Αριθμ. πρωτ. 196/750 Αθήνα, 15 Iουλίου 2010 Π Ρ Ο Σ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝ/ΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΕΔΡΕΣ ΤΟΥΣ

Transcript

1 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) keosoe@otenet.gr Αριθμ. πρωτ. 196/750 Αθήνα, 15 Iουλίου 2010 Π Ρ Ο Σ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝ/ΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΕΔΡΕΣ ΤΟΥΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ no 33 Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμε κύριε Διευθυντά Σας διαβιβάζουμε συνημμένα σε ηλεκτρονική μορφή τον ενημερωτικό φάκελο που μοιράσθηκε κατά την πανελλαδική σύσκεψη των οινοποιητικών συνεταιρισμών που πραγματοποιήθηκε στις 13/7/2010 στην ΚΕΟΣΟΕ, καθώς και το δελτίο τύπου για τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν άμεσα ώστε να αντιμετωπιστούν τα οξυμένα προβλήματα του κλάδου. Με εκτίμηση Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΜΑΡΚΟΥ

2 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) e mail : keosoe@otenet.gr Αριθμ. πρωτ. 184/721 Αθήνα, 7 Ιουλίου 2010 Π Ρ Ο Σ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Μπροστά σε ένα μεγάλο αδιέξοδο, με πιεστικά προβλήματα που απαιτούν επείγουσες λύσεις, βρίσκεται για άλλη μια φορά ο αμπελοοινικός κλάδος λίγο πριν απ τον τρυγητό. Ήδη, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη γενική συνέλευση της ΚΕΟΣΟΕ: Διαπιστώνεται καθίζηση κατά 45% της κατανάλωσης κρασιού, αύξηση των εισαγωγών με ταυτόχρονη μείωση των εξαγωγών και όργιο κερδοσκοπίας στην αγορά ( με τις τιμές στην εστίαση να φθάνουν τα 30, ενώ ο παραγωγός πληρώθηκε για την ά ύλη σε εξευτελιστικές τιμές). Τα αποθέματα είναι αυξημένα κατά 44% σε σύγκριση με πέρυσι, με αποτέλεσμα να απειλείται σε ορισμένες περιοχές και ο ίδιος ο τρύγος. Οι στρεβλώσεις στην αγορά εξακολουθούν να παρατηρούνται, με το θεσμικό πλαίσιο να μην εφαρμόζεται (ιχνηλασιμότητα, ανεξέλεγκτη δραστηριότητα μεσιτών οίνου κλπ) και τις αρμόδιες υπηρεσίες να ασκούν πλημμελώς το ελεγκτικό τους έργο. Όλα αυτά, τόνισε ο Πρόεδρος της ΚΕΟΣΟΕ Χρ. Μάρκου, επιδεινώνουν την κρίση προσδίδοντας της και νέα χαρακτηριστικά όπως λ.χ. το γεγονός ότι πλέον για πρώτη φορά υπάρχουν αποθέματα και σε ζώνες ΟΠΑΠ. Για την αναζήτηση διεξόδου η ΚΕΟΣΟΕ έχει συγκαλέσει πανελλαδική σύσκεψη την ερχόμενη Τρίτη, στην οποία και θα παρευρεθούν βουλευτές όλων των κομμάτων από τους νομούς που πλήττονται περισσότερο από την κρίση ώστε να συμφωνηθούν τα μέτρα που θα προταθούν στην Κυβέρνηση.

3 Στην συνέλευση παρέστη ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μιχάλης Καρχιμάκης που δήλωσε την αποφασιστικότητα του υπουργείου να εφαρμόσει τις κοινοτικές και εθνικές διατάξεις ώστε να διορθωθούν οι στρεβλώσεις που παρατηρούνται από το χωράφι μέχρι τα σημεία πώλησης, πλήττοντας τον υγιή ανταγωνισμό. Πρέπει να δώσουμε το δικό μας στίγμα εξόδου από την κρίση ανέφερε ο κ. Καρχιμάκης, τονίζοντας μεταξύ άλλων την ανάγκη δημιουργίας εθνικής καταναλωτικής συνείδησης. Στην συνέλευση παρέστησαν επίσης, ο Γιώρος Γκικόπουλος από το ΚΚΕ, η Ειρήνη Κατσινοπούλου από τον ΣΥΝ, ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής οίνου Μιχάλης Βουμβουλάκης, ο πρόεδρος της ΓΕΣΑΣΕ Γιώργος Γωνιωτάκης και η Φανή Μαγγανάρη από τη ΣΥΔΑΣΕ κ.α.

4 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) keosoe@otenet.gr Αριθμ. πρωτ. 194/748 Αθήνα: 14 Ιουλίου 2010 Π Ρ Ο Σ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών βρίσκεται ο αμπελοοινικός κλάδος, καθώς τα υψηλά αποθέματα κρασιού καθιστούν αμφίβολη την πραγματοποίηση του τρύγου σε πολλές αμπελουργικές περιοχές, ακόμη μάλιστα για πρώτη φορά και σε ζώνες ΟΠΑΠ (τις κατ εξοχήν ανταγωνιστικές). Αυτό τόνισε ο πρόεδρος της ΚΕΟΣΟΕ Χρ. Μάρκου σε σημερινή συνέντευξη τύπου παρουσία και του γενικού διευθυντή της Οργάνωσης Παρ. Κορδοπάτη, επισημαίνοντας τον επείγοντα χαρακτήρα που έχει υποχρεωτικά πλέον η λήψη μέτρων για να αποσοβηθεί η κατάρρευση του κλάδου και η δημιουργία ενός ακόμη οξυμένου κοινωνικού προβλήματος. Άλλωστε, είπε ο κ. Μάρκου, αυτό επισημάνθηκε και από τους 13 βουλευτές όλων των κομμάτων που παρευρέθηκαν στην χθεσινή πανελλαδική σύσκεψη εκπροσώπων όλων των οινοποιητικών συνεταιρισμών στα γραφεία μας. Θέλουμε να πιστεύουμε, πρόσθεσε, ότι η ευρεία διακομματική στήριξη στα αιτήματα και τις προτάσεις του κλάδου θα ευαισθητοποιήσουν περισσότερο τα συναρμόδια υπουργεία.

5 ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΜΕΤΡΑ είναι: Τα μέτρα διεξόδου από την κρίση που υιοθετήθηκαν στην σύσκεψη Απόσταξη οίνων στις περιοχές που δεν έχουν άλλη διέξοδο Χρονική μετάθεση της αποπληρωμής της α δόσης του άτοκου δανεισμού, δεδομένου ότι η περσινή συγκομιδή βρίσκεται ακόμη στις δεξαμενές Δημιουργία διεξόδων της σταφυλικής παραγωγής εκτός οινικού τομέα (ούζο, συμπυκνωμένος χυμός σταφυλιού, τσίπουρο) Άμεση εκταμίευση των ποσών ανακατανομής της άτοκης χρηματοδότησης (β δόση) Νέο άτοκο δανεισμό των ΑΣΟ, εφ όσον παρέμβουν για παραλαβή της σταφυλικής παραγωγής πέραν των εμπορικών τους δυνατοτήτων, και με αποπληρωμή που θα συναρτηθεί με την ρευστοποίηση και μόνο του παραχθέντος οίνου στις αγορές Αυστηρή τήρηση της αμπελοοινικής νομοθεσίας ώστε να αποκατασταθεί υγιής ανταγωνισμός στην αγορά, γεγονός που θα συμβάλλει θετικά στην δημιουργία υπεραξίας για το προϊόν. Είναι σημαντικό η εφαρμογή της νομοθεσίας να διασφαλισθεί με ελέγχους, ξεκινώντας από το αμπέλι. Α. Σ. Ο. Για την εμπορική πολιτική των συνεταιρισμών προτείνεται: να παραλάβουν σε όγκο την σταφυλική παραγωγή που θα μπορούν να διαθέσουν στην αγορά, σε τιμές που δεν θα τους δημιουργήσουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα στην κατεύθυνση της πολιτικής ποιότητας να διαφοροποιήσουν τις τιμές, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της α ύλης, ώστε να δημιουργηθούν αντικίνητρα στους μεγάλους όγκους παραγωγής χωρίς κριτήρια ποιότητας στην περίπτωση που είναι αναγκαίο να απορροφήσουν την παραγωγή των αμπελουργών, να μην εξαγγείλουν τιμές σταφυλιών και να αποπληρώνουν τους αμπελουργούς βάσει εκκαθαρισμένων πωλήσεων

6 να παραλάβουν την σταφυλική παραγωγή αυστηρά και μόνο των μελών τους και μάλιστα σύμφωνα με το ύψος των συναλλαγών με αυτούς, βάσει των οποίων θα μπορούσαν να καθορίσουν και διαφοροποιημένες τιμές. Σημειώνεται ότι η ΚΕΟΣΟΕ είχε παρέμβει έγκαιρα με τις προτάσεις τις για την αποφυγή αδιεξόδων και την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων της αγοράς. Όπως ανέφερε ο κ. Κορδοπάτης η έκθεση για την αποκατάσταση του υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά οίνου και οι παρεμβάσεις της ΚΕΟΣΟΕ, όσον αφορά θέματα του αμπελουργικού δυναμικού, της μεταποίησης, αλλά και η αποδοχή των κατευθυντήριων γραμμών του Στρατηγικού σχεδιασμού για το marketing και branding του ελληνικού οίνου, αποτελούν ήδη μια ολοκληρωμένη και συνολική πολιτική για το προϊόν. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΤΗ Σ Υ Σ Κ Ε Ψ Η Στην χθεσινοβραδινή σύσκεψη παρευρέθηκαν οι βουλευτές: Γρ. Ψαριανός (Δημοκρατική Αριστερά), Νικ. Καντερες (Ν.Δ.), Βασ. Οικονόμου (ανεξάρτητος), Αικ. Φαρμάκη (ΠΑΣΟΚ), Κων. Κόλλιας (Ν.Δ.), Κων. Σπηλιόπουλος (ΠΑΣΟΚ), Αθ. Παπαδόπουλος (ΠΑΣΟΚ), Ηρώ Διώτη (ΣΥΡΙΖΑ), Ασ. Ροντούλης (ΛΑΟΣ) Βασ. Εξαρχος (ΠΑΣΟΚ), Ευστ. Κωνσταντινίδης (Ν.Δ.), Βασ. Κεγκερογλου (ΠΑΣΟΚ) και Εμμ. Στρατάκης (ΠΑΣΟΚ). Συμμετείχαν επίσης ο αντινομάρχης Αχαίας Αθ. Πετρόπουλος, ο πρόεδρος της ΚΣΟΣ Μαν. Γαβαλάς, ο πρόεδρος της ΓΕΣΑΣΕ Γ. Γωνιωτάκης και η εκπρόσωπος της ΣΥΔΑΣΕ Φανή Μαγγανάρη.

