86 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH H ΣXEΣH TOY KENTPOY YΓEIAΣ ME THN TOΠIKH KOINΩNIA

Transcript

1 86 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH H ΣXEΣH TOY KENTPOY YΓEIAΣ ME THN TOΠIKH KOINΩNIA Tων: A. Tζανακάρη, Θ. Tσιρογιάννη, A. Xατζητόλιου Εισαγωγή Mέχρι την ψήφιση του νόµου 1397/83 1 δεν υφίσταντο Kέντρα Yγείας στην Eλληνική Eπικράτεια. Mε τον ως άνω νόµο, συγκροτούνται σε κάθε νοµό, ανάλογα µε τις ιδιαιτερότητές του, Kέντρα Yγείας και Περιφερειακά Iατρεία, ως αποκεντρωµένες οργανωτικές µονάδες του νοσοκοµείου του νοµού. Mε τον ίδιο νόµο καθορίζεται η περιοχή ευθύνης του Kέντρου Yγείας (K.Y.) και η περιοχή ευθύνης κάθε περιφερειακού ιατρείου του (Π.I.), ενώ παράλληλα συνιστώνται οι θέσεις του προσωπικού αυτών των µονάδων, οι οποίες προστίθενται στις θέσεις που προβλέπονται στον οργανισµό του Nοσοκοµείου στον οποίο υπάγεται το Kέντρο Yγείας. Mε τη νοµοθετική αυτή ρύθµιση, επήλθε οργανική διασύνδεση των K.Y. µε τα Nοσοκοµεία και εξασφαλίσθηκε η λειτουργική και επιστηµονική τους συνεργασία. H διοίκηση των K.Y. α- νετέθη στα ιοικητικά Συµβούλια των Nοσοκοµείων στα οποία ανήκουν. Aν και στη συνέχεια µε την ψήφιση του Nόµου 2071/ τα K.Y. και τα Π.I. υπήχθησαν στην αρµοδιότητα των ιευθύνσεων Yγείας των οικείων Nοµαρχιών, δύο χρόνια µετά, µε τον Nόµο 2194/ όλα τα K.Y. λειτουργούν και πάλι ως αποκεντρωµένες οργανικές µονάδες των Nοσοκοµείων του Nοµού στον οποίο ανήκουν, όπως είχε οριστεί και αρχικά για τη λειτουργία τους. Πρέπει να σηµειωθεί επίσης ότι µε τη νοµοθετική µεταβολή του 1994, οι υγειονοµικοί σταθ- µοί µετατρέπονται σε Π.I. που λειτουργούν ως αποκεντρωµένες µονάδες των K.Y. ενώ συγχρόνως στα K.Y. συγκροτείται νοσηλευτική και διοικητική Yπηρεσία, της οποίας προΐστανται οι αντίστοιχοι υπάλληλοι σύµφωνα µε τις διατάξεις της υπάρχουσας νοµοθεσίας. Oι αποκεντρωµένες οργανικές µονάδες υγείας λειτουργούν ως εξής: H A. Tζανακάρη είναι ειδικευόµενη γενικής ιατρικής, Iπποκράτειο Nοσοκοµείο, Θεσ - σαλονίκη. O Θ. Tσιρογιάννης είναι ειδικευόµενος γενικής ιατρικής, Nοσοκοµείο AXEΠA, Θεσσαλονίκης. O A. Xατζητόλιος είναι Aναπληρωτής Kαθηγητής Παθολο - γίας, A Προπαιδευτική Παθολογική Kλινική A.Π.Θ. Nοσοκοµείο AXEΠA Θεσσαλο - νίκη.

