ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΟΛΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΟΛΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ 1. Τι είναι η Βιοχημεία και με ποιες ενώσεις ασχολείται. 2. Πόσα και ποια στοιχεία αποτελούν συστατικά των κυττάρων. Ποια από αυτά απαντώνται σε μεγαλύτερη συχνότητα. 3. Τι είναι τα βιομόρια; 4. Ποιοι δεσμοί συμβάλουν στο σχηματισμό και τη σταθερότητα των διαφόρων βιομορίων; 5. Ποια είναι τα πρόδρομα μόρια που δομούν τα βιομόρια; 6. Πως μπορούν να ταξινομηθούν τα βιομόρια με σειρά αυξανόμενης πολυπλοκότητας; Να αναφέρετε δύο με τρία παραδείγματα σε κάθε περίπτωση. 7. Ποιες είναι οι σημαντικότερες κατηγορίες χημικών ενώσεων στις οποίες ανήκουν τα βιομόρια; 8. Ποια η σπουδαιότητα του νερού στους οργανισμούς; 9. Ποιες είναι οι σπουδαιότερες φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού και που οφείλονται αυτές; 10. Με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η ισορροπία στο ισοζύγιο του νερού; 11. Ποια άλατα υπάρχουν διαλυμένα μέσα στο νερό και ποιος ο σημαντικός ρόλος τους; 12. Ποια στοιχεία ονομάζονται ιχνοστοιχεία και ποια είναι αυτά; 13. Πως ονομάζονται και ποια η σπουδαιότητα των στοιχείων: σίδηρος, ψευδάργυρος, χαλκός, κοβάλ τιο, φθόριο, ιώδιο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο : ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΠΕΠΤΙΔΙΑ 14. Ποια η δομή των αμινοξέων; 15. Εκτός των δύο βασικών ομάδων (αμινομάδα και καρβοξυλομάδα) ποιες άλλες ομάδες μπορούν να περιέχουν στο μόριό τους τα αμινοξέα; 16. Σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται τα αμινοξέα ανάλογα με τη πολικότητα της ομάδας R. Να αναφέρετε παραδείγματα. 17. Από πού προμηθεύεται ο ανθρώπινος οργανισμός τα αμινοξέα για τη σύνθεση των πρωτεϊνών; 18. Ποια αμινοξέα ονομάζονται μη απαραίτητα, ποια απαραίτητα και ποια ημιαπαραίτητα. Να αναφέρετε τα απαραίτητα αμινοξέα. 19. Τι γνωρίζεται για τον αμφολυτικό χαρακτήρα των αμινοξέων. 20. Από τι εξαρτάται η συμπεριφορά των αμινοξέων και ποια μορφή παίρνουν αυτά σε κάθε περίπτωση; 21. Σε ποια μορφή βρίσκονται τα αμινοξέα σε υδατικό διάλυμα και σε κρυσταλλική μορφή; 22. Τι είναι το ισοηλεκτρικό σημείο σε ποια μορφή βρίσκεται το αμινοξύ και ποια τα χαρακτηριστικά του; 23. Ποια η κινητικότητα των αμινοξέων ανάλογα με το ph στο οποίο βρίσκονται; 24. Να περιγράψετε τη δημιουργία του πεπτιδικού δεσμού. 25. Ποια είναι η πλέον χαρακτηριστική χρωστική αντίδραση των αμινοξέων και σε τι χρησιμεύει αυτή; 26. Πως σχηματίζονται τα περισσότερα πεπτίδια στον άνθρωπο αλλά και στους άλλους ανώτερους οργανισμούς; 27. Ποιος είναι ο βιολογικός ρόλος των πεπτιδίων; Να αναφέρετε παραδείγματα 28. Τι είναι η καλσιτονίνη και ποιος ο βιολογικός της ρόλος; 29. Τι είναι τα νευροπεπτίδια και οι εγκεφαλίνες;

