλά ξεχωριστά feeds από διαφορετικέ ιστοσελίδε. Αξίζει να αναφέρουμε ότι πλέον οι περισσότερε ιστοσελίδε έχουν ενσωματώσει τη λειτουργία του RSS για τη διευκόλυνση των χρηστών. Στην εικόνα 13 αναπαριστούμε την λειτουργία των RSS Feeds. Εικόνα 13: Αναπαράσταση λειτουργία των RSS Feeds Mashups Ένα mashup είναι μια σελίδα ή ιστοσελίδα διαδικτύου η οποία συνδυάζει πληροφορίε και υπηρεσίε από πολλαπλέ πηγέ του διαδικτύου. Μπορούμε να το παρομοιάσουμε με ένα μουσικό mashup, όπου ο καλλιτέχνη συνδυάζει φωνητικά από ένα τραγούδι και μουσική από κάποιο άλλο. Είναι πολύ πιο εύκολο και γρήγορο να δημιουργηθεί ένα mashup από το να δημιουργηθεί κώδικα από την αρχή για μια νέα εφαρμογή. Αυτή η δυνατότητα που παρουσιάζεται στι Web 2.0 τεχνολογίε χαρακτηρίζεται ω ένα από τα βασικότερα και πολυτιμότερα χαρακτηριστικά του.[5] Τα mashups μπορούν να είναι τριών διαφορετικών τύπων. Τα καταναλωτικά mashups (consumer) που είναι και τα πιο γνωστά, καθώ στοχεύουν γενικά σε όλου του πολίτε. Τα mashups δεδομένων (data) τα οποία συγκεντρώνουν πληροφορίε από διαφορετικέ πηγέ και τι αναπαριστούν. Τέλο, τα επιχειρησιακά mashups -23-

32 (enterprise) τα οποία χρησιμοποιούνται για τη συνεργασία ανάμεσα σε επιχειρήσει και κατασκευαστέ.[16] Στη συγκεκριμένη ενότητα δε θα αναφέρουμε περισσότερο για τα mashups, καθώ υπάρχει ξεχωριστό κεφάλαιο στη συνέχεια τη εργασία Podcasting Το podcast η αλλιώ το non-streamed webcast είναι μια σειρά από ψηφιακά αρχεία πολυμέσων είτε ήχου είτε βίντεο τα οποία εκδίδονται ανά τακτά διαστήματα και συχνά γίνεται κατέβασμα των συγκεκριμένων αρχείων μέσω των RSS. Η ονομασία επηρεάστηκε πάρα πολύ και από τη δημοτικότητα του ipod, όπω και τη καινοτομία των web feeds.[18] Τα συγκεκριμένα αρχεία αποθηκεύονται στον διακομιστή του εκδότη ω web feed και οι χρήστε μέσω μια εφαρμογή που ονομάζεται podcatcher μπορεί και έχει πρόσβαση στα αρχεία, να ελέγχει για νέε ενημερώσει και να κατεβάζει νέα αρχεία. Στην εικόνα 14 βλέπουμε το λογότυπο που χρησιμοποιεί η Apple για να προωθήσει το podcasting. Εικόνα 14: Το λογότυπο τη Apple για να παρουσιάσει το podcasting Να τονίσουμε ότι η παραπάνω διαδικασία μπορεί να γίνει αυτόματα, καθώ ο χρήστη μπορεί να επιλέξει ποιε συγκεκριμένε ενότητε επιθυμεί μόλι υπάρχει κάποια νέα καταχώριση, αυτόματα να κατεβαίνει και στο δικό του υπολογιστή ή ipod.[17] Τα podcasts χρησιμοποιούνται κυρίω για ειδησεογραφικά νέα από εφημερίδε, περιοδικά, επίση και για κατέβασμα ηλεκτρονικών βιβλίων. 2.4 Τύποι υπηρεσιών Στην παρούσα ενότητα κρίνουμε πολύ ενδιαφέρον να αναφέρουμε του τύπου υπηρεσιών που προσφέρονται στο πεδίο Web 2.0 μέσω τη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ajaxprojects.com (2008) όπου μελετήθηκαν συνολικά 1042 ιστοσελίδε που εφαρμόζουν web 2.0 υπηρεσίε. Στον παρακάτω πίνακα 2 έχει τρει διαφορετικέ στήλε, όπου λαμβάνουμε τι πληροφορίε για το είδο των ιστοσελίδων, τον αριθμό από το συνολικό δείγμα τη -24-

33 έρευνα που αντιστοιχεί και μια σύντομη περιγραφή τη λειτουργικότητα τη ιστοσελίδα. Πίνακα 2: Τύποι υπηρεσιών του Web 2.0 με σύντομη περιγραφή[15] Web 2.0 */1042 Περιγραφή Chat Bookmarking 65 Games 38 Wikis 13 Travel 30 Video 156 Music 57 Programming 38 Office 43 Blogs 91 Calls and VOIP 17 RSS 68 Photo 99 Network 115 Business 18 Web 2.0 Tools 11 Οι ιστοσελίδε Chat θεσμοθέτησαν την επικοινωνία μεταξύ των χρηστών του Παγκόσμιου Διαδικτύου. Οι ιστοσελίδε με προσωπικού λογαριασμού επιτρέπουν στου χρήστε να χειρίζονται τον λογαριασμό του από οποιοδήποτε υπολογιστή και προσφέρουν επίση υπηρεσίε με χαρακτηριστικά, όπω φωτογραφίε, ετικέτε, φωνητικά μηνύματα. Οι ιστοσελίδε Bookmarking συλλέγουν, οργανώνουν και μοιράζονται ποικίλο περιεχόμενο, το οποίο συναντούν οι χρήστε καθώ "σερφάρουν στο διαδίκτυο. Οι ιστοσελίδε παιχνιδιών παρέχουν παιχνίδια διαδραστικά με βάση προγράμματα περιήγηση και επιτρέπουν του παίχτε να αντιμετωπίζει ο ένα τον άλλον. Οι ιστοσελίδε Wikis επιτρέπουν τον καθένα να δημιουργεί και να μοιράζεται περιεχόμενο, ιστοσελίδε, φωτογραφίε και πολλά ακόμα άμεσα μέσω του προγράμματο περιήγηση. Οι ιστοσελίδε ταξιδίων επιτρέπουν τον καθένα να εξερευνήσει για τρόπου μετάβαση και διαμονή ή ακόμη να αναφέρει την άποψη του από μια προηγούμενη εμπειρία του. Οι ιστοσελίδε Video επιτρέπουν του χρήστε να λαμβάνουν βίντεο καταχωρημένα στον Παγκόσμιο Ιστό. Οι ιστοσελίδε μουσική είναι κοινωνικά δίκτυα με κέντρο τα media όπου οι χρήστε επικοινωνούν μεταξύ του είτε παρακολουθώντα είτε μοιράζοντα περιεχόμενο όλων των τύπων media, όπω blogs, φωτογραφίε, ήχου και βίντεο. Οι ιστοσελίδε προγραμματισμού επιτρέπουν του χρήστε να δημιουργήσουν και να μοιραστούν περιεχόμενο Web 2.0, κώδικα ή κάποια άλλη web εφαρμογή μεταξύ του. Οι ιστοσελίδε Office προσφέρουν στον Παγκόσμιο Ιστό πολλέ από τι λειτουργίε εργαλείων του Office, όπω είναι το MS Word. Τα ιστολόγια θεωρούνται κοινωνικά δίκτυα τα οποία είναι σχεδιασμένα γύρω από τι προσωπικέ ιστορίε των ανθρώπων. Οι κλησει και οι ιστοσελίδε VOIP επιτρέπουν του χρήστε να επικοινωνούν με άλλου ανθρώπου χρησιμοποιώντα λογισμικό IP όπω είναι το Skype. Οι ιστοσελίδε RSS (Really Simple Syndication) Web είναι βασισμένε στο διαδίκτυο ώστε ο χρήστη να μπορεί να διαβάζει νέα από διαφορετικού προορισμού. Οι ιστοσελίδε φωτογραφιών παρέχουν υπηρεσίε όπυ οι χρήστε μπορούν να χειρίζονται και να μοιράζονται online φωτογραφίε. Μια ιστοσελίδα δικτύου είναι ένα κοινωνικό εργαλείο το οποίο συνδέει ανθρώπου με φίλου και άλλου που δουλεύουν, σπουδάζουν ή ζουν γύρω απο αυτού. Οι επιχειρησιακέ ιστοσελίδε μπορούν να βοηθήσουν έναν οργανισμό να διαχειριστέι και μοιράσει θέματα ανάμεσα σε μια ομάδα ή ένα γκρουπ με αποδοτικό τρόπο χρησιμοποιώντα εργαλεία διοίκηση. Οι ιστοσελίδε με web 2.0 εργαλέία προσφέρουν διάφορα εργαλεία διοίκηση, όπω για παράδειγμα η πρόσβαση και διαχείριση βάσεων δεδομένων μέσω ενό web interface. -25-

34 Από την παραπάνω έρευνα που πραγματοποιήθηκε εύκολα συμπεραίνουμε τι τύπο υπηρεσιών είναι αρκετά διαδεδομένο και σε μεγάλο εύρο συγκριτικά πάντα με του άλλου τύπου. Στην εικόνα 15 παρατηρούμε και σε γράφημα τα αποτελέσματα τη έρευνα για την εξαγωγή γρηγορότερων συμπερασμάτων. Οι ιστοσελίδε που παρέχουν τη δυνατότητα στον χρήστη να παρακολουθήσει βίντεο ή να μοιραστεί με του υπόλοιπου χρήστε βλέπουμε ότι είναι αρκετά περισσότερε και σε συνδυασμό με τι ιστοσελίδε φωτογραφιών γίνεται κατανοητό ότι τα media έχουν ένα σημαντικό προβάδισμα σε σχέση με τα υπόλοιπα όσον αφορά την έκτασή του. Οι άλλοι τύποι ιστοσελίδων που αξίζει να σημειώσουμε ότι του συναντούμε σε μεγάλο βαθμό είναι οι ιστοσελίδε chat, οι δικτύου και επίση, τα ιστολόγια (blogs). [15] Εικόνα 15: Τύποι Υπηρεσιών Web 2.0 Στη συγκεκριμένη έρευνα μετέπειτα όλε αυτέ οι υπηρεσίε κατηγοριοποιήθηκαν σε πέντε διαφορετικού τύπου επιχειρηματικών μοντέλων, όπω φαίνεται στην εικόνα 16, δηλαδή στα επιχειρηματικά μοντέλα τη ανταλλαγή, τη ένωση, του προγραμματισμού, τη συνεργασία, και τη ελευθερία. Εικόνα 16: 5 Web 2.0 Business Models [15] -26-

35 2.5 Αντίθετε απόψει Το web 2.0 και η φιλοσοφία που έχει συνδυαστεί μ αυτό έχει βρει ανταπόκριση παγκοσμίω και δικαίω αντιμετωπίζεται με ενθουσιασμό από αυτήν την μάζα του κόσμου. Ταυτόχρονα όμω υπάρχουν και οι αντίθετε απόψει για το κατά πόσο είναι χρήσιμο το Web 2.0 στην καθημερινότητα μα. Κρίνουμε απαραίτητο να αναφέρουμε και αυτή την πλευρά των απόψεων για να έχουμε μια πολύ καλύτερη εικόνα από όλε τι οπτικέ γωνίε του τομέα που βασίζεται η εργασία μα. Οι υποστηρικτέ του Web 2.0 βλέπουν την τάση εκδημοκρατισμού στο χώρο του διαδικτύου ω μια θετική δύναμη η οποία διευρύνει την πρόσβαση σε γνωστικέ, δυναμικέ και οικονομικέ ευκαιρίε, σε σύγκριση με του κριτικού του όπου αντιλαμβάνονται το Web 2.0 ω ισοπέδωση του πολιτισμού, εχθρού τη εμπειρογνωμοσύνη και καταστροφέα του πλούτου και τη ιδιοκτησία. Υπάρχουν δυο συγκεκριμένοι ισχυρισμοί οι οποίοι υποστηρίζονται από αυτού που είναι ενάντια στι Web 2.0 εφαρμογέ και στα πλεονεκτήματα που αντιλαμβάνονται οι υπόλοιποι. Ο πρώτο ισχυρισμό έγκειται στο γεγονό ότι το περιεχόμενο που δημιουργείται από του χρήστε στον Παγκόσμιο Ιστό υποβιβάζει τον σημαντικό ρόλο των ατόμων που είναι ειδικοί και μπορούν και κρατούν σε υψηλά ποιοτικά επίπεδα όλε τι πληροφορίε, καθώ και την αυθεντικότητα των δεδομένων στου τομεί των media, τη ψυχαγωγία και του πολιτισμού. Το πλήθο υποστηρίζουν οι κριτικοί ότι το πιο πιθανό είναι να δημιουργήσει αμάθεια παρά σοφία. Ο δεύτερο ισχυρισμό υποστηρίζει ότι η παραγωγή πληροφοριών στο διαδίκτυο και το «στυλ του mashup» που διαδίδεται απειλεί την προστασία δικαιωμάτων τη πνευματική ιδιοκτησία. Ω συνέχεια γίνεται αναφορά ότι ο πολλαπλασιασμό του ελεύθερου περιεχομένου και των υπηρεσιών όπω το Skype και το Linux αποτελεί σημαντική απειλή ώστε να καταστρέψει την δημιουργία πλούτου σε μια οικονομία βασισμένη στι γνώσει.[13] -27-

36 -28-

37 3 Enterprise 2.0 Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύουμε την περιοχή του Enterprise 2.0, πω δηλαδή ενσωματώνεται το Web 2.0 στι επιχειρήσει. Περιγράφουμε τον νέο κόσμο των wikinomics, παραθέτουμε του ορισμού, τα βασικά συστατικά και του βασικού κανόνε του Enterprise 2.0. Κατόπιν, αναφέρουμε τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνει μια επιχείρηση και οι πελάτε τη, και προτείνουμε ποια φιλοσοφία είναι σωστό να έχει ένα επιχειρηματικό οργανισμό για την ευκολότερη προσαρμογή του στι Web 2.0 τεχνολογίε, καθώ επίση και ποια άτομα είναι αρμόδια για χάραξη συγκεκριμένη στρατηγική. Παράλληλα, για να γίνει πιο εύκολα κατανοητό ο κόσμο του Enterprise 2.0, περιγράφουμε μια μέρα ενό εργαζομένου και πω επηρεάζεται από τι νέε αυτέ τεχνολογίε. Στη συνέχεια αναφερόμαστε στο βασικό ζήτημα τη ασφάλεια των τεχνολογιών αυτών για μια εταιρεία και κλείνουμε το κεφάλαιο με την παράθεση κάποιων σημαντικών στατιστικών στοιχείων για τον αντίκτυπο του Web 2.0 στι επιχειρήσει. 3.1 Εισαγωγή στο Enterprise 2.0 Στην παρούσα ενότητα θα αναφερθούμε εκτενέστερα στον νέο κόσμο που παρουσιάζεται με τον όρο wikinomics και θα αναφερθούμε στου σημαντικότερου ορισμού που έχουν δοθεί για τον όρο enterprise Ένα νέο κόσμο : Wikinomics Αφού αναφερθήκαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο για τον κόσμο των web 2.0 τεχνολογιών και πόσο πολύ έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινότητα μα, στο συγκεκριμένο κεφάλαιο θα αναφερθούμε πω η αλλαγή αυτή στο κόσμο του διαδικτύου έχει επηρεάσει και τον κόσμο των επιχειρήσεων. Είναι γεγονό ότι εξαιτία των μεγάλων αλλαγών στην τεχνολογία, στα δημογραφικά, στι επιχειρηματικέ δραστηριότητε, στην οικονομία και στον κόσμο γενικότερα, έχουμε εισέλθει σε μια νέα περίοδο στην οποία οι άνθρωποι συμμετέχουν ενεργά όσο -29-

38 ποτέ άλλοτε στα δρώμενα. Αυτή η νέα συμμετοχή έχει οδηγήσει σ ένα σημείο όπου οι νέε μορφέ μαζική συνεργασία έχουν αλλάξει τον τρόπο που τα αγαθά και οι υπηρεσίε παράγονται, διαφημίζονται και προσφέρονται παγκόσμια. Αυτή η αλλαγή έχει ω συνέπεια να παρουσιαστούν πολλέ ευκαιρίε για κάθε εταιρεία και για κάθε άτομο το οποίο συνδέεται σ αυτήν την καινούρια πραγματικότητα. Ο συγκεκριμένο νέο «κόσμο» παρουσιάζεται, ω φιλοσοφία και με τι αρχέ που το περικλείει, πολύ εύστοχα και αναλυτικά από τον Don Tapscott στο βιβλίο του Wikinomics. Η νέα μαζική συνεργασία που παρουσιάζεται πλέον έχει αλλάξει τον τρόπο που οι επιχειρήσει και οι κοινωνίε χρησιμοποιούν τη γνώση και τι ικανότητε για να καινοτομήσουν και να δημιουργήσουν αξία. Το συγκεκριμένο έχει επηρεάσει κάθε τομέα τη κοινωνία και φυσικά το χώρο τη διοίκηση. Ένα νέο τύπο επιχείρηση είναι αυτό που συναντούμε, είναι η επιχείρηση η οποία ανοίγει τι πόρτε τη στον κόσμο, συνεργάζεται ιδίω με του πελάτε τη, χρησιμοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την μαζικότητα αυτή τη συνεργασία και συμπεριφέρεται ω μια πραγματική παγκόσμια εταιρεία. Η νέα αυτή επιστήμη των wikinomics βασίζεται σε τέσσερι βασικέ αρχέ και ιδέε : στην ανοιχτότητα (openness), στα ομότιμα δίκτυα (peer to peer), στον διαμοιρασμό (sharing) και στην παγκόσμια δραστηριοποίηση (acting globally).[13] Το βασικό χαρακτηριστικό όμω του νέου αυτού κόσμου θεωρείται δικαίω η συνεργασία (collaboration) με την οποία πλέον μια εταιρεία μπορεί να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Χρησιμοποιώντα τον όρο συνεργασία εννοούμε τη δυνατότητα που έχουν οι άνθρωποι και οι εταιρείε να συνεργάζονται πλέον μαζί μέσα στο χώρο του διαδικτύου παράγοντα ένα πλούσιο περιεχόμενο. Για να κατανοήσουμε τον όρο τη συνεργασία, παραθέτουμε την εικόνα 17 στην οποία φαίνονται πέντε διαφορετικά επίπεδα συνεργασία μέσα σε μια επιχείρηση. Στο κάθε επίπεδο βλέπουμε την τεχνολογία που χρησιμοποιείται και ποιοι είναι αυτοί που συνεργάζονται. Να τονίσουμε ότι υπάρχει συνεχή επικοινωνία ανάμεσα στα επίπεδα, η οποία γίνεται αμφίδρομα και πραγματοποιείται από επίπεδο σε επίπεδο. Με άλλα λόγια βλέπουμε το «στοίβαγμα» τη συνεργασία για την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματο από την εταιρεία.[19] -30-

39 Εικόνα 17: Επίπεδα συνεργασία σε μια επιχείρηση για απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματο Ορισμό Enterprise 2.0 Στην πιο ψηλή βαθμίδα των προηγούμενων επιπέδων που παρουσιάσαμε βρίσκεται ο όρο enterprise 2.0. Ο όρο προήλθε φυσικά από τον όρο web 2.0 και το πώ εφαρμόζονται στι επιχειρήσει. Ο πρώτο που χρησιμοποίησε τον όρο enterprise 2.0 ήταν ο Andrew McAfee του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ στο άρθρο του: «Enterprise 2.0:The Dawn of Emergent Collaboration,2006». Ο ορισμό που παρέθεσε ήταν ο εξή : «Enterprise 2.0 καλείται η χρησιμοποίηση των αναδυόμενων κοινωνικών λογισμικών πλατφόρμα μέσα στι επιχειρήσει, ή ανάμεσα στι επιχειρήσει και του συνεργάτε του ή του πελάτε του». Συνεχίζοντα την αναφορά του ο Andrew McAfee υποστηρίζει ότι το enterprise 2.0 έγινε πραγματικότητα εξαιτία τριών ευρέων και συγκλινουσών τάσεων: 1) Απλέ και ελεύθερε πλατφόρμε κατάλληλε για έκφραση των απόψεων από του ανθρώπου. Πλέον η ελευθερία του τύπου και έκφραση δεν περιορίζεται μόνο σ αυτού που έχουν τα μέσα, όπω είχε υποστηρίξει ο δημοσιογράφο A.J.Liebling, αλλά -31-

40 ο καθένα μέσα από πλατφόρμε όπω είναι τα blogs μπορεί να εκφράσει ελεύθερα τι απόψει του. 2) Αναδύονται νέε δομέ, παρά επιβάλλονται από άλλου. Οι προγραμματιστέ έχουν δημιουργήσει πλατφόρμε οι οποίε δεν είναι επιβλητικέ ω προ τη δομή του και έτσι η δομή αναδύεται ανάλογα με τον τρόπο ο χρήστη θα τη δημιουργήσει. 3) Τάξη από το χάο. Η ικανότητα των ανθρώπων να φιλτράρουν εύκολα και γρήγορα και να ταξινομούν το νέο online περιεχόμενο.[20] Από την πλευρά μα αν θέλαμε να δώσουμε έναν ορισμό για τον όρο Enterprise 2.0 θα αναφέραμε τα εξή : «Με τον όρο Enterprise 2.0 αναφερόμαστε στο πω οι επιχειρήσει χρησιμοποιούν και εφαρμόζουν τι web 2.0 τεχνολογίε, ώστε να συμβαδίζουν με την τεχνολογική και κοινωνική ανάπτυξη, και στην ανάλυση τη φιλοσοφία που πρέπει να διακατέχει μια σύγχρονη επιχείρηση για μπορέσει να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα». 3.2 Τεχνολογίε -Μοντέλα Στην δεύτερη ενότητα θα αναφερθούμε σε συγκεκριμένα μοντέλα που έχουν δοθεί από άτομα του χώρου για να περιγράψουν τα βασικά συστατικά των enterprise 2.0 τεχνολογιών. όπω είναι ο Andrew McAfee με το ακρωνύμιο SLATES. Στη συνέχεια περιγράφουμε του βασικού κανόνε που διέπουν το enterprise 2.0 και κλείνοντα την ενότητα, παρουσιάζουμε το ιδιαίτερα χρήσιμο μοντέλο 4Cs που προτάθηκε από τον Cook Βασικά συστατικά Enterprise 2.0 τεχνολογιών SLATES Ο Andrew McAfee χαρακτήρισε enterprise 2.0 τεχνολογίε μόνο αυτέ τι πλατφόρμε που μια επιχείρηση θα μπορούσε να αγοράσει ή να δημιουργήσει με σκοπό να κάνει ορατέ τι πρακτικέ και τα εξερχόμενα δεδομένα των εργαζόμενών τη. Θέλοντα να περιγράψει τα έξι βασικά συστατικά των enterprise 2.0 τεχνολογιών χρησιμοποίησε το ακρωνύμιο SLATES Search, Links, Authoring, Tags, Extensions, Signals.[21] Στον πίνακα 3 που ακολουθεί στην επόμενη σελίδα, παραθέτουμε εν συντομία την περιγραφή του κάθε συστατικού από τα έξι συνολικά που αναφέρει ο Andrew McAfee. -32-

