«Γράφετε το θέμα της Διπλωματικής Εργασίας σας»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Γράφετε το θέμα της Διπλωματικής Εργασίας σας»"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΣΥΡΜΑΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Διπλωματική Εργασία της Φοιτήτριας του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Λεπίδα Παναγιώτα Αριθμός Μητρώου: 5178 Θέμα «Γράφετε το θέμα της Διπλωματικής Εργασίας σας» Υπηρεσίες Δικτύων Νέας Γενιάς Επιβλέπων Λυμπερόπουλος Δημήτριος Πάτρα, Μάρτιος

2 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πιστοποιείται ότι η Διπλωματική Εργασία με θέμα «Γράφετε το θέμα της Διπλωματικής Εργασίας σας» Υπηρεσίες Δικτύων Νέας Γενιάς Της φοιτήτριας του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Λεπίδα Παναγιώτα του Δημητρίου Αριθμός Μητρώου: 5178 Παρουσιάστηκε δημόσια και εξετάστηκε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Ο Επιβλέπων Ο Διευθυντής του Τομέα Λυμπερόπουλος Δημήτριος Καθηγητής Φακωτάκης Νικόλαος Καθηγητής - 2 -

3 Αριθμός Διπλωματικής Εργασίας: ΤΙΤΛΟΣ: «Υπηρεσίες Δικτύων Νέας Γενιάς» Φοιτήτρια: Λεπίδα Παναγιώτα Επιβλέπων: Καθηγητής Λυμπερόπουλος Δημήτριος Περίληψη Αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας είναι η μελέτη των παρεχόμενων υπηρεσιών στα Δίκτυα Νέας Γενιάς. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, γίνεται μια σύντομη περιγραφή στην έννοια των Δικτύων Νέας Γενιάς. Περιγράφονται συνοπτικά οι παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξή τους, τα βασικά τους χαρακτηριστικά, οι υποδομές που απαιτούνται για να γίνει πραγματικότητα η μετάβαση από το υπάρχον δίκτυο σε ένα δίκτυο Νέας Γενιάς, καθώς και οι προκλήσεις και οι περιορισμοί που παρουσιάζονται κατά την ανάπτυξή τους. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας περιγράφονται αναλυτικά οι Υπηρεσίες και οι Εφαρμογές που θα υποστηρίζει ένα τέτοιο δίκτυο, καθώς και η Αρχιτεκτονική του. Ακόμα, γίνεται αναφορά στον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθούν οι ήδη υπάρχουσες υπηρεσίες και τεχνολογίες των Ευφυών Δικτύων. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος, περιγράφεται το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η εξέλιξη των Δικτύων Νέας Γενιάς σήμερα, καθώς και τα προβλήματα της ασφάλειας που παρουσιάζονται

4 Πρόλογος Το κείμενο αυτό αποτελεί τη διπλωματική εργασία της φοιτήτριας Λεπίδα Παναγιώτας του Δημητρίου, του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών. Η διπλωματική αυτή εργασία εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Καθηγητή κ. Λυμπερόπουλου Δημήτριου του Εργαστηρίου Ενσύρματης Επικοινωνίας του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών. Συνεξεταστής της εργασίας ήταν ο Επίκουρος Καθηγητής κ. Κουκιάς Μιχαήλ. Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον επιβλέποντα καθηγητή για την στήριξη και την βοήθεια που μου προσέφερε κατά την εκπόνηση της διπλωματικής μου εργασίας, καθώς και στην οικογένειά μου για την συμπαράσταση και την υποστήριξη που μου προσέφερε κατά τη διάρκεια των σπουδών μου

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... 5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΚΡΩΝΥΜΙΩΝ... 8 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΜΕΡΟΣ I: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ορισμός και χαρακτηριστικά ενός Δικτύου Νέας Γενιάς Αρχιτεκτονική των Δικτύων Νέας Γενιάς Επίπεδο υπηρεσιών (Service Layer) Επίπεδο ελέγχου ή διαχείρισης δικτύου (Control Layer, Management Layer) Επίπεδο μεταφοράς (Transport Layer) Επίπεδο πρόσβασης (Access Layer) Λειτουργίες ελέγχου Λειτουργίες Διαχείρισης Παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη των ικτύων Νέας Γενιάς ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΟΣ NGN Softswitch - Διακόπτης Λογισμικού: Gateway - Πύλη Δικτύου: Application Server Κεντρικός Υπολογιστής Εφαρμογής: Μετάβαση σε Δίκτυα Νέας Γενιάς Προκλήσεις και περιορισμοί στην ανάπτυξη Δικτύων Νέας Γενιάς Οικονομικές προκλήσεις Τεχνικές προκλήσεις ΜΕΡΟΣ IΙ: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Γενικά Υπηρεσίες Ευφυών Δικτύων Γενικά

6 2.1.2 Υπάρχουσες Υπηρεσίες και Πως Λειτουργούν Διακόπτες Λογισμικού και Διακομιστές εφαρμογής Το Μέλλον των Ευφυών Δικτύων IN Η Εξέλιξη του SSP Η Εξέλιξη του SCP Σχολιασμός ΙΝ και Εξέλιξη Κινητών Δικτύων Voice-Based Υπηρεσίες Αναμονή Κλήσης Internet Ενσωμάτωση φυλλομετρητή φωνής για πωλήσεις καταλόγων και ιστοσελίδων Push-to-talk φιλτράρισμα κλήσεων και αυτοεξυπηρέτηση Μετατροπή ψηφιακών αρχείων Ταξινόμηση των υπηρεσιών μετά από απαίτηση Κέντρα Κλήσεων Γενικά Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών Έλεγχος Κλήσης του Πρώτου συμβαλλόμενου μέρους Ελέγχου Κλήσης Τρίτων Το μέλλον για την CTI Internet-Based Υπηρεσίες Εισαγωγή Η στροφή προς τις Υπηρεσίες Φιλοξενίας Παρουσία Cloud computing Πλαίσια Εφαρμογής Γενικά Java ΑΡΙ για Ενσωματωμένα Δίκτυα (JAIN) Java 2 Enterprise Edition (J2EE)

7 ΝΕΤ SIP CGI and SIP servlets Ενοποίηση Η Αρχιτεκτονική Του Νέου Δικτύου Γενικά Η Αρχιτεκτονική των Δικτύων Νέας Γενιάς Ένα παράδειγμα των Υπηρεσιών ΜΕΡΟΣ III: ΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Ασφάλεια Ελεγκτής συνόρων συνόδου Η έννοια του " SIP Firewall " Αποτροπή επιθέσεων με χρήση SBC SIP Προστασία Πυρήνα Αρχιτεκτονική Ασφάλειας NGN NGN Security X Περιοχές ασφάλειας NGN Νόμιμη Παρακολούθηση (LI - Lawful Interception) Ορισμοί Πρώιμη Παρακολούθηση Συμπεράσματα Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς σήμερα και η συμβολή τους στην οικονομική ανόρθωση της Ευρώπης ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

8 Next Generation Network Services ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΚΡΩΝΥΜΙΩΝ ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΟ ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΌΡΟΣ 3pcc 3rd party Call Control ( Έλεγχος Κλήσης Τρίτων) ACD Automatic Call Distribution (Αυτόματη Κατανομή Κλήσεων) AIP Application Infrastructure Provider (Πάροχος Υποδομής Εφαρμογής) ANSI American National Standards Institute (Αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Προτύπων) APIs Application Programming Interfaces (Διεπαφές Εφαρμογής Προγραμμάτων) ARI Assist Request Information (Αίτηση Βοηθητικών Πληροφοριών) ASP Application Service Provider (Πάροχος Υπηρεσιών Εφαρμογής) ATM Asynchronous Transfer Mode (Ασύγχρονος Τρόπος Μετάδοσης) BCP Basic Call Processing (Βασικής Επεξεργασία Κλήσης) BCSM Basic Call State Model (Βασικό Μοντέλο Κλήσεων) BΝTS CAS Basic Number Translation Services (Βασική Μεταφραστική Υπηρεσία Αριθμού) Channel Associated Signalling (Σηματοδοσία Σχετιζόμενη με το Κανάλι) CGI Common Gateway Interface (Κοινή Διεπαφή Πύλης ) CITEL Inter-American Telecommunication Commission CPL Call Processing Language (Γλώσσα Επεξεργασίας Κλήσης) CPU Central Processing Unit (Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας) CRM CTI Customer Relationship Management (Διαχείριση Πελατειακών Σχέσεων) Computer Telephony Intergration (Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών) DNS Domain Name System (Σύστημα Ονομάτων Τομέα) -8-

9 DSL DSP DTMF DWDM ECMA ECTF EIS EISA ERP ETC ETNO ETSI FTTH GII GPRS GSM HTTP IAM ICT Digital Subscriber Line (Ψηφιακή Συνδρομητική Γραμμή) Digital Signal Processor (Επεξεργαστής Ψηφιακών Σημάτων) Dual Tone Multifrequency (Πολυσυχνότητα Διπλού Τόνου) Dense Wave Division Multiplexing (Πυκνή Πολυπλεξία στο πεδίο του Μήκους Κύματος) European Computer Manufacturers Association (Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Υπολογιστών) Enterprise Computer Telephony Forum (Επιχειρηματικό Φόρουμ Τηλεφωνίας Υπολογιστών ) Enterprise Information Systems (Προηγµένα Πληροφοριακά Συστήματα) Extended Industry Standard Architecture (Επεκταμένο Βιομηχανικό Πρότυπο Αρχιτεκτονικής) Enterprise Resource Planning (Προγραμματισμός Επιχειρηματικών Πόρων ) Establish Temporary Connection (Εγκατάσταση Προσωρινής Σύνδεσης) European Telecommunications Network Operators' Association (Ευρωπαϊκή Ένωση Φορέων Εκμετάλλευσης Δικτύου Τηλεπικοινωνιών) European Telecommunications Standards Institute (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων) Fiber to the Home (Οπτική Ίνα Μέχρι την Κατοικία) Global Information Infrastructure (Δομή της Παγκόσμιας Πληροφόρισης General Packet Radio Service (Γενικό Σύστημα Ασύρµατης Εκποµπής Πακέτων) Global System for Mobile Communications (Παγκόσμιο Σύστημα Κινητών Επικοινωνιών) Hypertext Transfer Protocol (Πρωτόκολλο Μεταφοράς Υπερκειμένων) Initial Address Message (Μήνυμα Αρχικής Διεύθυνσης) Information and Communication Technology (Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνίας) - 9 -

