Έκθεση Δράσης ΠΕΟ.

Transcript

1 Έκθεση Δράσης ΠΕΟ 1

2

3 Έκθεση Δράσης 26 ου Συνεδρίου ΠΕΟ

4 Περιεχόμενα ENΟΤΗΤΑ 1 Σελ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 3. ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 4. ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 2 ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 5. ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 6. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΠΙΤΕΥΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΒΙΟΤΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΒΙΟΤΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 8. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΜΙΣΘΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 9. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΙΣΘΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ 10. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΙΣΘΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ - ΠΙΝΑΚΑΣ 11. ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΜΙΣΘΟ 12. ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΜΙΣΘΟ - ΠΙΝΑΚΑΣ 13. ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΡΟΥΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΤΙΜΑΡΙΘΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (Α.Τ.Α.) 14. ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΡΟΥΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΤΙΜΑΡΙΘΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (Α.Τ.Α.) - ΠΙΝΑΚΑΣ 15. ΤΑΜΕΙΑ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ 16. ΤΑΜΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ 17. ΤΑΜΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ- ΜΕΛΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 18. ΤΑΜΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ- EΠΕΝΔΥΣΕΙΣ - ΠΙΝΑΚΑΣ 19. ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΠΕΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ 20. ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 4

5 Σελ ΑΠΕΡΓΙΕΣ 22. ΑΠΕΡΓΙΕΣ - ΠΙΝΑΚΑΣ 23. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΒΙΟΤΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Η ΠΡΟ- ΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ 24. ΑΡΡΥΘΜΗΣΤΗ ΚΑΙ ΑΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 25. ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 26. ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΥΝΔΥΚΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗΣ 27. ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 28. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΟΥΣΙΩΔΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 29. ΠΕΡΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ ΝΟΜΟΣ 30. ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΙΣΟΤΗΤΑ 31. ΙΣΗ ΑΜΟΙΒΗ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ Ή ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΣΗΣ ΑΞΙΑΣ 32. ΙΣΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 33. ΙΣΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ 34. ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ 35. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 36. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ 37. ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ - ΤΑΜΕΙΟ ΠΛΕΟΝΑΣΜΟΥ 38. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ 39. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 40. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΔΙΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ 41. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ 5

6 Περιεχόμενα ENΟΤΗΤΑ 1 Σελ ΔΗΜΟΣΙΟ ΒΟΗΘΗΜΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ 43. ΕΠΙΔΟΜΑ ΤΕΚΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΙΩΝ 44. ΓΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΑΣ ΒΙΑΣ 45. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ 46. ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ 47. ΠΟΛΥΤΕΚΝΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΓΟΝΕΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ 48. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 49. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗ ΝΕΟΛΑΙΑ 50. ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΥΓΕΙΑ 51. ΥΓΕΙΑ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ 52. ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΓΕΙΑΣ 53. ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΕΤΚΑ - ΠΕΟ 54. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΟΧΩΝ ΕΤΚΑ - ΠΕΟ ΠΙΝΑΚΑΣ 55. ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΝΑΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ 56. ΑΝΑΠΑΥΣΗ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 57. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟΝ ΑΔΕΙΩΝ 58. ΦΟΡΕΑΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΠΕΟ 59. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΣΤΕΓΑΣΗ 60. ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 61. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΗΣ 62. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΣΤΕΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ 63. ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 64. ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΥΠΡΟΥ - Σ.Τ.Ε.Κ. 6

7 Σελ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΟ 65. ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΟ ΜΕ ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ 66. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ -ΠΣΟ 67. ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ - ΠΣΟ 68. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ - Π.Κ.Φ. 69. ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΙΜΕΝΕΡΓΑΤΩΝ - IDC ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΠΕΟ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ 70. ΤΡΙΜΕΡΗ ΣΩΜΑΤΑ - ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 71. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΣΩΜΑ 72. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 73. ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 74. ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ - ΕΟΚΕ 75. ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - Δ.Ο.Ε ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΠΕΟ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ 76. ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΟ ΜΕ ΤΟ Τ/Κ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ Τ/Κ ΣΤΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 77. ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ 7

8 Περιεχόμενα Περιεχόμενα ENΟΤΗΤΑ 2 Σελ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ 2. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΜΑΣ ΔΟΥΛΕΙΑ 3. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΤΗΤΑ 4. Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΕΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΣΚΟΠΟΥΜΕ 5. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 6. ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ 7. ΓΡΑΦΕΙΑ ΥΠΑΙΘΡΟΥ 8. ΕΠΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΟ - ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ 9. ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 10. ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ 11. ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 12. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕΟ 13. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕΟ 14. ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΡΓΑΤΟΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΕΟ 15. ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΠΕΟ 16. ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΠΕΟ 17. ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΡΕΥΝΩΝ & ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΕΟ 18. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΕΟ 19. ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΠΕΟ 20. ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΜΟΓΕΝΩΝ ΠΕΟ 21. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΒΗΜΑ 22. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΕΟ 23. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΟ 24. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΕΟ 8

9 Σελ ΤΜΗΜΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΕΟ 26. ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΠΕΟ 27. ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΟ 28. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 29. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 30. ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ 31. ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΕΡΑΝΟΣ ΠΕΟ 32. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 33. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 34. ΕΠΙΛΟΓΟΣ 9

10

11 ENΟΤΗΤΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το 26ο Συνέδριο της ΠΕΟ πραγματοποιείται στις 6 και 7 Δεκεμβρίου Το Συνέδριο με πνεύμα εποικοδομητικής κριτικής θα εξετάσει τη δράση της ΠΕΟ την περίοδο που μεσολαβεί από το 25ο Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του Μέσα από τα κείμενα που ακολουθούν καταγράφονται και αναλύονται τα σημαντικότερα διεθνή, ευρωπαϊκά και τοπικά γεγονότα και εξελίξεις, που επηρέασαν άμεσα ή έμμεσα τους εργαζόμενους αλλά και γενικότερα την κοινωνία. Καταγράφεται επίσης η δράση των Συντεχνιών μας μέσα στις πρωτοφανείς δύσκολες συνθήκες, για υπεράσπιση, κι όπου ήταν δυνατόν περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών ζωής και εργασίας των εργαζομένων. Το Συνέδριο πρέπει να αποτελέσει βήμα ειλικρινούς, ελεύθερου και δημοκρατικού διαλόγου. Μέσα από τη δημιουργική κριτική, τις απόψεις και εισηγήσεις κύρια των αντιπροσώπων από τους τόπους δουλειάς, θα διαμορφώσει συλλογικά και υπεύθυνα εκείνες τις αποφάσεις που θα βοηθούν την ΠΕΟ να αναβαθμίζει ολοένα και περισσότερο την προσφορά της στους εργαζόμενους, τους οποίους εκφράζει και εκπροσωπεί, αλλά και γενικότερα την κυπριακή κοινωνία. Το Γενικό Συμβούλιο θεωρεί ότι μέσα στην Έκθεση περιέχονται όλα τα αναγκαία στοιχεία και πληροφορίες, ώστε οι σύνεδροι να μπορέσουν να συμμετάσχουν δημιουργικά στο συνέδριο και με τις παρατηρήσεις και εκτιμήσεις τους, να συμβάλουν στον καθορισμό της πολιτικής και των στόχων μας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Μέσα από την Έκθεση Δράσης, το Γενικό Συμβούλιο της ΠΕΟ απευθύνεται και στον κάθε ένα αντιπρόσωπο ξεχωριστά. Συγχαίρει τον κάθε αντιπρόσωπο για την εκλογή του και εκφράζει τη βεβαιότητα ότι με τη συλλογική δουλειά και το ψηλό αίσθημα ευθύνης που διακρίνει πάντα τους αντιπροσώπους, θα πραγματοποιήσει ακόμη ένα συνέδριο αντάξιο της πολύχρονης αγωνιστικής ταξικής δράσης και ιστορίας του κινήματος μας, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες προκλήσεις της εποχής μας και θα εδραιώνει την πίστη της εργατικής τάξης του τόπου μας για ένα καλύτερο μέλλον. 11

