1. Για 1 η φορά συγκροτεί τη διεθνή θεωρία στη διάρκεια των διαλέξεών του στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών

Transcript

1 1. Για 1 η φορά συγκροτεί τη διεθνή θεωρία στη διάρκεια των διαλέξεών του στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου ( LSE ) τη δεκαετία του Αρχικά δίνει στα 3 παραδοσιακά ρεύματα σκέψης που ορίζει, τα ονόματα: 1. Ρεαλιστές, 2. Ρασιοναλιστές και 3. Επαναστατικοί. 3. Επίκεντρο της Θεωρίας του: η διαμάχη των 3 ομάδων στοχαστών. 4. Κάποια στιγμή προτιμά να τους ονομάζει: Μακιαβελικούς «άνθρωποι της ένοπλης βίας και ανηθικότητας» Γκροτιανούς «άνθρωποι του λόγου και της τάξης, που τηρούν το λόγο τους» Καντιανούς «άνθρωποι της υποκίνησης, της απαλευθέρωσης και της ιεραποστολής» 5. Ο ρεαλισμός τείνει να περιγράφει τις Διεθνείς σχέσεις με κοινωνιολογικούς όρους, ο Ρασιοναλισμός με τελεολογικούς όρους και ο επαναστατισμός με ηθικούς και καθοδηγητικούς όρους και με προστακτική διάθεση. 6. Τα 3 ρεύματα σκέψεις μπορούν να συνδέονται με τις 3 αλληλένδετες πολιτικές καταστάσεις που εμπεριέχουν το αντικείμενο θέμα των διεθνών σχέσεων: 1. Διεθνής αναρχία 2. Διπλωματία και εμπόριο (διεθνείς συναλλαγές) 3. Έννοια «Κοινωνίας κρατών» ή «οικογένειας εθνών» => Τα 3 ρεύματα μπορούν να γίνουν διακριτά με αναφορά σε αυτές τις 3 καταστάσεις. (1. Ρεαλιστές, 2. Ρασιοναλιστές, 3. Επαναστατικοί) 7. Wight: 8. Τελειομανής, δημοσίευσε ελάχιστα κείμενά του καθώς πίστευε ότι η δημοσίευση ενός κειμένου προϋποθέτει εξαιρετικά βαθύ στοχασμό και μεγάλη επεξεργασία 9. Όταν το 1950 ο Wight αναπτύσσει τις παραδόσεις του στο LSE, το κίνημα του «Επιστημονισμού» ή του «συμπεριφορισμού» αναφορικά με αυτό που ονομαζόταν «Μία Θεωρία των Διεθνών Σχέσεων», αυτό βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη στης Η.Π.Α. 10. Ρίζες κινήματος «Συμπεριφορισμού»: Η απογοήτευση που προκάλεσε η ακατέργαστη και απαρχαιωμένη μεθοδολογία στα υπάρχοντα γενικά έργα Διεθνών σχέσεων και ειδικά σε εκείνα των ρεαλιστών συγγραφέων (Carr, Kennan, Mrgenthau) τα έργα των οποίων αποτελούσαν την εποχή εκείνη το βασικό κορμό του ακαδημαϊκού προβληματισμού. 11.Στόχος των Συμπεριφοριστών: Μέσω της ανάπτυξης μιας πιο επεξεργασμένης και σύγχρονης μεθοδολογίας, θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε μία αυστηρά επιστημονική γνώση, η οποία θα επέτρεπε να ερμηνεύσουν το παρελθόν, να προβλέψουν το μέλλον και θα παρείχε στέρεη βάση για πολιτική δράση. 12. Δυσαρέσκεια Wight περισσότερο με ουσία των κειμένων των Ρεαλιστών παρά με τη μεθοδολογία τους. 13. Διαφορά Wight και Συμπεριφοριστών (σελ. ΧΙΙΙ):

