Business insight: Η παγκόσμια δραστηριότητα εξαγορών και συγχωνεύσεων. Grant Thornton International Business Report 2014

Transcript

1 Business insight: Η παγκόσμια δραστηριότητα εξαγορών και συγχωνεύσεων Grant Thornton International Business Report 2014

2 Επισκόπηση Η έρευνα International Business Report της Grant Thornton για το 2014, τονίζει την ολοένα αυξανόμενη σημασία των εξαγορών και συγχωνεύσεων για την επίτευξη ανάπτυξης. Υπάρχει μία σαφής παραδοχή από τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα, ότι οι εξαγορές είναι απαραίτητες για να υποστηρίζουν τις υφιστάμενες δραστηριότητες. Δραστηριότητα εξαγορών & συγχωνεύσεων Διασυνοριακές συμφωνίες Περίπου το 40% των επιχειρήσεων παγκοσμίως που εξαγορών & συγχωνεύσεων παραμένει σταθερά έλαβαν μέρος στην έρευνα, ανέφεραν ότι εξετάζουν στο 39% φέτος, αλλά υψηλότερα από το 33% που την πραγματοποίηση μία ή περισσότερων εξαγορών σημειώθηκε δύο χρόνια πριν. μέσα στο 2013, ενώ το 20% αυτών εξετάζει Τη στιγμή που πολλές επιχειρήσεις λειτούργησαν συγκρατημένα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η έρευνα μας αποκαλύπτει ότι πλέον οι επιχειρήσεις δεν σκέφτονται απλά τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, αλλά συνδυάζουν ενεργά χρηματοοικονομικούς και διαχειριστικούς πόρους με σκοπό τις εξαγορές. Αυτή η νέα οπτική συνδυάζεται με υποψήφιους πωλητές που εισέρχονται στην αγορά. Τώρα που η αγορά κινείται, οι δυναμικές επιχειρήσεις πρέπει να διαμορφώσουν την στρατηγική τους για εξαγορές και συγχωνεύσεις, να κατανοήσουν τις ευκαιρίες και τους κινδύνους στην παγκόσμια αγορά και να αναλάβουν δράση για να οδηγηθούν στο επόμενο στάδιο της ανάπτυξης. Γιώργος Νικολακόπουλος Partner, Corporate Finance Grant Thornton Greece 2 Το ενδιαφέρον για διασυνοριακή δραστηριότητα Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις στη Βόρεια περισσότερες από πέντε εξαγορές. Αμερική σε ποσοστό 49% (11 ποσοστιαίες μονάδες Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην κορυφή της πάνω από πέρυσι), είναι πολύ πιο πιθανό να δραστηριότητας εξαγορών και συγχωνεύσεων, αναζητήσουν εξαγορές στο εξωτερικό. Στην Ιαπωνία, με το 54% των συμμετεχόντων να εξετάζουν επίσης, οι επιχειρήσεις είναι πλέον πιθανότερο σοβαρά τουλάχιστον μία εξαγορά το 2013 να αναζητήσουν διασυνοριακή δραστηριότητα, Το 14% των γερμανικών επιχειρήσεων υποστηριζόμενες από την ενίσχυση του γιέν. που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι Αντιθέτως, το ενδιαφέρον των επιχειρηματιών σκέφτηκαν σοβαρά περισσότερες από πέντε στην Ευρώπη για εξαγορές εκτός συνόρων πιθανές εξαγορές ή συγχωνεύσεις το 2013 εξασθένισε κάπως κατά τους τελευταίους 12 Αντίθετα, το ποσοστό των κινεζικών μήνες, πέφτοντας κατά 7 μονάδες, στο 35%, επιχειρήσεων που εξετάζουν σοβαρά τις αντανακλώντας ενδεχομένως την άνθιση των εξαγορές έπεσε σημαντικά μέσα στο 2013 σε εγχώριων προοπτικών, καθώς οι τοπικές οικονομίες σχέση με το αναπτύσσονται ξανά. Υπήρξε μία ακόμη πιο δραματική πτώση στην Κίνα, όπου 19% λιγότερες Η παρούσα έρευνα αναλύει τα κύρια σημεία των επιχειρήσεις εξετάζουν τώρα συναλλαγές στο εξαγορών & συγχωνεύσεων ανά περιοχή για το εξωτερικό, παρόλο που το συνολικό ποσοστό 2013 και τις προοπτικές ανά κλάδο. Τα παραπάνω παραμένει σχετικά ψηλά στο 29%. παρουσιάζονται παράλληλα με τις απόψεις των έμπειρων στελεχών της Grant Thornton. Δραστηριότητα ανά κλάδο Ποσοστό των συμμετεχόντων που εξέτασαν σοβαρά μια εξαγορά μέσα στο 2013: Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες Τεχνολογία Καθαρή Επαγγελματικές Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Τεχνολογία

