ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτου Πανταζή

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτου Πανταζή"

φώλος Μπότσαρης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτου Πανταζή - Εισαγωγη: Μέσα στην περιοχή του χωριού µας, όπου έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν οι Κωσταλεξιώτες, προέκυψαν, µε την πάροδο των αιώνων, διάφορα τοπωνύµια, τα οποία τους χρησίµευαν για τη µεταξύ των συνεννόηση, όσον αφορά τα βιώµατα που είχαν σχέση µε την υπ όψη περιοχή. Τα τοπωνύµια αυτά αποτελούν µία εξαίρετη, µοναδική και πολύτιµη πολιτιστική και λαϊκή παράδοση. Από τη µελέτη των ονοµασιών των τοπωνυµίων της περιοχής µας σχηµάτισα την άποψη ότι, αυτές, είναι προϊόν και δηµιούργηµα της ανθρώπινης νόησης και σκέψης, οι οποίες συλλαµβάνουν και συνδυάζουν τους διάφορους παράγοντες, οι οποίοι επιδρούν επάνω στα εδαφικά σηµεία και διαµορφώνουν, τελικά, τις ονοµασίες των. Αυτή η νόηση και σκέψη είναι έµφυτες λειτουργίες στον εγκέφαλο των απλών ανθρώπων και είναι εκείνες που δηµιουργούν και διαµορφώνουν την άκρως ενδιαφέρουσα, ασυναγώνιστη, απαράµιλλη, ασύγκριτη και παραγωγική λαϊκή σοφία. Από τα ανωτέρω καταφαίνεται σαφέστατα ότι, κάθε τοπωνύµιο, εµπεριέχει, εν δυνάµει, πολιτιστικά, λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία, τα οποία απορρέουν από διάφορα συµβάντα - τα οποία έχουν λάβει χώρα σ αυτά - από τη µορφολογία του εδάφους, από τις καιρικές συνθήκες και από τις δραστηριότητες και τις σχέσεις των ανθρώπων µε αυτά. Τα ανωτέρω στοιχεία συνιστούν την ταυτότητά των τοπωνυµίων και, συνάµα, ένα σηµαντικό µέρος της κληρονοµιάς, που αφήνουν οι παλαιότεροι στους νεώτερους. Αυτή η κληρονοµιά συνιστά µία σηµαντική συµβολή στην δηµιουργία και της ταυτότητας των νέων ανθρώπων, που ζουν στην ίδια περιοχή. Αυτή την κληρονοµιά έχουµε χρέος και καθήκον να την ανακαλύψουµε, να την καταγράψουµε, να την διατηρήσουµε και να την προβάλλουµε σαν έναν συνδετικό κρίκο του παρελθόντος µε το παρόν. Αυτό επιχειρούµε να πραγµατοποιήσουµε µε την παρούσα εργασία. Η απλή, όµως, αναφορά των ονοµασιών των τοπωνυµίων δεν αποτελεί ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του θέµατος. Είναι απαραίτητο να συµπληρώνεται και µε την αναφορά της θέσεως, του καθ ενός από αυτά, µέσα στη γενικότερη Κωσταλεξιώτικη περιοχή. - Προσδιορισµός της ονοµασίας και της θέσεως των τοπωνυµίων: Για τον προσδιορισµό της θέσεως των τοπωνυµίων χρησιµοποιήθηκαν επίγειες φωτογραφίες, πλάγιες και κατακόρυφες αεροφωτογραφίες και φωτογραφίες από το. Ολόκληρη η Κωσταλεξιώτικη περιοχή κατανεµήθηκε σε τµήµατα ανάλογα µε τη φύση του εδάφους και τις δυνατότητες των παρεχοµένων φωτογραφικών µέσων. Με τη µεθοδολογία αυτή, κάθε µία από τις ανωτέρω, πάσης φύσεως, φωτογραφίες, απεικονίζει συγκεκριµένο εδαφικό διαµέρισµα µε τα, εντός αυτού,

Παναγιώτου Πανταζή - Εισαγωγη: Μέσα στην περιοχή του χωριού µας, όπου έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν οι Κωσταλεξιώτες, προέκυψαν, µε την πάροδο των αιώνων, διάφορα τοπωνύµια, τα οποία τους χρησίµευαν

