Newsletter 4 Μάρτιος 2012

Transcript

1 Newsletter 4 Μάρτιος 2012 MiSRaR Το έργο MiSRaR έχει ως αντικείμενο την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών στους τομείς της διαχείρισης κινδύνων και του χωροταξικού σχεδιασμού. Το έργο ξεκίνησε την άνοιξη του 2010 και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 13 θεματικά σεμινάρια από τους εταίρους του έργου. Το MiSRaR χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Interreg IVC και εφτά εταίροι συμμετέχουν στην υλοποίηση των δράσεων του έργου. Η safety region South Holland South είναι o επικεφαλής εταίρος του έργου. Άλλοι εταίροι είναι ο Δήμος του Ταλίν (Εσθονία), η Περιφέρεια της Ηπείρου (Ελλάδα), η επαρχία του Forli (Ιταλία), οι δήμοι του Aveiro και της Mirandela (Πορτογαλία) και το European Perspectives Foundation (Βουλγαρία). Το τριετές αυτό έργο θα ολοκληρωθεί στο τέλος του Από τα εργαλεία στη διαδικασία Το 2011, το έργο MiSRaR μετατόπισε την προσοχή του στην πραγματική διαδικασία σχεδιασμού του χωρικού μετριασμού, στα εργαλεία που χρησιμοποιούνται και στις σχετικές διαδικασίες. Η ανάλυση των διαθεσίμων πόρων και τα εργαλεία μετριασμού απετέλεσαν αντικείμενο ανταλλαγής γνώσης το πρώτο εξάμηνο, ενώ το δεύτερο εξάμηνο επικεντρώθηκε περισσότερο στη διαδικασία σχεδιασμού αυτή καθ αυτή. Διάφοροι τρόποι επιρροής στη διαμόρφωση των «πραγματικών» σχεδίων μετριασμού ή η σύνδεση με ήδη υπάρχοντα σχέδια μετριασμού, όπως επίσης και η ανάλυση κόστους οφέλους, η χρηματοδότηση μέτρων μετριασμού κινδύνων και η αποτελεσματική χρήση της νομοθεσίας αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης των εταίρων. Έμφαση στις βασικές αυτές διαδικασίες συνεχίστηκε να δίνεται και την άνοιξη του 2012 με αντικείμενα όπως ομάδες πίεσης και προώθηση, παρακολούθηση, εφαρμογή και αξιολόγηση. Ένα θέμα το οποίο συζητήθηκε σε όλα τα σεμινάρια είναι η συνεργασία μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων. Ένα κρίσιμο ζήτημα, για να έχουμε τα πραγματικά οφέλη της διαδικασίας άμβλυνσης. Εμπειρίες σε αυτόν τον τομέα (και για όλα τα άλλα αντικείμενα) θα δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του έργου. Ήπειρος: Σχεδιασμός μετριασμού επιπτώσεων Το 9 ο θεματικό σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στις 21 και 22 Σεπτεμβρίου στην Ηγουμενίτσα, στην Ελλάδα. Το σεμινάριο αυτό αφορούσε στις διάφορες φάσεις μετριασμού κινδύνων από την οπτική της ασφάλειας πολλών επιπέδων και στη θέση των σχεδίων μετριασμού κατά τη διαχείριση κινδύνων και κρίσεων. Επιπλέον, συζητήθηκαν διαφορετικά είδη σχεδίων μετριασμού και παρουσιάστηκαν επιτυχημένες προσεγγίσεις στο σχεδιασμό μετριασμού κινδύνων, όπως η προσέγγιση RISCE, η οποία χρησιμοποιείται στο Dordrecht, της Ολλανδίας. Εκτίμηση κινδύνου: η γνώση των κινδύνων αποτελεί το πρώτο στάδιο του μετριασμού Ολικότητα: εξέταση όλων των επιπτώσεων και όλων των ευπαθειών Διάρθρωση: ο μετριασμός είναι μία συνεχής διαδικασία, η οποία πρέπει να ενταχθεί στους σχετικούς οργανισμούς/φορείς Συνεργασία: όλων των σχετικών κυβερνητικών υπηρεσιών, της κοινωνίας των πολιτών, των βιομηχανιών και των κατοίκων, οι οποίοι πρέπει να συνεργαστούν Εγκαιρα: οι κίνδυνοι μπορούν να αμβλυθούν πιο αποτελεσματικά εάν η ασφάλεια θεωρηθεί μέρος της χωρικής ανάπτυξης το νωρίτερο δυνατό

