Το νέο λογότυπο του αντιμικροβιακού χαλκού

Transcript

1 E Λ Λ H N I K O I N Σ T I T O Y T O A N A Π T Y Ξ H Σ X A Λ K O Y Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Ο Υ Ε. Ι. Α. Χ. ΜΑΡΤΙΟΣ 2010 Το νέο λογότυπο του αντιμικροβιακού χαλκού Χαλκός & Τεχνολογία O Κόσμος του Χαλκού Χαλκός & Αρχιτεκτονική Χαλκός & Υγεία

2 editorial Η νέα αγορά που εξελίσσεται με τα νέα αντιμικροβιακά προϊόντα χαλκού έρχεται να προσθέσει ένα υλικό όχι μόνο ως καινοτομία αλλά συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αντιμετώπιση εξάπλωσης επικίνδυνων μικροβίων μέσω της επαφής. Ταυτόχρονα όμως το αιώνιο μέταλλο προσθέτει και στην προστασία γενικότερα του περιβάλλοντος, έχοντας την ιδιότητα να είναι 100% ανακυκλώσιμος, παρέχοντας παράλληλα την δυνατότητα στον μελετητήαρχιτέκτονα, να δημιουργήσει νέους καινοτόμους αισθητικά εσωτερικούς χώρους, εκμεταλλευόμενοι την πλαστικότητα αλλά και τις διάφορες χρωματικές αποχρώσεις του μετάλλου. Νίκος Βεργόπουλος Διευθυντής Ε.Ι.Α.Χ. Την σημαντικότερη ίσως οικονομική κρίση περνάμε παγκοσμίως μετά από 60 χρόνια. Παρότι η συγκεκριμένη έχει κάποια ξεχωριστά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με προηγούμενες, παρόλα αυτά υπάρχουν και κάποια κοινά στοιχεία. Ένα από αυτά είναι οι ευκαιρίες, που παρά την οποιαδήποτε κρίση μπορούν συγκυριακά να γεννηθούν και να γίνουν σωστικά μέσα για όσους, παρά την κακή ψυχολογική κυρίως κατάσταση, μπορέσουν να εκμεταλλευτούν. Μία τέτοια ευκαιρία παρουσιάζει σήμερα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Χαλκού μαζί με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Χαλκού, θεσπίζοντας ένα διεθνές εμπορικό σήμα για προϊόντα χαλκού και κραμάτων του με αντιμικροβιακές ιδιότητες. Έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν για τις ευεργετικές ιδιότητες που έχει ο χαλκός και τα κράματά του, να εξοντώνει συγκεκριμένα επικίνδυνα για την δημόσια υγεία βακτήρια μέσα σε λίγα λεπτά, όταν αυτά έρχονται σε επαφή με την επιφάνειά του. Το γεγονός όμως αυτό από μόνο του δεν θα ήταν ικανό να κινήσει μία νέα αγορά, την οποία ήδη αναζητούν αρμόδιοι φορείς δημόσιας υγείας και όχι μόνο. Η υλοποίηση της σκέψης ήρθε ακριβώς για να καλύψει την νέα αναγκαιότητα που παρουσιάζεται σήμερα στην αγορά και λέγεται «ζήτηση τελικών προϊόντων χαλκού με αντιμικροβιακή ιδιότητα». Οι τελικοί παραγωγοί προϊόντων, τα οποία έχουν σχέση με επιφάνειες επαφής, θα μπορούν πλέον, κάτω από κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις, να παίρνουν την έγκριση χρήσης του εμπορικού σήματος «Antimicrobial Copper» και ταυτόχρονα και λογότυπου «Cu+», δημιουργώντας έτσι μία νέα κατηγορία προϊόντων και παράλληλα μία νέα αγορά. Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Ο Υ Ε. Ι. Α. Χ. Χαλκός Μηνιαία ηλεκτρονική έκδοση του Ε.Ι.Α.Χ. Μεσογείων 2-4 Πύργος Αθηνών, Κτίριο Γ Ισόγειο, Αθήνα Τηλ.: Fax: Ιδιοκτησία: Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού Εκδότης: Νίκος Βεργόπουλος Εκδοτικός Σύμβουλος & Επιμέλεια Έκδοσης: Action Global Communications Hellas