7 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) keosoe@otenet.gr 49 η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ Κ.Ε.Ο.Σ.Ο.Ε. «ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΔΙΕΞΟΔΩΝ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ» ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Κ.Ε.Ο.Σ.Ο.Ε. ΑΘΗΝΑ 7 ΙΟΥΛΙΟΥ 2010

8 Δεν θα μπορούσε να περιμένει κανείς, πως η διάσταση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης θα είχε τέτοιες παρενέργειες σ ένα τομέα, που πάσχιζε τα τελευταία χρόνια να βρει ένα βηματισμό εκσυγχρονισμού των δομών του. Κι εκεί ακριβώς που κορυφωνόταν η αναζήτηση διεξόδων από τα συσσωρευμένα επί σειρά ετών προβλήματα του αμπελοοινικού κόσμου, ήρθε η μέγγενη της χρηματοπιστωτικής κρίσης και όχι μόνο στραγγάλισε κάθε προσπάθεια εξορθολογισμού και εφαρμογής των αυτονόητων, αλλά δεν άφησε κανένα περιθώριο για την δημιουργία ενός μηχανισμού άμυνας, που θα βοηθούσε στην αποφυγή των χειρότερων που δυστυχώς αναπόφευκτα θα ακολουθήσουν. Πού κρύβονται σήμερα οι υπέρμαχοι της παγκοσμιοποίησης του εμπορίου; Πού βρίσκονται άραγε οι λάτρεις του υποτιθέμενου ελεύθερου ανταγωνισμού; Σε πια παράθυρα των Μ.Μ.Ε. θα αναζητήσεις τα φερέφωνα της εφαρμογής των νόμων της αγοράς; Εξαφανίστηκαν δια μαγείας άπαντες και απλά περιμένουν με αγωνία να δουν την τελευταία πράξη της τραγωδίας, της κατάρρευσης (δηλαδή ) όλων εκείνων των θεσμών, που με αγώνες προσπάθειες και θυσίες οι εργαζόμενοι είχαν κατακτήσει. Τα ψέματα τέλειωσαν. Όπως όλες οι κοινωνικές ομάδες - εμείς λιγότερο και μπορεί να τεκμηριωθεί αυτό ζήσαμε σε μια εικονική πραγματικότητα αρκούμενοι στο εφήμερο και στις λύσεις της ανάγκης ή τις λύσεις ευκαιρίας. Δεν σχεδιάσαμε αναπτυξιακά Δεν δημιουργήσαμε καμμία μα καμμία υπεραξία στο προϊόν που παρήγαγε ή κάθε αμπελοοινική μονάδα πρωτογενής ή μεταποιητική Δεν κλείσαμε δρόμους και εθνικές αρτηρίες για την εφαρμογή των αυτονόητων και των θεσμών Αρκεσθήκαμε στις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ με τα μικροπολιτικά κριτήρια που η κάθε κυβέρνηση καθόριζε. Πιέσαμε για αποστάξεις και πανηγυρίζαμε γιατί κάναμε μάγκες κάποιους αποσταγματοποιούς κι εμείς πρόσκαιρα λύναμε τα προβλήματα των αποθηκευτικών χώρων 2

9 Και την επόμενη χρονιά όταν δεν μπορούσαμε και πάλι να πουλήσουμε, ξανά απόσταξη, ξανά και ξανά. Κοιτούσαμε απαθείς παρατηρητές τους εικονικούς εμπλουτισμούς των χαμηλόβαθμων οίνων, τις ελληνοποιήσεις, πρακτικές δηλαδή που αποσάρθρωναν τον υγιή ανταγωνισμό και διέλυαν συστηματικά την αγορά. Λένε πως το τέλος μιας βαθειάς και παρατεταμένης κρίσης, όσοι αντέξουν απ αυτήν έχουν μία και μοναδική ευκαιρία να ανασυνταχθούν και να ξαναμπούν στο οικονομικό παιχνίδι, στους ιδίους όπως στο παρελθόν ή σε νέους διαφορετικούς ρόλους. Το τελευταίο εξαρτάται απ το γενικώτερο πολιτικό κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα λειτουργήσουν οι νέες συνθήκες. Ίσως είναι μια μοναδική και τελευταία ευκαιρία για μας. Όχι όμως στους ίδιους ρόλους: Των πιο αδύναμων κρίκων της σκουριασμένης αλυσίδας Του προμηθευτή της φτηνής πρώτης ύλης Του αποδέκτη των εκβιασμών του εμπορομεσιτικού κυκλώματος Του απαξιωμένου επαγγελματία Του συνενόχου της οικονομικής ή διατροφικής νοθείας Του μόνιμου διεκδικητή πυροσβεστικών και εφήμερων λύσεων, που απλά σε διατηρούν στο όριο της επαγγελματικής επιβίωσης Έχουμε την παραγωγή, την γνώση, την ιστορία Μπορούμε να πρωταγωνιστήσουμε Να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα Να δημιουργήσουμε υπεραξία στο προϊόν Αυτή η υπεραξία θα δώσει εισόδημα σ εμάς και οικονομική δυνατότητα παρέμβασης στη Συνεταιριστική Μονάδα, που μέσα απ τη παρέμβαση αυτή στο οικονομικό πεδίο, θα μπορέσει να διαδραματίσει τον κοινωνικό ρόλο. Με κέρδη και όχι με χρέη Διαδραματίζεις ρόλο κοινωνικό 3

10 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΡΑ Διαρκής και παρατεταμένη κρίση χωρίς προοπτική εξόδου απ αυτή κάτω από τις σημερινές συνθήκες, όπου όλα έχουν αφεθεί στην τύχη τους. ΑΓΟΡΑ: Λειτουργεί χωρίς όρους και προϋποθέσεις που διασφαλίζουν τον υγιή ανταγωνισμό Κερδοσκοπία, νοθεία φυσική και οικονομική, παραπλάνηση εξαπάτηση του καταναλωτή, φοροκλοπή και ατιμωρησία της παραβατικότητας, είναι τα χαρακτηριστικά της. ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Κατανάλωση : πτώση 45% Εισαγωγές: Εξαγωγές: Αποθέματα: Αύξηση σε αξία 38% από Τρίτες χώρες Μείωση 20% από Κοινοτικές χώρες Μείωση σε αξία 13% σε Τρίτες Χώρες Αύξηση 9% σε χώρες της Ε.Ε. Αυξημένα κατά 44% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά Τιμή καταναλωτή: 7 στο ράφι 30 στην εστίαση Τιμή παραγωγού: Μείωση 37% σε σύγκριση με το 2009 Στα 0,17 και κάτω ανά kg σταφυλιού ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ: Με τιμές πρώτης ύλης κάτω από τα 20 λεπτά ανά κιλό σταφυλιού οινοποιίας, πως είναι δυνατόν να αναμένει κανείς προοπτική στον χώρο της ελληνικής αμπελουργίας. Ένα προϊόν απαξιωμένο, συμπιεσμένο απ το εμπορομεσιτικό κύκλωμα της ασύδοτης, παράτυπης και ανεξέλεγκτης προσφοράς φθηνής πάμφθηνης πρώτης ύλης, επακόλουθο είναι να δημιουργεί μηδενικό εισόδημα, στον αμπελουργό και τάσεις εγκατάλειψης απ το επάγγελμα, χωρίς αναμονή κοινοτικής πριμοδότησης όπως γίνεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 4

11 Η ενιαία ενίσχυση αναποτελεσματική κάτω απ τις σημερινές οικονομικές συγκυρίες χωρίς συνδρομή από εθνικούς πόρους. Η αναδιάρθρωση απογοητευτική. Το 1/10 της αμπελουργικής Ελλάδας, αναδιαρθρώθηκε χωρίς στόχο αναβάθμισης ποικιλιακής παραγωγής μιας και η ίδια η αγορά είναι πολύ μακριά απ τα κριτήρια της ποιότητας. Παράνομες φυτεύσεις, εκτεταμένες σε χώρους γεωγραφικούς που κλιματολογικά απαγορεύεται η αμπελοκαλλιέργεια, επιτείνουν περαιτέρω το πρόβλημα της πλεονασματικής προσφοράς. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ: Τα συνεταιριστικά οινοποιεία διχάζονται ακόμη αν θα πρέπει να λειτουργούν με όρους αγοράς (που έτσι και αλλιώς δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά) ή με όρους κοινωνικής προστασίας και όρους δικαίου εμπορίου και όσες φορές επιλέγουν το δεύτερο, κυρίως αυτές είναι οι περισσότερες, χρεοκοπούν. Τα Ιδιωτικά οινοποιεία πνίγονται, από τον σκληρό ανταγωνισμό των χαμηλών τιμών, απ τον περιορισμό της τραπεζικής χρηματοδότησης, απ την απουσία ταμειακής ρευστότητας, μα κυρίως απ τις εκπτωτικές και τιμολογιακές πολιτικές των μεγάλων επιφανειών. 5