2 Οι ευρωπαϊκές πρακτικές στον τομέα αυτό και ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών παραγόντων σε σχέση με την κεντρική κυβέρνηση παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Σε μερικές χώρες, σχέδια πολλών επιπέδων αποφασίζονται κεντρικά και οι αποκεντρωμένοι παράγοντες πρέπει να ακολουθήσουν την απόφασή της κεντρικής ηγεσίας. Σε άλλες χώρες, προσεγγίσεις από κάτω προς τα επάνω είναι πιο συνήθεις και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν τον κεντρικό ρόλο. Επίσης, η έμφαση σε ένα γεωγραφικό χώρο διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Τα σχέδια μετριασμού μερικές φορές αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο είδος καταστροφής και σε άλλες περιπτώσεις επικεντρώνονται σε μία περιοχή. Αυτό που επίσης παρουσιάζει διαφοροποιήσεις είναι ότι το σχέδιο μετριασμού δεν είναι πάντοτε αυτόνομο, αλλά τμήμα ενός γενικότερου χωροταξικού σχεδίου. Σημαντικά ζητήματα που προέκυψαν για τη διαδικασία σχεδιασμού ήταν: - Εις βάθος γνώση του προβλήματος. Μία καλή ανάλυση του προβλήματος, των διαθέσιμων ευκαιριών και πόρων, - Καλή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων τμημάτων με ξεκάθαρες αρμοδιότητες και συμφωνίες για την ανταλλαγή πληροφοριών, - Καλή ενημέρωση του πληθυσμού και ανάμειξη οργανισμών, εθελοντών και τοπικής κοινωνίας. Aveiro: Ανάλυση Κόστους - Οφέλους Το 10 ο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στο Aveiro, στις 26 και 27 Οκτωβρίου Το σεμινάριο επικεντρώθηκε στην ανάλυση κόστους οφέλους κατά το σχεδιασμό στρατηγικών μετριασμού. Το σεμινάριο ξεκίνησε με την εισαγωγή της κας Marjan van Schijndel, συμβούλου της εταιρείας ECORYS και ειδικής στην Ανάλυση Κόστους Οφέλους (ΑΚΟ) στον τομέα των μεταφορών. Η κα Marjan van Schijndel εξήγησε πώς συντάσεται μία Ανάλυση Κόστους Οφέλους και τις διαφορές μεταξύ μίας χρηματοοικονομικής ΑΚΟ, μίας κοινωνικής ΑΚΟ, μίας Ανάλυσης Κόστους - Αποτελέσματος (ΑΚΑ) και μίας Πολύ - Κριτηριακής Ανάλυσης. Η κα Marjan van Schijndel περιέγραψε την περίπτωση LPG-Chain study στην Ολλανδία ως παράδειγμα μιας επιτυχημένης Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους, η οποία επηρέασε σημαντικά την διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Περιφέρεια South-Holland South. Μετά από την εισαγωγή αυτή, ο Dr Peter

3 Roebeling από το Κέντρο Μελετών Περιβάλλοντος και Θάλασσας Centro de Estudos do Ambiente e do Mar (CESAM), του Πανεπιστημίου του Aveiro, παρουσίασε μία πρακτική ΑΚΟ από την περιοχή του Aveiro για το μετριασμό των επιπτώσεων της διάβρωσης των ακτών στην ακτογραμμή της κεντρικής Πορτογαλίας. Μετά τις παρουσιάσεις των ειδικών, όλοι οι εταίροι παρουσίασαν τις δικές τους εμπειρίες στον τομέα της ΑΚΟ και συζητήθηκαν οι διαφορές και οι ομοιότητες στη μεθοδολογία της ΑΚΟ μεταξύ των εταίρων. Το γενικό συμπέρασμα στο οποίο οι συμμετέχοντες κατέληξαν είναι ότι η σύνταξη μίας ΑΚΟ δεν είναι χρήσιμη μόνο όταν επιλέγουμε ανάμεσα σε διαφορετικές λύσεις μετριασμού, αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία και για τη στήριξη των μέτρων μετριασμού από τους ιθύνοντες και την κοινωνία. Tallinn: Χρηματοδότηση & Νομικό Πλαίσιο Κατά τη διάρκεια του 11 ου σεμιναρίου που έλαβε χώρα στις 29 και 30 Νοεμβρίου του 2011 στο Tallinn, οι εταίροι συζήτησαν για τη νομοθεσία που σχετίζεται με το μετριασμό στις χώρες τους. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις αρμοδιότητες, στο διοικητικό πλαίσιο και στους προϋπολογισμούς των δημόσιων φορέων που αφορούν στο μετριασμό, καθώς επίσης και στις νομικές ευθύνες των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των πολιτών. Επιπλέον, έγινε μία επισκόπηση των σχετικών προϋπολογισμών και του ειδικού χρηματοδοτικού πλαισίου και δόθηκαν παραδείγματα. Ένα σημαντικό μήνυμα που πέρασε κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων ήταν ότι για τη χρηματοδότηση μέτρων μετριασμού, συχνά μη ειδικά κονδύλια, όπως κονδύλια για υποδομές και για το περιβάλλον, παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες απ ότι προϋπολογισμοί ειδικά σχεδιασμένοι για μετριασμό ή ασφάλεια. Γι αυτό το λόγο, για να επιτευχθούν οι στόχοι του μετριασμού, είναι ζωτικής σημασίας η δικτύωση των δημόσιων φορέων, καθώς με αυτό τον τρόπο περισσότερες πηγές χρηματοδότησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Μία τέτοια πρακτική εύρεσης χρηματοδότησης από άλλους φορείς περιγράφηκε με βάση την περίπτωση της θωράκισης της περιοχής Wielwijk του Dordrecht απέναντι στις καιρικές συνθήκες. Ως βέλτιστη πρακτική, παρουσιάστηκε από το Forli μία ενδιαφέρουσα περίπτωση σχετικά με τη συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Η άδεια για την εκμετάλλευση του λατομείου Palazzina (χαλίκι και άμμο), το οποίο βρίσκεται κατά μήκος του ποταμού Savio κοντά στην

4 πόλη της Cesena, δόθηκε σε μία ιδιωτική επιχείρηση, η οποία μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων εκσκαφής, οφείλει να δημιουργήσει μια λεκάνη απορροής, η οποία θα μπορούσε να δεχθεί νερό σε περίπτωση πλημμύρας στον ποταμό Savio. Με αυτόν τον τρόπο, τα ιδιωτικά συμφέροντα δημιουργούν πόρους για την υλοποίηση δημόσιων έργων. Αλλά η Σύμπραξη Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) δεν αποτελεί πάντοτε επιλογή. Ο Δήμος Tallinn ανέφερε την περίπτωση της Εσθονίας, όπου οι Δήμοι δεν επιτρέπεται να συνεργάζονται με ιδιωτικές επιχειρήσεις για το μετριασμό κινδύνων και να αξιοποιώντας έτσι μια κατάσταση κατά την οποία θα μπορούσαν να βγουν όλοι κερδισμένοι. Forli: Ομάδες πίεσης & Προώθηση Το 12 ο θεματικό σεμινάριο σχετικά με τις ομάδες πίεσης και την προώθηση θέσεων πραγματοποιήθηκε στο Forli στις 25 και 26 Ιανουαρίου Το σεμινάριο ξεκίνησε με μία γενική εισαγωγή για το θέμα από εκπροσώπους του Forli. Μετά απ αυτή τη γενική εισαγωγή, παρουσιάστηκε από την Forli River Basin Authority, η περίπτωση διαχείρισης κινδύνου από πλημμύρα στην περιοχή της λεκάνης απορροής του Cesenatico. Μέσα από την παρουσίαση, ο εκπρόσωπος της Αρχής κατέστησε σαφές πώς η άσκηση πιέσεων από διαφορετικές ομάδες ανάγκασαν την Κυβέρνηση να επανεξετάσει τα σχέδιά της. Στο τέλος, η Κυβέρνηση αποφάσισε να κατασκευάσει ένα μικρότερο κανάλι με επιπλέον χώρους συγκράτησης του νερού, για να αποθηκεύει το νερό σε περίπτωση πλημμύρας. Η κατασκευή ήταν πολύ ακριβότερη, ενώ η ασφάλεια δεν αυξήθηκε τόσο όσο όριζε το αρχικό σχέδιο. Μετά από αυτή την παρουσίαση, ένας εκπρόσωπος της Πολιτικής Προστασίας της Επαρχίας Forli-Cesena παρουσίασε μία γενική επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο διαχειρίζονται την άσκηση πίεσης προς τους φορείς λήψης αποφάσεων και παρείχε μία ενδιαφέρουσα εικόνα για το σκεπτικό τους σχετικά με την περίπτωση που περιγράφεται παραπάνω. Οι άλλοι εταίροι παρουσίασαν επίσης τις εμπειρίες τους στο θέμα. Η Ήπειρος αναφέρθηκε στην περίπτωση του σχεδιασμού ενός αγωγού φυσικού αερίου και στον τρόπο με τον οποίο οι κάτοικοι και οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς προσπάθησαν να επηρεάσουν τους ιθύνοντες. Ο υπεύθυνος έργου της Mirandela αναφέρθηκε στην περίπτωση κατασκευής ενός φράγματος στην περιοχή της Bragança. Χάρη σε μια επιτυχημένη στρατηγική πιέσεων το αποτέλεσμα ήταν η αναδάσωση μίας περιοχής 80 εκταρίων με προστατευμένα δέντρα σε μία καμένη δασική έκταση στο Δήμο τους.