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ 30. Τι είναι τα λευκώματα και γιατί ονομάζονται έτσι; 31. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνουμε τις πρωτεΐνες με κριτήριο τα προϊόντα υδρόλυσής τους; 32. Τι είναι τα πρωτεΐδια και τι μπορεί να είναι αυτά; 33. Ποιες είναι οι δυνατές δομές μιας πρωτεΐνης; 34. Τι είναι η πρωτοταγής δομή μιας πρωτεΐνης και ποια η μεθοδολογία εύρεσης της πρωτοταγούς της δομής; 35. Να περιγράψετε αναλυτικά τη μέθοδο Edman για την εύρεση της πρωτοταγούς δομής μιας πρωτεΐνης 36. Τι γνωρίζεις για τη δευτεροταγή δομή μιας πρωτεΐνης; Με ποιο τρόπο γίνεται η μελέτη αυτής; 37. Με ποιο τρόπο και με τι δεσμούς η πρωτεΐνη παίρνει τη μορφή της α-έλικας και τη μορφή της β-πτυχωτής επιφάνειας; 38. Ποιες δυνάμεις συμμετέχουν στη δημιουργία της δευτεροταγούς δομής μιας πρωτεΐνης; 39. Τι είναι η τριτοταγής δομή μιας πρωτεΐνης και ποιοι δεσμοί συμβάλλουν στη δημιουργία της; 40. Σε τι συνίσταται η τεταρτοταγής δομή μιας πρωτεΐνης ; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα 41. Ποιο είναι το τελικό σχήμα που μπορεί να έχει μια πρωτεΐνη και ποιες οι ιδιότητες των πρωτεϊνών ανάλογα με αυτό; 42. Ποιες οι ιδιότητες των σφαιρικών και των ινωδών πρωτεϊνών; Να αναφέρετε παραδείγματα. 43. Τι γνωρίζετε για τη διαλυτότητα των πρωτεϊνών; 44. Ποια η συμπεριφορά των πρωτεϊνών σε όξινο ή σε βασικό περιβάλλον; 45. Τι ονομάζουμε υδρόλυση τω πρωτεϊνών και πως μπορεί να γίνει αυτή; 46. Τι είναι οι πρωτεάσες; 47. Τι ονομάζουμε μετουσίωση πρωτεϊνών και πως μπορεί να γίνει αυτή; Να αναφέρετε παραδείγματα. 48. Τι είναι η αντίδραση διουρίας και που χρησιμοποιείται αυτή; 49. Ποιος είναι ο βιολογικός ρόλος των πρωτεϊνών; Να αναφέρετε τουλάχιστον επτά ρόλους 50. Ποιο είναι το κύριο συστατικό του μυϊκού ιστού και ποιος ο ρόλος της κάθε πρωτεΐνης που συμμετέχει σ αυτόν; 51. Ποιος ο ρόλος της γλυκαγόνης και ινσουλίνης και που παράγονται αυτές; 52. Να αναφέρετε δύο ορμόνες που ρυθμίζουν τη συγκέντρωση του σακχάρου στο αίμα (μονάδες 4) και το όργανο από το οποίο εκκρίνονται ( μονάδες 2) Θέμα 4.3 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Ποιες πρωτεΐνες έχουν μεταφορικό ρόλο στον άνθρωπο; 54. Ποια η σχέση αντιγόνου αντισώματος. Ποια είναι η πρωτεΐνη; 55. Να αναφέρετε παράδειγμα πρωτεΐνης που έχει αποθηκευτικό ρόλο. 56. Ποιος ο ρόλος των πρωτεϊνών στη κυτταρική μεμβράνης; 57. Πως είναι δυνατό τα πρωτεϊνικά μόρια, που όλα αποτελούνται από τα ίδια δομικά συστατικά, τα αμινοξέα, να έχουν τόσο διαφορετικές ιδιότητες; 58. Ο ρόλος των πρωτεϊνών με ποια δομή τους κυρίως σχετίζεται; 59. Από την υδρόλυση ενός πεπτιδίου με το ένζυμο Α προκύπτουν τα παρακάτω τέσσερα ολιγοπεπτίδια. Asp Tyr Ala Lys, Leu Trp Gly His, Gly Arg, Ala Glu Arg Με υδρόλυση του ιδίου πεπτιδίου με το ένζυμο Β προκύπτουν τα παρακάτω τρία ολιγοπεπτίδια