10 IETF Internet Engineering Task Force (Εργασία Εφαρμοσμένης Μηχανικής Διαδικτύου) IKE Internet Key Exchange (Ανταλλαγή Κλειδιών Διαδικτύου ) IM IMS IN INAP IP IPDC ISA ISDN ISP ISUP ITU ITU-T IVR J2EE JAIN LAN LDAP LI MAP MEGACo Ιnstant Μessaging (Άμεσο Μήνυμα) IP Multimedia System (IP Σύστημα Πολυμέσων) Intelligent Networks (Έυφυή Δίκτυα) Intelligent Network Application Protocol (Πρωτόκκολλο Εφαρμογής Ευφυούς Δικτύου) Internet Protocol (Πρωτόκολλο Διαδικτύου) Internet Protocol Device Control (Πρωτόκολλο Διαδικτύου Ελέγχου Συσκευών ) Industry Standard Architecture (Βιομηχανικό Πρότυπο Αρχιτεκτονικής) Integrated Services Digital Network (Δίκτυο Ενοποιημένων Ψηφιακών Υπηρεσιώ) Internet Service Provider (Πάροχος Υπηρεσιών Διαδικτύου) Integrated Service User Part (Ενσωματωμένη Υπηρεσία Χρήστη) International Telecommunication Union (Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών) ITU Telecommunication Standardization Sector (Τομέας Τυποποίησης της ITU) Interactive Voice Response (Διαδραστική Απόκριση Φωνής) Java 2 Enterprise Edition Java APIs for Integrated Networks (Διεπαφές Εφαρμογής Προγραμμάτων της Java για Ενσωματωμένα Δίκτυα) Local Area Network (Τοπικό Δίκτυο) Lightweight Directory Access Protocol (Ελαφρύ Πρωτόκολλο Πρόσβασης Καταλόγου ) Lawful Interception (Νόμιμη Παρακολούθηση) Mobile Application Part (Κινητό Μέρος Εφαρμογής) Media Gateway COntrol (Έλεγχος Πύλης Μέσων)

11 MGC Media Gateway Controller (Ελεγκτής Πυλών Μέσων ) MGCP MPLS MSC Media Gateway Control Protocol (Πρωτόκολλο Ελέγχου Πυλών Media) Multi Protocol Label Switching (Μεταγωγή Ετικέτας Πολλαπλών Πρωτόκολλων) Mobile Switching Centre (Κινητό Κέντρο Μετατροπής) NDS Network Domain Security (Ασφάλεια τoυ Τοµέα Δικτύου ) NGN OSI P2P PBX PCI PLMN POTS PSTN QoS RR RTCP RTP SBC SCP SDP Next Generation Network (Δίκτυο Νέας Γενιάς) Open Systems Interconnection (Ανοικτή Διασύνδεση Συστημάτων) Peer-to-Peer (Ομότιμο Δίκτυο) Private Branch Exchange (Κλάδος Ιδιωτικής Ανταλλαγής) Peripheral Component Interconnect (Συνδέτης Περιφερειακών Συσκευών ) Public Land Mobile Network (Δημοσίας Έκτασης Κινητό Δίκτυο) Plain old telephone service (Παλαιά Απλή Τηλεφωνική Υπηρεσία) Public Switched Telephone Network (Δημόσιο Μεταστρεφόμενο Τηλεφωνικό Δίκτυο) Quality of Service (Ποιότητα Υπηρεσιών) Return Result (Επιστροφή Αποτελέσματος) Real-Time Transport Control Protocol (Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης εδοµένων Πραγµατικού Χρόνου) Real-time Transport Protocol (Πρωτόκολλο Μετάδοσης εδοµένων Πραγµατικού Χρόνου) Session Border Controllers ( Ελεγκτές Συνόρων Συνόδου) Service Control Point (Σημείο Ελέγχου Υπηρεσιών) Service Data Point (Υπηρεσία Σημείου Δεδομένων) SEGF Security Gateway Functions (Λειτουργίες Πυλών Ασφάλειας ) SGCP Simple Gateway Control Protocol (Απλό Πρωτόκολλο Ελέγχου Πύλης )

12 SIB SIP SLEE SLP SMS SP SPC SRF SS7 SSP STP TCP/IP TDM UC UICC Service Independent Building Block (Δοµοστοιχείο Ανεξάρτητο Υπηρεσιών) Session Initiation Protocol (Πρωτόκολλο Έναρξης Συνόδου) Service Logic Execution Environment (Περιβάλλον Εκτέλεσης Λογικής Υπηρεσιών) Service Logic Program (Πρόγραμμα Λογικής Υπηρεσιών) Short Message Service (Υπηρεσία Σύντομου Μηνύματος) Signaling point (Σημείο Σηματοδοσίας) Stored Program Controller (Ελεγκτής Αποθηκευμένου Προγράμματος) Special Resources Function (Λειτουργία Ειδικών Πόρων) Signaling System 7 (Σύστημα Σηματοδοσίας Νο7) Service Switch Point (Σημείο Μεταγωγής Υπηρεσιών) Signal Transfer Point (Σημείο Μεταφοράς Σήματος) Transmission Control Protocol/Internet Protocol (Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης/Πρωτόκολλο Διαδικτύου) Time Division Multiplexing (Πολύπλεξη Διαίρεσης Χρόνου) Unified Communications (Ενοποιημένες Επικοινωνίες) Universal Integrated Circuit Card (Καθολική Κάρτα Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων) UM Unified Messaging (Ενοποιημένο Μήνυμα ) UMTS VoIP VPN Universal Mobile Telecommunications System (Παγκόσμιο Σύστημα Κινητών Τηλεπικοινωνιών) Voice over Internet Protocol (Φωνή επί Διαδικτυακού Πρωτοκόλλου) Virtual Private Network (Ιδεατό Ιδιωτικό Δίκτυο) VRU Voice Response Units (Μονάδες Απόκρισης Φωνής ) WAP WIN WLAN Wireless Application Protocol (Πρωτόκολλο Ασύρματων Εφαρμογών) Wireless Intelligent Network (Ασύρματο Έξυπνο Δίκτυο) Wireless Local Area Network (Ασύρματο Τοπικό Δίκτυο)

13 XML XSLT Extensible Markup Language (Γλώσσα Επεκτάσιμης Σήμανσης) Extensible Stylesheet Language Transformation (Επεκτάσιμη Γλώσσα Μετατροπών Μορφοποίησης)

14 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1: Μετάβαση προς ένα ενιαίο δίκτυο Εικόνα 2: Προοπτικές και τεχνολογίες των ικτύων Νέας Γενιάς (Πηγή: Devoteam Siticom) Εικόνα 3: Χαρακτηριστικά ενός ιδανικού δικτύου νέας γενιάς (Πηγή: Cisco Systems) Εικόνα 4: Βασικά χαρακτηριστικά των ικτύων Νέας Γενιάς (Πηγή : Deutsche Telekom) Εικόνα 5: Αρχιτεκτονική ενός δικτύου NGN (Πηγή: Devoteam Siticom) Εικόνα 6: Γενικό λειτουργικό μοντέλο της ITU-T (Πηγή: ITU-T) Εικόνα 7: Μετάβαση προς ένα δίκτυο νέας γενιάς (Πηγή : Deutsche Telekom) Εικόνα 8: Προοπτική των NGN και τεχνολογίες (Πηγή : Devoteam Siticom).. 33 Εικόνα 9: Απαιτήσεις διαφόρων υπηρεσιών σε 2 στοιχεία QoS (Πηγή : WIK Consult) Εικόνα 10: Η βάση του SS7 - Ένα εξειδικευμένο δίκτυο δεδομένων Εικόνα 11: Σηματοδοσία SS7 και Σημεία Μεταφοράς Πλροφορίας Εικόνα 12: Έλεγχος Αποθηκευμένου Προγράμματος και Αρχιτεκτονική Διακόπτη Λογισμικού Εικόνα 13: MGCP master-slave επικοινωνία Εικόνα 14: Αποσυντεθημένη SSP αρχιτεκτονική Εικόνα 15: Κλήση VoIP από αποσυντεθημένο SSP προς αποσυντεθημένη SSP πύλη μέσων Εικόνα 16: Προσωρινή Αρχιτεκτονική Δικτύου Εικόνα 17: Μελλοντική Πλατφόρμα IP-IVR Εικόνα 18: Voice browser integration Εικόνα 19: Ένα μήνυμα ρέει για ένα SIP-based IP-IVR μέσα σε ένα MGCP περιβάλλον

15 Εικόνα 20: Ταξινόμηση υπηρεσιών μετά από απαίτηση (Πηγή: Nortel Networks Primary Market research) Εικόνα 21: Διαγραμματική απεικόνιση Click-to-Dial υπηρεσίας Εικόνα 22: Διαγραμματική απεικόνιση Τριμερούς Κλήσης Διάσκεψης Εικόνα 23: Έλεγχος Κλήσης Πρώτου συμβαλλόμενου μέρους Εικόνα 24: Έλεγχος Κλήσης Τρίτων Εικόνα 25: Απλουστευμένη CTI Αναταλαγή Μηνυμάτων Εικόνα 26: Αρχιτεκτονική CTI, multi-vendor / multi-site Εικόνα 27: Αρχιτεκτονική Κέντρου Παρουσίας Εικόνα 28: Βασικά στοιχεία της υπηρεσίας Presence Εικόνα 29: JAIN Αρχιτεκτονική Εικόνα 30: J2EE πλαίσιο επιπέδων Εικόνα 31: Αρχιτεκτονική Δικτύων Νέας Γενιάς Εικόνα 32: SIP Firewall Εικόνα 33: SIP Προστασία πυρήνα Εικόνα 34: Αρχιτεκτονική Ασφάλειας NGN Εικόνα 35: Περιοχές Ασφάλειας Εικόνα 36: Πρώιμο απλό σταθερό δίκτυο Εικόνα 37: Σύγχρονη μορφή δικτύου μαζικών τηλεπικοινωνιών

