Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του γόνου στη Μεσόγειο. Ονοματεπώνυμο επιβλέποντος επιμορφωτή

Transcript

1 Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του γόνου στη Μεσόγειο Ονοματεπώνυμο εκπ/κού Ονοματεπώνυμο επιβλέποντος επιμορφωτή Τάταρη Πολυξένη Λαζαρίδης Ιωάννης 5 ο Δημοτικό Σχολείο Ηλιούπολης Σχ. Έτος

2 Περίληψη εργασίας Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος Τ4Ε. Στόχος της δράσης ήταν οι μαθητές να προσεγγίσουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της Ε.Ε. και του ευρωπαϊκού οικοδομήματος μέσα από την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματός της. Σκοπός του προγράμματος ήταν όλοι μας, μαθητές και εκπαιδευτικός, να υιοθετήσουμε το ρόλο του ενεργού πολίτη και να μετέχουμε σε δράσεις βιωματικού χαρακτήρα προκειμένου να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε όσο το δυνατό την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του γόνου στη λεκάνη της Μεσογείου. Αναζητήσαμε λοιπόν πληροφορίες σχετικές με τις απειλές που δέχεται το θαλάσσιο οικοσύστημα και συνειδητοποιήσαμε πως το πρόβλημα αγγίζει πολλά κράτη της Ε.Ε. και όλοι μαζί αποδεχτήκαμε τις προσωπικές και συλλογικές μας ευθύνες. Μ αυτόν τον τρόπο νιώσαμε πως συμμετείχαμε σε ένα ενεργό δίκτυο ανταλλαγής απόψεων και καλών πρακτικών σε επίπεδο άλλων σχολείων τόσο στην Ελλάδα όσο και Ε.Ε. με σκοπό την ευρω...προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος, και ειδικά του γόνου, από μεγάλες απειλές όπως η μηχανότρατα και η υπεραλίευση. 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εξώφυλλο Ενότητες Σελίδες 1 Περίληψη εργασίας 2 Περιεχόμενα 3 Προφίλ εργασίας 4 Εισαγωγή (Αναγκαιότητα διαθεματικής προσέγγισης και απόδοσης ευρωπαϊκής διάστασης στη μάθηση και εκπαίδευση των νέων ανθρώπων) Σκοποί/ Στόχοι (Σύμπνοια με τις νέες διδακτικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις, Ευρωπαϊκός και παγκοσμιοποιημένος προσανατολισμός κτλ) Μεθοδολογία (Ποιες διδακτικές προσεγγίσεις επιλέχθηκαν, υπό ποιο θεωρητικό πρίσμα και υπόβαθρο, αναλυτική περιγραφή δραστηριοτήτων με μορφή σχεδίου μαθήματος) Αποτελέσματα (Σαφής και αναλυτική περιγραφή των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων, ανάπτυξη της προστιθέμενης αξίας του προγράμματος, αναγνώριση των δυσχερειών / τεχνικών προβλημάτων ή ενδεχόμενης αποτυχίας του προγράμματος) Επίλογος 10 Βιβλιογραφία Δικτυογραφία 12 Παράρτημα 13 3

4 Προφίλ εργασίας Πλήρη στοιχεία σχολείου 5 ο Δημοτικό Σχολείο Ηλιούπολης Αγαμέμνονος 1 Ηλιούπολη Τηλ Διευθυντής σχολικής μονάδας: Ιωαννίδης Νικόλαος Τάξη εργασίας Δ2 Αριθμός Μαθητών 23 Εισαγωγή (Αναγκαιότητα διαθεματικής προσέγγισης και απόδοσης ευρωπαϊκής διάστασης στη μάθηση και εκπαίδευση των νέων ανθρώπων) Ο βασικός σκοπός του προγράμματος συμπίπτει απόλυτα με το γενικότερες αρχές και τους στόχους του T4E που είναι η απόκτηση θετικών στάσεων και δεξιοτήτων απέναντι στην Ε.Ε. και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Δηλαδή, να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές της Τετάρτης τάξης την αξία του περιβάλλοντος και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τα προβλήματα που το επηρεάζουν, ώστε σταδιακά να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση. Αυτό θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίζουν με σεβασμό το περιβάλλον και να συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων του. Πιο συγκεκριμένα: Στόχος της δράσης ήταν οι μαθητές να προσεγγίσουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της Ε.Ε. και του ευρωπαϊκού οικοδομήματος μέσα από την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματός της. Σκοπός του προγράμματος ήταν όλοι μας, μαθητές και εκπαιδευτικός να υιοθετήσουμε το ρόλο του ενεργού πολίτη και να μετέχουμε σε δράσεις βιωματικού χαρακτήρα προκειμένου να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε όσο το δυνατό την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του γόνου στη λεκάνη της Μεσογείου. 4