3 Ala Lys Ala Glu Arg leu Trp, Gly Arg Asp Tyr, Gly His. α. Να κατασκευαστεί ο πεπτιδικός χάρτης των επικαλυπτόμενων θραυσμάτων. (μονάδες 7) β. Να βρεθεί η πρωτοταγής δομή του αρχικού πεπτιδίου. (μονάδες 3) γ. Πάνω στη πρωτοταγή δομή να δείξετε με βέλη τους πεπτιδικούς δεσμούς που διασπώνται από το ένζυμο Α. (μονάδες 3) δ. Σε ένα στάδιο της ανάλυσης απομονώνεται το τριπεπτίδιο Ala Gly Arg,το οποίο υδρολύεται πλήρως με HCl. Το διάλυμα που προκύπτει ρυθμίζεται έτσι ώστε να αποκτήσει ph = 6. Αν στο διάλυμα αυτό διαβιβαστεί ηλεκτρικό ρεύμα, τότε να προσδιορίσετε την κατεύθυνση μετακίνησης κάθε αμινοξέος (προς το θετικό ή προς το αρνητικό ηλεκτρόδιο). (μονάδες 3) τι Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 9) Δίνονται τα ισοηλεκτρικά σημεία (pi) των αμινοξέων: Glu : pi = 3,2 Ala : pi = 6 Arg: pi = 10,8 Θέμα 4 ο Εξετάσεις Κατά την υδρόλυση ενός τετραπεπτιδίου με διάλυμα HCl, προκύπτουν δύο μόρια γλυκίνης (Gly) και δύο μόρια αλανίνης (Ala). χρησιμοποιώντας τα σύμβολα Gly και Ala, να γράψετε την αλληλουχία των αμινοξέων κάθε πιθανού τετραπεπτιδίου. (μονάδες 6) Θέμα 4.1 Εξετάσεις 2001 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο : ΕΝΖΥΜΑ 62. Τι πρέπει να συμβεί ώστε να γίνει μια χημική αντίδραση; 63. Τι ονομάζεται ενέργεια ενεργοποίησης και πως επηρεάζει αυτή την αντίδραση; 64. Τι είναι κατάλυση, καταλύτης; Πως επιτυγχάνεται αυτή; 65. Τι είναι τα ένζυμα ποιος ο ρόλος τους στο κύτταρο και πως επιτυγχάνετε αυτός ; 66. Γιατί τα ένζυμα, ενώ στον οργανισμό γίνονται χιλιάδες αντιδράσεις, απαντώνται μέσα στο κύτταρο σε πολύ μικρές ποσότητες; 67. Τι γνωρίζετε για την εξειδίκευση των ενζύμων; 68. Τι είναι συνένζυμο, αποένζυμο, ολοένζυμο; 69. Τι είναι υπόστρωμα, προϊόν, ενεργό κέντρο; 70. Πως δρουν τα ένζυμα; 71. Με ποιους τρόπους το υπόστρωμα μπορεί να συνδεθεί στο ενεργό κέντρο; 72. Πως εξηγείται η εξειδίκευση της πρόσδεσης του υποστρώματος στο ένζυμο; 73. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ταχύτητα των ενζυμικών αντιδράσεων και με ποιο τρόπο; 74. Πώς μετρούμε την ενεργότητα ενός ενζύμου και πως επιτυγχάνεται αυτό; 75. Τι ονομάζουμε ταχύτητα αντίδρασης ποια η μονάδα της και πως γίνεται η μέτρησή της ; 76. Πώς μεταβάλλεται η ταχύτητα μιας ενζυμικής αντίδρασης συναρτήσει της συγκέντρωσης του υποστρώματος, εάν όλοι οι άλλοι παράγοντες διατηρούνται σταθεροί; 77. Να γίνει η καμπύλη μεταβολής της ταχύτητας μιας ενζυμικής αντίδρασης συναρτήσει της συγκέντρωσης του υποστρώματος. Τι πληροφορίες παίρνουμε από το διάγραμμα. Πως εξηγούνται αυτές; E 78. α. Δίνεται η ενζυμική αντίδραση: S P, όπου S= υπόστρωμα, Ρ= προϊόν και Ε= ένζυμο.