12 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Κεφάλαιο 1 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2. ΔΙΕΘΝEIΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ο σημερινός κόσμος συνεχίζει να ταλανίζεται από αντιθέσεις και αντιφάσεις. Η χλιδή και η υπερκατανάλωση συνυπάρχουν με τη φτώχεια, την πείνα και τον υποσιτισμό. Οι κυρίαρχες δυνάμεις του πλανήτη συνεχίζουν να επιδιώκουν οικονομική, πολιτική και στρατιωτική κυριαρχία στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας ή και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντί η ανθρωπότητα να προσανατολίζεται σε ένα αγώνα για το ξεπέρασμα των αντιθέσεων και των αντιφάσεων, για την καταπολέμηση της φτώχειας, για την ανάπτυξη με ένα ισόρροπο και δίκαιο τρόπο όλων των περιοχών του πλανήτη ώστε να δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις για σταθερή ειρήνη και αρμονική συνύπαρξη, συνεχίζει δυστυχώς να κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση. Οι αντιθέσεις διευρύνονται ενώ οι μηχανισμοί συλλογικής ασφάλειας στη βάση της διεθνούς νομιμότητας και των αρχών των Ηνωμένων Εθνών όχι μόνο δεν ενισχύονται αλλά υπονομεύονται. Την περίοδο που ανασκοπεί η Έκθεση Δράσης συνεχίστηκαν οι επεμβάσεις και οι απειλές, συνεχίστηκε η πολιτική του δίκαιου του ισχυρού με τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά κύριο λόγο αλλά και τους άλλους μεγάλους ευρωπαίους συμμάχους τους να συνεχίζουν να διεκδικούν για τον εαυτό τους το δικαίωμα να επεμβαίνουν εκεί και όπου θεωρούν ότι αυτό εξυπηρετεί τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα. Η ευρύτερη περιοχή μας έχει καταστεί την περίοδο που ανασκοπούμε περιοχή αναφλέξεων και πολεμικών συρράξεων. Όχι βέβαια τυχαία. Ο ενεργειακός πλούτος της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής αποτελούσε πάντα πηγή «ενδιαφέροντος» για τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Η λεγόμενη Αραβική Άνοιξη παρά το γεγονός ότι βασίστηκε πάνω στην επιθυμία και την απαίτηση των λαών για δημοκρατικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις αξιοποιήθηκε και αξιοποιείται από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ώστε να ενισχύσουν την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική τους παρουσία στην περιοχή. Εμείς ασφαλώς υπερασπιζόμαστε την απαίτηση των αραβικών λαών της περιοχής μας για κοινωνίες ελεύθερες και δημοκρατικές που να διαθέτουν τον πλούτο τους προς όφελος των λαών και των πολιτών τους. Την ίδια ώρα όμως καταδικάζουμε τις επεμβάσεις και την εμφανή προσπάθεια χειραγώγησης των εξελίξεων προς όφελος ξένων δυνάμεων. Δυστυχώς τα τύμπανα του πολέμου δυναμώνουν και πάλι στην περιοχή. Η Συρία με εμφανείς τις ξένες επεμβάσεις και παρεμβάσεις οδηγείται σε ένα καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή. Η Τουρκία επιδιώκει να αναβαθμίσει το ρόλο της ως χωροφύλακας της περιοχής μας και συμμετέχει ενεργά σ αυτούς τους σχεδιασμούς. Συνεχίζεται η παρατεταμένη εκκρεμότητα στο Παλαιστινιακό πρόβλημα και ο λαός της Παλαιστίνης συνεχίζει να υφίσταται τα δεινά της κατοχής και της παραβίασης των δημοκρατικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων του. Συνεχίζονται οι απειλές για στρατιωτική επέμβαση στο Ιράν, με όλες τις εξαιρετικά επικίνδυνες συνέπειες που θα δημιουργήσει για την περιοχή μας ένα τέτοιο εγχείρημα. Είναι φανερό και από τις εμπειρίες και του Ιράκ και του Αφγανιστάν ότι η πολιτική της βίας, της ανοικτής επέμβασης και του πολέμου όχι μόνο δεν μπορούν να ενισχύσουν την ασφάλεια και να οδηγήσουν τον κόσμο σε καλύτερες μέρες αλλά επιτυγχάνουν ακριβώς το αντίθετο. Διευρύνεται το χάσμα, μεγαλώνουν οι αντιθέσεις, ενισχύεται το μίσος και τροφοδοτείται και η ίδια η τρομοκρατία. Για την ΠΕΟ ο μόνος δρόμος για μια πραγματική παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια είναι ο δρόμος του σεβασμού της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας των κρατών, της αρχής του απαραβίαστου των συνόρων, ο δρόμος της ειρηνικής επίλυσης 12

13 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ των διαφορών με πολιτικά μέσα στη βάση της διεθνούς νομιμότητας και των αρχών του καταστατικού χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η παγκόσμια οικονομική κρίση που βιώνει ο πλανήτης την τελευταία πενταετία θέτει σε ακόμα μεγαλύτερη αμφισβήτηση το σύστημα των παγκόσμιων πολιτικών και οικονομικών σχέσεων όπως έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Η πραγματικότητα είναι ότι η ίδια φιλοσοφία της επέκτασης και της επιβολής κυριαρχεί και στον τομέα των οικονομικών σχέσεων. Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός στην παγκόσμια του διάσταση, στα πλαίσια της λεγόμενης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας θεμελιώνει ένα σύστημα παγκόσμιας κυριαρχίας των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και των αναπτυγμένων και οικονομικά πανίσχυρών καπιταλιστικών κρατών. Σ αυτά τα πλαίσια η ισότιμη ανάπτυξη και η κοινωνική αλληλεγγύη εκτοπίζονται και καταστρέφονται. Η ΠΕΟ, στην περίοδο που ανασκοπεί το Συνέδριο, συνέχισε τη δράση και τους αγώνες της για ένα κόσμο καλύτερο, δικαιότερο και ειρηνικό. Μέσα από τις γραμμές της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας αναπτύσσει διεθνή δράση, αλληλεγγύης και συμπαράστασης και συμμετέχει σε αντιπολεμικές και αντιιμπεριαλιστικές κινητοποιήσεις. Στην Κύπρο η ΠΕΟ συμμετέχει ενεργά στο Παγκύπριο Συμβούλιο Ειρήνης και την Παγκύπρια Επιτροπή Αντιιμπεριαλιστικής Αλληλεγγύης και κινητοποιείται μαζί με τις υπόλοιπες οργανώσεις και φορείς για ηθική, πολιτική και πρακτική αλληλεγγύη σε αγωνιζόμενους λαούς και κινήματα. Ιδιαίτερες σχέσεις και ξεχωριστή αλληλεγγύη η ΠΕΟ εκφράζει προς τον αγωνιζόμενο Παλαιστινιακό Λαό και στο Παλαιστινιακό Συνδικαλιστικό Κίνημα. Όχι μόνο ηθική αλλά και πρακτική. Μέσα από διάφορες μορφές ανταλλαγών και συνεργασίας. Παρακολουθούμε επίσης από κοντά τις δραστηριότητες του Παγκόσμιου και Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ, τα οποία παρά την υποχώρηση που δείχνουν όσον αφορά το περιεχόμενο και τη ζωντάνια της δράσης τους συνεχίζουν να αποτελούν ένα μέσο έκφρασης αντίστασης και αντίδρασης στις κυρίαρχες επιδιώξεις των ηγετικών κύκλων του νεοφιλελεύθερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. 3. ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Στο χρονικό διάστημα το οποίο εξετάζει η έκθεση, υπήρξαν ασφαλώς εξελίξεις και ανακατατάξεις όσον αφορά τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Η ανάδειξη του Δημήτρη Χριστόφια στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, έφερε μια καινούργια πνοή στα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης και η διακυβέρνηση του έχει παράξει ουσιαστικό και πολυεπίπεδο έργο. Η κυβέρνηση προχώρησε σε σημαντικές τομές επιλύοντας διαχρονικά προβλήματα τα οποία καμία κυβέρνηση προηγουμένως δεν τόλμησε να αγγίξει. Ενδεικτικά αναφέρουμε την προώθηση μιας ολοκληρωμένης ενεργειακής πολιτικής, η οποία οδήγησε στις πλέον ελπιδοφόρες εξελίξεις στην ιστορία του κυπριακού κράτος σχετικά με την ύπαρξη και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου, την επίλυση του υδατικού προβλήματος, τη ρύθμιση των αγροτικών χρεών, την προώθηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, τη δρομολόγηση ενός σύγχρονου συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών, τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής, την κατοχύρωση της βιωσιμότητας του ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων αλλά και την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους μέσα από νέες γενναιόδωρες, αλλά και στοχευμένες κοινωνικές παροχές. Δυστυχώς οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης πάνω στην κυπριακή οικονομία και τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στις οικονομικές δυνατότητες του κράτους λόγω της απότομης μείωσης των 13