12 ΕΝΑΣ ΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΟΛΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Είναι απόλυτα ξεκάθαρο και παντοιοτρόπως τεκμηριωμένο, πως η αμπελουργική οικονομία της χώρας κυρίως λόγω των μεγεθών αυτής (μικρός πολύτεμαχισμένος κλήρος, δυσπρόσιτες περιοχές, ιδιόμορφες καλλιεργητικές μέθοδοι) αλλά και του ιδιότυπου των παραμέτρων εδάφους, κλίματος, ηλιοφάνειας, βροχής δεν προσφέρεται για μαζική ισοπεδωμένη οινική παραγωγή, στηριγμένη στο απρόσωπο του χαρακτήρα της και στην χαμηλή τιμή της αγοράς. Πλανώνται πλάνην οικτράν κυρίως οι αδαείς εμπορομεσίτες των απόρρωγων, της λάντζας, των κινητών οινοποιείων και των ελληνοποιήσεων ότι θα συνεχίζουν στο διηνεκές να εκβιάζουν και να ξεζουμίζουν τον κόπο του έλληνα αμπελουργού, όχι διότι ξαφνικά θα επικρατήσει ο νόμος, η τάξη, το αυτονόητο ή διότι θα αφυπνισθεί η πολιτεία να εφαρμόσει το υφιστάμενο κοινοτικό καθεστώς, ώστε να αποφύγει τις εκροές των κοινοτικών προστίμων λόγω της παραβατικότητας, που σαν κανόνας λειτουργεί στον τομέα, αλλά διότι δεν θα υπάρξει σε δύο ή τρία χρόνια παραγωγός που θα παράγει σταφύλια οινοποιήσιμα στις τιμές των 10 ή των 20 ή των 30 λεπτών ανά kg. την ύστατη ώρα ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΑΥΤΟ κάτω από τις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες που ζει η χώρα μπροστά στο ορατό πλέον κίνδυνο κατάρρευσης και αφανισμού της ελληνικής αμπελοοινικής οικονομίας (ενός από τους πλέον δυναμικούς κλάδους της αγροτοδιατροφικής αλυσίδας) 6

13 ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ Την εκπόνηση του ΔΙΚΟΥ ΜΑΣ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ, που σκοπό θα έχει την διάσωση της ελληνικής αμπελουργίας και οινοποιείας και την ανάπτυξη αυτής στην βάση της ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ με διευρυμένη ΥΠΕΡΑΞΙΑ στο πρωτογενές και τελικό προϊόν, που θα διαμορφώσει ένα αμπελουργικό εισόδημα αξιοπρεπές και ένα μεταποιητικό κέρδος, που θα επανεπενδύεται στην παραγωγική αλυσίδα. Και το ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΑΥΤΟ που δεν ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ, παρά μονάχα από την ίδια την ιστορική διαδρομή του προϊόντος, απαιτεί για να είναι αποτελεσματικό να υπάρξει: μια τίμια πολιτική συμφωνία με την κυβέρνηση και την πολιτεία μια ξεκάθαρη και ειλικρινής διεπαγγελματική συμφωνία με τις υγιείς δύναμεις τις ιδιωτικής οινοβιομηχανίας και τους ανεξάρτητους οινοπαραγωγούς της χώρας. Από την συμφωνία αυτή εξαιρούνται αυτόκλητα, όσοι αποδεδειγμένα βίασαν και βιάζουν την ελληνική αμπελουργία και οινοποιεία. Μα αυτοδέσμευση ημών των ιδίων των αμπελουργών και των φορέων διαχείρισης των οικονομικών και επαγγελματικών μας συμφερόντων. Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ Οφείλει να εφαρμόζει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, που καθορίζεται κυρίως από τον κανονισμό 479 της ισχύουσας ΚΟΑ ΟΙΝΟΥ και παράλληλα, να εκσυγχρονίσει την ελληνική νομοθεσία, όπου αυτό απαιτείται. ΣΤΟ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ Θα πρέπει να ταυτοποιηθεί απαραίτητα το αμπελουργικό μητρώο και το ΟΣΔΕ Η Δήλωση ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ του αμπελουργού, θα πρέπει να θεωρείται το βασικό δικαιολογητικό για την εκταμίευση της ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ Θα πρέπει να επιβληθούν επιτέλους κυρώσεις όταν διαπιστώνεται από ΕΙΔΙΚΟ ΣΩΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ παραβατικότητα σε οποιοδήποτε στάδιο της 7

14 αλυσίδας παραγωγής μεταποίησης εμπορίου κατανάλωσης και αυτή η παραβατικότητα εντοπίζεται: στις ανεξέλεγκτες φυτεύσεις στην οινοποίηση μη επιτρεπόμενων ποικιλιών στην ιχνηλασιμότητα του οινικού περιεχομένου στην αναγραφή του τόπου προέλευσης και στην ποικιλία στις ελληνοποιήσεις των εισαγωγών στην λειτουργία και στην διαδικασία αδειοδότησης των οινοποιείων ΣΤΟ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Η αδειοδότηση των οινοποιείων θα πρέπει να είναι της αρμοδιότητας ου ΥΠ. Α.Α. & ΤΡ. Θα πρέπει να θεσπισθεί και στον δικό μας τομέα το ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΟΙΝΟΥ Θα πρέπει με τόλμη και αποφασιστικότητα να αναθεωρηθεί ο τεχνικός φάκελος της διαδικασίας παραγωγής ΟΥΖΟΥ και να επιβληθεί η χρήση της οινικής αλκοόλης (έστω σ ένα ποσοστό αρχικά) για να ανταποκρίνεται πραγματικά το εν λόγω προϊόν και στο ότι είναι ΕΛΛΗΝΙΚΟ και στο ότι παράγεται ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ. Θα πρέπει να αναθεωρηθεί το θεσμικό πλαίσιο που αφορά το ΤΣΙΠΟΥΡΟ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Για το εμπόριο και την διακίνηση των ποσοτήτων σταφυλιού, στο συνοδευτικό τιμολόγιο θα πρέπει πέρα των άλλων να αναγράφεται ο κωδικός του αμπελοτεμαχίου παραγωγής, η κατηγορία του σταφυλιού και ο κωδικός της ποικιλίας. Για τα εισαγόμενα οινικά προϊόντα πέραν του ότι θα πρέπει να είναι επιβεβλημένη η σήμανση τους, θα πρέπει να αποκατασταθεί το δίκτυο πληροφόρησης, ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ Δ/ΝΣΕΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ των ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ και του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. 8

15 Να εξυγιανθεί το σύστημα των εκπτώσεων και των προσφορών στα καταστήματα μεγάλων επιφανειών ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Υποχρέωση αναγραφής του τόπου προέλευσης, του τύπου και της ποικιλίας του οινικού προϊόντος που καταναλώνεται χύδην. Αφού ξεκαθαρίσει το υπ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ πιο είναι το όριο της αισχροκέρδειας, θα πρέπει το ειδικό σώμα ελέγχου να προβεί και στην διαδικασία ελέγχου των τιμών στον καταναλωτή. Πέραν των προαναφερομένων οφείλουμε να επισημάνουμε: 1. Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ να παραμείνει ως έχει, σύμφωνα με την πρόταση της ΚΕΟΣΟΕ γιατί η υφιστάμενη ΚΟΑ είναι πρωταρχικά ΚΟΑ των βασικών συντελεστών παραγωγής, που είναι οι αμπελουργοί. 2. Στον τρίτο και τελευταίο χρόνο λειτουργίας του καθεστώτος των πριμοδοτούμενων από κοινοτικούς πόρους εκριζώσεων, ας διορθωθούν επιτέλους τα λάθη του παρελθόντος και ας φύγουν απ το επάγγελμα στοχευμένα αυτοί που οι εκμεταλλεύσεις ούτε ήταν ούτε μπορούν να γίνουν βιώσιμες. Η ΔΙΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙ ξεκάθαρους όρους και προϋποθέσεις. Είμαστε υπέρμαχοι της και πρωταγωνιστήσαμε στην δημιουργία της Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΝΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ δεν δημιουργείται ούτε με τις ελληνοποιήσεις ούτε με τα απόρρωγα. 9