16 Next Generation Network Services

17 Next Generation Network Services ΜΕΡΟΣ I: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια ο κόσμος των τηλεπικοινωνιών έρχεται αντιμέτωπος με νέες προκλήσεις. Ποτέ πριν η τεχνολογία των επικοινωνιών δεν είχε παρουσιάσει τόσο γρήγορες και δυναμικές αλλαγές. Η χρήση των τηλεπικοινωνιακών δικτύων για την μεταφορά όχι μόνο φωνής και εικόνας, αλλά και δεδομένων έχει αλλάξει τις απαιτήσεις όσον αφορά τις υποδομές και τις τεχνολογίες των δικτύων αλλά και γενικότερα έχει οδηγήσει ουσιαστικά στον επαναπροσδιορισμό του τηλεπικοινωνιακού χάρτη. Μέχρι και σήμερα κάθε διαφορετική υπηρεσία εξυπηρετείται και από ένα ξεχωριστό και αποκλειστικό δίκτυο (τηλεφωνικό, δεδομένων (Internet, LANs, τηλεόρασης, κινητής τηλεφωνίας κτλ). Αυτό που προβλέπεται είναι, όλα αυτά τα ξεχωριστά δίκτυα να αντικατασταθούν, και ουσιαστικά να ενσωματωθούν και να συνυπάρξουν, σε ένα ενιαίο ενοποιημένο δίκτυο που θα έχει τις κατάλληλες υποδομές και θα είναι σε θέση να παρέχει όλες τις απαραίτητες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Το δίκτυο αυτό ονομάζεται Δίκτυο Επόμενης/Νέας Γενιάς (Next Generation Network NGN). Εικόνα 1: Μετάβαση προς ένα ενιαίο δίκτυο Η ιδέα των Δικτύων Νέας Γενιάς εισήχθη εξετάζοντας την πραγματικότητα των νέων αγορών. Η νέα αυτή πραγματικότητα, χαρακτηρίζεται από παράγοντες όπως: ανοικτό ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων λόγω της απελευθέρωσης των αγορών, έκρηξη της ψηφιακής κίνησης, εξαιτίας π.χ. της αυξανόμενης χρήσης του διαδικτύου (Internet), αυξανόμενη ζήτηση για νέες υπηρεσίες πολυμέσων (multimedia), αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό και την απαίτηση για γενική κινητικότητα, σύγκλιση των δικτύων και των υπηρεσιών, κλπ. Το Δίκτυο Επόμενης Γενιάς NGN εισάγεται ως μια συγκεκριμένη εφαρμογή της Δομής της Παγκόσμιας Πληροφόρησης (Global Information Infrastructure GII) και στόχος του είναι να εξασφαλίσει ότι όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την διαλειτουργικότητα καθώς και οι ικανότητες του δικτύου, υποστηρίζουν εφαρμογές

18 Next Generation Network Services παγκοσμίως πάνω από στο NGN, διατηρώντας ταυτόχρονα την έννοια του διαχωρισμού μεταξύ της μεταφοράς, των υπηρεσιών και των εφαρμογών.[1] Εικόνα 2: Προοπτικές και τεχνολογίες των ικτύων Νέας Γενιάς (Πηγή: Devoteam Siticom) Η ανάπτυξη και δημιουργία των Δικτύων Νέας Γενιάς δεν αποτελεί ένα θεωρητικό σχέδιο που βρίσκεται μόνο στα χαρτιά. Αρκετές είναι οι μεγάλες εταιρίες τηλεπικοινωνιών, οι πάροχοι Internet αλλά ακόμα και διάφοροι άλλοι οργανισμοί που δεν προέρχονται από τον παραδοσιακό χώρο των τηλεπικοινωνιών, όπως πάροχοι ψηφιακής τηλεόρασης, πάροχοι ενέργειας (ηλεκτρισμού) κτλ., που έχουν ήδη ξεκινήσει μελέτες και δοκιμές σχετικά με τις απαραίτητες υποδομές και υπηρεσίες για την μετάβαση σε ένα Δίκτυο Νέας Γενιάς και σε πολλές περιπτώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει και την εφαρμογή του. Αυτές οι ραγδαίες αλλαγές δεν θα έχουν επίπτωση μόνο στο κλάδο των τηλεπικοινωνιών όπου όπως φαίνεται θα αλλάξουν πλήρως το μοντέλο το οποίο γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, αλλά θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων και σε άλλους κλάδους και γενικότερα στον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η επικοινωνία. Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς αναμένεται να διευκολύνουν και να δώσουν άλλη μία ώθηση στο ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce και e-business) καθώς θα είναι δυνατή η προσφορά πιο ελαστικών και προσαρμοσμένων υπηρεσιών προς τον πελάτη. Η μετάβαση σε ένα Δίκτυο Νέας Γενιάς είναι σίγουρα μια πολύπλοκη υπόθεση και ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει αυτή παραμένει ακόμα ασαφής. Οι διάφοροι τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις ως προς την ανάπτυξη ενός Δικτύου Νέας Γενιάς και την ενσωμάτωσή του με το ήδη υπάρχον παλαιό τους δίκτυο. [1] ITU-T Recommendation Y.2001, General Overview of NGN, ITU-T,

19 Μερικοί από τους παράγοντες που θα καθορίσουν τις αποφάσεις αυτές είναι και οι ακόλουθοι: Κόστος: η μετάβαση θα πρέπει να είναι συμφέρουσα και να έχει καλή Ανταποδοτικότητα στην Επένδυση (Return on Investment ROI), αν λάβουμε υπόψη και το γεγονός ότι τα έσοδα που προέρχονται από την «κλασική» τηλεφωνία συνεχώς μειώνονται. Ποιότητα Υπηρεσιών (Quality of Service, QoS): οι καταναλωτές αναμένουν άριστη ποιότητα υπηρεσιών κατά τη μετάδοση φωνής. Τέτοια ποιότητα είναι πάρα πολύ δύσκολα να επιτευχθεί σε δίκτυα μεταγωγής πακέτων. Σχεδιασμός: η πρόβλεψη των αναγκών και ο σχεδιασμός που απαιτείται για να δημιουργηθεί ένα δίκτυο είναι δυσκολότερος όταν έχουμε κυκλοφορία και μεταφορά δεδομένων παρά στην κλασική τηλεφωνία. Επιλογή τεχνολογίας: για τα δίκτυα μεταγωγής πακέτων, πολλαπλών υπηρεσιών (packet-based, multi-service networks), δύο είναι οι δεσπόζουσες τεχνολογίες: το IP και το ATM. Ωστόσο η επιλογή μίας εκ των δύο είναι δύσκολη, καθώς και οι δύο υποστηρίζονται από σημαντικούς παράγοντες του τομέα των τηλεπικοινωνιών. Ένα επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο στο οποίο πρέπει να ανταποκριθούν τα Δίκτυα Νέας Γενιάς είναι η απαίτηση για σταθερότητα και αξιοπιστία. Τα νέα αυτά δίκτυα θα πρέπει να είναι πιο σταθερά και πιο αξιόπιστα από τα σημερινά καθώς η κοινωνία γενικότερα θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από ένα περιβάλλον όπου η μετάδοση πληροφοριών θα είναι άμεσα συνυφασμένη με την καθημερινότητα και τους ρυθμούς της. Όπως βλέπουμε και στην παρακάτω εικόνα (Εικόνα 3), το ιδανικό Δίκτυο Νέας Γενιάς θα πρέπει να διατηρήσει τα βέλτιστα χαρακτηριστικά των επιμέρους δικτύων τα οποία ενσωματώνει. Δηλαδή θα πρέπει να έχει την ποιότητα βίντεο της ψηφιακής τηλεόρασης, τον πλούτο περιεχομένου του Internet, την ελαστικότητα του Ethernet, την ασφάλεια ενός ιδιωτικού δικτύου, το εύρος ζώνης ενός οπτικού δικτύου, την αξιοπιστία και την προσβασιμότητα του τηλεφωνικού δικτύου (PSTN) και την ευκινησία των δικτύων κινητής τηλεφωνίας. Η μετάβαση προς τα Δίκτυα Νέας Γενιάς θα έχει επίπτωση όχι μόνο στο μοντέλο παροχής υπηρεσιών που γνωρίζουμε σήμερα και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις και άλλοι κλάδοι, αλλά κυρίως στον τρόπο που διεξάγονται οι καθημερινές προσωπικές επικοινωνίες. Τα Δίκτυα Επόμενης Γενιάς αναμένεται να διευκολύνουν αποτελεσματικά τις ηλεκτρονικές εμπορικές και επιχειρησιακές δοσοληψίες σε σχέση με τα δίκτυα PSTN (Public Switched Telephone Networks) που υπάρχουν μέχρι σήμερα και αναμένεται να δώσουν άλλη ώθηση στο ηλεκτρονικό εμπόριο, καθώς θα είναι πλέον δυνατή η προσφορά πιο ευέλικτων και εξατομικευμένων υπηρεσιών προς τον πελάτη

20 Next Generation Network Services Εικόνα 3: Χαρακτηριστικά ενός ιδανικού δικτύου νέας γενιάς (Πηγή: Cisco Systems) 1.1 Ορισμός και χαρακτηριστικά ενός Δικτύου Νέας Γενιάς Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει ένας ενιαίος και κοινά αποδεκτός ορισμός για τα Δίκτυα Νέας Γενιάς. Κάθε οργανισμός που ασχολήθηκε με το θέμα έχει δώσει έναν αρκετά ευρύ ορισμό και έχει προσπαθήσει να καθορίσει τα βασικά χαρακτηριστικά των νέων αυτών δικτύων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικότεροι εκ των ορισμών αυτών. Η ITU-T (ITU Telecommunication Standardization Sector), δηλαδή ο οργανισμός προτυποποίησης των τηλεπικοινωνιών της ITU (International Telecommunication Union), που είναι η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών (η αρμόδια υπηρεσία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για θέματα τηλεπικοινωνιών), έχει συντάξει μια Ομάδα Μελέτης (Study Group 13) η οποία ασχολείται αποκλειστικά με το θέμα των Δικτύων Νέας Γενιάς. Στην οδηγία της (Recommendation) που εξέδωσε τον 12/2004 υπ αριθμόν Υ.2001 General overview of NGN συμπεριέλαβε τον ακόλουθο ορισμό: «Ένα Δίκτυο Νέας Γενιάς (NGN) είναι ένα δίκτυο που βασίζεται στη μεταγωγή πακέτων (packet-based network) και το οποίο είναι σε θέση να παρέχει τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στους χρήστες και έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί πολλαπλές ευρυζωνικές τεχνολογίες μετάδοσης, ποιοτικών υπηρεσιών (QoS-enabled) στις οποίες οι λειτουργίες που σχετίζονται με τις υπηρεσίες είναι ανεξάρτητες από τις τεχνολογίες τις σχετιζόμενες με τη μετάδοση. Δίνει τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης των χρηστών στα δίκτυα και στους ανταγωνιζόμενους παρόχους υπηρεσιών καθώς και