3 χαλκός & αρχιτεκτονική Χαλκός σε Συγκρότημα Κατοικιών στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης Έχει πλέον καθιερωθεί, η εξωτερική εμφάνιση μιας κατοικίας, να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα επιλογής για τον υποψήφιο αγοραστή. Έτσι ο καλλωπισμός των κατοικιών επιβάλλεται όχι μόνο λόγω του έντονου ανταγωνισμού που επικρατεί στον οικιστικό κλάδο, αλλά και από τις απαιτήσεις των αγοραστών, οι οποίες αρκετές φορές είναι απόλυτες και αδιαπραγμάτευτες. Από την πλευρά του αρχιτέκτονα, ο χαλκός πλέον δεν επιλέγεται μόνο για την αντοχή στη φθορά του χρόνου και τη μηδαμινή του συντήρηση, αλλά και για το εντυπωσιακό αισθητικό του αποτέλεσμα. Θέλοντας να προσαρμοστεί σ αυτό το κλίμα, η εταιρεία Θεσμός Κατασκευαστική ΜΕΠΕ στο συγκρότημα κατοικιών στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, είδε τη χρήση του χαλκού στους χώρους του, ως το υλικό που μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της. Έτσι βλέπουμε να έχει χρησιμοποιηθεί ο χαλκός στην επιστέγαση των κατοικιών, δημιουργώντας μία εικόνα που είναι συνυφασμένη με το πράσινο φυσικό τοπία του προαστίου. Η τεχνική τοποθέτησης του χαλκού ήταν της διπλής αναδίπλωσης (standing seam) ενώ οι επιφάνειες των στεγών είναι τ.μ. Το πάχος του χαλκού που χρησιμοποιήθηκε είναι 0,6 χιλ, με συνολικό βάρος κιλά. Κατασκευαστής: ΘΕΣΜΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Ε.Ε. Αρχιτέκτονας: Πάνος Γεωργανάς

4 Αιχμαλωτίζοντας τον Άνθρακα με Χαλκό Μια ομάδα ερευνητών στην Ολλανδία έχει επινοήσει μια παγίδα που μπορεί να αποσπάσει το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα. χαλκός & τεχνολογία Οι ερευνητές, καθοδηγούμενοι από την Ελίζαμπεθ Μπάουμαν του Ινστιτούτου Χημείας του Πανεπιστημίου του Λάιντεν, έχουν αναπτύξει ένα επιλεκτικό σύμπλεγμα χαλκού που έχει την προδιάθεση να αιχμαλωτίζει το διοξείδιο του άνθρακα, αγνοώντας παράλληλα άλλα ατμοσφαιρικά αέρια. Εξίσου σημαντικό, το παγιδευμένο διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να απομακρυνθεί μέσω της ηλεκτροχημείας, απαιτώντας ένα σχετικά χαμηλό ηλεκτρικό δυναμικό για την αναπλήρωση των χαμένων ηλεκτρονίων. Ένα διάλυμα αυτού του συμπλέγματος χαλκού, απορροφά το διοξείδιο του άνθρακα δια μέσου της έκθεσης στην ατμόσφαιρα. Το σύμπλεγμα έχει δύο δεσμευτικούς