E π A π π ª π ÂÓÂÙÈÎ. TfiÌÔ B' º ÛÈÔÏÔÁ. AÓÙÈÁfiÓË Ô

Transcript

1 E π A π π ª π ÂÓÂÙÈÎ TfiÌÔ B' AÓÙÈÁfiÓË Ô º ÛÈÔÏÔÁ

2 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστηµών και Τεχνολογίας Πρόγραµµα Σπουδών ΣΠΟΥ ΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Θεµατική Ενότητα ΓENETIKH Τόµος B' Φυσιολογία ANTIΓONH ΛAZOY Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Τµήµατος Bιολογίας Aριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης ΠATPA 2001

3 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σχολή Θετικών Επιστηµών και Τεχνολογίας Πρόγραµµα Σπουδών ΣΠΟΥ ΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Θεµατική Ενότητα ΓENETIKH Τόµος B' Φυσιολογία Συγγραφή ANTIΓONH ΛAZOY Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Τµήµατος Bιολογίας Aριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Kριτική Aνάγνωση IΣI ΩPOΣ MΠEHΣ Καθηγητής Τµήµατος Bιολογίας Πανεπιστηµίου Aθηνών Ακαδηµαϊκός Υπεύθυνος για την επιστηµονική επιµέλεια του τόµου BAΣIΛHΣ MAPMAPAΣ Καθηγητής Τµήµατος Bιολογίας Πανεπιστηµίου Πατρών Επιµέλεια στη µέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση MAPIA POZITA TΣEΛEΠH Γλωσσική Επιµέλεια ΛOYΪZA MΠANTH Tεχνική Eπιµέλεια EΣΠI EK OTIKH E.Π.E. Καλλιτεχνική Επιµέλεια, Σελιδοποίηση TYPORAMA Συντονισµός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επιµέλεια των εκδόσεων ΟΜΑ Α ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΕΑΠ / ISBN: Kωδικός Έκδοσης: ΦYE 43/2 Copyright 1999 για την Ελλάδα και όλο τον κόσµο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Οδός Παπαφλέσσα & Υψηλάντη, Πάτρα Τηλ: (0610) , Φαξ: (0610) Σύµφωνα µε το Ν. 2121/1993, απαγορεύεται η συνολική ή αποσπασµατική αναδηµοσίευση του Βιβλίου αυτού ή η αναπαραγωγή του µε οποιοδήποτε µέσο, χωρίς την άδεια του εκδότη.

4 ÂÚÈ fiìâó Πρόλογος K º π 1 EÈÛ ÁˆÁ B ÛÈÎ ÓÓÔÈ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Tι είναι Φυσιολογία O Bιταλισµός Η µηχανιστική άποψη Οι βάσεις για τη σύγχρονη Φυσιολογία Aπό τα κύτταρα στα συστήµατα οργάνων Από το ωάριο στους ιστούς Τύποι ιστών Όργανα Συστήµατα οργάνων Bασικές αρχές της Φυσιολογίας Η λειτουργία βασίζεται στη δοµή Γενετική και Φυσιολογία Η διατήρηση της σταθερότητας του εσωτερικού περιβάλλοντος των οργανισµών Αρχή του August Krogh Oµοιοστατικός έλεγχος του εσωτερικού περιβάλλοντος Ανάδραση Ανταλλαγές µεταξύ περιβάλλοντος και κυττάρων ιάχυση Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 2 ÛÙ Ì Ù EappleÈÎÔÈÓˆÓ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Eπικοινωνία µεταξύ των κυττάρων... 35

5 6 ºY IO O IA Με ποιους τρόπους µεταδίδονται οι πληροφορίες Nευρικά κύτταρα Mεταφορά των πληροφοριών στο νευρικό κύτταρο Το δυναµικό της µεµβράνης Το δυναµικό δράσης Ιοντικά κανάλια Ιοντικοί µηχανισµοί κατά τη διάρκεια του δυναµικού δράσης ιάδοση του δυναµικού δράσης Συνάψεις Μετάδοση των παλµών µέσα από τις συνάψεις Μετασυναπτικά δυναµικά Τύποι συνάψεων ιαβιβαστές Xηµικοί µηνύτορες Oρµόνες Eνδοκυτταρική επικοινωνία Υποδοχείς χηµικών µηνυτόρων εύτεροι µηνύτορες Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 3 Â ÚÈÎfi ÛÙËÌ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Oργάνωση του Nευρικού Συστήµατος Τα κύτταρα του νευρικού συστήµατος Νευρικά κυκλώµατα Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα Νωτιαίος µυελός Ο εγκέφαλος Αισθητικές οδοί προς τον εγκέφαλο Κινητικές οδοί Αντανακλαστικά του νωτιαίου µυελού... 81