2 τοπωνύµια. Οι φωτογραφίες αυτές αποτέλεσε, κάθε µία χωριστά, ιδιαίτερο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Οι θέσεις και ονοµασίες των τοπωνυµίων σηµειώνονται, στα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, ως εξής: α. Σε ορισµένα, από αυτά, καταδεικνύεται, η θέση, κάθε τοπωνυµίου, µε ένα βέλος και λαµβάνει έναν α/α, που ισχύει µόνο για το συγκεκριµένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ και, ο οποίος είναι ανεξάρτητος από την αλφαβητική σειρά του, όπως θα αναφέρουµε, κατωτέρω εµφανιζόµενο πίνακα, στα ΤΜΗΜΑΤΑ του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι». Στην περίπτωση αυτή, κάθε ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της ανωτέρω µορφής, συνοδεύεται και από έναν πίνακα, στον οποίο αναγράφεται η ονοµασία των τοπωνυµίων µε τη σειρά των α/α, που έχουν λάβει στο ίδιο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. β. Σε άλλα ΠΑΡΑΡΤΜΑΤΑ, η θέση των τοπωνυµίων, προσδιορίζεται µε ένα βέλος και ένα α/α. Οι ονοµασίες των τοπωνυµίων αναγράφονται επάνω στο ίδιο το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Τα συνταχθέντα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ είναι δέκα (10) και φαίνονται στον επόµενο πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΣΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΩΝ Ε ΑΦΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΝΤΑΙ Σ ΑΥΤΟ. Α/Α 1. ΠΑΡΑΡΤΗ- ΜΑ «Α» 2. «Β» 3. «Γ» «Ε» 6. «ΣΤ» 7. «Ζ» Κάµπος 8. «Η» 9. «Θ» ΜΕΡΟΣ Ε ΑΦΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΝ Ορεινή Περιοχή Βορείως Αγριόβριζας Βόρεια Πλαγιά Αγριόβριζας Παναγία - Αλογοβορός Βουλιάγµατα - Αύλακα - Ποτιστικά Χωράφια Εντός Κωσταλεξίου Μέσα και έξω από το Κωσταλέξι ΕΙ ΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Επίγεια Φωτογραφία Πλάγια Αεροφωτογραφία 1962 Πλάγια Αεροφωτογραφία έτους

σειρά του, όπως θα αναφέρουµε, κατωτέρω εµφανιζόµενο πίνακα, στα ΤΜΗΜΑΤΑ του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι».

3 10 «Ι» ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι» ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΠΡΩΤΟ ΕΥΤΕΡΟ ΤΡΙΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑΤΩΝ α/α 1 (Του Αγά η Λάκα) µέχρι τοπωνύµιο α/α 44 ( ιάσελο) α/α 45 ( ραγασιές) µέχρι τοπωνύµιο α/α 83 (Μανδριά) α/α 84 () µέχρι τοπωνύµιο α/α 106 (Πλατεία - Ράχη) α/α 107 (Πλύστρες) µέχρι τοπωνύµιο α/α 136 (Ψωριάρα). - Ιστορικά, λαογραφικά και πολιτιστικά στοιχεία των τοπωνυµίων: Η αντιµετώπιση του ανωτέρω θέµατος έγινε µε τη σύνταξη του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι». Λόγω της µεγάλης έκτασης του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ, αυτού, χωρίστηκε σε τέσσαρα ΤΜΗΜΑΤΑ (ΠΡΩΤΟ, ΕΥΤΕΡΟ, ΤΡΙΤΟ, και ΤΕΤΑΤΡΟ) όπως αναφέρονται στον ανωτέρω πίνακα. Σε κάθε ένα από τα ανωτέρω ΤΜΗΜΑΤΑ (του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι») αναφέρονται τα ακόλουθα: α. Ο α/α κάθε τοπωνυµίου. Τα τοπωνύµια αναφέρονται, κατ απόλυτη αλφαβητική σειρά, στη Νεοελληνική Γλώσσα και, εντός παρενθέσεως, στο Ρουµελιώτικο Γλωσσικό Ιδίωµα. β. Το έτυµο της ονοµασίας κάθε τοπωνυµίου, δηλαδή η αρχική προέλευση της λέξεως της ονοµασίας και η αρχική της έννοια. Τούτο γίνεται για να αναδειχθεί η πολιτιστική σηµασία της ονοµασίας του τοπωνυµίου. γ. Η θέση του τοπωνυµίου, αναφέροντας το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ από «Α» - «Θ») και τον α/α τον οποίο έχει λάβει σ αυτό. στο οποίο είναι καταγεγραµµένη αυτή και ο α/α τον οποίο έχει λάβει. Τούτο σηµαίνει ότι, από ένα οποιοδήποτε τοπωνύµιο των ΤΜΗΜΑΤΩΝ του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι», µπορούµε να µεταπηδήσουµε σε οποιοδήποτε από τα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ «Α» µέχρι «Θ», για βρούµε τη θέση του εξεταζοµένου τοπωνυµίου µέσα στην Κωσταλεξιώτικη περιοχή. 3

- Ιστορικά, λαογραφικά και πολιτιστικά στοιχεία των τοπωνυµίων: Η αντιµετώπιση του ανωτέρω θέµατος έγινε µε τη σύνταξη του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι».