2 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Kέντρα Yγείας: µε τακτικό ωράριο σε πενθήµερη βάση εργασίας και εφηµερεύουν καθηµερινά για όλες τις υπόλοιπες ώρες. 2. Περιφερειακά Iατρεία: ορισµένα παρέχουν τις υπηρεσίες τους όλο το 24ωρο ενώ κάποια άλλα λειτουργούν µε τακτικό ωράριο συγκεκριµένες µόνο ηµέρες και ώρες. 4 Tέλος µε την πιο πρόσφατη νοµοθετική ρύθµιση τα K.Y. ανεξαρτητοποιούνται και πάλι διοικητικά και οικονοµικά από τα νοσοκοµεία. Έτσι, µε την ψήφιση του νόµου 2889/2001 όλες οι Nοσοκοµειακές Mονάδες, καθώς και τα K.Y. µε τα Π.I. τους, που ανήκουν στο E.Σ.Y. και βρίσκονται και λειτουργούν στη χωρική αρµοδιότητα κάθε ιδρυόµενου Περιφερειακού Συστήµατος Yγείας (Πε.Σ.Y.), µετατρέπονται αυτοδικαίως σε αποκεντρωµένες και ανεξάρτητες υπηρεσιακές µονάδες του αντίστοιχου Πε.Σ.Y., µε διοικητική και οικονοµική αυτοτέλεια, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 1, παράγραφος 1, κεφάλαιο A. 5 H ψήφιση του ν.2889/2001 εισήγαγε µια βασική καινοτοµία στο χώρο της υγείας, την εφαρ- µογή ενός αποκεντρωµένου µοντέλου διοίκησης, το οποίο ήταν πάγιο αίτηµα του Έλληνα πολίτη-χρήστη των υπηρεσιών υγείας. H µεταρρυθµιστική προσπάθεια του ν.2889/2001 επέφερε την εκ βάθρων αλλαγή στο σύστηµα υγείας, κυρίαρχο στοιχείο της οποίας είναι η αποκέντρωση-δηλαδή η µεταβίβαση αρµοδιοτήτων στην περιφέρεια. 6 Aρχές της πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας (Π.Φ.Y.) Tο σύστηµα παροχής Π.Φ.Y. αποσκοπεί στην ικανοποίηση των παρακάτω αρχών: 7 α) Tης ισότητας στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας για όλους τους κατοίκους της χώρας. β) Tης ισότητας στη φροντίδα που επιτρέπει τη διαχείριση οξέων και χρόνιων προβληµάτων υγείας από τον ίδιο ιατρό ή οµάδα ιατρών στη διάρκεια του χρόνου. γ) Tης ολοκληρωµένης φροντίδας, δηλαδή της διαχείρισης των πιο συχνών νοσηµάτων και προβληµάτων υγείας, καθώς και των πιο σηµαντικών παραγόντων κινδύνου της υγείας, στο ιδιαίτερο περιβάλλον του ενδιαφεροµένου. δ) Tου προσανατολισµού του συστήµατος, στο άτοµο και στην οικογένειά του, µέσω µιας συντονισµένης και ελεγχόµενης παροχής φροντίδας. ε) Tης διαχείρισης ιατρο-ασφαλιστικών δεδοµένων και πληροφοριών, µε τρόπο που εξασφαλίζει την άµεση διαθεσιµότητα των πληροφοριών σε όλα τα σηµεία του συστήµατος υγείας, αλλά και την εµπιστευτικότητά τους. στ) Tης διαφύλαξης του δικαιώµατος της ελεύθερης επιλογής οικογενειακού και προσωπικού ιατρού στο πλαίσιο του προγραµµατισµού πρόσβασης στο σύστηµα υγείας (άρθρο 1 ν.3235/04). Σκοπός των κέντρων υγείας Bασικοί σκοποί των Kέντρων Yγείας, 8 σύµφωνα µε τους νόµους 1397/1983 και 2071/1992 είναι και παραµένουν και µε τις νεότερες νοµοθετικές µεταβολές: 1. H παροχή ισότιµης πρωτοβάθµιας περίθαλψης στο σύνολο του πληθυσµού της περιοχής. 2. H άσκηση προληπτικής ιατρικής - η ενηµέρωση και διαφώτιση σε θέµατα πρόληψης. 3. Oι υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας. 4. H µετανοσοκοµειακή νοσηλεία και παρακολούθηση ασθενών που βρίσκονται στο στάδιο της ανάρρωσης. 5. Oι υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας. 6. Oι πρώτες βοήθειες και η διακοµιδή των εκτάκτων περιστατικών στο νοσοκοµείο.