16 Υποχωρήσαμε πολλές φορές για να συγκροτήσουμε ένα ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ για την ανάπτυξη του τομέα και να έχει την αποδοχή όλων και καταλήξαμε και ήταν σημαντικό αυτό. Ας μην ναρκοθετούμε καθημερινά τον δρόμο της εφαρμογής του. Όσοι μετάνιωσαν, για το κοινά συμπεφωνημένο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, ας κάνουν άλλη, δεύτερη ΕΔΟΑΟ γιατί ενδεχόμενα τα εταιρικά τους συμφέροντα βρίσκονται μακριά από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΝΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ. Ας δημιουργήσουν μια εμπορομεσιτική διεπαγγελματική οργάνωση του ελληνοποιημένου οίνου, της λάντζας και του απόρρωγου. Από το βήμα αυτό καλούμε τις υγιείς ιδιωτικές οινοβιομηχανίες, τους ανεξάρτητους οινοποιούς, τους ανθρώπους που έχτισαν με κόπο και ιδρώτα και επένδυση στο αμπέλι και το κρασί να έρθουν μαζί μας, μέσα στη Διεπαγγελματική της μίας και μοναδικής ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΝΙΚΗΣ ΟΝΤΟΤΗΤΑΣ. ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΜΑΣ Έχουμε ευθύνες μεγάλες για την πορεία μας, θα πρέπει να πάρουμε αποφάσεις σοβαρές και να τις πάρουμε τώρα. Θα πρέπει να κάνουμε την αρχή και να ξεκινήσουμε από το Αλφα. Δεν θα πρέπει να υπάρχει αμπελουργός που δεν θα υποβάλλει ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ Θα πρέπει να μάθουμε να δίνουμε την πρώτη ποιότητα στην Σ.Ο. και αυτή με τη σειρά της να την πληρώνει ανάλογα, με τα ποιοτικά κριτήρια σε διαβάθμιση τιμής. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι υπεραποδόσεις στο τέλος καταλήγουν σε βάρος του παραγωγού. Θα πρέπει να διεκδικήσουμε εμείς οι κατά κύριο επάγγελμα αμπελουργοί την θέσπιση του δικαιώματος της προαγοράς για να μεγαλώσουμε την έκταση των εκμεταλλεύσεών μας. Είναι πρωτοποριακό σαν αίτημα, απαιτεί τομές και πολιτική τόλμη. 10

17 Θα πρέπει τέλος να βρούμε τρόπους να ρίξουμε το κόστος παραγωγής (παράδειγμα η χρήση από κοινού τρυγητικών μηχανών κλπ.) Αγαπητοί Συνάδελφοί, Δεν μπορούμε κάθε χρόνο να ζητιανεύουμε αποστάξεις. Ας αφήσουμε την μιζέρια στην άκρη Ας πάρουμε αποφάσεις τώρα, να βγούμε στον δρόμο για να αλλάξουμε ριζικά την ζωή μας. ΟΧΙ για να ελαφρύνουμε την μιζέρια μας 11

18 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) e mail : keosoe@otenet.gr ΑΘΗΝΑ 13/7/2010 Άμεση αντιμετώπιση των δυσμενών συνθηκών, που επηρεάζουν τον επερχόμενο τρυγητό. Σε πλήρες αδιέξοδο οδηγείται φέτος, ο αμπελουργικός πληθυσμός εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών στην αγορά οίνου, που είτε σχετίζονται με τα χρονίζοντα προβλήματα του τομέα, είτε επηρεάζονται από τη δημοσιονομική κρίση που πλήττει την χώρα μας. Με «κόκκινους δείκτες», τα σημαντικότερα μακροοικονομικά μεγέθη του κλάδου, η έλευση του τρυγητού, δημιουργεί σε πολλές περιπτώσεις δυσμενείς προοπτικές, τόσο για τους αμπελουργούς, όσο και για τους οινοποιητικούς συνεταιρισμούς. Εν αναμονή, των επίσημων αποθεμάτων που θα δηλωθούν την 31 η Ιουλίου 2010, η προσωρινή καταγραφή τους από την ΚΕΟΣΟΕ και η πληροφόρηση που φθάνει σ αυτήν, για το σύνολό τους σε εθνικό επίπεδο, οδηγούν στην εκτίμηση ότι ο επικείμενος τρυγητός θα διενεργηθεί, όπου είναι δυνατόν, με αποθηκευμένο όγκο από την περσινή παραγωγή που είναι κατά πολύ ανώτερος, από μία συγκομιδή. Η εκτίμηση αυτή είναι μετριοπαθής αν συνυπολογισθεί ότι τα αποθέματα οίνου που καταγράφηκαν στις 31/7/2009, ανήλθαν σε HL, όγκος που καταγράφεται ως ο δεύτερος υψηλότερος μετά τον αντίστοιχο του 2005 ( HL), που είχε σαν αποτέλεσμα να οδηγηθούν HL ΟΠΑΠ και επιτραπέζιου οίνου τότε στην απόσταξη κρίσης, ενώ οι επίσημες παραλαβές των οργανωμένων οινοποιείων, την περίοδο 2009/10 ανήλθε σε HL. Η σημερινή κατάσταση επιδεινώνεται από την εξελισσόμενη ραγδαία πτώση της κατανάλωσης, την επί της θύραις μείωση του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα, αλλά και του εσωτερικού τουρισμού και τέλος από τον διαφαινόμενο βάσει μέχρι σήμερα καιρικών συνθηκών μεγάλο όγκο παραγωγής. 1

19 Παράλληλα με τις συνθήκες αυτές, έχει ήδη ξεκινήσει, μέσω γνωστών μηχανισμών έντονη φημολογία, για το επίπεδο των φετινών τιμών σταφυλιού, φημολογία που βασίζεται μεν στις προαναφερθείσες συνθήκες, αλλά τις αξιοποιεί αν όχι τις εκμεταλλεύεται, για να ωθήσει οριστικά τους αμπελουργούς εκτός παραγωγής, αν δεν οδηγήσει αρκετές, από αυτούς στην εγκατάλειψη και μάλιστα χωρίς πριμοδότηση, όπως ήδη πράττουν σε αρκετούς νομούς της χώρας. Πριν δυο χρόνια για το θέμα αυτό, ακόμη και πολιτικοί παράγοντες θεωρούσαν ότι η ΚΕΟΣΟΕ κινδυνολογεί, σήμερα δυστυχώς επαληθεύονται προβλέψεις, που θα έχουν την μορφή χιονοστιβάδας στον επικείμενο τρυγητό. Αν δεν εξευρεθούν λύσεις, οι αμπελουργοί θ αντιμετωπίσουν ένα δίκοπο δίλημμα, που στη μια του όψη θα διαφαίνεται η προοπτική του να μην τρυγήσουν δεδομένης της έλλειψης αποθηκευτικών χώρων σε συνδυασμό με μια πιθανολογούμενη κάμψη των περσινών τιμών, σε επίπεδα, κάτω του ελάχιστου ορίου των 0,17 που είχε τεθεί πέρσι για την άτοκη χρηματοδότηση ενώ στην άλλη όψη επίκειται η παραλαβή της σταφυλικής συγκομιδής, χωρίς να εξαγγελθούν τιμές. Η αλγεινή εικόνα συμπληρώνεται, από την χρηματοοικονομική κατάσταση των οινοποιητικών επιχειρήσεων, που με κλειστούς πλέον κρουνούς των παραδοσιακών μεθόδων απόκτησης ρευστότητας, συμπεριλαμβανομένης και της ρευστοποίησης των απαιτήσεών τους, καλούνται με γεμάτες δεξαμενές να αποπληρώσουν το 1/3 του άτοκου δανείου, που έλαβαν για την αποπληρωμή των αμπελουργών, που αφορούσε την περσινή συγκομιδή. Σαφώς η κάμψη της κατανάλωσης επιφέρει μικρότερες πωλήσεις και αυτές με τη σειρά τους κινητοποιούν διαδικασίες μειοδοσίας τιμών στην αγορά οίνου, ειδικά στη χαμηλή κατηγορία. Την ίδια εποχή στην περσινή Γενική Συνέλευση, στόχο απετέλεσε η παραλαβή των σταφυλιών, από τους συνεταιρισμούς, προκειμένου οι αμπελουργοί να τρυγήσουν. Εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν, ήταν η απόσταξη και η άτοκη χρηματοδότηση, το δε αποτέλεσμα ήταν να αποφευχθεί, αυτό που σήμερα θεωρείται δεδομένο. Με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, είναι αμφίβολο, αν οι δυο περσινές διέξοδοι είναι ρεαλιστικές. Η απόσταξη και μάλιστα σε όγκο περίπου tn οίνου, θα μπορούσε να δώσει και πάλι προσωρινή λύση. Όμως η συσσώρευση και μάλιστα συνεχών υψηλών αποθεμάτων παραπέμπει στο συμπέρασμα, ότι πλέον δημιουργούνται αποθέματα διαρθρωτικής φύσης και το πρόβλημα που δημιουργούν, αντιμετωπίζεται μόνο με διαρθρωτικές παρεμβάσεις. Η ομοιότητα των προβλημάτων του αμπελοοινικού κλάδου, με αυτών που προκάλεσαν την δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα, για την ΚΕΟΣΟΕ είναι 2

