ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ

Transcript

1 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ (Π.Ο.Σ.Ε.Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ) Ιπποκράτους ΑΘΗΝΑ Τηλ. : FAX : Site: poseypexode@otenet.gr ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : Αθήνα, 14 Ιανουαρίου 2010 Αρ. Πρωτ. 5 ΠΡΟΣ: 1. Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων κον ΡΕΠΠΑ Δ. 2. Υφυπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων κον ΜΑΓΚΡΙΩΤΗ Γ. 3. Γεν. Γραμματέα Γ.Γ.Δ.Ε. κον ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ Ι. 4. Γεν. Γραμματέα Συγχρηματοδοτούμενων Έργων κον ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟ Σ. 1. Συλλόγους Μέλη μας 2. Εφημερίδα μας «ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ» και δικτυακό μας τόπο. ΘΕΜΑ : Υποβολή εισήγησης-πρότασης για βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των απαλλοτριώσεων - επιτάξεων και για την οργανωτική βελτίωση των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών στη διαχείριση αυτών. Σας καταθέτουμε εισήγηση-πρόταση για την βελτίωση των διαδικασιών απαλλοτρίωσης και επίταξης, όπως αυτή επεξεργάστηκε από την Επιτροπή Μελετών, που λειτούργησε ύστερα από πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας μας, στα πλαίσια της απόφασης της για ανάπτυξη θέσεων και προτάσεων για ουσιαστικά θέματα της παραγωγικής δραστηριότητας του Υπουργείου μας, μέσα από την εμπειρία και τεχνογνωσία των ιδίων των εργαζομένων και παρακαλούμε να ληφθεί υπόψη στην επεξεργασία των προτάσεων για την αναθεώρηση του πλαισίου ανάθεσης και διαχείρισης Έργων και Μελετών, ή αυτοτελώς. Θεωρούμε χρήσιμο να επισημάνουμε τους βασικούς στόχους της παραπάνω Εισήγησης Πρότασης που είναι οι ακόλουθοι : Η επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης της απαλλοτρίωσης θα διευκολύνει την απρόσκοπτη εκτέλεση των έργων υποδομής της χώρας και ιδιαίτερα εκείνων που συγχρηματοδοτούνται από προγράμματα της Ε.Ε. (ΕΣΠΑ-ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ κ.λ.π) ή έχουν ανατεθεί με την διαδικασία της παραχώρησης. 1

2 Ο εξορθολογισμός του κόστους των απαλλοτριώσεων, το οποίο έχει αυξηθεί απαράδεκτα σε σχέση με το πραγματικό. Αξίζει να επισημανθεί ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, μόνο η Γενική Γραμματεία Δημ. Έργων καταβάλλει δαπάνες απαλλοτριώσεων, σε ετήσια βάση, ποσού ύψους άνω των εκατόν πενήντα εκατομμυρίων ΕΥΡΩ ( ), που αντιπροσωπεύει πρόσθετο κόστος, πέραν του πραγματικού (εξωπραγματικοί δικαστικοί καθορισμοί της αποζημίωσης των απαλλοτριούμενων ακινήτων, αποκατάσταση δήθεν «θετικών» ζημιών κ.λ.π. των απομένοντων ακινήτων μετά την απαλλοτρίωση κ.λ.π). Ακόμη, πρέπει να σημειωθεί ότι απαλλοτριώσεις μεγάλου εύρους διενεργούν και άλλοι φορείς του Δημοσίου και συνεπώς το κόστος της υπερεκτίμησης ίσως ξεπερνά και το ποσό των τετρακοσίων εκατομμυρίων ΕΥΡΩ ( ), συνολικά για το Δημόσιο. Εξασφάλιση και σεβασμός δικαιωμάτων των θιγόμενων ιδιοκτητών, δεδομένου ότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση αποτελεί θέμα της αποκαλούμενης «καθημερινότητας» και αναπτύσσει, πολλές φορές, σοβαρές τριβές μεταξύ Διοίκησης και Πολιτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα στα τρία ακίνητα έχουν υποστεί κάποιο είδος αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου. Επιπρόσθετα, στην παραπάνω εισήγηση περιλαμβάνονται και προτάσεις για τη βελτίωση των διοικητικών δομών που εμπλέκονται στην πολυδιαδικασία της απαλλοτρίωσης. Προς αυτή την κατεύθυνση, επιθυμούμε να τονίσουμε ότι η οργανωτική βελτίωση είναι ίσως σπουδαιότερη ακόμη και από την βελτίωση του θεσμού των απαλλοτριώσεων, όπως επίσης ότι δεν θα επέλθουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα οποιασδήποτε θεσμικής βελτίωσης, αν δεν συνδυασθεί με οργανωτικές βελτιώσεις. Για το Δ.Σ. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Κώστας Καπελώνης Νίκος Λύτρας 2

3 ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΟΠΩΣ ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 3

4 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ (Π.Ο.Σ.Ε.Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ) ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΕΠΙΤΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΠΟΥ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΥΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ Εκπόνηση-Επεξεργασία : Επιτροπή ΜΕΛΕΤΩΝ-ΥΠΟΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ 4

5 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ (Π.Ο.Σ.Ε.Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πίνακας προτεινόμενων ρυθμίσεων και εισηγήσεις για την βελτίωση διαδικασιών της απαλλοτρίωσης και επίταξης. 2. Ανάλυση προτεινόμενων ρυθμίσεων και εισηγήσεις για την βελτίωση των διαδικασιών της απαλλοτρίωσης και επίταξης. 5

6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΚΑΤΑΛΗΨΗΣ (ΕΠΙΤΑΞΗΣ) Α/Α ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΘΙΓΟΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟ- ΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 1/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 του Ν.2882/01 Κατάργηση της συναρμοδιότητας του Υπουργού Οικονομικών κατά την κήρυξη της απαλ/σης και έκδοση της απόφασης κήρυξης μόνο από τον αρμόδιο Υπουργό ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. Εναλλακτικά η ρύθμιση αυτή να περιορισθεί μόνο στα έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. Χ Χ 2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 2/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 του Ν.2882/01 Βελτίωση της διαδικασίας της ελεύθερης εξαγοράς ακινήτων από το Δημόσιο, ώστε να χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις το εν λόγω μέσο αντί της αναγκαστικής απαλ/σης στις κατεπείγουσες περιπτώσεις μικρής κλίμακας. Χ Χ 3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 3/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 και 5 του Ν.2882/01 Δυνατότητα κήρυξης της απαλ/σης πριν τη σύνταξη του κτηματολογίου με απλό διάγραμμα οριζοντιογραφίας. Χ 4. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 4 του Ν.2882/01 Προσδιορισμός του αντικειμένου της απαλ/σης, ώστε να περιλαμβάνει κάθε ιδιωτικό δικαίωμα ιδιοκτησίας που βρίσκεται εντός των ορίων της απαλ/σης, ανεξάρτητα αν περιγράφεται αναλυτικά στον αρχικό κτηματολογικό πίνακα με βάση τον οποίο κηρύχθηκε η απαλλοτρίωση. Χ Χ Χ 5. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 7/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 του Ν.2882/01 Συντέλεση της απαλ/σης με την έκδοση του Γραμματίου σύστασης παρακαταθήκης και πριν την δημοσίευση της σχετικής ανακοίνωσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Χ Χ 6. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 8/ ΠΑΡΑΓΡ. 6 και 7 του Ν.2882/01 Υποχρέωση του Ταμείου Παρ/κών & Δανείων : α) να ενημερώνει άμεσα τον φορέα της απαλ/σης για κάθε πληρωμή που διενεργεί ώστε να επιτυγχάνεται η αποτελεσματική διαχείριση της απαλ/σης και να γίνεται δυνατή η μεταγραφή της συντέλεσης της απαλ/σης και β) να επιστρέφει τα αδιάθετα υπόλοιπα των παρακαταθέσεων στον φορέα της απαλ/σης ή να μετουσιώνει αυτά σε νέα γραμμάτια, ώστε να εκτελούνται πληρωμές άλλων απαλλοτριώσεων. Χ Χ