5 Ο Δήμος Tallinn εξήγησε γιατί έχει μεγάλη σημασία για το μετριασμό κινδύνων στο Βόρειο Tallinn η ύπαρξη μίας καλής στρατηγικής πιέσεων και πώς η τοπική ομάδα που εμπλέκεται στο Έργο MiSRaR αντιμετωπίζει το θέμα. Ο σχεδιασμός μετριασμού μπορεί να κολλήσει ή να αλλάξει σε κρατικό επίπεδο και εδώ είναι απαραίτητες οι πιέσεις ώστε να προωθηθούν καλές ιδέες για το μετριασμού κινδύνων. Ο Βούλγαρος εταίρος του έργου (EPF) παρουσίασε πρακτικές πίεσης, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα ένα πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο καθαρισμού των δρόμων το χειμώνα και καταπολέμηση των αποτελεσμάτων των ακραίων καιρικών συνθηκών στην περιοχή του Gabrovo. Mirandela: Παρακολούθηση & Αξιολόγηση Το 13 ο σεμινάριο διοργανώθηκε στη Mirandela στις 6 και 7 Μαρτίου. Το σεμινάριο αυτό πραγματευόταν τον κύκλο ανατροφοδότησης της διαδικασίας σχεδιασμού για το μετριασμό κινδύνων. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, όλοι οι εταίροι αντάλλαξαν εμπειρίες στους τομείς της παρακολούθησης της υλοποίησης των μέτρων και της αξιολόγησής τους και όλοι κατέδειξαν ξεκάθαρα τη σημασία όχι μόνο ενός καλού σχεδιασμού, αλλά και της επακόλουθης παρακολούθησης της υλοποίησης. Συχνά συμβαίνουν καταστροφές, επειδή αποτυγχάνει ο έλεγχος. Η εφαρμογή των όρων αδειοδότησης και των κανονισμών είναι ουσιώδες κομμάτι της στρατηγικής μετριασμού. Ένα πρόβλημα που εντοπίστηκε από όλους τους εταίρους είναι ότι αυτή η πτυχή συχνά ανατίθεται σε διαφορετικές αρχές που η κάθε μία έχει τους δικούς της τρόπους επιβολής των κανόνων και διαφορετική εξουσία. Η συνεργασία σε αυτό τον τομέα θα οδηγούσε σε πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές πιέσεις για υλοποίηση των κανόνων και σε μία κατάσταση πιο φιλική για τον πολίτη. Ένα δεύτερο ζήτημα που συζητήθηκε κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου αφορούσε στο θέμα που προκύπτει όταν μία τοπική κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για την επίβλεψη μίας ανώτερης Αρχής. Ένα παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης (και των προβλημάτων που δημιουργεί) δόθηκε από την safety region South Holland South που παρουσίασε την τρέχουσα κατάσταση στην Ολλανδία, όπου οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για την παρακολούθηση των μέτρων μετριασμού, ακόμα και σε περιπτώσεις που αυτά υλοποιούνται από την Κεντρική Κυβέρνηση (για παράδειγμα κατά την κατασκευή μίας σήραγγας). Οι εταίροι συζήτησαν επίσης για την αξιολόγηση των μέτρων μετριασμού και για τη χρήση αυτών των αποτελεσμάτων όταν αναλύουμε τους κινδύνους. Επιτόπιες επισκέψεις Μία επαναλαμβανόμενη δράση κατά τη διάρκεια των θεματικών σεμιναρίων είναι οι επιτόπιες επισκέψεις σε μέρη όπου υλοποιείται μετριασμός κινδύνων. Μερικά παραδείγματα είναι: Επισκέψεις στις τοπικές πυροσβεστικές υπηρεσίες, σε υπηρεσίες ασθενοφόρων, σε καμμένες περιοχές, στον υγρότοπο Kolga-Aabla και στο γήπεδο ποδοσφαίρου του Aveiro. Στην Επαρχία