20 προφανής. Τα διαρθρωτικά προβλήματα δεν θα υπήρχαν εάν εφαρμοζόταν η κείμενη νομοθεσία. Το αυτονόητο δηλαδή η τήρηση της νομοθεσίας δε μπορεί παρά να είναι μεσοπρόθεσμη επιδίωξη (!!!) αφού σήμερα, όπως έχει αναλύσει σε έκθεσή της η ΚΕΟΣΟΕ, προς την υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κ. Μπατζελή, οι μηχανισμοί ελέγχου, που προβλέπονται, δεν έχουν ακόμη και γνωστική επάρκεια. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι, η έκθεση για την αποκατάσταση του υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά οίνου και οι παρεμβάσεις της ΚΕΟΣΟΕ, όσον αφορά θέματα του αμπελουργικού δυναμικού, της μεταποίησης, αλλά και η αποδοχή των κατευθυντήριων γραμμών του Στρατηγικού σχεδιασμού για το marketing και branding του ελληνικού οίνου, αποτελούν ήδη μια ολοκληρωμένη και συνολική πολιτική για το προϊόν. Για την πορεία του επικείμενου τρυγητού, θα πρέπει να είναι γνωστές και άλλες παράμετροι, όπως οι τιμές στις οποίες θα εξαχθούν προς Ιταλία, θειωμένα γλεύκη, τιμές που «ανοίγουν» τον χορό των τιμών στην Κρήτη κυρίως. Ίσως σήμερα η παράμετρος αυτή, να αποτελεί την μοναδική νότα αισιοδοξίας, αφού αναμένεται οι εξαγωγές να ξεκινήσουν με τιμές 20% περίπου αυξημένες από την αντίστοιχη περσινή χρονιά, που αντιστοιχεί σε τιμή σταφυλιού από 0,15 0,17 / kg. Να ληφθεί υπόψη όμως, ότι αναμένεται μεγάλος όγκος παραγωγής σε Ιταλία και Ισπανία, χώρες που διαθέτουν εξίσου μεγάλα αποθέματα, με ενδεικτικό το γεγονός, ότι η Ιταλία εξάγει στην Ρώσικη αγορά οίνους, προς 0,22 / lt!!! Η σύνθεση των δεδομένων αυτών συνεκτιμώμενης της σημερινής δημοσιονομικής κρίσης, ορίζουν και το πλαίσιο των δυνατοτήτων ως προς την διεκδίκηση αιτημάτων. Το χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι τον τρυγητό, δεν επιτρέπει καθυστέρηση λήψης μέτρων, παρά το ότι μέτρα θεσμικής φύσης που πρότεινε έγκαιρα η ΚΕΟΣΟΕ, θα μπορούσαν ν αποτρέψουν, το σημερινό αδιέξοδο. Με τις σημερινές συνθήκες που συνδυάζονται με τα στενά χρονικά περιθώρια, που απομένουν, μέχρι τον τρυγητό, δυστυχώς, τα θεσμικά μέτρα, μοιραία μετατρέπονται και σε οικονομικά, όπως: Δημιουργία διεξόδων της σταφυλικής παραγωγής, εκτός οινικού τομέα (ούζο, συμπυκνωμένος χυμός σταφυλιού, τσίπουρο) Απόσταξη οίνων, στις περιοχές που δεν έχουν άλλη διέξοδο Χρονική μετάθεση της αποπληρωμής, της α δόσης του άτοκου δανεισμού, δεδομένου ότι η περσινή συγκομιδή βρίσκεται ακόμη στις δεξαμενές Άμεση εκταμίευση των ποσών ανακατανομής της άτοκης χρηματοδότησησης (β δόση) 3

21 Εφ όσον οι Α.ΣΟ. παρέμβουν για παραλαβή της σταφυλικής παραγωγής, πέραν των εμπορικών τους δυνατοτήτων, να υπαχθούν σε νέο άτοκο δανεισμό, η αποπληρωμή του οποίου θα συναρτηθεί με την ρευστοποίηση και μόνο, του παραχθέντος οίνου στις αγορές Αυστηρή τήρηση της αμπελοοινικής νομοθεσίας, ώστε να αποκατασταθεί υγιής ανταγωνισμός στην αγορά, γεγονός που θα συμβάλλει θετικά στην δημιουργία υπεραξίας για το προϊόν. Είναι σημαντικό, η εφαρμογή της νομοθεσίας να διασφαλισθεί με ελέγχους, ξεκινώντας από το αμπέλι. Για τους οινοποιητικούς συνεταιρισμούς: να παραλάβουν σε όγκο την σταφυλική παραγωγή που θα μπορούν να διαθέσουν στην αγορά σε τιμές που δεν θα τους δημιουργήσουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα στην κατεύθυνση της πολιτικής ποιότητας να διαφοροποιήσουν τις τιμές, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της α ύλης, ώστε να δημιουργηθούν αντικίνητρα στους μεγάλους όγκους παραγωγής χωρίς κριτήρια ποιότητας στην περίπτωση που δεν δύνανται, να μην απορροφήσουν την παραγωγή παραγωγή των αμπελουργών, οι οινοποιητικοί συνεταιρισμοί, να μην εξαγγείλουν τιμές σταφυλιών και να αποπληρώνουν τους αμπελουργούς βάσει εκκαθαρισμένων πωλήσεων να παραλάβουν την σταφυλική παραγωγή, αυστηρά και μόνο των μελών τους και μάλιστα σύμφωνα με το ύψος των συναλλαγών με αυτούς, βάσει των οποίων θα μπορούσαν να καθορίσουν και διαφοροποιημένες τιμές. 4

22 Δημιουργία αυτόνομου Οργανισμού Ελέγχων Όπως αναλυτικά παρουσιάστηκε, το μείζον πρόβλημα που δημιούργησε και δημιουργεί συνθήκες άνισου ανταγωνισμού στον κλάδο, είναι η ανυπαρξία μηχανισμών ελέγχου, για την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Η προοπτική επίλυσης των χρονιζόντων προβλημάτων του κλάδου θα είναι ρεαλιστική, μόνο με τη δημιουργία συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού βάσει της έκθεσης που έχει υποβάλλει η ΚΕΟΣΟΕ στην υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κ. Μπατζελή. Διασφάλιση διεξόδων για την ελληνική σταφυλική παραγωγή ΤΣΙΠΟΥΡΟ Ένα ελληνικό παραδοσιακό προϊόν του αμπελοοινικού τομέα, το τσίπουρο, αποτελεί διέξοδο δεκάδων χιλιάδων τόνων σταφυλικής παραγωγής, σημαντικών αμπελουργικών περιοχών, κυρίως της Θεσσαλίας. Το σημερινό θεσμικό πλαίσιο, δημιουργεί προβλήματα, στην παραγωγή του, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει, μια διαδικασία, αποδόμησης του καθεστώτος παραγωγής τσίπουρου μέσω των διημέρων αμβύκων, που εξυπηρετούν χιλιάδες αμπελουργούς. Οι παρεμβάσεις της ΚΕΟΣΟΕ, θα εστιαστούν στην κατεύθυνση αλλαγής του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου για το τσίπουρο, που θα στοχεύουν στην διασφάλιση της εντοπιότητας της πρώτης ύλης, αλλά και στην παροχή δικαιώματος παραγωγής τσίπουρου από τους «φυσικούς δικαιούχους», δηλαδή τα οινοποιεία. Οι κεντρικές θέσεις για τις μεταβολές που θα επιδιωχθούν είναι: 1. Θέσπιση (αλλαγή) νομοθεσίας, για τις συνθήκες και τον τρόπο παραγωγής τσίπουρου, η οποία δεν θα συγχέεται με την νομοθεσία παραγωγής αλκοόλης. Η νομοθεσία πρέπει να προβλέπει την παραγωγή τσίπουρου σε ποσότητα αναγωγικά με την εισκόμιση σταφυλιών, ώστε να ελέγχονται οι παραγόμενες ποσότητες μέσω ισοζυγίων. 2. Τα αποσταγματοποιεία τσίπουρου να είναι εγκατεστημένα μόνο μέσα σε οινοποιεία, ώστε να επεξεργάζονται μόνο τις πρώτες ύλες του οινοποιείου και να μην υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής α ύλης (στεμφύλων εκτός οινοποιείου). 5

23 3. Για την παραγωγή του τσίπουρου να ισχύσει ότι ορίζεται στον κανονισμό 110 του 2008, σύμφωνα με τον οποίο δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στην περιεκτικότητα των στεμφύλων σε οινόπνευμα. Έτσι, μεγάλο μέρος της σταφυλικής παραγωγής αξιοποιείται στην παραγωγή τσίπουρου. 4. Τσίπουρο θα ονομάζεται το απόσταγμα στεμφύλων σταφυλής όπως αυτό ορίζεται και με τα χαρακτηριστικά που προβλέπει ο κανονισμός 110 /08. Το τσίπουρο θα παράγεται αποκλειστικά από σταφύλια που καλλιεργούνται στην ελληνική επικράτεια, ενώ η απόσταξη και η εμφιάλωση θα πραγματοποιείται μέσα στην ελληνική επικράτεια. 5. Οι γεωγραφικές ενδείξεις του τσίπουρου, επιφυλάσσονται μόνο για τα σταφύλια οινοποιήσιμων ποικιλιών που θα παράγονται, θα αποστά-ζονται και θα εμφιαλώνονται, μόνο μέσα στην περιοχή της γεωγραφικής ένδειξης. ΟΥΖΟ Η δημιουργία ενός μετώπου, υποστήριξης των προτάσεων της ΚΕΟΣΟΕ για χρήση αμπελοοινικής προέλευσης αλκοόλης, έχει ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο του 2010, μετά από συνάντηση του Προέδρου και του Διευθυντή της ΚΕΟΣΟΕ, με τον υφυπουργό Οικονομικών κ. Φ. Σαχινίδη. Ήδη, η ΚΕΟΣΟΕ, είτε μέσω του τύπου, είτε μέσω των περιοδειών που πραγματοποιεί, έχει επιτύχει τη διάχυση της πληροφόρησης, και έχει διασφαλίσει την υποστήριξη των θέσεών της. Οι θέσεις αυτές συμπυκνώνονται, στις παρακάτω βασικές γραμμές: 1. Η καταχώρηση του ούζου το 1989, ως προς το δικαίωμα χρήσης της παραδοσιακή ένδειξης «ΟΥΖΟ» για την Ελλάδα και την Κύπρο, μέχρι σήμερα δεν συνδυάστηκε με τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής, που ίσχυσαν μέχρι περίπου την δεκαετία του Για την παραγωγή του ούζου, ενώ στο παρελθόν χρησιμοποιούνται α ύλες (ποικιλίες σταφυλιών σταφιδοποιίας, μελάσα κλπ.) εγχωρίως παραγόμενες, σήμερα πραγματοποιείται από αλκοόλη, που στον μεγαλύτερο όγκο της εισάγεται από ευρωπαϊκές (Βουλγαρία) και Τρίτες χώρες (Ουκρανία, Τουρκία). 2. Παρ ότι υπήρχε δυνατότητα ρύθμισης του θέματος χρήσης εγχωρίως παραγομένων α ύλων, για την παραγωγή αλκοόλης, το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε τον «Τεχνικό Φάκελο» του προϊόντος «ΟΥΖΟ» πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς σχετική πρόβλεψη, δίνοντας την δυνατότητα χρήσης εισαγόμενης ή ενδοκοινοτικά αποκτούμενης αλκοόλης (γεωργικής προέλευσης). 3. Οι επιπτώσεις της ισχύουσας παραγωγικής διαδικασίας σήμερα είναι σημαντικές αφού: 6