3 Προοπτικές για στρατηγικές εξαγορές & συγχωνεύσεις Εκτός από την υφιστάμενη ενεργή αγορά, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, αυξάνονται και οι προσδοκίες για στρατηγικές αποφάσεις που αφορούν εξαγορές & συγχωνεύσεις. Πράγματι, το 31% των επιχειρήσεων παγκοσμίως δήλωσαν ότι είχαν σχέδια για αναζήτηση ευκαιριών για εξαγορές & συγχωνεύσεις κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, ποσοστό μεγαλύτερο από το 28% που σημειώθηκε πέρυσι. Οι κλάδοι που αναδείχτηκαν σε αυτή τη δραστηριότητα, όπως τους προσδιορίζει η έρευνά μας, σκιαγραφούνται παρακάτω. Ποσοστό των συμμετεχόντων που αναμένεται να αναπτυχθεί μέσω εξαγοράς μέσα στα επόμενα τρία χρόνια Επαγγελματικές Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Εξόρυξη / Μετάλλευση Δυναμικές επιχειρήσεις Συμπέρασμα Όπως ήταν αναμενόμενο, η προβλεπόμενη Τα αποτελέσματα της έρευνας και τα ανεπίσημα δραστηριότητα εξαγορών & συγχωνεύσεων στοιχεία από την παγκόσμια ομάδα εξαγορών παρατηρήθηκε ιδιαίτερα στις δυναμικές* & συγχωνεύσεων της Grant Thornton, επιχειρήσεις. Το 55% των επιχειρήσεων αυτών επιβεβαιώνουν ότι εισερχόμαστε σε μία ανέφερε μία συνεχή επιθυμία για ανάπτυξη μέσω συναρπαστική φάση για την αγορά εξαγορών & εξαγορών για τα επόμενα τρία χρόνια. Το ποσοστό συγχωνεύσεων. Οι πιο δυναμικές επιχειρήσεις, αυτό αυξήθηκε κατά 6,5% κατά τη διάρκεια του ολοένα και περισσότερο, ενστερνίζονται τις 2013, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. εξαγορές και τις αντιλαμβάνονται ως ένα Επιθυμία εξόδου Η προσφορά διαθέσιμων στόχων είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη αγορά εξαγορών & συγχωνεύσεων. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει 43 μία απροθυμία για διερεύνηση εξόδου, κυρίως Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες 42 όπως είναι η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης του αγοραστή. Οι περιορισμοί αυτοί στην αγορά εξαγορών & 40 συγχωνεύσεων φαίνεται να χαλαρώνουν, ενώ η έρευνα καταδεικνύει μια σημαντική αύξηση στον αριθμό των επιχειρήσεων που αναμένουν αλλαγή στο ιδιοκτησιακό καθεστώς μέσα στα επόμενα Γεωργία 3 Τεχνολογία χρόνια (από 7,6% το 2012, σε 10,5%). Αυτή η τάση ήταν ιδιαίτερα εμφανής στη Βόρεια Αμερική και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οργανισμοί που αυξάνουν έσοδα, προσλήψεις, εξαγωγές, έρευνα και ανάπτυξη Οργανισμοί που δραστηριοποιούνται διεθνώς ή που σχεδιάζουν επέκταση στο εξωτερικό Οργανισμοί ικανοί να προσαρμόζονται σε διαφορετικές και συχνά δύσκολες συνθήκες της αγοράς Οργανισμοί που ασχολούνται με πολύπλοκα γεγονότα, εξαγορές & συγχωνεύσεις και αναδιαρθρώσεις στρατηγικό εργαλείο ζωτικής σημασίας. Φυσικά, αυτή η ορμή είναι καθοδηγούμενη από τις βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες, αλλά ενισχύεται επίσης από: αυξημένη επιθυμία εξόδου από εκείνους που κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης είχαν λόγω μέτριας οικονομικής απόδοσης, ανησυχιών αποτίμησης και αντιλαμβανομένων κινδύνων, *Πως προσδιορίζουμε τις δυναμικές επιχειρήσεις? στην κατοχή τους περιουσιακά στοιχεία ρεαλισμό στις προσδοκίες αποτίμησης περισσότερη ρευστότητα στις αγορές ομολόγων και στις χρηματιστηριακές αγορές.