5 Αναζητήσαμε λοιπόν πληροφορίες σχετικές με τις απειλές που δέχεται το θαλάσσιο οικοσύστημα και συνειδητοποιήσαμε πως το πρόβλημα αγγίζει πολλά κράτη της Ε.Ε. και όλοι μαζί αποδεχτήκαμε τις προσωπικές και συλλογικές μας ευθύνες. Μάθαμε πως στη Μεσόγειο, όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές θάλασσες, η βιώσιμη αλιεία διασφαλίζεται με ειδικά μέτρα που αφορούν τους ψαράδες και περιλαμβάνονται πλέον στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μ αυτόν τον τρόπο νιώσαμε πως συμμετείχαμε σε ένα ενεργό δίκτυο ανταλλαγής απόψεων και καλών πρακτικών σε επίπεδο άλλων σχολείων τόσο στην Ελλάδα όσο και Ε.Ε. με σκοπό την ευρω...προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και ειδικά του γόνου, από μεγάλες απειλές όπως η μηχανότρατα και η υπεραλίευση. Έτσι, γνωρίσαμε τα είδη του γόνου που απειλούνται με εξαφάνιση και μάθαμε για την νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική που εφαρμόζεται από την 1 η Ιανουαρίου Σκοποί/ Στόχοι (Σύμπνοια με τις νέες διδακτικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις, Ευρωπαϊκός και παγκοσμιοποιημένος προσανατολισμός κτλ) Στόχος της δράσης ήταν οι μαθητές να προσεγγίσουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της Ε.Ε. και του ευρωπαϊκού οικοδομήματος μέσα από την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματός της. Σκοπός του προγράμματος ήταν όλοι μας, μαθητές και εκπαιδευτικός να υιοθετήσουμε το ρόλο του ενεργού πολίτη και να μετέχουμε σε δράσεις βιωματικού χαρακτήρα προκειμένου να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε όσο το δυνατό την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του γόνου στη λεκάνη της Μεσογείου. Ο βασικός σκοπός του προγράμματος συμπίπτει με το γενικότερο στόχο της περιβαλλοντικής αγωγής που είναι η απόκτηση θετικών στάσεων και δεξιοτήτων απέναντι στο οικοσύστημά μας. Δηλαδή, να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές της Τετάρτης τάξης την αξία του περιβάλλοντος και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τα προβλήματα που το επηρεάζουν, ώστε σταδιακά να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση τόσο σε τοπικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίζουν με σεβασμό το περιβάλλον και να συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων του σε παγκόσμιο επίπεδο. 5

6 Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με τις νέες διδακτικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις, αφού οι στόχοι του προγράμματος αναδεικνύουν την ιδέα της ενότητας των λαών της Ε.Ε. και της αναγκαιότητας για συνεργασία. Αναλυτικότερα Στόχοι: Α. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο οι μαθητές καλούνται 1. Να γνωρίσουν τη σχέση του ανθρώπου με το οικοσύστημα παλιότερα και σήμερα και την επίδρασή της στον άνθρωπο. 2. Να αποκτήσουν γνώσεις και εμπειρίες για την αξία των οικοσυστημάτων στην ανθρώπινη ζωή. 3. Να γνωρίσουν τα είδη της ελληνικής πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση 4. Να αποκτήσουν επίγνωση για τους κινδύνους που απειλούν όχι μόνο το ελληνικό θαλάσσιο οικοσύστημα αλλά και ολόκληρης της λεκάνης της Μεσογείου. 5. Να αντιληφθούν τις επιπτώσεις της ρύπανσης του περιβάλλοντος σε σχέση με τη ζωή τους, την τοπική κοινωνία και όλη τη γη. 6. Να έρθουν σε επαφή με τη φύση και να αναπτύξουν αισθήματα σεβασμού και αγάπης απέναντί της. 7. Να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με το οικολογικού προβλήματος του πλανήτη μας. 8. Να υιοθετήσουν θετικές στάσεις και συμπεριφορές για την προστασία του περιβάλλοντος. 9. Να ενεργοποιηθούν προτείνοντας τρόπους και δράσεις που θα συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος. 10. Να δραστηριοποιηθούν σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο αναπτύσσοντας μικρές πρωτοβουλίες για την προστασία της απειλούμενης πανίδας. 11. Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της κοινωνικής προσφοράς. 6