7 Α/Α ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΘΙΓΟΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟ- ΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 7. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 10/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 του Ν.2882/01 Αντικατάσταση της αφετηρίας της προθεσμίας παραγραφής είσπραξης της αποζημίωσης με το χρόνο συντέλεσης της απαλ/σης αντί του χρόνου κατάληψης. Χ Χ 8. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 11/ ΠΑΡΑΓΡ. 3 του Ν.2882/01 Παρέχεται η δυνατότητα διατήρησης της απαλλοτρίωσης και μετά τη λήξη της 18μηνης προθεσμίας εντός της οποίας ο υπόχρεος προς αποζημίωση πρέπει να προβεί στην καταβολή παρακατάθεσης αυτής, εφόσον το ζητήσει ο θιγόμενος ιδιοκτήτης, χωρίς δικαίωμα ανακαθορισμού της δικαστικά προσδιορισμένης αποζημίωσης. Χ Χ Χ 9. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 13/ ΠΑΡΑΓΡ. 4 του Ν.2882/01 Προσδιορισμός ορθολογικότερου δικονομικού πλαισίου για τον καθορισμό ιδιαίτερων αποζημιώσεων των εναπομείναντων ακινήτων μετά την απαλ/ση και θεσμοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων, προκειμένου να καθορισθεί ιδιαίτερη αποζημίωση για αυτά. Χ Χ 10. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 14/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 του Ν.2882/01 Παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής στις δίκες καθορισμού της αποζημίωσης και του μισθωτή απαλ/νου ακινήτου, ώστε να είναι δυνατή η επιδίκαση αποζημίωσης για την υποχρεωτική μετεγκατάσταση αυτού από το απαλ/μενο, δεδομένου ότι με την πάγια νομολογία είναι νόμιμη η επιδίκαση τέτοιων αποζημιώσεων σε σημαντικές παραγωγικές μονάδες, πλην όμως ο μισθωτής δεν νομιμοποιείται ως διάδικος παρά μόνο ο ιδιοκτήτης του ακινήτου. Χ Χ 11. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 15/ ΠΑΡΑΓΡ. 7 του Ν.2882/01 Παρέχεται η δυνατότητα εκτίμησης των απαλ/νων ακινήτων από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ) στις απαλ/σεις μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος ώστε να διασφαλισθούν καλύτερα τα συμφέρονται του Δημοσίου. Η ρύθμιση αυτή έχει θεσμοθετηθεί και ισχύει για τα έργα παραχώρησης. Χ Χ Χ Χ 12. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 16/ ΠΑΡΑΓΡ. 4 του Ν.2882/01 ή εναλλακτικά αντικατάσταση του άρθρου 16 ολικά Βελτίωση της διαδικασίας έγκρισης της διόρθωσης του κτηματολογίου. Εναλλακτική πρόταση Η επαναφορά της κτηματογράφησης όπως προβλεπόταν από τον προϊσχύοντα Κώδικα, με βελτιώσεις. Χ Χ Χ Χ 13. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 18/ ΠΑΡΑΓΡ. 6 του Ν.2882/01 Βελτίωση της προδικασίας για τον καθορισμό ιδιαίτερων αποζημιώσεων στα εναπομείναντα τμήματα μετά την απαλλοτρίωση. Χ Χ

8 Α/Α ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΘΙΓΟΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟ- ΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 14. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 19/ ΠΑΡΑΓΡ. 3 του Ν.2882/01 Αντιμετώπιση ζητημάτων που προκύπτουν όταν οι ιδιοκτήτες είναι παντελώς άγνωστοι κατά τη διαδικασία καθορισμού της αποζημίωσης και συντέλεσης της απαλ/σης. Χ Χ 15. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 22/ ΠΑΡΑΓΡ. 2 του Ν.2882/01 Η κλήτευση των ιδιοκτητών κατά τις δίκες των αναιρέσεων, όταν υπερβαίνουν τον αριθμό 100 να διενεργείται όπως και στις δίκες καθορισμού της αποζημίωσης. Χ Χ 16. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 24/ ΠΑΡΑΓΡ. 1 του Ν.2882/01 Αλλαγή του τρόπου εγγυοδοσίας των δικαιούχων της αποζημίωσης, πριν την τελεσιδικία του καθορισμού. Χ Χ 17. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 26/ ΠΑΡΑΓΡ. 11 του Ν.2882/01 Βελτίωση της διαδικασίας της αναγνώρισης δικαιούχου στις περιπτώσεις που είναι εσφαλμένα τα κτηματολογικά στοιχεία Χ Χ Χ 18. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 17/ ΠΑΡΑΓΡ. 4 εδάφιο 3 του Συντάγματος 1975/1986/2001 Παροχή συνταγματικής δυνατότητας για προσωρινή κατάληψη των απαλ/νων ακινήτων πριν την συντέλεση χωρίς την αδειοδότηση από Δικαστήριο. Χ Χ Χ 19. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Έκδοση νέου Νόμου για την εφαρμογή του Συντάγματος (άρθρο 17 / ΠΑΡΑΓΡ. 4 / εδάφιο 3) Η αντικατάσταση (επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα) του μέσου της επίταξης (Ν.2052/92 και 2366/95) με νέο νομοθετικό πλαίσιο που ήδη παρέχει τη δυνατότητα το ισχύον Σύνταγμα. Χ Χ Χ Χ 20. ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ - ΕΠΙΤΑΞΗ Έκδοση νέας διάταξης ουσιαστικού δικαίου Εισφορά των ακινήτων χωρίς δαπάνη ή με δαπάνη υπό όρους που ανήκουν σε δημόσιους φορείς κατά την εκτέλεση δημοσίων έργων από το Δημόσιο. Χ Χ Χ 21. ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΠΑΡΟΔΙΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΝΟΙΞΗ- ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΩΝ Επανεξέταση του άρθρου 1 του Ν.653/77 (ΦΕΚ 214) Εισήγηση για την ριζική ή ολική αντικατάσταση του θεσμικού πλαισίου της επιβάρυνσης των παροδίων ιδιοκτητών κατά τη διάνοιξη ή βελτίωση των οδών και τη συγκρότηση Επιτροπής για τη διερεύνηση του θέματος το οποίο είναι ιδιαίτερα σύνθετο. Χ Χ 22. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟ 31/ ΠΑΡΑΓΡ. (α) και (β) του Ν.3130/03-ΦΕΚ76Α Κατάργηση διατάξεων, με τις οποίες διασυνδέεται το κύρος της συντέλεσης της απαλ/σης με την καταβολή της δικηγορικής αμοιβής, από το φορέα της απαλ/σης. Χ 23. ΑΜΟΙΒΕΣ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΗ Εισήγηση πρόταση για τον έλεγχο αμοιβής των πληρεξούσιων Δικηγόρων στις απαλλοτριώσεις.

9 Α/Α ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Ή ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΘΙΓΟΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟ- ΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 24. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΑΛ/ΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΑΞΗΣ Τροποποίηση Οργανισμών και Κανονισμών λειτουργίας των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών και Συμβουλίων Εισήγηση-πρόταση για τη βελτίωση των οργανικών μονάδων που εμπλέκονται με την απαλ/ση, ήτοι : - Υπηρεσία διαχείρισης της απαλ/σης (Δ12) - Υπηρεσία μελέτης κατασκευής του έργου - Κτηματική Υπηρεσία της Ν.Α - Δικαστικό Γραφείο του Ν.Σ.Κ. Χ Χ Χ Χ

10 Α/Α 1 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 1 του Ν. 2882/01 1. Προστίθεται εδάφιο στο τέλος του εδαφίου β, της παραγρ. 1, του Ν. 2882/2001 ΦΕΚ 17 Α, που έχει ως εξής: «Κατ εξαίρεση, για έργα αρμοδιότητας Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων τα οποία εντάσσονται στο Διευρωπαϊκό Οδικό Δίκτυο ή συγχρηματοδοτούνται από την Ενωμένη Ευρώπη (Ε.Ε), κηρύσσεται η απαλλοτρίωση των αναγκαίων ακινήτων με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η συναρμοδιότητα του Υπ. Οικονομικών στη κήρυξη της απαλλοτρίωσης, κατά τη γνώμη μας, επιβαρύνει χρονικά τη διαδικασία από 2 έως 4 μήνες (πρόταση κήρυξης από τη Σ12, έλεγχος νομιμότητας, σύνταξη σχεδίου απόφασης, αποστολή στο Υπουργείο ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ για υπογραφή, επαναφορά του σχεδίου στο Υπ. Οικονομικών, υπογραφή από τον Υπ. Οικονομικών, έκδοση απόφασης, αποστολή το Εθνικό Τυπογραφείο για δημοσίευση) και θα πρέπει να καταργηθεί τουλάχιστον για τα έργα που έχουν ενταχθεί σε επιχειρησιακά προγράμματα, για τους παρακάτω λόγους: Η συναρμοδιότητα του Υπ. Οικονομικών, αποτελεί παλαιό «κατάλοιπο» της νομοθεσίας των απαλλοτριώσεων που είχε πρακτική χρησιμότητα για την ανάληψη της υποχρέωσης, από το Δημόσιο, σε επίπεδο τακτικού προϋπολογισμού και ελέγχου των δημοσίων κτημάτων. Όμως στην σύγχρονη εποχή, τα έργα της Γ.Γ.Δ.Ε. εντάσσονται σε επιχειρησιακά προγράμματα που πρωτίστως εγκρίνεται η χρηματοδότησή τους ή η εκτέλεσή τους με οποιοδήποτε σύστημα χρηματοδότησης (αυτοχρηματοδότηση κ.λ.π) από το Υπ. Οικονομίας, και συνεπώς παρέλκει οποιαδήποτε συναρμοδιότητα του τελευταίου σε μία επί μέρους διοικητική πράξη που είναι η απαλλοτρίωση των αναγκαίων ακινήτων και συμβάλλει στην εκτέλεση ενός συγκεκριμένου Δημοσίου έργου. Γιατί με την ίδια λογική, θα πρέπει το Υπ. Οικονομικών να συμπράττει σε κάθε σημαντική φάση εκτέλεσης του έργου (π.χ Διακήρυξη, ανάθεση, παραλαβή κ.λ.π). Σε ότι αφορά τον έλεγχο των δημοσίων κτημάτων, και συγκεκριμένα ο κεντρικός έλεγχος της απόκτησης ιδιωτικών ακινήτων για δημόσιους σκοπούς, αυτός δεν εμποδίζεται γιατί μπορεί να προβλεφθεί, επί ποινή απαραδέκτου, να ενημερώνεται το Υπ. Οικονομικών για κάθε απαλλοτρίωση όλων των φορέων του Δημοσίου. Ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας, σύμφωνα με τον ισχύοντα κώδικα απαλλοτριώσεων (Ν.2882/01), κηρύσσει με απόφασή του απαλλοτριώσεις ανεξαρτήτως εμβαδού απαλλοτριωμένων ακινήτων για έργα εθνικής οδοποιίας, τα οποία έχουν ενταχθεί στα Π.Ε.Π (Επιχειρησιακά Προγράμματα των Περιφερειών που 9