24 Η εισαγόμενη ή ενδοκοινοτικά αποκτούμενη αλκοόλη νέμεται τον μειωμένο κατά 50% ειδικό φόρο κατανάλωσης. Επιδεινώνεται το ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών, όταν υπάρχουν άφθονες γεωργικές α ύλες ελληνικής προέλευσης, από τις οποίες θα μπορούσε να παραχθεί αλκοόλη Αποδυναμώνεται η παραγωγική διάρθρωση της χώρας και παράλληλα δεν παράγεται προστιθέμενη αξία για τις περιοχές που θα μπορούσαν εν δυνάμει να αποτελέσουν χώρους παραγωγής α υλών, για το ούζο, με συνέπεια τον αφελληνισμό παραγωγής «ελληνικών προϊόντων» Παραπλανάται ο καταναλωτής, ο οποίος θεωρεί ότι καταναλώνει ένα ελληνικό προϊόν που μάλιστα έχει γεωγραφική ένδειξη, «ΟΥΖΟ Μυτιλήνης», «ΟΥΖΟ Καλαμάτας» κλπ. Για τους παραπάνω λόγους η ΚΕΟΣΟΕ έχει υποβάλλει την εξής πρόταση: χρήση ελληνικής προέλευσης γεωργικών α υλών εγχωρίως παραγομένων, για την παραγωγή αλκοόλης που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του ΟΥΖΟΥ. χρήση των σταφυλιών διπλής και τριπλής χρήσης για την παραγωγή αλκοόλης αφού: - τα σταφύλια αυτά απαγορεύεται να οινοποιηθούν και στρεβλώνουν την αγορά οίνου λαμβανομένου υπ όψιν και ότι οι εκμεταλλεύσεις αυτές είναι δικαιούχες υψηλών στρεμματικών ενισχύσεων - εξ αιτίας της απαγόρευσης εισόδου στην οινικό τομέα, η Ελλάδα καταβάλλει υψηλότατα πρόστιμα στην ΕΕ αφού τα σταφύλια αυτά οινοποιούνται και διατίθενται στην αγορά. Από τις ενέργειες που πρέπει να προταχθούν, ουσιαστική είναι η ανάκληση, του Τεχνικού Φακέλου του Ούζου, προκειμένου να τροποποιηθεί ο τρόπος παρασκευής του, ως προς την υποχρέωση χρήσης, ελληνικών πρώτων υλών. Στην προοπτική αυτή, θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω και η εξαγορά αποσταγματοποιείου από συνεταιριστικά κεφάλαια, ώστε να δημιουργηθούν όροι καθετοποίησης, της δραστηριότητας αφού σήμερα στον τομέα παραγωγής αλκοόλης στην Ελλάδα, υπάρχουν μονοπωλιακά χαρακτηριστικά. 7

25 8

26 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) keosoe@otenet.gr Αριθμ. πρωτ. 335/1170 Αθήνα, 26 Νοεμβρίου 2009 ΠΡΟΣ ΤΗΝ Κα ΜΠΑΤΖΕΛΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΥΠΟΥΡΓΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ 2 ΑΘΗΝΑ Αξιότιμη κυρία Υπουργέ, Οι πολιτικές προτάσεις, που αφορούν τον ελληνικό αμπελοοινικό τομέα και στοχεύουν στην ανάπτυξη του, στη βάση της διαφοροποίησης μέσω της ποιότητας και την δημιουργία βιώσιμων προϋποθέσεων, στους γεωγραφικούς χώρους που αναπτύσσεται η αμπελοκαλλιέργεια, απασχόλησαν το τελευταίο ιοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΟΣΟΕ. Η επίγνωση των δομών λειτουργίας του τομέα που πλαισιώνονται από σαφείς και αυστηρές κανονιστικές διατάξεις, με στόχο την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της οινικής παραγωγής και αποτέλεσμα τη δημιουργία υπεραξίας σε όλους τους συντελεστές, από την πρωτογενή παραγωγή έως την κατανάλωση, συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση, για την υιοθέτηση αποτελεσματικών στρατηγικών επιλογών. υστυχώς οι άκαμπτες και στρεβλές δομές που αναπτύχθηκαν σε βάθος χρόνου, σήμερα δημιουργούν μια συμπαγή αντίληψη που έχει επιφέρει κυριολεκτικά αδράνεια σε όλους τους εμπλεκόμενους, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, όσον αφορά τον τομέα μας, με άμεσο αποτέλεσμα, την παρατήρηση φαινομένων ασυδοσίας στην αγορά.

27 Κατά την διάρκεια της συνάντησης μας στις 23/10/09, αναφερθήκαμε ιδιαίτερα στην απουσία υγιούς ανταγωνισμού στον αμπελοοινικό κλάδο και στην ευθεία διασύνδεση που έχει ο αθέμιτος ανταγωνισμός στην αγορά του οίνου, με το φαινόμενο των χαμηλών τιμών που διαμορφώνουν το εισόδημα των παραγωγών και των υψηλών τιμών που διαμορφώνονται στην τελική κατανάλωση. O κοινός τόπος των προβλημάτων, που διατρέχουν όλες τις φάσεις ανάπτυξης του προϊόντος, από το αμπέλι έως τον καταναλωτή, εστιάζεται στο ότι κυρίως με ευθύνη του κρατικού μηχανισμού, δεν πραγματοποιούνται έλεγχοι, κατά παράβαση της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας. Αποτέλεσμα της απουσίας ελέγχων, είναι όχι μόνο η στρέβλωση της αγοράς οίνου, αλλά και η επιβολή υψηλότατων προστίμων στην χώρα μας κατ έτος, ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, που ελάχιστο ποσοστό τους θα μπορούσε να διατεθεί για πολιτικές στον ελληνικό αμπελοοινικό τομέα. Είναι γνωστό πλέον, ότι για την πενταετία , στην χώρα μας, έχουν επιβληθεί πρόστιμα ύψους για την παράνομη εισαγωγή ποικιλιών τριπλής χρήσης, στον αμπελοοινικό τομέα. Η μεθοδολογική ανάλυση του προβλήματος κατά στάδια ανάπτυξης του προϊόντος μέχρι την αγορά, είναι απαραίτητη για την λήψη όχι μόνο κατασταλτικών, αλλά και προληπτικών μέτρων, τα οποία εν τούτοις προαπαιτούν σταθερή πολιτική βούληση. Με το συνημμένο κείμενο, που σας παραθέτουμε αναδεικνύεται ότι το υπάρχον σύστημα ελέγχων, είναι αδρανές, αλλά και ότι η αναποτελεσματικότητα των μηχανισμών ελέγχου, πλήττει καίρια πρώτα απ όλα το αμπελουργικό εισόδημα, αλλά και την εικόνα του ελληνικού οίνου στην εγχώρια και τις διεθνείς αγορές. Επιγραμματικά διαπιστώνουμε ότι: Στον πρωτογενή τομέα, οι αμπελοκαλλιεργούμενες εκτάσεις δεν είναι ποσοτικά προσδιορισμένες εξ αιτίας του ανεπίκαιρου και ελλιπούς Μητρώου και των ανύπαρκτων ελέγχων, με συνέπεια την παραγωγή και διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων σταφυλιών, που οινοποιούνται παράνομα και μάλιστα χωρίς ταυτότητα. 2