2 14. Ο Wight είδε την Θεωρία Διεθνών Σχέσεων ως μελέτη πολιτικής φιλοσοφίας ή πολιτικού στοχασμού, μέσα από τη μελέτη των βασικών παραδοσιακών σχολών σκέψης των Διεθνών Σχέσεων. Η θεωρία του προσέγγιζε τη φιλοσοφία. 15.Ο Συμπεριφορισμός απέβλεπε σε ένα είδος θεωρίας που προσέγγιζε την επιστήμη. 16. Κάθε ρεύμα σκέψης περιλαμβάνει μια περιγραφή της διεθνούς πολιτικής, καθώς και μια σειρά οδηγιών σχετικά με τον τρόπο που οι άνθρωποι πρέπει να συμπεριφέρονται σύμφωνα με αυτό (σελ. ΧΙV). 17. O Wight είναι αναμφίβολα πιο κοντά στους Γκροτιανούς. 18. «Δυσαρμονία ανάμεσα στη διεθνή θεωρία και τη διπλωματική πρακτική» 19. Η θεωρητική έρευνα στις διεθνείς σχέσεις έχει φιλοσοφικό χαρακτήρα Η ουσία της διδασκαλίας του είναι ότι η αλήθεια για τη διεθνή πολιτική πρέπει να αναζητηθεί όχι σε κάποιο από αυτά τα μοντέλα σκέψης, αλλά στην ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους χαρακτηριστικά στοιχεία της διεθνούς πολιτικής που τονίζουν: Μακιαβελικοί: στοιχείο διεθνούς αναρχείας Γκροτιανοί: Στοιχείο διεθνούς συναναστροφής Καντιανοί: στοιχείο της κοινότητας της ανθρωπότητας 1. Κριτική: Προσπάθησε να προσδώσει υπερβολικά μεγάλη σημασία στη διαμάχη των 3 ρευμάτων σκέψης. Ήταν υπερβολικά φιλόδοξος στην προσπάθειά τους να τους αποδώσει διακριτικές απόψεις. Πολλά από όσα διατυπώθηκαν αναφορικά με τις διεθνείς σχέσεις κατά το παρελθόν δεν μπορούν να συνδεθούν ουσιαστικά με αυτά τα ρεύματα σκέψης. ( Hedley Bull) Ο απολογισμός που κάνει συμβάλλει άμεσα στην κατανόηση της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής. Δεν ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την οικονομική διάσταση των Διεθνών Σχέσεων. Τάση για ασάφεια ( Bull). Υπερβολικά ευρωκεντρικός, καθώς δεν είχε βαθιά γνώση των μη- δυτικών πολιτισμών (Bull) Το βιβλίο μοιάζει να είναι ατελές, καθώς αρκετά κεφάλαια στερούνται συμπερασμάτων ( Adam Rberts). 2. Σημαντικότερα σημεία:

3 1. Αρχικό αξίωμα του Wight: «Η θεωρητική έρευνα στις διεθνείς σχέσεις επιβάλλεται να γίνεται απαραιτήτως σε αναφορά με ζητήματα ηθικής και δεσμεύσεων ή υποχρεώσεων». 2. Προσπάθεια σύνδεσης της θεωρητικής έρευνας με την ιστορική. 3. Βαθύτατη πίστη σε στις πνευματικές αξίες και στα υψηλότερα ακαδημαϊκά κριτήρια 3. Όταν αναφέρεται σε σύγχρονα ζητήματα το κάνει για να τα χρησιμοποιήσει σαν παραδείγματα διαχρονικών θεμάτων και όχι για να διατυπώσει μια οριστική άποψη ή πρόγνωση για αυτά. Ίσως δεν είναι τυχαίο που το γεγονός ότι το βιβλίο αρχίζει κα κλείνει με παραίνεση επανόδου στους κλασσικούς στοχαστές των διεθνών σχέσεων, πρωτίστως τον Θουκυδίδη (Ήφαιστος).