3 88 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 7. H οδοντιατρική περίθαλψη. 8. H ιατρική εργασίας. 9. Oι υπηρεσίες σχολικής υγιεινής. 10. H ενηµέρωση σε θέµατα οικογενειακού προγραµµατισµού. 11. H εκπαίδευση των ιατρών και του λοιπού προσωπικού υγείας. 12. H παροχή φαρµάκων σε δικαιούχους, όταν δεν λειτουργεί φαρµακείο στην περιοχή τους. 13. Tα προγράµµατα αγωγής υγείας. 14. H συνεργασία µε την τοπική αυτοδιοίκηση και µε τους ιδιώτες ιατρούς της περιοχής. Σχέσεις του κέντρου υγείας µε το νοσοκοµείο Oπως προαναφέρθηκε, µε την ψήφιση του νόµου 1397/1983 επήλθε οργανική διασύνδεση των πρωτοϊδρυθέντων K.Y. µε τα Nοσοκοµεία. Έτσι τα K.Y. τελούσαν σε άµεση Eπιστη- µονική, Nοσηλευτική, Eκπαιδευτική και Λειτουργική σύνδεση µε το νοσοκοµείο στο οποίο υ- πάγονταν οργανικά και διοικητικά ενώ στη στελέχωση, υποδοµή και εξοπλισµό τα K.Y. ακολουθούσαν τις διαδικασίες που προβλέπονταν για τα Nοσοκοµεία στα οποία υπάγονταν και οι οποίες διεξάγονταν από τις αρµόδιες υπηρεσίες αυτών. Στη συνέχεια µε το Nόµο 2071/ τα K.Y. και τα Π.I. υπήχθησαν στην αρµοδιότητα των ιευθύνσεων Yγείας των οικείων Nοµαρχιών ενώ µε το Nόµο 2194/ όλα τα K.Y. λειτούργησαν και πάλι ως αποκεντρωµένες οργανικές µονάδες των Nοσοκοµείων του Nοµού. Tέλος µε την ψήφιση του νόµου 2889/2001 τα K.Y. ανεξαρτητοποιήθηκαν εκ νέου διοικητικά και οικονοµικά από τα νοσοκοµεία και µετατράπηκαν σε αποκεντρωµένες και ανεξάρτητες υπηρεσιακές µονάδες των Πε.Σ.Y.. 5 Σήµερα και ύστερα από τη µεταρρύθµιση του ν.2889/2001, τα K.Y. και τα Π.I., καθίστανται αποκεντρωµένες µονάδες των Περιφερειακών Συστηµάτων Yγείας και Kοινωνικής Aλληλεγγύης (Πε.Σ.Y.K.A.) (ν.3235/2004 άρθρο 2). H αποκεντρωµένη διοίκηση αποτελεί για χρόνια το µοναδικό και κατά κανόνα επιτυχηµένο µοντέλο διοίκησης για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. H περιφερειακή συγκρότηση πραγµατώνεται µε τη σύσταση ολοκληρωµένων Περιφερειακών Συστηµάτων Yγείας ανά Περιφέρεια. Aυτό επιτρέπει την αποτύπωση των πραγµατικών αναγκών υγείας του πληθυσµού και το σχεδιασµό για την αντιµετώπιση αυτών των αναγκών. Mε τον τρόπο αυτό αντιµετωπίζεται και η σηµερινή ιδιόρρυθµη κατάσταση, όπου σε χώρους µε γεωγραφική και κοινωνική ενότητα, όπως είναι οι περιφέρειες, παρατηρούνται µεγάλες ανισότητες στο επίπεδο και στην ποιότητα υπηρεσιών υγείας. 6 Kέντρα υγείας αστικού τύπου 7 Σύµφωνα µε τη διάταξη του άρθρου 17 του ν.1397/1983 καθορίζεται η οργάνωση και ο τρόπος λειτουργίας των αστικών περιοχών. Eιδικότερα: Στα K.Y. αστικών περιοχών υπηρετούν: α) Iατροί των ειδικοτήτων των αντίστοιχων τοµέων των νοσοκοµείων. β) Oικογενειακοί ιατροί, που ανήκουν στον παθολογικό τοµέα των νοσοκοµείων. Tα K.Y. και τα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκοµείου περιθάλπουν τους πολίτες ύστερα από παραποµπή του οικογενειακού ιατρού ή απευθείας σε τακτή ώρα ύστερα από προσυνεννόηση. Oι οικογενειακοί ιατροί δέχονται τους αρρώστους στο K.Y. ή τα Π.I. και σε ειδικές περιπτώσεις τους επισκέπτονται και τους περιθάλπουν στο σπίτι τους. Στα Π.I. του K.Y. προσφέρει υ-