7 Μεθοδολογία (Ποιες διδακτικές προσεγγίσεις επιλέχθηκαν, υπό ποιο θεωρητικό πρίσμα και υπόβαθρο, αναλυτική περιγραφή δραστηριοτήτων με μορφή σχεδίου μαθήματος) Διδακτική προσέγγιση Η διδακτική μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η θεματική προσέγγιση (διερεύνηση θέματος με συγκεκριμένη χρονική διάρκεια και στόχους) βασισμένη στον εποικοδομητισμό (προσωπική κατασκευή της γνώσης σε υπάρχουσες νοητικές δομές μέσα από την αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον του) και τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις για τη μάθηση (η μάθηση δημιουργείται από την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα). Η προσέγγιση του θέματος βασίστηκε θεωρητικά στην εποικοδομιστική προσέγγιση της γνώσης και συγκεκριμένα στις απόψεις των Piaget, Bruner και Vygotsky και υλοποιήθηκε μέσα από διερευνητικές ανακαλυπτικές δραστηριότητες. Συνεπώς, η νέα γνώση οικοδομήθηκε μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες των ίδιων των μαθητών, της ανακάλυψης της και της συνεργατικής μάθησης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην καλλιέργεια της κριτικής και της δημιουργικής σκέψης. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης ο δάσκαλος είχε το ρόλο του συνερευνητή, του εμψυχωτή, του συντονιστή και όχι του μεταδότη της γνώσης. Αρχικά, συμμετείχε στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων και στη συνέχεια, εμψυχώνοντας και καθοδηγώντας διακριτικά, βοήθησε τους μαθητές να ανακαλύψουν τη γνώση και να αποκτήσουν χρήσιμες δεξιότητες. Μεθοδολογική προσέγγιση Για την υλοποίηση του προγράμματος χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του σχεδίου εργασίας (project). Πρόκειται για μια μορφή διδασκαλίας που πηγάζει από τους προβληματισμούς των μαθητών και έχει ως στόχο την ολοκλήρωση κάποιου έργου που οδηγεί στη λύση ενός προβλήματος. Η μέθοδος project ενδείκνυται για την υλοποίηση τέτοιου είδους προγραμμάτων (Helm, Judy Harris & Katz, Lilian, 2002), επειδή δίνει την δυνατότητα στους μαθητές να επιλέγουν το θέμα που θα ασχοληθούν, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να συμμετέχουν ενεργητικά και με βιωματικό τρόπο, να αξιολογούν κοινωνικές καταστάσεις, να συναποφασίζουν και να αναλαμβάνουν 7