11 συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε), ενώ κατά τρόπο παράδοξο δεν επιτρέπει στον Υπουργό ΥΠΟΜΕΔΙ, για την ίδια αιτία, να προβαίνει στη κήρυξη απαλλοτριώσεων και να απαιτείται η σύμπραξη του Υπουργού Οικονομικών. Πλείστες περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων διενεργούνται με αποφάσεις οργάνων της Αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού (Νομάρχης, Δημοτικό Συμβούλιο, ΟΤΑ κ.λ.π) και είναι ασύμβατο να μην επιτρέπεται σε όργανα της Κεντρικής Διοίκησης (Υπουργεία), να διενεργούν απαλλοτριώσεις χωρίς σύμπραξη του Υπ. Οικονομικών. Α/Α 2 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 2 του Ν.2882/01 (α) Συμπλήρωση παραγρ. 1 του άρθρου 2. «Η εξαγορά γίνεται με τίμημα που προσδιορίζεται από Έκθεση του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ), κατ ανώτατο όριο, ύστερα από παραγγελία του Γεν. Γραμματέα Περιφέρειας ή του αρμόδιου Υπουργού». (β) Προστίθεται τρίτη (3 η ) παράγραφος στο άρθρο 2. «Στις περιπτώσεις ελεύθερης εξαγοράς ή ανταλλαγής ακινήτων από το Δημόσιο, που προορίζονται για το σκοπό δημόσιας ωφέλειας, δεν ισχύουν οι απαγορευτικές διατάξεις για την κατάτμηση γης». (γ) Προστίθεται τέταρτη (4 η ) παράγραφος στο άρθρο 2. «Στις περιπτώσεις εξαγοράς ή ανταλλαγής ακινήτων που διενεργούνται μετά την κήρυξη της απαλλοτρίωσης, λογίζονται οι τυχόν υποχρεώσεις των ακινήτων λόγω παροδιότητας (Ν.5269/31- Ν.653/77) και αφαιρούνται από το συνολικό συμφωνηθέν τίμημα». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ α) Η προβλεπόμενη από τις διατάξεις για την εξαγορά ή ανταλλαγή ακινήτων προς εκπλήρωση δημοσίου σκοπού, σε πρακτικό επίπεδο, δεν τυχαίνουν εφαρμογής επειδή η εκτιμητική Επιτροπή του άρθρου 15 : Έχει νομική δέσμευση να εκτιμήσει το εξαγοραζόμενο ή ανταλλασσόμενο ακίνητο στο ύψος της αντικειμενικής αξίας αυτού (άρθρο 15, παραγρ.6), η οποία σπάνια μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον πωλητή. Η συγκρότηση της Επιτροπής και η σύνταξη της σχετικής Έκθεσης πολλές φορές καθυστερεί λόγω μη αποδοχής του διορισμού, από τον ιδιώτη Εμπειρογνώμονα, που συμμετέχει σε αυτή. Η δυστοκία ανάληψης ευθυνών από τα μέλη της Επιτροπής, στις περιπτώσεις σημαντικών οικονομικών μεγεθών. 10

12 Η συνήθης έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων της εκτιμητικής διαδικασίας, από τις Επιτροπές του άρθρου 15. β) Όταν η ελεύθερη εξαγορά ή ανταλλαγή προηγείται της κήρυξης της απαλλοτρίωσης και οι ανάγκες του Δημοσίου περιορίζονται σε τμήμα του εξαγοραζόμενου ή ανταλλασσόμενου ακινήτου, ενδέχεται η μεταβίβαση να προσκρούει σε πολεοδομικές ή άλλες διατάξεις που απαγορεύουν την κατάτμηση, με αποτέλεσμα είτε να μην μπορεί να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση είτε το Δημόσιο να υποχρεωθεί να εξαγοράσει και το τμήμα που δεν απαιτείται για την εκπλήρωση του σκοπού του. γ) Στις περιπτώσεις οδικών έργων, προβλέπονται υποχρεώσεις λόγω παροδιότητας, παροδίων ιδιοκτητών, που επιβάλλονται με την πράξη της απαλλοτρίωσης. Κατά συνέπεια, εφόσον η εξαγορά ή ανταλλαγή γίνεται μετά την κήρυξη της απαλλοτρίωσης, οι υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να συμψηφισθούν με το συνολικό τίμημα εξαγοράς ή ανταλλαγής, γιατί σε αντίθετη περίπτωση ζημιώνεται το δημόσιο συμφέρον. Α/Α 3 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 3 του Ν.2882/01 1) Προσθήκη στο τέλος της παραγρ. 1 του άρθρου 3. Σε επείγουσες περιπτώσεις κατά την εκτίμηση του φορέα εκτέλεσης του Έργου, η απαλλοτρίωση μπορεί να κηρυχθεί με απλό διάγραμμα οριζοντιογραφίας ανάλογης κλίμακας με την πυκνότητα των ακινήτων, επί του οποίου εμφαίνεται, ευκρινώς και με σχετική ακρίβεια, το όριο της απαλλοτρίωσης και έχει υπολογισθεί το συνολικό εμβαδό της απαλλοτριούμενης έκτασης. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να συνταχθεί και να εγκριθεί από την αρμόδια Υπηρεσία που πρότεινε την κήρυξη της απαλλοτρίωσης ο προβλεπόμενος κτηματολογικός πίνακας και το διάγραμμα ιδιοκτησιών, εντός εννέα (9) μηνών, διαφορετικά αίρεται αυτοδίκαια η κήρυξη της απαλλοτρίωσης. 2) Αντικατάσταση της παραγρ. 5 του άρθρου 3 (εδάφιο α). Για την κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης απαιτείται επίσης, σε κάθε περίπτωση, ανακοίνωση της Υπηρεσίας που προτείνει την απαλλοτρίωση στην οποία αναφέρεται ο σκοπός της απαλλοτρίωσης και προσδιορίζεται επί οριζοντιογραφικού διαγράμματος σε κλίμακα από 1:2000 έως 1:5000, αναλόγως της πυκνότητας των ιδιοκτησιών, ευθύς αμέσως οριστικοποιηθεί το εύρος κατάληψης του έργου σε τεχνικό επίπεδο και πάντως πριν την κήρυξη της απαλλοτρίωσης. Με την ανακοίνωση, καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να προβούν σε προσφορά ή υπόδειξη καταλλήλων για το σκοπό της απαλλοτρίωσης ακινήτων. 11

