Παγκόσµια Μέρα κατά των Ναρκωτικών- Χαιρετισµός από τον ρα Χρύσανθο Γεωργίου - Πρόεδρο Αντιναρκωτικού Συµβουλίου Κύπρου 26 Ιουνίου 2014, 1230

Transcript

1 Παγκόσµια Μέρα κατά των Ναρκωτικών- Χαιρετισµός από τον ρα Χρύσανθο Γεωργίου - Πρόεδρο Αντιναρκωτικού Συµβουλίου Κύπρου 26 Ιουνίου 2014, 1230 ηµοσιογραφική Εστία Αγαπητοί Συνεργάτες, Αγαπητή κυρία Κυρίτση, Αγαπητοί Λειτουργοί των ΜΜΕ, Καλωσορίζω και ευχαριστώ για την εδώ παρουσία σας, όλους εσάς, συνεργάτες του ΑΣΚ και τα ΜΜΕ καθώς και την επίτιµη καλεσµένη µας από την Ελλάδα, κα Ιωάννα Κυρίτση, Υπεύθυνη δικτύου υπηρεσιών πρόληψης και έγκαιρης παρέµβασης του ΚΕΘΕΑ, που µε µεγάλη προθυµία αποδέχτηκε την πρόσκληση µας για να εµπλουτίσει µε την εµπειρία και τη γνώση του ΚΕΘΕΑ τη σηµερινή εκδήλωση, η οποία γίνεται µε αφορµή την Παγκόσµια Ηµέρα κατά των Ναρκωτικών. Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσµια Ηµέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνοµης ιακίνησής τους» το 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειµένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσµια κοινή γνώµη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών και της παράνοµης διακίνησής τους. Τη σηµερινή ηµέρα εµείς αφιερώνουµε στους έφηβους και γενικότερα στους ανήλικους του τόπου µας, οι οποίοι αποτελούν τη φυσική εξέλιξη και το µέλλον της κοινωνίας µας. Στις δύσκολες περιόδους που διανύουµε, οι έφηβοι έρχονται καθηµερινά αντιµέτωποι µε ποικίλα προβλήµατα είτε αυτά αφορούν σε προσωπικό-οικογενειακό επίπεδο, είτε αυτά αφορούν σε κοινωνικό-σχολικό επίπεδο. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών αποτελεί µια

2 από τις πιο επικίνδυνες συµπεριφορές που απειλεί την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, την υγεία καθώς και την ίδια τη ζωή, σε µια περίοδο σηµαντικών βιολογικών και ψυχολογικών αλλαγών όπως είναι αυτή της εφηβείας. Για το λόγο αυτό οι πολιτικές και κοινωνικές κατευθύνσεις κάθε κράτους θα πρέπει να έχουν ως κύριο άξονα την κάλυψη των αναγκών τους και την υιοθέτηση ενός καλύτερου οικογενειακού, εκπαιδευτικού και κοινωνικού περιβάλλοντος µέσα από την αποφυγή καταστάσεων που τους οδηγούν σε προσωπικά και κοινωνικά αδιέξοδα. Το Αντιναρκωτικό Συµβούλιο Κύπρου, µέσα από το ρόλο που η Πολιτεία του ανέθεσε ως το ανώτατο σώµα χάραξης πολιτικής για τα ναρκωτικά έχει διαµορφώσει µια ενιαία Εθνική Στρατηγική για τα τις παράνοµες ουσίες και την επιβλαβή κατανάλωση αλκοόλ, η οποία θέτει ως προτεραιότητα την ευάλωτη οµάδα των εφήβων τόσο στον πυλώνα της πρόληψης όσο και στον πυλώνα της θεραπείας. Επισηµαίνεται, ότι η έγκαιρη ανάπτυξη ενδεδειγµένων πολιτικών και παρεµβάσεων επιτυγχάνεται µόνο µέσω της προώθησης της έρευνας και της εκτίµησης των πραγµατικών αναγκών µιας κοινωνίας. Τα επιστηµονικά δεδοµένα ερευνών που συλλέγει το ΑΣΚ, µέσα από το Τµήµα Παρακολούθησης και το ΕΚΤΕΠΝ, µε τη στήριξη ακαδηµαϊκών και άλλων συνεργατών του, αποτελούν ένα ισχυρό υπόβαθρο για τη διαµόρφωση µιας πραγµατιστικής και ισορροπηµένης πολιτικής. Σε µια χρονική στιγµή όπου η οικονοµική κρίση απειλεί την κάλυψη βασικών αναγκών, αλλά και παρεµποδίζει την ανάπτυξη νέων σηµαντικών υπηρεσιών, για εµάς η προώθηση πολιτικών για τα ουσιοεξαρτηµένα άτοµα αποτελεί αναγκαιότητα: ηθική, κοινωνική και οικονοµική. Οι πολιτικές αυτές αφορούν, µεταξύ άλλων, στη χάραξη εθνικής προληπτικής πολιτικής στο εκπαιδευτικό σύστηµα, στη βελτίωση της αντίληψης σε θέµατα αγωγής της υγείας, στην προώθηση καθολικών δράσεων αγωγής υγείας και πρόληψης της εξάρτησης, στην προώθηση επιλεκτικών και ενδεδειγµένων δράσεων που να στοχεύουν σε συµπεριφορές, περιοχές ή οµάδες υψηλού κινδύνου, στην προώθηση και εφαρµογή εναλλακτικών δραστηριοτήτων ψυχαγωγίας των νέων και στην βελτίωση της πρόσβασης σε πλουραλισµό θεραπευτικών επιλογών.