χώρους, με ένα άτομο χαλκού σε κάθε μια πλευρά του χώρου. Καθώς η ομάδα κατανοεί την διαδικασία, τα άτομα οξυγόνου ενός επερχόμενου μορίου διοξειδίου του άνθρακα ενώνονται με κάθε ένα από τα άτομα του χαλκού. Τα άτομα άνθρακα δύο τέτοιων μορίων ενώνονται μεταξύ τους, δημιουργώντας μια γέφυρα από οξαλικό οξύ μεταξύ των δύο ιόντων χαλκού. Το διοξείδιο του άνθρακα βρίσκεται περιορισμένο ανάμεσα σε δύο μόρια συμπλέγματος χαλκού και μετατρέπεται σε οξαλικό οξύ. Για να αφαιρέσει το οξαλικό οξύ, ώστε το σύμπλεγμα του χαλκού να μπορεί να περιστραφεί άλλη μια φορά, η ομάδα προσέθεσε ένα άλας λιθίου στο διάλυμα και εφάρμοσε ένα δυναμικό τάσεως V, ανάλογο με το κανονικό ηλεκτρόδιο υδρογόνου. Καθώς το οξαλικό οξύ έχει περιβάλλει το λίθιο, αυτό διευκολύνεται να επιταχύνει την έξοδό του από το διάλυμα και το δυναμικό, μειώνοντας τα ιόντα του χαλκού. Μετά από μια πορεία επτά ωρών, η ομάδα ολοκλήρωσε έξι κύκλους απομάκρυνσης του διοξειδίου του άνθρακα, αναβράζοντας το διοξείδιο του άνθρακα σε διάλυμα συμπλέγματος διοξειδίου του άνθρακα και στη συνέχεια απομακρύνοντας το οξαλικό οξύ με άλας λιθίου, αποδεικνύοντας έτσι ότι το σύμπλεγμα του χαλκού είναι ένας επαναχρησιμοποιούμενος «τρίφτης» διοξειδίου του άνθρακα. Αρχικά, κινείται σαν quark για λιγότερο από τρεις ώρες, αλλά μετά από αυτό, το οξαλικό οξύ του λιθίου αρχίζει να παρακωλύει τα ηλεκτρόδια. Στην πράξη, το ίζημα συγκεντρώνεται και το οξαλικό οξύ μπορεί να μετατραπεί σε χρήσιμα χημικά όπως μεθανόλη, φορμαλδεΰδη, σε αντιψυκτική αιθυλική γλυκόζη ή σε οξαλικό οξύ, που χρησιμοποιείται στην αποθήκευση ξυλείας και σε μερικά καθαριστικά σπιτιών. Το σύμπλεγμα διπυρηνικού χαλκού οξειδώνεται στην ατμόσφαιρα από το διοξείδιο του άνθρακα και όχι από το οξυγόνο. «Η έρευνά μας είναι καθαρά θεμελιώδης και τα ευρήματα θα χρειαστούν αρκετές επιπρόσθετες έρευνες, προτού να μπορούν πιθανώς να εφαρμοστούν στο βιομηχανικό πεδίο», αιτιολογεί η Μπάουμαν. Η ανάγκη για ένα ηλεκτρικό δυναμικό καθιστά τη σύλληψη του άνθρακα προς το παρόν πολυδάπανη. «Το άρθρο περιγράφει ένα εντυπωσιακό κομμάτι ανόργανης χημείας» λέει ο Γιόχαν Νότνι, ένας ειδικός στη μετατροπή μεταλλικών συμπλεγμάτων με δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, στη Γερμανία. Ωστόσο, πιστεύει ότι η ανθρώπινη χημεία δεν θα μπορέσει ποτέ να ξεπεράσει την ικανότητα της φύσης να μετατρέπει το διοξείδιο του άνθρακα σε αέριο. «Για να προστατέψουμε το κλίμα με τον καλύτερο τρόπο, φαίνεται πως η πιο πολλά υποσχόμενη λύση είναι το κλείσιμο όσο γίνεται λιγότερων εργοστασίων φωτοσύνθεσης με άλλα λόγια η διατήρηση των τροπικών δασών και των άλλων φυσικών τόπων που αποτελούν δεξαμενές διοξειδίου του άνθρακα».