13 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1) Η κήρυξη της απαλλοτρίωσης με απλό διάγραμμα οριζοντιογραφίας, η οποία προβλεπόταν και στον προϊσχύσαντα Κώδικα Απαλλοτριώσεων (ΝΔ797/71), εξυπηρετεί σε ορισμένες περιπτώσεις την εξοικονόμηση χρόνου, δεδομένου ότι η διαδικασία σύνταξης και έγκρισης κτηματολογίου, μπορεί να γίνεται παράλληλα με την διαδικασία πρότασης απαλλοτρίωσης, έκδοσης της απαλλοτριωτικής πράξης και δημοσίευση αυτής. 2) Η ευρεία δημοσιοποίηση της προτεινόμενης απαλλοτρίωσης, με σκοπό να εκφέρουν γνώμη οι ενδιαφερόμενοι τοπικοί φορείς και ιδιώτες περί της προτεινόμενης θέσης του έργου και συγκεκριμένα αν αυτό μπορεί να ικανοποιηθεί με άλλα ακίνητα από εκείνα που περιλαμβάνονται στην προτεινόμενη ζώνη απαλλοτρίωσης, έχει ουσιαστικό νόημα να διενεργείται κατά τη φάση της προμελέτης του Έργου και πριν την οριστικοποίηση της ζώνης κατάληψης, γιατί διαφορετικά αν η πρόσκληση αυτή γίνει αφού έχει συνταχθεί το κτηματολόγιο, ενδεχόμενη αποδοχή πρότασης αλλαγής της θέσης του έργου, θα πρέπει να γίνει τροποποίηση της μελέτης του έργου και αναλόγως του εύρους των αλλαγών, έγκριση νέων περιβαλλοντικών όρων κ.λ.π. Α/Α 4 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 4 του Ν.2882/01 Προσθήκη εδαφίου (β) στο άρθρο 4, παράγραφος μόνη. 1) Το εύρος της απαλλοτριούμενης έκτασης προσδιορίζεται πρωτίστως από τις οριογραμμές της απαλλοτρίωσης και περιλαμβάνει όλα τα ιδιωτικά ακίνητα που βρίσκονται εντός αυτής, είτε έχουν αρχικά καταγραφεί ως αποζημιούμενα στον οικείο κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα, είτε διαπιστωθούν μεταγενέστερα της κήρυξης της απαλλοτρίωσης και καταγραφούν ως αποζημιούμενα στο διορθωτικό κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα, ύστερα από ένσταση των ενδιαφερόμενων. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει διαπιστωθεί ότι ιδιωτικά ακίνητα φέρονται λανθασμένα ως Δημόσια και δεν περιλαμβάνονται στον οικείο κτηματολογικό πίνακα ως αποζημιωτέα ή περιλαμβάνονται με την ένδειξη «Δημόσια» και εξαιρείται το εμβαδό τους από το εμβαδό της συνολικής απαλλοτριούμενης έκτασης, δεδομένου ότι τα ακίνητα του Δημοσίου είναι αναπαλλοτρίωτα. Κατά την εξέλιξη της απαλλοτρίωσης και αφού υποβληθούν ενστάσεις των θιγόμενων ιδιοκτητών, στους οποίους ανήκουν (μερικά ή ολικά), έχει αναπτυχθεί διχογνωμία στις αρμόδιες Υπηρεσίες διαχείρισης των απαλλοτριώσεων κατά πόσο τα ακίνητα αυτά που διαπιστώθηκε ότι είναι ιδιωτικά, μεταγενέστερα της κήρυξης της απαλλοτρίωσης, περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της απαλλοτρίωσης και εκδίδεται διορθωτικό κτηματολόγιο ή θα πρέπει να χωρήσει 12

14 νέα κήρυξη της απαλλοτρίωσης αυτών, ώστε να νομιμοποιηθεί ο προσδιορισμός και η καταβολή της αποζημίωσης τους και στη συνέχεια να συντελεσθεί η απαλλοτρίωση. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, αποσαφηνίζεται ότι εντός των οριογραμμών της απαλλοτρίωσης περιλαμβάνεται κάθε ιδιωτικό δικαίωμα που επιδέχεται απαλλοτρίωση, ακόμη και στην περίπτωση που δεν έχει καταγραφεί στον οικείο κτηματολογικό πίνακα, επειδή θεωρήθηκε ως δημόσιο ή έχει καταγραφεί, πλην όμως δεν έχει προσμετρηθεί στο συνολικό εμβαδό της απαλλοτριούμενης έκτασης. Α/Α 5 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 7 του Ν.2882/01 1. Αντικατάσταση του εδαφίου (β) της παραγρ. 1 του άρθρου 7, ως ακολούθως : «Εάν υπόχρεο για την καταβολή της αποζημίωσης είναι το Δημόσιο, η αναγκαστική απαλλοτρίωση συντελείται πριν από την δημ,οσίευση της σχετικής ανακοίνωσης περί παρακατάθεσης, και με την έκδοση χρηματικού εντάλματος πληρωμής υπέρ του δικαστικώς αναγνωρισθέντος ή του αληθινού δικαιούχου, ως επίσης και με την έκδοση Γραμματίου συστάσεως παρακαταθήκης υπέρ του προσώπου που θα αναγνωρισθεί ως δικαιούχος. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με την προτεινόμενη ρύθμιση, εξασφαλίζεται η συντέλεση της απαλλοτρίωσης στις περιπτώσεις που η χρηματοδότηση αυτής γίνεται στα όρια της λήξης του 18μηνου, δεδομένου ότι η προβλεπόμενη δημοσίευση της σχετικής ανακοίνωσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, όπως επίσης και η κυκλοφορία της τελευταίας απαιτεί χρονικό διάστημα δεκαπέντε έως είκοσι (15-20) ημερών συνολικά. Η καθυστέρηση της χρηματοδότησης μπορεί να οφείλεται είτε σε προσωρινούς δημοσιονομικούς περιορισμούς, είτε στον απαιτούμενο χρόνο προγραμματισμού της δαπάνης, δεδομένου ότι το κόστος της απαλλοτρίωσης δεν μπορεί να προϋπολογισθεί εκ των προτέρων με ικανοποιητική προσέγγιση κ.λ.π. 13

15 Α/Α 6 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 8 του Ν.2882/01 Προσθήκη παραγράφων 6 & 7 στο άρθρο 8 6) Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων έχει την υποχρέωση να ενημερώνει, εντός τριάντα (30) ημερών, τον καταθέτη της αποζημίωσης για κάθε πληρωμή δικαιούχου που διενεργεί, με τα πλήρη στοιχεία αυτού κι ειδικότερα, ενδεικτικά : (α) Απόφαση αναγνώρισης δικαιούχου, (β) αριθμός εντάλματος ή επιταγής, (γ) ποσό καταβολής, (δ) ακριβής διεύθυνση κατοικίας και (ε) αριθμό φορολογικού μητρώου, με σκοπό την αποτελεσματικότερη διαχείριση της απαλλοτρίωσης, τη δυνατότητα μεταγραφής της συντέλεσης της απαλλοτρίωσης και την διακρίβωση των τυχόν αχρεωστήτως παρακατατεθέντων ποσών που προήλθε από περιορισμούς των αποφάσεων αναγνώρισης δικαιούχου, που έχουν εκδοθεί. 7) Ο καταθέτης, μετά την παρέλευση της προθεσμίας παραγραφής που ισχύει και ύστερα από έλεγχο των περιπτώσεων διακοπής της προθεσμίας παραγραφής, μπορεί να αναζητήσει τα τυχόν υπόλοιπα του συσταθέντος γραμματίου παρακαταθήκης με δική του ευθύνη, είτε με επιστροφή του αδιάθετου ποσού στον οικείο λογαριασμό του, είτε με αίτημα σύστασης νέου γραμματίου παρακαταθήκης για την αποπληρωμή άλλων απαλλοτριώσεων του ιδίου φορέα, ύστερα από προηγούμενη έκδοση συμψηφιστικού εντάλματος πληρωμής. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ α) Με την προσθήκη της παραγράφου 6 επιδιώκεται η θεσμοθέτηση υποχρέωσης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων να ενημερώνει τον καταθέτη της αποζημίωσης για κάθε απόδοση αυτής ανά δικαιούχο, ώστε να γίνεται ευχερώς η διαχείριση της απαλλοτρίωσης και των τυχόν αδιάθετων υπολοίπων, ώστε μετά την παρέλευση της προθεσμίας παραγραφής να επιδιώξει την ανάληψη των ποσών αυτών. Σήμερα χωρίς την θεσμοθέτηση της υποχρέωσης αυτής, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων εμφανίζει συχνά απροθυμία στην ενημέρωση του καταθέτη και μεγάλη καθυστέρηση στην επιστροφή ποσών που αχρεωστήτως ή παρανόμως έχουν παρακατατεθεί. β) Ο υπόχρεος προς αποζημίωση, για να εξασφαλίσει το κύρος της συντέλεσης της απαλλοτρίωσης, έχει την υποχρέωση να προβεί στην παρακατάθεση της αποζημίωσης για ακίνητα του Δημοσίου, στα οποία προβάλλουν διεκδικήσεις τρίτοι καταπατητές και τις περισσότερες φορές χωρίς βάσιμα στοιχεία. Τα προηγούμενα έχουν ως αποτέλεσμα τη δέσμευση σημαντικών ποσών στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και τα ποσά αυτά επιβάλλεται να επανακάμψουν στον καταθέτη. 14

