K E O Σ Ο Ε Π Ρ Ο Σ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΕΔΡΕΣ ΤΟΥΣ. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ αρ: 10

Transcript

1 K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) FAX: (210) keosoe@otenet.gr Aριθμ. πρωτ. 24/77 Αθήνα, 27 Ιανουαρίου 2012 Π Ρ Ο Σ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΕΔΡΕΣ ΤΟΥΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ αρ: 10 ΘΕΜΑ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ» Κύριε Πρόεδρε, Κύριε Διευθυντά, Σε περιβάλλον οξυμένου ανταγωνισμού και εν μέσω των συνθηκών της οικονομικής κρίσης η ελληνική αμπελοκαλλιέργεια οινοσταφύλων, υφίσταται τις συνέπειες «ανοίγματος» των αγορών, με άμεσο αποτέλεσμα οι οικονομικές παράμετροι κυρίως γειτονικών χωρών, να επηρεάζουν καθοριστικά τις αντίστοιχες παραμέτρους της αμπελοοινικής μας οικονομίας. Με αμιγείς οικονομικούς όρους, τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται ότι οι ανταγωνίστριες προς την Ελλάδα χώρες διαθέτουν ισχυρά παραγωγικά πλεονεκτήματα που εκφράζονται μέσω της αποτελεσματικής διεισδυτικότητάς τους στην ελληνική αγορά, με προϊόντα βασισμένα στον ανταγωνισμό κόστους. Η εξέλιξη αυτή έχει δημιουργήσει, ένα ασφυκτικό πλαίσιο στους όρους παραγωγής οινικών προϊόντων στη χώρα μας και έχει θέσει σε αμφισβήτηση την βιωσιμότητα των ελληνικών αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, μέσω του ανταγωνισμού τιμών εισαγόμενων οίνων λαμβανομένων υπ όψιν των ιδιαίτερων διαρθρωτικών στοιχείων των εκμεταλλεύσεων, αλλά και των χρόνιων αδυναμιών του αμπελοοινικού τομέα. Η ύπαρξη περιθωρίων αντίδρασης και η προοπτική ανατροπής των δεδομένων, θα πρέπει να γίνει αντικείμενο προβληματισμού ενός συνεδρίου που θα 1

2 έχει στόχο, αφ ενός την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης που διέπει τις αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις στη χώρα μας και αφ ετέρου την διερεύνηση των προοπτικών και των δυνατοτήτων αναπροσαρμογής με γνώμονα την δημιουργία συντελεστών, που επανακαθορίζουν το προφίλ της αμπελουργικής εκμετάλλευσης, με όρους βιωσιμότητας. Η ΚΕΟΣΟΕ έχει εστιάσει χρόνια τώρα τις προσπάθειές της στην κατεύθυνση της στήριξης του αμπελουργικού εισοδήματος δεδομένου ότι συγκεκριμένα μάκρομικροοικονομικά και διαρθρωτικά μεγέθη του πρωτογενούς τομέα δεν διαφαίνεται ότι μπορούν να συμβάλλουν στην βιωσιμότητα της καλλιέργειας, αφού την τελευταία 15ετία τουλάχιστον, οι συντελεστές που καθορίζουν το κόστος καλλιέργειας αυξάνουν χωρίς αντίστοιχη αύξηση της αξίας της διατιθέμενης παραγωγής. Με την παραδοχή αυτής της διαπίστωσης συνάγεται ότι σε περιόδους που η διαμόρφωση των τιμών της σταφυλικής παραγωγής κινείται σε χαμηλά επίπεδα που διαμορφώνει «ο ανταγωνισμός», οι αμπελουργοί πωλούν επί ζημία την παραγωγή τους. Όμως ποιες είναι αυτές οι συνθήκες που διαμορφώνουν ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού, στην αυτόνομη στην χώρα μας αγορά οινοσταφύλων; Ποια είναι η πραγματική προσφορά σταφυλιών οινοποιίας και ποιος όγκος δεν δικαιούται να εισέρχεται στην αγορά; Είναι βέβαιο ότι βιώσιμη αμπελουργική εκμετάλλευση, δεν αποτελεί η εκμετάλλευση των 3 ή 5 στρεμμάτων, τα οποία μόνο συμπληρωματικό εισόδημα αποδίδουν και παράλληλα δεν μπορεί σ αυτές τις εκμεταλλεύσεις να βασισθεί η ελληνική οινοπαραγωγή, παρά μόνο στη νησιωτική Ελλάδα και στις μειονεκτικές περιοχές, όπου παράγονται οινικά προϊόντα στη βάση της διαφοροποίησης. Επίσης οι καθετοποιημένες εκμεταλλεύσεις που εμπορεύονται ταυτόχρονα το προϊόν που παράγουν (μικρά κτήματα), δεν αποτελούν αυτή την στιγμή για μας πεδίο προβληματισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αμπελουργικού Μητρώου πάνω από τη μισή έκταση του ελληνικού αμπελώνα καλύπτουν οι εκμεταλλεύσεις άνω των 10 στρεμμάτων, οι κάτοχοι των οποίων θα περίμεναν οι εκμεταλλεύσεις τους ή η επένδυση που έχουν κάνει να δικαιολογεί από άποψη εισοδήματος την επιλογή τους. Τίθεται συνεπώς το ερώτημα, εάν αυτή η κατηγορία έχει μέλλον, όταν οι συνθήκες της αγοράς στην Ελλάδα τους οδηγούν στην παραγωγή σταφυλιών «χαμηλού κόστους», στην αποτροπή του να επενδύσουν στην καλλιέργεια και εν τέλει στον προβληματισμό της εγκατάλειψης. Πέραν όμως των διαρθρωτικών θεμάτων που μας προβληματίζουν, κρίσιμο παράγοντα για τη διατήρηση της αμπελοκαλλιέργειας αποτελεί το λειτουργικό και ολικό της 2