41 Πίνακα 3: Βασικά συστατικά enterprise 2.0 τεχνολογιών-slates Search Αναζήτηση Η παρακίνηση των χρηστών να βρουν αυτό που χρειάζονται. Links Authoring Συνδέσει Συγγραφή Η παροχή στου χρήστε ενό οδηγού που θα δείχνει τι είναι πιο σημαντικό και θα δομεί online το περιεχόμενο. Οι καλύτερε σελίδε είναι αυτέ οι οποίε πιο συχνά κάποιο συνδέεται. Να μπορεί ο χρήστη να συνεισφέρει με τι γνώσει του, τι εμπειρίε του και τα σχόλιά του. Tags Ετικέτε Να έχει συμμετοχή ο χρήστη στο πω κατηγοριοποιείται το περιεχόμενο. Extensions Επεκτάσει Η χρησιμοποίηση αλγορίθμων για την αυτοματοποίηση κάποιων κατηγοριοποιήσεων. Signals Ειδοποιήσει Να ενημερώνονται οι χρήστε όταν νέο περιεχόμενο εμφανίζεται Βασικοί Κανόνε Οι προγραμματιστέ ή οι τεχνολόγοι που κατασκευάζουν τι enterprise 2.0 τεχνολογίε βασιζόμενοι στο SLATES, που αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα, στηρίζονται σε δυο βασικού κανόνε. Καταρχά, αυτά που προσφέρουν πρέπει να είναι εύκολα στη χρησιμοποίησή του από του χρήστε. Για να μπορέσει ο χρήστη να συγγράψει, να προσδώσει ετικέτε ή να χρησιμοποιήσει συνδέσμου δε χρειάζεται να γνωρίζει HTML, αλλά μπορεί χρησιμοποιώντα μόνο έναν περιηγητή διαδικτύου και με μερικέ εύκολε επιλογέ να το πετύχει. Οι νέε αυτέ τεχνολογίε, έπειτα από σύντομη εκπαίδευση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από έναν χρήστη, ο οποίο μέχρι τώρα δραστηριοποιούταν στο διαδίκτυο αποκλειστικά για τη περιήγησή του σε ιστοσελίδε και για την διαχείριση τη ηλεκτρονική του αλληλογραφία ( ). Ο δεύτερο βασικό κανόνα που χρησιμοποιούν οι τεχνολόγοι είναι η προσπάθεια του να μην επιβάλλουν προκαταλήψει στου χρήστε όσον αφορά το πώ πρέπει να προοδεύει η εργασία του και πω πρέπει να κατηγοριοποιείται ή δομείται η δουλειά αυτή. Να τονίσουμε τη σημαντικότητα αυτή τη αλλαγή, καθώ μέχρι τώρα όλε οι πλατφόρμε που υπήρχαν όπω για παράδειγμα ένα σύστημα διαχείριση γνώση ήταν αυστηρά δομημένο από την αρχή ω το τέλο και δεν αφήναν τα περιθώρια στον χρήστη να επηρεάσει τη δομή του. -33-

42 Κλείνοντα την ενότητα να αναφέρουμε ότι οι νέε τεχνολογίε δίνουν τη δυνατότητα στι μεγάλε επιχειρήσει να γίνουν πιο εύκολα αναλύσιμε και προσβάσιμε σε περιεχόμενο, όπω γίνεται και σε μικρότερε επιχειρήσει με πολύ λιγότερα δεδομένα. Έτσι, οι χρήστε μπορούν να βρουν πιο γρήγορα την αναγκαία πληροφορία.[22] Μοντέλο 4C s Ω συνέχεια των έξι βασικών συστατικών τεχνολογιών που αναφέραμε παραπάνω (SLATES), σα παραθέτουμε ένα πολύ χρήσιμο μοντέλο χωρισμένο σε τέσσερι κατηγορίε, το μοντέλο 4C s. Το συγκεκριμένο μοντέλο μέσα από την εικόνα 18 δείχνει τα πλεονεκτήματα που μπορεί να αποκομίσει μια επιχείρηση χρησιμοποιώντα τι αντίστοιχε τεχνολογίε. Καταρχά υπάρχουν δύο άξονε, ο άξονα τη τυπικότητα μια επιχείρηση και ο άξονα τη αλληλεπίδραση. Τρει τύπου επιχειρήσεων συναντούμε: 1) Εταιρεία αρκετά μη τυπική και κουλτούρα συνεργασία 2) Εταιρεία πολύ τυπική και υψηλά επίπεδα συνεργασία 3)Εταιρεία μη τυπική και τυπική με περισσότερη εστίαση στην ατομική προσπάθεια με συγκεκριμένα προβλήματα να λύνονται και από ομάδε ατόμων. Εικόνα 18: Μοντέλο 4C s από τον Cook Στα τέσσερα ξεχωριστά τεταρτημόρια συναντούμε διαφορετικέ τύπου τεχνολογίε, οι οποίε προσφέρουν και αντίστοιχα διαφορετικά επίπεδα συνεργασία και επικοινωνία -34-

43 για την επιχείρηση. Έτσι εύκολα συμπεραίνουμε για τα τέσσερα αυτά ξεχωριστά σημεία τα εξή : Communication (Επικοινωνία) Συναντάμε forums και blogs στα οποία οι υπάλληλοι μπορούν να καταθέτουν τι απόψει του σε συγκεκριμένα ζητήματα τη εργασία του και να μπορούν να καταθέσουν τα σχόλια του στα γραφόμενα. Cooperation (Συνεργασία) Οι υπάλληλοι μπορούν να διαμοιραστούν διαφόρων τύπων αρχεία όπω φωτογραφίε, βίντεο και με τη μέθοδο των ετικετών να κατηγοριοποιήσουν αυτά τα δεδομένα μέσω συγκεκριμένων εφαρμογών που παρέχει το διαδίκτυο. Collaboration (Συνεργατικότητα) Οι υπάλληλοι μέσω των wikis αναπτύσσουν υψηλά επίπεδα συνεργατικότητα, καθώ μπορούν και καταγράφουν, αποθηκεύουν και επεξεργάζονται τι γνώσει και τι εμπειρίε του, που βοηθάει πολύ σε τωρινέ και μελλοντικέ εργασίε του. Connection (Σύνδεση) Τέλο, στο συγκεκριμένο επίπεδο συναντούμε τη δυνατότητα κοινωνική δικτύωση των υπαλλήλων, η οποία είναι αρκετά χρήσιμη κυρίω και για εταιρείε με νεανικό προσωπικό.[23] Όλε οι παραπάνω τεχνολογίε που αναφέρθηκαν είναι ικανέ να παρακινήσουν τι επιχειρήσει με διάφορου τρόπου και με πολύ ενθαρρυντικέ προοπτικέ. Μπορεί να βοηθηθεί μια εταιρεία στην παραγωγή του προϊόντο, στο να λάβει κριτικέ (reviews), στην έρευνα αγορά, στη συλλογή ανταγωνιστική ευφυΐα, στο μάρκετινγκ, στη διαχείριση των πελατών και να προσδώσει νέα έσοδα. Το blog είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο, ώστε να συνδέεται η εταιρεία και να συνεργάζεται με του πελάτε τη, του εργαζομένου τη και ένα ευρύτερο κοινό. Τα wikis προσφέρουν συνεργατικέ πλατφόρμε για συλλογική δουλειά, διαχείριση έργων και νέα ανάπτυξη προϊόντων. Η κοινωνική σελιδοδείκτωση προσφέρει μια οικονομική και εύκολη λύση για διαμοίρασμα των γενικών πληροφοριών μέσα από το χώρο του διαδικτύου. Τα mashups επιτρέπουν του εργαζομένου να δημιουργούν εύκολα και γρήγορα από την αρχή νέε και ενδιαφέρουσε εφαρμογέ που προσθέτουν αξία. Οι τελικοί χρήστε, επίση, μπορούν να δημιουργούν μια εφαρμογή η οποία θα αθροίζει τα δεδομένα από πολλέ διαφορετικέ πηγέ του διαδικτύου.[24] -35-

44 3.3 Υιοθέτηση Enterprise 2.0 από τι επιχειρήσει Στην τρίτη ενότητα του κεφαλαίου περιγράφουμε αρχικά ένα απλό καθημερινό παράδειγμα ενό εργαζομένου που χρησιμοποιεί τι νέε τεχνολογίε στην εργασία του. Στη συνέχεια αναφερόμαστε στα πλεονεκτήματα που έχει η επιχείρηση και οι πελάτε τη, στην κατάλληλη φιλοσοφία που είναι σωστό να έχει μια επιχείρηση για να υιοθετήσει τι web 2.0 τεχνολογίε, καθώ και στο ποιοι πρέπει να είναι οι επικεφαλή στη χάραξη μια στρατηγική enterprise Εργαζόμενο & Web 2.0 (Ένα απλό καθημερινό παράδειγμα) Για να αντιληφθούμε καλύτερα τη θεωρία μια σύγχρονη επιχείρηση που έχει ενσωματώσει τι web 2.0 τεχνολογίε στον καθημερινό τρόπο εργασία, κρίνουμε σωστό να αναφέρουμε ένα παράδειγμα ενό τυπικού εργαζόμενου μια τέτοια επιχείρηση. Ο Τζον είναι ένα τυπικό υπάλληλο σε μια πολυεθνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στο χώρο των κατασκευών. Εργάζεται κυρίω στο γραφείο, αλλά πολλέ ώρε απασχολείται στην οικία του και βρίσκεται πολλέ φορέ στο δρόμο λόγω επιχειρηματικών συναντήσεων. Η ομάδα εργασία στην οποία είναι υπεύθυνο δε βρίσκεται σε ένα γεωγραφικό μέρο. Εκτό από τη διαχείριση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ο Τζον με τη χρήση των RSS Feeds εγγράφεται στο blog του αφεντικού του για να παραμένει ενήμερο, όσον αφορά τι τελευταίε εργασίε και τα νέα τη εταιρεία. Ο Τζον έχει επίση ένα προσωπικό blog στο οποίο γίνεται η καταγραφή τη ιστορία των πρότζεκτ, ώστε κάποιο να μπορεί να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο ω βάση γνώση για κάποια μελλοντική εργασία. Ο Τζον για να μπορεί να συνεργαστεί με τα μέλη τη ομάδα του και με του πελάτε σε συγκεκριμένα έγγραφα, χρησιμοποιεί το Google Docs. Ο Τζον, ακόμη, πολύ συχνά χρησιμοποιεί το wiki τη εταιρεία στο οποίο οι εργαζόμενοι τη εταιρεία έχουν πρόσβαση και μπορούν να καταχωρίσουν τι προσωπικέ του εμπειρίε και συμβουλέ από ένα συγκεκριμένο πρότζεκτ. Μέσα από το wiki μπορεί εύκολα να λύσει προβληματισμού του, καθώ διαβάζει καταχωρίσει έμπειρων στελεχών που βρίσκονται ακόμα και πάνω από δέκα χρόνια στην εταιρεία. Ο Τζον για να είναι σίγουρο ότι μπορεί να έχει πρόσβαση στου προσωπικού του σελιδοδείκτε, του αποθηκεύει και χρησιμοποιεί ετικέτε στο ίντρανετ τη εταιρεία. Ο -36-

45 Τζον έχει μια συνάδελφο την Κάθριν τη οποία δεν τη αρέσει καθόλου το γράψιμο, αλλά ταυτόχρονα είναι μια από τι καλύτερε πωλήτριε στην εταιρεία και γι αυτό το λόγο έχει εγγραφεί μέσω RSS Feed στα ηχητικά podcasts που ανεβάζει και έτσι μπορεί και τα αποθηκεύει στο προσωπικό του ipod και τα ακούει, καθώ γυμνάζεται. Ο Τζον είναι εγγεγραμμένο στο LinkedIn, γνωστή σελίδα κοινωνική δικτύωση, την οποία τη χρησιμοποιεί για να ανακοινώνει τι νέε θέσει εργασία που προκύπτουν στην ομάδα του και να κρατάει επαφή με του πρώην συνεργάτε του. Να προσθέσουμε ότι τη συγκεκριμένη δουλειά τη βρήκε μέσω τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Εικόνα 19: Παράδειγμα εργαζόμενου σύγχρονη επιχείρηση Συνοψίζοντα όλα τα παραπάνω παρατηρούμε εύκολα τη χρησιμοποίηση ευρέω γνωστών web 2.0 τεχνολογιών στην καθημερινότητα τη εργασία του Τζον, όπω φαίνεται και στην εικόνα 19. Μέσα από όλε αυτέ τι τεχνολογίε έχει τη δυνατότητα να επικοινωνεί ανά πάσα στιγμή με του άμεσου συνεργάτε του, καθώ επίση να αντιλαμβάνεται και τι απόψει των πελατών του κυρίω μέσα από το προσωπικό του blog.[9] Πλεονεκτήματα τη επιχείρηση και των πελατών τη Θέλοντα να αναφέρουμε εν συντομία ποια είναι τα θετικά που αποκομίζει μια επιχείρηση από την ενσωμάτωση των web 2.0 τεχνολογιών στην επαφή με του πελάτε τη, θα καταγράφαμε τη δημιουργία: - Ισχυρότερη και πιο εξατομικευμένη σύνδεση με του πελάτε τη, -37-

46 - Θετική επίδραση στη σχέση τη μάρκα τη εταιρεία με του πελάτε, - Ανάδραση (feedback) για τη βελτίωση τη ιστοσελίδα με βάση τη συμπεριφορά των πελατών, - Μια καθαρότερη έμφαση στη μοναδικότητα τη αξία του προϊόντο, των υπηρεσιών, των πληροφοριών και των δεδομένων, ανεξάρτητα το πώ εμφανίζονται και που, - Στρατηγικών για ενσωμάτωση των ιστοσελίδων σε άλλε συσκευέ, - Μια ιστοσελίδα που είναι πραγματικά ένα διαδραστικό εργαλείο για την εξυπηρέτηση των πελατών.[7,25] Το Web 2.0 έχει τεράστια οφέλη για τι επιχειρήσει. - A G Lafley, Chief Executive of Procter & Gamble Είναι γεγονό ότι από αυτήν την αλληλεπίδραση υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα και από του πελάτε μια συγκεκριμένη επιχείρηση. Ο καταναλωτή έχει πλέον τη δυνατότητα να λαμβάνει αναλυτικέ πληροφορίε και καλά οργανωμένε από την επιχείρηση για τα προϊόντα και τι υπηρεσίε τη, δίνοντα τη δυνατότητα να λάβει μια αγοραστική απόφαση μέσω πολλών πληροφοριών. Επίση, δίνεται η δυνατότητα από αρκετέ επιχειρήσει, η ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στου πελάτε τη για συγκεκριμένα είδη, έτσι ώστε να μπορεί κάποιο να τα αξιολογήσει και από αυτά να βγουν ασφαλή συμπεράσματα για μελλοντικέ αγορέ υπόλοιπων καταναλωτών. [26] Φιλοσοφία Επιχείρηση Στη συγκεκριμένη ενότητα θα παρουσιάσουμε εν συντομία ποια είναι τα βήματα και τα σημεία κλειδιά για μια επιχείρηση η οποία θέλει να υιοθετήσει τον νέο κόσμο των web 2.0 τεχνολογιών στην καθημερινότητα τη. Αρχικά, αναφέρουμε το μοντέλο των τριών βημάτων (Εικόνε 20 και 21), το οποίο ουσιαστικά κατευθύνει την επιχείρηση στο να επικοινωνήσει, να συνεργαστεί και να καινοτομήσει. Στο πρώτο στάδιο ουσιαστικά πρέπει να υπάρξει αύξηση τη επικοινωνία ανάμεσα στου φορεί τη εταιρεία, αλλά με σύγχρονα μέσα, τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα -38-

47 διάδραση των δύο πλευρών. Μ αυτόν τον τρόπο δείχνει στου συμμετέχοντε ότι πραγματικά νοιάζεται για τι απόψει και τι ανησυχίε του. Οι πληροφορίε πλέον έχουν πολύ καλύτερη ροή και υπάρχει γνώση για τι εργασίε τη εταιρεία. Κλειδί στο συγκεκριμένο βήμα είναι να πειστούν οι ειδικοί (experts) τη εταιρεία ώστε να αρχίσουν να συνεισφέρουν το συντομότερο με τι γνώσει του στο νέο αυτό τρόπο επικοινωνία. Εικόνα 20: Πρώτο βήμα υιοθέτηση web 2.0 τεχνολογιών σε μια επιχείρηση Στο δεύτερο στάδιο η εταιρεία πρέπει να εστιάσει σε αυξημένη συνεργατικότητα, η οποία να προέρχεται και από τι δυο πλευρέ. Έτσι, θα μπορέσει να εισπράξει σε σύντομο χρονικό διάστημα την προστιθέμενη αξία στι επιχειρηματικέ τη διαδικασίε και να φανερωθεί η αποτελεσματικότητα ή όχι τη προσπάθεια αυτή. Να προσθέσουμε ότι στο συγκεκριμένο στάδιο κλειδί θεωρείται και η αυξημένη επικοινωνία πλέον των μελών μια εταιρεία σε σύγκριση με το προηγούμενο βήμα. Εικόνα 21: Τρία βήματα υιοθέτηση web 2.0 τεχνολογιών σε μια επιχείρηση -39-

48 Όταν μια εταιρεία καταφέρει και ενσωματώσει τα πρώτα δύο στάδια στον τρόπο λειτουργία τη, τότε μπορεί να επιζητήσει το κάτι παραπάνω, προχωρώντα στην πραγματική καινοτομία, η οποία μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που εργάζεται. Να τονίσουμε όμω ότι οι περισσότερε εταιρείε αρκούνται με τα πρώτα δύο βήματα και δεν επιχειρούν στο τρίτο. Κλειδί επιτυχία, ολοκληρώνοντα, για όλα τα στάδια, είναι η επανάληψη των συγκεκριμένων διαδικασιών, όχι σε υπερβολικό βαθμό, για να μπορέσουν οι εργαζόμενοι και οι συμμετέχοντε στον κύκλο τη επιχείρηση να τα γνωρίζουν και μετέπειτα να τα αφομοιώσουν στον τρόπο λειτουργία του. [27] Ενισχύοντα τα παραπάνω τρία βήματα υιοθέτηση των web 2.0 τεχνολογιών, θα αναφερθούμε συνοπτικά και σε άλλα σημαντικά σημεία φιλοσοφία και στρατηγική που είναι αναγκαίο μια επιχείρηση να προσέξει και να εφαρμόσει. Να γίνει κατάλληλη επιλογή στρατηγική με ανάλυση τη παρούσα κατάσταση και σαφεί στόχου, οι οποίοι θα παρακολουθείται η πορεία του. Η στρατηγική είναι σημαντικότερη από την ανταγωνιστικότητα. Γι αυτό το λόγο δεν είναι απαραίτητο να παρατηρούνται μόνο οι κινήσει των ανταγωνιστών, αλλά μπορούν να παρουσιαστούν ευκαιρίε για πρωτότυπε κινήσει στο χώρο του κλάδου μια επιχείρηση. Η στρατηγική που θα ακολουθηθεί στο χώρο του διαδικτύου παρουσιάζεται ω μη γραμμική εξίσωση. Έτσι, πρέπει να συνηθίσει η εταιρεία να συμμετέχει σε συστήματα, στα οποία δεν έχει τον πλήρη έλεγχο. Εναρμονίστε τι Web 2.0 πρωτοβουλίε σα με του επιχειρηματικού στόχου σα και αναθεωρήστε τι στρατηγικέ και πολιτικέ σα, για να αξιοποιήσετε πλήρω τι δυνατότητε του Web 2.0. San Murugesan Αρμόδιοι στη χάραξη μια στρατηγική enterprise 2.0; Αφού αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα τη φιλοσοφία που είναι σωστό να έχει μια εταιρεία για να εφαρμόσει τι web 2.0 τεχνολογίε, κρίνουμε απαραίτητο να αναφερθούμε στο ποιο μετά από την εταιρεία πρέπει να είναι ο υπεύθυνο. Για τι επιχειρήσει είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώ το συγκεκριμένο κομμάτι μια -40-

49 επιχείρηση αποκτάει στρατηγική σημασία για το πώ η εταιρεία θα επικοινωνεί και θα συνεργάζεται. Καταρχά είναι αναγκαίο να επισημάνουμε ότι δεν ισχύει αποκλειστικά η άποψη ότι είναι ευθύνη των εργαζομένων για το πόσο συνεργατικοί θα είναι σ ένα επιχειρησιακό χώρο ή ότι οι δραστηριότητε κοινωνικοποίηση μια εταιρεία δε χρειάζονται πραγματικά έναν καθοδηγητή. Θεωρούμε τόσο σημαντική την ερώτηση για το ποιο πρέπει να είναι υπεύθυνο, όσο σημαντικό θεωρείται το ποιο είναι υπεύθυνο στο τμήμα των ανθρωπίνων πόρων ή στο τμήμα λειτουργιών. Στην εικόνα 22 βλέπουμε τέσσερι ξεχωριστού τομεί υπεύθυνων και κατά πόσο ο καθένα αυτό ξεχωριστά μπορεί να αναλάβει αυτήν την αρμοδιότητα. Εικόνα 22: Αρμόδιοι σε μια επιχείρηση για χάραξη στρατηγική enterprise 2.0 Στα υψηλά επίπεδα διοίκηση παρατηρούμε ότι οι μάνατζερ έχουν την ικανότητα να οδηγήσουν έναν οργανισμό σε ριζικέ αλλαγέ και να ορίσουν την κουλτούρα του, αλλά έχουν ήδη πολλέ ευθύνε και περιορισμένο χρόνο. Στα μεσαία επίπεδα διοίκηση παρατηρούνται οι υπεύθυνοι να μην έχουν εμπειρία στην κοινωνικοποίηση ενό οργανισμού, καθώ δεν είναι ο βασικό του ρόλο. Οι υπεύθυνοι προσωπικού -41-

50 εξειδικεύονται σ αυτόν τον τομέα και είναι η κύρια του λειτουργία, αλλά το μειονέκτημα που συναντούμε είναι οι περιορισμένε ευθύνε μέσα στον οργανισμό. Τέλο, στην κατώτερη βαθμίδα παρατηρούμε την αναδυόμενη ηγεσία, οι οποίοι έχουν κατάλληλη εξειδίκευση, αλλά έχουν μικρή επιχειρησιακή υποστήριξη και ελάχιστε πηγέ. Η απάντηση που μπορούμε να δώσουμε από τα παραπάνω που αναφέραμε είναι ότι λόγω του γεγονότο ότι ο σύγχρονο αυτό κόσμο χαρακτηρίζεται από γρήγορε αλλαγέ, από ανοιχτότητα και συμμετοχή, όπω έχουμε αναφέρει, είναι στο χέρι των έξυπνων οργανισμών που θα συνδυάσουν κατάλληλα του εσωτερικού του ηγέτε για να κερδίσουν από νέε ιδέε, καινοτομία, γνώσει προ όφελο των πελατών, των μετόχων και τη ίδια τη επιχείρηση.[28] 3.4 Ασφάλεια στο Enterprise 2.0 Ένα σημαντικότατο θέμα προ επίλυση είναι το ζήτημα τη ασφάλεια των web 2.0 τεχνολογιών σε μια επιχείρηση και κατά πόσο ασφαλεί είναι, ώστε να μην διαρρέουν σημαντικά στοιχεία στο εξωτερικό περιβάλλον τη εταιρεία. Πολύ συχνά τη σημερινή εποχή, οι άνθρωποι αναφέρουν πληροφορίε στο διαδίκτυο μέσω των blogs ή των κοινωνικών δικτύων σχετικά για μια συγκεκριμένη επαγγελματική εργασία χωρί να είναι πλήρω ενημερωμένοι ότι αυτέ οι εφαρμογέ είναι δημόσια ανοιχτέ. Αυτό μπορεί να έχει ω αποτέλεσμα να υπάρχει διαρροή σημαντικών στοιχείων στο εξωτερικό του οργανισμού και ίσω στου ανταγωνιστέ. Αυτό όμω, που είναι σημαντικό να αναφέρουμε είναι ότι οι εφαρμογέ του Web 2.0 περικλείουν πολλού περισσότερου κινδύνου από τι απλέ τι ιστοσελίδε, καθώ επιτρέπουν στου χρήστε να ανεβάσουν το δικό του περιεχόμενο, το οποίο μπορεί να περιέχει επικίνδυνο κώδικα ή ιό, οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε εσφαλμένη λειτουργία των συστημάτων μια εταιρεία. Για να δούμε τη σημαντικότητα του ζητήματο τη ασφάλεια, αναφέρουμε μερικά ποσοστά στον πίνακα 4, τα οποία προέκυψαν από μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2009 από την Websense Inc.[29] -42-