16 Α/Α 7 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 10 του Ν.2882/01 1. Αντικατάσταση του εδαφίου (α) της παραγρ. 1 του άρθρου 10, ως ακολούθως : «Μετά τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης η αξίωση για την είσπραξη της αποζημίωσης που προσδιορίσθηκε προσωρινώς ή οριστικώς, παραγράφεται μετά δεκαετία από την συντέλεση της απαλλοτρίωσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 7 του παρόντος». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με την προτεινόμενη ρύθμιση, αντικαθίσταται η αφετηρία της δεκαετούς παραγραφής είσπραξης της αποζημίωσης από τον χρόνο «κατάληψης» στο χρόνο «συντέλεσης» της απαλλοτρίωσης, δεδομένου ότι ο χρόνος κατάληψης πολλές φορές δεν έχει βεβαία χρονολογία είτε λόγω αμέλειας των αρμοδίων οργάνων για την σύνταξη της προβλεπόμενης πράξης κατάληψης, είτε γιατί έχει προηγηθεί προσωρινή κατάληψη με τη διαδικασία της επίταξης είτε καταλήφθηκε από τον Ανάδοχο του έργου στα πλαίσια γενικής οδηγίας της Υπηρεσίας και δεν τηρήθηκε στοιχείο τεκμηρίωσης του ακριβούς χρόνου κατάληψης. Επιπρόσθετα, υπάρχει η περίπτωση να μεσολαβήσει σημαντικός χρόνος μεταξύ συντέλεσης και κατάληψης, ο οποίος μπορεί και να υπερβεί το χρόνο της παραγραφής, με αποτέλεσμα να παρατείνεται η προθεσμία αυτής σε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα σε βάρος της ασφάλειας των συναλλαγών για την οποία (ασφάλεια) θεσπίστηκε. Α/Α 8 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 11 του Ν.2882/01 Προσθήκη εδαφίου (β) στην παραγρ. 3 του άρθρου 11 «Εφόσον οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες επιθυμούν την διατήρηση της απαλλοτρίωσης που ανακλήθηκε αυτοδίκαια, λόγω παρέλευσης της παραπάνω δεκαοκτάμηνης προθεσμίας, υποχρεούνται να υποβάλλουν αίτηση και υπεύθυνη δήλωση προς την Αρχή που εξέδωσε την απαλλοτριωτική απόφαση, εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) έτους από την παρέλευση της 18μηνης προθεσμίας, περί διατήρησης της εν λόγω απαλλοτρίωσης και καταβολής της δικαστικά προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης. Στην περίπτωση διατήρησης της απαλλοτρίωσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, δεν επιτρέπεται ο ανακαθορισμός της δικαστικά προσδιορισμένης αποζημίωσης ή αναζήτησης τόκων υπερημερίας. 15

17 Στις διατάξεις του παρόντος, δύνανται να εφαρμοσθούν σε απαλλοτριώσεις που έχουν ανακληθεί αυτοδίκαια, κατά τη δημοσίευση του παρόντος, και δεν έχει παρέλθει τριετία από τον χρόνο που επήλθε η αυτοδίκαιη ανάκληση». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με την προτεινόμενη ρύθμιση επιλύεται ένα σημαντικότατο πρόβλημα που έχει ανακύψει στις περιπτώσεις απαλλοτριώσεων που ανακαλούνται αυτοδίκαια λόγω παρέλευσης 18μηνου, εξαιτίας της καθυστέρησης χρηματοδότησης και τα ακίνητα έχουν καταληφθεί με τη διαδικασία της επίταξης ή συναίνεσης των ιδιοκτητών και οι τελευταίοι επιθυμούν την διατήρηση της απαλλοτρίωσης. Η ρύθμιση αυτή υπήρχε στον προϊσχύοντα Κώδικα Απαλλοτριώσεων (ΝΔ797/71) και λειτούργησε επί τριάντα (30) χρόνια περίπου, χωρίς ποτέ να αμφισβητηθεί η συνταγματικότητά της, αλλά αντίθετα αναπτύχθηκε πάγια νομολογία από τα ανώτατα ακυρωτικά Δικαστήρια ότι η αυτοδίκαιη ανάκληση, που έχει τεθεί από το Σύνταγμα, μπορεί να επικληθεί από τους θιγόμενους ιδιοκτήτες, για το συμφέρον των οποίων θεσπίστηκε και δεν μπορεί να την επικαλείται ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση. Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον ισχύοντα Κώδικα, ο οποίος δεν επιτρέπει την αναβίωση της απαλλοτρίωσης μετά την αυτοδίκαιη ανάκληση, δημιουργείται μια προβληματική κατάσταση δεδομένου ότι εγείρονται αγωγές αποζημίωσης κατά του Δημοσίου, επανακηρύσσεται η απαλλοτρίωση με τελική συνεπεία να πλήττεται το ατομικό συμφέρον των ιδιοκτητών και το κύρος του Δημοσίου και ακόμη να δημιουργείται πρόσθετο οικονομικό κόστος για το Δημόσιο, εξαιτίας της επανακήρυξης της απαλλοτρίωσης (νέες τιμές μονάδας, αποζημιώσεις λόγω κατάληψης κ.λ.π.). Ακόμη, με την παραπάνω προτεινόμενη ρύθμιση παρέχεται για μια μόνο φορά η δυνατότητα αναδρομικής ισχύος της ρύθμισης, σε περιπτώσεις που ήδη έχουν ανακληθεί αυτοδίκαια και δεν έχει παρέλθει τριετία από την επέλευση της αυτοδίκαιης ανάκλησης, προκειμένου να αντιμετωπισθούν περιπτώσεις που λόγω αδυναμίας εξεύρεσης πιστώσεων, την τελευταία διετία, ανακλήθηκαν δέκα (10) περίπου απαλλοτριώσεις και στην συντριπτική πλειονότητά τους, το Δημόσιο έχει καταβάλλει και κατασκευάσει το έργο με τη διαδικασία της επίταξης. Α/Α 9 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 13 του Ν.2882/01 1. Αντικατάσταση της παραγρ. 4 του άρθρου 13 «4. Εάν απαλλοτριωθεί τμήμα ακινήτου με αποτέλεσμα η αξία του τμήματος που απομένει στον ιδιοκτήτη να μειωθεί σημαντικά σε σχέση με την κύρια χρήση που προορίζεται, η δευτερεύουσα πλην όμως υλοποιημένη, εξαιτίας της απότμησης που επέρχεται με την απαλλοτρίωση, μπορεί να προσδιορίζεται με την απόφαση καθορισμού αποζημίωσης και ιδιαίτερη αποζημίωση για το τμήμα που απομένει στον ιδιοκτήτη και που αποτελεί τμήμα της πλήρους αποζημίωσης. Για τον προσδιορισμό της ιδιαίτερης αποζημίωσης επιβάλλεται εμπεριστατωμένη και ειδική αιτιολόγηση για κάθε περίπτωση της απόφασης καθορισμού». 16

18 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Σε παρά πολλές περιπτώσεις παρατηρείται η αθρόα επιδίκαση ιδιαίτερων αποζημιώσεων, στα απομένονται μετά την απαλλοτρίωση ακίνητα που βρίσκονται εκτός Σχεδίου Πόλεως, τα οποία κατά βάση έχουν ως κύρια αγροτική χρήση με ανεπαρκείς, αόριστες και αντιφατικές αιτιολογίες (π.χ. υψομετρικές διαφορές σε σχέση με την κατασκευαζόμενη οδό, απώλεια οικοδομησιμότητας ενώ πρόκειται για αγρό, ηχορύπανση ενώ πρόκειται για ελαιώνα κ.λ.π.), με αποτέλεσμα το κόστος της απαλλοτρίωσης να εκτινάσσεται σε δυσθεώρητα ύψη, σε βάρος του συμφερόντων του Δημοσίου και κατ επέκταση του κοινωνικού συνόλου, να υπάρχει αδυναμία προϋπολογισμού της δαπάνης της απαλλοτρίωσης με τις παρεπόμενες καθυστερήσεις στη συντέλεση των απαλλοτριώσεων, αυτοδίκαιες ανακλήσεις εξαιτίας της έλλειψης ικανών οικονομικών πόρων κ.λ.π. Με την προτεινόμενη ρύθμιση επιχειρείται η ορθολογικοποίηση του προσδιορισμού τέτοιων ιδιαίτερων αποζημιώσεων από τα αρμόδια Δικαστήρια, που είναι υποχρεωμένα να αποφαίνονται με βάση τον κύριο προορισμό (χρήση) του απαλλοτριουμένου ακινήτου και όχι τυχόν επιτρεπόμενη δευτερευόντως χρήση, όπως π.χ. ανέγερση κατοικίας σε αγρό Εκτός Σχεδίου Πόλεως, εκτός και αν η δευτερεύουσα χρήση είναι υλοποιημένη. Επίσης, η υποτίμηση θα πρέπει να είναι σημαντική, όπως προβλεπόταν και στον προϊσχύοντα Κώδικα Απαλλοτριώσεων (ΝΔ797/71), και η απόφαση καθορισμού ιδιαίτερων αποζημιώσεων θα πρέπει να εμπεριέχει ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, ώστε να αποφεύγονται αδικαιολογήτως περιπτώσεις ιδιαίτερων αποζημιώσεων. Επίσης απαλείφθηκε η φράση «άχρηστο απομένον τμήμα», η έννοια της οποίας μπορεί να οδηγήσει σε επιδίκαση αποζημίωσης μέχρι και ισόποσης με την αξία αυτού (δηλ.100%), δεδομένου ότι οποιοδήποτε μειονέκτημα και αν αποκτήσει το απομένον τμήμα, δεν μπορεί να απαξιωθεί πλήρως, γιατί πρόκειται περί τμήματος γης, που τα ιδιοκτησιακά όρια μπορούν να μεταβληθούν στο μέλλον και το υπόψη τμήμα μπορεί να επανακτήσει, μερικά ή ολικά, την αξία του. Ακόμη, με την παρούσα πρόταση επιχειρείται ο έλεγχος του Δικαστή του καθορισμού ιδιαίτερων αποζημιώσεων να περιορίζεται στα μειονεκτήματα που επέρχονται συνεπεία της απαλλοτρίωσης και όχι λόγω κατασκευής και λειτουργίας του έργου, η οποία ανάγεται στο μέλλον αφού η απαλλοτρίωση προηγείται της εκτέλεσης και λειτουργίας του έργου και επιπρόσθετα ενδεχομένως αρνητικές επιρροές του έργου θα πρέπει να εξετάζονται με άλλη διαδικασία (τακτική) και αφού έχει ολοκληρωθεί και λειτουργήσει το έργο, ώστε να είναι δυνατή η κρίση επί πραγματικών στοιχείων και γεγονότων. Α/Α 10 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 14 του Ν.2882/01 Προσθήκη εδαφίου (δ) στην παράγραφο 1 στο άρθρο 14 «δ) Ο μισθωτής του απαλλοτριούμενου ακινήτου». 17