4 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 89 πηρεσία οµάδα οικογενειακών ιατρών. Oι πολίτες έχουν δικαίωµα ελεύθερης επιλογής του οικογενειακού τους ιατρού, µεταξύ των ιατρών των K.Y. της πόλης όπου κατοικούν. H επιλογή γίνεται κάθε χρόνο το Σεπτέµβριο. Oι πολίτες έχουν δικαίωµα στη διάρκεια του χρόνου να ζητήσουν την αλλαγή του οικογενειακού τους ιατρού, µετά από αιτιολογηµένη αίτησή τους στο ιοικητικό Συµβούλιο του Nοσοκοµείου, που αποφασίζει τελικά. Oι οικογενειακοί ιατροί, όταν α- παιτείται, παραπέµπουν τους αρρώστους για ειδικές εξετάσεις στους ιαττρούς ειδικοτήτων ή στα εργαστήρια του K.Y. ή στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκοµείων ή για την εισαγωγή τους στο νοσοκοµείο. Kάθε οικογενειακός ιατρός έχει την ιατρική φροντίδα µέχρι άτοµων. Σχέσεις του κέντρου υγείας µε τους ιδιώτες ιατρούς Σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθετική πρόβλεψη µπορεί -σε περίπτωση ανάγκης- µε απόφαση της ιοικούσας Eπιτροπής του K.Y. να καλείται ιατρός που ασκεί ελεύθερο επάγγελµα στην περιοχή, να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο K.Y.. O τρόπος και το ύψος της αµοιβής των ιδιωτών αυτών ιατρών καθορίζεται µε κοινή απόφαση των Yπουργών Eσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Aποκέντρωσης, Oικονοµικών και Yγείας, Πρόνοιας και Kοινωνικών Aσφαλίσεων. 8 ιοίκηση του κέντρου υγείας H διοίκηση του K.Y. ασκείται από τα εσωτερικά όργανα, που είναι: 1. O ιευθυντής του και 2. Tο Συµβούλιο των υπευθύνων. O ιευθυντής είναι ιατρός του K.Y. µε βαθµό διευθυντή, ο οποίος εκλέγεται από τους ιατρούς της Iατρικής Yπηρεσίας του Kέντρου Yγείας σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 18, παράγραφος 5 του νόµου 1397/ και ο οποίος ασκεί τα καθήκοντα του προϊσταµένου παράλληλα µε τα λοιπά καθήκοντά του. Mεταγενέστερα µε βάση τη διάταξη του άρθρου 24 του ν.3172/2003 τροποποιείται η διάταξη του άρθρου 5 του ν.1397/1983. Έτσι υπεύθυνος για το συντονισµό της Eπιστηµονικής Λειτουργίας του K.Y. είναι ιατρός ή οδοντίατρος του E.Σ.Y. µε βαθµό ιευθυντή, ο οποίος ορίζεται µε απόφαση του.σ. του Πε.Σ.Y.Π. µετά από γνώµη του επιστηµονικού συµβουλίου του Πε.Σ.Y.Π.. Mε την ίδια απόφαση ορίζεται και ο αναπληρωτής του ιευθυντή. Σε περίπτωση που δεν υπηρετεί ιατρός ή οδοντίατρος µε βαθµό ιευθυντή, το.σ. του Πε.Σ.Y.Π. µπορεί να αναθέσει τη διεύθυνση σε έναν από τους Aναπληρωτές ιευθυντές ή επι- µελητές A του K.Y.. 7 Tο Συµβούλιο των υπευθύνων, έχει καθαρά γνωµοδοτικό χαρακτήρα και αποτελείται από τους προϊσταµένους της νοσηλευτικής και της διοικητικής υπηρεσίας και των λοιπών επαγγελ- µάτων υγείας. Πάντως ένα από τα βασικά προβλήµατα που υφίστανται σήµερα στον τοµέα της διοίκησης των K.Y. είναι ότι δεν έχουν καθοριστεί επακριβώς οι αρµοδιότητες τόσο του προϊσταµένου του K.Y. όσο και του ιοικητικού Συµβουλίου του Nοσοκοµείου επί του θέµατος αυτού. ιασύνδεση των κέντρων υγείας µε την τοπική κοινωνία H Πρωτοβάθµια φροντίδα Yγείας αποτελεί το πρώτο σηµείο επαφής του πολίτη µε το σύστηµα υγείας της χώρας, του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο µέρος και υπηρετεί τους γενικούς και ειδικούς στόχους του.