21 στις υπηρεσίες της επιλογής τους. Υποστηρίζει τη γενική κινητικότητα που επιτρέπει τη συνεχή και απανταχού παροχή υπηρεσιών προς τους χρήστες». [2] Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων (European Telecommunications Standards Institute - ETSI), που είναι ένας ανεξάρτητος οργανισμός παραγωγής προτύπων για τον ευρωπαϊκό χώρο και όχι μόνο, έχει συντάξει μια ομάδα για τη μελέτη των Δικτύων Νέας Γενιάς την NGN-SG (Next Generation Networks Starter Group) η οποία κατέληξε στον καθορισμό των βασικών χαρακτηριστικών ενός Δικτύου Νέας Γενιάς. Αυτά συνοψίζονται στα ακόλουθα: Το βασικό χαρακτηριστικό των Δικτύων Νέας Γενιάς είναι η αποσύνδεση των υπηρεσιών και των δικτύων, αφήνοντας τα να προσφέρονται και να αναπτύσσονται ξεχωριστά (ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ λειτουργιών υπηρεσιών και μεταφοράς). Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς θα πρέπει να παρέχουν τις δυνατότητες (υποδομή, πρωτόκολλα, κτλ.) μέσω των οποίων να είναι δυνατή η δημιουργία, η χρήση και ο έλεγχος κάθε είδους υπηρεσίας με τη χρήση APIs (Application Programming Interfaces). Αυτό περιλαμβάνει υπηρεσίες (υπάρχουσες ή μη) που χρησιμοποιούν κάθε είδους μέσα, ακουστικά, οπτικά, οπτικοακουστικά και κάθε είδους κωδικοποίηση. Στα Δίκτυα Νέας Γενιάς οι λειτουργικές οντότητες που ελέγχουν την πολιτική, τη συνεδρία, τα μέσα, τους πόρους, την παροχή υπηρεσιών, την ασφάλεια κτλ θα μπορεί να είναι κατανεμημένες σε όλη τη δικτυακή υποδομή τόσο στη νέα όσο και στην προϋπάρχουσα. Η διασύνδεση μεταξύ των Δικτύων Νέας Γενιάς και των υπαρχόντων δικτύων όπως το PSTN, το ISDN και το GSM θα γίνεται μέσω δικτυακών πυλών (Gateways). Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς θα υποστηρίζουν τόσο υπάρχουσες όσο και νέες "NGN aware" τερματικές συσκευές. Η Ποιότητα Υπηρεσιών (QoS Quality Of Service) για φωνητικές υπηρεσίες πραγματικού χρόνου (εγγυημένο εύρος ζώνης, εγγυημένες καθυστερήσεις, εγγυημένες απώλειες πακέτων) είναι ένα ζήτημα κλειδί το οποίο και πρέπει να λυθεί. Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς θα χρειαστούν ισχυρούς μηχανισμούς ασφαλείας για την προστασία ευαίσθητων πληροφοριών και για την προστασία από τη δόλια χρήση των υπηρεσιών. Η CITEL (Inter-American Telecommunication Commission) σε ένα τεχνικό εγχειρίδιο (technical notebook) που εξέδωσε το Σεπτέμβριο του 2006 με τίτλο NEXT GENERATION NETWORKS Standards Overview έδωσε τον παρακάτω ορισμό: [2] ITU-T Recommendation Y.2001, General Overview of NGN, ITU-T,

22 «Τα δίκτυα επόμενης γενεάς (NGN) είναι ενοποιημένα πολλαπλών υπηρεσιών δίκτυα φωνής και δεδομένων που λειτουργούν σε ένα ελεύθερο ανταγωνιστικό περιβάλλον πολλών κατασκευαστών (multi-vendor). Τα NGNs απαιτούν μια αρχιτεκτονική που παρέχει την πλήρη ενοποίηση νέων και παραδοσιακών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στα δίκτυα μεταφοράς πακέτων υψηλής ταχύτητας, που αλληλεπιδρούν μεταξύ πελατών ετερογενών δυνατοτήτων». [3] Από όλους τους παραπάνω ορισμούς προκύπτουν τα βασικά χαρακτηριστικά τα οποία θα χαρακτηρίζουν τα Δίκτυα Νέας Γενιάς που συνοψίζονται ως εξής: Είναι Δίκτυα μεταγωγής πακέτων Οι περισσότεροι ειδικοί προβλέπουν ότι τα Δίκτυα Νέας Γενιάς θα είναι δίκτυα που θα παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες βασιζόμενα στην μεταγωγή πακέτων, με επικρατέστερη την τεχνολογία IP, και ειδικότερα το IPv6, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα αποκλείεται το ΑΤΜ. Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς ως ενοποιημένα IP δίκτυα για ενσύρματες και ασύρματες επικοινωνίες θα είναι σε θέση εν τέλει να χειρίζονται κάθε τύπου κυκλοφορία ή εφαρμογή μέσω ενός δικτύου μεταγωγής πακέτων. Παρέχουν διαχωρισμό μεταξύ των υπηρεσιών εφαρμογών από τα δίκτυα μεταφοράς Στα υπάρχοντα δίκτυα, οι εφαρμογές είναι ενωμένες καθέτως με το επίπεδο μεταφοράς και κάποια δίκτυα είναι αποκλειστικά αφιερωμένα σε συγκεκριμένες εφαρμογές. Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς παρέχουν μια ανοιχτή αρχιτεκτονική αποσυνδέοντας τις εφαρμογές από τα δίκτυα αφήνοντας τα να προσφέρονται ξεχωριστά. Είναι Ενοποιημένα δίκτυα («όλα σε ένα all in one») Μέχρι σήμερα υπήρχαν ξεχωριστά δίκτυα τα οποία παρείχαν υπηρεσίες φωνής, δεδομένων, τηλεόραση κτλ κάθε ένα από τα οποία χρησιμοποιούσε διαφορετικές συσκευές πρόσβασης. Τα Δίκτυα Νέας Γενιάς δίνουν τη δυνατότητα σε όλες αυτές τις υπηρεσίες να μετατρέπονται σε πακέτα και να παρέχονται ταυτοχρόνως. Η διασύνδεση μεταξύ των Δικτύων Νέας Γενιάς και των ήδη υπαρχόντων δικτύων όπως το PSTN, ISDN, τα δίκτυα ψηφιακής τηλεόρασης και τα ασύρματα δίκτυα μπορεί να γίνει μέσω δικτυακών πυλών. Είναι Δίκτυο πλήρης κάλυψης Τα NGNs θα απελευθερώσουν πλήρως την κινητικότητα επιτρέποντας στους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε κάθε είδους εφαρμογή, στο ίδιο επίπεδο ποιότητας, σε σχεδόν οποιαδήποτε γεωγραφική θέση. Υπηρεσίες πλοήγησης και υπηρεσίες ενήμερες ως προς τη θέση (location-aware) θα επιτρέψουν την κάλυψη των μεταφορικών, επιχειρηματικών και ψυχαγωγικών αναγκών του χρήστη σε οποιαδήποτε τοποθεσία. [3] CITEL, September 2006, Technicall Notebook: NEXT GENERATION NETWORKS Standards Overview

23 Υποστηρίζουν μεγάλη ποικιλία υπηρεσιών Υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, εφαρμογών και μηχανισμών που στηρίζεται στις δομικές μονάδες των υπηρεσιών (συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών πραγματικού χρόνου, υπηρεσιών ροής (streaming), υπηρεσιών μη-πραγματικού χρόνου, καθώς και υπηρεσιών πολυμέσων) Αλληλεπίδραση με τα προϋπάρχοντα Δίκτυα Η αλληλεπίδραση πραγματοποιείται μέσω ανοικτών διεπαφών Χαρακτηρίζονται από γενικευμένη κινητικότητα Το NGN θα δώσει στους χρήστες και στις συσκευές τη δυνατότητα να επικοινωνούν και να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες ανεξάρτητα από την αλλαγή της θέσης ή του τεχνικού περιβάλλοντος. Ο βαθμός διαθεσιμότητας υπηρεσιών μπορεί να εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως η ικανότητα του δικτύου πρόσβασης, το επίπεδο υπηρεσιών μεταξύ του οικιακού δικτύου του χρήστη και των επισκεπτόμενων δικτύων κ.λ.π. Η Γενικευμένη Κινητικότητα περιλαμβάνει τη δυνατότητα επικοινωνίας από διάφορες τοποθεσίες χρησιμοποιώντας ποικίλο τερματικό εξοπλισμό, με ή χωρίς συνοχή υπηρεσιών κατά τη μεταφορά ή κατά την αλλαγή μέσων πρόσβασης. Αυτό περιλαμβάνει επομένως την ανάγκης να συγκλίνουν οι μέχρι πρότινος διαχωρισμένοι κόσμοι των σταθερών και κινητών τηλεπικοινωνιών σε ένα σύνολο το οποίο θα χαρακτηρίζεται από συνοχή. Απεριόριστη πρόσβαση από τους χρήστες στους διαφορετικούς φορείς παροχής υπηρεσιών Πλήρης ευρυζωνικότητα και Ποιότητα Υπηρεσιών από άκρο σε άκρο (end-to-end QoS) Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η ποιότητα υπηρεσιών είναι κομβικής σημασίας για τα NGNs. Ιδιαίτερα όσον αφορά τις φωνητικές υπηρεσίες η ποιότητα τους θα πρέπει να είναι τουλάχιστον εφάμιλλη με αυτή που προσφέρεται σήμερα από τα υπάρχοντα τηλεφωνικά δίκτυα. Υποστήριξη πολλαπλών τεχνολογιών στο «τελευταίο μίλι» (last mile) Ως τεχνολογία τελευταίου-μιλίου χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε τεχνολογία τηλεπικοινωνιών μεταφέρει σήματα από το ευρύ δίκτυο κορμού των τηλεπικοινωνιών κατά μήκος της σχετικά μικρής απόστασης (ως εκ τούτου και η έκφραση «τελευταίο μίλι») από και προς το σπίτι ή την επιχείρηση. Με λίγα λόγια είναι η υποδομή στο επίπεδο της "γειτονιάς

24 Next Generation Network Services Εικόνα 4: Βασικά χαρακτηριστικά των ικτύων Νέας Γενιάς (Πηγή : Deutsche Telekom) 1.2 Αρχιτεκτονική των Δικτύων Νέας Γενιάς Όπως και για τον ορισμό είναι δύσκολο να βρούμε μια κοινώς αποδεκτή αρχιτεκτονική η οποία να περιγράφει τα δίκτυα νέας γενιά. Σε αυτό που φαίνεται να συμφωνούν όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί με το θέμα είναι στο διαχωρισμό μεταξύ των υπηρεσιών και της μεταφοράς. Παρακάτω θα αναφερθούν ορισμένες προτεινόμενες αρχιτεκτονικές για τα Δίκτυα Νέας Γενιάς. Πριν από αυτό όμως αξίζει να γίνει μια αναφορά ως προς τη σχέση των Δικτύων Νέας Γενιάς με το μοντέλο αναφοράς OSI. Το OSI, όπως είναι γνωστό, ορίζει 7 επίπεδα τα οποία εξυπηρετούνται από διαφορετικές υπηρεσίες, λειτουργίες και πρωτόκολλα. Από το διαχωρισμό αυτό προκύπτουν κάποιες δυσκολίες οι οποίες είναι οι εξής:[4] Ο αριθμός επιπέδων δεν θα είναι πιθανότατα 7 [4] ITU-T Recommendation Y.2011, General principles and general reference model for Next Generation Networks, ITU-T,