51 Πίνακα 4: Στατιστικά Security % 91% Οι επιχειρήσει που επιτρέπουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένου τύπου Web 2.0 εφαρμογών ή ιστοσελίδων. Οι επιχειρήσει που δεν έχουν την απαραίτητη ασφάλεια για να προστατέψουν τον οργανισμό από πιθανού Web 2.0 κινδύνου. 57% Το ποσοστό επίθεση για κλοπή δεδομένων που γίνεται διαδικτυακά. Είναι αλήθεια ότι τα παραπάνω νούμερα προκαλούν αρνητική εντύπωση ιδίω για το πόσο έχουν αμελήσει οι οργανισμοί το ζήτημα ασφάλεια των δεδομένων του. Να προσθέσουμε ότι το γενικότερο συμπέρασμα που προέκυψε από την παραπάνω έρευνα ότι πλέον η μεγαλύτερη απειλή για μια επιχείρηση σε θέμα ασφάλεια είναι η έκθεση εμπιστευτικών πληροφοριών μέσα από το διαδίκτυο. Όταν αναφέρουμε τον όρο «Security 2.0», περιγράφουμε τον όρο που έχει δοθεί για να περιγράψει τον τομέα τη ασφάλεια στι Web 2.0 εφαρμογέ και ιστοσελίδε. Ουσιαστικά «Security 2.0» σημαίνει εξασφάλιση όλων των δεδομένων, του συνόλου των τελικών σημείων και δικτύων μια επιχείρηση, καθώ και των περιμέτρων. Σκοπό του είναι να δημιουργηθεί μια απλή και ασφαλή peer-to-peer σύνδεση μεταξύ των τελικών σημείων και έλεγχο όλων των δεδομένων σε οποιαδήποτε μορφή και αν βρίσκονται καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωή του. Στην επίτευξη του παραπάνω είναι αναγκαίο να υπάρχει βοήθεια και από κάθε οντότητα του δικτύου, καθώ τα δίκτυα και οι περίμετροι των εφαρμογών έχουν καταλήξει να είναι ευμετάβλητοι και συνεργατικοί. Η δυνατότητα ασφάλεια επίση πρέπει να χαρακτηρίζεται από εύκολη χρήση για του χρήστε, καθώ δεν είναι λίγα τα παραδείγματα, όπου λόγω πολυπλοκότητα ενεργοποίηση ασφαλών παραμέτρων, οι χρήστε παρέκαμψαν αυτό το βήμα ασφάλεια. [30] Θέλοντα να προτείνουμε κάποια μέτρα τα οποία μπορεί μια επιχείρηση να λάβει στον τομέα τη ασφάλεια, παραθέτουμε τον πίνακα

52 Πίνακα 5: Προτάσει Ασφαλεία σε μια Enterprise 2.0 α/α Προτάσει Ασφάλεια σε μια Enterprise 2.0 Αύξηση τη ευαισθητοποίηση των εργαζομένων από την διοίκηση, σχετικά με 1 τι απειλέ του Web Παροχή κατάρτιση για ασφαλέστερη διαχείριση των νέων web τεχνολογιών. Επικέντρωση στην αναγνώριση του χρήστη και σε μεθόδου κρυπτογράφηση 3 περιεχομένου, για να εξασφαλιστεί ότι οι κατάλληλοι άνθρωποι, έχουν πρόσβαση στα κατάλληλα δεδομένα. Εφαρμογή μεγαλύτερη ασφάλεια από την πλευρά του server, εκεί που έχει 4 μεγαλύτερο έλεγχο η εταιρεία. Υιοθέτηση δυναμικότερων προσεγγίσεων μέσω τη συνεχού παρακολούθηση 5 του Web 2.0 συστημάτων, με την αποστολή σημάτων ασφαλεία και την εφαρμογή διορθωτικών μέτρων όταν διαπιστώνεται η παράβαση. Επιλογή web 2.0 εφαρμογών με ενσωματωμένη ασφάλεια για επιχειρήσει, 6 καθώ υπάρχουν ήδη εκδόσει εφαρμογών, όπω wikis, blogs και κοινωνικά δίκτυα, που είναι εστιασμένα σε επιχειρήσει. Χρησιμοποίηση του IRM (Information Rights Management). Νέα μορφή τεχνολογία στην ασφάλεια πληροφοριών που εξασφαλίζει και ανιχνεύει 7 ευαίσθητε ψηφιακέ πληροφορίε οπουδήποτε αποθηκεύονται και χρησιμοποιούνται.[31] 3.5 Στατιστικά Χρήση Web 2.0 στι επιχειρήσει Κλείνοντα το κεφάλαιο στο Enterprise 2.0 παραθέτουμε κάποια χρήσιμα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από έρευνα τη εταιρεία McKinsey για τα έτη 2007,2008 και 2009.[32,33] Οι έρευνε αφορούν στοιχεία που έχουν προκύψει από περίπου στελέχη επιχειρήσεων απ όλον τον κόσμο. Οι στόχοι του αφορούσαν κυρίω να δουν τον βαθμό που χρησιμοποιούνται οι web 2.0 τεχνολογίε από τι σύγχρονε επιχειρήσει. Μέσα από τα στοιχεία προέκυψαν συμπεράσματα για το ποιε εφαρμογέ έχουν υιοθετηθεί από τι εταιρείε και για ποιου λόγου, πόσο ικανοποιημένοι είναι από τη χρήση αυτών των εργαλείων, ποια εργαλεία χρησιμοποιούν για συγκεκριμένε εργασίε και διαφορετικέ πλευρέ συνεργασία, πελάτε, προμηθευτέ, καθώ επίση και για τη -44-

53 σημαντικότητα αυτών των εργαλείων από την πλευρά του ανταγωνισμού. Η έρευνα του 2009 εστιάζει κυρίω για το αν οι επιχειρήσει έχουν αναγνωρίσει την αξία του Web 2.0 εσωτερικά και εξωτερικά του οργανισμού. Από τι έρευνε επιλέξαμε ορισμένου πίνακε, που κρίναμε σημαντικότερου για σχολιασμό και του παραθέτουμε στη συνέχεια. Web 2.0 εφαρμογέ στι επιχειρήσει Εικόνα 23: Ποσοστό χρήση web 2.0 τεχνολογιών ή εφαρμογών από τι επιχειρήσει [32,33] [2008:n=1.988, 2007:n=2.847, n=πλήθο συμμετεχόντων, αποτελέσματα σε % των συμμετεχόντων] Στην εικόνα 23 λαμβάνουμε πληροφορίε για το ποιε εφαρμογέ ή εργαλεία είναι αυτά που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσει για τα έτη 2007 και Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί γενικότερα διάφορε υπηρεσίε στο διαδίκτυο, αλλά πιο ειδικά για web 2.0 εφαρμογέ, χρησιμοποιούν περισσότερο τα blogs, ενώ τα λιγότερα διαδεδομένα είναι τα mashups. Συμπεραίνουμε όμω ότι ανάμεσα στα δύο έτη υπάρχει άνοδο σχεδόν για όλε τι web 2.0 εφαρμογέ. Μετρήσιμα κέρδη από τη χρησιμοποίηση Web 2.0 εφαρμογών Στον πίνακα 6 παραθέτουμε τα αποτελέσματα που προέκυψαν για το αν οι επιχειρήσει έχουν κερδίσει και με ποιο τρόπο από τη χρησιμοποίηση των web 2.0 τεχνολογιών. Γίνεται προσπάθεια να υπάρχουν μετρήσιμα κέρδη σε τρει διαφορετικού τομεί για -45-

54 μια επιχείρηση, δηλαδή στο εσωτερικό τη, στι επαφέ τη με του πελάτε τη και στη συνεργασία με προμηθευτέ ή συνεργάτε τη. Πίνακα 6: Πλεονεκτήματα χρησιμοποίηση Web 2.0 τεχνολογιών για επιχειρήσει σε σχέση με το εσωτερικό τη, του πελάτε και του προμηθευτέ τη.[33] Η πιο συχνή απάντηση αφορά τη διαπίστωση ότι υπάρχει μεγαλύτερη ικανότητα στο να διαμοιράζονται ιδέε, στη βελτίωση πρόσβαση τη γνώση των ειδικών και σε μειωμένα κόστη τηλεπικοινωνιών, ταξιδιών και επιχειρησιακών λειτουργιών. Πολλοί από του συμμετέχοντε υποστήριξαν την αύξηση τη αποδοτικότητα του μάρκετινγκ. Το βασικότερο στοιχείο που κρατάμε είναι ότι οι web 2.0 τεχνολογίε έχουν βοηθήσει στο να υπάρχει γρήγορη πρόσβαση στη γνώση μια επιχείρηση και στο ότι έχει μειώσει τα κόστη επικοινωνία, σε συνδυασμό με μεγαλύτερη ικανοποίηση των πελατών τη. -46-

55 Χρησιμότητα Web 2.0 εφαρμογών ανά περιοχή Στον πίνακα 7 κρίνουμε αρκετά ενδιαφέρον να δούμε ανά γεωγραφικό τμήμα, αν υπάρχουν διαφορέ στο πω οι επιχειρήσει χρησιμοποιούν τι web 2.0 τεχνολογίε. Από τα αποτελέσματα παρατηρούμε ότι τα blogs υστερούν μόνο στην Ευρώπη, ενώ βρίσκουν ευρεία εφαρμογή στι Ασιατικέ χώρε. Πίνακα 7: Χρησιμοποίηση Web 2.0 τεχνολογιών ανά γεωγραφικό διαμέρισμα.[32] Παράλληλα, η Ινδία είναι η περιοχή όπου εφαρμόζει σε υψηλότερο βαθμό τα wikis, ενώ η Βόρεια Αμερική τα κοινωνικά δίκτυα. Τα mashups που μα ενδιαφέρουν βρίσκονται στι τελευταίε θέσει με την ήπειρο τη Ευρώπη να τα χρησιμοποιεί περισσότερο. Είναι μια εφαρμογή, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί σίγουρα περισσότερο και να λάβει ένα μεγαλύτερο ποσοστό ενασχόληση των επιχειρήσεων με αυτήν. -47-

56 -48-

57 4 Mashups Στα προηγούμενα κεφάλαια περιγράψαμε τον κόσμο των web 2.0 τεχνολογιών, καθώ και τον χώρο του enterprise 2.0, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο οι επιχειρήσει έχουν υιοθετήσει τι νέε αυτέ τεχνολογίε στο επιχειρηματικό του πλάνο. Στο παρόν κεφάλαιο θα αναφερθούμε ειδικότερα στη τεχνολογία των mashups, παραθέτοντα κάποια εισαγωγικά στοιχεία, ορισμού και του διαφορετικού τύπου που μπορούμε να συναντήσουμε. Επιπλέον, παρουσιάζουμε την αρχιτεκτονική του, τι γλώσσε προγραμματισμού που χρησιμοποιούν, τι διαφορέ που έχουν από τα portals και του ρόλου που μπορούν να έχουν τα συστατικά ενό mashup. Ω συνέχεια περιγράφουμε ένα μοντέλο ποιοτική σύνθεση ενό mashup, τι βασικέ αρχέ ανάπτυξή του και τον κύκλο ζωή που είναι σωστό να ακολουθείται από του εμπλεκόμενου φορεί. Για την καλύτερη και πιο πρακτική κατανόηση τη τεχνολογία των mashups, παρουσιάζουμε διαφορετικά εργαλεία δημιουργία του που βρίσκονται στο διαδίκτυο, κάποια δημοφιλή παραδείγματα που χρησιμοποιούνται ευρέω από του χρήστε και μερικά χρήσιμα στατιστικά εξέλιξή του τα τελευταία χρόνια. Τέλο, αναφερόμαστε στα πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, τι προκλήσει που υπάρχουν για να υπάρξει βελτίωση και στο βασικό ζήτημα τη ασφαλή λειτουργία ενό mashup. 4.1 Εισαγωγή στα Mashups Στην παρούσα ενότητα θα αναφερθούμε στο πότε και πω ξεκίνησε ο όρο mashup, στου ορισμού που έχουν δοθεί για να περιγράψουν την τεχνολογική του πλευρά και επίση, θα παρουσιάσουμε τι ξεχωριστέ κατηγορίε που υπάρχουν Εισαγωγικά Στοιχεία-Ορισμοί Ο όρο mashup χρησιμοποιήθηκε αρχικά στη μουσική βιομηχανία το 2001, όταν οι Hellraiser δημιούργησαν ένα τραγούδι από συνδυασμό άλλων δύο.[34] Από εκείνη τη στιγμή διαδόθηκε πάρα πολύ στο χώρο τη μουσική, καθώ ήταν ένα οικονομικό τρόπο και εύκολο, ώστε να αναπτυχθούν νέα τραγούδια από μουσική από πολλαπλέ -49-

58 πηγέ. Παράλληλα, στην εξέλιξη του διαδικτύου ο όρο mashup χρησιμοποιήθηκε ω ο συνδυασμό δυο ή περισσότερων εφαρμογών ή πηγών δεδομένων.[35] Κατά τη διάρκεια τη τελευταία δεκαετία ένα τεράστιο ποσό των λειτουργιών έχουν διατεθεί ω online υπηρεσίε με τη μορφή Web υπηρεσιών, APIs, RSS/Atom feeds και άλλων. Ενώ οι υπηρεσίε αυτέ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξεχωριστά, τοποθετώντα τι όλε μαζί δημιουργούν ένα συνδυασμό προστιθέμενη αξία, ο οποίο έχει ω αποτέλεσμα πολύ καρποφόρα αποτελέσματα. Αυτό είναι ακριβώ που προσπαθεί ένα mashup να πετύχει.[36] Το σημείο κλειδί των mashup θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η διευκόλυνση τη ανταλλαγή και ανάλυση δυναμικών πληροφοριών, δημιουργώντα έτσι μια πιο ολοκληρωμένη και άνετη εμπειρία για του τελικού χρήστε.[37] Τα Mashups δεν είναι μόνο για συνδυασμό διαφορετικών ιστοσελίδων για τη δημιουργία νέων λύσεων. Είναι ένα εργαλείο το οποίο ξεκλειδώνει το σεντούκι του θησαυρού των δεδομένων ακριβώ κάτω από τη μύτη σου. Michael Ogrinz, Mashup Patterns Ο Weiss εντόπισε ένα αρκετά ενδιαφέρον χαρακτηριστικό των web 2.0 εφαρμογών, οι οποίε μοιράζονται μέσα από ένα mashup λέγοντα ότι «την ίδια στιγμή είναι απίστευτα καινοτόμο και όμω όχι». Από την πλευρά τη επιστήμη των υπολογιστών, η τεχνολογία και οι πρακτικέ που χρησιμοποιούνται δεν είναι καινοτόμε, καθώ οι προγραμματιστέ λογισμικού μοιράζονται, επαναχρησιμοποιούν και συνδυάζουν εφαρμογέ και κώδικα για δεκαετίε, χρησιμοποιώντα βιβλιοθήκε κώδικα, κατασκευαστικά στοιχεία και APIs για να επιταχύνουν την ανάπτυξη. Αυτό που είναι καινοτόμο, είναι πω τα mashups χρησιμοποιούνται ευρέω για την ταχεία υλοποίηση δημιουργικών ιδεών που σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν υπερβολικά χρονοβόρα ή ακριβή.[35] Για τη νέα αυτή web 2.0 τεχνολογία έχουν δοθεί αρκετοί ορισμοί, οι οποίοι έχουν μικρέ διαφορέ μεταξύ του. Εμεί σα παραθέτουμε μερικού και κλείνουμε με αυτήν που πιστεύουμε ότι αντιπροσωπεύει περισσότερο στην έννοια του Mashup. -50-

59 «Τα mashups είναι ένα συνδυασμό δημοσιοποιημένων APIs, περιεχομένου, στοιχεία εφαρμογών για να εξάγουν πληροφορίε από πολλέ διαφορετικέ πηγέ και να τα κάνουν ορατά σε άλλε μορφέ».[38] «Το mashup είναι μια ιστοσελίδα ή μια εφαρμογή, η οποία χρησιμοποιεί και συνδυάζει δεδομένα, την παρουσίαση ή τη λειτουργικότητα από δύο ή περισσότερε πηγέ για να δημιουργηθούν νέε υπηρεσίε»[39] Ο πρώτο ορισμό μπορεί να χαρακτηριστεί αρκετά στενό, καθώ δεν λαμβάνει υπόψη καθόλου την ετερογένεια των πολλαπλών πηγών. Ο συνδυασμό που γίνεται δεν είναι περιορισμένο μόνο στα δεδομένα, αλλά και στη λειτουργικότητα και στην παρουσίαση του, όπω σωστά αναφέρει ο δεύτερο ορισμό. Θέλοντα να δώσουμε το δικό μα ορισμό για το τι είναι mashup θα αναφέραμε: «Το Mashup είναι μια σύγχρονη Web 2.0 τεχνολογία, η οποία έχει τη δυνατότητα να συνδυάζει εφαρμογέ ή δεδομένα από πολλαπλέ πηγέ, λαμβάνοντα υπόψη την ετερογένεια που υπάρχει στη λειτουργικότητα και στην παρουσίαση των διαφόρων πηγών, δημιουργώντα έτσι μια νέα εφαρμογή έτοιμη προ χρήση για εξαγωγή καινούριων πολύτιμων πληροφοριών». Εικόνα 24: Απλή απεικόνιση ενό mashup [38] Τύποι - Κατηγοριοποίηση Τα Mashups έχουν κερδίσει πρόσφατα την προσοχή εξαιτία τη δημιουργικότητα που αναμιγνύεται στην ανάπτυξή του και τη λειτουργικότητα που εξασφαλίζουν στου χρήστε, και εκτό αυτών, βασικό ρόλο στη διάδοσή του έχει παίξει η ευκολία χρήση του. Πριν αναφέρουμε αναλυτικά τι κατηγορίε και του τύπου mashups που υπάρχουν, περιγράφουμε το διαδίκτυο ω 4 επίπεδα και κατατάσσουμε τα mashups ανάμεσα από δύο. Εάν το διαδίκτυο αποτελούταν από τέσσερα επίπεδα, το φυσικό που περιλαμβάνει τα καλώδια, το λογικό που περιέχει τα πρωτόκολλα, το περιεχομένου και το κοινωνικό, τα mashups θα κατατάσσονταν ανάμεσα στο επίπεδο του περιεχομένου -51-

60 και το κοινωνικό, αλλάζοντα τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα σχετίζονται με το περιεχόμενο (Εικόνα 25). Εικόνα 25: Τοποθέτηση των mashup στα 4 επίπεδα του διαδικτύου[40] Τα mashups βασίζονται στο επίπεδο τη λογική για να υποστηριχθεί η ανταλλαγή μηνυμάτων από σημείο σε σημείο. Τα δεδομένα τραβιούνται από το επίπεδο του περιεχομένου, κάτι που έντονα ενεργοποιείται από τα APIs και το τελικό προϊόν επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση στο ιντερνέτ.[40] Για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα για τα mashups θα τα κατηγοριοποιήσουμε με βάση το λειτουργικό εύρο, την ομάδα-στόχο και τη θέση του όσον αφορά την τεχνική πλευρά. Όσον αφορά τι λειτουργίε των mashups μπορούμε να τα κατατάξουμε σε: Επίπεδο Παρουσίαση (presentation level) Επίπεδο Δεδομένων (data level) και Βασισμένα στη Λογική (logic based). Τα mashups σε επίπεδο παρουσίαση παρέχουν διαρρύθμιση και πληροφορίε με διάφορου τρόπου όπω υπηρεσίε διαδικτύου. Τα mashups σε επίπεδο δεδομένων επικεντρώνονται στο συνδυασμό πληροφοριών από διαφορετικέ πηγέ και στην εξαγωγή αυτών με ενσωμάτωση του στην προσωπική ιστοσελίδα του χρήστη. Ο πιο σύνθετο τύπο είναι αυτό που βασίζεται στη λογική και περιέχει υπηρεσίε συνδυασμένε με εφαρμογή τη λογική και συνήθω βρίσκει εφαρμογή αυτή τη στιγμή σε ιστοσελίδε με σύγκριση τιμών. -52-

61 Περνώντα στην κατηγοριοποίηση με βάση την ομάδα-στόχο που έχουν τα mashups, συναντούμε δυο κατηγορίε, τα: Καταναλωτικά (Consumer Mashups) και Επιχειρησιακά (Enterprise Mashups). Ο συγκεκριμένο διαχωρισμό γίνεται εύκολα κατανοητό, αφού αναφέρεται στην ουσία για του τελικού χρήστε. Είναι γεγονό βέβαια ότι τα mashups βρίσκουν πολύ μεγαλύτερη ανταπόκριση από ιδιώτε, αλλά πλέον έχουν αρχίσει αρκετέ εταιρείε να ενσωματώνουν στι λειτουργίε του ή να σκοπεύουν να το πράξουν άμεσα τα mashups ω μέρο τη εσωτερική αρχιτεκτονική λογισμικού. Η διαφορά των δύο τύπων βρίσκεται κυρίω σε θέμα ασφάλεια και σε διαφορετική φιλοσοφία των εργαλείων δημιουργία mashup.[39] Πιο διεξοδικά όμω, για τα enterprise mashups, θα αναφερθούμε στο επόμενο κεφάλαιο. Τέλο, με βάση την τεχνική πλευρά, μπορούμε να αναφέρουμε δυο κατηγορίε, τα: Client-side Mashup και Server-side Mashup. Ουσιαστικά αυτή η διάκριση γίνεται για να υπάρξει διαχωρισμό για το που γίνεται η ολοκλήρωση των υπηρεσιών και του περιεχομένου. Τα client-side το επιτυγχάνουν από την πλευρά του πελάτη και κυρίω χρησιμοποιώντα ένα περιηγητή διαδικτύου, σε αντίθεση με τα server-side, τα οποία πετυχαίνουν την ολοκλήρωση στην πλευρά του server. [41] Συγκεντρωτικά την κατηγοριοποίηση των mashup την βλέπουμε στον παρακάτω πίνακα. Πίνακα 8: Κατηγορίε των mashup Λειτουργικότητα MASHUPS Ομάδα - Στόχο Τεχνική Εφαρμογή Presentation Level Consumer Client-Side Data Level Enterprise Server-Side Process Oriented -53-

62 Κλείνοντα την ενότητα θα αναφέρουμε επιγραμματικά τα βασικά χαρακτηριστικά των mashups: Το περιεχόμενό του προέρχεται από διαφορετικέ και ανεξάρτητε εφαρμογέ. Τα συστατικά που παράγουν το περιεχόμενο του προέρχονται από διαφορετικέ τεχνολογίε. Τα συστατικά ολοκληρώνονται χρησιμοποιώντα ελαφριά μορφή προσεγγίσει. Ο καινούριο αυτό συνδυασμό παρέχει νέο τρόπο χρησιμοποίηση των συστατικών. Συνεργατική σύνθεση των δεδομένων. Υποστηρίζει συνδυασμό ad hoc εφαρμογών.[42] 4.2 Βασικά Χαρακτηριστικά-Τεχνολογίε Στην δεύτερη ενότητα του κεφαλαίου αναφερόμαστε στην αρχιτεκτονική που διέπει την νέα αυτή τεχνολογία των mashups, τι διαφορέ που υπάρχουν ανάμεσα σε αυτά και στα portals, καθώ και στα βασικά του συστατικά Αρχιτεκτονική και Τεχνολογίε Στην παρούσα ενότητα αναλύουμε τα ενδότερα ενό mashup, αναπαριστώντα την αρχιτεκτονική που έχει και περιγράφοντα συνοπτικά τι τεχνολογίε που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματο. Να διευκρινίσουμε ότι εκτό από τι τεχνολογίε, υπάρχουν και εργαλεία-εφαρμογέ, τα οποία βοηθούν στην δημιουργία των mashups και θα αναφερθούμε εκτενέστερα σε επόμενη ενότητα. Τα βασικά μέρη ενό τυπικού mashup παρουσιάζονται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα 26: Αρχιτεκτονική ενό συστήματο Mashup [43] -54-

63 Δυο διαφορετικοί χρήστε αλληλεπιδρούν με το σύστημα mashup, ο προγραμματιστή και ο τελικό χρήστη. Οι προγραμματιστέ καθορίζουν τι τελικέ συνθέσει που προβάλλονται στα τελικά mashups, ενώ οι χρήστε είναι αυτοί που τα χρησιμοποιούν. Από τη στιγμή που θα είναι προσβάσιμα από του χρήστε, τα mashups εκτελούνται για να υλοποιήσουν τι αρχικέ συνθέσει που έχουν προκαθοριστεί. Έτσι, λοιπόν, υπάρχει ανάκτηση των πληροφοριών από μακρινού εξωτερικού πόρου, χρησιμοποιώντα τεχνολογίε όπω SOAP, RPC και πρωτόκολλα Syndication, παράλληλα, εκτελεί πράξει, όπω διαλογή, φιλτράρισμα και συνάθροιση σχετικά με τα ανακτημένα αρχεία και τέλο, παρουσιάζει τα αποτελέσματα δημιουργώντα μια νέα ιστοσελίδα. Αξίζει να τονίσουμε ότι στο διάγραμμα που παρουσιάσαμε, υπάρχει διαχωρισμό του τελικού χρήστη από τον προγραμματιστή, αλλά και οι δυο ρόλοι μπορούν να ανταποκρίνονται στο ίδιο άτομο. Στο γεγονό αυτό βρίσκουμε ένα σημαντικότατο πλεονέκτημα των mashups, καθώ ανειδίκευτοι τελικοί χρήστε με τα εύκολα σε χρήση εργαλεία που υπάρχουν, μπορούν να παίξουν το ρόλο του προγραμματιστή. Όσον αφορά το τομέα των τεχνολογιών ειδικότερα, να επισημάνουμε ότι τα mashups συνήθω εφαρμόζονται χρησιμοποιώντα παραδοσιακέ τεχνολογίε του Παγκοσμίου Ιστού, όπω η PHP και η Java Server Pages (JSP) και παρουσιάζουν πολύπλοκα γραφικά χρησιμοποιώντα τεχνολογίε όπω η Ansynchronous Javascript και XML (AJAX) και Macromedia Flash.[43] Στον πίνακα 9 παρουσιάζουμε αναλυτικά τι γλώσσε προγραμματισμού και τεχνολογίε που χρησιμοποιούνται για του τρει διαφορετικού τύπου mashups, όσον αφορά τον προσανατολισμό του, στην παρουσίαση, στα δεδομένα ή στη λογική (διαδικασία). Πίνακα 9: Τεχνολογίε ανά τύπο Mashup Presentation-Oriented Data-Oriented Process-Oriented Widgets/Gadgets/Chicklets RSS Java/J2EE JavaScript Atom PHP CSS AJAX/XML Python HTML/XHTML JSON C#/.NET Flash SOAP Ruby/RoR Applets Microformats Perl ActiveX APML C/C++ RDF MoM,pipes,RPC -55-