5 90 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Tα K.Y. διασυνδέονται µε την Tοπική Kοινωνία µε τους παρακάτω τρόπους: A) Mέσω του ηµοτικού Συµβουλίου της περιοχής Tα µέλη του ηµοτικού Συµβουλίου αποτελούν εξέχοντα άτοµα της Tοπικής Kοινωνίας, που εκ της θέσεώς τους ενδιαφέρονται για τη βελτίωση της υγειονοµικής περίθαλψης των κατοίκων της περιοχής. Mε δική τους πρωτοβουλία οργανώνονται οµιλίες, διαλέξεις, συζητήσεις και προβολές πάνω σε θέµατα υγιεινής και πρόληψης, όπου καλούνται ιατροί και λοιποί υγειονοµικοί του K.Y. να ενηµερώσουν τους κατοίκους για ιατρικά θέµατα µείζονος κοινωνικού ενδιαφέροντος. Eξάλλου όταν το ηµοτικό Συµβούλιο κρίνει σκόπιµο µπορεί, ιδίως σε περιπτώσεις πολλαπλών κρουσµάτων µεταδοτικής νόσου στην περιοχή, να συντονίσει την ευρύτερη ενηµέρωση του πληθυσµού από τους ιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό του K.Y. µέσω των τοπικών ραδιοφωνικών σταθµών, εφηµερίδων και περιοδικών. Iδιαίτερο τοµέα διασύνδεσης της τοπικής αυτοδιοίκησης και των K.Y. αποτελούν τα K.A.Π.H., κέντρα κοινωνικής συναναστροφής και προστασίας των ηλικιωµένων, που προσφέρουν όµως συχνά και υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής και συνταγογραφίας στις οποίες µπορεί να συνεισφέρει και το ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό του K.Y.. 9 B) Mέσω των Συλλόγων και των Kινήσεων Πολιτών Oι διάφοροι Σύλλογοι και Oµάδες Πολιτών οργανώνουν συχνά, στα πλαίσια των δραστηριοτήτων τους, σε συνεργασία µε το προσωπικό του K.Y., οµιλίες και σεµινάρια µε σκοπό την έγκυρη και έγκαιρη ενηµέρωση των µελών τους και του ευρύτερου κοινού σε θέµατα υ- γιεινής διαβίωσης και πρόληψης. Eπίσης το προσωπικό των K.Y. µπορεί να συνδράµει ιδιαίτερα στο έργο Συλλόγων ασθενών µε χρόνια νοσήµατα, βοηθώντας στην ενηµέρωση, την εξοικείωση µε την πάθηση, τη συµµόρφωση µε την θεραπευτική αγωγή και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των α- σθενών αυτών. Γ) Mέσω της προσφοράς υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης και κοινωνικής φροντίδας στους ασθενείς H ψυχολογική υποστήριξη του πληθυσµού της κοινότητας µε πρόσφορες παρεµβάσεις των ιατρών των K.Y. σε ατοµικό και κοινωνικό επίπεδο, στο πλαίσιο της ολιστικής προσέγγισης της υγείας και της αρρώστιας, συµβάλλει στη βελτίωση της πρόγνωσης των ασθενών, στην πρόληψη νοσηµάτων που σχετίζονται µε καθηµερινές έξεις, στον έλεγχο της πολυφαρµακίας, στην ελάττωση του χρόνου νοσηλείας και στη δηµιουργία σχέσης εµπιστοσύνης ασθενή - ιατρού. 10,11,12. Eκτός από το όφελος που προκύπτει για τους ασθενείς, σηµαντικός είναι και ο αντίκτυπος από πλευράς Oικονοµίας της Yγείας. Xαρακτηριστική εν προκειµένω είναι η παρατήρηση των Gummings και Vandenbos, οι οποίοι µελέτησαν το πιο παλιό και σηµαντικό σύστηµα διατήρησης υγείας, το HMO (Health Maintenance Organization) των H.Π.A., ότι «H απουσία ψυχολογικής παρέµβασης µπορεί να οδηγήσει ένα σύστηµα υγείας στην πτώχευση». 9 Tο έργο του προσωπικού του K.Y. αφορά εκτός από την περίθαλψη στο K.Y. και υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας µε την έννοια της αποκατάστασης ασθενών µε χρόνια νοσήµατα, της κατ οίκον νοσηλείας, της υποστήριξης απόρων ασθενών και ατόµων µε ειδικές ανάγκες, της κοινωνικής ένταξης ατόµων µε ψυχιατρικά προβλήµατα ή νοητική καθυστέρηση κ.ά., αναδεικνύοντας τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της Πρωτοβάθµιας Περίθαλψης. ) Mέσω της άσκησης προληπτικής ιατρικής στα σχολεία H πρόληψη στηρίζεται στη συστηµατική αγωγή του πληθυσµού για τη διαφύλαξη της υγείας. Aπό την παιδική κιόλας ηλικία, επιδιώκεται η εκλαϊκευµένη πληροφόρηση των µαθητών σε θέµατα υγείας µε σκοπό τη διαµόρφωση από κάθε παιδί της κατάλληλης συµπεριφοράς απέναντι σε θέµατα προσωπικής αλλά και δηµόσιας υγείας.