6 EPIEXOMENA Αυτόνοµο Nευρικό Σύστηµα Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 4 EÓ ÔÎÚÈÓ ÛÙËÌ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Γενικές αρχές της Φυσιολογίας του Eνδοκρινούς Συστήµατος Σύνθεση και αποθήκευση ορµονών Έκκριση των ορµονών Η αρνητική ανάδραση στον έλεγχο του ενδοκρινούς συστήµατος Χρόνος ηµιζωής και διάρκεια δράσης των ορµονών Μεταφορά των ορµονών στο αίµα Συγκέντρωση των ορµονών στο αίµα και µέθοδοι προσδιορισµού Φυσιολογικές επιδράσεις Μηχανισµοί δράσης των ορµονών Ενδοκρινείς αδένες Σύστηµα Yποθαλάµου Yπόφυσης Νευροϋπόφυση Αδενοϋπόφυση Υποθαλαµικός έλεγχος Αυξητική ορµόνη Προλακτίνη Θυρεοειδής αδένας Σύνθεση και έκκριση των θυρεοειδικών ορµονών Φυσιολογικές δράσεις των θυρεοειδικών ορµονών Oρµονική ρύθµιση της συγκέντρωσης του ασβεστίου Παραθυρεοειδείς αδένες ενεργοί µεταβολίτες της βιταµίνης D

7 8 ºY IO O IA Καλσιτονίνη Tα επινεφρίδια και οι ορµόνες τους Φλοιός των επινεφριδίων Μυελός των επινεφριδίων Ορµόνες των επινεφριδίων και stress Tο πάγκρεας και οι ορµόνες του Ινσουλίνη Γλουκαγόνο Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 5 M ÈÎfi Û ÛÙËÌ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Λειτουργία και τύποι των µυών Χαρακτηριστικά και λειτουργίες των µυών Τύποι µυϊκού ιστού Σκελετικός µυς οµή του σκελετικού µυός Ο µηχανισµός της µυϊκής σύσπασης Ο έλεγχος της σύσπασης Η ηλεκτροµηχανική σύζευξη Μηχανικές ιδιότητες του σκελετικού µυός Η ενεργητική της σύσπασης Μεταβολισµός του µυός Τύποι µυϊκών ινών Ο λείος µυς οµή των λείων µυϊκών κυττάρων Μηχανισµός σύσπασης του λείου µυός Νευρικός έλεγχος της σύσπασης του λείου µυός Ο καρδιακός µυς

8 EPIEXOMENA 9 Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 6 H K ÎÏÔÊÔÚ ÙÔ A Ì ÙÔ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Γενική οργάνωση του Kυκλοφορικού Συστήµατος Aίµα Kύτταρα Λειτουργίες Το πλάσµα Τα κύτταρα του αίµατος Η πήξη του αίµατος Η Καρδιά Ανατοµία της καρδιάς Κύτταρα της καρδιάς Ο καρδιακός κύκλος Παροχή της καρδιάς Ρύθµιση της παροχής της καρδιάς οµή και λειτουργία των αιµοφόρων αγγείων Αρτηρίες Τριχοειδή Φλέβες Η αρτηριακή πίεση Το λεµφικό σύστηµα Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 7 ÕÌ Ó ÙÔ OÚÁ ÓÈÛÌÔ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις

9 10 ºY IO O IA 7.1 Μηχανισµοί άµυνας Μη ειδικοί αµυντικοί µηχανισµοί (Μη ειδική ανοσία) Επίκτητος ή προσαρµοστική ειδική ανοσία Όργανα του ανοσοποιητικού συστήµατος Κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήµατος Αλληλοεπίδραση αντιγόνων µε κύτταρα Β και Τ Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη K º π 8 H AÓÙ ÏÏ Á AÂÚ ˆÓ Έννοιες κλειδιά, Εισαγωγικές παρατηρήσεις Tο Aναπνευστικό Σύστηµα Ανατοµία του αναπνευστικού συστήµατος Mηχανική της αναπνοής Αερισµός των πνευµόνων Εισπνοή και εκπνοή Όγκοι και χωρητικότητες του αναπνευστικού συστήµατος Mεταφορά και ανταλλαγή αερίων Μεταφορά του οξυγόνου στο αίµα Μεταφορά του διοξειδίου του άνθρακα Pυθµιστικοί µηχανισµοί και έλεγχος της αναπνοής Σύνοψη Kεφαλαίου Βιβλιογραφία Oδηγός για περαιτέρω µελέτη Απαντήσεις Aσκήσεων αυτοαξιολόγησης Eνδεικτικές απαντήσεις δραστηριοτήτων Eυρετήριο