3 Στο σηµείο αυτό θεωρούµε σηµαντικό να αναφέρουµε τη συµβολή του ΑΣΚ σε σχέση µε θέµατα που αφορούν στους νέους, µέσα από την τότε πρώτη Εθνική Στρατηγική για τα Ναρκωτικά, στη θεσµοθέτηση και συστηµατική εφαρµογή της Αγωγής Υγείας στις σχολικές µονάδες, µε την εισαγωγή του νέου γνωστικού αντικειµένου της Αγωγής Υγείας σε όλες τις βαθµίδες της εκπαίδευσης, καθώς και τον καταλυτικό ρόλο που το ΑΣΚ διαδραµάτισε στην εφαρµογή και διεύρυνση του πρωτοκόλλου παραποµπής νεαρών συλληφθέντων στη θεραπεία µέσω συστηµατικού συντονισµού των εµπλεκόµενων φορέων, την εφαρµογή µνηµονίου συνεργασίας µε το Υπουργείο Άµυνας που στοχεύει στην πρόληψη της χρήσης ουσιών εξάρτησης κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας, τη δηµιουργία νέας ηλεκτρονικής υπηρεσίας επικοινωνίας και παροχής υποστήριξης στα άτοµα που αντιµετωπίζουν προβλήµατα µε τις ουσίες εξάρτησης και τους οικείους τους καθώς και την αναβάθµιση της βασικής ιστοσελίδας του ΑΣΚ, η οποία αποτελεί βασική πηγή ενηµέρωσης των νέων. Επιπρόσθετα, το ΑΣΚ µε την αναθεώρηση και διαχείριση του Σχεδίου Παροχής Οικονοµικής Βοήθειας για Επανένταξη πρώην Εξαρτηµένων Ατόµων, παρέχει µεταξύ άλλων και την ευκαιρία σε νέους που ολοκλήρωσαν θεραπευτικά προγράµµατα για κάλυψη των εξόδων φοίτησης στους σε Πανεπιστήµια. Επιπλέον, µε τη θεσµοθέτηση κριτηρίων λειτουργίας προληπτικών και θεραπευτικών προγραµµάτων και τη δηµιουργία ηλεκτρονικού αρχείου παρακολούθησης της θεραπευτικής πορείας των θεραπευόµενων, το ΑΣΚ διασφαλίζει την ποιότητα της παροχής υπηρεσιών. Τέλος, τα τελευταία χρόνια, έχουµε διευρύνει σηµαντικά τις εθνικές και διεθνείς συνεργασίες µας µέσω της διαµόρφωσης µνηµονίων συνεργασίας καθώς και ανταλλαγής εµπειρογνωµοσύνης και µε διάφορους φορείς. Παράδειγµα, η συνεργασία µας µε το ΚΕΘΕΑ Ελλάδας που έφερε σήµερα κοντά µας την κα Κυρίτση για να εµβαθύνει στο θέµα των ανήλικων ουσιοεξαρτηµένων, ένα θέµα που µας έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, ένα θέµα για το οποίο οφείλουµε να δράσουµε άµεσα, ο κάθε φορέας από το δικό του πόστο, αλλά κυρίως όλοι µαζί για να δώσουµε τη συλλογική απάντηση που απαιτείται. Παρά τα επιτεύγµατα των τελευταίων χρόνων, εκκρεµούν ακόµη σηµαντικά ζητήµατα.