4 Εξαγορές & Συγχωνεύσεις ανά γεωγραφική περιφέρεια 71% Η IBR δείχνει ότι το 31% των επιχειρήσεων παγκοσμίως σχεδιάζουν να αναπτυχθούν μέσω εξαγορών & συγχωνεύσεων μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, πάνω από το 28% που σημειώθηκε το Όμως, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 55% σε ό,τι αφορά στις δυναμικές επιχειρήσεις και το μοτίβο αυτό επαναλαμβάνεται σε όλες τις περιοχές. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι μόνο το 19% των επιχειρήσεων στις χώρες BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) αναμένουν να αναπτυχθούν μέσω εξαγορών & συγχωνεύσεων κατά τα επόμενα τρία χρόνια, ποσοστό χαμηλότερο από το 27% την ίδια εποχή πέρυσι. Αντιθέτως, στις χώρες G7 οι προοπτικές αυξήθηκαν από το 29% στο 36% την ίδια περίοδο. Ποσοστό των επιχειρήσεων που σχεδιάζουν να αναπτυχθούν μέσω εξαγορών μέσα στα επόμενα τρία χρόνια 2012 Μεταβολή* Ασία Ειρηνικός 22% 16% -27% Ευρωπαϊκή Ένωση 25% 29% 16% Λατινική Αμερική 31% 35% 13% Βόρεια Αμερική 37% 47% 27% Παγκοσμίως 28% 31% 11% *Αναλογία ποσοστών αύξησης/μείωσης % των δυναμικών επιχειρήσεων στην των επιχειρήσεων της Βόρειας Αμερικής σχεδιάζουν να αναπτυχθούν μέσω εξαγορών μέσα στα επόμενα 3 χρόνια Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζουν να αναπτυχθούν μέσω εξαγορών μέσα στα επόμενα 3 χρόνια 20% των επιχειρήσεων στην αγορά εξαγορών & συγχωνεύσεων της Αυστραλίας αναμένουν αλλαγή ιδιοκτησίας μέσα στα επόμενα 3 χρόνια

5 Η θετική προοπτική για δραστηριότητα εξαγορών & συγχωνεύσεων Στις αρχές του 2013, οι δυνητικοί πωλητές δεν είχαν την Παρόλο που μόλις το 10% των συμμετεχόντων υποστηρίζεται από την αυξανόμενη τραπεζική δανειοδότηση, απαραίτητη εμπιστοσύνη ότι θα βρουν τους σωστούς αγοραστές στην έρευνα δήλωσαν ότι αναμένουν ανάπτυξη με φιλικότερους όρους δανειοληπτών, ιδιαίτερα για μεγαλύτερες που να θέλουν να πληρώσουν τη σωστή τιμή. Πρόσφατα στοιχεία μέσω εξαγοράς μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, η συναλλαγές. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις καταγράφουν τα μεγαλύτερα έδειξαν ότι η εμπιστοσύνη των πωλητών αυξάνεται, λόγω της εμπειρία μας με πελάτες είναι ότι η δραστηριότητα επίπεδα μετρητών, τα οποία πρέπει είτε να επιστρέψουν στους καλύτερης οικονομικής απόδοσης σε πολλούς κλάδους. εξαγορών & συγχωνεύσεων ανέκαμψε δυναμικά μετόχους, είτε να επενδύσουν στις υφιστάμενες δραστηριότητές τους, είτε να