3 κόστος σε συνάρτηση με την ακαθάριστη αξία της παραγωγής συμπεριλαμβανομένων των τυχόν επιδοτήσεων. Τους προβληματισμούς αυτούς τους αναφέρουμε δεδομένου ότι η ΚΕΟΣΟΕ σχεδιάζει να διοργανώσει μέχρι τον Ιούλιο του 2012, μια εκδήλωση (Συνέδριο ή Συμπόσιο) με θέμα την Βιωσιμότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα. Η εκδήλωση θα έχει στόχο να διαφανούν: οι παρενέργειες της παραοικονομίας στο χώρο της νόμιμης αμπελοκαλλιέργειας, που προκαλούνται από την ανυπαρξία εφαρμογής των κοινών κανόνων, που απορρέουν από το θεσμικό πλαίσιο. το βιώσιμο μοντέλο της αμπελουργικής εκμετάλλευσης και οι πολιτικές που οφείλουμε να υιοθετήσουμε για την στήριξη του. Ενδεικτικό σχέδιο του προγράμματος για την εκδήλωση θα μπορούσε να είναι το ακόλουθο: Α. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ 1. Εν δυνάμει πολιτικές του Υ.Α.Α.Τ. για την βιώσιμη ανάπτυξη της Αμπελοκαλλιέργειας στην Ελλάδα 2. Το νέο πλαίσιο ΚΑΠ μετά το 2013 και η επίδρασή του στον τομέα της Αμπελοκαλλιέργειας Β. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3. Διάρθρωση αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων (εκπρόσωπος Αμπελουργικού Μητρώου) 4. Συνοπτική παρουσίαση συντελεστών κόστους συμβατικής καλλιέργειας στις κύριες αμπελουργικές ζώνες 5. Προσδιοριστικοί παράγοντες, διαμόρφωσης τιμών σταφυλικής παραγωγής στην Ελληνική Αγορά (Νομοθεσία Έλεγχοι- Τατάγιας) 6. Δυνάμεις, αδυναμίες, κίνδυνοι, ευκαιρίες για το υφιστάμενο μοντέλο 7. SWOT analysis Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 8. Πολιτικές κατευθύνσεις για την αναδιοργάνωση του ελληνικού αμπελώνα και την δημιουργία υπεραξίας (Γ.Π.Α. ή και Α.Π.Θ.) 9. Απελευθέρωση δικαιωμάτων φύτευσης μετά το Διέξοδοι της σταφυλικής παραγωγής σε προϊόντα εκτός του οινικού τομέα 3