4 Ένα από τα σοβαρά θέµατα που εκκρεµεί είναι η ψήφιση και η εφαρµογή της τροποποίησης του Περί Περίθαλψης και Μεταχείρισης Τοξικοµανών του 1992, για σκοπούς παραποµπής ουσιοεξαρτηµένων καταδικασθέντων ατόµων στην θεραπεία, αντί την επιβολή ποινής και φυλάκισης σε αυτούς. Με πρωτοβουλία και συντονισµό του ΑΣΚ, από το έτος 2008 εφαρµόζεται στην Κύπρο πρωτόκολλο παραποµπής νεαρών ατόµων που έχουν συλληφθεί για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά σε θεραπεία. Με αυτό τον τρόπο δίδεται η δυνατότητα σε νεαρά άτοµα να παραπεµφθούν στη θεραπεία, αντί να καταδικαστούν. Ταυτόχρονα, γίνεται έγκαιρη παρέµβαση, αποτρέποντας έτσι την πορεία στην εξάρτηση. Το πρωτόκολλο, παρά την τεκµηριωµένη προστιθέµενη αξία και αποτελεσµατικότητα του, έχει αυστηρά κριτήρια ως προς την οµάδα που καλύπτει (π.χ. µέχρι 24 ετών, πρώτη σύλληψη κλπ.). Σε άτοµα τα οποία δεν καλύπτονται από το πρωτόκολλο δεν παρέχεται εναλλακτική λύση αντί της ποινικής δίωξης. Μια τέτοια λύση προσφέρει ο Περί Περίθαλψης και Μεταχείρισης Τοξικοµανών Νόµος του 1992, ο οποίος δεν έχει εφαρµοστεί ποτέ. Το ΑΣΚ, σε µια προσπάθεια βελτίωσης του Νόµου, έχει προχωρήσει στην κατάθεση τροποποιήσεων του Νόµου, ο οποίος αυτή τη στιγµή βρίσκεται στο Υπουργείο Υγείας και αναµένεται η κατάθεση του στην Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση. Η εφαρµογή του τροποποιηµένου Νόµου, προκύπτει από υποδείξεις και κατευθυντήριες γραµµές διαφόρων οργανισµών, όπως η ΠΟΥ, όπου καταγράφεται ότι η θεραπεία στην κοινότητα ως εναλλακτική λύση αντί της φυλάκισης, πρέπει να παρέχεται ως διαθέσιµη λύση για τους χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς η θεραπεία στην κοινότητα έχει αποδειχτεί περισσότερο αποτελεσµατική για τη µείωση του εγκλήµατος, της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και του κοινωνικού κόστους. Ένα άλλο θέµα, το οποίο δεν έχει διευθετηθεί ακόµη έχει να κάνει µε τη λειτουργία ενός ολοκληρωµένου προγράµµατος θεραπείας στις φυλακές, που να καλύπτει όλο το φάσµα των υπηρεσιών απεξάρτησης (αποτοξίνωση, ψυχολογική απεξάρτηση, υποκατάσταση κλπ.). Με την ενεργή συµβολή του ΑΣΚ και του ιδίου του Προέδρου του, εφαρµόστηκε το θεραπευτικό πρόγραµµα 360º στο χώρο των φυλακών, του οποίου όµως η λειτουργία