19 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου, κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά και του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η αποζημίωση της απαλλοτρίωσης δεν περιορίζεται αποκλειστικά στο πράγμα αλλά περιλαμβάνει και ορισμένες θετικές ζημίες εξαιτίας της απαλλοτρίωσης όπως η αποζημίωση μετεγκατάστασης από το απαλλοτριούμενο ακίνητο. Με τον ισχύοντα Κώδικα, το δικαίωμα σχετικού αιτήματος, προς το Δικαστήριο, καθορισμού έχει μόνο ο ιδιοκτήτης του απαλλοτριούμενου, ενώ ο μισθωτής δεν νομιμοποιείται ως διάδικος (παραγρ.1 του αρθρου 14) με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η αποκατάσταση της ζημίας της υποχρεωτικής μετεγκατάστασής από απαλλοτριούμενο. Με την προτεινόμενη ρύθμιση επεκτείνεται το δικονομικό δικαίωμα να ζητήσουν δικαστικά την αποκατάσταση θετικών ζημιών, έστω στο εύρος εκείνων που έχουν νομολογηθεί ότι περιλαμβάνονται στην πλήρη αποζημίωση και οι εγκατεστημένοι στο απαλλοτριούμενο, δυνάμει μισθωτικής σχέσης. Α/Α 11 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 15 του Ν.2882/01 Προσθήκη παράγρ. 7 στο άρθρο 15 «7. Ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση ή υπόχρεος προς αποζημίωση, σε περιπτώσεις απαλλοτρίωσης μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος, κατά την κρίση του, δύναται να ζητήσει τη σύνταξη Έκθεσης εκτίμησης των απαλλοτριούμενων ακινήτων από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ), σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας καθορισμού της αποζημίωσης. Η εν λόγω Έκθεση εκτίμησης, νομίμως μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την Έκθεση προεκτίμησης της Επιτροπής του παρόντος άρθρου, ύστερα από αποδοχή του παραγγέλοντος. Η Έκθεση του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ), μπορεί να συνταχθεί και πριν την κήρυξη της απαλλοτρίωσης και να αποφαίνεται για τα αιτήματα των ιδιοκτητών ενώπιον του Δικαστηρίου καθορισμού περί μείωσης αξίας των απομένοντων μετά την απαλλοτρίωση ακινήτων ή και για την αναγνώριση ότι δεν υφίσταται ωφέλεια των παροδίων ιδιοκτητών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.653/77 (ΦΕΚ214Α)». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η παραπάνω προτεινόμενη ρύθμιση έχει θεσμοθετηθεί για τις απαλλοτριώσεις που αφορούν τα έργα παραχώρησης και είναι χρήσιμο να επεκταθεί και στις λοιπές απαλλοτριώσεις έργων που έχουν μεγάλο οικονομικό αντικείμενο για την καλύτερη υπεράσπιση των συμφερόντων του Δημοσίου, δεδομένου ότι οι αρμόδιες κτηματικές Υπηρεσίες υστερούν, κατά κανόνα, σε στελέχωση εξειδικευμένου προσωπικού για την εκτίμηση σύνθετων πραγμάτων (αστικών και ημιαστικών εδαφικών ακινήτων, κτιριακών και παραγωγικών εγκαταστάσεων κ.λ.π). 18

20 Επίσης η εκτίμηση του ΣΟΕ αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα στο σχηματισμό δικαστικής κρίσης, γιατί προέρχεται από ανεξάρτητο εκτιμητή, σε αντίθεση με την Επιτροπή του άρθρου 15, που η πλειοψηφία των μελών της είναι Δημόσιοι υπάλληλοι και εύλογα μπορεί να αμφισβητηθεί η αντικειμενικότητά της από το Δικαστήριο και συγκεκριμένα ότι μεροληπτούν υπέρ του Δημοσίου. Α/Α 12 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 16 του Ν.2882/01 1. Αντικατάσταση της παραγρ. 4 του άρθρου 16 «4. Η αίτηση υποβάλλεται στην αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση ή στην αρχή που συνέταξε ή κύρωσε τον κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα και εξετάζεται χωρίς καθυστέρηση από την αρχή που συνέταξε ή κύρωσε αυτή. Αν η αίτηση διόρθωσης γίνει δεκτή, συντάσσεται διορθωτικός κτηματολογικός πίνακας και διάγραμμα και απόφαση έγκρισης διόρθωσης και υποβάλλονται αμελλητί στην Αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση, για την θεώρηση του νομότυπου, χωρίς να απαιτείται η έκδοση διορθωτικής απόφασης της κήρυξης της απαλλοτρίωσης». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η διαδικασία της διόρθωσης είναι πολύ διαδεδομένη στη διαδικασία της απαλλοτρίωσης, δεδομένου ότι το Κτηματολόγιο συντάσσεται με βάση πληροφορίες περί των ορίων και φερόμενων ιδιοκτητών και τυχόν υλοποιημένων ορίων. Με τον ισχύοντα Κώδικα καταργήθηκε η διαδικασία κτηματογράφησης που προβλέπονταν από τον προϊσχύοντα Κώδικα και η διόρθωση του Κτηματολογίου, γίνεται από την Υπηρεσία που έχει την αρμοδιότητα σύνταξης αυτού. Έτσι είναι πολύ συχνό το φαινόμενο των μεμονωμένων διορθώσεων, με αποτέλεσμα να γίνεται δυσχερής η διαχείριση αυτών και να δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο με τον τρόπο που έχει επιλεγεί να εγκρίνεται η διόρθωση. Συγκεκριμένα, απαιτείται σύμφωνα με την ερμηνεία της αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών η έκδοση απόφασης του αρμοδίου οργάνου που κήρυξε την απαλλοτρίωση, δηλαδή κοινή Απόφαση των αρμοδίων Υπουργού και του Υπουργού Οικονομικών ή του Γεν. Γραμματέα Περιφέρειας, με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται μεγάλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της διόρθωσης και της αναγνώρισης των δικαιούχων κ.λ.π., ακόμη και για τη συμπλήρωση ενός (1) δένδρου. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, αποσαφηνίζεται και παράλληλα εκλογικεύεται ο τρόπος διόρθωσης των κτηματολογικών στοιχείων, χωρίς να απαιτείται η εμπλοκή του οργάνου που κήρυξε την απαλλοτρίωση, δεδομένου ότι το εύρος της απαλλοτρίωσης δεν μεταβάλλεται. 19