25 Next Generation Network Services Οι λειτουργίες κάθε επιπέδου θα είναι πιθανότατα διαφορετικές από αυτές στο OSI Κάποιες προκαθορισμένες συνθήκες και προσδιορισμοί του OSI πιθανότατα δεν θα ισχύουν Τα πρωτόκολλα που θα χρησιμοποιηθούν εν τέλει θα είναι πιθανότατα διαφορετικά Αυτό σημαίνει ότι οι λειτουργίες πιθανότατα θα διανέμονται εντελώς διαφορετικά, σε λιγότερα ή περισσότερα επίπεδα, και δε θα διαβαθμίζονται με τον ίδιο αυστηρό ιεραρχικό τρόπο που προσδιορίζει το μοντέλο OSI. Για παράδειγμα σύμφωνα με το OSI για να έχουμε μια συνδεσμοστραφή υπηρεσία μετάδοσης θα πρέπει να έχουμε ένα συνδεσμοστραφές δίκτυο. Αυτός ο κανόνας είναι εντελώς αντίθετος με τη φιλοσοφία των Δικτύων Νέας Γενιάς στα οποία θα έχουμε συνδεσμοστραφείς υπηρεσίες μετάδοσης πάνω από ασυνδεσμικά δίκτυα (μεταγωγής πακέτων). Εικόνα 5: Αρχιτεκτονική ενός δικτύου NGN (Πηγή: Devoteam Siticom) Αν και, όπως αναφέρθηκε, δεν υπάρχει κάποια ενιαία αποδεκτή αρχιτεκτονική ή αναφορά στα πρωτόκολλα που θα χρησιμοποιούν τα Δίκτυα Νέας Γενιάς, όλοι οι ερευνητές που έχουν ασχοληθεί με το ζήτημα φαίνεται να συμφωνούν πως είναι αναγκαίο η αρχιτεκτονική αυτή να βασίζεται σε ανοικτές διασυνδέσεις και πρωτόκολλα (open interfaces and protocols). Επίσης η αρχιτεκτονική αυτή θα πρέπει να είναι κατανεμημένη (distributed) ώστε να μειωθούν τα κόστη εγκατάστασης και να είναι ελαστικότερη. Στην παρακάτω εικόνα περιγράφεται η αρχιτεκτονική ενός

26 Δικτύου Νέας Γενιάς έτσι όπως την αντιλαμβάνονται και την οραματίζονται οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι με το ζήτημα φορείς (τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί, διεθνείς οργανισμοί κτλ). Όπως φαίνεται από την εικόνα 5 το επίπεδο των υπηρεσιών είναι πλήρως ανεξάρτητο από τα επίπεδα μεταφοράς και πρόσβασης στο δίκτυο. Επίσης μέσω του επιπέδου πρόσβασης και με τη χρήση δικτυακών πυλών (gateways) μπορεί οποιοδήποτε από τα ήδη υπάρχοντα δίκτυα (ασύρματα ή ενσύρματα, μεταγωγής πακέτων ή μη, κτλ.) να εξασφαλίσει την πρόσβαση του στο δίκτυο κορμού των Δικτύων Νέας Γενιάς, επιτρέποντας τη μεταφορά κάθε είδους πληροφορίας μεταξύ των διαφορετικών δικτύων. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως δεν υπάρχει ακόμα κάποιο τελικό μοντέλο αναφοράς για τα Δίκτυα Νέας Γενιάς. Οπότε, η ονοματολογία αλλά ακόμα και η διαστρωμάτωσή τους μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με το σκοπό της κάθε μελέτης και τη φιλοσοφία του εκάστοτε ερευνητή, όμως η συντριπτική πλειοψηφία αποδέχεται τη φιλοσοφία του παραπάνω μοντέλου Επίπεδο υπηρεσιών (Service Layer) Το επίπεδο αυτό αποτελείται από τον εξοπλισμό ο οποίος παρέχει τις υπηρεσίες και τις εφαρμογές στο δίκτυο. Οι υπηρεσίες θα είναι διαθέσιμες σε ολόκληρο το δίκτυο, ανεξαρτήτως της θέσης του χρήστη και θα είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ανεξάρτητες από την τεχνολογία πρόσβασης που χρησιμοποιείται. Η κατανεμημένη φύση των Δικτύων Νέας Γενιάς θα επιτρέψει την ενοποίηση του εξοπλισμού παροχής υπηρεσιών έτσι ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη αποδοτικότητα. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες θα είναι παντός τύπου (φωνής, δεδομένων, πολυμέσων κτλ) Επίπεδο ελέγχου ή διαχείρισης δικτύου (Control Layer, Management Layer) Το επίπεδο αυτό αλληλεπιδρά και με τα τέσσερα λειτουργικά επίπεδα, δηλαδή όχι μόνο με τα επίπεδα πρόσβασης και μεταφοράς, αλλά και με τα υψηλότερα και είναι έτσι σε θέση να τους παρέχει πρόσβαση και να διανείμει τους πόρους του δικτύου. Λειτουργίες αυτού του επιπέδου είναι παραδείγματος χάρη η παροχή των απαραίτητων συνδέσεων, ο έλεγχος της ασφαλούς κυκλοφορίας, η εγγύηση της ποιότητας μιας υπηρεσίας, η παροχή ή και ο περιορισμός της χρήσης μιας υπηρεσίας, η αναγνώριση και η πιστοποίηση του χρήστη, η συλλογή πληροφοριών σχετικά με τη χρήση του δικτύου από τον χρήστη κτλ. Όπως φαίνεται οι λειτουργίες αυτές μπορεί να κατηγοριοποιηθούν σε δύο υποσύνολα: λειτουργίες ελέγχου που σχετίζονται με τις υπηρεσίες (και τους χρήστες τους) και υπηρεσίες ελέγχου που σχετίζονται με το δίκτυο και τις υποδομές μεταφοράς

27 Next Generation Network Services Επίπεδο μεταφοράς (Transport Layer) Το επίπεδο αυτό παρέχει τη μεταφορά και δρομολόγηση της κυκλοφορίας του δικτύου από άκρο σε άκρο. Βασίζεται σε τεχνολογία μεταγωγής πακέτων (IP ή ATM) και παρέχει πλήρη ελαστικότητα. Η επιλογή της τεχνολογίας θα υπαγορευτεί τόσο από την αγορά αλλά και από την πρόοδο της τεχνολογίας στα επόμενα χρόνια, αυτό όμως το οποίο είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί είναι η διαφάνεια και η ποιότητα των υπηρεσιών (service transparency, QoS) Επίπεδο πρόσβασης (Access Layer) Το επίπεδο αυτό παρέχει σύνδεση τόσο στα διάφορα επιμέρους δίκτυα όσο και στις συσκευές των χρηστών στο βασικό δίκτυο μεταφοράς των Δικτύων Νέας Γενιάς. Μέσω του επιπέδου αυτού παρέχεται η πρόσβαση στο δίκτυο μέσω οποιασδήποτε τεχνολογίας των υπαρχόντων δικτύων (ασύρματα, ενσύρματα, PSTN, δίκτυα μεταγωγής πακέτων κτλ.) και ουσιαστικά μέσω αυτού εξασφαλίζεται η πλήρης ενοποίηση τους.[5] Εικόνα 6: Γενικό λειτουργικό μοντέλο της ITU-T (Πηγή: ITU-T) [5] CITEL Inter-American Telecommunication Commission, P1!T-0363/04 Technical Notebook: Next Generation Networks Standards Overview, CITEL

28 Next Generation Network Services Μετά από την εξέταση του παραπάνω μοντέλου θα γίνει και μια αναφορά στο γενικό λειτουργικό μοντέλο το οποίο προτείνεται από την ITU-T στη σύστασή της Υ.2011 General principles and general reference model for Next Generation Networks το οποίο και παρουσιάζεται στην εικόνα 6. Όπως φαίνεται και από το σχήμα το βασικό χαρακτηριστικό και αυτού του μοντέλου είναι ο πλήρης διαχωρισμός μεταξύ των υπηρεσιών και της μεταφοράς. Στο μοντέλο αυτό δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη το επίπεδο πρόσβασης ενώ τα επίπεδα ελέγχου και διαχείρισης είναι χωρισμένα και ενσωματωμένα σε δύο μέρη τόσο στο επίπεδο υπηρεσιών όσο και στο επίπεδο μεταφοράς. Ουσιαστικά τόσο η επικοινωνία μεταξύ του επιπέδου υπηρεσιών και του επιπέδου μεταφοράς όσο και η σύνδεση με τους πόρους και την υποδομή του δικτύου γίνεται μέσω των λειτουργιών ελέγχου και διαχείρισης. 1.3 Λειτουργίες ελέγχου Η υποστήριξη πολυμεσικών και άλλων εφαρμογών σε συνδυασμό με τη κινητικότητα (mobility) απαιτεί πολύ καλά σχεδιασμένες λειτουργίες ελέγχου αφού οι υπηρεσίες εξαρτώνται από τον προσεκτικό εντοπισμό δικτυακών πόρων μέσω των λειτουργιών ελέγχου. Η προσεκτική ανάλυση και μελέτη σχετικά με την κλήση (invocation) μιας υπηρεσίας από τον χρήστη αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στο σχεδιασμό της αρχιτεκτονικής ενός Δικτύου Νέας Γενιάς. Κατά το κάλεσμα μιας υπηρεσίας οι λειτουργίες ελέγχου μπορούν να διακριθούν σε δύο γενικές κατηγορίες, λειτουργίες σχετιζόμενες με τον έλεγχο των υπηρεσιών (πχ πιστοποίηση χρήστη, έλεγχος πρόσβασης υπηρεσίας κτλ.) και λειτουργίες σχετιζόμενες με το δίκτυο μεταφοράς (πχ έλεγχος πρόσβασης στο δίκτυο, έλεγχος πόρων δικτύου, παροχή δυναμικής διασύνδεσης κτλ.) 1.4 Λειτουργίες Διαχείρισης Υπάρχουν κάποιες διαδικασίες οι οποίες συσχετίζονται με τη διαδικασία πρόκλησης μιας υπηρεσίας μέσω της διάδρασής τους με το δίκτυο, είτε πριν είτε μετά από την πρόκληση αυτή. Αυτές ονομάζονται συνήθως διαδικασίες διαχείρισης και χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες: - Διαχείριση σφαλμάτων (Fault Management) - Διαχείριση διαμόρφωσης (Configuration Management) - Διαχείριση λογαριασμών (Accounting Management) - Διαχείριση απόδοσης (Performance Management) - Διαχείριση ασφαλείας (Security Management)