14 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 κρατικών εσόδων, έχουν περιορίσει τα τελευταία 2 χρόνια τις δυνατότητες υλοποίησης με τους ίδιους ρυθμούς του κυβερνητικού προγράμματος. Παρά το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκαν οι επιπτώσεις της κρίσης πάρθηκαν θαρραλέα και πολυδιάστατα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της, εν τούτοις όλη αυτήν την περίοδο έχουμε γίνει μάρτυρες μιας ισοπεδωτικής και μηδενιστικής επίθεσης όχι μόνο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά ακόμα και από εκείνα τα κόμματα που αρχικά συμμετείχαν και στην κυβέρνηση. Οι συντηρητικές δυνάμεις του τόπου, για πρώτη φορά τόσο ανοικτά και τόσο ωμά και κυνικά, υπερασπίζονται και προωθούν τη νεοφιλελεύθερη οικονομική και κοινωνική φιλοσοφία η οποία συνοψίζεται σε ανοικτές επιθέσεις ενάντια στο οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα και τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, σε προσπάθεια συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας και σε προώθηση της λογικής της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου πλούτου προς το συμφέρον μεγάλων μονοπωλιακών ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων. Η κυβέρνηση, η ΠΕΟ και ευρύτερα το λαϊκό κίνημα της αριστεράς, παρά το μηδενισμό και τις ολομέτωπες και συντονισμένες επιθέσεις, αντιστάθηκε και αντιστέκεται σ αυτή τη συντηρητική επίθεση η οποία εκδηλώνεται με πρωτοφανή οξύτητα και έλλειψη ευθύνης, αξιοποιώντας την απογοήτευση και τις δυσκολίες που δημιουργούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Από τον Ιούλιο του 2012 είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να απευθυνθεί στο μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξασφάλιση δανεισμού. Η προσφυγή στο μηχανισμό ήταν το αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η Κυπριακή Δημοκρατία για αρκετό καιρό αποκλείστηκε από τη δυνατότητα δανεισμού από τις διεθνής αγορές χρήματος. Έχοντας υπόψη τους δείκτες της Κυπριακής οικονομίας κάτι τέτοιο φυσιολογικά δεν θα ήταν ούτε λογικό, ούτε δικαιολογημένο. Δυστυχώς όμως, η αλόγιστη έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην ελληνική οικονομία και στα ελληνικά ομόλογα, οδήγησε σ αυτό το αποτέλεσμα. Τα τεράστια ποσά που χρειάζεται να διαθέσει το κυπριακό κράτος για να στηρίξει τις κυπριακές τράπεζες ώστε να μην καταρρεύσουν, είναι ο λόγος που οι διάφοροι οίκοι αξιολογήσεις με τις αξιολογήσεις τους, οδήγησαν στον αποκλεισμό της Κύπρου από τις αγορές χρήματος. Η ΠΕΟ στηρίζει την κυβέρνηση στη σκληρή διαπραγμάτευση που διεξάγει για μια συμφωνία η οποία να είναι ισορροπημένη και να βοηθά πραγματικά την Κύπρο για να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο της ύφεσης. Κατανοεί ότι κάτω από τα δεδομένα τα οποία έχουν βρεθεί οι εργαζόμενοι θα έχουν μερίδιο στις επιπτώσεις. Το θέμα είναι οι επιπτώσεις να είναι όσο γίνεται πιο ισορροπημένες και να μην καταστρέφονται κατακτήσεις διαχρονικές των εργαζομένων που κερδήθηκαν με μακρόχρονους και σκληρούς αγώνες. Η ΠΕΟ μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον θα συνεχίσει τον αγώνα και θα συμβάλει ενεργητικά και αποφασιστικά για εξελίξεις στο εσωτερικό μέτωπο οι οποίες να είναι στην κατεύθυνση της προόδου και της διεύρυνσης των κοινωνικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και θα αντιπαλέψει με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου την οπισθοδρόμηση, τη συντήρηση και την αντιδραστική νεοφιλελεύθερη οικονομική και κοινωνική φιλοσοφία. Την περίοδο που ανασκοπούμε είχαμε σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις τις οποίες το Λαϊκό Κίνημα της Αριστεράς έδωσε με επιτυχία, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει σε ένα ιδιαίτερα εχθρικό πολιτικό περιβάλλον. Στην ισοπεδωτική αυτή επίθεση και στη συστηματική προσπάθεια αποδόμησης του ίδιου του Προέδρου Χριστόφια αλλά και του ΑΚΕΛ και της Αριστεράς ευρύτερα, δυστυχώς σημαντικό μερίδιο έχει και η πλειοψηφία των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει για μια ακόμα φορά τη στενή σχέση ανάμεσα στις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, το μεγάλο κεφάλαιο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που το υπηρετούν. 14

15 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ - ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η πρώτη εκλογική αναμέτρηση αφορούσε τις εκλογές για ανάδειξη Ευρωβουλευτών και ήταν τον Ιούνη Σ αυτές τις εκλογές η αριστερά κατάφερε όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να αυξήσει την εκλογική της δύναμη παρά το γεγονός ότι δεν πέτυχε να αναδειχτεί πρώτο κόμμα. Στις Βουλευτικές Εκλογές το Μάη του 2011 παρουσιάστηκε περίπου το ίδιο σκηνικό. Η Αριστερά κατάφερε να αυξήσει κατά 1,36% τα ποσοστά της παρόλο που αναδείχτηκε 2ον κόμμα. Το Δεκέμβρη του 2011 έγιναν οι εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στις εκλογές αυτές η Αριστερά κατάφερε να διατηρήσει την δύναμη της όσον αφορά τα αποτελέσματα για τα δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια, ενώ κατάφερε να εκλέξει παρά το εξαιρετικά πολωτικό εκλογικό κλίμα, ένα σημαντικό αριθμό δημάρχων και προέδρων κοινοτικών συμβουλίων. Η ΠΕΟ σ αυτές μάχες είχε έντονη και ενεργητική συμμετοχή. Είναι γνωστό ότι το κίνημα μας συμμετέχει ενεργά στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις και έχει σαφή πολιτική και ιδεολογική κατεύθυνση. Στις εκλογικές μάχες στέκει δίπλα στο ΑΚΕΛ, το κόμμα των κυπριών εργαζομένων το οποίο θεωρεί φυσικό σύμμαχο του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος. Την ίδια στάση θα τηρήσει η ΠΕΟ και στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση για ανάδειξη Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η εκτίμηση της ΠΕΟ είναι ότι στις συνθήκες κρίσης, όπως είναι αυτές που έχουν διαμορφωθεί στον τόπο μας το τελευταίο διάστημα, η παρουσία στο πηδάλιο του κράτους του Προέδρου Χριστόφια και της κυβέρνησης του, αποτέλεσε για τους εργαζόμενους του τόπου μας σημαντικό πλεονέκτημα. Όχι μόνο γιατί έχει παραχθεί τα τελευταία 4,5 χρόνια ένα τόσο σημαντικό και πολυεπίπεδο έργο, όχι μόνο γιατί σημαντικά αιτήματα και διεκδικήσεις των εργαζομένων έχουν υλοποιηθεί αυτή την περίοδο, αλλά και γιατί είναι ξεκάθαρο για μας ότι αν η διαχείριση αυτής της κρίσης γινόταν από δυνάμεις συντηρητικές και νεοφιλελεύθερες, όπως η σημερινή αντιπολίτευση του Δημοκρατικού Συναγερμού, η επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους και τα δικαιώματα τους θα ήταν σκληρή και ολομέτωπη και οι επιπτώσεις πάνω στους εργαζόμενους και τα δικαιώματα τους θα ήταν ολέθριες. Θεωρούμε λοιπόν φυσιολογικό να στοχεύουμε στην εκλογή Προέδρου ο οποίος θα κινηθεί στην ίδια κατεύθυνση, στην οποία κινήθηκε ο Δημήτρης Χριστόφιας και η κυβέρνηση του. Πρόεδρο ο οποίος σ αυτές τις δύσκολες συνθήκες θα προστατεύσει τους εργαζόμενους, θα προωθήσει την κοινωνική ισορροπία και την κοινωνική συνοχή και θα αντισταθεί στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, η οποία στις συνθήκες της κρίσης απειλεί να καταστρέψει και να ισοπεδώσει όλα όσα υποτίθεται ότι εκπροσωπεί και εκφράζει το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Πρόεδρο ο οποίος θα αγωνιστεί για την επανένωση της Κύπρου στη βάση αρχών και θα αποκρούσει την προσπάθεια της Τουρκίας αλλά και άλλων, για λύση που να νομιμοποιεί τη διχοτόμηση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτή η υποψηφιότητα είναι η ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Σταύρου Μαλά, ο οποίος στηρίζεται από το ΑΚΕΛ και ολόκληρο το Λαϊκό Κίνημα. 4. ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Το Συνέδριο μας πραγματοποιείται σε μια περίοδο που το κυπριακό πρόβλημα, δυστυχώς, βρίσκεται σε στασιμότητα και αδιέξοδο. Η διαδικασία που ξεκίνησε μετά την εκλογή του Προέδρου Χριστόφια στην Προεδρία της Δημοκρατίας, παρά τα ελπιδοφόρα μηνύματα που έδωσε στο ξεκίνημα της δυστυχώς δεν έγινε δυνατό να καταλήξει μέχρι σήμερα σε ένα συμφωνημένο αποτέλεσμα, κυρίως λόγω της συνέχισης της άτεγκτης και αδιάλλακτης στάσης της τουρκικής πλευράς. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας με την εκλογή του έδωσε τεράστια σημασία στην ανάγκη επανέναρξης της διαδικασίας του διαλόγου και υλοποίησης της συμφωνίας της 8ης του Ιούλη που είχε 15