χρησιμοποιήσουν για εξαγορά νέων επιχειρήσεων. Οι Βασίλης Καζάς Διευθύνων Σύμβουλος στο δεύτερο εξάμηνο του Αναμένουμε ότι οι δυναμικές τάσεις ανάπτυξης θα συνεχιστούν χρηματιστηριακές αγορές επιστρέφουν επίσης σε πιο φυσιολογικά μέσα στο Οι βασικοί παράγοντες επίπεδα, με τις δημόσιες εγγραφές (IPO) να αυξάνονται σημαντικά. που κινητοποιούν την ανάπτυξη εξαγορών & συγχωνεύσεων είναι α) η νέα κινεζική Γιώργος Δεληγιάννης Senior Partner, Head of Advisory ηγεσία, η οποία είναι πολύ προσηλωμένη στη μεταρρύθμιση και στην επίσπευση μίας οικονομίας επικεντρωμένης στην αγορά, β) η περαιτέρω απελευθέρωση των αγορών, γ) οι μεταρρυθμίσεις των κρατικών επιχειρήσεων, και δ) το εκ νέου άνοιγμα της αγοράς μετοχών διατιθέμενες μόνο τους εγχώριους επενδυτές (A-share IPO) Μάριος Λασανιάνος Partner, Transaction Advisory Services Καθώς η οικονομία συνεχίζει να βελτιώνεται, θα δούμε μία αύξηση στο επίπεδο των διακριτικών δαπανών στις επαγγελματικές υπηρεσίες, Παρά τις ταραχώδεις συνθήκες στο πολιτικό συμπεριλαμβανομένης της παροχής συμβουλών πεδίο και τον υψηλό πληθωρισμό, η Αργεντινή εξαγορών & συγχωνεύσεων. Οι ηγετικές εταιρείες προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για επένδυση επαγγελματικών υπηρεσιών θα συνεχίσουν επίσης στο προσεχές μέλλον. Οι Προεδρικές εκλογές να επεκτείνουν τις υπηρεσίες τους μέσω εξαγορών. αναμένονται τον Οκτώβριο του 2015, μετά από τις Μία βασική στρατηγική ανάπτυξης στον κλάδο, είναι οποίες προσδοκούμε να αυξηθεί η δραστηριότητα η δυνατότητα προσφοράς ολοκληρωμένων λύσεων εξαγορών & συγχωνεύσεων. με διαλειτουργικές ομάδες. Αυτό θα επεκτείνει τις σχέσεις των εταιρειών αυτών με τους πελάτες και θα αυξήσει την κατανομή των δαπανών των πελατών τους, ενώ θα ελαχιστοποιήσει το κόστος 5 Ελίνα Λίτσα Director, Corporate Finance Η αγορά εξαγορών & συγχωνεύσεων της Αυστραλίας βίωσε μία αύξηση στα επίπεδα της δραστηριότητας το τελευταίο τρίμηνο του Οι πρώτες ενδείξεις για το 2014 είναι ελπιδοφόρες, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στους κλάδους της υγείας, της εκπαίδευσης, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και της πληροφορικής. Η συνεχόμενη γήρανση των ιδιοκτητών στον ιδιωτικό τομέα, αυξάνει της πώλησης. την προσφορά επιχειρήσεων που αναζητούν συναλλαγές σε αυτές Σωτήρης Κωνσταντίνου Senior Partner Head of Transaction Advisory Services Γιώργος Νικολακόπουλος Partner, Corporate Finance τις βελτιωμένες συνθήκες.