4 δ. Η προέλευση της ονοµασίας, τα ιστορικά λαογραφικά και λοιπά πολιτιστικά στοιχεία, κάθε τοπωνυµίου, αναφέρονται στο βαθµό, που το επιτρέπουν οι υφιστάµενες πηγές και η σωζόµενη Λαϊκή Παράδοση. - Ο αριθµός των τοπωνυµίων και η γλωσσική της προέλευση. Από τη µελέτη των ΤΜΗΜΑΤΩΝ του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι» προκύπτουν τα ακόλουθα στοιχεία: Τα τοπωνύµια και σύνθεσή τους: Ο αριθµός των τοπωνυµίων και η σύνθεσή τους, από απόψεως λέξεων που χρησιµοποιούνται για τη διατύπωση της ονοµασίας των, φαίνονται στον επόµενο πίνακα: ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Σύνολο τοπωνυµίων 136 Λέξεις που χρησιµοποιούνται για το σχηµατισµό των ονοµασιών των 186 τοπωνυµίων Η γλωσσική προέλευση των λέξεων: Θα τη δούµε στον επόµενο πίνακα: ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ ΤΗΣ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Α/Α ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΛΕΞΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ 1 Ελληνική ,38 % 2 Λατινική % 3 Τουρκική 8 4,56 % 4 Σλαβική 5 2,60 % 5 Ιταλική 3 1,60 % 6 Αιγυπτιακή % 7 Αλβανική % 8 Βουλγαρική % 9 Εβραϊκή % 10 Αγνώστου προελεύσεως 4 2,28 % ΣΥΝΟΛΟ % Από τον ανωτέρω πίνακα εξάγουµε τα ακόλουθα: Η Ελληνική διατηρεί το συντριπτικό προβάδισµα µε ποσοστό 81,38 %. Το ποσοστό αυτό σηµαίνει ότι οι Έλληνες, παρά την µακραίωνη ρωµαϊκή και τουρκική κατοχή και την εισβολή, κατά καιρούς, Σλάβων και Αλβανών, διατήρησαν την καθαρότητα της γλώσσας τους. Και τούτο το γράφω, διότι, οι ονοµασίες των τοπωνυµίων, αποτελούν την καλύτερη ένδειξη της αυθεντικότητας της Ελληνικής γλώσσας και του µικρού βαθµού επηρεασµού της από τις ξένες γλωσσικές επιδράσεις. 4

Από τη µελέτη των ΤΜΗΜΑΤΩΝ του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Ι» προκύπτουν τα ακόλουθα στοιχεία: Τα τοπωνύµια και σύνθεσή τους: Ο αριθµός των τοπωνυµίων και η σύνθεσή τους, από απόψεως λέξεων που χρησιµοποιούνται

5 Από τις ξένες γλωσσικές επιδράσεις, αν εξαιρέσουµε τη Λατινική - µε 10 λέξεις και ποσοστό 5,70 % - και την Τουρκική - µε 8 λέξεις και ποσοστό 4,56 % - οι άλλες είναι ασήµαντες. Η επίδραση της Λατινικής προέρχεται τόσο από την ρωµαϊκή κατάκτηση, όσο και από την πολιτιστική κληρονοµιά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Παρά ταύτα, όµως, δεν παύει να αποτελεί ένα πολύ µικρό ποσοστό. Η τουρκική επίδραση οφείλεται στην µακραίωνη τουρκική κατάκτηση και την παντελή έλλειψη εκπαιδεύσεως στην οποία είχαν καταδικασθεί, οι Έλληνες, κατά τη διάρκειά της. Αν λάβουµε υπ όψη τη µικρή επίδρασή της, µπορούµε να θαυµάσουµε την αντοχή της γλώσσας µας στη διείσδυση της τουρκικής γλώσσας. Η σλαβική επίδραση είναι ελάχιστη µε 5 λέξεις και ποσοστό 2,60 % Τούτο έχει ιδιαίτερη σηµασία, διότι αποδεικνύει ότι, η κατά καιρούς διείσδυση Σλάβων στις Ελληνικές χώρες, δεν άφησε καµία πολιτιστική επίδραση, αφού, το µόνο το οποίο απέµεινε, από αυτούς, είναι οι ονοµασίες ελαχίστων τοπωνυµίων και τίποτε άλλο. Για την ιστορία και µόνο σας παραθέτω τον επόµενο πίνακα µε τις ξενικές λέξεις: 5

Η τουρκική επίδραση οφείλεται στην µακραίωνη τουρκική κατάκτηση και την παντελή έλλειψη εκπαιδεύσεως στην οποία είχαν καταδικασθεί, οι Έλληνες, κατά τη διάρκειά της.

Σχετικά έγγραφα

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΑΤΟ ΒΑΘΙΕΣ ΛΑΚΕΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΑΤΟ ΒΑΘΙΕΣ ΛΑΚΕΣ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτη Πανταζή. Στις Βαθιές Λάκες βρέθηκαν σηµαντικότατα ευρήµατα, τα οποία θεωρείται σκόπιµο να παρουσιασθούν και να αναλυθούν. Τα ευρήµατα αυτά είναι