6 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 91 H οργάνωση και εφαρµογή προγραµµάτων προληπτικής ιατρικής από τα K.Y. σε συνεργασία µε τα σχολεία 13 γίνεται µε οµιλίες κυρίως για νοσήµατα που αφορούν την παιδική ηλικία, την τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής στους χώρους εκπαίδευσης, την παροχή πρώτων βοηθειών και τη σηµασία του συνδυασµού της υγιεινής διατροφής µε τη σωµατική ά- σκηση. Στα K.Y. και τα Π.I. τηρούνται καταστάσεις των γονέων µικρών παιδιών που καλούνται σε τακτά χρονικά διαστήµατα για την ενηµέρωσή τους πάνω σε µείζονα θέµατα υ- γιεινής διαβίωσης. 8 Iδιαίτερη σηµασία δίδεται στη στοµατική υγεία 8 και ειδικότερα στην προστασία των νεογιλών και στη συνέχεια των µόνιµων οδόντων από την τερηδόνα και τις νόσους του περιοδοντίου. Oι µαθητές διδάσκονται τη σηµασία της οδοντικής µικροβιακής πλάκας, τις µεθόδους πρόληψης των νόσων του στόµατος και οργανώνονται προληπτικές οδοντιατρικές ε- ξετάσεις σε τακτές περιόδους. Για τη συστηµατικότερη και µεθοδικότερη ιατρική πρόληψη, µοιράζεται στους µαθητές και στους συλλόγους γονέων και κηδεµόνων, έντυπο ενηµερωτικό υλικό και άλλες οδηγίες, που αποστέλλονται από το Yπουργείο Yγείας, Πρόνοιας και Kοινωνικών Aσφαλίσεων και το Kεντρικό Συµβούλιο Yγείας (K.E.Σ.Y.). 8 E) Mέσω της ένταξης των ιατρών και των άλλων εργαζοµένων του Kέντρου Yγείας στην Tο - πική Kοινωνία H µόνιµη εγκατάσταση των ιατρών και των λοιπών εργαζοµένων του K.Y. στην περιοχή, µπορεί να αυξήσει το βαθµό διασύνδεσης του K.Y. µε την τοπική κοινωνία. H µόνιµη παρουσία του προσωπικού στην περιοχή καθιστά ευχερέστερη την αντιµετώπιση των εκτάκτων περιστάσεων (ετοιµότητα προσωπικού, υπερωριακή απασχόληση κ.λπ.). Eπίσης, γνωρίζοντας καλύτερα το ιστορικό του κάθε ασθενή και τη γενική του κατάσταση, ο διαγνωστικός έλεγχος γίνεται ταχύτερα και αποτελεσµατικότερα. ΣT) Mέσω της τριµελούς ιοικούσας Eπιτροπής των K.Y. σε νησιωτικές περιοχές Σύµφωνα µε ρύθµιση του νόµου 2071/1992 για τη διοίκηση των K.Y. ορίζονταν τριµελείς ιοικούσες Eπιτροπές. Στη συνέχεια µε το νόµο 2194/1994 η ρύθµιση αυτή περιορίστηκε και ι- σχύει µόνο σε νησιωτικές περιοχές όπου δεν υπάρχει νοσοκοµείο, 8 κάτι που εξακολουθεί να ισχύει και µετά τις µεταβολές του νόµου 2889/2001. Oι συµµετέχοντες στις επιτροπές αυτές εκλέγονται από άτοµα της Tοπικής Kοινωνίας, δεν είναι απαραίτητα ιατροί ή υγειονοµικοί και επιφορτίζονται µε την εποπτεία της λειτουργίας του K.Y. και τη διασύνδεσή του µε τις τοπικές ανάγκες. Oι αρµοδιότητες της τριµελούς ιοικούσας Eπιτροπής είναι: H τήρηση του ωραρίου εργασίας του προσωπικού του K.Y. και των Π.I. καθώς και των ε- φηµεριών τους. H διαχείριση του φαρµακευτικού και υγειονοµικού υλικού. H διαφύλαξη και συντήρηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του K.Y. και των Π.I. του. H εφαρµογή του προγράµµατος επισκέψεων των ιατρών του K.Y. στα Π.I. καθώς και των ιατρών των Π.I. στις κοινότητες ευθύνης τους. H τριµελής ιοικούσα Eπιτροπή εξάλλου: Aποφασίζει και εισηγείται, µέσω του προέδρου της, στο ιοικητικό Συµβούλιο του νοσοκοµείου που υπάγεται το K.Y., για βελτιώσεις στον τρόπο λειτουργίας του K.Y. και για την επίλυση των όποιων προβληµάτων παρουσιαστούν. Παραπέµπει το προσωπικό του K.Y. και των Π.I. του στο ιοικητικό Συµβούλιο του νοσοκοµείου για πειθαρχικό έλεγχο σε περιπτώσεις παραλείψεων ή ενεργειών που αποτελούν ελεγκτέες πράξεις.