8 οργανωμένη κοινωνική δράση με ευέλικτους τρόπους, να επικοινωνούν και να διευθετούν τις συγκρούσεις στα πλαίσια της ομάδας και να αυτοαξιολογούνται. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είχε διαθεματικό χαρακτήρα (Ματσαγγούρας, 2003, Κούσουλας, 2004, Καραντζής, 2007) καθώς η διαθεματική προσέγγιση είναι στενά συνδεδεμένη με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, καθώς η τελευταία δεν αποτελεί ξεχωριστό μάθημα με διακριτό γνωστικό αντικείμενο και ειδικό εγχειρίδιο και συνεπώς αντλεί τα θέματα και το γνωστικό της περιεχόμενο από άλλα μαθήματα. Οι δραστηριότητες, επίσης, είχαν στόχο στην ενεργητική συμμετοχή των μαθητών με βιωματικό τρόπο και στηρίζονταν στη γνωστική θεωρία της εποικοδόμησης (Πόρποδας, 2003 Κούσουλας, 2004). Οι μαθητές διαδραμάτισαν ενεργητικό ρόλο στη μάθηση. Οι θεωρίες της κατασκευής της γνώσης εκπληρώνονται καλύτερα με το ομαδοσυνεργατικό μοντέλο. Για το λόγο αυτό, οι δραστηριότητες υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο των ομάδων (Καραντζής, 2007 Ματσαγγούρας, 2003 Φραγκούλης, 2007). Με την εργασία σε ομάδες αναπτύσσεται η συνεργατικότητα, ο αναστοχασμός, η ενεργητική συμμετοχή, οι δεξιότητες της επικοινωνίας, η ελεύθερη έκφραση και ανταλλαγή απόψεων και ο πλουραλισμός στις λύσεις των προβλημάτων. Επιπλέον, οι μαθητές αλληλοβοηθούνται, αναπτύσσουν πνεύμα αμοιβαιότητας, δημιουργούν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις και απαλλάσσονται από το φόβο της αποτυχίας... Δραστηριότητες Το σενάριο «Ευρω προστατεύοντας το θαλάσσιο οικοσύστημα» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος Τ4Ε και όλες οι δραστηριότητες στηρίχτηκαν στη μαθητοκεντρική διδασκαλία, την έκφραση, την ελεύθερη και ενεργητική συμμετοχή και συνεργασία όλων των μαθητών. Οι μαθητές της Δ τάξης του 5 ου δημοτικού σχολείου Ηλιούπολης πήραν μέρος ομαδικά σε μια σειρά από δημιουργικές και ευχάριστες δραστηριότητες. Έπαιξαν, χρησιμοποίησαν τη φαντασία τους, τραγούδησαν, χόρεψαν, έκαναν παντομίμα και γενικά προσέγγισαν περισσότερο μέσα από εικαστικές και παραγωγικές διαδικασίες το σοβαρότατο θέμα της βιώσιμης αλιείας στη λεκάνη της Μεσογείου. Πιο συγκεκριμένα : 8

9 Στην ώρα της ευέλικτης ζώνης μάθαμε το τραγούδι «Πριν γίνουμε σούπα κακαβιά» από το CD «Τα τραγούδια του Τριγωνοψαρούλη» Στην ώρα της θεατρικής αγωγής κάναμε προσπάθεια να το χορέψαμε και κάναμε παντομίμα Ζωγραφίσαμε Γράψαμε συνθήματα πάνω σε πλακάτ για την προστασία του γόνου με την τεχνική του κολάζ Γράψαμε ποιήματα Φτιάξαμε κρυπτόλεξα,ακροστιχίδες και μεσοστιχίδες Φτιάξαμε ένα τρισδιάστατο θαλάσσιο οικοσύστημα ( ομαδική ερασία) Φτιάξαμε θαλάσσια οικοσυστήματα με την τεχνική trash art (τέχνη από άχρηστα υλικά) Λύσαμε προβλήματα μαθηματικών σχετικά με το γόνο. Γενικά ευαισθητοποιηθήκαμε στο θέμα της προστασίας του γόνου στις ελληνικές θάλασσες και στη λεκάνη της Μεσογείου. Αποτελέσματα (Σαφής και αναλυτική περιγραφή των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων, ανάπτυξη της προστιθέμενης αξίας του προγράμματος, αναγνώριση των δυσκαιρίων/τεχνικών προβλημάτων ή ενδεχόμενης αποτυχίας του προγράμματος) Κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος οι μαθητές του τμήματος συμμετείχαν στην εκστρατεία για την Νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική στην Ελλάδα σχετικά με τη βιώσιμη αλιεία στη Μεσόγειο με θέμα: Το τμήμα ήταν στα πέντε σχολεία που βραβεύτηκαν για τη συμβολή μας στην καμπάνια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βιώσιμη αλιεία. 9