29 Next Generation Network Services Τέλος όσον αφορά τους πόρους του δικτύου αυτοί θα πρέπει να είναι ξεχωριστά τόσο από τις λειτουργίες όσο και από τις υπηρεσίες. Στους πόρους εμπεριέχονται τόσο το δικτυακό υλικό απαραίτητο για τη μεταφορά (πχ δρομολογητές, διακόπτες, ζεύξεις κτλ) καθώς και πόροι αποθήκευσης και επεξεργασίας πάνω στους οποίους μπορούν να τρέχουν οι υπηρεσίες. 1.5 Παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη των ικτύων Νέας Γενιάς Οι παράγοντες που έχουν επηρεάσει και οδηγούν την ανάπτυξη των Δικτύων Νέας Γενιάς μπορούν να χωριστούν σε 3 βασικές κατηγορίες[6] Στις δομικές αλλαγές που έχουν γίνει στην αγορά των τηλεπικοινωνιών - Μείωση στα κέρδη το PSTN - Αυξημένος ανταγωνισμός, ιδιωτικοποιήσεις - Απελευθέρωση αγορών - Παγκοσμιοποίηση Στις αλλαγές στις προσφερόμενες υπηρεσίες και στις ανάγκες των χρηστών - Μεγάλη διάδοση του ευρυζωνικού Internet - VoIP - Κινητή τηλεφωνία, 3G, WLAN κτλ - Ψηφιακή τηλεόραση Στην πρόοδο της τεχνολογίας - IPv6 - Ψηφιοποίηση - Οπτικές ίνες - Ποιότητα υπηρεσιών [6] Working Party on Telecommunication and Information Services Policies, Next Generation Network Development in OECD Countries, OECD

30 Next Generation Network Services 1.6 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΟΣ NGN Μαζί με τον παραδοσιακό εξοπλισμό φωνής και δεδομένων, η αρχιτεκτονική NGN περιέχει συγκεντρωτικούς τύπους εξοπλισμού δικτύων όπως τους Ελεγκτές συνόδου/κλήσης - Session/Call Controllers, τις Πύλες Μέσων Media Gateways, τις Πύλες Σηματοδοσίας Signalling Gateways, τους Κεντρικούς Υπολογιστές - Feature Servers, τους Κεντρικούς Υπολογιστές Εφαρμογής- Application Servers, τους Κεντρικούς Υπολογιστές μέσων - Media Servers και τους Διοικητικούς Κεντρικούς Υπολογιστές - Management Servers. Οι βασικές τεχνολογίες περιλαμβάνουν: την τεχνολογία μετάδοσης πακέτων, το πρωτόκολλο ελέγχου διαχείρισης κυκλοφορίας (traffic engineering control protocol), την τεχνολογία που εξασφαλίζει την ποιότητα υπηρεσίας όπως η MPLS (Multi Protocol Label Switching - Μεταγωγή Ετικέτας Πολλαπλών Πρωτόκολλων, τεχνολογία προώθησης πακέτων που κάνει χρήση ετικετών (labels) για να αποφασίσει που θα προωθήσει τα εισερχόμενα πακέτα), η πολυμερής τεχνολογία τηλεπικοινωνιών (multi-party telecommunications technology) όπως η πολυδιανομή (multicasting-διανομή που απευθύνεται σε πολλούς παραλήπτες/ομάδες παραληπτών) σε πραγματικό χρόνο, η τεχνολογία ελέγχου συνόδου, κ.λπ Softswitch - Διακόπτης Λογισμικού: Ο Διακόπτης Λογισμικού, ο οποίος αποκαλείτε επίσης και ελεγκτής σύνοδου/κλήσης (Session/Call Controller), είναι ένα από τα κυρίαρχα τμήματα των NGN καθώς ελέγχει τους διάφορους τύπους εφαρμογών (φωνής και άλλων προστιθεμένης αξίας γνωρισμάτων - value-added features). Ο Διακόπτης Λογισμικού είναι μια συσκευή ελέγχου βασισμένη στο λογισμικό που παρέχει έλεγχο κλήσεων κατά την αλληλεπίδραση μεταξύ των πρωτοκόλλων των NGN όπως τα MGCP (Media Gateway Control Protocol), SIP (Session Initiation Protocol -πρωτόκολλο έναρξης συνόδου), H.323 και των παραδοσιακών πρωτοκόλλων τηλεφωνίας όπως τα ISDN και SS7. Αλληλεπιδρά επίσης με τους κεντρικούς υπολογιστές εφαρμογής (Application Servers) για να παρέχει τις εφαρμογές/ λειτουργίες που δεν φιλοξενούνται άμεσα στον softswitch. Ένας από τους ρόλους ενός διακόπτη λογισμικού, είναι και η διασύνδεση στο PSTN, η οποία πραγματοποιείται με την αλληλεπίδραση των συστημάτων σηματοδοσίας Gateway - Πύλη Δικτύου: Η δικτυακή πύλη είναι ένα σημείο του δικτύου το οποίο ενεργεί ως είσοδος σε ένα άλλο δίκτυο. Για την αλληλεπίδραση με άλλα δίκτυα, υπάρχουν τρία είδη δικτυακών πυλών που είναι: η Πύλη Ζεύξεων Trunking Gateway, η Πύλη

31 Next Generation Network Services Πρόσβασης Access Gateway και η Πύλη Σηματοδοσίας Signaling Gateway, οι οποίες βρίσκονται στο δίκτυο του φορέα παροχής υπηρεσιών.[7] Η Πύλη Ζεύξεων είναι υπεύθυνη για την αλλαγή κωδικοποίησης (transcoding) από το δίκτυο IP σε ένα δίκτυο PSTN το οποίο βασίζεται στην πολύπλεξη με διαίρεση χρόνου (TDM-based PSTN), ενώ η Πύλη Πρόσβασης παρέχει την υποστήριξη για τα τηλέφωνα του δικτύου PSTN. Η Πύλη Σηματοδοσίας ενεργεί ως πύλη μεταξύ της σηματοδότησης των αντιπροσώπων κλήσης (Call Agent) και του δικτύου PSTN που βασίζεται στο σύστημα σηματοδοσίας SS7 (SS7-based PSTN) Application Server Κεντρικός Υπολογιστής Εφαρμογής: Ο κεντρικός υπολογιστής εφαρμογής βρίσκεται στο δίκτυο του φορέα παροχής υπηρεσιών και παρέχει τη λογική και την εκτέλεση των υπηρεσιών για τις εφαρμογές ή τις υπηρεσίες που δεν φιλοξενούνται άμεσα στους softswitches. Αντιπροσωπευτικά, ο Διακόπτης Λογισμικού καθοδηγεί τις κλήσεις στον κατάλληλο κεντρικό υπολογιστή εφαρμογής όταν καλείται μια εφαρμογή. Επιπλέον, ο μεσίτης υπηρεσιών (service broker) βρίσκεται στην άκρη του δικτύου του φορέα παροχής υπηρεσιών και παρέχει τη διανομή υπηρεσιών, το συντονισμό, και τον έλεγχο μεταξύ των κεντρικών υπολογιστών εφαρμογής και διακοπτών λογισμικού. 1.7 Μετάβαση σε Δίκτυα Νέας Γενιάς Η μετάβαση από τα παραδοσιακά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα προς τα Δίκτυα Νέας γενιάς είναι πιθανότερο να πραγματοποιηθεί ως μία εξέλιξη των υπαρχόντων δικτύων παρά ως μια πλήρη αντικατάστασή τους. Οι τηλεπικοινωνιακοί φορείς έχουν επενδύσει μεγάλα κεφάλαια στα ήδη υπάρχοντα δίκτυά τους και όπως είναι φυσικό είναι διστακτικοί στο να μεταβούν σε κάποια τεχνολογία για την οποία δε γνωρίζουν πολλά αλλά δεν έχουν και το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Έτσι υβριδικά δίκτυα έχουν αρχίζει ήδη να παρουσιάζονται και θα συνεχίζουν να αναπτύσσονται μέχρι την τελική μετάβαση σε πραγματικά ενοποιημένα δίκτυα μεταγωγής πακέτων που παρέχουν όλες τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Ένα τέτοιο παράδειγμα δημιουργίας υβριδικού δικτύου περιγράφεται παρακάτω από την Eircom, μια εταιρία τηλεπικοινωνιών της Ιρλανδίας: 1) Εγκατάσταση ΙΡ δρομολογητών στο δίκτυο κορμού: Σε αυτό το στάδιο παρέχονται διαφορετικές υπηρεσίες στους πελάτες: εγγυημένης [7] Paul Drew, Chris Gallon, Next-Generation VoIP Network Architecture, presented in Multiservice Switching Forum, March

32 ποιότητας βασιζόμενες στο δίκτυο ΑΤΜ και χαμηλότερης ποιότητας υπηρεσίες αλλά φθηνότερες βασιζόμενες στο δίκτυο ΙΡ. 2) Εξέλιξη των κόμβων κορμού σε υβριδικούς ΑΤΜ/ΙΡ: Η ανάπτυξη των υβριδικών κόμβων γίνεται με τη χρήση του πρωτοκόλλου MPLS (Multi-Protocol Label Switching) για το ΙΡ. Η τεχνολογία αυτή προσθέτει ταμπέλες (labels) στην κεφαλίδα του ΙΡ ώστε να διευκολύνει τη δρομολόγηση. Αυτή είναι μια καλή μέθοδος για τη μεταφορά ΙΡ πακέτων πάνω από ΑΤΜ και επιτρέπει επίσης την υποστήριξη Ποιότητας Υπηρεσία (QoS) στο ΙΡ. Το υβριδικό αυτό ΙΡ/ΑΤΜ δίκτυο αναφέρεται ως δίκτυο βασισμένο σε MPLS (MPLS based). Ο τρόπος μετάβασης για το τηλεφωνικό δίκτυο δεν είναι ακόμα αρκετά σαφής. Η γενική στρατηγική είναι να μετατραπούν κάποιοι από τους μεταγωγείς του PSTN σε πύλες προς το δίκτυο κορμού. Ένα άλλο σενάριο είναι η ταυτόχρονη λειτουργία του παλιού δικτύου με το δίκτυο νέας γενιάς. Το υπάρχον δίκτυο PSTN εξακολουθεί για ένα διάστημα να είναι ο βασικός πάροχος φωνητικών υπηρεσιών ενώ οι υπηρεσίες του δικτύου νέας γενιάς προσφέρονται σε όσες επιχειρήσεις και όσους καταναλωτές έχουν τον απαραίτητο εξοπλισμό και απαιτούν (πληρώνουν) τις υπηρεσίες αυτές. Το ανερχόμενο δίκτυο νέας γενιάς θα επικαλύψει και θα αντικαταστήσει το παλαιότερο καθώς ολοένα και περισσότεροι χρήστες θα το χρησιμοποιούν, σύμφωνα δηλαδή με τους νόμους της αγοράς. Εικόνα 7: Μετάβαση προς ένα δίκτυο νέας γενιάς (Πηγή : Deutsche Telekom)