4 (τσίπουρο, ούζο, συμπυκνωμένος χυμός σταφυλής, άλλα προϊόντα) 11. Στήριξη βιώσιμων εκμεταλλεύσεων 12. Πρότυπο αμπελουργικής εκμετάλλευσης Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα σημεία Β4 του σχεδίου προγράμματος «Συνοπτική παρουσίαση συντελεστών κόστους συμβατικής καλλιέργειας στις κύριες αμπελουργικές ζώνες» θεωρούμε ότι πρέπει ν αναπτυχθεί από στελέχη των ΑΣΟ. Όπως προαναφέραμε βασικό στοιχείο της οικονομικής βιωσιμότητας της αμπελουργικής εκμετάλλευσης, είναι το άθροισμα των δαπανών όλων των συντελεστών παραγωγής ιδίων και ξένων και η διαφορά τους από τα ακαθάριστα έσοδα, διαφορά που προσδιορίζει το οικονομικό αποτέλεσμα της αμπελουργικής εκμετάλλευσης (ζημιά ή κέρδος). Τα γενικά στοιχεία των δαπανών που συνθέτουν το κόστος μιας πολυετούς καλλιέργειας εμφαίνονται στην παρακάτω ανάλυση: ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΑΠΑΝΩΝ ΕΔΑΦΟΣ Ενοίκιο εδάφους (τεκμαρτό) Ενοίκιο ξένου εδάφους (καταβαλλόμενο) ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Οικογενειακή και ξένη ανθρώπινη εργασία (αναλυτική παρουσίαση αμπελουργικών εργασιών όπως: τρύγος, κλάδεμα, λιπάνσεις, αραίωμα, κορφολόγημα, βλαστολογήματα κ.λ.π.) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αναλώσιμα Φάρμακα Λιπάσματα Καύσιμα και λιπαντικά Σταθερά έξοδα Αποσβέσεις (εκτός των μηχανημάτων/εργαλείων, δύναται να υπολογισθεί και απόσβεση φυτικού κεφαλαίου) Συντηρήσεις και ασφάλιστρα Τόκοι Άλλες δαπάνες κεφαλαίου Αμοιβή ξένων μηχανημάτων 4

5 Αρδευτικά τέλη Δαπάνη νερού και ρεύματος Τόκος μεταβλητού κεφαλαίου Τελικός στόχος για την ΚΕΟΣΟΕ είναι σε συνεργασία μαζί σας, αλλά και με το ΓΠΑ και το ΑΠΘ να δημιουργηθεί ένας πίνακας «προτύπου κόστους αμπελοκαλλιέργειας ανά στρέμμα», με βάση τον οποίο στην εκδήλωση της ΚΕΟΣΟΕ θα παρουσιασθούν τα κόστη καλλιέργειας στις βασικές αμπελουργικές ζώνες της Ελλάδας, προκειμένου ν αποτελέσουν συγκριτικό στοιχείο σε σχέση με τα έσοδα μιας αμπελουργικής εκμετάλλευσης ανά στρέμμα. Είναι βέβαιο ότι το κόστος καλλιέργειας παρουσιάζει έντονη μεταβλητότητα ανά περιοχή και ποικιλία, αφού διαφοροποιούνται και οι αμπελουργικές πρακτικές. Πολιτικός στόχος είναι να τεκμηριωθεί η αστοχία των σημερινών πολιτικών που κατευθύνουν την αμπελοκαλλιέργεια στη χώρα μας στην μελλοντική συρρίκνωσή της, εξαιτίας αντιλήψεων που την αντιμετωπίζουν με όρους μόνο αγοράς ή όρους που διέπουν αροτραίες και όχι πολυετείς καλλιέργειες. Για τους λόγους αυτούς, παρακαλούμε να μας αποστείλετε άμεσα πίνακες με περιγραφικά στοιχεία κόστους με βάση τα οποία υπολογίζετε το κόστος αμπελοκαλλιέργειας ενός στρέμματος στην περιοχή σας. Εφόσον τα στοιχεία κόστους διαφοροποιούνται για έναν ημιορεινό ή πεδινό αμπελώνα ή για έναν αμπελώνα παραγωγής οίνων με γεωγραφική ένδειξη (ΠΟΠ ή ΠΓΕ) από έναν αμπελώνα παραγωγής επιτραπεζίων οίνων, παρακαλούμε να αποστείλετε διαφορετικούς πίνακες. Επαναλαμβάνουμε ότι στην παρούσα φάση δεν ζητούμε να προβούμε στον υπολογισμό κόστους ενός στρέμματος αμπελοκαλλιέργειας, αλλά να περιγράψουμε και να απαριθμήσουμε όλα τα είδη κόστους που συμβάλλουν στην παραγωγή πρώτης ύλης, με σκοπό να ορίσουμε τους συντελεστές του πρότυπου κόστους. Εφόσον καθοριστούν και εξαντληθούν τα είδη κόστους, τότε θα επαναποσταλούν σε σας προκειμένου να γίνουν οι υπολογισμοί σε επίπεδο αξίας των κοστολογικών σας δεδομένων. Επειδή θεωρούμε στη σημερινή συγκυρία, απαραίτητη την ανάδειξη των σημερινών αδιεξόδων του Έλληνα αμπελοκαλλιεργητή, παρακαλούμε να δώσετε τη δέουσα προσοχή στην προσπάθεια αυτή της ΚΕΟΣΟΕ. Mε εκτίμηση O ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΚΟΡΔΟΠΑΤΗΣ Γ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ 5

6 6