64 Ένα mashup προσανατολισμένο στην παρουσίαση αναμιγνύει διαφορετικέ διεπαφέ χρήστη για τη δημιουργία μια νέα εφαρμογή ή σελίδα. Ένα mashup από την άλλη προσανατολισμένο στα δεδομένα εμπλέκει το συνδυασμό δεδομένων από μια ή περισσότερε ιστοσελίδε σε μια εφαρμογή ή ιστοσελίδα χρησιμοποιώντα μεθόδου σεναρίων, όπω Javascript. Στο συγκεκριμένο τύπο mashup, τα δεδομένα επιστρέφονται σε μορφή XML, RSS, JSON, Atom και άλλων. Ενώ, τα mashups που είναι προσανατολισμένα στι διαδικασίε, εμπλέκουν το συνδυασμό λειτουργιών από διαφορετικέ εξωτερικέ πηγέ, χρησιμοποιώντα γλώσσε προγραμματισμού, όπω η Java, PHP, Python και η C++. Κλείνοντα να αναφέρουμε ότι μπορούμε να συναντήσουμε mashups που χρησιμοποιούνται σε μια επιχείρηση, που να εμπλέκουν πλαίσια, όπω JEE,.NET και Ruby.[44] Περισσότερε πληροφορίε για τι τεχνολογίε δίνονται στο παράρτημα (σελ.135), όπου περιγράφονται τα βασικά στοιχεία του Διαφορέ Mashups-Portals Στο σημείο αυτό κρίνουμε απαραίτητο να συγκρίνουμε τα portals με τα mashups, καθώ πολλοί είναι αυτοί που στο άκουσμα του όρου mashup και ότι είναι μια νέα τεχνολογία, η οποία συναθροίζει δεδομένα από διαφορετικέ πηγέ, άμεσα ανταπαντούν χρησιμοποιώντα τον όρο portal. Γι αυτό το λόγο παραθέτουμε τον παρακάτω πίνακα ο οποίο περιλαμβάνει όλε τι διαφορέ ανάμεσα στι δυο αυτέ τεχνολογίε συνάθροιση δεδομένων. Πίνακα 10: Διαφορέ Portals με Mashups [39,42] Ταξινόμηση Φιλοσοφία Portal Παλιότερη τεχνολογία το portal, προέκταση του παραδοσιακού μοντέλου Web Server. Προσέγγιση συνάθροιση με διαχωρισμό του ρόλου του ιστού σε δύο φάσει : παραγωγή σήμανση (markup generation) και συνάθροιση των ατελών μερών σήμανση (markup aggregation). Συναθροίζει ατελή μέρη σήμανση με Εξάρτηση προσαντολισμό στην παρουσίαση Περιεχομένου (HTML,WML,VoiceXML κτλ.) Εξάρτηση Τοποθεσία Στυλ Συνάθροιση Μοντέλο Εκδήλωση Η συνάθροιση του περιεχομένου γίνεται στο server. Το συγκεντρωτικό περιεχόμενο παρουσιάζεται δίπλα-δίπλα χωρί να υπάρχουν επικαλύψει μεταξύ του. Τα μοντέλα διαβάζω (Read) και αναβαθμίζω (Update) ορίζονται μέσω ενό συγκεκριμένου συστατικού στοιχείου πύλη API. Mashup Νεότερη το mashup, βασισμένη στο "Web 2.0" Υιοθετεί μια πιο ουσιαστική προσέγγιση στη συνάθροιση περιεχομένου χωρί να βασίζεται στη σήμανση, αλλά χρησιμοποιώντα APIs από διαφορετικέ πηγέ. Μπορούν να λειτουργήσουν με καθαρό περιεχόμενο XML, καθώ με περιεχόμενο προσανατολισμένο στην παρουσίαση (π.χ. HTML). Η συνάθροιση του περιεχομένου μπορεί να γίνει είτε στο server είτε στην πλευρά του πελάτη. Μεμονωμένο περιεχόμενο που μπορεί να συνδυαστεί με οποιοδήποτε τρόπο, με αποτέλεσμα να προκύπτουν διαφορετικέ δομέ. Οι λειτουργίε CRUD (Create, Read, Update, Delete) βασίζονται σε αρχέ αρχιτεκτονική REST (αρχιτεκτονική προσανατολισμένη στι πηγέ ), αλλά δεν υπάρχει επίσημο API. Σχετικά Πρότυπα Η συμπεριφορά του διέπεται από πρότυπα JSR 168, JSR 286 και WSRP. Τα βασικά πρότυπα είναι XML, RSS, Atom και αναδύονται πιο συγκεκριμένα για mashups, όπω EMML. -56-

65 4.2.3 Βασικοί ρόλοι συστατικών Τα mashups όπω αναφέραμε σε προηγούμενε ενότητε μπορούν να αποτελούνται από ποικίλε μορφέ δεδομένων. Τα εμφανή συστατικά του μπορούμε να τα συναντήσουμε με τρει διαφορετικού ρόλου. Master: Το στοιχείο, όπου ο χρήστη αλληλεπιδρά περισσότερο, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα που ολοκληρώνονται σε μια σελίδα ή εφαρμογή. Slave: Η συμπεριφορά του συγκεκριμένου συστατικού οφείλεται σε άλλο συστατικό, το οποίο τι περισσότερε φορέ είναι το master. Filter: Τα συστατικά αυτά επιτρέπουν του χρήστε να ορίσουν τι συνθήκε πάνω στο περιεχόμενο των υπόλοιπων συστατικών. Επίση, μειώνουν το μέγεθο των δεδομένων, διευκολύνοντα την κατανόηση ενό mashup. Τα φίλτρα συνήθω δηλώνονται στα master συστατικά, και μέσω αυτών, συγχρονίζονται και τα στοιχεία slaves. Από του τρει παραπάνω ρόλου που περιγράψαμε, προκύπτουν τρία βασικά πρότυπα, τα οποία εφαρμόζονται στα περισσότερα mashups, το πρότυπο slave-slave, masterslave και master-master.(εικόνα 27) Εικόνα 27: Βασικά Πρότυπα Στοιχείων ενό Mashup Στο πρώτο πρότυπο slave-slave, υπάρχει ολοκλήρωση αποκλειστικά slave συστατικών, στα οποία ο χρήστη μπορεί να αλληλεπιδρά απομονωμένα, χωρί το ένα να επηρεάζει το άλλο. Στην ουσία έχουμε μια απλή στατική εφαρμογή στην οποία οι χρήστε θέτουν -57-

66 τα ερωτήματα του από ένα ξεχωριστό σετ δεδομένων. Ένα mashup που χρησιμοποιεί τέτοιο πρότυπο είναι το dailymashup.com, το οποίο συνδυάζει δεδομένα από το Flickr ( το Del.icio.us ( και το Yahoo News ( εφαρμογέ που δεν επηρεάζουν η μία την άλλη. Στο πρότυπο master-slave, το οποίο είναι το πιο ευρέω διαδεδομένο στι σημερινέ εφαρμογέ mashup, ο χρήστη ενεργοποιεί το στοιχείο master να προβεί στην εύρεση ενδιαφερουσών δεδομένων και ταυτόχρονα, το slave συστατικό συγχρονίζεται με αυτέ τι επιλογέ και εμφανίζει τα αντίστοιχα από το δικό του περιεχόμενο. Το housingmaps.com χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο πρότυπο. Στην επικεφαλίδα υπάρχει ένα μενού, το οποίο λειτουργεί ω φίλτρο για να καθορίζει ο χρήστη τα κριτήρια για εύρεση κατοικία. Ω master συστατικό υπάρχει ο πίνακα από το Graiglist με όλε τι διαθέσιμε κατοικίε και ω slave συστατικό είναι το Google Maps, το οποίο παρουσιάζει τι τοποθεσίε των διαμερισμάτων. Τέλο, το πρότυπο master-master είναι και το πιο ολοκληρωμένο στο οποίο όλα τα στοιχεία του mashup είναι master. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα ο χρήστη να ενεργοποιεί οποιοδήποτε συστατικό προ εύρεση των επιθυμητών επιλογών και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία να συγχρονίζονται σ αυτό και να συμπεριφέρονται ω slave. Ενδεικτικό παράδειγμα προκύπτει στην εφαρμογή immo.search.ch, όπου εκτό από το να αποτυπώνει πάνω στο χάρτη τι διαθέσιμε κατοικίε, υπάρχει η δυνατότητα μετακινώντα τον χάρτη, να φιλτράρονται και οι διαθέσιμε πληροφορίε.[46] 4.3 Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα Η νέα αυτή τεχνολογία των mashups, όπω αναλύουμε στο τρέχον κεφάλαιο, έχει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα, που την κάνουν να ξεχωρίζει από τι υπόλοιπε και ταυτόχρονα, να επιλέγεται πλέον απ όλο και περισσότερου απλού χρήστε και εταιρείε. Το Mashup δεν είναι για προγραμματιστέ που συντάσσουν κώδικα, αλλά για χρήστε που σχεδιάζουν πληροφορίε. Swarraj Kulkarni, Conference on Java Technology

67 Ο βασικό λόγο που τα mashups γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλή, είναι το γεγονό ότι ακόμα και τα άτομα που δεν έχουν γνώσει προγραμματισμού είναι ικανά να δημιουργήσουν μια νέα εφαρμογή ή περιεχόμενο από πολλαπλέ πηγέ χωρί να απαιτείται η χρήση κάποια γλώσσα προγραμματισμού. Ένα ακόμα, σημαντικό πλεονέκτημα των mashups είναι ότι η διαδικασία εκτέλεση του δεν είναι κρυφή και δεν διεξάγεται στο μαύρο κουτί, όπω συνηθιζόταν να γίνεται σε μια λειτουργία service-oriented, αλλά πλέον η ολοκλήρωση των διαφορετικών πηγών διεξάγεται με ένα πιο φανερό τρόπο.[45] Αυτέ οι απλέ μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στα mashups, επιτρέπουν την αύξηση των πληροφοριών που λαμβάνει ο χρήστη και ο συνδυασμό των διαφορετικών δεδομένων μειώνει το χρόνο πλοήγηση για την άντληση των σημαντικών πληροφοριών. Περνώντα στο τεχνικό μέρο, ένα σημαντικό όφελο προκύπτει στα mashups δεδομένων, καθώ μπορούν να εισαχθούν πληροφορίε από πίνακε βάσεων δεδομένων που δεν είναι ρητά συνδεδεμένοι μεταξύ του με ένα ξένο κλειδί ή μια σχέση. Τα mashups έχουν την ικανότητα, επίση, να συνδέουν πληροφορίε στο επίπεδο τη εφαρμογή και όχι στο επίπεδο των δεδομένων, έτσι ώστε αν προκύπτει κάποιο λάθο στην αρχιτεκτονική ενό ΣΔΒΔ να μη χρειάζεται η ανασυγκρότηση όλου του συστήματο.[38] Τα mashups χαρακτηρίζονται από διαλειτουργικότητα, την οποία αν θέλαμε να την ορίσουμε, θα αναφέραμε, ότι περιλαμβάνει την ποιότητα που επιτρέπεται σ έναν κατασκευαστή ενό mashup να μετατρέψει το δημιούργημά του χρησιμοποιώντα μια πηγή δεδομένων σε μία άλλη. Περιλαμβάνει, επίση, ένα είδο ισότητα στη τεχνολογία μηνυμάτων και επίση, καλύπτει τι ανάγκε σε επίπεδο περιεχομένου, όπω η φορητότητα δεδομένων. Η διαλειτουργικότητα που περιγράψαμε προηγουμένω προσφέρει πλεονεκτήματα ειδικότερα για του ενδιαφερόμενου ενό mashup, αλλά και γενικότερα για την κοινωνία. Κάθε web υπηρεσία ή mashup έχει νέα χαρακτηριστικά και δυνατότητε που διαφέρουν από άλλε προηγουμένω διαθέσιμε. Το συγκεκριμένο προσφέρει στου χρήστε να εκμεταλλεύονται τη διαλειτουργικότητα κάθε φορά που την χρησιμοποιούν. Η τεχνολογία των mashups, όπω αναφέραμε παραπάνω, έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Παράλληλα, όμω, υπάρχουν κάποιε λεπτομέρειε που αυτή τη στιγμή λειτουργούν ω εμπόδια και ω μειονεκτήματα για να μπορέσει να διαδοθεί περισσότερο η νέα αυτή -59-

68 web 2.0 τεχνολογία. Μερικά από αυτά τα παρουσιάζουμε στην παρούσα ενότητα, που ταυτόχρονα παίζουν και το ρόλο των προκλήσεων για τα mashup. Τα mashups στηρίζονται πολύ για την κατασκευή του στα ελεύθερα APIs που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Οι πάροχοι των APIs, ενώ έχουν δώσει τη δυνατότητα στου χρήστε να τα χρησιμοποιούν αρκετά ελεύθερα, διατηρούν το δικαίωμα να περιορίσουν τη χρήση του με συγκεκριμένου όρου υπηρεσία ή τεχνικά, αλλοιώνοντα τα στοιχεία που παρέχονται ανά πάσα στιγμή. Πολλέ εταιρείε, επιπλέον, που διαθέτουν τα APIs δεν υποχρεώνονται από κάποιον νόμο να παρέχουν στου προγραμματιστέ των mashup αξιόπιστε υπηρεσίε. Όλη αυτή η διαδικασία έχει οδηγήσει σε ένα αρκετά ασταθέ περιβάλλον, καθώ η πλειοψηφία των mashup που δημιουργούνται βασίζονται σε αυτά τα ελεύθερα APIs και πολύ συχνά κατασκευάζονται γρήγορα και για σύντομο χρονικό διάστημα για να προλάβουν ενδεχόμενε αλλαγέ από του παρόχου του. Συμπληρωματικά, αξίζει να αναφέρουμε ότι ένα σημαντικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στη χρήση των mashups είναι ότι εξαιτία τη έλλειψη συγκεκριμένων όρων χρήσεω, οι πάροχοι των δεδομένων μπορούν να χρεώσουν τη χρησιμοποίηση του ιδίω όταν υπάρχει αυξημένη κίνηση στο mashup ή όταν το mashup ξεκινάει και χρεώνει του χρήστε για την χρησιμοποίησή του. Αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό θέμα προκύπτει όταν υπάρχει η έλλειψη όρων χρήση των δεδομένων ή των APIs, και γι αυτό το λόγο η πρόκληση των mashups είναι να βρεθεί ο σωστό δίαυλο επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα στου εμπλεκόμενου, ώστε το όφελο που θα προκύψει να είναι ενιαίο και να εξυπηρετεί κυρίω του τελικού χρήστε.[40] Ένα άλλο μειονέκτημα βρίσκεται στο γεγονό ότι τα ήδη υπάρχοντα εργαλεία mashup υποστηρίζουν ένα συγκεκριμένο τύπο πλατφόρμων, ο οποίο είναι συνήθω οι σταθεροί ή οι φορητοί υπολογιστέ. Η υποστήριξη των κινητών συσκευών είναι μια πρόκληση που παρουσιάζεται, καθώ επίση και η δυνατότητα υποστήριξη από τι ήδη υπάρχουσε υπηρεσίε. Ένα επίση, σημαντικό θέμα είναι ότι τα mashups μπορούν να παρέχουν στον χρήστη τη δυνατότητα να τα προσαρμόσει αυτό, όπω επιθυμεί, για να λάβει τι πληροφορίε που θεωρεί σημαντικέ, αλλά ακόμα δεν υπάρχει η δυνατότητα το ήδη κατασκευασμένο mashup να λαμβάνει υπόψη το ξεχωριστό προφίλ του κάθε χρήστη, ώστε να διαμορφώνεται αυτόματα. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει και σε ένα επόμενο στάδιο, το οποίο ερευνάται από του επιστήμονε, πω θα μπορέσουν να δημιουργούνται αυτόματα τα mashups, με βάση το θέμα του χρήστη, το προφίλ του και -60-

69 το περιεχόμενο. Κατ αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει σημαντικότατη εξοικονόμηση χρόνου για αρκετού χρήστε στο στάδιο δημιουργία ή προσαρμογή ενό mashup που θα καλύπτει τι ανάγκε του.[52] 4.4 Αρχέ Ανάπτυξη - Κύκλο Ζωή Στη συγκεκριμένη ενότητα παρουσιάζουμε τι βασικέ αρχέ που είναι σωστό να ακολουθούνται για τη δημιουργία ενό πετυχημένου mashup, καθώ και τον κύκλο ζωή που πρέπει να εφαρμόζεται από του ενδιαφερόμενου ενό mashup. Ένα βασικό παράγοντα για τη δημιουργία ενό καλού mashup, είναι όταν ο προγραμματισμό των συστατικών, που θα περιέχει, γίνεται από έμπειρου προγραμματιστέ, ενώ ο χρήστη μπορεί να παίξει το ρόλο τη σύνθεσή του ή και του απλού χρήστη του mashup, έτσι ώστε να ενισχύσουμε την ποιότητα του mashup με προγραμματιστικέ γνώσει για καλύτερο αποτέλεσμα. Να προσθέσουμε ότι τα συστατικά μπορεί να περιέχουν πολύπλοκα χαρακτηριστικά, αλλά αυτήν η πολυπλοκότητα δεν θα πρέπει να μεταβιβάζεται στον χρήστη ή σ αυτόν που συνθέτει το mashup. Έτσι, λοιπόν, όταν ο προγραμματιστή έχει στη διάθεση του ένα συγκεκριμένο API μια ιστοσελίδα με πολλέ παραμέτρου, είναι αναγκαίο να παρουσιάζει στον χρήστη, τι βασικότερε λειτουργίε για να αποφευχθεί αυτή η πολυπλοκότητα. Η εκτελεσιμότητα, επίση, ενό στοιχείου και το πλεονέκτημά του δε θα πρέπει να εξαρτάται όταν το στοιχείο αυτό ολοκληρώνεται σε μια εφαρμογή ενό mashup, αλλά θα πρέπει το στοιχείο να είναι εκτελέσιμο και από μόνο του χωρί να είναι ενσωματωμένο στην πλατφόρμα. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η ανταπόδοση από την επένδυση στο συγκεκριμένο στοιχείο και διευκολύνεται η ανάπτυξή του. Όσον αφορά την προγραμματιστική πλευρά, τα συστατικά τα οποία έχουν το δικό του UI (user inteface) θα πρέπει να μπορούν να εκτελεστούν μέσα στα επίπεδα DIV, SPAN, IFRAME HTML, χωρί να υπάρχουν επιπτώσει στα άλλα στοιχεία ή στην εφαρμογή του mashup, για παράδειγμα λόγω του κώδικα να υπάρχουν συγκρούσει. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή συμβατότητα διαλειτουργικότητα, είναι επιθυμητό τα στοιχεία του mashup να βασίζονται σε πρότυπε και ευρέω διαδεδομένε τεχνολογίε και όχι σε εξειδικευμένε.[49] Αν θέλαμε να περιγράφαμε τι βασικέ ενέργειε που πρέπει να έχουν στο μυαλό του οι ενδιαφερόμενοι των mashup, σίγουρα θα απευθυνόμασταν με την παρακάτω εικόνα -61-

70 (εικόνα 28), όπου παρατηρούμε τον αέναο κύκλο ενό mashup. Η εξέλιξη του δεν σταματάει ποτέ και είναι στο χέρι του κάθε ενδιαφερόμενου μετά τη δημιουργία, να το προσαρμόζει, να το βελτιώνει και μέσα από τη συνεργασία να δημιουργούνται νέε προοπτικέ χρησιμοποίηση των mashup. Εικόνα 28: Κύκλο ζωή ενό Mashup για του ενδιαφερόμενου φορεί [42] 4.5 Μοντέλο Ποιοτική Σύνθεση Στην παρούσα ενότητα κρίνουμε αναγκαίο αφού αναφερθήκαμε στι βασικέ αρχέ ανάπτυξη ενό mashup, να περιγράψουμε τι λεπτομέρειε που πρέπει να προσέχει ο προγραμματιστή όσον αφορά το περιεχόμενό του. Το ζήτημα αυτό θα το εξετάσουμε μέσα από την παρουσίαση ενό μοντέλου ποιοτικού περιεχομένου για τα mashup. Το μοντέλο αυτό αποτελείται από τρει διαστάσει ποιότητα, των δεδομένων, των APIs και τη παρουσίαση, και η κάθε διάσταση αποτελείται από κάποια επιμέρου χαρακτηριστικά, όπω βλέπουμε και στην εικόνα 29. Όσον αφορά την πρώτη διάσταση του μοντέλου, τα δεδομένα είναι αναγκαίο να χαρακτηρίζονται από ακρίβεια, δηλαδή να είναι σωστά, και από πληρότητα, δηλαδή να είναι ικανά να αναπαράγουν όλε τι δυνατέ προσδοκώμενε πληροφορίε. Επίση, πρέπει να είναι όσο το δυνατόν το περιεχόμενο για τον χρήστη πρόσφατο και να μπορεί να είναι διαθέσιμο χωρί κάποιου περιορισμού για παράδειγμα από παρόχου δεδομένων. -62-

71 Τα APIs, που είναι και η δεύτερη διάσταση του μοντέλου μα, αρχικά είναι αναγκαίο να είναι λειτουργικά και αυτό το αντιλαμβανόμαστε από τη διαλειτουργικότητα των πρωτοκόλλων, των γλωσσών προγραμματισμού, τι τεχνολογίε και τα πρότυπα που ακολουθεί το κάθε API και από το κατά πόσο ασφαλέ είναι. Επιπλέον, τα περιεχόμενα πρέπει να είναι ώριμα και αυτό μπορούμε να το υπολογίσουμε από τη συχνότητα χρησιμοποίηση και ανανέωση του. Παράλληλα, η χρηστικότητα του προκύπτει από το πόσο εύκολα γίνονται κατανοητά και έτοιμα προ χρήση. Εικόνα 29: Μοντέλο Ποιότητα Περιεχομένων ενό Mashup[46] Τέλο, η τελευταία διάσταση χαρακτηρίζεται από τη χρηστικότητα των μηχανισμών παρουσίαση που έχουν υιοθετηθεί για την αλληλεπίδραση των ξεχωριστών διεπαφών των περιεχομένων, από την προσβασιμότητα, από ποιε δηλαδή συσκευέ μπορεί να διαβαστεί και από την φήμη, το μεγαλύτερο μερίδιο τη οποία επηρεάζεται από το όνομα του πάροχου του περιεχομένου. 4.6 Εργαλεία δημιουργία Mashup Editors Στην ήδη αναπτυσσόμενη τεχνολογία των mashups έχουν βοηθήσει μέγιστα πολλέ νέε εφαρμογέ, οι οποίε λειτουργούν ω κατασκευαστέ mashup ακόμα και για άπειρου χρήστε όσον αφορά τον προγραμματισμό. Οι συγκεκριμένε εφαρμογέ προσφέρονται στου χρήστε με μεγάλη ποικιλία σε διαφορετικέ λειτουργίε και στόχο έχουμε στην ενότητα αυτή να παρουσιάσουμε συνοπτικά τα κύρια -63-