28 Στην μεταποίηση του προϊόντος ένα μεγάλο μέρος του τομέα, γίνεται αποδέκτης της παράνομης σταφυλικής παραγωγής σε ευτελείς τιμές, με αποτέλεσμα τον αθέμιτο ανταγωνισμό των νόμιμα οινοποιούμενων σταφυλιών, παρά τις προβλέψεις της νομοθεσία για αυστηρούς ελέγχους. Στο στάδιο αυτό υπεισέρχεται και το μείζον πρόβλημα ελέγχου των ενδοκοινοτικά αποκτούμενων οίνων, που αποτελεί και τον κύριο όγκο των εισαγωγών στο ελληνικό έδαφος. Στην αγορά στους χώρους εστίασης, αλλά και του χονδρεμπορίου ή των σημείων λιανικής πώλησης, όπου έχει απωλεσθεί και διαστρεβλωθεί κάθε έννοια νόμιμου κέδρους, αλλά και υπό την πίεση των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, συμπιέζεται ο μεταποιητικός τομέας σε μηδαμινά περιθώρια μεικτού κέρδους, εις βάρος και του αμπελουργού, αλλά και του τελικού καταναλωτή. Από τα ανωτέρω διαφαίνεται, σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις ανώτατων στελεχών της Commission, ότι η επίλυση του προβλήματος πρέπει να αναζητηθεί σε ελεγκτικούς μηχανισμούς, πέραν των υφισταμένων, αφού οι τελευταίοι και αναποτελεσματικοί είναι, αλλά κυρίως είναι διαβρωμένοι. Για το λόγο αυτό καταλήγουμε ότι τους ελέγχους στον τομέα μας θα πρέπει να ασκεί ένα ενιαίο όργανο, ανεξάρτητο από τις σημερινές ανενεργές μορφές. Τέλος θεωρούμε ότι οι απόψεις που παρατίθενται στο συνημμένο κείμενο εισήγησης, επ ουδενι δεν είναι εξαντλητικές και ότι θα ήταν σκόπιμο, να μας δοθεί η ευκαιρία να αναπτύξουμε, τις αθέατες πλευρές των κυκλωμάτων που δρουν στον κλάδο. Η παρουσία των υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου σας είναι απαραίτητη προκειμένου, αφ ενός να επιβεβαιώσουν το νομοθετικό πλαίσιο και τις αθέμιτες πρακτικές, αλλά και για να συμβάλλουν με την εμπειρία τους, στην υποβολή ενδεδειγμένων προτάσεων προσαρμοσμένων στην ελληνική πραγματικότητα. Με εκτίμηση Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΜΑΡΚΟΥ 3

29 Κοινοποίηση: Κα ΜΠΑΖΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΥΠΑΑΤ Κα ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΟΥΡΕΝΤΑ /ΝΣΗ ΜΕΤ/ΣΗΣ ΤΥΠ/ΣΗΣ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Κον ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟ ΓΕΩΡΓΙΟ /ΝΣΗ ΠΑΠ ΕΝ ΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΞΗΡΩΝ ΚΑΡΠΩΝ 4

30 ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΙΟΥΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΟ ΚΛΑΔΟ Γενικά Ο αμπελοοινικός τομέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά συνέπεια ο αντίστοιχος ελληνικός διέπεται από πολύπλοκες και αυστηρές διατάξεις, που στόχο έχουν να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο προστασίας των όρων παραγωγής των οίνων, των δικαιωμάτων στις οινοπαραγωγές περιοχές της ΕΕ, αλλά και να διαμορφώσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού, τόσο μεταξύ των Κρατών-Μελών όσο και μεταξύ των αμπελουργικών περιοχών. Η Ευρωπαϊκή αγορά οίνου έχει έντονα περιφερειακά χαρακτηριστικά, αφού ο κύριος όγκος παραγωγής καταναλώνεται εντός των Κρατών-Μελών, παράλληλα όμως παρατηρείται ένας αυξανόμενος όγκος στις παγκόσμιες συναλλαγές, που έχει σαν αποτέλεσμα να γεννώνται ενδογενείς τάσεις φιλελευθεροποίησης στον ευρωπαϊκό τομέα, που ειδικότερα θα ενδυναμωθούν από το 2015 και μετά, χρονικό σημείο από το οποίο, η φύτευση αμπέλου στο ευρωπαϊκό έδαφος θα είναι ελεύθερη. Με βάση όμως τα σημερινά δεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οινοπαραγωγές χώρες έχουν δημιουργήσει, εξαιτίας και της απαγόρευσης φυτεύσεων, μια σημαντική υπεραξία στις οινοπαραγωγές περιοχές τους η οποία τελεί υπό καθεστώς προστασίας, μέσω αυστηρών εφαρμοστικών διατάξεων που διέπουν την αλυσίδα ανάπτυξης του προϊόντος, από την αμπελοκαλλιέργεια έως και τη σήμανσή του. Να σημειωθεί ότι, κατ εφαρμογή των κανονιστικών διατάξεων, παράγονται εθνικές διατάξεις οι οποίες μπορούν να εξειδικεύουν ακόμη επί το αυστηρότερο το κοινοτικό δίκαιο. Ελλάδα Στην Ελλάδα παρατηρείται κατ αρχάς μια σημαντική υστέρηση στην παραγωγή νομοθετικού περιεχομένου κατ εφαρμογή του κοινοτικού εφαρμοστικού πλαισίου. Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα ισχύουν νόμοι του 1969 οι οποίοι ουδέποτε προσαρμόστηκαν στους εκάστοτε εκδιδόμενους κανονισμούς. 5

31 Είναι συνεπώς προφανές ότι υπάρχει άμεση ανάγκη προσαρμογής του απηρχαιωμένου εθνικού νομοθετικού πλαισίου, στο ισχύον πλαίσιο των κανονισμών της Ε.Ε. Όμως παρά την ύπαρξη αυστηρού κοινοτικού πλαισίου, ανεξάρτητα από το εάν διατίθενται κοινοτικοί πόροι κατ εφαρμογήν του ή όχι, κυρίως εξαιτίας της φύσης και των δομών της ελληνικής περιφερειακής διοίκησης, η κοινοτική νομοθεσία δεν εφαρμόζεται πλήρως από το ελληνικό κράτος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, επί σειρά δεκαετιών, να εγκατασταθεί ένα σύστημα στην αγορά οίνου, που δεν υπακούει στις αρχές του υγιούς ανταγωνισμού, με άμεσες συνέπειες σε αυτή καθεαυτή την αξία και την υπεραξία του προϊόντος, που αντικατοπτρίζεται, άλλωστε στη σύγκριση σχετικών μεγεθών στην ΕΕ (Ελλάδα: 2,1% παραγωγή 0,3% αξία, το χαμηλότερο αμπελουργικό εισόδημα στην ΕΕ των 15,- στοιχεία Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2007). Αδύνατα σημεία Στην προσπάθεια αποτύπωσης και ιεράρχησης των αδυναμιών, θα μπορούσε κανείς να υπεισέλθει σε μια διαδικασία SWOT analysis, γεγονός το οποίο δεν είναι εφικτό στην παρούσα φάση για τον πρωτογενή τομέα. Ο συνδυασμός όμως των ισχυουσών κοινοτικών διατάξεων που απορρέουν από τον βασικό κανονισμό (ΕΚ) 479/08 (για την κοινή οργάνωση της αμπελοοινικής αγοράς) και τους εφαρμοστικούς ΚΑΝ(ΕΚ) 555/08 και ΚΑΝ(ΕΚ) 436/09, καταδεικνύει εν πρώτοις τις αδυναμίες και, σαν αποτέλεσμά τους, τις παθογένειες του τομέα, που επιγραμματικά συνοψίζονται στα εξής: Αμπελουργικό Μητρώο Πρωτογενής τομέας Παρά τις συνεχείς και αυτοτελείς χρηματοδοτήσεις για σύνταξη του αμπελουργικού Μητρώου, σήμερα δε μπορεί να ισχυριστεί κανένας ότι: Η αξιοπιστία του υφιστάμενου Μητρώου είναι σοβαρή Οι μεταβολές στο Μητρώο, επικαιροποιούνται άμεσα Το Μητρώο, όπως έχει, είναι εργαλείο και μάλιστα βασικό για να: o ελέγχονται οι παράνομες-παράτυπες φυτεύσεις o ελέγχονται οι δηλούμενες συγκομιδές από τους καλλιεργητές o διενεργούνται διαδικασίες ιχνηλασιμότητας του προϊόντος οίνου όταν πρόκειται για οίνους ΠΟΠ ή ΠΓΕ o διενεργούνται διασταυρωτικοί έλεγχοι μεταξύ των δηλώσεων συγκομιδής των αμπελοκαλλιεργητών και των δηλώσεων παραγωγής των οινοποιείων o εφαρμόζονται πολιτικές στην αμπελοκαλλιέργεια, που να στοχεύουν στην ποιοτική αναδιάρθρωση του ελληνικού 6