4 Να γράψετε την εξίσωση Michaelis-Menten που δίνει την ταχύτητα της αντίδρασης αυτής (4μονάδες) Ποια σχέση προκύπτει από την εξίσωση αυτή όταν η ταχύτητα της αντίδρασης είναι ίση με το μισό της μέγιστης ταχύτητας; (μονάδες 3) β. Ποια πληροφορία μας δίνει η τιμή της σταθερά Michaelis (Km) ως προς τον βαθμό συγγένειας ενζύμου A υποστρώματος E γ. Στην ενζυμική αντίδραση S P, προστίθεται ένα συναγωνιστικός αναστολέας. Ποια είναι η επίδραση της προσθήκης αυτής στη σταθερά Michaelis (Km) του ενζύμου ως προς το υπόστρωμα καθώς και στην τιμή της μέγιστης ταχύτητας της ενζυμικής αντίδρασης; (μονάδες 4) Θέμα 4.1 Εξετά σεις Ποιες σταθερές χαρακτηρίζουν μια ενζυμική αντίδραση και ποιες πληροφορίες δίνει η κάθε μία; 79. Τι είναι και πως δρουν οι ενζυμικοί αναστολείς; 80. Να περιγράψετε αναλυτικά τον τρόπο δράσης ενός συναγωνιστικού αναστολέα, καθώς και τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η συναγωνιστική αναστολή. 81. Σε μια απλή ενζυμική αντίδραση προστίθεται ένας συναγωνιστικός αναστολέας. α. να περιγράψετε τον τρόπο δράσης του αναστολέα αυτού. (μονάδες 6) β. Να αναφέρετε τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η έκταση της παραπάνω αναστολής (μονάδες 3) Θέμα 3.5 Εξετάσεις Κατά τη συναγωνιστική αναστολή πως μεταβάλλεται η Km και η Vmax του ενζύμου. Να γίνει και το σχετικό διάγραμμα. 83. Να περιγράψετε αναλυτικά τον τρόπο δράσης ενός μη-συναγωνιστικού αναστολέα, καθώς και τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η μη-συναγωνιστική αναστολή. 84. Κατά τη μη-συναγωνιστική αναστολή πως μεταβάλλεται η Km και η Vmax του ενζύμου. Να γίνει και το σχετικό διάγραμμα. 85. Να περιγράψετε αναλυτικά δίνοντας και ένα παράδειγμα τη ρύθμιση με ανάδραση 86. Ορισμένες ενώσεις που ρυθμίζουν την ενεργότητα ενός ενζύμου ονομάζονται αλλοστερικοί τροποποιητές. i. να γράψετε πως δρα ένας αλλοστερικός τροποποιητής (μονάδες 6) Θέμα 4.2 Εξετάσεις Τι ονομάζουμε αλλοστερική μετάπτωση και τι αποτελέσματα προκαλεί; 88. Τι γνωρίζετε για τα ισοένζυμα; 89. Τι είναι οι προσθετικές ομάδες και ποια η διαφορά τους από τα συνένζυμα; Να αναφέρετε παραδείγματα προσθετικών ομάδων. 90. Ποια είναι η δομή, η δράση και ο πιο σημαντικός ρόλος του ΑΤΡ; 91. Τι γνωρίζετε για τις βιταμίνες (ορισμός, που τις βρίσκει ο οργανισμός, ποσότητα που χρειάζεται, ονοματολογία κλπ) 92. Ποιες βιταμίνες είναι λιποδιαλυτές και ποιες υδατοδιαλυτές; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο : ΝΟΥΚΛΕΪΚΑ ΟΞΕΑ 93. Ποιο είναι το γενετικό υλικό του ανθρώπινου οργανισμού και τι πληροφορίες περιέχει; Τι ελέγχει με αυτές; 94. Ποια η δομή των νουκλεοτιδίων; 95. Ποιες βάσεις μετέχουν στη δομή των νουκλεοτιδίων, σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται;