16 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 συνομολογήσει ο Τάσος Παπαδόπουλος με τον Μεχμέτ Αλή Ταλάτ. Το κλίμα που επικρατούσε τότε μετά την απόρριψη από την ελληνοκυπριακή κοινότητα του Σχεδίου Ανάν, σε συνδυασμό με την διατήρηση ενός πιθανού παρατεταμένου αδιεξόδου δημιουργούσε σοβαρούς κινδύνους για περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης και για νέα τετελεσμένα από πλευράς Τουρκίας. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας με αποφασιστικούς χειρισμούς στα πλαίσια της συμφωνίας της 8ης Ιουλίου και με την συνεργασία του Μεχμέτ Αλή Ταλάτ που ήταν τότε επικεφαλής της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας προχώρησε στην λειτουργία των τεχνικών επιτροπών και στις γνωστές συμφωνίες, οι οποίες καθόρισαν το πλαίσιο και το στόχο της νέας διαδικασίας κυπριακής ιδιοκτησίας που ξεκίνησε το Μάιο του Ο καθορισμός ως συμφωνημένου στόχου της δημιουργίας μιας δικοινοτικής, διζωνικής Ομοσπονδίας η οποία θα είναι ένα κράτος με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα αποτελεί σίγουρα μια σημαντική επιτυχία για το κυπριακό λαό στο σύνολο του. Ο δικοινοτικός διάλογος μεταξύ Προέδρου Χριστόφια και Μεχμέτ Αλή Ταλάτ, παρά τις δυσκολίες και παρά το γεγονός ότι οι θέσεις που έθετε στο τραπέζι ο Μέχμετ Αλή Ταλάτ πολλές φορές δεν ήταν εκείνες που προσδοκούσαμε, εντούτοις κατά το διάστημα αυτό υπήρξε και πρόοδος και συγκλίσεις χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι είχαν δημιουργηθεί συνθήκες για λύση. Η διακηρυγμένη πολιτική της Τουρκίας για λύση δυο κρατών τα οποία θα συμφωνήσουν σε μια μορφή συνεργασίας ή συνομοσπονδίας και όχι η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ομόσπονδη, ήταν πάντα ο βασικός λόγος που δεν άφηνε το διάλογο να προχωρήσει σε ολοκληρωμένο αποτέλεσμα και συμφωνία. Παρόλα αυτά σε αρκετές πτυχές του κυπριακού υπήρξαν βήματα προόδου και ουσιαστικές συγκλίσεις πάνω στις οποίες μπορούμε να κτίσουμε συνεχίζοντας τον αγώνα μας. Η εκλογή του Έρογλου και η αντικατάσταση του Μεχμέτ Αλή Ταλάτ επιδείνωσαν σαφώς την κατάσταση αφού ο Έρογλου επαναφέρει σιγά - σιγά τη γνωστή διχοτομική και αντιδραστική επιχειρηματολογία και προσέγγιση του Ραούφ Ντεκτάς. Παρά τη δέσμευση Έρογλου ότι σέβεται τα συμφωνηθέντα εντούτοις είναι σαφές ότι ο Έρογλου υπαναχωρεί συνεχώς και από αυτές ακόμα τις συμφωνίες οι οποίες έχουν καταχωρηθεί ως πρόοδος. Δυστυχώς, για μια ακόμα φορά οι αντιδράσεις της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών και του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, δεν είχαν την αποφασιστικότητα και την καθαρότητα που θα έπρεπε να έχουν ώστε να ασκηθεί η αναγκαία πολιτική πίεση πάνω στην τούρκικη πλευρά για να προστατευτούν από την μια οι συγκλήσεις που είχαν επιτευχθεί και από την άλλη να προχωρήσει η διαδικασία για τη λύση του προβλήματος. Η Τουρκία παρά το γεγονός ότι παράμενε και παραμένει σε τροχαία διεκδίκησης ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και παρά τις πομπώδεις και υπερφλύαρες διακηρύξεις για πολιτική μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες και ένα βήμα μπροστά στο κυπριακό εν τούτοις επί της ουσίας παραμένει δρομολογημένη στην ίδια διχοτομική πολιτική των δυο κρατών στην Κύπρο. Η επάνοδος σε στασιμότητα δημιουργεί σίγουρα συνθήκες απογοήτευσης μέσα στον Κυπριακό λαό και στις δυο κοινότητες με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες ευνοϊκές για εθνικιστικές περιχαρακώσεις και διχοτομικές προσεγγίσεις. Η ΠΕΟ όλο αυτό το διάστημα συνεχίζει να εργάζεται συστηματικά στηρίζοντας την προσπάθεια δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του κυπριακού. Για μας καμία κοινωνική κατάκτηση του λαού και των εργαζομένων δεν μπορεί να είναι μόνιμη και σταθερή όταν η πατρίδα μας παραμένει βίαια διχοτομημένη και όταν η κατοχή συνεχίζεται. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε συστηματικά για την συνεργασία και την κοινή δράση με το τουρκοκυπριακό προοδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα. Διευρύνουμε τις σχέσεις και τις επαφές 16