32 αμπελώνα, όχι μόνο ως προς τις ποικιλίες, αλλά και πολιτικές αναδασμού και συγκέντρωσης γαιών, βασικό μειονέκτημα των ελληνικών διαρθρώσεων Να τονισθεί ότι σήμερα η κοινοτική νομοθεσία προβλέπει την ταυτοποίηση του Αμπελουργικού Μητρώου με το ΟΣΔΕ, που διαχειρίζεται τα δικαιώματα Ενιαίας Ενίσχυσης για τα οινοστάφυλα αλλά δεν έχει τις πληροφορίες του Αμπελουργικού Μητρώου (νομιμότητα φύτευσης κλπ). Επίσης θα πρέπει να ληφθεί υπ όψιν ότι, στον κανονισμό για τα Μητρώα, το Κράτος-Μέλος προτρέπεται από την Commission να προβαίνει σε δημιουργία ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, ώστε να διασταυρώνονται ηλεκτρονικά τα στοιχεία των δηλώσεων του Αμπελουργικού Μητρώου με αυτά των δηλώσεων των οινοποιείων. Σύμφωνα με τον τελευταίο κανονισμό ΚΑΝ(ΕΚ) 436/09, η Δήλωση συγκομιδής θα αποτελεί ετήσιο στοιχείο πληροφορίας του Αμπελουργικού μητρώου στην καρτέλα του αμπελουργού. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να επιβληθεί η υποβολή Δηλώσεων Συγκομιδής, που ούτως ή άλλως είναι υποχρεωτική, με απαρέγκλιτη προϋπόθεση την διασταύρωσή της, με ηλεκτρονικό τρόπο κυρίως, με τις αναλυτικές δηλώσεις παραγωγής των οινοποιείων. Συνακόλουθα είναι απολύτως απαραίτητο να ελέγχεται η δυναμικότητα παραγωγής μιας έκτασης με συγκεκριμένο κωδικό αμπελοτεμαχίου με βάση, κυρίως, την θεσμοθετημένη απόδοση (όταν προβλέπεται) των ποικιλιών που είναι εγκατεστημένες στο αμπελοτεμάχιο. Έτσι θα αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά, σε συνδυασμό και με τις προϋποθέσεις που παρατίθενται στο επόμενο θέμα,με τίτλο << Μεσίτες >>, η διαδικασία «ξεπλύματος» παράνομα διακινούμενων σταφυλιών, με έκδοση εικονικών τιμολογίων ( χωρίς την αναγραφή ποικιλίας ή με ψευδή αναγραφή ποικιλίας ), τα οποία εμφανίζουν ποσότητες κατά πολύ μεγαλύτερες της δυναμικότητας της εν λόγω έκτασης, που κατέχει ένας αμπελουργός. Η «συμμετοχή» του αμπελουργού στο κύκλωμα αυτό, εξηγείται από την ωφέλεια που απολαμβάνει, εξαιτίας της μεγαλύτερης επιστροφής του ΦΠΑ επί του εικονικού Τιμολογίου Αγοράς, με ταυτόχρονη ζημιά του Ελληνικού Δημοσίου. Η πρακτική αυτή, εφαρμόζεται κυρίως στις περιοχές παραγωγής σταφυλιών τριπλής χρήσης (νωπή, αποξηραμένη, οινοποιίας), όπου επιδοτημένα σταφύλια για σταφιδοποίηση (ήδη εδώ και ένα έτος έχει αποσυνδεθεί η επιδότηση, από την παραγωγή) «εισρέουν» στον οινοποιητικό τομέα. Τα αμπελοτεμάχια για παραγωγή σταφίδας, είναι καταγεγραμμένα με 7

33 ειδικό κωδικό στο Ο.Σ.Δ.Ε. και δεν ταυτίζονται με κανένα αντίστοιχο κωδικό αμπελοτεμαχίου παραγωγής οινοσταφύλων, αφού αφ ενός η ποικιλία μπορεί να έχει δυνατότητα να δώσει προϊόντα τριών χρήσεων, από την φύση της, αφ ετέρου το αμπελοτεμάχιο έχει την υποχρέωση να παράγει μόνο για μια χρήση. Στην περίπτωση της σταφιδοποίησης το αμπελοτεμάχιο έχει λάβει δικαιώματα Ενιαίας Ενίσχυσης και για το λόγο αυτό επιδοτείται. Από την πλευρά της ΚΟΑ Οίνου, ισχύουν αντίστοιχες διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες το αμπελοτεμάχιο με διακεκριμένο κωδικό αμπελοτεμαχίου έχει «αδειοδοτηθεί» να παράγει σταφύλια προς οινοποίηση, δεδομένης της απαγόρευσης φυτεύσεων. Η είσοδος στον τομέα οίνου, σταφυλιών τριπλής χρήσης «προσκρούει» στην υφιστάμενη απαγόρευση φυτεύσεων και στην απαγόρευση αύξησης του αμπελουργικού δυναμικού για κάθε Κράτος-Μέλος, που προβλέπει και ο νέος ΚΑΝ(ΕΚ) 479/08 για την ΚΟΑ της αμπελοοινικής αγοράς. Κατά συνέπεια, όλα τα επιδοτημένα σταφύλια τριπλής χρήσης δυο νομών της χώρας (Κορινθίας και Ηρακλείου Κρήτης) εισρέουν στον οινικό τομέα παράνομα και, κατά κανόνα, με χαμηλές τιμές που επηρεάζουν ευθέως και τις τιμές των οινοσταφύλων. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής στην αγορά σταφυλιού είναι οι παραγωγοί σταφυλιών τριπλής χρήσης να απολαμβάνουν αυξημένο εισόδημα, αφού εισπράττουν την επιδότηση και επί πλέον την αγοραία τιμή, έστω κι αν αυτή (και για τον λόγο ότι είναι «επί πλέον») είναι χαμηλή, ενώ οι παραγωγοί οινοσταφύλων εξαναγκάζονται (εξ αιτίας της κακώς εννοούμενης ελεύθερης αγοράς),«να αποδεχθούν» χαμηλές τιμές, εξαιτίας της διάθεσης στην αγορά πρώτης ύλης, που προέρχεται από σταφύλια τριπλής χρήσης σε ανταγωνιστικότερη τιμή. Το κύκλωμα ολοκληρώνεται όταν, με βάση τα εικονικά τιμολόγια, που εκδίδονται και στο όνομα αμπελουργών που διαθέτουν αμπελοτεμάχια με οινοποιήσιμες ποικιλίες,τα οινοποιεία «καλύπτουν» τις παράνομες ποσότητες σταφυλιών τριπλής χρήσης, που έτσι «βαφτίζονται» και ως σταφύλια προερχόμενα, ακόμη και από ζώνες ΟΠΑΠ. Γενικότερα στον τομέα αυτό η απουσία ελέγχων είτε της προέλευσης σταφυλιών, είτε της διακίνησης οίνων από τις κατά τόπους ΔΑΑ/Γεωργίας έχει τα ακόλουθα αποτελέσματα: παράνομη χρήση ποσοτήτων σταφυλιών που απαγορεύεται να οινοποιηθούν παράνομη διακίνηση εισαγόμενων οίνων, οι οποίοι είτε αναμειγνυόμενοι, είτε αυτούσιοι, σημαίνονται ως ελληνικοί παράνομες φυτεύσεις, το προϊόν των οποίων διακινείται στην αγορά χωρίς εμπόδια απαξίωση της πρώτης ύλης ελληνικής προέλευσης 8

34 απαξίωση του προϊόντος οίνου που, στο μεγάλο του όγκο, διακινείται και πωλείται ως προϊόν χαμηλής αξίας και ανάλογης τιμολογιακής πολιτικής χωρίς να αναπαράγει την ιδιαιτερότητα του ελληνικού αμπελώνα. αθέμιτο ανταγωνισμό βάσει κόστους, δεδομένου ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου (ιδιωτικές και συνεταιριστικές) αναζητούν πηγές μείωσης του κόστους, από απαγορευμένους ή εξωθεσμικούς χώρους (ποικιλίες διπλής, τριπλής χρήσης, απόρρογα, εισαγωγές, χρήση οινοστάφυλων εκτός περιοχών η και ποικιλιών ΟΠΑΠ ως ΟΠΑΠ κλπ). επιβολή καθ έτος υψηλότατων προστίμων από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λόγω ακριβώς των παραβάσεων που αποκαλύπτονται. Η διενέργεια ελέγχων στον τομέα αυτό, μέσω ενός ανεξάρτητου και εκτός ΔΑΑ/Γεωργίας οργάνου ελέγχων, θα μπορούσε να απαλείψει το πρόβλημα του αθέμιτου ανταγωνισμού σε μεγάλη έκταση και στα επόμενα στάδια ανάπτυξης του προϊόντος, με την προϋπόθεση ότι θα πραγματοποιούνται και δειγματοληπτικοί έλεγχοι την περίοδο διακίνησης των σταφυλιών. Στο σημείο αυτό οφείλουμε να διακρίνουμε, ότι οι δυο περιοχές που προαναφέραμε (Κόρινθος και Ηράκλειο Κρήτης) δεν συμβάλλουν με τον ίδιο τρόπο στο πρόβλημα. Στο Ηράκλειο Κρήτης, η ποικιλία Σουλτανίνα, εξάγεται σε μεγάλες ποσότητες ως θειωμένο γλεύκος και συνεπώς, δεν δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά για τις ποσότητες αυτές. Σημαντικότερη όμως παράμετρος είναι, ότι οι συνεταιριστικές οργανώσεις του νομού καταβάλλουν υψηλότερες τιμές και απ αυτές, που καταβάλλονται σε αμπελουργικές περιοχές παραγωγής αμιγών οινοσταφύλων. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές, που οι τιμές καθοδηγούνται ανοδικά εξαιτίας του ορισμού υψηλής τιμής της ποικιλίας Σουλτανίνας που καθόρισαν οι συνεταιρισμοί του νομού Ηρακλείου. Ενδεικτικό παράδειγμα η περσινή συγκομιδή, που καθορίστηκε στα 0,30 / kg, αλλά και η φετινή που ενώ καθορίστηκε στα 0,18 / kg, σε άλλες περιοχές π.χ. στην περιοχή της Βοιωτίας, τιμή για την ποικιλία Σαββατιανό, ορίστηκε στα 0,15 / kg. Τις τιμές βέβαια των συνεταιρισμών είναι αμφίβολο, εάν τις ακολουθούν οι έμποροι σταφυλιών στην Κρήτη. Σε αντίθεση με το νομό Ηρακλείου, στο νομό Κορινθίας, οι ποικιλίες Κορινθιακή σταφίδα και Σουλτανίνα, εισρέουν στον οινικό τομέα, σε πολύ χαμηλότερες τιμές (φέτος 0,08-0,10 / kg) δημιουργώντας ιδιαίτερα 9