72 χαρακτηριστικά από τέσσερα από τα γνωστότερα εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέω για την δημιουργία mashup.[47] Yahoo!Pipes Το Yahoo!Pipes ( είναι ένα περιβάλλον σύνθεση mashup, το οποίο προσφέρεται ω δωρεάν online υπηρεσία και επιτρέπει στον χρήστη να ολοκληρώσει RSS και Atom feeds, δημιουργώντα mashups δεδομένων σε ένα οπτικό περιβάλλον χωρί να χρειάζεται η συγγραφή κώδικα. Εικόνα 30: Αρχική σελίδα Yahoo!Pipes Είναι ένα αρκετά χρήσιμο εργαλείο για να μπορέσει ο χρήστη να συναθροίσει, να διαχειριστεί ή να ολοκληρώσει περιεχόμενο από διαφορετικέ πηγέ του διαδικτύου. Μερικέ από τι βασικέ λειτουργίε του είναι η δημιουργία geocode feeds και η παρουσίαση του σε χάρτη και η προσθήκη widget σε μια ιστοσελίδα. Η δημιουργία ενό pipe γίνεται πολύ εύκολα, επιλέγοντα δυο στοιχεία και σέρνοντα το ένα με το άλλο στην κεντρική οθόνη του προγράμματο για να επέλθει η επιθυμητή σύνδεση (Εικόνα 30). Μια άλλη βασική λειτουργία είναι η προσθήκη πεδίων, όπου ο χρήστη μπορεί να πληκτρολογήσει δεδομένα που τον ενδιαφέρουν και τα δεδομένα των στοιχείων που είναι συνδεδεμένα, να φιλτραριστούν βάση αυτών. Να προσθέσουμε ότι η μορφή των δεδομένων που εξάγουμε από την εφαρμογή αυτή είναι συνήθω σε RSS, JSON και KML. Microsoft Popfly Η Microsoft δεν θα μπορούσε να λείπει από μια καινούρια και φιλόδοξη τεχνολογία και μα παρουσιάζει την εφαρμογή που έχει δημιουργήσει για τον κόσμο των Mashups, το -64-

73 Microsoft Popfly ( Το συγκεκριμένο πρόγραμμα παρέχει στου χρήστε πολλά online εργαλεία για τη δημιουργία ιστοσελίδων και mashup, καθώ και ένα κοινωνικό δίκτυο, όπου μπορούν να «φιλοξενηθούν», να διαμοιραστούν, να αξιολογηθούν και να χρησιμοποιηθούν τα mashups από άλλου χρήστε του προγράμματο. Εικόνα 31: Ενδεικτική απεικόνιση του Microsoft Popfly Το σύγχρονο περιβάλλον που διαθέτει το πρόγραμμα σε συνδυασμό με το κοινωνικό δίκτυο, προσφέρει νέε πηγέ δεδομένων και δημιουργεί νέου τρόπου παρουσίαση των δεδομένων. Όσον αφορά το τεχνολογικό κομμάτι, να αναφέρουμε ότι η εφαρμογή ολοκληρώνει στοιχεία JavaScript τα οποία ονομάζονται blocks και το κάθε ένα απ αυτά έχει ένα XML αρχείο μεταδεδομένων που περιγράφει την ακριβή λειτουργία του.[44] Intel s Mash Maker Το πρόγραμμα Mash Maker ( θεωρείται επέκταση του περιηγητή, καθώ δίνει τη δυνατότητα στου χρήστε να ολοκληρώσουν δεδομένα από διαφορετικέ πηγέ του διαδικτύου, βασιζόμενο στο δυναμικό περιβάλλον που προσφέρει. Έτσι, μπορεί κάποιο να μετατρέψει ιστοσελίδε χρησιμοποιώντα διαφορετικέ πηγέ δεδομένων. Το Mash Maker λειτουργεί περισσότερο με την χρησιμοποίηση τη HTML, παρά των RSS ή Atom. -65-

74 Εικόνα 32: Παράδειγμα χρήση του Intel Mash Maker Βασικέ λειτουργίε που συναντάμε με τη χρήση τη συγκεκριμένη εφαρμογή είναι ότι ο χρήστη μπορεί να προσθέσει μια ολόκληρη ιστοσελίδα ω επικεφαλίδα σε μια άλλη ή και να επιλέξει συγκεκριμένα μέρη από ξεχωριστέ ιστοσελίδε για να τα παρουσιάσει μαζί. Πρόσθετη λειτουργία θεωρούμε το γεγονό ότι ο χρήστη μπορεί να καταγράφει τα σχόλιά του για συγκεκριμένε ιστοσελίδε και αυτά τα σχόλια μετά να τον βοηθούν έμπρακτα για τον διαχωρισμό κομματιών ή ολόκληρων ιστοσελίδων που τον ενδιαφέρουν να χρησιμοποιήσει.[47] Google Mashup Editor Το Google Mashup Editor ( ήταν η εφαρμογή που είχε η Google για δημιουργία mashups, αλλά σταμάτησε τη λειτουργία τη στα μέσα του Αξίζει όμω να αναφέρουμε τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου προγράμματο, γιατί χρησιμοποιούταν από μεγάλο όγκο χρηστών και είχε ιδιαίτερε λειτουργίε. Καταρχά, το περιβάλλον ήταν βασισμένο στην τεχνολογία AJAX και έδινε τη δυνατότητα επεξεργασία, δοκιμή και διαχείριση mashup εφαρμογών. Το μεγάλο πλεονέκτημά του βρισκόταν στο γεγονό ότι ο χρήστη μπορούσε να δημιουργήσει απλέ εφαρμογέ διαδικτύου και mashups με υπηρεσίε τι Google, όπω είναι η Google Maps και η Google Base. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ο χρήστη χρησιμοποιούσε HTML, CSS και JavaScript, με ενεργοποιημένη λειτουργία διόρθωση λαθών κατά τη διάρκεια του προγραμματισμού. Το Google Mashup Editor, επίση, παρείχε στου χρήστε τη -66-

75 δυνατότητα να δημοσιεύσουν το mashup που δημιουργούσαν και οι συγκεκριμένε εφαρμογέ να «φιλοξενούνταν» από την Google. Για περισσότερε πληροφορίε για τα εργαλεία που παρουσιάσαμε, μπορείτε να δείτε στο παράρτημα (σελ.136), όπου παρουσιάζεται μια συγκριτική αξιολόγηση των χαρακτηριστικών που παρέχουν στου χρήστε. 4.7 Παραδείγματα - Στατιστικά Έχουμε αναφέρει αρκετέ πληροφορίε για την σύγχρονη τεχνολογία των mashups και θα ήταν σωστό να αναδείξουμε στην παρούσα ενότητα κάποια δημοφιλή και ενδιαφέροντα mashup που έχουν δημιουργηθεί και αξίζει κάποιο να τα επισκεφτεί και να προσπαθήσει να αντλήσει χρήσιμε πληροφορίε. Καταρχήν, να αναφέρουμε ότι ένα από τα πρώτα mashups που είχαν δημιουργηθεί ήταν το housingmaps.com, όταν και ο κατασκευαστή του Paul Rademacher αναζητούσε για νέο σπίτι.[35] Έπειτα από τη δημιουργία του, απεικονίζονταν οι διαφημίσει σπιτιών από την εταιρεία Craiglist πάνω στο Google Maps και μ αυτόν τον τρόπο διευκολυνόταν ιδιαίτερα στην εύρεση σπιτιών για συγκεκριμένε περιοχέ. Η συγκεκριμένη ιδέα ήταν αφορμή στο να δημιουργηθούν πολλά mashups που να απεικονίζουν διάφορα δεδομένα πάνω στου χάρτε του Google Maps. Ένα από αυτά είναι το FindNearby το οποίο εκτό από τι λίστε του Craiglist απεικόνιζε λίστε από το ebay, το Amazon ecommerce, καθώ και άλλων καταστημάτων, προσφέροντα τη δυνατότητα στου καταναλωτέ να αναζητήσουν προϊόντα για την περιοχή που του ενδιέφερε.[40] Ένα πολύ λειτουργικό mashup παρουσιάζεται από το mapdango.com, το οποίο ολοκληρώνει δεδομένα από το Google Maps, το Flickr, το WeatherBug, το Eventful. Ο χρήστη πληκτρολογώντα την τοποθεσία του, μπορεί να λάβει πληροφορίε για τον καιρό, να δει ποιε εκδηλώσει υπάρχουν στην περιοχή, καθώ και φωτογραφίε που έχουν τραβηχτεί από άλλου. Αξίζει να προσθέσουμε ότι χρήση των mashup μπορούμε να συναντήσουμε να χρησιμοποιείται και από κυβερνήσει. Ενδεικτικά αναφέρουμε το παράδειγμα στο Seatle, όπου στην επίσημη ιστοσελίδα υπάρχει η δυνατότητα να αποτυπώνονται στο χάρτη οι κλήσει στο 911 (τηλέφωνο άμεση ανάγκη ) και ο χρήστη να ενημερώνεται απευθεία σε ποια οδό εξελίσσεται κάποιο έγκλημα ή κάποια φωτιά (Εικόνα 33). Το συγκεκριμένο παράδειγμα αντιστοιχεί σε χρήση τύπου data mashup. -67-

76 Εικόνα 33: Απεικόνιση του data mashup τη κυβέρνηση του Seatle[53] Τέλο, ένα mashup άξιο αναφορά είναι το TimeTube, το οποίο συνδυάζει δεδομένα από το YouTube και την εφαρμογή γραμμή χρόνου Dipity s API, πετυχαίνοντα μ αυτόν τον τρόπο ένα υπέροχο τρόπο αναπαράσταση συγκεκριμένων θεμάτων, νέων ή εκδηλώσεων, τα οποία πρόσφατα έχουν παρουσιαστεί στο YouTube. [37] Θεωρούμε αρκετά ενδιαφέρον να παρουσιάσουμε την πορεία που έχουν τα mashups τα τελευταία τέσσερα χρόνια όσον αφορά τι θεματικέ ενότητε που χρησιμοποιούν και στι οποίε προσανατολίζονται. Από το γράφημα τη εικόνα 34 παρατηρούμε ότι η αποτύπωση σε χάρτε πληροφοριών είναι με διαφορά πρώτε, αλλά έχει εξασθενήσει σημαντικά το ποσοστό του και άνοδο έχουν σημειώσει τα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία και έχουν εμφανιστεί πρόσφατα. Παράλληλα, μεγάλη πτώση έχουν υποστεί οι τομεί του αθλητισμού και των πληροφοριών για αγοραπωλησίε κτιρίων. Εικόνα 34: Δημοφιλεί Θεματικέ Κατηγορίε Mashup [50,51] -68-

77 Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα τη εικόνα 35, επιπλέον, δείχνουμε ποια APIs είναι αυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο στα mashups. Τα στατιστικά στοιχεία έχουν αντληθεί από την ιστοσελίδα programmableweb.com, η οποία αυτή τη στιγμή αριθμεί διαφορετικά mashups, ενώ το 2007 αριθμούσε και θεωρείται από του πιο αξιόπιστου φορεί διάδοση των mashup. Εικόνα 35: APIs που χρησιμοποιούνται περισσότερο στα Mashup [40,50] Από τα στατιστικά στοιχεία φαίνεται ξεκάθαρα ότι το Google Maps έχει τη μερίδα του λέοντο, αλλά έχει μειωθεί σημαντικά η χρησιμοποίησή του τα τελευταία χρόνια με μια πτώση του 10%. Παράλληλα, μια νέα εφαρμογή που δεν υπήρχε το 2007, το twitter έχει εισέλθει δυναμικά στο χώρο των mashups με ένα ποσοστό τη τάξεω του 10%. Η μοναδική ιστοσελίδα που σημείωσε αύξηση στο διάστημα των τεσσάρων χρόνων είναι το YouTube, η γνωστή σε όλου μα υπηρεσία προβολή βίντεο. 4.8 Κίνδυνοι - Ασφάλεια Ένα βασικό τομέα, όπω είχαμε αναφέρει και στο προηγούμενο κεφάλαιο, είναι ο τομέα τη ασφάλεια. Τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά και εγγυημένα, αν πρώτα δεν υπάρχει διασφάλιση των δεδομένων και των ενεργειών που διεξάγονται σε μια σύγχρονη τεχνολογία, όπω είναι αυτή των mashups. Για να κατανοήσουμε περισσότερο το θέμα τη ασφάλεια ορίζουμε τα mashlets, τα gadgets και τι εφαρμογέ των mashups. Ω mashlet ορίζουμε μικρο-εφαρμογέ, οι οποίε είναι ασφαλεί για τη χρήση του στα πλαίσια μια επιχείρηση και εφαρμόζουν συνήθω υπηρεσία JavaScript. Τα mashlets ελέγχονται και φορτώνουν δεδομένα από -69-

78 τι αρχικέ του πηγέ και η βασική του λειτουργία ουσιαστικά είναι η απεικόνιση του mashup σε μια ιστοσελίδα. Να προσθέσουμε ότι το κάθε ένα μπορεί να περιέχει μηδέν, ένα ή περισσότερα mashlets. Τα gadgets από την άλλη πλευρά θεωρούνται και αυτά mashlets, με την διαφορά όμω ότι είναι υποχρεωτικό να φαίνονται στον περιηγητή του χρήστη, κάτι που δεν είναι απαραίτητο για τα υπόλοιπα mashlets. Ω εφαρμογή ενό mashup, μπορούμε να θεωρήσουμε ένα gadget, το οποίο ολοκληρώνει δεδομένα που προέρχονται από διαφορετικά mashlets. Οι εφαρμογέ των mashups είναι αναγκαίο να χαρακτηρίζονται από εμπιστευτικότητα των δεδομένων (data confidentiality), από αμοιβαία ταυτότητα (mutual authentication) και από μηνύματα ακεραιότητα (message integrity). Για να διασφαλίζουμε την εμπιστευτικότητα των δεδομένων χρειάζεται τα mashlets να μην έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικέ πληροφορίε, στη μνήμη ή στα cookies σε οποιοδήποτε άλλο mashlet, το οποίο δραστηριοποιείται κάτω από διαφορετικό domain. Ουσιαστικά επιζητούμε να μην μπορούν δυο mashlet να επικοινωνήσουν μεταξύ του, αν λειτουργούν κάτω από διαφορετικά domains. Αμοιβαία ταυτότητα είναι το δεύτερο χαρακτηριστικό ασφάλεια, στο οποίο είναι αναγκαίο δυο mashlets τα οποία επικοινωνούν μεταξύ του να είναι σε θέση να αναγνωρίζει το ένα το άλλο το domain όνομα. Όσον αφορά τώρα τα μηνύματα ακεραιότητα, πρέπει όταν υπάρχει οποιαδήποτε αλλοίωση μηνυμάτων μεταξύ δυο mashlet να μπορεί να εντοπίζεται. Γι αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται συνήθω μυστικά «κλειδιά», όπου ένα mashlet αν δεν το γνωρίζει, χαρακτηρίζεται αυτόματα μη εξουσιοδοτημένο και του απαγορεύεται οποιαδήποτε τροποποίηση στα μηνύματα.[37] Έπειτα από την ανάλυση των βασικών χαρακτηριστικών που προϋποθέτει ένα ασφαλέ mashup, εξετάζουμε για ποιο λόγο ένα mashup μπορεί να είναι πιο εύθραυστο ή επιρρεπέ σε κινδύνου. Όταν ένα mashup στηρίζεται σε μία μόνο ιστοσελίδα, τότε είναι λιγότερο εύθραυστο, καθώ υπάρχει μόνο ένα σημείο αποτυχία λειτουργία. Έτσι, όταν ένα mashup, στηρίζεται από πολλέ διαφορετικέ πηγέ, τότε αυτόματα αυξάνεται και η επικινδυνότητά του. Τα mashups, όπω είχαμε αναφέρει σε προηγούμενη ενότητα, μπορούν να αποτελούνται από Web υπηρεσίε, RSS, Atom και APIs. Με αυτή τη σειρά που τα αναφέραμε βλέπουμε από το πιο αδύναμο στο πιο σταθερό σημείο ολοκλήρωση που μπορεί να έχει ένα mashup. Τα APIs είναι τα πιο σταθερά, γιατί αντικατοπτρίζουν τη δομή ενό ιστότοπου. Τέλο, για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνο σε -70-

79 μια εφαρμογή mashup προτιμούνται πηγέ έγκυρε, παρά κάποιε πηγέ με χαμηλή αξιοπιστία και με λίγο χρόνο online. Αναλυτικότερα στο θέμα ασφάλεια θα αναφερθούμε στο επόμενο κεφάλαιο, και πιο συγκεκριμένα για τα enterprise mashups. Συνοψίζοντα την ανάλυση του 4 ου Κεφαλαίου και ειδικότερα των mashups, κρίνουμε ότι η συγκεκριμένη είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα τεχνολογία με αρκετέ προοπτικέ και αυξανόμενη χρήση, αλλά παράλληλα κάποιοι περιορισμοί και μειονεκτήματα που υπάρχουν, είναι αναγκαίο να επιλυθούν για να υπάρχει πιο άνετη και ασφαλή χρήση από την πλειοψηφία των χρηστών. -71-

80 -72-

81 5 Enterprise Mashups Στο σημερινό πάρα πολύ δυναμικό και συχνά μεταβαλλόμενο περιβάλλον, οι μεγάλε επιχειρήσει δεν έχουν πλέον την πολυτέλεια χρόνου, ώστε να αναπτύσσουν, να δοκιμάζουν και να ενεργοποιούν επιχειρηματικέ εφαρμογέ. Το σημείο κλειδί για τι επιχειρηματικέ μονάδε είναι να μπορούν να αναλύουν τα δεδομένα πιο γρήγορα, καθώ και το τμήμα Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνία (Information Technology-IT) να μπορεί να προσφέρει λύσει σε συντομότερο χρονικό διάστημα. Γι αυτό το λόγο, το τμήμα IT απαιτείται να λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο με προσδοκίε που συχνά είναι υπερβολικέ και εξωπραγματικά υψηλέ.[54] Σ αυτό το κεφάλαιο αναλύουμε του βασικότερου τομεί των enterprise mashups, του νέου εργαλείου, όπου χρησιμοποιείται από τι επιχειρήσει για να έχουν πρόσβαση, να διαχειρίζονται και να αναλύουν τα δεδομένα του πιο άμεσα για καλύτερη επιχειρηματική ευελιξία. Αρχικά, αναφέρουμε κάποια εισαγωγικά στοιχεία και ορισμού για τα enterprise mashups, καθώ και ποια είναι η θέση που καταλαμβάνουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο των επιχειρήσεων. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε του διαφορετικού τύπου που υπάρχουν, καθώ και του συμμετέχοντε στον κύκλο ζωή (life cycle) ενό enterprise mashup. Αναλύουμε τα βασικά πρότυπα αρχιτεκτονική και αναφέρουμε την σημαντικότητα μια νέα γλώσσα σήμανση, τη EMML (Enterprise Mashup Markup Language). Για την καλύτερη κατανόησή του παρουσιάζουμε τα βασικά του χαρακτηριστικά, τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα και πρακτικέ εφαρμογέ στον κόσμο των επιχειρήσεων. Στη συνέχεια, περιγράφουμε τέσσερα από τα καλύτερα εργαλεία δημιουργία ενό enterprise mashup και παραθέτουμε έναν σύντομο οδηγό με τα βήματα που είναι σωστό να προσέξει και να ακολουθήσει μια εταιρεία. Ολοκληρώνοντα το κεφάλαιο εστιάζουμε στον τομέα τη ασφάλεια και στι μεγαλύτερε προκλήσει που υπάρχουν για να μπορέσουν τα enterprise mashups να -73-

82 υποσκελίσουν τα οποιαδήποτε μειονεκτήματα, με άμεσο αποτέλεσμα την μεγαλύτερη διάδοσή του. 5.1 Εισαγωγή στα Enterprise Mashups Στην πρώτη ενότητα του κεφαλαίου αναφέρουμε του σημαντικότερου ορισμού για τα enterprise mashups, του διαφορετικού τύπου που υπάρχουν, καθώ επίση και για του συμμετέχοντε Εισαγωγικά-Ορισμοί Από τι αρχέ τη δεκαετία του 1990, οι εταιρείε έχουν βελτιστοποιήσει τι μεθόδου του από το τμήμα IT από την καθιέρωση συστημάτων συναλλαγών, όπω ο προγραμματισμό επιχειρηματικών πόρων (ERP-Enterprise Resource Planning), η διαχείριση των σχέσεων πελατών (CRM-Customer Relationship Management) ή η διαχείριση τη εφοδιαστική αλυσίδα (SCM-Supply Chain Management). Έτσι, τα τμήματα IT είχαν την δυνατότητα να προσαρμόσουν τα αυτοματοποιημένα συστήματα σύμφωνα με τι επιχειρηματικέ του ανάγκε. Το επόμενο τεχνολογικό βήμα στον κόσμο των επιχειρήσεων ήταν η φιλοσοφία του Web 2.0 και η χρήση ομότιμων δικτύων (peer to peer), όπου κατευθύνουν σε ad-hoc και συγκεκριμένε εφαρμογέ. Στο πλαίσιο αυτό, η νέα τάση για ανάπτυξη λογισμικού είναι τα enterprise mashups, τα οποία γεφυρώνουν το χάσμα των αυτοματοποιημένων συναλλαγών και των ομότιμων δικτύων, όπω βλέπουμε και στην εικόνα 36. Εικόνα 36: Υιοθέτηση εταιρικών τεχνολογιών και enterprise mashup [55] -74-

83 Αξίζει να τονίσουμε ότι κατόπιν έρευνα του ινστιτούτου Gartner, μέσα στι 10 καλύτερε στρατηγική σημασία τεχνολογίε για το έτο 2009 συμπεριλαμβανόντουσαν και τα enterprise mashups.[55] Είναι γεγονό ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία λαμβάνεται πλέον πολύ σοβαρά από τι επιχειρήσει και βρίσκεται σε διαρκή άνοδο.[56] Τα enterprise mashups ουσιαστικά καλύπτουν τι νέε ανάγκε που έχουν δημιουργηθεί στου τελικού χρήστε μια επιχείρηση, καθώ χρειάζονται ξεχωριστέ εφαρμογέ που θα προσαρμόζονται εύκολα στα προβλήματα που παρουσιάζονται σε καθημερινή βάση.[57] Η νέα, λοιπόν, αυτή τεχνολογία έρχεται ω συμπλήρωμα στι στρατηγικέ επιχειρησιακέ διαδικασίε για να βοηθήσει του χρήστε να επιλύσουν τέτοιε προβληματικέ καταστάσει. Επίση, είναι σαφέ ότι υπάρχει καθαρή αξία στη χρησιμοποίηση των enterprise mashups για να παρακινήσουν του χρήστε να εκπληρώσουν τα αιτήματά του και να εστιάσουν στην οποιαδήποτε ανεπάρκεια που προκύπτει από τι IT πηγέ πάνω στι στρατηγικέ επιχειρηματικέ εφαρμογέ.[58] Για την τεχνολογία των enterprise mashups έχουν καταγραφεί αρκετοί ορισμοί με ελάχιστε διαφορέ ανάμεσά του. Σα παραθέτουμε του σημαντικότερου και καταλήγουμε στη δικιά μα πρόταση για το τι είναι enterprise mashup. Ένα αρκετά αναλυτικό ορισμό είναι ο παρακάτω, όπου χαρακτηριστικά αναφέρει, ότι «Enterprise mashup είναι ένα πόρο βασιζόμενο στο διαδίκτυο, όπου συνδυάζει του ήδη υπάρχοντε πόρου, είτε πρόκειται για το περιεχόμενο, τα δεδομένα ή τη λειτουργικότητα τη εφαρμογή, από μια ή περισσότερε πηγέ στα περιβάλλοντα των επιχειρήσεων, με την ενδυνάμωση των πραγματικών τελικών χρηστών, ώστε να δημιουργούν και να προσαρμόζουν ατομικέ πληροφορίε σε συγκεκριμένε συνθήκε εφαρμογών».[59] Ένα πιο σύντομο και περιεκτικό ορισμό εστιασμένο στην επιχειρηματική φύση ενό mashup αναφέρει ότι, «Enterprise mashup είναι μια εφαρμογή ενό mashup, που χρησιμοποιείται για να επιλύσει ένα συγκεκριμένο υπαρκτό επιχειρηματικό πρόβλημα με μεγαλύτερη έμφαση στη στρατηγική σημασία, ευκαιριακή, δυναμική και προσανατολισμένη στο χρήστη ανάπτυξη εφαρμογών».[60] Κατόπιν τη μελέτη μα στην τεχνολογία του enterprise mashup, ο ορισμό που θα μα αντιπροσώπευε περισσότερο είναι ο εξή : «Enterprise mashup ορίζουμε την εφαρμογή που μπορεί να συνδυάσει διαφορετικού πόρου από το εσωτερικό περιβάλλον τη επιχείρηση ή από το χώρο του διαδικτύου, -75-