7 92 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Oι αναφορές και εισηγήσεις των υπηρεσιών του K.Y. προς το ιοικητικό Συµβούλιο του νοσοκοµείου, γίνονται µέσω της διοικούσας επιτροπής, ενώ η διοικούσα επιτροπή αναφέρεται στο Yπουργείο Yγείας, Πρόνοιας και Kοινωνικών Aσφαλίσεων µέσω του ιοικητικού Συµβουλίου του νοσοκοµείου. H διοικούσα επιτροπή συνεδριάζει σε τακτά χρονικά διαστήµατα (µία φορά τον µήνα) αλλά και σε έκτακτες περιπτώσεις όταν παραστεί ανάγκη. Mέλος που δεν προσέρχεται, αδικαιολόγητα, σε τρεις συνεχόµενες συνεδριάσεις αντικαθίσταται. 8 Eπίλογος Hπορεία ανάπτυξης των υπηρεσιών υγείας στην Eλλάδα είναι, όπως συµβαίνει και σε άλλες χώρες, στενά συνδεδεµένη µε τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονοµικές εξελίξεις που επικράτησαν στη χώρα, ιδιαίτερα µετά την ανεξαρτησία της. Oι δύο παγκόσµιοι πόλεµοι, η Mικρασιατική καταστροφή, ο εµφύλιος, οι δικτατορίες, οι οικονοµικές συνθήκες, άλλοτε της ύφεσης και άλλοτε της ραγδαίας ανόδου, η ανάπτυξη της βιοµηχανικής παραγωγής, το ασταθές κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, στο οποίο κυριαρχούσαν ως επί το πλείστον συντηρητικές δυνάµεις και άλλοι παράγοντες και καταστάσεις, καθόρισαν την πορεία ανάπτυξης του κοινωνικού κράτους και των υπηρεσιών υγείας που συνδέονται άµεσα µε αυτό. Tα περισσότερα από αυτά τα γεγονότα και καταστάσεις σηµάδεψαν αρνητικά αυτήν την πορεία, µε αποτέλεσµα την υπανάπτυξη του τοµέα υγείας και την παγίωση της έλλειψης ενός ολοκληρωµένου συστήµατος. Ωστόσο παρά τα σηµαντικά αυτά προβλήµατα που άφησαν την Eλλάδα αρκετά χρόνια πίσω, σε σχέση µε τις άλλες υτικοευρωπαϊκές χώρες, συγκροτήθηκε σιγά-σιγά και λειτουργεί σή- µερα ένας υγειονοµικός τοµέας, που απορροφά πάνω από το 8% του A.E.Π., απασχολεί περίπου το 3% του εργατικού δυναµικού, οι δε δείκτες υγείας του ελληνικού πληθυσµού δεν υπολείπονται σηµαντικά εκείνων άλλων ανεπτυγµένων χωρών. 14 Tα τελευταία µάλιστα χρόνια, γίνεται προσπάθεια για την ενοποίηση των υπηρεσιών υγείας, ενώ δίδεται έµφαση στην ανάπτυξη της πρωτοβάθµιας περίθαλψης µε τη στελέχωση των Kέντρων Yγείας µε γενικούς ιατρούς και την εισαγωγή του θεσµού του οικογενειακού ιατρού. Έχουν γίνει επίσης σηµαντικά βήµατα όσον αφορά την κτιριακή υποδοµή µε την ανέγερση νέων Nοσοκοµείων, Kέντρων Yγείας και πολυϊατρείων, µε σύγχρονο εξοπλισµό και ικανοποιητική στελέχωση σε ιατρικό προσωπικό. Iδιαίτερη µέριµνα καταβάλλεται στην αποκέντρωση του συστήµατος υγείας είτε µε τη συγκρότηση των Πε.Σ.Y. κεντρικά είτε µε τη δηµιουργία επαρχιακών µονάδων υγείας (επαρχιακά νοσοκοµεία, K.Y., Π.I.) περιφερικότερα, µε στόχο την α- ναβαθµισµένη και αµεσότερη παροχή υπηρεσιών υγείας στις τοπικές κοινωνίες. H δηµιουργία των Πε.Σ.Y. και οι δυνατότητες παροχής αποκεντρωµένων υπηρεσιών υγείας που εξασφαλίζονται µέσω αυτών, καθώς και η υπαγωγή των K.Y. στα Πε.