5 τερµατίστηκε κατά το έτος 2013 και αυτή τη στιγµή δεν προσφέρεται εξειδικευµένη θεραπεία στα εξαρτηµένα άτοµα που εκτίουν τη φυλάκιση τους. Η Εθνική Στρατηγική για την αντιµετώπιση της Εξάρτησης από Παράνοµες Ουσίες και την Επιβλαβή Χρήση του Αλκοόλ στοχεύει, µεταξύ άλλων, στη βελτίωση της θεραπευτικής µεταχείρισης στο σύστηµα ποινικής δικαιοσύνης σε δύο επίπεδα: αφενός µέσω της ενίσχυσης της λειτουργίας του θεραπευτικού προγράµµατος εντός των φυλακών για χρήστες νόµιµων και παράνοµων ουσιών και αφετέρου µέσω της εισαγωγής προγράµµατος διαχείρισης φαρµακευτικών σκευασµάτων και φαρµακευτικής υποστήριξης µε βάση τις διεθνώς βέλτιστες πρακτικές. Θεωρούµε και τις δύο αυτές συνιστώσες απαραίτητες και καθοριστικές, αφού ο χώρος των φυλακών θεωρείται προνοµιακός χώρος θεραπευτικής παρέµβασης λόγω της φύσης του, αλλά παράλληλα πρέπει να λειτουργεί και ως χώρος εφαρµογής πρακτικών µείωσης της βλάβης, όχι µόνο κατά τη διάρκεια της παραµονής των ατόµων εκεί, αλλά και σε σχέση µε την επανεισδοχή τους στην κοινωνία, η οποία επιφέρει, µεταξύ άλλων, και τον κίνδυνο της υποτροπής και υπέρδοσης µε ενδεχόµενο συνεπακόλουθο, το θάνατο. Τέλος, δεν έχει βρεθεί ακόµη θεσµοθετηµένη και µόνιµη λύση σε ότι αφορά τους ανήλικους χρήστες/ ουσιοεξαρτηµένους/ ανήλικους παραβάτες. Το κύριο πρόβληµα µε τους ανήλικους ουσιοεξαρτηµένους στην Κύπρο διαπιστώθηκε πως είναι η έλλειψη δοµής για βοήθεια τους (απεξάρτηση και στήριξη), ίσως και φύλαξης τους αφού πολλοί από αυτούς διατρέχουν σοβαρούς κινδύνους λόγω παραβατικής συµπεριφοράς που συνοδεύει την ουσιοεξάρτηση. Υπάρχουν δοµές που προσφέρουν ανοιχτά προγράµµατα απεξάρτησης σε εθελοντική βάση, απουσιάζουν όµως από το σύστηµα στην Κύπρο δοµές κλειστών προγραµµάτων. Η θεραπεία γίνεται πάντα σε εθελοντική βάση και κανείς δεν µπορεί να εξαναγκαστεί να δεχτεί θεραπεία απεξάρτησης εκτός στα πλαίσια αναγκαστικής ψυχιατρικής νοσηλείας. Αυτό που έχει διαπιστωθεί είναι η έλλειψη συνεργασίας µεταξύ των αρµόδιων φορέων του κράτους, έλλειψη αποτελεσµατικών µηχανισµών έγκαιρης παρέµβασης, καθώς και αποσπασµατική αντιµετώπιση τέτοιων περιστατικών. Ως εκ τούτου, απαιτούνται οι συνέργειες µεταξύ κρατικών υπηρεσιών, αλλά και ενδεχοµένως µεταξύ αυτών και µη κρατικού τοµέα, για παροχή υπηρεσιών που να καλύπτουν τις ανάγκες των ανηλίκων ουσιοεξαρτηµένων/ νεαρών παραβατών.

6 Αγαπητή κυρία Κυρίτση Είµαστε σίγουροι πως σήµερα, εµείς και οι συνεργάτες µας, θα φύγουµε από εδώ πιο σοφοί και πιο ενδυναµωµένοι, θεωρητικά και πρακτικά, αντλώντας από τη δική σας εµπειρία. Γι αυτό και ευχαριστούµε θερµά το ΚΕΘΕΑ που βρίσκεται εδώ µαζί µας! Τέλος, ευχαριστούµε βέβαια και όλους εσάς, αγαπητοί συνεργάτες που είστε πάντα δίπλα µας! Ο καθένας σας, είµαστε σίγουροι ότι καταβάλλει κάθε προσπάθεια, έτσι που ακόµα και σε δύσκολους καιρούς η κοινωνία να µην χάνει ένα από τα πολυτιµότερα της συστατικά, αυτό της αλληλεγγύης. Το Αντιναρκωτικό Συµβούλιο οφείλει να είναι παρόν και θα είναι, σε µια περίοδο η οποία δοκιµάζει τον κάθε άνθρωπο, και ιδιαίτερα τις ευάλωτες οµάδες των συνανθρώπων µας. Σε αυτούς τους καιρούς, το ΑΣΚ και ο θεσµός που υπηρετεί, οφείλει να εξαντλείται στην εξεύρεση νέων συνεργειών µεταξύ των φορέων, ανοίγοντας νέες συνεργασίες µεταξύ του κρατικού και µη τοµέα, ανοίγοντας κανάλια επικοινωνίας για πλήρη αξιοποίηση πόρων ανθρώπινων και οικονοµικών, εθνικών και ευρωπαϊκών και στηρίζοντας πάντα τις όποιες θέσεις και πολιτικές, µε επιστηµονικά δεδοµένα. Ευχαριστώ πολύ!