84 και έχει ω στόχο, αφού χρησιμοποιηθεί και προσαρμοστεί ανάλογα από του εταιρικού χρήστε, να επιλύει προβλήματα στρατηγική και ευκαιριακή σημασία» Τύποι και Συμμετέχοντε Τα enterprise mashups, όπω αναφέραμε, χρησιμοποιούνται στι επιχειρήσει για επίλυση σημαντικών ζητημάτων που τι αφορούν. Στην ενότητα αυτή τα κατατάσσουμε σε τέσσερι διαφορετικέ κατηγορίε με βάση την πολυπλοκότητα του (Εικόνα 37) και περιγράφουμε του διαφορετικού τύπου ατόμων που συμμετέχουν στον κύκλο ενό enterprise mashup. Ω πιο απλή μορφή ορίζουμε τα presentation enterprise mashups, όπου επικεντρώνονται στην ανάκτηση πληροφοριών και διατάξεων από διαφορετικέ πηγέ χωρί να ολοκληρώνουν τα δεδομένα και τη λειτουργικότητα τη εφαρμογή. Ουσιαστικά, η διαδικασία που λαμβάνει χώρα σε τέτοιου τύπου mashups, είναι η κατασκευή έτοιμων στοιχείων που συνδυάζονται με μια απλή λειτουργία μεταφορά στο γραφικό περιβάλλον διεπαφή του χρήστη. Στο επόμενο επίπεδο συναντάμε τα data enterprise mashups, τα οποία περιορίζονται στην ολοκλήρωση δεδομένων και υπηρεσιών πληροφοριών από διαφορετικέ πηγέ, ώστε να τα παρουσιάσουν σε ένα ενοποιημένο περιβάλλον. Η χρησιμοποίηση του γίνεται κυρίω σε επιχειρηματικέ αναλύσει, με συνδυασμό των εσωτερικών δεδομένων μια εταιρεία και των δημόσιων διαθέσιμων πληροφοριών. Εικόνα 37: Τύποι Enterprise Mashup Μεγαλύτερου τύπου πολυπλοκότητα από τα δυο προηγούμενα που αναφέραμε, είναι τα functionality-oriented enterprise mashups, τα οποία εστιάζουν στη λειτουργικότητα των εφαρμογών. Ουσιαστικά, εξουσιοδοτούν του χρήστε να συνδυάσουν και να -76-

85 ενσωματώσουν σε ένα γενικότερο πλαίσιο διεπαφή, κάθε είδου διαφορετικών στοιχείων ή εφαρμογών. Τέλο, ω πιο πολύπλοκα κατατάσσουμε τα process-oriented enterprise mashups, τα οποία εστιάζουν στην ολοκλήρωση των διαφορετικών διεπαφών των χρηστών, συνδυάζοντα τι διαδικασίε και τα διαφορετικά επίπεδα από τον προγραμματιστή ω τον τελικό χρήστη. Το μεγάλο πλεονέκτημά του σε σύγκριση με όλα τα παραπάνω, είναι ότι μπορούν και ενσωματώνουν σε μια κοινή παρουσίαση, τι πηγέ των δεδομένων, τι web υπηρεσίε και λειτουργώντα σύμφωνα με τι εκάστοτε επιχειρηματικέ διαδικασίε.[56] Όσον αφορά του συμμετέχοντε στο enterprise mashup συναντούμε τρει διαφορετικού τύπου, του : Επαγγελματίε του τμήματο IT, οι οποίοι δημιουργούν εφαρμογέ για εσωτερική χρήση από του χρήστε τη εταιρεία, διαχειρίζονται τι βάσει δεδομένων και εσωτερικέ πολύτιμε πληροφορίε. Επίση, είναι υπεύθυνοι για ζητήματα ασφάλεια των δεδομένων και αναθέτουν ρόλου και άδειε για λειτουργίε στου τελικού χρήστε. Αναλυτέ επιχειρήσεων, οι οποίοι βρίσκονται ανάμεσα στο τμήμα IT και στου χρήστε και λειτουργούν ω μεσάζοντε για να συνεργάζονται με το μεν τμήμα IT για να επισημαίνουν τι απαιτήσει και ανάγκε των χρηστών, ενώ με του χρήστε δε του παρέχουν υποστήριξη σε θέμα πληροφοριών. Χρήστε των επιχειρήσεων, οι οποίοι χρειάζονται καλύτερη πρόσβαση στι πληροφορίε για να βελτιωθεί η απόδοσή του. Όπω αναφέραμε προηγουμένω, έχουν στενή συνεργασία με του αναλυτέ για τον καλύτερο προσδιορισμό των αναγκών στο τμήμα IT. Τα καθήκοντά του περιλαμβάνουν, επίση, να διαμοιράζονται, να αξιολογούν και να προσωποποιούν τα κατάλληλα mashups.[61] 5.2 Βασικά Χαρακτηριστικά-Τεχνολογίε Enterprise Mashups Στην δεύτερη ενότητα του κεφαλαίου αναφερόμαστε στην κύρια αρχιτεκτονική που ακολουθούν τα enterprise mashups, όπω επίση στα βασικά του χαρακτηριστικά και λειτουργίε. -77-

86 5.2.1 Αρχιτεκτονική Στην παρούσα ενότητα θα παρουσιάσουμε καταρχά την αρχιτεκτονική αναφορά ενό enterprise mashup του Gartner (2007) και μετά, τα τρία βασικά επίπεδα αρχιτεκτονική που συναντούμε στα περισσότερα enterprise mashups. Η αρχιτεκτονική αναφορά κατασκευάστηκε για να βοηθήσει του επιχειρηματικού οργανισμού να καταλάβουν την νέα τεχνολογία των mashups και πω μπορούν να ικανοποιήσουν τι απαιτήσει του. Ουσιαστικά, παρουσιάζει τα κρίσιμα επίπεδα που περιλαμβάνονται στο γενικότερο περιβάλλον ενό enterprise mashup, τα οποία είναι συνολικά οκτώ διαφορετικά (εικόνα 38). Εικόνα 38: Η αρχιτεκτονική αναφορά ενό enterprise mashup από Gartner Τα mashups καταρχά πρέπει να λαμβάνουν πληροφορίε από διαφορετικέ πηγέ, καθώ δεν έχουν από μονά του δεδομένα και λειτουργίε. Πολλέ από τι πληροφορίε που λαμβάνουν δεν είναι σε μορφή που μπορούν να αξιοποιηθούν και γι αυτό το λόγο βρίσκεται το επίπεδο τη ολοκλήρωση, όπου μετατρέπει αυτού του είδου τι πηγέ, όπω έγγραφα, εφαρμογέ, βάσει δεδομένων, που δεν είναι βασισμένε στο διαδίκτυο, ικανέ για χρησιμοποίηση από το mashup. Στο επίπεδο τη ανάπτυξη οι επαγγελματίε προγραμματιστέ προσφέρουν τα έτοιμα στοιχεία που μπορούν οι χρήστε να τα χρησιμοποιήσουν για να δημιουργήσουν μια εφαρμογή mashup. Στο επόμενο επίπεδο τη διαδικασία ενό mashup περιλαμβάνονται οι επιπλέον δυνατότητε ροή εργασιών και η δυνατότητα ολοκλήρωση μέσα σε άλλα επιχειρησιακά συστήματα. Ο πυρήνα του περιβάλλοντο ενό mashup ανήκει στο -78-

87 επίπεδο τη συγκέντρωση (mashup assembly), όπου οι ικανότητε του είναι να έχει πρόσβαση στα στοιχεία του mashup, στα μέσα που θα γίνει η ολοκλήρωση και στην προεπισκόπηση του αποτελέσματο. Το επίπεδο τη οπτικοποίηση φυσικά περιλαμβάνει το οπτικό αποτέλεσμα ενό mashup, το οποίο συνήθω είναι μια ιστοσελίδα ή μια εφαρμογή βασισμένη στο διαδίκτυο. Όταν αναφέρεται ο όρο υποδομή, εννοούμε ζητήματα ασφάλεια, διοίκηση, υποστήριξη των χρηστών και ποιότητα υπηρεσιών, ενώ τέλο, η κοινότητα του mashup χαρακτηρίζεται από το γεγονό ότι οι συμμετέχοντε μπορούν να κατασκευάζουν, να διαμοιράζονται, να αξιολογούν και να τροποποιούν τα στοιχεία και τα mashup ολόκληρα μεταξύ του.[62] Αφού αναλύσαμε την αρχιτεκτονική αναφορά του Gartner, θα παρουσιάσουμε τα βασικά κομμάτια που περικλείονται στο εσωτερικό ενό τυπικού enterprise mashup. Τα βασικά στοιχεία είναι οι πηγέ (resources), τα widgets και τα mashups. Οι πηγέ αντιπροσωπεύουν το πραγματικό περιεχόμενο, τα δεδομένα ή τη λειτουργικότητα των εφαρμογών. Βρίσκονται ενσωματωμένα σε μια καλώ ορισμένη δημόσια διεπαφή (API) και επιτρέπουν τον πολλαπλό συνδυασμό του.[63] Τα δεδομένα μπορούν να προέλθουν από συστήματα τη εταιρεία ή από το διαδίκτυο (εικόνα 39). Εικόνα 39: Τύποι δεδομένων ενό enterprise mashup Το επόμενο επίπεδο περιλαμβάνει τα widgets ή gadgets όπου παρέχουν τη δυνατότητα με ένα απλό μηχανισμό αλληλεπίδραση να εξάγει δεδομένα από την πολυπλοκότητα των πηγών του προηγουμένου επιπέδου. Τα widgets συνήθω υλοποιούνται με τη χρήση σεναρίων (script) από την πλευρά του πελάτη.[64] -79-

88 Στο υψηλότερο επίπεδο βρίσκονται τα mashups, όπου έπειτα από τη συναρμολόγηση, σύνθεση και αποθήκευση τη συλλογή των widgets, οι χρήστε μπορούν να καθορίσουν μια συγκεκριμένη εφαρμογή αντλώντα αυτά που επιθυμούν για να ικανοποιήσουν τι ξεχωριστέ του ανάγκε. Αυτή η ομαδοποίηση και ή σύνδεση των περιεχομένων, όπω έχουμε προαναφέρει, δε χρειάζεται δεξιότητε προγραμματισμού και έτσι, οι τελικοί χρήστε μπορούν να δημιουργήσουν το προσωπικό του χώρο εφαρμογή για να μπορέσουν να επιλύσουν τα εκάστοτε επιχειρησιακά προβλήματα.[57] Στην εικόνα 40 παρατηρούμε τα βασικά επίπεδα αρχιτεκτονική ενό enterprise mashup. Εικόνα 40: Βασικά επίπεδα αρχιτεκτονική ενό enterprise mashup Ο τομέα τη αρχιτεκτονική είναι πάρα πολύ σημαντικό και ίσω από του πιο χρονοβόρου για τη δημιουργία ενό enterprise mashup. Γι αυτό το λόγο να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι εφαρμόζονται κάποια πλέον πρότυπα αρχιτεκτονική, τα οποία έχουν αποδειχθεί ότι προσφέρουν αποτελεσματικέ λύσει, έτσι ώστε να μπορεί εύκολα ο κατασκευαστή να εντοπίζει το πρότυπο, μοτίβο που ταιριάζει στι δικέ του ανάγκε. Η επαναχρησιμοποίηση τέτοιων καθιερωμένων προτύπων μπορεί να παράσχει εμπεριστατωμένε γνώσει στο σύνολο τη τεχνολογία του mashup και όχι μόνο στο σχεδιασμό αυτό καθ αυτό.[65] Τέλο, να αναφέρουμε ότι έχει δημιουργηθεί μια γλώσσα προγραμματισμού, η EMML (Enterprise Mashup Mark-up Language), η οποία έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για να καλύπτει τι ανάγκε δημιουργία και διαμοιρασμού μέσα σε μια επιχείρηση. [54] Ουσιαστικά, είναι μια γλώσσα ανοιχτή και μπορεί να κάνει παγκοσμίω τα δεδομένα αναγνώσιμα, καθώ και υποστηρίζει τη διαλειτουργικότητά του. [66] -80-

89 5.2.2 Βασικά χαρακτηριστικά και λειτουργίε Μετά την ανάλυση τη αρχιτεκτονική των enterprise mashups, στην παρούσα ενότητα παραθέτουμε συνοπτικά τα βασικότερα χαρακτηριστικά και λειτουργίε του : Είναι ελαφριά μορφή, σύνθετε εφαρμογέ που χρησιμοποιούν αρχιτεκτονική προσανατολισμένη στο διαδίκτυο. Αναζητούν στοιχεία και λειτουργίε από καθιερωμένα συστήματα και δεν έχουν καθόλου εγγενή στοιχεία ή αποθήκη περιεχομένων. Κύριο στόχο του είναι η ολοκλήρωση των ήδη υπαρχόντων συστημάτων IT, καθώ και η ολοκλήρωση εσωτερικών και εξωτερικών δεδομένων. Προσφέρουν ένα δυναμικό περιβάλλον στον χρήστη για να μπορεί να είναι ευέλικτο στη δημιουργία και στη χρησιμοποίηση των δεδομένων για επίλυση διαφορετικών προβλημάτων. Το αποτέλεσμα του enterprise mashup είναι μια μίξη των δεδομένων και λειτουργιών των διαφορετικών πηγών που χρησιμοποιεί, οι οποίε όμω διατηρούν τον αρχικό του σκοπό δημιουργία. Έχουν τεράστια δυναμική όσον αφορά την πιο γρήγορη και λιγότερο ακριβή δημιουργία μια εφαρμογή, η οποία εστιάζει κυρίω στο στάδιο τη συναρμολόγηση και όχι στην κατασκευή αυτή καθ αυτή. Είναι δυνατό ο διαμοιρασμό και η αξιοποίηση πετυχημένων enterprise mashups μέσω καταλόγων που αποθηκεύονται για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μελλοντικέ εργασίε.[54,59,62,64,67] 5.3 Πλεονεκτήματα Αφού παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά και λειτουργίε των enterprise mashups, στην ενότητα αυτή περιγράφουμε τα βασικότερα πλεονεκτήματα που αποκτά μια επιχείρηση σε συνδυασμό με του κατασκευαστέ του. Καταρχά, τα enterprise mashups προσφέρουν μια λιγότερο δαπανηρή και ταχύτερη εφαρμογή, καθώ συνδυάζουν υφιστάμενε και επαναχρησιμοποιημένε λειτουργίε. Αυτό μειώνει τον χρόνο ανάπτυξη, αυξάνει την ευελιξία λειτουργικότητα, αλλά και τη επιχείρηση στι διαδικασίε και διευκολύνει την καλύτερη διαχείριση τη -81-

90 εκάστοτε εφαρμογή. Ένα βασικό πλεονέκτημα του είναι η ικανότητα καλύτερη διάδοση των δεδομένων, καθώ η ροή των εσωτερικών και εξωτερικών πληροφοριών γίνεται αυτόματα και σε πραγματικό χρόνο.[60] Τα enterprise mashups ισχυροποιούν του τελικού χρήστε, ώστε να προσαρμόζουν και να τροποποιούν τι εφαρμογέ σύμφωνα με τι ανάγκε του, κάτι που οδηγεί σε αύξηση παραγωγικότητα αλλά και καινοτομία. Όλα τα στελέχη πλέον μπορούν να εξερευνούν νέε ευκαιρίε μέσα από την νέα εφαρμογή και να επιλύνουν καθημερινά προβλήματα.[68] Κανένα σχέδιο δεν μπορεί να παρέχει πληροφορίε για κάθε περίπτωση, και κανένα σχεδιαστή δεν μπορεί να περιλαμβάνει εξατομικευμένε πληροφορίε για κάθε χρήστη. Oscar Diaz, ONEKIN Research Group Οι παραδοσιακέ εφαρμογέ συνήθω κατασκευαζόντουσαν για ευρεία χρήση και αυτό είχε ω αποτέλεσμα να μην μπορεί να καλύψει τι ανάγκε του κάθε τμήματο ξεχωριστά. Αυτό το πρόβλημα ορίζεται ω «long tail» και στην εικόνα 41. Στον τομέα Α εστιάζει συνήθω το τμήμα IT για να καλύψει τι ανάγκε των χρηστών σ ένα ποσοστό περίπου 20% και το υπόλοιπο 80% αναφέρεται στο τομέα Β, που απασχολεί λιγότερου χρήστε με πιο εξειδικευμένα προβλήματα.[69] Μπορεί και αντιμετωπίζεται πλέον από τη χρήση των enterprise mashups, καθώ όπω έχουμε αναφέρει οι εφαρμογέ μπορούν και εξειδικεύονται ανάλογα από τον χρήστη και το συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει.[70] Εικόνα 41: Το «Long Tail» των εφαρμογών μια επιχείρηση -82-

91 Ένα ακόμα παράγοντα ανησυχία που καλύπτεται από την τεχνολογία των mashups είναι κατά πόσο υπάρχει ανταπόκριση στην επένδυση. Οι περισσότεροι οργανισμοί είναι δύσκολο να υπολογίσουν αυτόν το δείκτη ROI (Realizing Return on Investment) σε εφαρμογέ που είναι προσανατολισμένε στι υπηρεσίε (SOA), αλλά στην προκειμένη περίπτωση τα χαρακτηριστικά του enterprise mashup, όπω το φιλικό περιβάλλον χρήση, λιγότερο χρόνο κατασκευή, ανταποδίδει άμεσα στην επιχείρηση, καθώ διευκολύνει τη ροή των επιχειρησιακών διαδικασιών.[71] Ολοκληρώνοντα τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αξίζει να αναφέρουμε ότι παρακινεί την επιχείρηση να βελτιώσει την ασφάλεια των δεδομένων τη από διαφορετικέ πηγέ και να ενοποιήσει τι διαθέσιμε πληροφορίε τη. Τέλο, αυξάνεται η τυποποίηση μέσα στον οργανισμό, καθώ η λειτουργία των mashups αλλάζει αρκετά και τη φιλοσοφία ολοκλήρωση των δεδομένων μέσα στον οργανισμό.[68] 5.4 Πρακτικέ εφαρμογέ σε μια επιχείρηση Αφού αναφερθήκαμε στα πλεονεκτήματα των enterprise mashups, παρουσιάζουμε πιθανέ πρακτικέ χρήσει που μπορεί να έχουν σε μια επιχείρηση, οι οποίε είναι αρκετέ και διαφορετικέ, καθώ η υποδομή του είναι έτσι κατασκευασμένη, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί σε πολλού ρόλου. Ένα σημαντικό τομέα σε μια σύγχρονη επιχείρηση είναι το τμήμα επιχειρηματική ευφυΐα (BI-Business Intelligence), το οποίο έχει ω σκοπό να αναγνωρίζει, να εξάγει και να παρουσιάζει τα δεδομένα, που έχουν προκύψει από το σύνολο των εσωτερικών δεδομένων μια επιχείρηση, για να βοηθάει στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων τη διοίκηση. Αυτό συνήθω επιτυγχάνεται με την προβολή ενό στατικού περιβάλλοντο χρήστη και την παρουσίαση χρήσιμων αναφορών και πινάκων με τα υπάρχοντα δεδομένα. Η συγκέντρωση αυτών των στοιχείων είναι πολύ χρήσιμη για μακροπρόθεσμε αποφάσει κυρίω. Έτσι, αυτόματα δημιουργείται η ανάγκη για επίλυση βραχυπρόθεσμων προβλημάτων μέσω τη παρουσίαση εξατομικευμένων πληροφοριών. Τα enterprise mashups είναι αυτά που μπορούν και μειώνουν την πίεση που δέχεται το τμήμα IT, ενισχύοντα την ανάπτυξη BI πληροφοριών από του υπαλλήλου. Ουσιαστικά, προσφέρεται η δυνατότητα μέσω τη ολοκλήρωση δεδομένων και του Web 2.0, να δημιουργούνται σύγχρονα περιβάλλοντα, που επιτρέπουν στου χρήστε να κατανοήσουν, να χρησιμοποιήσουν και να συμμετάσχουν -83-

92 στη διαδικασία δημιουργία των πληροφοριών. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα ολοκλήρωση των δομημένων και αδόμητων δεδομένων, κάτι που ήταν ανέφικτο με τι υπάρχοντε τεχνολογίε, καλύπτοντα μ αυτόν τον τρόπο το κενό ανάμεσα στου δυο διαφορετικού τύπου βάσεων δεδομένων.[56] Τα enterprise mashups δίνουν τη δυνατότητα στι επιχειρήσει να εντοπίσουν πιθανού πελάτε με τη χρήση των δημόσιων πληροφοριών, όπω αποτελέσματα αναζήτηση και διάφορα feeds, τα οποία σε συνδυασμό με πληροφορίε των επαφών και προηγούμενε πωλήσει, να αναγνωριστούν καλύτερα οι ανάγκε των υποψήφιων πελατών. Πρόσθετα, βοηθούν άμεσα στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών, καθώ με τη χρήση εντοπισμού τη παραγγελία για παράδειγμα πάνω στο χάρτη και με εσωτερικά συστήματα εντοπισμού παραγγελιών, σε μια ολοκληρωμένη εφαρμογή επιτρέπουν του χρήστε να έχουν μια πιο ακριβή άποψη για τα δέματα που έχουν σταλεί. Το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού μπορεί με τη χρήση μια εφαρμογή που περιλαμβάνει δεδομένα από blogs, ιστοσελίδε εύρεση δουλειά και προσωπικέ ιστοσελίδε, να συγκεντρώνει ευκολότερα αρκετά δεδομένα για τα προφίλ μελλοντικών υπαλλήλων τη και να τα χρησιμοποιεί ω πηγή εύρεση ταλαντούχων εργαζομένων. Ένα τμήμα που ενισχύεται από τη χρήση των enterprise mashups είναι το τμήμα έρευνα και ανάπτυξη, το οποίο με τον μεγαλύτερο πλέον όγκο εσωτερικών και εξωτερικών δεδομένων που συγκεντρώνει, μπορεί και είναι πιο ενεργητικό σε μια επιχείρηση, παρουσιάζοντα ποιοτικότερε αναλύσει. Είναι γνωστό ότι όλε οι επιχειρήσει χρειάζονται όσο το δυνατόν περισσότερε πληροφορίε για του ανταγωνιστέ του στον εκάστοτε τομέα που δραστηριοποιούνται. Τα enterprise mashups δίνουν την δυνατότητα αφού συγκεντρώσουν δεδομένα, όπω οικονομικά στοιχεία, τιμέ προϊόντων, συμφωνίε στρατηγική σημασία των ανταγωνιστών, να αποσταλούν στα τμήματα πωλήσεων, μάρκετινγκ και ανάπτυξη για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση των ανταγωνιστών.[44] Τα παραπάνω που αναφέραμε αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι χρησιμοποίηση των enterprise mashups σε μια επιχείρηση, αλλά φυσικά υπάρχουν πολλέ περισσότερε πρακτικέ εφαρμογέ του. -84-

93 5.5 Εργαλεία Δημιουργία Στο προηγούμενο κεφάλαιο είχαμε αναφερθεί στα εργαλεία δημιουργία που υπάρχουν, ώστε να μπορεί κάποιο χρήστη να δημιουργήσει το δικό του εξειδικευμένο mashup. Εκτό από αυτά όμω που είχαμε παρουσιάσει, υπάρχουν και εργαλεία τα οποία είναι προσανατολισμένα στι επιχειρήσει και έτσι, δίνεται η δυνατότητα στου χρήστε που δεν έχουν δεξιότητε προγραμματισμού να δημιουργήσουν εύκολα και γρήγορα μια εφαρμογή mashup που θα ανταποκριθεί άμεσα στι εταιρικέ ανάγκε μια επιχείρηση. Η διαφορά του βρίσκεται στο γεγονό ότι συγκεντρώνουν περισσότερου τύπου δεδομένων, όπω βάσει εταιρικών δεδομένων, υπηρεσίε SOAP (Simple Object Access Protocol), δηλαδή υπηρεσίε ειδικού πρωτοκόλλου για ανταλλαγή δομημένων πληροφοριών, ημιδομημένε πηγέ διαδικτύου ή ακόμα εξάγουν συγκεκριμένα κομμάτια ιστοσελίδων (web clipping). Επίση, η λογική του συνδυασμού των δεδομένων και οι απαιτήσει που υπάρχουν στη δημιουργία του γραφικού περιβάλλοντο είναι συχνά πιο πολύπλοκη.[72] Από την έρευνα μα στα διαθέσιμα εργαλεία, καταλήξαμε στα τέσσερα σημαντικότερα, που αξίζουν να αναφερθούμε συνοπτικά και είναι τα JackBe Presto, IBM Mashup Center, Pentaho Google Maps Dashboard και Denodo Platform. JackBe Presto Enterprise Mashup Platform Η εταιρεία JackBe ιδρύθηκε το 2002 ω εταιρεία κυρίω AJAX widget, αλλά στη συνέχεια στράφηκε στην αγορά των τμημάτων IT μια εταιρεία. Το Presto Enterprise Mashup Platform παρέχει τη δυνατότητα στου χρήστε πρόσβαση σε ξεχωριστά δεδομένα από εσωτερικέ, εξωτερικέ υπηρεσίε και από σχεσιακέ βάσει δεδομένων. Το πρόγραμμα μπορεί κάποιο να το χρησιμοποιήσει κατεβάζοντα το αρχικά από την επίσημη ιστοσελίδα, και ένα πλεονέκτημά του είναι ότι παρέχει αρκετά δείγματα υπηρεσιών και mashups, που μπορούν να βοηθήσουν καλύτερα στην κατανόησή του. Επίση, παρέχει το πρόγραμμα ορισμένε λύσει για ζητήματα ασφάλεια, διαχείριση και διοίκηση. [59] IBM Mashup Center Το IBM Mashup Center ( είναι το πιο πρόσφατο εργαλείο τη εταιρεία IBM, το οποίο συνδυάζει τι δυνατότητε δυο ξεχωριστών προηγούμενων εφαρμογών τη, το IBM Lotus Mashups και το IBM InfoSphere MashupHub, προσφέροντα ένα ολοκληρωμένο πλέον περιβάλλον. Η συγκεκριμένη εφαρμογή μπορεί και καλύπτει αρκετού διαφορετικού τύπου βάσεων -85-