6 Προοπτικές εξαγορών & συγχωνεύσεων ανά κλάδο 2012 Σε ένα ολοένα αυξανόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, οι επιχειρήσεις χρειάζεται να κοιτάξουν πέρα από τα σύνορα των χωρών τους για να αντιληφθούν ποιοι κλάδοι έχουν τις καλύτερες ευκαιρίες για εξαγορές & συγχωνεύσεις Ποσοστό των ερωτηθέντων ανά κλάδο που σχεδιάζουν να αναπτυχθούν μέσω εξαγοράς μέσα στα επόμενα τρία χρόνια Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 26 Κατασκευές & ακίνητη περιουσία Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες Υγεία Τουρισμός / Φιλοξενία 47 Επαγγελματικές συμβουλευτικές υπηρεσίες Λιανικό εμπόριο 25 Βιομηχανικά προϊόντα Μεταφορές 19 Τρόφιμα & ποτά Εξόρυξη / Λατομεία / Μετάλλευση Τενολογία

7 Τουρισμός/Φιλοξενία Ο τουρισμός ήταν ανέκαθεν ένας βασικός τομέας της ελληνικής οικονομίας και ένας από τους πρώτους που έδειξε σημάδια ανάκαμψης κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Τα αργά αλλά σταθερά αυξανόμενα έσοδα των ελληνικών ξενοδοχείων, σε συνδυασμό με τo αυξανόμενo ενδιαφέρον που δείχνουν οι επενδυτές για τον τομέα της φιλοξενίας, αναμένεται να δημιουργήσουν σημαντικό αριθμό νέων επαγγελματικών συμφωνιών μέσα στα επόμενα χρόνια. Έχετε διαμορφώσει μία στρατηγική εξαγορών & συγχωνεύσεων που συμβαδίζει με τις Γιώργος Νικολακόπουλος, Partner Grant Thornton Greece φιλοδοξίες σας για Από πού Τεχνολογία Καθώς οι αγορές τεχνολογίας εξελίσσονται και ωριμάζουν, καθοδηγούμενες από την ψηφιοποίηση και την παγκοσμιοποίηση, υπάρχουν ευκαιρίες για όφελος από κάθετη και οριζόντια ενσωμάτωση. Γενικά, οι οικονομίες στη βόρεια Ευρώπη, ειδικά της Γερμανίας, υπήρξαν ανθεκτικές. Οι επιχειρήσεις μέσα σε αυτή την περιοχή βιώνουν υγιή ανάπτυξη. Hanno Hepke, Partner Grant Thornton Germany Εξόρυξη Κατά τα τελευταία δύο χρόνια ο κλάδος της εξόρυξης/μετάλλευσης έχει βιώσει συρρίκνωση, ως αποτέλεσμα βραδύτερης οικονομικής ανάπτυξης παγκοσμίως και συμπιεσμένες τιμές εμπορευμάτων. Αυτή η συστολή επέδρασε στις αποτιμήσεις των εταιρειών εξόρυξης/ μετάλλευσης και δημιούργησε ευκαιρίες αγοράς για εκείνους τους συμμετέχοντες του κλάδου οι οποίοι είναι ικανοί να χρηματοδοτούν εξαγορές. Οι εταιρείες εξόρυξης/μετάλλευσης που είναι πρόθυμες και ικανές να αναπτυχθούν, αναμένεται να αυξήσουν τη δραστηριότητα εξαγορών & συγχωνεύσεων στο άμεσο μέλλον. Mark Zastre, Partner Grant Thornton Canada Υγεία Οι χώρες ASEAN (Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας) ενοποιούν τις οικονομίες τους και συνολικά αποτελούνται από περισσότερους από 600 εκατομμύρια κατοίκους. Η υγεία έχει ανακηρυχθεί ως κλάδος υψηλής προτεραιότητας, γεγονός ζωτικής σημασίας για την επιτυχία του, καθώς υποστηρίζεται από χαλαρούς νόμους ξένης ιδιοκτησίας. Επιπλέον, οι ανάγκες του αυξανόμενα γηράσκοντος πληθυσμού συμβάλλουν στην ενοποίηση του κλάδου της υγείας. Ian Pascoe, Managing partner Grant Thornton Thailand Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες Παρόλο που η στάση προς τις εξαγορές & συγχωνεύσεις παραμένει επιφυλακτική στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι επιδράσεις