4 Κεφ. 7: Η θεωρία της Διπλωματίας: εξωτερική πολιτική - Διπλωματία με την ευρύτερη έννοια του όρου => σκοποί και στόχοι διεθνών σχέσεων σε περίοδο ειρήνης - Θεωρία Διεθνών σχέσεων: στατική / θεωρία διπλωματίας: δυναμική - Αναφορά στη Θεωρία του Συμβολαίου: 1. Τα έθνη είναι ένα σύνολο που συνθέτει μια διεθνή κοινωνία 2. Ένα είδος ασαφούς συμβολαίου μπορεί να δεσμεύει τα κράτη στις μεταξύ τους σχέσεις 3. Τα κράτη αποτελούν τέλειες κοινότητες (οργανικό όλον, συνεκτικό, έχει ό,τι χρειάζεται στο εσωτερικό του) - Grtius: δέχεται αξιωματικά μία διεθνή κοινωνία: «κοινή κοινωνία της ανθρώπινης φυλής». Όμως, δεν πιστεύει σε ένα υπερκράτος. - Hbbes: «η διεθνείς σχέσεις δεν είναι τίποτα άλλο από την κατάσταση της φύσης» - Η φύση της διεθνούς κοινωνίας: - Μακιαβελικοί: 1. «δεν υπάρχει καμία διεθνής κοινωνία, μόνο πόλεμος όλων εναντίων όλων» π.χ.: Τι θέση έχει ο Ψυχρός πόλεμος σε μία Διεθνή Κοινωνία Ετερογένεια ή ανισότητα κρατών στα Η.Ε. 2. «είναι μια κοινωνία τέλειων κοινωνιών, επειδή το κράτος είναι η ύστατη μορφή κοινωνικής οργάνωσης.» - Καντιανοί: 1. «Οι Μακιαβελικοί παραβλέπουν ότι οι κοινωνίες αποτελούνται από ανθρώπους» 2. «Αβεβαιότητα όχι σαφής προσδιορισμός εκείνων που θα μπορούσαν να έχουν την ιδιότητα του μέλους της» - Γκροτιανοί: 1. «Επιχείρημα ύπαρξης Διεθνούς κοινωνίας: η ύπαρξη διεθνών θεσμών» 2. Θεσμοί όχι σαν την ΚτΕ, αλλά «αναγνωρισμένες και καθιερωμένες συνέπειες που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ ατόμων ή ομάδων» π.χ. γάμος ιδιοκτησία 3. Διεθνείς Θεσμοί: συμμαχίες, ισορροπία ισχύος, διαιτησία

5 4. =/= Μακιαβελικοί: βασικός «θεσμός» της διεθνούς ζωής σχέση νικητών και ηττημένων 2 ος : το μοντέλο ισχύος ( σύστημα μονά- ζυγά ή σύστημα παιχνιδιού ντάμας) 5. =/= Καντιανοί: Θεσμοί και νόμοι: μέρη της διεθνούς πολιτικής Στον 1 ο θεσμό οι Μακιαβελικοί δεν ασχολούνται με την ταξική δομή της κοινωνίας Στον 2 ο θεσμό η ορθή εφαρμογή του γίνεται με όρους δυναμικούς, κοινωνικά κινήματα και τάξεις Σημαντικοί θεσμοί είναι: 1. Το εμπορικό πνεύμα ελεύθερο εμπόριο 2. Η παγκόσμια κοινή γνώμη (προκάλεσε την αυτοδιάθεση των λαών) - Βασικές αρχές της δεξιοτεχνίας της πολιτικής: - «Οι πολιτικές είναι προϊόντα καταστάσεων, αναγκαιοτήτων, στον ίδιο βαθμό, ίσως και περισσότερο, που είναι προϊόντα αρχών ή θεωριών.» - Μακιαβελικοί: Δεδομένη, η επιθυμία πολιτικής αυτάρκειας (αγώνας ισχύος) υιοθετούν την αρχή του «διαίρει και βασίλευε» Η ανάμιξη => γνώση / η αποκοπή => άγνοια Ο μη εμπλεκόμενος δεν μπορεί να κρίνει - Γκροτιανοί: Υποθέτουν το επιθυμητό της συνεργασίας - αλληλεξάρτηση Υιοθετούν αρχή της αρμονικής δράσης και συνεργασίας Ο μη εμπλεκόμενος, έχει έγκυρη κρίση Αποκοπή, σχεδόν απαραίτητο συστατικό για απρόσκοπτη γνώση Αντι-αρχή σε αρχή «διαίρει και βασίλευε»: Η αρχή του Κονσέρτου «ένωνε και επηρέαζε» Η παραπάνω αρχή στηρίζεται σε 2 αξιώματα:

6 - Καντιανοί: 4. η καλή θέληση μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη φιλίας 5. μπορεί να εντοπιστούν κοινά συμφέροντα από όπου θα προκύψει συνεργασία Υιοθετούν τον απομονωτισμό Υποθέτουν αξιωματικά το επιθυμητό της κατάργησης του συνόλου της εξωτερικής πολιτικής Ομοιότητα με Μακιαβελικούς: ο απομονωτισμός είναι ένα οριζόντιο διαίρει και βασίλευε. - Γκροτιανοί και Μακιαβελικοί συμφωνούν ότι είναι ρεαλιστές, καθώς αποδέχονται τα γεγονότα της πολιτικής - Διαφέρουν ως προς τον ορισμό του «γεγονότος» - Γκροτιανοί και Καντιανοί συμφωνούν ότι είναι ιδεαλιστές, επιδιώκουν ιδανικά στον κόσμο της πολιτικής - Διαφέρουν ως προς την εκτίμηση της ισχύος των ιδανικών τους και ως προς τις μεθόδους που χρησιμοποιούν για την επίτευξή τους - Wight: Η εμπλοκή σε μία κατάσταση μπορεί να οδηγεί συχνά σε αντικειμενική αξιολόγηση αυτής της κατάστασης ενώ η απομόνωση σε αμεροληψία. Κεφ. 8: Η θεωρία της Διπλωματίας: ισορροπία ισχύος - Αποτελεί την κύρια αρχή της πολιτική τέχνης - Γκροτιανοί: Κλασικό δόγμα της ισορροπίας της ισχύος: - «ίση κατανομή της ισχύος»: καμία δύναμη δεν υπερισχύει αρκετά ώστε να θέσει σε κίνδυνο τις άλλες - «αρχή ότι η ισχύς πρέπει να κατανέμεται ισότιμα» (βασική αρχή της εξωτερικής πολιτικής) π.χ. το Κονσέρτο της Ευρώπης Γιατί πρέπει να υπάρχει; 1. Για προστασία της ανεξαρτησίας των κρατών

7 2. Συμβάλλει στην σταθεροποίηση της αλληλεξάρτησης των κρατών 3. Για να καταστεί δυνατή η ύπαρξη Διεθνούς Δικαίου Εντοπίζουν έμφυτη τάση στη διεθνή πολιτική να παράγει μια ίση κατανομή ισχύος. - Μακιαβελικοί: Καταρρέει η ίση κατανομή ισχύος για 3 λόγους: 1. Δεν υπάρχει τρόπος μέτρησης της σχετικής ισορροπίας ισχύος για να διαπιστωθεί αν είναι ισότιμα κατανεμημένη 2. Δεν υπάρχει αμερόληπτος, ανεξάρτητος φορέας για να κάνει την καταμέτρηση 3. Κάθε κατανομή ισχύος είναι προσωρινή, ασταθής και ευμετάβλητη Η βασική έννοια της ισορροπίας ισχύος είναι η υπάρχουσα κατανομή της ισχύος => η κατανομή που εξυπηρετεί τις δυνάμεις του status qu Αμυντικός Μακιαβελικός: εκδημοκρατισμός της έννοιας της ισορροπίας της ισχύος Επιθετικός Μακιαβελικός: το να διατηρεί κανείς την ισορροπία της ισχύος σημαίνει ότι κατέχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα, ότι είναι σε θέση να διαιρεί και να βασιλεύει. - Καντιανοί: Απόρριψη της ισορροπίας της ισχύος -> εξαιτίας της κόπωσης λόγω του πολέμου και τη βαθιά αποστροφή των πολέμων της ισορροπίας των δυνάμεων Αναξιοπιστία και δυσχρηστία στην πράξη Εσφαλμένη για 3 λόγους: Είναι μια «χίμαιρα», καθώς δεν υπάρχει διεθνής κοινωνία που να έχει για σκοπό της λειτουργίας της την ισορροπία ισχύος (Cbden) Δεν καθορίζει κάποια σταθερά, σύμφωνα με την οποία θα μπορούσε να εκτιμηθεί η θέση κάθε κράτους