33 Next Generation Network Services Η μετάβαση των υπαρχόντων δικτύων σε NGN, εξαρτάται από το υπόβαθρο και τον εξοπλισμό που διαθέτει το κάθε δίκτυο και ο κάθε τηλεπικοινωνιακός φορέας.[8] Όσον αφορά τους τηλεφωνικούς οργανισμούς θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι μεγάλες επενδύσεις που έχουν γίνει για την κατασκευή του τηλεφωνικού δικτύου. Επίσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι προσφερόμενες υπηρεσίες με την χρησιμοποίηση της νέας τεχνολογίας να μην είναι κατώτερης ποιότητας από τις ήδη υπάρχουσες. Για τους παρόχους δικτύων δεδομένων τα πράγματα είναι κάπως πιο απλά καθώς αυτό που χρειάζεται είναι να απλοποιήσουν το υπάρχον δίκτυο τους καθώς και να προσθέσουν τον απαραίτητο εξοπλισμό που θα επιτρέπει την παροχή ενοποιημένων υπηρεσιών και σε πραγματικό χρόνο. Η μετατροπή των δικτύων δεδομένων θα μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη μετάβαση στο IPv6. Η μετατροπή των δικτύων κινητής τηλεφωνίας έχει ουσιαστικά ήδη ξεκινήσει με την μετάβαση στα δίκτυα τρίτης γενιάς (3G) τα οποία εμπεριέχουν την χρησιμοποίηση μεταγωγής πακέτων στο δίκτυο κορμού το οποίο και θα εξελιχθεί σε ένα πλήρες ΙΡ δίκτυο (all-ip network). Τα δίκτυα αναμετάδοσης (broadcasting) αναβαθμίζονται επίσης ούτως ώστε να είναι σε θέση να παρέχουν επικοινωνίες ένα προς ένα (one-to-one communications). Εικόνα 8: Προοπτική των NGN και τεχνολογίες (Πηγή : Devoteam Siticom) Γενικά η στρατηγική μετάβασης για όλου τους εμπλεκόμενους φορείς περιλαμβάνει τα παρακάτω βασικότερα στοιχεία: Να μειωθούν, κατά το δυνατόν, τα κόστη συντήρησης και εξοπλισμού του δικτύου [8] Devoteam Siticom, Regulatory implications of the introduction of next generation networks and other new developments in electronic communications, ECSC EC EAEC,

34 Next Generation Network Services Να γίνει βέλτιστη χρήση των πόρων που δαπανήθηκαν σε νέες τεχνολογίες Να υπάρχει μέγιστη επαναχρησιμοποίηση των ήδη υπαρχόντων υποδομών Να επιτρέπει την παροχή νέων βελτιωμένων υπηρεσιών έτσι ώστε να υπάρχει μια νέα πηγή εσόδων Να επιτυγχάνεται ένα επίπεδο ποιότητας υπηρεσιών τουλάχιστον ίδιο με του υπάρχοντος δικτύου Να διατηρούνται οι δυνατότητες των Δικτύων Νέας Γενιάς για παροχή υπηρεσιών και ανοιχτή αρχιτεκτονική δικτύου 1.8 Προκλήσεις και περιορισμοί στην ανάπτυξη Δικτύων Νέας Γενιάς Οι προκλήσεις στην ανάπτυξη των Δικτύων μπορούν να χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες: οικονομικές και επιχειρηματικές προκλήσεις και τεχνικές προκλήσεις Οικονομικές προκλήσεις Οικονομικές δυσκολίες των τηλεπικοινωνιακών φορέων. Δεδομένου των σημαντικών κεφαλαίων που απαιτούνται για τη μετατροπή των υπαρχόντων δικτύων σε NGN, καθώς και των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν αρκετές εταιρίες του κλάδου, κάποιες από αυτές μπορεί να παρουσιαστούν ιδιαίτερα διστακτικές στο να επενδύσουν μεγάλα κεφάλαια σε νέο εξοπλισμό. Αβεβαιότητα για το επιχειρηματικό μοντέλο. Παρότι κατασκευάζονται κάποια επιχειρηματικά μοντέλα και επιλογές εξοπλισμού, η ανάπτυξη των Δικτύων Νέας Γενιάς βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Ακόμα δεν είναι τόσο ξεκάθαρο προς τα πού και πως θα γίνει η ανάπτυξη των Δικτύων Νέας Γενιάς και έτσι πολλές εταιρίες διστάζουν να επενδύσουν. Αυτές οι εταιρίες χρειάζονται κάποιες περισσότερες διαβεβαιώσεις ως προς την αποδοτικότητα που προκύπτει από τις υπηρεσίες και τις εφαρμογές των NGN. Ανοιχτή πρόσβαση των υπηρεσιών σε τρίτους προμηθευτές Στο περιβάλλον ανοιχτού δικτύου των NGN, η δυνατότητα πρόσβασης τρίτων προμηθευτών διεγείρει κάποιες οικονομικές και τεχνικές ανησυχίες. Γ ια παράδειγμα η αναδιανομή των εσόδων μπορεί να αποδειχτεί προβληματική. Επιπλέον θα πρέπει να

35 βρεθούν κατάλληλοι τρόποι τιμολόγησης και χρέωσης για τις καινούργιες και τις ενοποιημένες υπηρεσίες που θα παρέχουν τα Δίκτυα Νέας Γενιάς Τεχνικές προκλήσεις Ποιότητα υπηρεσιών από άκρο σε άκρο (end-to-end QoS) Όπως έχει αναφερθεί επανειλημμένα η ποιότητα υπηρεσιών είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα για την ανάπτυξη των NGN. Υπάρχουν ανησυχίες ως προς το κατά πόσο τα σημερινά δίκτυα ΙΡ μπορούν να ικανοποιήσουν την ανάγκη των χρηστών σε ποιότητα υπηρεσιών. Κάποια από τα δίκτυα ΙΡ δεν είναι σε θέση να εγγυηθούν ως προς την εξασφάλιση του επιθυμητού επιπέδου ποιότητας. Για να μετατραπεί το δίκτυο PSTN σε ΙΡ θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες διασφαλίσεις ως προς το ότι θα είναι συνεχώς αξιόπιστο. Επίσης η φύση των NGN είναι τέτοια που τα αναγκάζει να παρέχουν πολλές υπηρεσίες οι οποίες θα έχουν προφανώς διαφορετικές απαιτήσεις ποιότητας όπως και εύρους ζώνης. Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε τη διαφοροποίηση διαφόρων υπηρεσιών ως προς τις απαιτήσεις τους σε απώλειες πακέτων και καθυστέρηση. Εικόνα 9: Απαιτήσεις διαφόρων υπηρεσιών σε 2 στοιχεία QoS (Πηγή : WIK Consult) Τα πράγματα μπλέκουν ακόμα περισσότερο αν αναλογιστούμε ότι στα NGN δεν θα παρέχονται μόνο πολλές υπηρεσίες αλλά θα συνδέονται και πολλά ετερογενή δίκτυα. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει μια συμφωνία μεταξύ των διαφόρων

36 συστημάτων ως προς την κάθε ροή πληροφοριών. Επιπλέον η ποιότητα πρόσβασης ορισμένων χρηστών δεν επαρκεί ώστε να τους προσφέρει ικανοποιητικά όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες, πράγμα που μπορεί να λυθεί με την μεγαλύτερη εξάπλωση των ευρυζωνικών υπηρεσιών και κάποιων άλλων δυνατοτήτων που πιθανώς στερούνται. Βεβαίως τα απαιτούμενα πρωτόκολλα για την παροχή συνδέσεων με επαρκή προσφορά ποιότητας υπηρεσιών υπάρχουν και συνεχώς βελτιώνονται, αλλά θα πρέπει να γίνει μια προσεκτική μελέτη ως προς τις απαιτήσεις ποιότητας σε κάθε υπηρεσία, δίκτυο, επίπεδο και τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Διαχείριση δικτυακών συμφορήσεων (Congestion Management) Η διαχείριση της συμφόρησης στα NGN είναι μια ακόμα πρόκληση. Για την αντιμετώπιση τους χρειάζονται τόσο κάποιες οικονομικές λύσεις όσο και η ανάλογη τεχνολογική εξέλιξη. Ιδιαίτερα στα NGN όπου θα υποστηρίζονται υπηρεσίες που χρειάζονται μεγάλο και μεταβλητό εύρος ζώνης, είναι σημαντικό να βρεθεί ένας καλός μηχανισμός αποφυγής συμφορήσεων. Έτσι μια καλή λύση είναι όπου δεν επαρκεί η δυναμικότητα του δικτύου για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς όλους τους χρήστες να μπαίνουν κάποιοι οικονομικοί φραγή με τη μορφή υψηλών τιμών. Έτσι με τα έσοδα αυτά μπορεί να βελτιωθεί το υπάρχον δίκτυο ώστε να είναι δυνατόν να παρέχονται σε περισσότερους οι υπηρεσίες. Επίσης μπορεί να παρέχεται διαφορετικό εύρος και ποιότητα υπηρεσιών σε διαφορετικό κόστος ανάλογα με τις ανάγκες κάθε χρήστη. Ασφάλεια Το ζήτημα της ασφάλειας είναι πολύ σημαντικό. Τα δίκτυα νέας γενιάς χρειάζονται μηχανισμούς ασφαλείας ώστε να είναι προστατευμένα από ιούς κτλ αλλά και να είναι σε θέση να προστατεύουν και τις ευαίσθητες πληροφορίες του χρήστη. Υπάρχουν διαφορετικές απαιτήσεις ασφαλείας για τα διάφορα δίκτυα που καλύπτει το NGN καθώς και για τις υπηρεσίες που προσφέρει, η ανάλυση των οποίων δεν αποτελεί αντικείμενο της συγκεκριμένης εργασίας. Διαλειτουργικότητα Η διαλειτουργικότητα αποτελεί και αυτή ένα ζήτημα για τα NGN. Καταρχήν όπως ήδη αναφέρθηκε η μετάβαση στα NGN δεν θα γίνει από τη μια μέρα στην άλλη οπότε είναι σημαντικό τα διάφορα δίκτυα να μπορούν να λειτουργούν παράλληλα. Επίσης εξίσου σημαντικό είναι να υπάρχει διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων εμπλεκομένων στο διαδίκτυο αυτό, αυτό όπως υπηρεσίες πρωτόκολλα κτλ τα οποία και πρέπει να πρωτυποποιηθούν. Κινητικότητα (Mobility) Η κινητικότητα είναι και αυτή ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για τα δίκτυα νέας γενιάς καθώς εμπλέκονται τόσο τα κινητά δίκτυα όσο όμως και τα σταθερά στα οποία ο όρος της κινητικότητας δεν είναι τόσο ξεκάθαρος. Δεν υπάρχουν ακόμα τόσο καλά standards ώστε να επιτρέπουν την κινητικότητα και την περιαγωγή μεταξύ διαφορετικού τύπου δικτύων. Συνεργασία μεταξύ των φορέων κινητής και σταθερής δικτύωσης θα βοηθούσε ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα αυτό