5 χαλκός & υγεία Ερωτήσεις και Απαντήσεις για τις Αντιμικροβιακές Ιδιότητες του Χαλκού Τι σημαίνει «αντιμικροβιακός»; Αντιμικροβιακή είναι η ικανότητα ενός υλικού να εξαλείφει ή να αδρανοποιεί τα μικρόβια, όπως βακτήρια, μύκητες (συμπεριλαμβανομένης και της μούχλας) και ιούς. Ποια μικρόβια εξαλείφει ο χαλκός; Πρόσφατα, μελέτες αντιμικροβιακής αποτελεσματικότητας σε διάφορες επιφάνειες αφής έχουν καταδείξει σαφώς ότι ο χαλκός και τα κράματά του εξαλείφουν αρκετούς από τους ισχυρότερους τύπους μικροβίων, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων του Ανθεκτικού στη Μεθικιλλίνη, Χρυσίζοντα σταφυλόκοκκου (MRSA), του κλωστρίδιου Clostridium difficile, της γρίπης A (Η1Ν1) και του βακτηρίου Escherichia coli O157:H7. Έχει επιβεβαιώσει κάποιος επίσημος φορέας την αντιμικροβιακή αποτελεσματικότητα του χαλκού; Ναι. Στις 29 Φεβρουαρίου 2008, η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) των Η.Π.Α., καταχώρησε επίσημα 275 κράματα χαλκού με θετικές ιδιότητες για τη δημόσια υγεία. Έκτοτε, έχουν καταχωρηθεί επτά ακόμη κράματα, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των καταχωρημένων κραμάτων στα 282. Τι σημαίνει αυτή η καταχώρηση της EPA; Με την καταχώρηση του χαλκού και ορισμένων κραμάτων του, όπως του ορείχαλκου και του μπρούντζου, η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) αναγνωρίζει τις αντιμικροβιακές ιδιότητες αυτών των στερεών υλικών. Τα προϊόντα που κατασκευάζονται από οποιοδήποτε από τα 282 καταχωρημένα αυτά κράματα, επίσημα έχουν επίσημη κατοχύρωση στις Η.Π.Α. ως προς τις θετικές τους ιδιότητες για τη δημόσια υγεία. Οπουδήποτε εμφανίζεται το εμπορικό σήμα Cu +, στο προϊόν ή στη συσκευασία του, δηλώνει αυτόματα ότι το προϊόν αυτό αποτελείται από χαλκό σε ελάχιστη περιεκτικότητα 60%, πιστοποιώντας έτσι την αντιμικροβιακή του ιδιότητα. Έχει δοκιμαστεί ο χαλκός σε κλινικές μελέτες; Ναι, επί του παρόντος υπάρχουν κλινικές μελέτες σε εξέλιξη σε νοσοκομεία ανά τον κόσμο, οι οποίες αξιολογούν την επίδραση των επιφανειών επαφής από χαλκό σε ποσότητα μικροβίων νοσοκομειακού περιβάλλοντος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Νοσοκομείο Selly Oak του Μπέρμινχαμ, το οποίο ανήκει στο Ίδρυμα Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Μπέρμινχαμ του NHS, επιλέχθηκε ως δοκιμαστικό κέντρο για αυτή τη

6 χαλκός & υγεία τη Χιλή, την Ιαπωνία και τις Η.Π.Α., όπου το Υπουργείο Άμυνας των Η.Π.Α. χρηματοδοτεί μία δοκιμή τριών κέντρων. Ποιες είναι σήμερα οι χρήσεις του χαλκού ως αντιμικροβιακού παράγοντα; Ο χαλκός, αποτελεί ήδη δραστικό συστατικό σε πολλούς και διάφορους τύπου αντιμικροβιακών προϊόντων όπως, στη γεωργία, σε θαλάσσια περιβάλλοντα, σε υγειονομικά περιβάλλοντα και στο σπίτι. Ο χαλκός, αποτελεί δραστικό συστατικό σε στοματικά διαλύματα και οδοντόπαστες κατά της στοματικής πλάκας, καθώς και σε διάφορα άλλα φάρμακα. Οι σχάρες νεροχύτη από