8 Ατελής και άκυρη γιατί αγνοεί τις σιωπηλές και ειρηνικές επεκτάσεις. Πως αναγνωρίζεται μια μεγάλη δύναμη: Αναγνωρίζεται διπλωματικά ως τέτοια (π.χ. μέλος του Σ.Α.) Όταν κερδίσει μια άλλη μεγάλη δύναμη σε πόλεμο (Ιαπωνία Ρωσία 1905) Καντ: Ισορροπία ισχύος - > απαραίτητο βήμα για την πρόοδο Κεφ. 9: Η θεωρία της Διπλωματίας: Διπλωματία Γκροτιανοί: Δίνουν δική τους διπλωματική θεωρία (κλασσική αντίληψη περί διπλωματίας), που ακολουθεί στενά την γκροτιανή θεωρία της ισορροπία της ισχύος. Οι επιτυχημένες διπλωματικές διαπραγματεύσεις απαιτούν την ύπαρξη ορισμένων αντικειμενικών συνθηκών: 1. Υλική ή φυσική, η δυνατότητα να συναλλάσσονται τα μέρη με ίσους όρους ( ισορροπία ισχύος) 2. ηθική, δυνατότητα να υπάρχει μεταξύ των μερών αμοιβαία εμπιστοσύνη Ισορροπία διαπραγματευτικής ισχύος «Τέχνη στη διπλωματία είναι να συγκαλύπτει κανείς τη νίκη» - «Η καλύτερη διπλωματία είναι εκείνη που πετυχαίνει τους στόχους της αλλά αφήνει και την άλλη πλευρά αρκετά ικανοποιημένη» Στοιχεία που συγκροτούν μια Γκροτιανή θεώρηση των διεθνών σχέσεων: Μια θεωρία που οικοδομήθηκε με όρους έντασης Ισορροπημένων, αντιθέτων πολιτικών παραγόντων Διαποτισμένων από ηθικούς παράγοντες Και με όρους ισχύος Η οποία περιορίζεται από τον σκοπό Μακιαβελικοί:

9 Διπλωματία: η ευφυής εφαρμογή πίεσης ή προτροπής κατά την αναζήτηση των ιδίων συμφερόντων με τρόπο που να μην καθίσταται απαραίτητη η πλήρης χρήση της ισχύος.! Μόνη ηθική προϋπόθεση: η ύπαρξη επαρκούς ευφυΐας, διακριτικότητας και τεχνικής ικανότητας κατά την χρήση υλικής βίας και κατά την προσφορά υλικών κινήτρων! 4 κατηγορίες μακιαβελικής αντίληψης για τη διπλωματία: 1. Ρευστότητα ( Frtuna Machiavelli) ή αλλαγή 2. τρόμος και απληστία 3. διαπραγμάτευση από θέση ισχύος 4. τεχνική της διαπραγμάτευσης Διαρκής αλλαγή -> υλική αντικειμενική προϋπόθεση της διπλωματίας (αντιστοιχεί με ίσους όρους Γκροτιανών) Ηθική αντικειμενική προϋπόθεση που αντιστοιχεί με «αμοιβαία εμπιστοσύνη» Γκροτιανών για τους Μακιαβελικούς είναι ο «Τρόμος» Carr: «επιτυχημένη εξωτερική πολιτική αυτή που ταλαντεύεται μεταξύ του πόλου της βίας και του κατευνασμού» - Καντιανοί: Ελάχιστοι Καντιανοί διπλωμάτες Ηθική, Μείωση της έντασης και ειλικρινής διπλωματία Έμφαση σε ηθικούς παράγοντες εις βάρος των υλικών Κρητική: Γενικευμένη, απόλυτη, ανεπεξέργαστη Έννοια της διεθνούς Έντασης ( αντίστοιχο της μακιαβελικής ρευστότητας). Καντ: «Ότι δεν είναι συμβατό με τη δημοσιότητα είναι άδικο» Δεν είναι θεμιτός ο προληπτικός πόλεμος Στόχος: φανερές συμβάσεις, στις οποίες καταλήγουν τα κράτη με φανερές διαδικασίες «Ηθική πειθώς»