17 μας με τους τουρκοκύπριους εργαζόμενους και μαζί με την Dev-is, που είναι η αδελφή μας τουρκοκυπριακή συνδικαλιστική οργάνωση, έχουμε συστηματοποιήσει και μονιμοποιήσει μια πολύπλευρη και ουσιαστική κοινή δράση με περιεχόμενο την ταξική αλληλεγγύη και το κοινό αγώνα για την επανένωση της χώρας και του λαού μας. Αντιμαχόμαστε κάθε μορφή εθνικισμού και ακρότητας γιατί γνωρίζουμε ότι πίσω από τα υπερπατριωτικά συνθήματα κρύβονται οι θέσεις για μονιμοποίηση της διχοτόμησης και του Στάτους Κβο. Η ΠΕΟ αγωνίζεται για λύση δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα των δυο κοινοτήτων όπως αυτή ερμηνεύεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Λύση η οποία να προνοεί για ένα κράτος, με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Να είναι σύμφωνη με τις αποφάσεις και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, με το πλαίσιο των συμφωνιών ανωτάτου επιπέδου μεταξύ των δυο κοινοτήτων, να στηρίζετε στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και να διασφαλίζει την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους τους πολίτες. Η λύση θα πρέπει να προνοεί την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και εποίκων και να εξυπηρετεί τα συμφέροντα και τα οράματα των Κυπριών, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Αρμενίων, Μαρωνιτών και Λατίνων, μακριά από οποιαδήποτε μορφή κηδεμονίας και εξάρτησης. Κεφάλαιο 2 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 5 ΔΙΕΘΝΗΣ- ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η παγκόσμια οικονομική κρίση, που είναι κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και του κυρίαρχου στα τελευταία 35 χρόνια νεοφιλελεύθερου καθεστώτος ανάπτυξης του, ξεκίνησε το 2007 ως κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα των ΗΠΑ, επεκτάθηκε το 2008 και 2009 σ όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη μας και συνεχίζει μέχρι σήμερα να ταλανίζει την παγκόσμια οικονομία. Η παγκόσμια οικονομική κρίση έπληξε κατά κύριο λόγο τις οικονομικά ανεπτυγμένες εθνικές οικονομίες παρασέρνοντας το 2009 την παγκόσμια οικονομία σε αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης. Οι οικονομικά ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη μας πληγήκαν λιγότερο ή περισσότερο από την κρίση, ανάλογα με τα ιδιαίτερα οικονομικά και παραγωγικά χαρακτηριστικά τους και ανάλογα με το βαθμό που αυτές ήταν εκτεθειμένες στην κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα των ΗΠΑ. Όπως σε κάθε ιστορική κρίση του καπιταλισμού, οδυνηρές ήταν και συνεχίζουν να παραμένουν οι συνέπειες της κρίσης για τους εργαζόμενους. Εκατομμύρια εργαζόμενοι σ όλο τον κόσμο έχασαν τη δουλειά και τις περιουσίες τους, ενώ ένα ολοένα αυξανόμενο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού λόγω της μείωσης των εργατικών εισοδημάτων, οδηγούνται στην φτώχεια και στην εξαθλίωση. Ιδιαίτερα επώδυνες είναι επιπτώσεις της κρίσης για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι νέοι, γυναίκες, άνθρωποι με αναπηρίες, μετανάστες κλπ. Η ανάκαμψη που καταγράφηκε το 2010 δεν συνοδεύτηκε με ανάλογη αύξηση της απασχόλησης. Τα ποσοστά ανεργίας συνεχίζουν να παραμένουν σε ψηλά επίπεδα, ενώ σε ορισμένες χώρες συνεχίζουν να αυξάνονται με ιδιαίτερα ψηλούς ρυθμούς. Ούτε βιώσιμη αποδείχθηκε η ανάκαμψη του 2010, αφού η κρίση και οι πολιτικές αντιμετώπισης της είχαν ήδη 17

18 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 δρομολογήσει τη διολίσθηση σε μία παρατεταμένη περίοδο ύφεσης, γεγονός που καταγράφεται το 2011 και 2012, ενώ οι προβλέψεις για τα αμέσως επόμενα χρόνια παραμένουν απαισιόδοξες. Οι επιπτώσεις της κρίσης ήταν σαρωτικές και στις περισσότερες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι πλείστες κυβερνήσεις, ανάλογα και με τον πολιτικό και ιδεολογικό τους προσανατολισμό, στην προσπάθεια τους να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, πήραν και παίρνουν σκληρά μέτρα λιτότητας που περιλαμβάνουν μειώσεις μισθών, κοινωνικών παροχών, συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ και άλλων φόρων κατανάλωσης, αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης κλπ. Στις νεοφιλελεύθερες αυτές πολιτικές υπήρξαν και συνεχίζουν πολύ έντονες αντιδράσεις. Εκατομμύρια εργαζόμενοι, οι μόνοι που δεν φταίνε για την κρίση, βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας ισότιμη κατανομή των βαρών, ζητώντας να φορολογηθούν οι τράπεζες και ο πλούτος. Οι επιπτώσεις της κρίσης ήταν πιο έντονες το Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στον Πίνακα Αρ.1, τη χρονιά αυτή ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας ήταν αρνητικός 0,6% κάτι που έχει να συμβεί από τις αρχές της δεκαετίας του 80. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο ρυθμός ανάπτυξης μειώθηκε στο -4,2%, η ανεργία αυξήθηκε κατακόρυφα φτάνοντας σχεδόν στο 10%, ενώ επιδεινώθηκαν οι βασικοί δείκτες του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημόσιου χρέους φτάνοντας στο 6,9% και 75% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Το 2010 και 2011 υπήρξε μια πολύ μικρή ανάκαμψη, χωρίς αυτή να είναι ικανή να βελτιώσει τους δείκτες της ανεργίας και των δημοσίων οικονομικών. Σε μερικές δε χώρες Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία Πορτογαλία- τα ελλείμματα και τα χρέη έφθασαν σε δυσθεώρητα ύψη απειλώντας τις χώρες αυτές με πλήρη κατάρρευση ενώ σείεται συθέμελα και το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα (ευρώ). Το ευρώ βρίσκεται σε μια κατάσταση κρίσης που απειλεί ακόμα και την ύπαρξη του. Σε μια προσπάθεια συγκράτησης των αρνητικών συνεπειών από την κρίση και την επίδραση τους στο ευρώ, στα τέλη Μαρτίου 2011 αποφασίστηκε το Σύμφωνο για το ευρώ. Πρόκειται, για την εξέλιξη του λεγόμενου Σύμφωνου για την Ανταγωνιστικότητα που προωθούσε η Γερμανία, με γαλλική υποστήριξη. O γαλλογερμανικός άξονας στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ( ) όπου συζητήθηκε η κρίση χρέους των χωρών της ευρωζώνης, επέβαλε το πακέτο αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, επέβαλε τον έλεγχο των προϋπολογισμών των κρατών-μελών από το «διευθυντήριο» των Βρυξελών και την αυτόματη επιβολή κυρώσεων σε όσους παρεκτρέπονται. Πιο συγκεκριμένα η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προβλέπει: - Οι εθνικοί προϋπολογισμοί των κρατών-μελών θα πρέπει να είναι ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί. Ο κανόνας που τίθεται είναι το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα δεν θα ξεπερνά το 0,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). - Τα κράτη-μέλη θα υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή λεπτομερή προγράμματα με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα εφαρμόσουν για να περιορίσουν τα ελλείμματα τους. - Την εφαρμογή του προγράμματος που θα υποβάλλει κάθε χώρα θα εποπτεύουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. - Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει αρμοδιότητες Υπουργείου Οικονομικών για ολόκληρη την Ευρωζώνη. Προβλέπεται να επιβάλει διαρθρωτικό προϋπολογισμό σε χώρες που αποκλίνουν συστηματικά από τους στόχους του προγράμματος σταθεροποίησης που εφαρμόζουν και από τούς στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας εν γένει. 18