21 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Πλήρης κατάργηση του άρθρου 16 περί διόρθωσης των κτηματολογικών στοιχείων και επαναφορά των διατάξεων περί κτηματογράφησης του προϊσχύοντα Κώδικα Απαλλοτριώσεων (Ν.Δ797/71), με κάποιες βελτιώσεις. Αντικατάσταση του άρθρου 16 του Ν.2882/01 - ΦΕΚ 17Α (επαναφορά του θεσμού της κτηματογράφησης). ΑΡΘΡΟ Ο έλεγχος, η διόρθωση και η τυχόν αναγκαία συμπλήρωση των προβλεπόμενων από την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του παρόντος κτηματολογικού στοιχείου, διενεργείται από διπλωματούχο Μηχανικό ειδικότητας Τοπογράφου ή Πολιτικού ή Αρχιτέκτονα Μηχανικού με νόμιμο αναπληρωτή του, που υπηρετεί στην Περιφέρεια του Νομού που ευρίσκονται τα απαλλοτριούμενα ακίνητα, ή το μεγαλύτερο μέρος αυτών, με απόφαση του Προϊσταμένου της Κτηματικής Υπηρεσίας του οικείου Νομού. Στις μεγάλου εύρους απαλλοτριώσεις, είναι δυνατόν ο διορισμός περισσοτέρων Κτηματογράφων Μηχανικών, κατά ιδανικά τμήματα. 2. Η έκδοση της απόφασης της προηγούμενης παραγράφου με την οποία ορίζεται διπλωματούχος Μηχανικός και αναπληρωτής αυτού, διενεργείται είτε οίκοθεν είτε ύστερα από την αίτηση κάθε ενδιαφερομένου. Ειδικά για στρατιωτικά έργα, ο Προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας υποχρεούται να ζητήσει από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας να προτείνει διπλωματούχο Μηχανικό είτε Αξιωματικό είτε Πολιτικό Υπάλληλο. 3. Η απόφαση ορισμού Κτηματογράφου, δημοσιεύεται σε δύο τοπικές ημερήσιες Εφημερίδες του Νομού και σε μία ημερήσια ευρείας κυκλοφορίας, τοιχοκολλάται στο Δημοτικό ή Κοινοτικό κατάστημα, όπως επίσης και σε τυχόν διαμερισματικά καταστήματα της Περιφέρειας που ευρίσκεται το απαλλοτριούμενο ακίνητο και αποστέλλεται ταχυδρομικά, με απόδειξη, στους φερόμενους ιδιοκτήτες, εφόσον είναι γνωστοί στην Υπηρεσία. Με την ίδια απόφαση τάσσεται προθεσμία ολοκλήρωσης της κτηματογράφησης που δεν μπορεί να υπερβεί το εξάμηνο, δυνάμενη να παραταθεί επί τρίμηνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και αρκούντως αιτιολογημένα, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας που ευρίσκονται τα απαλλοτριούμενα ακίνητα. Με την απόφαση ορισμού Κτηματογράφου Μηχανικού, προσκαλούνται όλοι οι ενδιαφερόμενοι που έχουν ή αξιώνουν εμπράγματα δικαιώματα επί των απαλλοτριούμενων ακινήτων, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη σχετική τοιχοκόλληση στο Δημοτικό ή Κοινοτικό κατάστημα, να προσκομίσουν στον Κτηματογράφο Μηχανικό τίτλους ιδιοκτησίας και λοιπά στοιχεία τεκμηρίωσης των δικαιωμάτων τους. Σε περίπτωση τακτικής χρησικτησίας, θα πρέπει να προσκομίζεται υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη, με συνημμένο απόσπασμα του κτηματολογικού διαγράμματος στο οποίο απεικονίζεται το ακίνητο επί του οποίου έλκει δικαιώματα. 4. Ο έλεγχος, η διόρθωση και η συμπλήρωση του κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικού πίνακα, γίνεται σύμφωνα με τους τίτλους και διαγράμματα ιδιοκτησίας και 20

22 εφόσον δεν προσκομίζονται ή δεν υπάρχουν, αξιοποιείται κάθε πρόσφορο σχετικό στοιχείο των Δημοτικών και Κοινοτικών Αρχών και των Δημοσίων Υπηρεσιών του οικείου Νομού. Ο Μηχανικός, έχοντας υπόψη του την απόφαση κήρυξης της απαλλοτρίωσης και το κτηματολογικό διάγραμμα και πίνακα ιδιοκτησιών, με βάση τα οποία κηρύχθηκε η απαλλοτρίωση, προβαίνει προσκαλών, σε περίπτωση ανάγκης επί τόπου τους ιδιοκτήτες, σε επιτόπια έρευνα και εφαρμογή των τίτλων ιδιοκτησίας και καταρτίζει εντός της ταχθείσας προθεσμίας : α) νέο κτηματολογικό διάγραμμα και κτηματολογικό πίνακα, με βάση τα προσκομισθέντα στοιχεία και τις τεκμηριωμένες υποδείξεις των ενδιαφερομένων και των αρμόδιων φορέων, β) έκθεση που περιλαμβάνει απαραίτητα κάθε απαλλοτριωμένο ακίνητο, κατά χωριστή ιδιοκτησία στην οποία αναφέρονται: - Απαρίθμηση προσκομισθέντων αποδεικτικών εγγράφων και στοιχείων ιδιοκτησίας - Ημερομηνία υποβολής των παραπάνω στοιχείων - Οι διατυπώσεις και παρατηρήσεις επί της εφαρμογής των τίτλων ιδιοκτησίας ή των υποδείξεων των ενδιαφερομένων και τυχόν αμφισβητήσεις - Η αιτιολογημένη απόρριψη τυχόν μη τεκμηριωμένων ισχυρισμών των ενδιαφερομένων - Κάθε αναγκαία πληροφορία που διευκολύνει την ασφαλή διερεύνηση των δικαιωμάτων του Δημοσίου και αίρει την αμφισβήτηση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας μεταξύ ιδιωτών. 5. Τα παραπάνω στοιχεία της κτηματογράφησης (κτηματολογικός πίνακας, διάγραμμα ιδιοκτησιών και Έκθεση), υποβάλλονται σε δέκα αντίτυπα (ένα αντίτυπο ψηφιακού αρχείου) από τον Κτηματογράφο Μηχανικό στον Προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας, ο οποίος οφείλει εντός εξήντα (60) ημερών να εκδώσει πόρισμα έρευνας περί τυχόν υπάρξεως δικαιωμάτων του Δημοσίου επί των απαλλοτριουμένων ακινήτων, με μνεία για κάθε ακίνητο του κτηματολογικού πίνακα χωριστά. Μετά τον έλεγχο των δικαιωμάτων του Δημοσίου, όλα τα στοιχεία της κτηματογράφησης προσυπογράφονται, για το νομότυπο της σύνταξης, από τον Προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας και, μαζί με το πόρισμα του τελευταίου, υποβάλλονται υποχρεωτικά από ένα (1) αντίτυπο με απόδειξη εντός δεκαπέντε (15) ημερών : α) στην Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, β) στην Αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση, γ) στην Υπηρεσία Διαχείρισης της απαλλοτρίωσης, εφόσον είναι διαφορετική από την Αρχή που είναι αρμόδια για την κήρυξη, δ) στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου που έχει έδρα στο Νομό που ευρίσκονται τα απαλλοτριούμενα ή το μεγαλύτερο μέρος αυτών και ε) σε κάθε Δημόσια Αρχή που προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Η δαπάνη και λοιπά έξοδα διενέργειας του ελέγχου διόρθωσης και συμπλήρωσης του κτηματολογικού διαγράμματος και πίνακα, βαρύνουν τον υπόχρεο καταβολής της αποζημίωσης της απαλλοτρίωσης και περιλαμβάνει κάθε δαπάνη ή γενικό έξοδο για τη μίσθωση υπηρεσιών εργατοτεχνικού προσωπικού από ειδικευμένο τεχνικό Γραφείο 21