χαλκό και τα συρματάκια καθαρισμού από χαλκό, για κατσαρόλες και τηγάνια μπορούν να προλαμβάνουν την αλληλομόλυνση στην κουζίνα. Γιατί υπερτερεί ο χαλκός έναντι άλλων αντιμικροβιακών επιφανειών; Τα προïόντα από χαλκό και κράματα χαλκού διατηρούν τις αντιμικροβιακές ιδιότητές τους μακροχρόνια. Ακόμη κι αν αυτές οι επιφάνειες χαραχθούν, η αντιμικροβιακή τους αποτελεσματικότητα συνεχίζει να υφίσταται - δεν φθείρονται όπως οι επιστρώσεις ή άλλου τύπου κατεργασμένες επιφάνειες. Τα κράματα χαλκού, είναι οι μόνες στερεές επιφάνειες που έχουν καταχωρηθεί ως προϊόντα με θετικές ιδιότητες για τη δημόσια υγεία από την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος της Αμερικής (EPA). Πώς συμβάλλει ο χαλκός στην πρόληψη της εξάπλωσης λοιμώξεων; Τα παθογόνα παραμένουν ζωντανά και λοιμώδη σε νέα προσέγγιση της πρόληψης λοιμώξεων. Τα τελικά αποτελέσματα της δοκιμής, δημοσιεύθηκαν στο επιφάνειες για πολλές ώρες, ημέρες, ακόμη και μήνες, σχηματίζοντας μία δεξαμενή λοιμώξεων που μεταδίδονται μέσω της αφής. Τα παθογόνα δεν μπορούν Journal of Hospital Infection (Ιανουάριος 2010), και απέδειξαν αναμφισβήτητα ότι ο χαλκός είναι αντιμικροβιακός σε πραγματικές συνθήκες νοσοκομείου και όμως να επιβιώσουν επάνω σε επιφάνειες από χαλκό. Ο χαλκός μπορεί, συνεπώς, να σπάει την αλυσίδα της ότι οι επιφάνειες που περιέχουν χαλκό παρουσιάζουν μετάδοσης λοιμώξεων και να δρα συμπληρωματικά % μικρότερη βακτηριακή μόλυνση, σε σύγκριση με τις επιφάνειες ελέγχου από συμβατικά υλικά. στον τακτικό καθαρισμό για τη βελτίωση της υγιεινής. Κι άλλες μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη στη Γερμανία,

7 χαλκός & υγεία Πού αλλού μπορεί να χρησιμοποιείται ο αντιμικροβιακός χαλκός; Ο αντιμικροβιακός χαλκός μπορεί να χρησιμοποιείται στις επιφάνειες συχνής επαφής σε νοσοκομεία, σχολεία, γυμναστήρια, δημόσια κτήρια και στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Μόνον ο αμιγής χαλκός έχει αντιμικροβιακή δράση; Όχι, και τα κράματα χαλκού. Έχουν πραγματοποιηθεί δοκιμές σε αμιγή χαλκό, κράματα υψηλής περιεκτικότητας χαλκού, ορείχαλκου, μπρούντζου, κράματα χαλκού-νικελίου και χαλκού-νικελίου-ψευδαργύρου. Τα τελευταία μάλιστα, αναφέρονται συχνά ως κράματα νικελίου-αργύρου λόγω του λαμπερού λευκού χρώματός τους, παρόλο που δεν περιέχουν καθόλου άργυρο. Η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA), έχει καταχωρήσει 282 αντιμικροβιακά κράματα χαλκού με ονομαστική περιεκτικότητα χαλκού έως και 50%. Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα του κράματος σε χαλκό τόσο ταχύτερα εξαλείφονται τα μικρόβια. Κατά την επιλογή ενός κράματος χαλκού για κάποιο προϊόν, είναι σημαντικό να συνυπολογίζει κανείς τις απαιτήσεις για μηχανικές ιδιότητες, την παραγωγική διαδικασία και, φυσικά, το επιθυμητό χρώμα. Τα κράματα χαλκού, προσφέρουν μία ποικιλία ελκυστικών χρωμάτων από το κίτρινο του ορείχαλκου, μέχρι το σκούρο καφέ του μπρούντζου. Με ποιον τρόπο εξαλείφει ο χαλκός τα παθογόνα; Ο χαλκός, αποτελεί μία από τις βασικές θρεπτικές ουσίες για τον άνθρωπο, όπως και για τα βακτήρια, αλλά σε υψηλές δόσεις τα ιόντα χαλκού μπορούν να επιφέρουν μία σειρά από αρνητικές συνέπειες στα κύτταρα των βακτηρίων. Ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο ο χαλκός εξαλείφει τα βακτήρια παραμένει άγνωστος, ωστόσο υπάρχουν αρκετές θεωρίες, οι οποίες μελετούνται. Ενδεικτικά: Προκαλεί διαρροή καλίου ή γλουταμινικού οξέως μέσω της εξωτερικής μεμβράνης των βακτηρίων Διαταράσσει την ωσμωτική ισορροπία Μπλοκάρει τις πρωτεΐνες που δεν χρειάζονται χαλκό Προκαλεί οξειδωτικό στρες παράγοντας υπεροξείδιο υδρογόνου. Αφού ο χαλκός μειώνει τα μικρόβια, είναι όντως ασφαλής; Ναι, οι επιφάνειες από χαλκό, ορείχαλκο και μπρούντζο, είναι ασφαλείς και μεγάλης διάρκειας. Μάλιστα, ο χαλκός αποτελεί βασική θρεπτική ουσία της ανθρώπινης διατροφής, παράλληλα με τον ψευδάργυρο και το σίδηρο. Ένας ενήλικας χρειάζεται 1mg χαλκού καθημερινά. Τροφές πλούσιες σε χαλκό είναι η σοκολάτα, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι. Μία ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να εξασφαλίζει επαρκή χαλκό ώστε να μην προκληθεί χαλκοπενία.

8 ο κόσμος του χαλκού Το Ε.Ι.Α.Χ. Συμμετείχε στη Διεθνής Έκθεση CLIMATHERM 2010 Το Ε.Ι.Α.Χ. συμμετείχε στη διεθνή έκθεση CLIMATHERM 2010, φιλοξενούμενο στο περίπτερο της εταιρείας ΧΑΛΚΟΡ, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στην αγορά τους χάλκινους αεραγωγούς σε αντίστοιχα συστήματα εξαερισμού και κλιματισμού. Με δεδομένη τη συμβολή του χαλκού στην καταπολέμηση των μικροβίων, το Ε.Ι.Α.Χ. ενημέρωσε στελέχη και εκπροσώπους της ενεργειακής αγοράς, παραθέτοντας επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία. Παράλληλα, οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να εξετάσουν δείγματα χάλκινων αεραγωγών που ήταν τοποθετημένα στο περίπτερο. Σε κάθε επισκέπτη μοιραζόταν ειδικό έντυπο υλικό όπου υπήρχε επεξηγηματική αναφορά του τρόπου, με τον οποίο οι ιδιότητες του χαλκού εμποδίζουν αλλά και καταπολεμούν την ανάπτυξη θανατηφόρων μικροβίων, μέσα στα χάλκινα συστήματα εξαερισμού, κλιματισμού και όχι μόνο. Παράλληλα, εξειδικευμένα στελέχη του Ε.Ι.Α.Χ. υπήρχαν στο περίπτερο, για να συζητήσουν και να λύσουν απορίες σε κάθε ενδιαφερόμενο επισκέπτη. Η επισκεψιμότητα στο περίπτερο της ΧΑΛΚΟΡ για

9 ο κόσμος του χαλκού τους χάλκινους αεραγωγούς ξεπέρασε κάθε προσδοκία και απέδειξε το ενδιαφέρον της ενεργειακής κοινότητας, να λάβει ενημέρωση και περισσότερα στοιχεία για τις εκπληκτικές ιδιότητες του χαλκού στην καταπολέμηση θανατηφόρων μικροβίων και τις δυνατότητες εφαρμογής χάλκινων συστημάτων εξαερισμού και κλιματισμού. Νίκος Βεργόπουλος Γ. Διευθυντής Ε.Ι.Α.Χ. Xάλκινος αεραγωγός. Στιγμιότυπο ενημέρωσης. Τμήμα χάλκινου αεραγωγού. Στιγμιότυπο ενημέρωσης.