19 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΔΙΕΘΝΗΣ- ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - Σε όποιο κράτος το δημοσιονομικό έλλειμμα ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ, θα επιβάλλονται αυτόματες κυρώσεις, για την εμπλοκή των οποίων δεν θα απαιτείται ομοφωνία αλλά απλή πλειοψηφία. - Για το δημόσιο χρέος στις νέες ρυθμίσεις θα κατοχυρωθεί κανόνας για την ετήσια μείωση κατά 5% σε όποια κράτη ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ. Εκείνο που ζητείται από τα κράτη-μέλη είναι όχι μόνο η νομισματική αλλά και η δημοσιονομική πολιτική σε όλες τις ουσιώδεις πτυχές της να μην είναι αντικείμενο της πολιτικής της εκλεγμένης ηγεσίας των κρατών, αλλά αρμοδιότητα ανεξάρτητων και πέραν από κάθε δημοκρατικό έλεγχο οργάνων και σωμάτων της Ένωσης. Για πολλά από τα κράτη μέλη ισοσκελισμένος προϋπολογισμός θα σημαίνει προσφυγή σε μείωση ή πάγωμα των μισθών, των κοινωνικών δαπανών, αποδυνάμωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, παραγνώριση του κοινωνικού διαλόγου, ασφυκτική πίεση στις δαπάνες για την ανάπτυξη. Στην πραγματικότητα, στο όνομα της διάσωσης του ευρώ θεσμοθετήθηκε η διαρκής λιτότητα στην Ευρώπη, η εκθεμελίωση του κοινωνικού κράτους, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η υποταγή της πολιτικής στις αγορές. Η στόχευση, για εφαρμογή περιοριστικών πολιτικών και για μηδενισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος έρχεται σε αντίφαση με την ανάπτυξη, έρχεται σε αντίφαση με την προσπάθεια των αδύνατων χωρών να φτάσουν το επίπεδο των αναπτυγμένων χωρών και οδηγεί σε παρατεταμένη ύφεση. Με την πολιτική αυτή, είναι καθαρό ότι θα ενταθούν οι οικονομικές και άλλες ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών. Σε τελική ανάλυση η κυρίαρχη επιλογή της ΕΕ για αντιμετώπιση της κρίσης είναι η χρησιμοποίηση σε ακόμη μεγαλύτερη έκταση των ίδιων χρεωκοπημένων συνταγών που οδήγησαν σε αυτή. Πίνακας Αρ. 1 ΚΥΡΙΩΤΕΡΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ( ) Ρυθμός Ανάπτυξης (%) Ανεργία % Πληθωρισμός (%) ΧΩΡΕΣ ΗΠΑ -0,3-3,5 3,0 1,7 2,1 5,8 9,3 9,6 9,0 8,9 3,8-0,3 1,6 3,1 2,1 ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ -1,1-4,4 2,1 0,7 0,8 5,7 7,6 7,9 8,1 8,8 3,6 2,1 3,3 4,5 2,4 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 0,8-5,1 3,6 3,1 0,6 7,3 7,4 6,8 5,9 5,7 2,8 0,2 1,2 2,5 1,9 ΓΑΛΛΙΑ -0,2-2,6 1,4 1,7 0,5 7,4 9,1 9,4 9,2 9,4 3,2 0,1 1,7 2,3 2,0 ΙΤΑΛΙΑ -1,2-5,5 1,8 0,4-1,9 6,8 7,8 8,4 8,1 8,3 3,5 0,8 1,6 2,9 2,5 ΙΑΠΩΝΙΑ -1,0-5,5 4,4-0,7 2,0 4,0 5,1 5,1 5,1 4,6 1,4-1,3-0,7-0,3 0,0 ΚΑΝΑΔΑΣ 0,7-2,8 3,2 2,5 2,1 6,1 8, ,4 7,3 2,4 0,3 1,8 2,9 2,2 ΖΩΝΗ ΕΥΡΩ 0,4-4,3 1,9 1,4-0,3 7,5 9,4 9,9 9,9 10,3 3,3 0,3 1,6 2,7 2,0 Ε.Ε. (27) 0,5 4,2 2,0 1,6 0,0 9,6 9,5 9,1 3,7 0,9 2,0 3,1 2,3 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ * 2,8-0,6 5,3 3,9 3,5 2,0 0,8 1,0 1,4 1,5 ΚΙΝΑ** 9,6 8,7 10,4 9,2 8,2 5,9-0,7 3,3 5,4 3,3 ΙΝΔΙΑ** 7,3 5,7 10,6 7,2 6,9 8,3 10,9 12,0 8,6 8,2 ΡΩΣΙΑ** 5,6-7,9 4,3 4,3 4,0 14,1 11,7 6,9 8,4 4,8 Πηγές: 1) World Economic Outlook Apr ) ΟECD Economic Outlook Nov Σημ.* Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό αναφέρονται στις ανεπτυγμένες χώρες Σημ.** Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για την ανεργία στην Κίνα, Ινδία, Ρωσία Σημ. Τα στοιχεία για το 2012 είναι πρόβλεψη 19

20 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Πίνακας Αρ. 2 ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΧΡΕΟΣ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ( )(% ΕΠΙ ΤΟΥ ΑΕΠ) Ρυθμός Ανάπτυξης (%) Ανεργία % ΧΩΡΕΣ Αυστρία -0,9-4,1-4,5-2,6-3,2 63,8 69,5 71,9 73,6 75,6 Βέλγιο -1,0-5,6-3,8-3,7-2,8 84,3 95,8 96,0 96,3 97,4 Εσθονία -2,9-2,0 0,2 1,0-1,7 4,5 7,2 6,7 6,5 7,3 Φιλανδία 4,3-2,5-2,5-0,5-0,6 33,9 43,5 48,4 51,9 56,2 Γαλλία -3,3-7,5-7,1-5,2-4,6 68,2 79,2 82,3 85,8 89,6 Γερμανία -0,1-3,2-4,3-1,0 1,2 66,7 74,4 83,3 81,2 81,9 Ελλάδα -9,8-15,6-10,3-9,1-6,5 113,0 129,4 145,0 160,9 177,1 Ιρλανδία -7,3-14,0-31,2-13,1-8,2 44,2 65,1 92,5 106,7 112,9 Ιταλία -2,7-5,4-4,6-3,9-2,6 105,7 116,0 118,6 120,0 120,4 Λουξεμβούργο 3,0-0,8-0,9-0,6 0,0 13,7 14,8 19,1 22,8 25,4 Ολλανδία 0,5-5,6-5,1-4,7-2,1 58,5 60,8 62,9 64,8 67,6 Πορτογαλία -3,6-10,2-9,8-4,2-4,5 71,6 83,1 93,3 101,7 111,7 Σλοβακία -2,1-8,0-7,7-4,8-4,0 27,9 35,6 41,1 46,1 49,6 Σλοβενία -1,9-6,1-6,0-6,4-4,1 21,9 35,3 38,8 44,0 48,5 Ισπανία -4,5-11,2-9,3-8,5-4,4 40,2 53,9 61,2 68,1 71,2 Μάλτα -4,6-3,8-3,7-2,7 62,3 68,1 69,4 72,0 Κύπρος 0,9-6,1-5,9-6,3-2,5 48,9 58,5 61,5 71,6 72,1 Ευρωζώνη -2,1-6,4-6,2-4,1-3,0 70,1 79,9 85,3 87,2 90,0 Ευρώπη των 27-2,4-6,9-6,5-4,5 62,5 74,8 80,0 82,5 Πηγές: Eurostat statistics 2012 Σημ. Τα στοιχεία για το 2012 είναι πρόβλεψη 6. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η παγκόσμια οικονομική κρίση δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη μικρή αλλά ανοικτή κυπριακή οικονομία. Η απότομη συρρίκνωση του τομέα των κατασκευών και οι επιπτώσεις στον τουρισμό, τροφοδότησαν την αύξηση της ανεργίας και έφεραν την απότομη μείωση των εσόδων του κράτους. Υπολογίζεται ότι το κράτος απώλεσε περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ το χρόνο σε σχέση με τα έσοδα των προηγούμενων χρόνων. Οι συνέπειες της κρίσης άρχισαν να γίνονται αισθητές, αν και σε λιγότερο βαθμό απ ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μέσα στο Τη χρονιά αυτή η κυπριακή οικονομία σημείωσε αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 1,7% (επηρεάστηκαν σημαντικά οι τομείς του Τουρισμού και των Κατασκευών), παρουσίασε αυξημένη ανεργία που έφθασε το 5,3% του εργατικού δυναμικού, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα ανήλθε στο 6,1% του ΑΕΠ. Είναι πολύ καλά γνωστό ότι η κυβέρνηση, όταν ακόμα η κρίση βρισκόταν στα αρχικά της στάδια, προώθησε δύο πακέτα στήριξης της οικονομίας (Δεκέμβριος 2008, Φεβρουάριος 2009) συνολικής αξίας 490 εκατ. που στόχο είχαν την στήριξη του κατασκευαστικού τομέα, του τουρισμού, της απασχόλησης και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Αυτά τα μέτρα η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα χαρακτήρισε έγκαιρα και σωστά. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση δείχνοντας κοινωνική ευαισθησία έναντι των χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικών τάξεων πήρε μέτρα υπέρ των νεαρών ζευγαριών για την απόκτηση στέγης, στήριξε τους φοιτητές και άλλες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Mέσα στο 2010 άρχισαν να διαφαίνονται σημάδια ανάκαμψης, κυρίως στον τουριστικό τομέα έτσι για 20