94 δεδομένων, όπω η IBM DB2, Microsoft SQL Server, καθώ και πλατφόρμε τη Oracle. Όσον αφορά το περιβάλλον λειτουργία του είναι αρκετά φιλικό προ τον χρήστη με αρκετέ επιλογέ εργαλείων. Το λογισμικό προσφέρει από την αρχή αρκετά widgets έτοιμα προ χρήση και υποστηρίζει ένα αρκετά μεγάλο εύρο οπτικών δυνατοτήτων, όπω γραφήματα και πίνακε. Μια σημαντική λειτουργία του είναι ότι προσφέρει στον οργανισμό να διατηρεί έναν κεντρικό κατάλογο με όλα τα feeds πληροφοριών, διατηρώντα συνολικά τι πληροφορίε άμεσα διαθέσιμε. Επίση, προτέρημά του είναι η υποστήριξη που παρέχει στον χρήστη σε κάθε βήμα δημιουργία του mashup με αναλυτικέ οδηγίε.[58] Pentaho Google Maps Dashboard Το Pentaho Google Maps Dashboard ( είναι ένα εργαλείο δημιουργία mashup, το οποίο μέσα από τα γραφήματά του κυρίω προσφέρει τι απαραίτητε πληροφορίε στου χρήστε των επιχειρήσεων, ώστε να κατανοήσουν και να βελτιώσουν την απόδοση τη εταιρεία του μέσα από μετρήσει ζωτική σημασία. Αξίζει να τονίσουμε πόσο μεγάλη σημασία δίνει στι αναλύσει και στι αναφορέ το συγκεκριμένο πρόγραμμα, καθώ υπάρχουν ξεχωριστοί δείκτε για να δείχνουν ποιοι παράγοντε έχουν χαμηλή και αντίστοιχα υψηλή απόδοση. Στα θετικά του, επίση, είναι η δυνατότητα να παρουσιάζει λεπτομερή δεδομένα πωλήσεων ακόμα και για κάθε πελάτη πάνω στο χάρτη. Η διαδικασία αυτή επιτυγχάνεται μέσω συνεργασία των δεδομένων του Google Maps API και τη λειτουργικότητα AJAX. Denodo Platform Το Denodo ( προσφέρει μια πλατφόρμα ολοκλήρωση δεδομένων, όπου δίνει τη δυνατότητα στου οργανισμού να δημιουργούν σύνθετε υπηρεσίε δεδομένων και ταυτόχρονα προσανατολισμένε σ αυτέ (SOA), ώστε να μπορούν να έχουν πρόσβαση, να εξάγουν και να συγχωνεύουν δεδομένα γύρω από πολλαπλέ πηγέ. Η λειτουργία του προγράμματο στηρίζεται σε τρία διαφορετικά επίπεδα αρχιτεκτονική. Στο πρώτο επίπεδο υπάρχουν τρει μηχανέ αναζήτηση που συγκεντρώνουν και κατατάσσουν δεδομένα από μη δομημένε, ημιδομημένε ή δομημένε πηγέ. Στο δεύτερο με τη χρησιμοποίηση εργαλείων σημασιολογικών και μεταδεδομένων, μετατρέπονται και συνδυάζονται δεδομένα από ξεχωριστέ πηγέ. -86-

95 Τέλο, στο τρίτο επίπεδο τα σύνθετα δεδομένα ολοκληρώνονται με τη χρήση εφαρμογών και διαδικασιών χρησιμοποιώντα κυρίω feeds και Java APIs.[44] Ολοκληρώνοντα την αναφορά μα στα εργαλεία δημιουργία ενό enterprise mashup, να προσθέσουμε ότι και εργαλεία όπω το Yahoo!Pipes ή το Microsoft PopFly παρέχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν οι χρήστε enterprise mashups, αλλά με σαφώ λιγότερε δυνατότητε, σε σχέση με τα εργαλεία που αναφερθήκαμε. 5.6 Βήματα για μεθοδικό τρόπο κατασκευή Στην παρούσα ενότητα θέλουμε να τονίσουμε την ανάγκη ύπαρξη μια μεθοδολογία για την κατασκευή ενό enterprise mashup. Το εταιρικό περιβάλλον, όπω γνωρίζουμε, θέλει ιδιαίτερη προσοχή, καθώ τα δεδομένα και οι λειτουργίε αποθηκεύονται σε πολλαπλά συστήματα και έτσι, η ύπαρξη μόνο μια συνεπού μεθοδολογία μπορεί να διασφαλίσει την αποτελεσματική ενοποίηση των δεδομένων και των λειτουργιών των εφαρμογών. Παρουσιάζουμε συνοπτικά τα βήματα που χρειάζεται να τηρήσει ένα προγραμματιστή για να κατασκευάσει με μεθοδικό τρόπο ένα enterprise mashup. 1) Δήλωση του τομέα του προβλήματο και ορισμό των επιχειρηματικών στόχων και των παραγόντων επιτυχία, 2) Προσδιορισμό του IT περιβάλλοντο, ιδίω : όλε τι σημασιολογικέ αναφορέ στο αντίστοιχο πρόβλημα, όλου του διαθέσιμου πόρου, που θα χρησιμοποιηθούν στο mashup για να μετατραπούν σε νέε υπηρεσίε, όλε τι διαθέσιμε πηγέ πληροφόρηση, όλε τι διαδικασίε του τομέα και αν χρειάζεται, ενεργοποίηση των πόρων στο διαδίκτυο. 3) Καθορισμό των τεχνικών απαιτήσεων: καταγραφή όλων των διεπαφών (interfaces) εξωτερικά του τομέα, που θα χρησιμοποιηθούν (δεδομένα, υπηρεσίε και πληροφορίε ), ορισμό νέων πηγών, υπηρεσιών και πληροφοριών μαζί με του αντίστοιχου περιορισμού του και ορισμό νέων διαδικασιών για τα παραπάνω. 4) Καθορισμό του τεχνολογικού πακέτου που θα χρησιμοποιηθεί: -87-

96 επιλογή τη τεχνολογία, ανάπτυξη, π.χ. με SOA τεχνολογία, δοκιμή και αξιολόγηση. 5) Συντήρηση του enterprise mashup με τον: ορισμό ενό μηχανισμού ελέγχου και ορισμό ακρίβεια των δεδομένων.[45] 5.7 Δυσκολίε Προκλήσει Παρόλα τα πολλά και χρήσιμα πλεονεκτήματα που έχουν τα enterprise mashups, υπάρχουν κάποια ζητήματα, τα οποία λειτουργούν ω εμπόδια ώστε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο η χρησιμοποίηση του από τον κόσμο των επιχειρήσεων. Αυτέ οι δυσκολίε ουσιαστικά είναι και οι μεγάλε προκλήσει που έχει να αντιμετωπίσει η τεχνολογία των enterprise mashups και αναφέρουμε μερικέ από τι σημαντικότερε. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ένα ενιαίο τρόπο κατασκευή για τα mashups, δηλαδή δεν υπάρχει κάποιο πρότυπο μοντέλο ή πλατφόρμα, όπου θα μπορούσαν να έχουν μια κοινή γραμμή τα mashups. Αυτό που χρειάζεται η νέα αυτή τεχνολογία είναι μια κοινά αποδεκτή μέθοδο για την τοποθέτηση των ξεχωριστών στοιχείων σε μια εφαρμογή. Με άλλα λόγια χρειάζεται να αποφευχθεί η ετερογένεια που παρουσιάζεται στο σύνολο των enterprise mashups.[70] Φυσικά ω επιπλέον, δυσκολία στην εξάπλωση των enterprise mashups είναι το ζήτημα τη ασφάλεια. Είναι γεγονό ότι είναι μια από τι μεγαλύτερε ανησυχίε των επιχειρήσεων, καθώ τα mashups προέρχονται από διαφορετικέ πηγέ και είναι πιο εύκολα προσβάσιμα σε επιθέσει από ιού και επικίνδυνο κώδικα. Στην επόμενη ενότητα παρουσιάζουμε τι βασικέ κατευθύνσει που πρέπει να ακολουθήσει μια εταιρεία για να αντιμετωπίσει το θέμα τη ασφάλεια.[73] Μια μεγάλη πρόκληση, επίση, είναι να διαδοθούν ακόμα καλύτερα οι δυνατότητε που έχουν σε ζητήματα επιχείρηση, καθώ οι περισσότεροι δεν είναι ενήμεροι και πολλοί ακόμα δεν γνωρίζουν καθόλου την ύπαρξή του. Αυτό βέβαια ω ένα σημείο θεωρείται λογικό, καθώ είναι μια νέα τεχνολογία και βρίσκεται σε αρχικό στάδιο υιοθέτηση και ωριμότητα. Ένα από του μεγαλύτερου φόβου που αντιμετωπίζουν τα τμήματα IT κυρίω είναι η δημιουργία σε βάθο χρόνου από του χρήστε χιλιάδων διαφορετικών εφαρμογών, -88-

97 όπου κανένα δε θα είναι αρμόδιο ώστε να τα συντηρήσει, να τα τμηματοποιήσει ή να διορθώσει κάποια λάθη. Αυτό το σημείο θεωρείται και σημείο κλειδί για την περαιτέρω εξέλιξη του.[74] Ένα από τα βασικότερα στοιχεία που περικλείονται στα mashups είναι τα widgets. Το μειονέκτημα που συναντάται είναι ότι χαρακτηρίζονται κυρίω από ανεπίσημη μορφή και δεν υπάρχουν επίσημα πρότυπα. Επίση, έχουν επιλεχθεί και από αρκετέ γνωστέ εταιρείε και τα έχουν μετονομάσει σε badges, gadgets, modules, προκαλώντα σύγχυση και δημιουργώντα πολλού διαφορετικού τύπου, που αρκετέ φορέ μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από εξειδικευμένα εργαλεία. Κλείνοντα, θα αναφερθούμε στο κλασσικότερο και συνηθέστερο πρόβλημα που υπάρχει και αφορά κατά το πόσο τα δεδομένα που παρουσιάζονται σε ένα enterprise mashup είναι ακριβή και αληθή, σε σύγκριση με κάποιο επίσημο IT σύστημα. Είναι γεγονό ότι η ολοκλήρωση δεδομένων από πολλέ διαφορετικέ πηγέ αυξάνει σε μεγάλο βαθμό τον δείκτη δυσκολία, ώστε όλε οι πηγέ να είναι όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστε. Βέβαια, την παρούσα περίοδο η έλευση αρκετών διάσημων συστημάτων στον χώρο των enterprise mashups, καθώ και οι δείκτε προέλευση, προσφέρουν στον χρήστη περισσότερε πληροφορίε όσον αφορά την αξιοπιστία των δεδομένων.[75] Τα παραπάνω που αναφέραμε είναι και τα βασικότερα ζητήματα, σε συνδυασμό με θέματα, όπω συμφωνίε άδεια χρήση, τρόποι πληρωμών και πνευματικά δικαιώματα, που πρέπει να υπερκεράσει η τεχνολογία των mashups για να υιοθετηθούν σε μεγαλύτερο βαθμό στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων.[54] 5.8 Ασφάλεια Στο προηγούμενο κεφάλαιο είχαμε αναφερθεί στο πόσο σημαντικό είναι το ζήτημα τη ασφάλεια και στου κινδύνου που παρουσιάζονται κατά τη χρήση ενό mashup. Στον τύπο, όμω, τον enterprise mashups η ανάγκη τη ασφάλεια είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώ από τη φύση του το περιβάλλον των mashups είναι ανοιχτό σε πληροφορίε εσωτερικέ και εξωτερικέ και γι αυτό το λόγο πρέπει να είναι βασική προτεραιότητα τη ομάδα ανάπτυξη για να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία του και τον περιορισμό πιθανών εξωτερικών κινδύνων. Σ αυτήν την ενότητα παρουσιάζουμε τι κατευθυντήριε γραμμέ μια πολιτική ασφάλεια που είναι αναγκαίο να έχει ένα επιχειρηματικό οργανισμό. -89-

98 Καταρχά, η ασφάλεια επιβάλλεται να είναι πρώτη προτεραιότητα και η πολιτική που θα ακολουθηθεί να είναι όσο το δυνατόν ακριβέστερη, καθώ και να αναλύει ποιοι κίνδυνοι είναι αποδεκτοί, κατά μία έννοια και ποιοι κρίνονται απαράδεκτοι. Ω απαράδεκτο κίνδυνο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η πρόσβαση στο σύστημα σε σημαντικέ πληροφορίε από ένα μη εξουσιοδοτημένο χρήστη και ω αποδεκτό κίνδυνο το σταμάτημα λειτουργία του συστήματο για μερικά λεπτά μέχρι να επιδιορθωθεί η βλάβη. Ω δεύτερο βήμα αναφέρουμε τον ορισμό ενό κατάλληλου σχεδίου πιστοποίηση και εξουσιοδότηση με τη χρησιμοποίηση έγκυρων συστημάτων αναγνώριση τη ταυτότητα των χρηστών και με προσανατολισμό με βάση τη θέση του κάθε εργαζομένου. Ένα σύστημα που υποστηρίζει τι παραπάνω λειτουργίε είναι το WS- Federation ( το οποίο έχει κατάλληλου μηχανισμού για αναγνώριση και εξουσιοδότηση των χρηστών ανάμεσα σε συνεργάτε. Επιπρόσθετα, είναι απαραίτητο να υπάρχει ευελιξία για να μπορεί να υποστηρίζει το σύστημα διαφορετικού παρόχου ασφάλεια και προδιαγραφέ. Για την προστασία των μηνυμάτων και των δεδομένων κατά τη διάρκεια τη μεταφορά του χρειάζεται να λειτουργεί ένα σύστημα ψηφιακή υπογραφή για να διασφαλίζει την ακρίβεια και αξιοπιστία του μηνύματο. Ένα γνωστό σύστημα είναι το XML Digital Signature ( το οποίο εφαρμόζει την ψηφιακή υπογραφή σε δεδομένα XML. Επίση, σωστό είναι τα δεδομένα και τα μηνύματα να είναι κρυπτογραφημένα. Για παράδειγμα αναφέρουμε το σύστημα XML Encryption ( το οποίο κρυπτογραφεί δεδομένα XML. Τέλο, ο οργανισμό πρέπει να υποστηρίζει πρότυπα ασφάλεια από ευρέω γνωστού και πιστοποιημένου οργανισμού, όπω ο W3C ( OpenAjaxAlliance ( OASIS ( και Open Web Application Security Project ( [44] Συνοπτικά τα βήματα για διαμόρφωση μια κατάλληλη πολιτική ασφάλεια παρουσιάζονται στον πίνακα 11 τη επόμενη σελίδα. -90-

99 Πίνακα 11: Βήματα διαμόρφωση πολιτική ασφάλεια σε έναν οργανισμό Οδηγίε Δημιουργία Πολιτική Ασφάλεια 1 Διαμόρφωση ακριβή πολιτική ασφάλεια και ανάλυση πιθανών κινδύνων. 2 Ορισμό κατάλληλου σχεδίου πιστοποίηση και εξουσιοδότηση χρηστών. 3 Ευελιξία υποστήριξη διαφόρων προτύπων ασφάλεια και παρόχων. 4 Ενεργοποίηση συστήματο ψηφιακή υπογραφή. 5 Αποκρυπτογράφηση των δεδομένων και μηνυμάτων. 6 Υποστήριξη προτύπων ασφάλεια από πιστοποιημένου οργανισμού, π.χ. W3C. 5.9 Σύνοψη Από την ανάλυση του πέμπτου κεφαλαίου, διαπιστώσαμε πω τα enterprise mashups είναι μια τεχνολογία, η οποία είναι διαρκώ αναπτυσσόμενη και κερδίζει συνεχώ την προσοχή του κόσμου των επιχειρήσεων. Είναι γνωστό πλέον, ότι η βιομηχανία λογισμικού προσπαθεί να ολοκληρώσει τι εσωτερικέ και εξωτερικέ πληροφορίε, όσο πιο γρήγορα και οικονομικά γίνεται και τα enterprise mashups είναι ικανά να το πετύχουν. Τα πλεονεκτήματα του σε συνδυασμό με τι προκλήσει που υπάρχουν, μα οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι μετά την επίλυση ορισμένων μειονεκτημάτων, τα πεδία εφαρμογή σε επιχειρήσει θα αυξηθούν σημαντικά και ταυτόχρονα, θα υπάρξει άνοδο στον τομέα τη βιομηχανία λογισμικού. Σύμφωνα με έρευνα τη Forrester, τα enterprise mashups προβλέπεται το 2013 ότι θα βρίσκονται στο χώρο των επιχειρήσεων με αξίε που θα κυμαίνονται στα 700 εκατομμύρια δολάρια.[59] Το βασικό χαρακτηριστικό που παρατηρήσαμε είναι το γεγονό τη αλλαγή φιλοσοφία των εργαζομένων μέσω τη χρήση τη νέα τεχνολογία, καθώ αναπτύσσουν νέε δεξιότητε με την προσαρμογή και την ολοκλήρωση των δεδομένων και αυτό περνάει και στον καθημερινό τρόπο εργασία του. Ο στόχο για το επόμενο κεφάλαιο είναι να υλοποιήσουμε από την αρχή μια εφαρμογή ενό enterprise mashup, χρησιμοποιώντα τι μεθόδου και ακολουθώντα τι οδηγίε που αναλύσαμε στα προηγούμενα κεφάλαια. -91-

100 -92-

101 6 My Enterprise Mashup Όπω είδαμε στα προηγούμενα δυο κεφάλαια, τα mashups είναι ικανά να συνδυάζουν πληροφορίε από διαφορετικέ πηγέ στο διαδίκτυο, με σκοπό να προκύψει πολύτιμο περιεχόμενο. Στην προσπάθεια μα να δώσουμε στον χρήστη μια εικόνα για το πώ γίνονται στην πράξη τα enterprise mashups, επιλέξαμε δυο διαφορετικά εργαλεία, το Yahoo!Pipes και τη γλώσσα προγραμματισμού τη Python. Το μεν πρώτο το επιλέξαμε γιατί είναι ένα ελεύθερο εργαλείο στο διαδίκτυο, εύκολο στη χρήση του και μπορεί κάποιο χωρί γνώσει προγραμματισμού να δημιουργήσει ένα τύπου enterprise mashup και τη δε γλώσσα προγραμματισμού τη Python, την επιλέξαμε, γιατί είναι αρκετά κατανοητή και με λίγε γραμμέ κώδικα μπορούμε να έχουμε αξιόλογα αποτελέσματα. Όσον αφορά το περιεχόμενο των mashups, επιλέξαμε να δημιουργήσουμε ένα χρήσιμο εργαλείο για να μπορούν να συνδυαστούν διαφορετικέ πληροφορίε για τα 100 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου για το έτο Αφού λάβαμε τη λίστα από την ιστοσελίδα θελήσαμε να συνδυάσουμε πληροφορίε από αξιόπιστε πηγέ, όσον αφορά γενικότερα το εκάστοτε πανεπιστήμιο, έτσι ώστε να μπορεί ένα γραφείο διασύνδεση σε ένα πανεπιστήμιο ή ένα φοιτητή ενδιαφερόμενο για το πανεπιστήμιο του ή για κάποιο που σκοπεύει να σπουδάσει, να αντλήσει κάποιε χρήσιμε πληροφορίε με εύκολο τρόπο, χωρί να χρειάζεται να ανατρέχει σε διαφορετικέ ιστοσελίδε, αλλά να τα έχει όλα σε μια ενιαία βάση. Στο πρώτο τμήμα του κεφαλαίου, θα περιγράψουμε με τη χρήση του Yahoo!Pipes, πω είναι εφικτή η υλοποίηση ενό τέτοιου enterprise mashup, καθώ, όπω προαναφέραμε, είναι δωρεάν διαθέσιμη στο διαδίκτυο, έχει εύκολε οδηγίε χρήση και ένα μεγάλο αριθμό ατόμων την χρησιμοποιεί για εύκολη και γρήγορη υλοποίηση τέτοιων σκέψεων. Στο δεύτερο τμήμα του κεφαλαίου, αναφέρουμε αρχικά μερικά εισαγωγικά στοιχεία για την γλώσσα προγραμματισμού τη Python και μετά περιγράφουμε τη διαδικασία -93-

102 προσαρμογή κώδικα από τα APIs των ιστοσελίδων Flickr, Google Maps και Google Blogs στι απαιτήσει τη δική μα εφαρμογή. Κλείνοντα την ενότητα παραθέτουμε χρήσιμα συμπεράσματα που προέκυψαν από τι δυο διαφορετικέ διαδικασίε δημιουργία enterprise mashup. 6.1 Δημιουργία enterprise mashup με Yahoo!Pipes Αρχικά να αναφέρουμε ότι τα Yahoo!Pipes είναι μια ελεύθερη online υπηρεσία, η οποία δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να συνδυάσει κυρίω διαφορετικά RSS ή διαφορετικέ ιστοσελίδε του διαδικτύου, μέσω κατάλληλων εργαλείων και να δημιουργήσει mashups σε ένα οπτικό περιβάλλον. Το μεγάλο πλεονέκτημα τη συγκεκριμένη εφαρμογή είναι ότι δεν χρειάζεται ούτε μια γραμμή κώδικα και έτσι, ακόμα και άτομα που δεν έχουν γνώσει προγραμματισμού, μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύτιμο mashup. Στην εικόνα 42 σα δείχνουμε την αρχική οθόνη στην οποία ο χρήστη επιλέγοντα τα κατάλληλα εργαλεία δημιουργεί ένα mashup. Εικόνα 42: Αρχική σελίδα Yahoo!Pipes Στην αριστερή πλευρά τη οθόνη βρίσκονται αυτά τα εργαλεία, τα οποία επιλέγει ο χρήστη και τα σέρνει στο κεντρικό μέρο τη οθόνη για να προβεί στη σύνδεση των δεδομένων. Τα εργαλεία χωρίζονται σε κύριε κατηγορίε, οι οποίε έχουν και αντίστοιχε υποκατηγορίε, για ευκολότερη επιλογή του κατάλληλου εργαλείου. Εμεί θα αναφερθούμε στα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε στην προσωπική μα εφαρμογή. -94-

103 Οι κύριε κατηγορίε και οι πιο χρήσιμε είναι οι πηγέ (sources), τα εργαλεία εισαγωγή δεδομένων των χρηστών (user inputs) και τα εργαλεία ρυθμιστέ (operators), που λειτουργούν για το φιλτράρισμα των δεδομένων. Στη δικιά μα εφαρμογή η πρώτη πηγή που επιλέξαμε είναι το Wikipedia και επιθυμούσαμε αφού πληκτρολογήσει ο χρήστη το όνομα του Πανεπιστημίου που τον ενδιαφέρει να του εμφανίσει την πρώτη πληροφορία που αντιστοιχεί ακριβέστερα από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, έτσι ώστε να λάβει τι αρχικέ γενικέ πληροφορίε του Πανεπιστημίου. Η υλοποίηση τη συγκεκριμένη εφαρμογή παρουσιάζεται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα 43: Εισαγωγή πηγή Wikipedia στο Yahoo!Pipes Από την κατηγορία sources, επιλέξαμε το εργαλείο Yahoo!Search, το οποίο λειτουργεί ω μηχανή αναζήτηση για επιλεγμένε ιστοσελίδε που επιθυμούμε να βρούμε τι εκάστοτε πληροφορίε. Στην προκειμένη περίπτωση επιλέξαμε την ιστοσελίδα en.wikipedia.org που μα ενδιαφέρει και τοποθετήσαμε από την κατηγορία User Inputs, το εργαλείο εισαγωγή κειμένου (text input), το οποίο το ονομάσαμε ω University (πανεπιστήμιο) και βάλαμε ω αρχική τιμή το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ (university of cambridge). Από την κατηγορία των operators, επιλέξαμε το εργαλείο truncate (κόψιμο), το οποίο σταματάει τι ξεχωριστέ πληροφορίε στον αριθμό που επιλέγουμε εμεί και όπω προαναφέραμε είναι το ένα, καθώ θέλουμε την πιο σημαντική πληροφορία από το Wikipedia. Αφού τα έχουμε συνδέσει όλα μεταξύ του, μπορούμε και συνδέουμε το pipe στο pipe output, που είναι το εργαλείο για εξαγωγή και παρουσίαση των πληροφοριών που ζητήσαμε. -95-