10 Θρησκευτικό στοιχείο Καντιανισμού: επιθυμία να προσηλυτίσει τον κόσμο, να σώσει την ανθρωπότητα από τα δεινά που θα ακολουθήσουν ( εξηγεί τη διπλωματική αρχή: «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας») Η.Π.Α. Κεφ. 10: Η Θεωρία του πολέμου - Κεντρικό φαινόμενο των διεθνών σχέσεων - Ο χαρακτήρας του πολέμου: Ρασιοναλιστές (Γκροτιανοί): 2 βασικά αξιώματα περί πολέμου: 1. Αντικείμενο του πολέμου είναι η ειρήνη και όχι το αντίθετο. Η ειρήνη προηγείται λογικά του πολέμου 2. Ο πόλεμος είναι αναγκαίο κακό που πρέπει να ελαχιστοποιηθεί όσο είναι δυνατόν. Είναι το μόνο μέσο επιβολής δικαιοσύνης όταν δεν υπάρχει καμία ανώτερη πολιτική αρχή Ρεαλιστές: Αποδέχονται την διεθνή αναρχία «Η ειρήνη είναι το εργαστήριο του πολέμου» Επαναστατικοί (Καντιανοί): Ομοιότητα με Ρασιοναλιστές, επειδή δεν θεωρούν ότι η ισχύς αυτοαιτιολογείται Ο πόλεμος αποβλέπει (συνειδητά ή ασυνείδητα) σε μια έσχατη μελλοντική ειρήνη. Ειρήνη που θα φέρει την ανασύνθεση της διεθνούς κοινωνίας, όχι με αποκατάσταση της ισορροπίας ισχύος και του status qu, αλλά με μια επαναστατική νέα τάξη πραγμάτων {Θεωρία περί πολιτικής:

11 Ρασιοναλιστές: η πολιτική υπάρχει προς χάριν της καλής ζωής, δηλαδή προς χάρη του ατόμου. Επαναστατικοί: η πολιτική υπάρχει προς χάρη της μόνιμης κοινωνικής εξέλιξης. ( λιγότερη έμφαση στο άτομο και περισσότερη στην κίνηση της κοινωνίας} - Σκοπός και διεξαγωγή του πολέμου Ρασιοναλιστές: Δόγμα Δίκαιου πολέμου Ο πόλεμος είναι η διακοπή της πολιτικής Οικονομία «μεθόδων» Ρεαλιστές: «πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα» (Clausewitz) 3 απόψεις του Ρεαλιστικού δόγματος της διεξαγωγής του πολέμου: Πίστη στον Προληπτικό πόλεμο Αποδοχή απεριόριστου πολέμου, μέγιστη χρήση δύναμης Σκοπός του πολέμου, η καταστροφή του εχθρού Επαναστατικοί: Πόλεμος: το μλεσο της ιστορίας Δόγμα ότι ο πόλεμος διεξάγεται για να τερματιστεί ο πόλεμος Δίκαιος πόλεμος (σαν Ρασιοναλιστές) Τρομοκρατία και ασπλαχνια (σαν Ρεαλιστές) Ιερός πόλεμος: Jihad, Μπολσεβίκοι κλπ Κεφ.11: Η θεωρία του διεθνούς δικαίου, της διεθνούς υποχρέωσης και της διεθνούς ηθικής - Διεθνές Δίκαιο Ρασιοναλιστές:

12 Διεθνές Δίκαιο: «οι υπάρχουσες πρακτικές και οι συνθήκες μεταξύ των κρατών, οι οποίες συνεχώς βελτιώνονται μέσα από αναφορές σε θεμελιώδη πρότυπα και νόρμες» Υποστηρίζουν το προ- Χομπεσιανό παραδοσιακό δόγμα του φυσικού δικαίου 2 βασικά δόγματα: Η απουσία μιας κοινής ανώτερης αρχής, δεν συνεπάγεται μία κατάσταση πλήρους αναρχίας. Το δίκαιο υπάρχει και προηγείται όλων των πολιτικών οργανώσεων και βασίζεται στη λογική και στη φύση του ανθρώπου ως κοινωνικού όντος. [Δίκαιο της φύσης] Η αρχική ένδειξη αυτού που είναι το δίκαιο, είναι το έθιμο, η υπάρχουσα πρακτική όλων των εθνών. [Ρωμαϊκό jus gentium] 2 υποθέσεις εργασίας της κεντρικής παράδοσης του διεθνούς νομικού συστήματος: εκεί που δεν υπάρχουν συνθήκες ή δικαστικές αποφάσεις, το διεθνές δίκαιο πρέπει να αναζητείται στα έθιμα και στις συνήθειες των πολιτισμένων εθνών. Το σύνολο των εθίμων και της υπάρχουσας πρακτικής εκφράζει και αντλεί την εξουσία του από την αναγνώριση του «δικαίου πίσω από το δίκαιο» ( Manning) Θέλουν το Διεθνές Δίκαιο να αναπτυχθεί κατά το εσωτερικό δίκαιο. Ρεαλιστές: Ακολουθούν την «διπλωματική σχολή» του διεθνούς δικαίου Αντιλαμβάνονται το δίκαιο ως ένα σύνολο ελαστικών αρχών Υποστηρίζουν τη διπλωματική Διευθέτηση των διαφορών ή τη διαιτησία Αγνοούν την παράδοση του φυσικού δικαίου Τονίζουν την απόλυτη κυριαρχία των μελών μιας ομάδας εθνών, γιατί είναι η μόνη πηγή ισχύος και το δίκαιο απορρέει από την ισχύ

13 Διεθνές δίκαιο είναι το σύνολο των συνθηκών Το κράτος προηγείται του Διεθνούς Δικαίου, τόσο λογικά όσο και ιστορικά Επαναστατικοί: Διεθνές Δίκαιο: ένα ιδεολογικό όπλο για τη συνέχιση του ιερού πολέμου από το Επαναστατικό κράτος Διεθνές δίκαιο: η βούληση των αρχουσών τάξεων Το σύνολο των υπαρχουσών συνθηκών και εθίμων Προτεραιότητα στην «πάλη» των κρατών παρά στη συνεργασία. Η επιβολή του παρουσιάζεται ως καταναγκασμός - Διεθνής υποχρέωση: Ρασιοναλιστές: Βάση των διεθνών σχέσεων είναι ο σεβασμός των διεθνών υποχρεώσεων ( pacta sunt servanda) Ρεαλιστές: «rebus sic standibus» => «τα πράγματα παραμένουν ως έχουν εφόσον οι συνθήκες παραμένουν οι ίδιες» Οι συνθήκες είναι εγγενώς προσωρινές και η τήρησή τους εξαρτάται εκ φύσεως από τον όρο να εξακολουθούν να εξυπηρετούν τα ζωτικά συμφέροντα του κράτους Επαναστατικοί: Ελαστικοί καιροσκόποι (π.χ. ΕΣΣΔ) - Διεθνής ηθική: Οι ηθικές αρχές που βρίσκονται πίσω από τις αντιτιθέμενες αντιλήψεις περί διεθνούς υποχρέωσης Ρασιοναλιστές: Η πολιτική είναι τομέας της δικαιοσύνης Η ηθική της ιδιωτικής ζωής έχει δυνατότητα εφαρμογής στις πολιτικές και διεθνείς συναλλαγές