της αυστηρότερης παρακολούθησης κεφαλαίου, της αύξησης κανονιστικών απαιτήσεων και της λειτουργικής λιτότητας, έχουν αφήσει κάποιες εταιρείες με κεφάλαιο για ανάπτυξη και άλλες με ανεπαρκή χρηματοδότηση. Οι βελτιωμένες συνθήκες της αγοράς, σε συνδυασμο με τη διαθεσιμότητα ελκυστικών χρηματοδοτικών επιλογών και νέων στρατηγικών, επιδρούν θετικά στη θέληση των εταιρειών να επανατοποθετηθούν στην αγορά εξαγορών & συγχωνεύσεων. Peter Allen, Head of financial services Grant Thornton UK 7 ανάπτυξη; θα έρθει η χρηματοδότηση; Ακολουθείτε στρατηγική πρόληψης για εξαγορές & συγχωνεύσεις ώστε να αναγνωρίσετε τις ευκαιρίες; Πέρα από την παρουσία μας στην Ελλάδα, είμαστε μια παγκόσμια ομάδα εξαγορών & συγχωνεύσεων με εκτενή εμπειρία σε τέτοιες συναλλαγές και συνεργαζόμαστε με επιχειρήσεις που επιθυμούν να συμπεριλάβουν τις εξαγορές στη βασική αναπτυξιακή στρατηγικής τους. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τους Partners της Grant Thornton: Γιώργος Δεληγιάννης - george.deligiannis@gr.gt.com Μάριος Λασανιάνος - marios.lasanianos@gr.gt.com Γιώργος Νικολακόπουλος - george.nikolakopoulos@gr.gt.com

8 Μεθοδολογία IBR 2014 Σχετικά με εμάς Τα δεδομένα στην παρούσα έρευνα προέρχονται από συνεντεύξεις σε πάνω από διευθύνοντες συμβούλους, προέδρους, διευθυντικά στελέχη και άλλα ανώτερα στελέχη σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας, που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου Η Grant Thornton είναι ένας παγκόσμιος ηγετικός οργανισμός που απαρτίζεται από ανεξάρτητες εταιρείες παροχής ελεγκτικών, φορολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Οι εταιρείες-μέλη του δικτύου βοηθούν τις δυναμικές επιχειρήσεις να ξεκλειδώσουν τις δυνατότητές τους για ανάπτυξη, παρέχοντας ουσιώδεις και προνοητικές συμβουλές. Δυναμικές ομάδες, καθοδηγούμενες από προσιτούς partners σε αυτές τις εταιρείες-μέλη, χρησιμοποιούν γνώση, εμπειρία και ένστικτο για να κατανοήσουν τα πολύπλοκα θέματα των εισηγμένων και μη εισηγμένων εταιρειών, καθώς και των επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα. Πάνω από άτομα, σε πάνω από 120 χώρες, έχουν ως κοινό στόχο να κάνουν τη διαφορά τόσο στους πελάτες και στους συναδέλφους τους όσο και στις κοινωνίες μέσα στις οποίες ζουν και εργάζονται. Περισσότερες πληροφορίες για την IBR μπορείτε να βρείτε στο: Τμήμα Marketing & Επικοινωνίας E marketing@gr.gt.com T W Grant Thornton Greece. All rights reserved. Grant Thornton refers to the brand under which the Grant Thornton member firms provide assurance, tax and advisory services to their clients and/or refers to one or more member firms, as the context requires. Grant Thornton Greece is a member firm of Grant Thornton International Ltd (GTIL). GTIL and the member firms are not a worldwide partnership. GTIL and each member firm is a separate legal entity. Services are delivered by the member firms. GTIL does not provide services to clients. GTIL and its member firms are not agents of, and do not obligate, one another and are not liable for one another s acts or omissions. EPI055