21 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ολόκληρο το έτος ο ρυθμός ανάπτυξης είχε θετικό πρόσημο (1%). Όμως παρά τη βελτίωση αυτή οι δείκτες της ανεργίας και του δημοσιονομικού ελλείμματος παρέμειναν σε ψηλά επίπεδα. Εντούτοις, οι βασικοί δείκτες της οικονομίας μας που είναι το δημόσιο χρέος, το δημοσιονομικό έλλειμμα και ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης συνέχιζαν να συγκρίνονται ευνοϊκά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης και των 27μελών της Ε.Ε. Παρόλα αυτά όμως, η αλόγιστη έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα και οι επενδύσεις σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου οδήγησαν και την Κύπρο σε συνεχείς υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης με αποτέλεσμα να πληγεί σοβαρά η πιστωτική αξιοπιστία της Κύπρου στις διεθνείς αγορές και η πιστοληπτική της ικανότητα. Είναι φανερό ότι παρά τα υπαρκτά προβλήματα του τραπεζικού τομέα η Κύπρος δεν έτυχε μιας σωστής και αμερόληπτης αντιμετώπισης από κάποια κέντρα στο εξωτερικό, τα οποία λειτουργούν κατά τρόπο εν πολλοίς αυθαίρετο και επιλεκτικό γεγονός που καταδεικνύει προσπάθεια εξυπηρέτησης συγκεκριμένων οικονομικών αλλά και πολιτικών σκοπιμοτήτων. Για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού ελλείμματος, η κυβέρνηση κατάρτισε Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Εξυγίανσης ενώ προώθησε στη Βουλή δύο νομοσχέδια που αφορούσαν την προσωρινή αύξηση κατά 1% του Εταιρικού Φόρου και μια ανεπαίσθητη αύξηση των συντελεστών στο φόρο της ακίνητης ιδιοκτησίας. Τα δύο αυτά μέτρα απευθύνονταν στα μεγάλα κέρδη και στον πλούτο, όμως απορρίφθηκαν αδικαιολόγητα από την κόμματα της αντιπολίτευσης της Βουλής. Η Κυβέρνηση πήρε και άλλα μέτρα όπως η μείωση κατά 1000 άτομα κάθε χρόνο του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων μέχρι το 2013, ενώ για πρώτη φορά τέθηκε θέμα συζήτησης των συντάξεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι για πρώτη φορά δόθηκε μεγάλη σημασία στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και επιδείχθηκε πραγματική βούληση από την Κυβέρνηση με την κατάθεση και ψήφιση από τη Βουλή σχετικών νομοσχεδίων. Πέραν αυτών έχουν παρθεί μέτρα για αύξηση των εσόδων και μείωση των λειτουργικών εξόδων του κράτους. Η Κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2011 αποφάσισε την παραχώρηση επιπρόσθετων κοινωνικών παροχών ύψους 23 εκατομμυρίων ευρώ ως αντιστάθμισμα προς τις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, από τις επιπτώσεις που θα είχαν στο βιοτικό τους επίπεδο η αύξηση που επεβλήθη στο ΦΠΑ στα τρόφιμα, γεγονός που η ΠΕΟ χαιρέτησε ως ένδειξη κοινωνικής ευαισθησίας. Παρά τα μέτρα που λήφθηκαν οι συνέπειες της κρίσης συνεχίστηκαν και μέσα στο 2011 και παρουσίασαν επιδείνωση μετά τα τραγικά γεγονότα στο Μαρί. Έτσι ενώ αρχικά ο ρυθμός ανάπτυξης υπολογίζετο στο 1,5% (πρόβλεψη ΔΝΤ 1,7%), μετά τα γεγονότα της 11ης Ιουλίου η πρόβλεψη αυτή αναθεωρήθηκε προς τα κάτω (0,5 %). Το 2011 από τους επί μέρους κλάδους της οικονομίας σημειώνουμε τις ιδιαίτερα θετικές επιδόσεις του τουρισμού. Ο αριθμός των τουριστών ανήλθε στα τουρίστες, 10% περισσότεροι από το Τα δε έσοδα σημείωσαν 13% αύξηση περίπου σε σύγκριση με το 2010, φθάνοντας το 1,8 δισεκ. ευρώ. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη μεγάλη αύξηση του τουρισμού από τη Ρωσία αλλά και στη μικρή ανάκαμψη των αφίξεων από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη σταθεροποίηση των αφίξεων από τις Σκανδιναβικές χώρες. Στους κλάδους της υλικής παραγωγήςκατασκευές και μεταποίηση-συνεχίστηκε η ύφεση, αφού επηρεάζονται από τη μειωμένη ζήτηση αλλά και τα διαχρονικά διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας. Ανεργία Η συνεχιζόμενη κρίση και ιδιαίτερα η στασιμότητα σε βασικούς τομείς της οικονομίας έχει αυξήσει 21

22 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 κατακόρυφα το δείκτη της ανεργίας. Κατά το 2011 το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 7.3% του εργατικού δυναμικού, σε σύγκριση με 6,2% που ήταν το Αυτό σημαίνει ότι 28,000 περίπου άνθρωποι δεν είχαν εργασία. Το 2012 αναμένεται ακόμη ψηλότερο ποσοστό ανεργίας. Κατ αρχήν πρέπει να πούμε ότι ολοκληρωμένη απάντηση στην ανεργία μπορεί να δοθεί κυρίως μέσα από την ανάκαμψη της οικονομίας, με ανάπτυξη, με επενδύσεις που θα διευρύνουν τον παραγόμενο πλούτο και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Ως ΠΕΟ θεωρούμε ότι η αντιμετώπιση της ανεργίας πρέπει να κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις Πρωτίστως μέσω της ανάπτυξης, που θα φέρει νέες θέσεις εργασίας και δεύτερο με την εκπόνηση προγραμμάτων και μέτρων που συμβάλλουν στη συγκράτηση της ανεργίας. Για την αναχαίτιση της ανεργίας, το Υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους έχει πάρει συγκεκριμένα μέτρα που έχουν βοηθήσει. Είναι όμως αναγκαίο να υιοθετηθούν περισσότερα. Η ΠΕΟ έχει υποβάλει συγκεκριμένες εισηγήσεις για αντιμετώπιση της ανεργίας, οι οποίες συνοψίζονται στις πιο κάτω: - Έμφαση στον τομέα της έρευνας και παροχή κινήτρων σε ερευνητικά κέντρα για να εργοδοτήσουν νέους με αυξημένα ακαδημαϊκά προσόντα που σήμερα είναι άνεργοι. - Εμπλοκή και ενεργός συμμετοχή του κοινωνικού τομέα της οικονομίας με βάση προγράμματα που δεν θα έχουν ως μόνο κριτήριο το κέρδος έτσι που να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας για τους άνεργους που θα έχουν και το στοιχείο της κοινωνικής εργασίας. - Ρήτρα απασχόλησης ώστε η χρησιμοποίηση δημόσιων πόρων από επιχειρήσεις να συνοδεύεται απαραίτητα από υποχρέωση δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. - Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για νέους πτυχιούχους σε θέματα ενέργειας, περιβάλλοντος και νέων τεχνολογιών. - Πρόγραμμα επιδότησης της επαγγελματικής κατάρτισης για νέους επιστήμονες και μακροχρόνια ανέργους. - Πρόγραμμα ενθάρρυνσης της νεανικής επιχειρηματικότητας. Χρειάζεται επίσης να προωθηθούν περαιτέρω μέτρα κοινωνικής στήριξης μακροχρόνια ανέργων. Στην αύξηση της ανεργίας, καθοριστικό ρόλο έχει η συνειδητή τακτική των εργοδοτών να στρέφονται στην εισαγωγή φτηνής εργατικής δύναμης από το εξωτερικό και να αντικαθιστούν μόνιμες και ρυθμισμένες θέσεις εργασίας με εργασία χωρίς δικαιώματα. Αυτή η στάση συνδέεται με μια γενικότερη προσπάθεια από πλευράς εργοδοτών να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να προωθήσουν την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και να επιτεθούν στα δικαιώματα των εργαζομένων και στις συλλογικές συμβάσεις. Δεν είμαστε διατεθειμένοι να επιτρέψουμε πισωγύρισμα στις εργασιακές σχέσεις. Θα προστατέψουμε την εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων. Σε αυτά τα πλαίσια χαιρετίζουμε την πρόσφατη ψήφιση από τη Βουλή της Νομοθεσίας που κατάθεσε η Κυβέρνηση, μετά από διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους, για την νομοθετική ενίσχυση του δικαιώματος οργάνωσης και διεύρυνσης του δικαιώματος πρόσβασης των αντιπροσώπων των εργαζομένων, η οποία αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη για τους εργαζόμενους και το συνδικαλιστικό κίνημα στον τόπο μας. Περαιτέρω, θα εργαστούμε συστηματικά και επίμονα, σε συνεργασία και με το υπόλοιπο Συνδικαλιστικό κίνημα ώστε να προωθήσουμε τα πιο κάτω: 22