104 Μετά την ολοκλήρωση τη σύνδεση παρουσιάζουμε στην εικόνα 44 το αποτέλεσμα, στο οποίο εμφανίζεται πάνω ο τίτλο που επιλέγουμε για το mashup, η περιγραφή του, η διεύθυνση του pipe και οι επιλογέ edit source (επεξεργασία πηγή ), η οποία μα επιστρέφει στην εικόνα 43, delete (διαγραφή), όπου μπορούμε να διαγράψουμε το pipe, publish (δημοσίευση), όπου μπορούμε να κοινοποιήσουμε το pipe στα μέλη τη ιστοσελίδα, έτσι ώστε να μπορεί κάποιο να το βρει στην μηχανή αναζήτηση και τέλο, η επιλογή clone (κλωνοποίηση), όπου στην ουσία μπορεί ένα χρήστη να δημιουργήσει ένα αντίγραφο του pipe και να το χρησιμοποιήσει σε μια μελλοντική εφαρμογή. Στη συνέχεια παρατηρούμε την δυνατότητα που έχει ο χρήστη για καταχώριση του πανεπιστημίου που τον ενδιαφέρει και επιλέγοντα τρέξιμο του pipe (run pipe) να του εμφανιστούν τα αποτελέσματα ακριβώ από κάτω. Εικόνα 44: Αποτελέσματα του mashup στο Yahoo!Pipes με μόνη πηγή την Wikipedia Σ αυτό εδώ το σημείο αξίζει να τονίσουμε τι δυνατότητε που υπάρχουν για το pipe που έχει δημιουργηθεί. Καταρχά, το pipe μπορεί να αποθηκευτεί στο server τη ιστοσελίδα και να δημοσιευθεί, όπω προαναφέραμε στα μέλη τη κοινότητα. Επίση, μπορεί το pipe να εξάγει τα αποτελέσματα ω RSS 2.0, RSS 1.0 (RDF), JSON και ATOM, για την ύπαρξη μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την περαιτέρω χρησιμοποίησή του.[77] Ακολουθώντα την παραπάνω διαδικασία επιλέξαμε άλλε τρει διαφορετικέ πηγέ δεδομένων για την σύνθεση ενό mashup ικανού να μα παρέχει ανά πάσα στιγμή πολύτιμε πληροφορίε. Η επόμενη πηγή που χρησιμοποιήσαμε είναι το η οποία είναι μια παγκόσμια ιστοσελίδα και περιέχει χρήσιμα νέα για τα πανεπιστήμια -96-

105 του κόσμου. Η επιθυμία μα ήταν να λαμβάνουμε από την συγκεκριμένη ιστοσελίδα τρει ειδήσει που να περιέχουν το πανεπιστήμιο, το οποίο έχει πληκτρολογήσει ο χρήστη. Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου, η μόνη διαφορά με την προηγούμενη εφαρμογή ήταν να χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο filter (φίλτρο) από την κατηγορία operators, ώστε από την ιστοσελίδα universityworldnews να λαμβάνουμε τι ειδήσει που να περιέχουν αποκλειστικά το πανεπιστήμιο τη επιλογή μα. Στην εικόνα 45 βλέπουμε τι αντίστοιχε συνδέσει που δημιουργήθηκαν. Εικόνα 45: Σύνδεση τη ιστοσελίδα UniversityWorldNews στο Yahoo!Pipes Στην εικόνα 46 παρουσιάζουμε τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για να αντλήσουμε πληροφορίε από την τρίτη πηγή δεδομένων, την ιστοσελίδα universitynewsarticles.com, η οποία περιέχει έναν μεγάλο όγκο άρθρων για πανεπιστήμια. Εικόνα 46: Σύνδεση τη ιστοσελίδα UniversityNewsArticles στο Yahoo!Pipes -97-

106 Ο σκοπό μα ήταν να λαμβάνουμε δέκα άρθρα για το πανεπιστήμιο που έχουμε πληκτρολογήσει και που να έχουν δημοσιευθεί μετά το 2009 με ξεχωριστό τίτλο, καθώ και να παρουσιάζονται σε εμά από το πιο πρόσφατο στο πιο παλιό. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε ήταν το filter (φίλτρο) για να επιλέξουμε την παλαιότερη ημερομηνία δημοσίευση των άρθρων, το unique (μοναδικό) για να μην εμφανιστούν άρθρα με τον ίδιο τίτλο, το sort (ταξινόμηση) για να λάβουμε τα αποτελέσματα από το πιο πρόσφατο στο παλαιότερο και τέλο, το truncate για να περιορίσουμε την αναζήτηση στι πρώτε δέκα πληροφορίε. Ω τελευταία πηγή χρησιμοποιήσαμε την ιστοσελίδα news.google.com, η οποία έχει ένα από τα μεγαλύτερα εύρη ειδήσεων και πληροφοριών. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα που θέλαμε να εκμεταλλευτούμε είναι ότι μπορεί ο χρήστη να δημιουργήσει το δικό του RSS με την λέξη κλειδί που θα επιλέξει αυτό. Έτσι, προχωρήσαμε στη δημιουργία ενό RSS με λέξη κλειδί το university (πανεπιστήμιο) για να το ενσωματώσουμε στο pipe και με τι κατάλληλε προσαρμογέ να μα παρέχει αποτελέσματα για το πανεπιστήμιο τη επιλογή μα. Στην εικόνα 47 βλέπουμε ένα νέο εργαλείο το fetch feed το οποίο λειτουργεί για άντληση δεδομένων αποκλειστικά από RSS δεδομένα. Μετά την εισαγωγή στο συγκεκριμένο εργαλείο του RSS που δημιουργήσαμε στο news.google.com, το φιλτράραμε, έτσι, ώστε να μα παρουσιάζει τα άρθρα που περιέχουν στον τίτλο το εκάστοτε πανεπιστήμιο και αυτή η αναζήτηση να ολοκληρώνεται μετά από πέντε το μέγιστο εγγραφέ. Εικόνα 47: Σύνδεση του Google News στο Yahoo!Pipes Αφού παρουσιάσαμε ξεχωριστά τι μικρέ εφαρμογέ που δημιουργήσαμε, έπρεπε να τι συνδέσουμε μεταξύ του, ώστε ο χρήστη να πληκτρολογεί μόνο μια φορά το -98-

107 πανεπιστήμιο και στη συνέχεια να λαμβάνει ενιαία τα αποτελέσματα. Στην εικόνα 48 παρουσιάζουμε την τελική μορφή του pipe αφού έχουν ολοκληρωθεί όλε οι συνδέσει. Να τονίζουμε ότι για την ένωση των ξεχωριστών πηγών δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο union (ένωση), το οποίο μπορεί να συνδέσει μέχρι και 5 ξεχωριστέ εφαρμογέ. Με κόκκινο πλαίσιο ξεχωρίζουν οι διαφορετικέ πηγέ και με κίτρινο πλαίσιο το εργαλείο εισαγωγή του πανεπιστημίου που επιθυμεί ο χρήστη. Εικόνα 48: Αναλυτικά όλε οι συνδέσει του enterprise mashup στο Yahoo!Pipes Έπειτα από την ολοκλήρωση του pipe, το ονομάσαμε UniversityMashup και προχωρήσαμε στη δημοσίευση του ώστε να μπορούν οι χρήστε τη ιστοσελίδα να το λειτουργήσουν ή να αντιγράψουν τι λειτουργίε του για δικιά του χρήση. Παράδειγμα χρήση του University Mashup Στην εικόνα 49 τη επόμενη σελίδα, παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα που λάβαμε για το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ (University of Cambridge). Παρατηρούμε ω πρώτη εγγραφή εμφάνισε το αποτέλεσμα από την ιστοσελίδα του Wikipedia, κατόπιν εμφάνισε τρία άρθρα από το University World News, δέκα άρθρα από το University News Articles και δεν εμφάνισε κανένα αποτέλεσμα από το Google news, καθώ δεν βρήκε άρθρο με τίτλο που να περιέχει το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο. -99-

108 Παρατηρούμε ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή μπορεί να αποδειχθεί ένα πολύτιμο εργαλείο για αυτού που επιθυμούν να μένουν ενήμεροι για τι τρέχουσε ειδήσει ενό πανεπιστημίου ή για τα άτομα που ενδιαφέρονται για πληροφορίε για κάποιο πανεπιστήμιο. Εικόνα 49: Αποτελέσματα του University Mashup για το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ Έπειτα από τη δημιουργία του συγκεκριμένου mashup, το δημοσιοποιήσαμε, ώστε να μπορούν οι χρήστε τη κοινότητα να το χρησιμοποιούν είτε αυτούσιο είτε προσαρμόζοντά το στα δικά του δεδομένα. Η παραπάνω ανάλυση έγινε για να δείξουμε έμπρακτα ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή εφαρμογέ στο διαδίκτυο που με εύκολο τρόπο, οι χρήστε μπορούν να συνδυάσουν πηγέ δεδομένων από το ίντερνετ και να δημιουργήσουν εφαρμογέ που θα του αποδίδουν χρήσιμε πληροφορίε, χωρί να είναι απαραίτητη η μετακίνηση του από την μια ιστοσελίδα στην άλλη

109 6.2 Δημιουργία enterprise mashup με Python Στην παρούσα ενότητα του κεφαλαίου θα αναφερθούμε σε κάποια εισαγωγικά στοιχεία τη γλώσσα προγραμματισμού Python και έπειτα περιγράφουμε τα APIs που χρησιμοποιήσαμε στο enterprise mashup, δηλαδή των Flickr, Google Maps και Google Blogs. Επιπλέον, παρουσιάζουμε την εισαγωγή ενό αρχείου csv με πληροφορίε για τα πρώτα εκατό Πανεπιστήμια παγκοσμίω στην εφαρμογή μα. Για μεγαλύτερη ευκολία ω προ την κατανόηση του κώδικα, σε κάθε υποενότητα προχωράμε στην υλοποίηση του κώδικα για να λαμβάνουμε αποτελέσματα για ένα συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο Εισαγωγικά για την Python Η Python είναι μια διερμηνευόμενη, υψηλού επιπέδου γλώσσα με δυναμική σημασιολογία (semantics). Η φιλοσοφία τη προσδοκά στην αναγνωσιμότητα του κώδικα και έχει μια αρκετά μεγάλη κύρια βιβλιοθήκη. Τα βασικά χαρακτηριστικά τη είναι ότι προσφέρεται για εύκολη εκμάθηση και αναγνωσιμότητα, ο προγραμματιστή μπορεί να πετύχει γρήγορη ανάπτυξη εφαρμογών, είναι ανοιχτού κώδικα και τρέχει σχεδόν παντού.[78] Για τη δημιουργία του enterprise mashup χρησιμοποιήσαμε κώδικα από τα διαθέσιμα APIs γνωστών ιστοσελίδων. Όλα τα παραπάνω παρείχαν κώδικα και στη γλώσσα τη Python, όπου με τι κατάλληλε προσαρμογέ, μπορούσαν να παρουσιάσουν ένα αρκετά ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Παρακάτω αναλύουμε ξεχωριστά τι εφαρμογέ που χρησιμοποιήσαμε και πω τι ενσωματώσαμε στην Python Flickr API Το Flickr ( είναι μια ιστοσελίδα όπω είχαμε αναφέρει και σε προηγούμενο κεφάλαιο, η οποία ανήκει στην οικογένεια των Web 2.0 τεχνολογιών και είναι από τι πιο γνωστέ ιστοσελίδε διαμοίραση φωτογραφιών. Οι χρήστε μπορούν να ανεβάζουν φωτογραφίε και να βάζουν τι κατάλληλε ετικέτε, ώστε να μπορεί η κοινότητα να βρίσκει ευκολότερα φωτογραφίε για μια θεματική ενότητα που ενδιαφέρεται. Παράλληλα με την δράση τη ιστοσελίδα για του απλού χρήστε, λειτουργεί μια ενότητα στην οποία μπορούν τα άτομα με γνώσει προγραμματισμού να λάβουν έτοιμο κώδικα, ο οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάποια μη εμπορική ή ακόμα και -101-

110 εμπορική εφαρμογή. Ο χρήστη μπορεί να βρει τι απαραίτητε πληροφορίε στον παρακάτω σύνδεσμο, Για κάθε περίπτωση από τι προηγούμενε υπάρχουν αναλυτικοί όροι χρήση, οι οποίοι είναι αναγκαίο να τηρούνται πιστά για να μην προσβάλλεται η κανονική λειτουργία τη ιστοσελίδα flickr. Αξίζει να τονίσουμε ότι για την προσαρμογή του κώδικα του flickr, υπάρχουν αναλυτικέ οδηγίε σε αρκετέ γλώσσε προγραμματισμού, όπω Java, C και Python. Ο κάθε χρήστη αρχικά υποχρεούται να βγάλει ένα κλειδί (Key), το οποίο ουσιαστικά του δίνει την απαραίτητη πρόσβαση στον κώδικα. Κατά τη διαδικασία έκδοση του κλειδιού είναι αναγκαίο να περιγραφούν και οι λόγοι χρησιμοποίησή του. Στην προκειμένη περίπτωση, αφού λάβαμε το αναγκαίο κλειδί, εστιάσαμε στου αρκετού διαφορετικού κώδικέ που έδινε το API του Flickr και καταλήξαμε να χρησιμοποιήσουμε την συνάρτηση flickr.photos.search που μπορούμε να λάβουμε ω αποτέλεσμα φωτογραφίε ανάλογα με τι ετικέτε που θα ορίσουμε για αναζήτηση ( Μπορούμε ω επιπλέον παραμέτρου να ορίσουμε αν θέλουμε φωτογραφίε οι οποίε είναι ιδιωτικέ, ή δημόσιε, ή κάποιου χρήστη αποκλειστικά. Φυσικά, στην κάθε περίπτωση ο χρήστη που τι καλεί πρέπει να έχει και την απαραίτητη εξουσιοδότηση για τη λήψη αυτών των φωτογραφιών, διαφορετικά θα αρκεστεί στι δημόσιε φωτογραφίε. Να προσθέσουμε ότι μέσα από αυτήν την συνάρτηση μπορεί κάποιο να επιλέξει τον αριθμό των φωτογραφιών ανά σελίδα που θα εμφανιστούν, την ημερομηνία που έχουν τραβηχτεί οι φωτογραφίε, ακόμα και τον τύπο του, αν είναι δηλαδή απλή φωτογραφία ή screenshot. Παράδειγμα με το Flickr Για να γίνει πιο κατανοητή η διαδικασία που ακολουθήσαμε, επιλέξαμε να δοκιμάσουμε τον κώδικα κάθε ξεχωριστή σελίδα χρησιμοποιώντα ω αναζήτηση το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Στην παρακάτω εικόνα 50, παραθέτουμε τον κώδικα που χρησιμοποιήσαμε για να δοκιμάσουμε τη σωστή λειτουργία του Flickr. Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι η χρησιμοποίηση του προσωπικού μα κλειδιού, η συνάρτηση του flickr.photos_search, όπω επιλέξαμε από το Flickr API και η ετικέτα που ζητάμε είναι το university cambridge. Επιπρόσθετα, ζητήσαμε να δημιουργηθεί και ένα αρχείο xml, το universityimages.xml

111 Εικόνα 50: Κώδικα για αποτελέσματα από το Flickr Αφού δημιουργήσαμε τον κώδικα, τον εκτελέσαμε και πήραμε το παρακάτω αποτέλεσμα. Εικόνα 51: Αποτελέσματα κώδικα Flickr στην Python -103-

112 Οι φωτογραφίε που μα επέστρεψε είναι οι παρακάτω: Εικόνα 52: Αποτελέσματα εκτέλεση κώδικα του Flickr Το μειονέκτημα που άμεσα παρατηρείται στη διαδικασία λήψη φωτογραφιών είναι ότι έχουμε επιστροφή μόνο δύο φωτογραφιών, ενώ ζητήσαμε είκοσι. Αυτό βέβαια συμβαίνει, γιατί είναι πιο δύσκολη η επικοινωνία και γιατί το Flickr επειδή είναι από τι περισσότερο χρησιμοποιημένε εφαρμογέ για mashup, δεν στέλνει πάντα τα αποτελέσματα που αναλογούν στην αναζήτηση Google Maps API Στην παρούσα ενότητα θα αναφερθούμε στο πω χρησιμοποιήσαμε το API τη ιστοσελίδα Google Maps για να δημιουργήσουμε κώδικα, ο οποίο θα προσφέρει αποτελέσματα τη δικιά μα προτίμηση. Αξίζει να προσθέσουμε ότι εκτό από το Google Maps συμπεριλάβαμε από την οικογένεια του Google και το Google Blogs, που θα αναφερθούμε αναλυτικότερα στην επόμενη ενότητα. Το API του Google χαρακτηρίζεται αρχικά από την πληθώρα οδηγιών που προσφέρει στου πιθανού ενδιαφερόμενου. Υπάρχουν αναλυτικέ πληροφορίε ενσωμάτωση κώδικα σε αρκετέ γλώσσε προγραμματισμού, όπω Java, C, Python, Perl. Κατά τη διαδικασία αναζήτηση πληροφοριών για τη συνεργασία ανάμεσα σε Google Maps και τη γλώσσα Python που χρησιμοποιήσαμε, καταλήξαμε στην εφαρμογή κώδικα του pymaps.[79] Το pymaps είναι ουσιαστικά ένα έτοιμο σενάριο, το οποίο έχει δημιουργηθεί στην γλώσσα τη Python, το οποίο επιτρέπει στη δημιουργία χαρτών από το Google Maps

113 Παράδειγμα Google Maps Όπω στο παράδειγμα του Flickr, έτσι και εδώ θα χρησιμοποιήσουμε το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ για να λάβουμε τα αποτελέσματα. Στην παρακάτω εικόνα παραθέτουμε την συνάρτηση που χρησιμοποιήθηκε από το pymaps με όνομα showmap, η οποία επιστρέφει το αποτέλεσμα του χάρτη σε μια ολόκληρη σελίδα html. Εικόνα 53: Κώδικα για λήψη αποτελεσμάτων από το Google Maps -105-

114 Στον κώδικα που παραθέσαμε, ουσιαστικά τοποθετήσαμε τι συντεταγμένε του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ και με τη βοήθεια τη συνάρτηση getcords, τι μετέτρεψε σε μορφή τέτοια, ώστε να μπορεί να αναγνωριστεί και να αποτυπωθεί πάνω στο χάρτη του Google Maps. Επιπλέον πληροφορίε που καταχωρίσαμε είναι ο βαθμό τη μεγέθυνση (zoom) και το κεντρικό σημείο (gmap.center) του χάρτη. Το αποτέλεσμα του κώδικα δημιουργείται κάθε φορά σ ένα αρχείο htm και στη συγκεκριμένη περίπτωση, δημιουργήθηκε το αρχείο universitycambridgemap.htm, το οποίο με το άνοιγμά του μα αποδίδει το χάρτη με κεντραρισμένο το Πανεπιστήμιο το οποίο ζητήσαμε. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο χάρτη είναι δυναμικό, όπω ακριβώ και στην ιστοσελίδα του Google Maps και μπορούμε να αλλάξουμε το βαθμό μεγέθυνση ή να έχουμε εικόνα σε μορφή δορυφόρου ή υβριδικού χάρτη. Εικόνα 54: Αποτέλεσμα αρχείου htm με χάρτη από το Google Maps Google Blogs API Όπω αναφέραμε και στην προηγούμενη ενότητα από την οικογένεια του Google, θα χρησιμοποιήσουμε και το Google Blogs ( Όσον αφορά τι προγραμματιστικέ πληροφορίε ισχύουν ακριβώ τα ίδια και με το Google Maps. Υπάρχουν αναλυτικά οδηγίε με έτοιμο κώδικα για την ενσωμάτωση αποτελεσμάτων σε διαφορετικέ γλώσσε προγραμματισμού και σε εξειδικευμένε εφαρμογέ του εκάστοτε χρήστη. Η ιστοσελίδα του Google Blogs είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, εύκολη στη χρήση τη και με χρήσιμα αποτελέσματα. Καταρχά, ο χρήστη μπορεί από τη δημοφιλέστερη μηχανή -106-

115 αναζήτηση του Google να επιλέξει στο πάνω μέρο τη οθόνη του, η αναζήτηση που έκανε να του φέρει αποτελέσματα μόνο από ιστολόγια παγκόσμιου βεληνεκού ή ακόμα και μόνο στη γλώσσα του, για παράδειγμα την ελληνική. Έτσι, επιστρέφονται ιστοσελίδε που περιέχουν χρήσιμε πληροφορίε για την εκάστοτε αναζήτηση. Το API του Google Blog παρέχει έτοιμο κώδικα και για τη γλώσσα προγραμματισμού Python ( ώστε ο χρήστη να μπορεί να δημιουργήσει κώδικα που θα προσαρμόζεται στι δικέ του απαιτήσει και να μπορεί να λάβει γρήγορα αποτελέσματα. Παράδειγμα Google Blog Στην εικόνα 55 παραθέτουμε τον κώδικα που χρησιμοποιήσαμε με παράδειγμα το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Εικόνα 55: Κώδικα για λήψη αποτελεσμάτων από το Google Blogs Ο συγκεκριμένο κώδικα δινόταν σχεδόν έτοιμο από την ιστοσελίδα του Google Blogs με τι κατάλληλε οδηγίε για του προγραμματιστέ. Στον ήδη υπάρχοντα κώδικα έπρεπε να πληκτρολογήσουμε το προσωπικό μα κλειδί, το IP του υπολογιστή, καθώ και την ιστοσελίδα που είχαμε δηλώσει για να μα παρέχουν το κλειδί. Εκτελώντα τον συγκεκριμένο κώδικα, το αποτέλεσμα που λαμβάνουμε προκαλεί σύγχυση αρχική (εικόνα 56), καθώ εμφανίζεται μια λίστα με πολλέ πληροφορίε και χωρί εύκολο διαχωρισμό. Αναλύοντα τα αποτελέσματα, παρατηρούμε ότι η αναζήτηση μέσα από το Google Blogs, μα έχει επιστρέψει πληροφορίε με συνδέσει, περιγραφέ ιστοσελίδων, καθώ και ημερομηνίε δημοσίευση συγκεκριμένων άρθρων. Αξίζει να τονίσουμε πάντω την εύκολη διαδικασία προσαρμογή έτοιμου κώδικα από το Google Blogs στι δικέ μα απαιτήσει και ανάγκε. Σαφώ βέβαια, η οπτική των αποτελεσμάτων παρουσιάζει δυσκολία και όχι φιλική προ τον χρήστη

116 Εικόνα 56: Αποτελέσματα εκτέλεση κώδικα των Google Blogs στην Python Εισαγωγή CSV αρχείου Αφού επεξηγήσαμε τον τρόπο που χρησιμοποιήσαμε τα ελεύθερα APIs από το Flickr, Google Maps και Google Blogs, στην παρούσα ενότητα περιγράφουμε τον τρόπο εισαγωγή τη λίστα με πληροφορίε για τα 100 καλύτερα Πανεπιστήμια στον κόσμο για το έτο Καταρχά, τη λίστα με τα εκατό καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου τη λάβαμε από την ιστοσελίδα η οποία χαρακτηρίζεται αρκετά αξιόπιστη, καθώ ανήκει σε μια εταιρεία η οποία διαθέτει περίπου 150 γραφεία παγκοσμίω και στόχο τη είναι να βοηθάει του φοιτητέ να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερε πληροφορίε γίνεται για τα Πανεπιστήμια στον κόσμο. Αξίζει να προσθέσουμε ότι μέσα από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα διοργανώνονται εκδηλώσει που σκοπό έχουν να συνδέσουν αποφοίτου πανεπιστημίων με πιθανού μελλοντικού εργοδότε του