10 Αξίζει να επισημάνουμε πως ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ καμία δραστηριότητα δεν έγινε με τη χρήση των Η/Υ ( π.χ. λογισμικά, wiki και άλλα). Και αυτό γιατί θέλαμε να δείξουμε πως οι μαθητές ακόμη και μέσα από απλές διαδικασίες και δραστηριότητες μπορούν να υιοθετήσουν το ρόλο του ενεργού πολίτη. Επίλογος Όλο το σενάριο, όπως περιγράφηκε αναλυτικά, είναι από μόνο του ένα παράδειγμα καλής πρακτικής. Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε εξ ολοκλήρου στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Τ4Ε και όλες οι δραστηριότητες κινήθηκαν με άξονα την προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας. Οι μαθητές προσέγγισαν την Ε.Ε. μέσα από το περιβαλλοντικό ζήτημα και συνειδητοποίησαν ότι ο ρόλος της Ε.Ε. είναι η προστασία των ευρωπαίων πολιτών και του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν και οι ίδιοι καθώς και η επιβράβευση καλών - εκπαιδευτικών περιβαλλοντικών πρακτικών 10

11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Επιμορφωτικό Υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, τεύχος 2β, κλάδος ΠΕ60, Πάτρα: Ιανουάριος 2011 Helm, Judy Harris & Katz, Lilian (2002). Μέθοδος Project και Προσχολική Εκπαίδευση. Μικροί ερευνητές. Αθήνα: Μεταίχμιο. Gardner,H.(1993). Multiple intelligences: The theory in practice. New York: Basic Books. Καραντζής, Ι. (2007). Εφαρμογές βασικών αρχών της μάθησης στην εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg. Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών Κολιάδης, Ε.Α. (2002). Γνωστική ψυχολογία, γνωστική νευροεπιστήμη και εκπαιδευτική πράξη. Α τόμος, Αθήνα Κούσουλας, Φ. (2003). Η επίδραση της διαθεματικής διδασκαλίας στην αποκλίνουσα δημιουργική σκέψη των μαθητών του δημοτικού σχολείου. Διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κούσουλας, Φ. (2004). Σχεδιασμός και εφαρμογή διαθεματικής διδασκαλίας. Αθήνα: Ατραπός. Ματσαγγούρας, Η. (1995). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία: Για το καθημερινό μάθημα και τις συνθετικές εργασίες. Αθήνα: Γρηγόρης. Ματσαγγούρας, Η. (2003). Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση. Εννοιοκεντρική αναπλαισίωση και σχέδια εργασίας. Αθήνα: Γρηγόρης. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών, ΦΕΚ 1366, τχ. Β., Πόρποδας, Κ. (2003). Η μάθηση και οι δυσκολίες της: Γνωστική προσέγγιση. Πάτρα: Αυτοέκδοση Φραγκούλης, Ι. (2007). Πανεπιστημιακές σημειώσεις στο μάθημα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Πάτρα: Διδασκαλείο Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών. Χρυσαφίδης, Κ. (1994), Βιωματική-επικοινωνιακή διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

12 arable/en/home&prev=/search%3fq%3deat%2bbuy%2band%2bsell%2bsustainable %2Bfish%2 12

13 Παράρτημα (Τα φύλλα εργασίας που αξιοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης, κείμενα, κόμικς, ιστοσελίδες κτλ που τυχόν αξιοποιήθηκαν) ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ καμία δραστηριότητα δεν έγινε με τη χρήση των Η/Υ ( π.χ. λογισμικά, wiki και άλλα) ή με φύλλα αξιολόγησης. Και αυτό γιατί θέλαμε να δείξουμε πως οι μαθητές ακόμη και μέσα από απλές διαδικασίες και δραστηριότητες μπορούν να υιοθετήσουν το ρόλο του ενεργού πολίτη. Δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν και από μικρότερους μαθητές ακόμη και από αυτούς που δεν έχουν την εξοικείωση με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν σχολεία που δε διαθέτουν ακόμη εργαστήρι πληροφορικής για την υποστήριξη τέτοιου είδους εργασίες και δραστηριότητες. 13