23 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - Να δοθεί νομοθετικά η δυνατότητα στον εκάστοτε Υπουργό Εργασίας μέσα από μια διαδικασία που θα αποφασιστεί, να επεκτείνει με διάταγμα, την εφαρμογή της συλλογικής σύμβασης ενός κλάδου σε όλο τον κλάδο, και η εφαρμογή της σύμβασης να καθίσταται υποχρεωτική. - Να επεκταθεί σε όλους τους τομείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα η υποχρέωση των εργοληπτών έργων του δημοσίου να τηρούν τις συλλογικές συμβάσεις και μόνο τότε να δικαιούνται να αναλάβουν έργα. - Οι εργολήπτες έργων του δημοσίου όταν και εφόσον θα χρειάζονται προσωπικό γι αυτά τα έργα να έχουν υποχρέωση να απευθύνονται στις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης και όχι να απευθύνονται σε σκλαβοπάζαρα για φτηνή εργατική δύναμη. - Αυστηρότερη εφαρμογή των διαδικασιών και της πολιτικής για άδειες εργοδότησης εργαζομένων από τρίτες χώρες. - Να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς η διαδικασία πιστοποίησης προσόντων σε διάφορες ειδικευμένες θέσεις εργασίας ώστε να περιοριστεί η ασυδοσία της εργοδότησης ανθρώπων με μοναδικό κριτήριο την τιμή της εργασίας τους. - Στα πλαίσια αυτής της λογικής θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα υποχρεωτικής γνώσης της ελληνικής σε κάποια επαγγέλματα όπου κάτι τέτοιο δικαιολογείται. - Εντατικοποίηση των ελέγχων για παράνομη και αδήλωτη εργασία και θέσπιση αυστηρότερων ποινών για όσους εργοδότες απασχολούν παράνομα. Από τους μέχρι σήμερα ελέγχους διαπιστώνεται ότι το 1/3 περίπου εργάζονται αδήλωτα ή εργοδοτούνται παράνομα. - Προς αυτή την κατεύθυνση ενισχυτικά θα επιδράσει η ενίσχυση της νομοθεσίας των Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την οποία οι εργοδότες είναι πλέον υποχρεωμένοι να δηλώνουν την εργοδότηση εργαζομένων, από την πρώτη μέρα. Σημειώνουμε με έμφαση ότι για την ανάκαμψη της οικονομίας χρειάζεται να υπάρχει εργατική ειρήνη. Αυτή επιτυγχάνεται με την απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος εργασιακών σχέσεων το οποίο έχουμε κτίσει με πολλούς αγώνες, συλλογική εργασία και βασίζεται στο σεβασμό των θεσμών από όλους, στην συνεργασία των κοινωνικών εταίρων και στη λειτουργία των ελευθέρων συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας Δημόσια Οικονομικά Ενώ στις αρχές του 2011 στους προϋπολογισμούς του έτους τίθετο στόχος για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,5%, το έλλειμμα μέχρι το έτος 2011 ανήλθε στα -6% του ΑΕΠ Σε μια προσπάθεια προώθησης μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, η Κυβέρνηση μπήκε σε ένα διάλογο με τις Συντεχνίες και τους εργοδότες με στόχο την επίτευξη της όσο το δυνατό μεγαλύτερης συναίνεσης από τους κοινωνικούς εταίρους. Το συνδικαλιστικό κίνημα σ αυτό το διάλογο έδειξε υψηλό επίπεδο ευθύνης και σοβαρότητας και έχει κάνει συνειδητά σοβαρές υπερβάσεις, οι οποίες πιστεύουμε ότι εκτιμήθηκαν από την κοινωνία. Την ίδια υπευθυνότητα δεν έχουν δείξει δυστυχώς τόσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης όσο και οι εργοδότες. Στις 26 Αυγούστου του 2011 η Βουλή ψήφισε το Α πακέτο μέτρων με το οποίο η κυβέρνηση υπολογίζεται να εισπράξει 318 εκατ. ευρώ τα οποία θα συνέβαλλαν στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Περιλαμβάνουν συνολικές μισθολογικές και συνταξιοδοτικές εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων ύψους 148 εκ., και πρόσθετους φόρους συνολικού ύψους 170 εκ., που αντιστοιχούν με το 2% του κυπριακού ΑΕΠ. 23

24 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Α Πακέτο Μέτρων εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών 26 Αυγ.2011 Συντάξεις - 3 % μόνιμη συνεισφορά Αφορά μόνιμη συνεισφορά ύψους 3% από τους υπαλλήλους του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Με κοινή τροπολογία από ΔΗΚΟ και ΔΗΣΥ το ποσοστό της συνεισφοράς αυξήθηκε στο 3%, από το 2,5% που συμφωνήθηκε μεταξύ Κυβέρνησης και συντεχνιών. Ψήφισαν υπέρ ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΕΥΡΩΚΟ. ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ και Οικολόγοι τάχθηκαν εναντίον. Ο Νόμος δεν αφορά το ωρομίσθιο κυβερνητικό προσωπικό. Υπολογίζονται έσοδα 90 εκ. ετησίως. Ταμείο χήρων και ορφανών αύξηση στο 2%-μόνιμη συνεισφορά Αύξηση των περιοδικών εισφορών των υπαλλήλων για σκοπούς μεταβίβασης της σύνταξης στη χήρα ή χήρο και τέκνα σε περίπτωση θανάτου του υπαλλήλου από 0,75% και 1,75% σε 2%. Ο Νόμος δεν αφορά το ωρομίσθιο κυβερνητικό προσωπικό.υπολογίζονται έσοδα 24 εκ. ετησίως. Κλιμακωτή εισφορά για 2 χρόνια έκτακτη συνεισφορά Κλιμακωτή αποκοπή από τον μισθό των υπαλλήλων και συνταξιούχων του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Μέχρι 1500 ευρώ καμιά αποκοπή, από ευρώ μέχρι ευρώ θα αποκόπτεται ποσοστό 1,5%, από ευρώ μέχρι θα αποκόπτεται 2,5%., από μέχρι θα αποκόπτεται 3%, και από ευρώ και άνω ποσοστό 3,5%.Υπολογίζονται έσοδα 70 εκατ. ευρώ. Νόμος περί Εταιρειών 350 ευρώ ειδικό τέλος Επιβολή ειδικού τέλους στις εταιρείες ύψους 350 ευρώ ετησίως. Υπολογίζονται ετήσια έσοδα 70 εκατ. ευρώ. Έκτακτη εισφορά για την Άμυνα στους τόκους και μερίσματα. Αύξηση ποσοστού της έκτακτης εισφοράς για άμυνα από 10% σε 15% στους τόκους και από 15% σε 17% στα μερίσματα. Υπολογίζονται 65 εκ. ετησίως. Περί ακίνητης ιδιοκτησίας- αύξηση συντελεστών Μικρή αύξηση συντελεστών στη φορολογία ακινήτων. Προνοεί μείωση της μη φορολογούμενης αξίας από τις ευρώ σε ευρώ. Υπολογίζονται έσοδα 24,2 εκ. ευρώ. Φόρος Εισοδήματος αύξηση συντελεστή για ψηλά εισοδήματα Αύξηση του ποσοστού στο φορολογητέο εισόδημα που υπερβαίνει τις ευρώ ανά φορολογικό έτος για φυσικά πρόσωπα από 30% σε 35%. Υπολογίζονται έσοδα επιπρόσθετα έσοδα 5 εκ. ευρώ. ΦΠΑ για πρώτη κατοικία Πρόταση νόμου για μείωση του ΦΠΑ για πρώτη κατοικία στο 5% όταν ισχύουν κάποιες προϋποθέσεις. Έχει γίνει αναπομπή από τον Πρόεδρο. Ξαναψηφίστηκε με επουσιώδης τροποποιήσεις. Είναι σε εξέλιξη η συζήτηση. Β Πακέτο Μέτρων εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών Ακολούθησε ένα δεύτερο πακέτο μέτρων το οποίο προωθήθηκε και ψηφίστηκε στη Βουλή στο τέλος του 2011 και περιελάμβανε: Φορολογία ιδιωτικών υπαλλήλων Από την 1/1/2012 θα καταβάλλουν έκτακτη συνεισφορά προς το κράτος, εργαζόμενοι και αυτοτελώς εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, και συνταξιούχοι με απολαβές πέραν των 2500 και με ελάχιστη εισφορά ύψους 10 για περίοδο δύο ετών. Για απολαβές από 2500 μέχρι 3500 θα αποκόπτεται 2,5%, για 3500 μέχρι 4500 θα αποκόπτεται 3%, ενώ για απολαβές άνω των 4500 η αποκοπή θα είναι ύψους 3,5%. Οι ίδιες εισφορές ισχύουν και στο δημόσιο τομέα (που αντικαθιστούν το Α Πακέτο). 24