6 Forli Cesena, μία επίσκεψη έγινε στα αντιπλημμυρικά έργα που βρίσκονται στο Cesenatico, κατά τη διάρκεια της οποίας η ομάδα του έργου διαπίστωσε τα αποτελέσματα για τα οποία είχε γίνει παρουσίαση νωρίτερα. Αξιοσημείωτη ήταν η επίδειξη μίας ελεγχόμενης /προληπτικής φωτιάς στη Mirandela. Οι φιλοξενούμενοι έλαβαν εκτενείς πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή του συγκεκριμένου εργαλείου και έγινε επίδειξη της μεθόδου σε δασική περιοχή με τη συνεργασία της πυροσβεστικής, της δασικής υπηρεσίας και της αστυνομίας. Κάποια μέλη της ομάδας εργασίας του έργου MiSRaR δεν μπόρεσαν να αντισταθούν και προφανώς για καλό σκοπό - έβαλαν φωτιά σε ένα τμήμα του πορτογαλλικού δάσους. Παρουσίαση φυλλαδίου για την εκτίμηση κινδύνων Το πρώτο φυλλάδιο του έργου MiSRaR για την εκτίμηση κινδύνων παρουσιάστηκε τον Μάρτιο 2012, κατά τη διάρκεια του θεματικού σεμιναρίου της Mirandela. Ο κος Antonio Branco, Δήμαρχος της Mirandela και εμπλεκόμενος με το έργο από το ξεκίνημά του ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής, ανέβασε την πορτογαλλική έκδοση του φυλλαδίου στην ιστοσελίδα του Δήμου. Το φυλλάδιο «Εκτίμηση κινδύνου: πρακτικά μαθήματα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης» υπάρχει σε όλες τις γλώσσες των εταίρων και στα αγγλικά. Όλες οι εκδόσεις είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα Στην Ολλανδία, το φυλλάδιο μπορείτε να το κατεβάσετε από την ιστοσελίδα της safety region South-Holland South (ZHZ) και είναι επίσης διαθέσιμο και σε εκτυπωμένη μορφή, μέσω του επικεφαλής του έργου MiSRaR κου Nico van Os, n.van.os@vrzhz.nl. Τα άλλα δύο φυλλάδια του έργου θα παρουσιαστούν το 2ο τρίμηνο του Τον Οκτώβριο θα ακολουθήσει το εγχειρίδιο, το οποίο θα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια

7 της τελικής διάσκεψης του έργου στις 25 Οκτωβρίου, στο Dordrecht. Έκθεση καλών πρακτικών Interreg4c Το Νοέμβριο του 2011 το έργο MiSRaR συμμετείχε στην έκθεση καλών πρακτικών του Interreg IVC στην Κρακοβία. Εκπρόσωποι από το Tallinn, το EPF και το ZHZ στελέχωσαν το περίπτερο του MiSRaR, το οποίο ήταν γεμάτο με υλικό προώθησης. Οι επισκέπτες έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το έργο, ενώ ήταν επίσης πολύ σημαντικό να δούμε τι έχουν καταφέρει άλλα έργα μέχρι στιγμής, ειδικά εκείνα τα οποία πραγματεύονται θέματα που σχετίζονται με πιθανούς κινδύνους. Ήταν μια καλά οργανωμένη έκθεση και αξίζει να επαναληφθεί. Τελική Διάσκεψη Η τελική διάσκεψη του έργου θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη, 25 Οκτωβρίου 2012, στο παλαιό Δημαρχείο του Δήμου Dordrecht. Αναμένονται περίπου 50 συμμετέχοντες εταίροι από διάφορες χώρες. Κατά τη διάρκεια της τελικής διάσκεψης, θα γίνει μία αναδρομή του έργου και αναφορά στα αποτελέσματά του και στην επίδρασή τού στον τρόπο διαχείρισης των κινδύνων από τους συμμετέχοντες φορείς. Επίσης, το εγχειρίδιο θα παρουσιασθεί στον Πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής. Μετά το πέρας της τελικής ημερίδας του έργου, θα ακολουθήσει μία εσωτερική αξιολόγηση από τους επικεφαλείς του Έργου. Κάθε εταίρος θα οργανώσει ένα ή περισσότερα τοπικά συνέδρια για την περαιτέρω διάχυση των αποτελεσμάτων του Έργου MiSRaR.