5 97. Ποια η δομή των πεντοζών του DNA και RNA; Τι είναι νουκλεοσίδιο, ποια νουκλεοσίδια γνωρίζεις; 98. Ποια είναι η δομή της μονοφωσφορικής, της δισφωσφορικής και της τριφωσφορικής αδενοσίνης; 99. Πως δημιουργείται η νουκλεοτιδική αλυσίδα; 100. Να εξηγήσετε γιατί η αλληλουχία των βάσεων στην πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα γράφεται προς την κατεύθυνση Ποια η δομή του DNA σύμφωνα με του μοντέλο των Watson και Crick; 102. Ποιοι οι τύποι, η δομή και ο ρόλος του RNA Ποιος ο ρόλος του RNA εκτός της πρωτεϊνοσύνθεσης; 104. Τι είναι οι RNA ιοί, αναφέρετε παραδείγματα ιών. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ο : ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ 105. Τι αποτελεί η τροφή για τους ζωντανούς οργανισμούς 106. Σε τι χρειάζονται τα δομικά υλικά που εξασφαλίζει οργανισμός από την τροφή; 107. Τι ονομάζουμε μεταβολισμό, καταβολισμό, αναβολισμό; 108. Ποια είναι η δομή και ο ρόλος του ATP; Πως σχηματίζεται το ATP στις διάφορες κατηγορίες των οργανισμών; 109. Που χρησιμοποιείται η ενέργεια που απελευθερώνεται κατά την υδρόλυση του ATP; 110. Να περιγράψετε σχηματικά τη μεταβολική πορεία του καταβολισμού Ποια ένζυμα χρησιμοποιούνται κατά τον καταβολισμό; Ποιες μετατροπές συμβαίνουν σ αυτά και ποιο το τελικό όφελος για τον οργανισμό; 112. Τι είναι και που γίνεται η οξειδωτική φωσφορυλίωση 113. Να περιγράψετε σχηματικά τη μεταβολική πορεία του αναβολισμού Ποιο ένζυμο χρησιμοποιείται κυρίως σ αυτή τη μεταβολική πορεία και πως σχηματίζεται αυτό στους αυτότροφους και τους ετερότροφους οργανισμούς; 115. Σε ποια κατηγορία ενώσεων ανήκουν τα συνένζυμα που χρησιμοποιούνται στις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις του μεταβολισμού; 116. Ποια είναι τα κυριότερα συνένζυμα που χρησιμοποιούνται στις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις του μεταβολισμού; Να περιγράψετε με αντιδράσεις την οξειδοαναγωγική τους δράση Τι είναι ο δρόμος των φωσφορικών πεντοζών; 118. Να περιγράψετε αναλυτικά τα στάδια της μεταβολικής πορείας παραγωγής ενέργειας από την οξείδωση των τροφών Σε ποιο δεσμό εντοπίζετε η ενέργεια στο ακετυλοσυνένζυμο Α; 120. Σε ποιο στάδιο της παραπάνω μεταβολικής πορείας παράγεται ΑΤΡ; 121. Ποιες είναι οι δύο κύριες αποστολές που έχει να εκπληρώσει ο μεταβολισμός; 122. ποιο είναι οι κυριότεροι τρόποι ρύθμισης του μεταβολισμού; 123. Ποια είναι η μεταβολική εξειδίκευση των διαφόρων οργάνων στους ανώτερους ευκαρυωτικούς οργανισμούς π.χ. άνθρωπος; 124. Να δημιουργήσετε ένα σχήμα με το οποίο να περιγράφετε τη μεταβολική πορεία παραγωγής ενέργειας από την οξείδωση των τροφών Τι είναι η διαμερισματοποίηση του κυττάρου και ποια η σημασία της για τον μεταβολισμό; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα διαμερισματοποίησης.

6