23 Τοπογραφικών Μελετών (παρατηρητή, σχεδιαστή υπάλληλο γραφείου κ.λ.π), δημοσιεύσεις στον Τύπο, αναπαραγωγή φωτοαντιγράφων, μίσθωση ειδών τοπογραφικού εξοπλισμού, οδοιπορικά έξοδα, εφόσον η Υπηρεσία που υπηρετεί ο Κτηματογράφος Μηχανικός, δεν μπορεί να διαθέσει τα παραπάνω μέσα και πόρους. Προς τούτο, ο Κτηματογράφος Μηχανικός συντάσσει αναλυτικό προϋπολογισμό δαπάνης και εξόδων της κτηματογράφησης, με τον οποίο υποβάλλει μέσω της Υπηρεσίας που υπηρετεί, στον υπόχρεο Φορέα ή Υπηρεσία που έχει για την καταβολή της δαπάνης της απαλλοτρίωσης, με κοινοποίηση στον Προϊστάμενο της οικείας Κτηματικής Υπηρεσίας του Νομού. Ο Φορέας ή Υπηρεσία, ελέγχει τον προϋπολογισμό εξόδων και εφόσον συμφωνεί εγκρίνει την προϋπολογιζόμενη δαπάνη και προκαταβολή αυτής, επί αποδόσει λογαριασμού. Σε περίπτωση μη έγκρισης του προϋπολογισμού, ο Φορέας ή Υπηρεσία έχουν την άμεση υποχρέωση να παράσχουν στον Κτηματογράφο την αναγκαία τεχνική συνδρομή με ίδιους πόρους, ή τυχόν στα πλαίσια υφιστάμενης σύμβασης αυτών, με Ανάδοχο Μελετητή σύνταξης του αρχικού κτηματολογίου ή νέας ανάθεσης και προβαίνει στην έγκριση των υπολοίπων εξόδων. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με τη προτεινόμενη ρύθμιση, επαναφέρεται ο θεσμός της κτηματογράφησης δηλαδή ο συνολικός έλεγχος και διόρθωση του κτηματολογίου από ειδικευμένο Μηχανικό (Δημόσιο Υπάλληλο), που υπηρετεί στην έδρα του τόπου που βρίσκονται τα απαλλοτριούμενα ακίνητα και είχε αποδώσει σημαντικά στην απρόσκοπτη εξέλιξη των απαλλοτριώσεων, δεδομένου ότι ίσχυσε επί πολλές δεκαετίες με τους προϊσχύσαντες Κώδικες απαλλοτρίωσης (ΝΔ 797/71 ΑΝ 1731/39 κ.λ.π). Αντίθετα ο ισχύων Κώδικας (άρθρο 16 του Ν. 2882/01) που δεν προβλέπει το θεσμό της κτηματογράφησης, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στους Φορείς ή Υπηρεσίες διαχείρισης των έργων, δεδομένου ότι: - Οι διορθώσεις γίνονται αποσπασματικά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαροί κίνδυνοι εσφαλμένων παρακαταθέσεων αποζημιώσεων. - Αρκετές Υπηρεσίες και Φορείς της κεντρικής Διοίκησης (π.χ. ΕΥΔΕ κ.λ.π), δεν εκπροσωπούνται στις Περιφέρειες που διενεργούνται οι απαλλοτριώσεις, με αποτέλεσμα να υποχρεώνονται οι υπάλληλοι αυτών να μεταβαίνουν σε απομακρυσμένους Νομούς από τον Νομό της έδρας που υπηρετούν για την διενέργεια αυτοψιών, προκειμένου να αποφανθούν επί των ενστάσεων κατά του κτηματολογίου και οι θιγόμενοι να μεταβαίνουν επίσης σε άλλους Νομούς για να υποβάλλουν μια απλή ένσταση διόρθωσης. - Η διόρθωση του κτηματολογίου αποτελεί εξειδικευμένη εργασία και αρκετές Υπηρεσίες εκτέλεσης έργων δεν έχουν ιδιαίτερες υποδομές (εξειδικευμένο προσωπικό, σύγχρονο τοπογραφικό εξοπλισμό κ.λ.π), ώστε αυτή να διενεργείται έγκαιρα και απρόσκοπτα. 22

24 Α/Α 13 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 18 του Ν.2882/01 Προσθήκη εδαφίου (β) στην παράγραφο 6 στο άρθρο 18 «Με την παραπάνω αίτηση, υποχρεωτικά συνυποβάλλεται απόσπασμα του κτηματολογικού διαγράμματος, επί του οποίου εμφαίνεται το απόμενον εδαφικό τμήμα του ακινήτου μετά την απαλλοτρίωση, και επισημειωματική δήλωση του Μηχανικού περί της πολεοδομικής κατάστασης του ακινήτου, ισχύοντων όρων δόμησης και οικοδομησιμότητας του ακινήτου, πριν και μετά την απαλλοτρίωση, με ρητή και ονομαστική αναφορά της τυχόν ισχύουσας παρέκκλισης. Επίσης, πρέπει να συνυποβάλλονται πλήρεις τίτλοι ιδιοκτησίας και, σε περίπτωση έκτακτης χρησικτησίας κάθε δημόσιο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει το ακριβές εμβαδό και η θέση του ακινήτου. Σε περίπτωση μη συνυποβολής των παραπάνω με την σχετική αίτηση, η αρμόδια Υπηρεσία εκδίδει πιστοποιητικό περί μη υποβολής των αναγκαίων δικαιολογητικών που έχει ως συνέπεια τη μη ολοκλήρωση της ταχθείσας προδικασίας». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Με την προτεινόμενη ρύθμιση επιδιώκεται η βελτίωση της προβλεπόμενης προδικασίας, κατά την υποβολή αιτημάτων εκδίκασης ιδιαίτερων αποζημιώσεων προς το Δικαστήριο καθορισμού, ώστε ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση ή ο υπόχρεος προς αποζημίωση, να έχει τη δυνατότητα να αντικρούσει τους ισχυρισμούς των αιτούντων κατά τη συζήτηση, δεδομένου ότι οι αιτούντες θιγόμενοι ιδιοκτήτες υποβάλλουν στην αρμόδια Υπηρεσία τις περισσότερες φορές σκοπίμως απλή αίτηση χωρίς καν να γίνεται επίκληση των ειδικών λόγων, βάσει των οποίων εκτιμούν ότι υπέστη υποτίμηση η αξίας του απομένοντος ακινήτου μετά την απαλλοτρίωση, ούτε τη σχετική τεκμηρίωση παρακάμπτοντας έτσι τον πραγματικό στόχο της τασσόμενης προδικαστικής ενέργειας. Α/Α 14 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 19 του Ν.2882/01 Προστίθεται νέο εδάφιο στο τέλος της παραγράφου 3 του άρθρου 19 «Στις περιπτώσεις που ο ιδιοκτήτης είναι παντελώς άγνωστος στον οικείο κτηματολογικό πίνακα που συνοδεύει την απαλλοτριωτική απόφαση ή διαπιστώθηκε, κατά την επίδοση, η ανυπαρξία του κλητευόμενου προσώπου, η μη κλήτευσή του δεν εμποδίζει την πρόοδο της δίκης και ως προς το συγκεκριμένο ακίνητο, υπό την προϋπόθεση ότι περιλαμβάνεται στη σχετική αίτηση καθορισμού με τα κύρια προσδιοριστικά στοιχεία του ακινήτου ήτοι αριθμός κτηματολογικού πίνακα και διαγράμματος, θέση και περιοχή». 23

25 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Αρκετές φορές παρατηρείται, στις απαλλοτριώσεις πολλών ακινήτων, να εμφανίζονται παντελώς άγνωστοι ιδιοκτήτες ή φερόμενοι ιδιοκτήτες που κατά την επίδοση του αντιγράφου της αίτησης, διαπιστώνεται είτε η ανυπαρξία του προσώπου ή ότι αυτό έχει αποβιώσει και οι νόμιμοι κληρονόμοι του δεν είναι γνωστοί. Με την προτεινόμενη ρύθμιση εξασφαλίζεται ο καθορισμός της αποζημίωσης όλων των ακινήτων για να γίνει δυνατή η συντέλεση της απαλλοτρίωσης, χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα του πραγματικού ιδιοκτήτη, ο οποίος εντός πέντε (5) ετών έχει δικαίωμα να ζητήσει τον οριστικό καθορισμό της αποζημίωσης. Α/Α 15 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 22 του Ν.2882/01 Προσθήκη στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 22 «Η κλήτευση των καθ ων η αναίρεση, γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 19.». ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Σε αρκετές περιπτώσεις η ακριβής κατοικία των θιγόμενων ιδιοκτητών δεν γνωστή, ιδιαίτερα στις μεγάλες απαλλοτριώσεις Εκτός Σχεδίου Πόλεως, με αποτέλεσμα ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση ή υπόχρεος προς αποζημίωση να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα κατά την κλήτευση αυτών στην συζήτηση της αναίρεσης. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, επεκτείνονται οι ρυθμίσεις που ισχύουν για την κλήτευση στον προσωρινό και οριστικό καθορισμό της αποζημίωσης, προκειμένου να περατώνονται τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα στη διαδικασία του καθορισμού της αποζημίωσης το συντομότερο δυνατό και να εξασφαλίζονται και τα συμφέροντα όλων των διαδίκων. Α/Α 16 : ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΑΡΘΡΟ 24 του Ν.2882/01 Αντικατάσταση της παραγράφου 1 του άρθρου 24 «1. Πριν την τελεσιδικία των δικαστικών αποφάσεων του προσδιορισμού της αποζημίωσης, η είσπραξη αυτής περιορίζεται σε ποσοστό (70%) επί της οφειλόμενης προς καταβολή ή εκείνης που παρακατατέθηκε. Το υπόλοιπο ποσοστό αυτής (30%), αποδίδεται αποκλειστικά και μόνο ύστερα από την έκδοση ισόποσης εγγυητικής επιστολής υπέρ του υπόχρεου προς αποζημίωση, που εκδίδεται από οποιοδήποτε πιστωτικό Ίδρυμα, που νόμιμα λειτουργεί στην ημεδαπή και περιλαμβάνει δήλωση παραίτησης από το δικαίωμα διηζήσεως, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το άρθρο. του Α.Κ.». 24