Σ.Y. µε το νόµο 2889/2001, φαίνεται να είναι η χρυσή τοµή που επέλεξε ο νοµοθέτης µεταξύ της πλήρους οργανικής και διοικητικής αυτοτέλειας των K.Y. που προέβλεπε ο νόµος 2071/1992 και της πλήρους αυτοτέλειας των K.Y. που προέβλεπε ο νόµος 2071/1992 και της πλήρους εξάρτησής τους από τα νοσοκοµεία που προέβλεπαν οι νόµοι 1397/1983 και 2194/ Mένει, η λειτουργία των K.Y. στην πράξη να δικαιώσει ή µη την τελευταία νοµοθετική µεταβολή από απόψεως εξυπηρέτησης των αναγκών υγείας των περιφερειακών τοπικών κοινωνιών, που είναι και το ζητούµενο. Eξακολουθούν βέβαια να υπάρχουν σηµαντικά προβλήµατα υποδοµής, οργάνωσης και α- ποδοτικότητας και άρα και σηµαντικά περιθώρια παρεµβάσεων στη λειτουργία του συστήµατος υγείας. Eξάλλου ο υγειονοµικός τοµέας αποτελεί ένα ανοικτό σύστηµα, που εξ ορισµού συνέχεια αναπτύσσεται και προσαρµόζεται, χωρίς ποτέ να ολοκληρώνεται.

8 IOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 93 BIBΛIOΓPAΦIA 1. N.1397/1983 (Φ.E.K. Tεύχος A 143/ ). 2. N.2071/1992 (Φ.E.K. Tεύχος A 123/ ). 3. N.2194/1994 (Φ.E.K. Tεύχος A 34/ ). 4. Zηλίδη X. Πολιτική για την ανάπτυξη της πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας στη Mακεδονία και Θρά - κη, 1994; N.2889/2001: Kεφάλαιο A, άρθρο 1, παράγραφος 4 (Φ.E.K. Tεύχος A 37/ ). 6. Aλεξιάδης A.. H αποκεντρωποίηση στη διοίκηση της υγείας - N.2889/2001, Eπιθεώρησις ηµοσίου ικαίου και ιοικητικού ικαίου, τεύχος 2, Aθήνα 2004; Aλεξιάδης A.. Tο αποκεντρωτικό σύστηµα της Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Yγείας, Eπιθεώρησης ηµοσίου ικαίου και ιοικητικού ικαίου, τεύχος 1, Aθήνα 2005; Aλεξιάδης A.. Eισαγωγή στο δίκαιο της Yγείας, Nοµοθεσία-Nοµολογία, εκδόσεις M. ηµόπουλου Θεσσαλονίκη 1999; Aντωνοπούλου Λ. απάνες και Πολιτικές Yγείας στην Eυρώπη, εκδόσεις Zυγός, Θεσσαλονίκη 2002; 61-62, Othof, J., Leucht R., Frohmuller S, Dorsam J, Ruoff G, Schlag P. Experiences in home care of cancer patients. A new approach in cancer nursing. Acta Oncol. 1989;(1): Tidhar M. Benbassat J. Patient involvement in medical care. Harefuah. 1995; 129(10): 385-8,447. Hebrew. 12. White J., Morrow M., Moughan J. et al. American College of Surgeons, Comission on Cancer, American College of Radiology, Patterns of Care Study. Compliance with breast-conservation standards for patients with early-stage breast carcinoma. Cancer ;97(4): Aydemir G, Sogukpinar N., Turkistanli EC. Prevention and health education: how recent advances in the science and art of health education have been applied in practical ways within medical and other settings for prevention and public health. Asian Pac J Cancer Prev. 2003;4(1): 71-4 Review. 14. Aντωνοπούλου Λ. απάνες και Πολιτικές Yγείας στην Eυρώπη, εκδόσεις Zυγός, Θεσσαλονίκη 2002;12/ 15. Aλεξιάδης A.. Tο E.Σ.Y. στην αρχή του 21ου αιώνα. H προσπάθεια του Nόµου 2889/2001, εκδόσεις M. ηµόπουλου, Θεσσαλονίκη 2003,22-48.