14 Τα κράτη πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων κρατών και να μην επιδιώκουν να κερδίζουν περισσότερα για το λαό τους από ότι είναι σωστό και δίκαιο. Ο ρασιοναλιστής πολιτικός διατηρείται σε μία κατάσταση ηθικής έντασης μεταξύ του πραγματικού και του επιθυμητού Συμβιβασμός. Η αρχή που τον διέπει είναι η αρχή του μικρότερου κακού Ρεαλιστές: Η ισχύς της ηθικής περιορίζεται στις ιδιωτικές σχέσεις, ενώ η πολιτική θεωρείται ο τομέας του μη ηθικού. Βασικό κριτήριο δράσης είναι τα αποτελέσματα, δηλαδή τι είναι άμεσα ωφέλιμο Συμβιβασμός: χαρακτηριστική μέθοδος άσκησης πολιτικής, αλλά συμβιβασμός ανάμεσα στον πολιτικό παράγοντα και τον εχθρό Επαναστατικοί: Η ιδιωτική ζωή υποτάσσεται στην πολιτική ζωή, δηλαδή στον επαναστατικό σκοπό Ο επαναστατικός πρέπει να θυσιάσει τον εαυτό του και την προσωπική του ηθική για τον σκοπό Κάθε απόφαση μεταβάλλει σταδιακά τη δεδομένη κατάσταση «Ο σκοπός επιβάλλει και αγιάζει τα μέσα» Μεταλλαγμένοι Επαναστατικοί: Ειρηνιστές Το σύνολο των ανθρωπίνων σχέσεων πρέπει να βασίζεται στην αγάπη\ Απορρίπτουν την αρχή του μικρότερου κακού Γενική απόρριψη της πολιτικής σφαίρας Κεφ. 13: Η ισορροπία των 3 ρευμάτων σκέψης: - Τάση μεταβολής του Ρασιοναλισμού σε Επαναστατισμό:

15 Εντοπίζεται στη διπλωματική διάσταση της Ρασιοναλιστικής θεωρίας - Τάση μεταβολής του Ρασιοναλισμού σε Ρεαλισμό: Εντοπίζεται στην ίδια τη φύση της διεθνούς ζωής με τις εκ φύσεως αναρχικές πλευρές της - Τάση μεταβολής του Ρεαλισμού σε Επαναστατισμό: Αιτία: οι τεχνολογικές εξελίξεις που ενώνουν τον κόσμο Οικονομική ενοποίηση οι μικρές δυνάμεις σαρώνονται από τις μεγάλες οι μεγάλες προσπαθούν να επεκταθούν σε σφαίρες επιρροής - Η συνάντηση των 3 ρευμάτων σκέψης: Σημαντικότερα σημεία του έργου του: Αρχικό αξίωμα του Wight: «Η θεωρητική έρευνα στις διεθνείς σχέσεις επιβάλλεται να γίνεται απαραιτήτως σε αναφορά με ζητήματα ηθικής και δεσμεύσεων ή υποχρεώσεων». Προσπάθεια σύνδεσης της θεωρητικής έρευνας με την ιστορική Βαθύτατη πίστη σε στις πνευματικές αξίες και στα υψηλότερα ακαδημαϊκά κριτήρια Κριτική του έργου Κριτική: 1. Προσπάθησε να προσδώσει υπερβολικά μεγάλη σημασία στη διαμάχη των 3 ρευμάτων σκέψης. Ήταν υπερβολικά φιλόδοξος στην προσπάθειά τους να τους αποδώσει διακριτικές απόψεις. Πολλά από όσα διατυπώθηκαν αναφορικά με τις διεθνείς σχέσεις κατά το παρελθόν δεν μπορούν να συνδεθούν ουσιαστικά με αυτά τα ρεύματα σκέψης. ( Hedley Bull) 2. Ο απολογισμός που κάνει συμβάλλει άμεσα στην κατανόηση της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής. 3. Δεν ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την οικονομική διάσταση των Διεθνών Σχέσεων.

16 4. Τάση για ασάφεια ( Bull). 5. Υπερβολικά ευρωκεντρικός, καθώς δεν είχε βαθιά γνώση των μηδυτικών πολιτισμών (Bull) 6. Το βιβλίο μοιάζει να είναι ατελές, καθώς αρκετά κεφάλαια στερούνται συμπερασμάτων ( Adam Rberts).