37 ΜΕΡΟΣ IΙ: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Γενικά Σε αυτό το μέρος θα ερευνήσουμε μερικές από τις υπηρεσίες που θα είναι παρούσες στα δίκτυα επόμενης γενιάς. Θα εξετάσουμε δηλαδή πώς οι υπάρχουσες υπηρεσίες μπορούν να εξελιχθούν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των δικτύων νέας γενεάς, με την σωστή χρήση όλων των τεχνολογιών που περιγράφουν τα NGN και θα ερευνήσουν τις αρχιτεκτονικές αυτών των νέων δικτύων. Αρχικά θα εξετάσουμε τα Έξυπνα (ευφυή) Δίκτυα IN Intelligent Networks, τα οποί αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο σε διάφορες προηγμένες υπηρεσίες στο ήδη υπάρχον μεταστρεφόμενο PSTN δίκτυο και θα εξετάσουμε το πώς οι υπάρχουσες υπηρεσίες λειτουργούν και το πώς ενδέχεται αυτές να αλλάξουν. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε τη Διαδραστική Απόκριση Φωνής (IVR-Interactive Voice Response) και πώς η IVR έχει κατορθώσει να εφευρεθεί εκ νέου σε ένα δίκτυο επόμενης γενιάς με τη χρήση VoiceXML για να ανοίξει τον μηχανισμό δέσμης ενεργειών της και τη θέση της στους ενοποιημένους κεντρικούς υπολογιστές επικοινωνιών (Unified Communications servers). Τα Κέντρα Κλήσεων Call Centers αποτελούν από καιρό τον τυποποιημένο φορέα των συγκλινουσών εφαρμογών, που γεφυρώνει τη διαίρεση μεταξύ των συστημάτων επιχειρηματικών βάσεων δεδομένων και του ευφυούς ελέγχου κλήσης. Θα εξετάσουμε την τρέχουσα αρχιτεκτονική για τα Κέντρα Κλήσεων και θα αξιώσουμε ένα μελλοντικό πλαίσιο για τις κεντρικές υπηρεσίες κλήσης χρησιμοποιώντας το Πρωτόκολλο Έναρξης Συνόδου (SIP- Session Initiation Protocol). Η αγορά των φορέων παροχής υπηρεσιών είναι αυτήν την περίοδο σε μια κατάσταση αναβρασμού, καθώς οι τωρινοί χειριστές τηλεπικοινωνιών, οι Πάροχοι Υπηρεσιών Διαδικτύου (ISPs - Internet Service Providers) και οι νεοεισερχόμενοι στον τομέα αυτό, όλοι μαζί συρρέουν για να παράσχουν στους πελάτες τις προστιθεμένης αξίας υπηρεσίες που φιλοξενούνται στα δίκτυά τους. Οι Πάροχοι Υπηρεσιών Εφαρμογής (ASPs - Application Service Providers), οι Πάροχοι Υποδομής Εφαρμογής (AIPs - Application Infrastructure Providers) και άλλοι φορείς παροχής υπηρεσιών θα αναλυθούν, έχοντας έτσι μια πρώτη εικόνα της μορφής που θα παρουσιάζει η μετέπειτα φιλοξενούμενη αρχιτεκτονική και το πώς αυτοί οι φορείς παροχής υπηρεσιών θα μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους πελάτες. Θα τα παρουσιαστούν όλα μαζί σε μια ενιαία αρχιτεκτονική που καλύπτει τη σταθερή και κινητή τηλεφωνία με όλες τις φιλοξενούμενες υπηρεσίες. Αυτό θα γίνει μέσω των πλαισίων εφαρμογής (application frameworks), ένας τομέας που είναι μεγάλου ενδιαφέροντος για την αρχιτεκτονική λογισμικού των νέων πλατφορμών υπηρεσιών

38 Next Generation Network Services 2.1 Υπηρεσίες Ευφυών Δικτύων Γενικά Το μοντέλο υπηρεσιών των Έξυπνων Δικτύων ΙΝ αποτέλεσε το πρώτο βήμα για την απελευθέρωση του ελέγχου των υπηρεσιών από τα χέρια των κατασκευαστών διακοπτών και με τον τρόπο αυτό παρουσίασε στους χειριστές τηλεπικοινωνιών ένα νέο τρόπο για να αντιληφθούν τις υπηρεσίες που ενίσχυσαν τις βασικές δυνατότητες ελέγχου κλήσεων των διακοπτών ελέγχου αποθηκευμένου προγράμματος (stored program control switches). Αυτό φυσικά δεν αποτελεί το τελευταίο στάδιο για τις πλατφόρμες βελτιωμένων υπηρεσιών. Αυτό απαιτεί ακόμα κάποιες ενέργειες όπως η απομάκρυνση του τελευταίου block στις βελτιωμένες υπηρεσίες, και η στενή σύζευξη του ελεγκτή αποθηκευμένου προγράμματος με τον ιστό (δικτυοδομή) μεταγωγής (switch fabric: έχει τη δυνατότητα να διοχετεύει υπό τον έλεγχο προγράμματος τα πακέτα που εισέρχονται σε κάθε είσοδο σε οποιαδήποτε επιθυμητή έξοδο. Δηλαδή μπορεί να αλλάζει δυναμικά τις διασυνδέσεις εισόδων / εξόδων ανάλογα µε τις επιταγές του συστήματος ελέγχου του.) για να απελευθερωθεί η πιθανότητα υπηρεσιών που θα καθοδηγούνται πλέον από λογισμικό (software driven services) στα δίκτυα πακέτων. Κάνοντας μια γρήγορη αναφορά στα όσα γνωρίζουμε για τα έξυπνα δίκτυα (INs) έχουμε τα εξής. Στηρίζονται στην αποσύζευξη κάποιων τηλεφωνικών λειτουργιών μεταγωγής από τον αποθηκευμένο ελεγκτή προγράμματος, που στην αρχιτεκτονική των IN έχει μετονομαστεί σε Σημείο Μεταγωγής Υπηρεσιών (SSP - Service Switch Point). Οι λειτουργίες που έμειναν στο SSP καλούνται (BCSM - Basic Call State Model) Βασικό Μοντέλο Κλήσεων, το οποίο περιγράφει τη συμπεριφορά των υπηρεσιών των Έξυπνων Δικτύων κατά την επεξεργασία κλήσεων. Από την άλλη οι λειτουργίες που διαχωρίστηκαν είναι ενσωματωμένες σε ένα συγκεντρωμένο περιβάλλον εκτέλεσης υπηρεσιών σαν ένα Service Independent Building Block (SIB Δοµοστοιχείο Ανεξάρτητο Υπηρεσιών) το οποίο καλείται Λειτουργία Βασικής Επεξεργασίας Κλήσης (BCP - Basic Call Processing function). Οι υπηρεσίες, που κατασκευάστηκαν από SIBs για να διαμορφώσουν ένα Πρόγραμμα Λογικής Υπηρεσιών (SLP - Service Logic Program), τρέχουν σε ένα περιβάλλον που καλείται Περιβάλλον Εκτέλεσης Λογικής Υπηρεσιών (SLEE - Service Logic Execution Environment), μέσα σε μια φυσική πλατφόρμα αποκαλούμενη Σημείο Ελέγχου Υπηρεσιών (SCP - Service Control Point). Όλη αυτή η κατανεμημένη επεξεργασία διευκολύνεται από ένα πρωτόκολλο αποκαλούμενο Σύστηµα Σηµατοδοσίας Νο 7 (SS#7 ή SS7 - Signalling System Number 7). Το πρωτόκολλο επίκλησης απομακρυσμένης μεθόδου που τρέχει πάνω από το SS7 είναι γνωστό ως Μέρος Εφαρμογής Έξυπνων Δικτύων (ΙΝΑΡ - Intelligent Network Application Part). Τα δίκτυα κινητών τηλεφώνων εκτελούν ένα πρωτόκολλο πάνω από το SS7, το οποίο ονομάζεται Κινητό Μέρος Εφαρμογής (ΜΑΡ - Mobile Application Part). Αυτό το πρωτόκολλο είναι ο συνδετικός κρίκος που επιτρέπει στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας να υποστηρίζουν συνδρομητές περιαγωγής. Ο συνδυασμός των έξυπνων δικτύων ΙΝ και των δικτύων κινητής τηλεφωνίας έρχεται να δημιουργήσει το Ασύρματο Έξυπνο Δίκτυο (WIN - Wireless Intelligent Network)

39 Next Generation Network Services Εικόνα 10: Η βάση του SS7 - Ένα εξειδικευμένο δίκτυο δεδομένων SS7 - Σύστημα Σηματοδοσίας Νο 7 Αξίζει να παρουσιαστούν συνοπτικά, στο σημείο αυτό, τα κύρια χαρακτηριστικά του SS7: Είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο σχήμα σηματοδοσίας κοινού καναλιού Χρησιμοποιείται και στο ISDN Είναι βελτιστοποιημένο για κανάλια των 64kbps Παρέχει έλεγχο κλήσης, απομακρυσμένο έλεγχο, διαχείριση και συντήρηση Αποτελεί αξιόπιστο μέσο για τη μεταφορά πληροφορίας στη σωστή σειρά χωρίς απώλειες ή διπλά αντίτυπα Κατάλληλο για λειτουργία σε αναλογικά κανάλια και σε ταχύτητες κάτω των 64kbps Χρησιμοποιείται σε σημείο προς σημείο (point-to-point) βιομηχανικές και δορυφορικές ζεύξεις Ως Σημείο Σηματοδοσίας (SP - Signaling point) ορίζεται οποιοδήποτε σημείο στο δίκτυο σηματοδοσίας είναι ικανό να χειριστεί μηνύματα ελέγχου SS7, ενώ ως Σημείο Μεταφοράς Σήματος (STP Signal Transfer Point) ορίζεται ένα σημείο σηματοδοσίας που είναι ικανό να δρομολογεί μηνύματα ελέγχου. Το Επίπεδο Ελέγχου (Control Plane) είναι υπεύθυνο για την αποκατάσταση και διαχείριση των συνδέσεων, και τέλος, όταν αποκατασταθεί μια σύνδεση, η πληροφορία μεταφέρεται από άκρο σε άκρο στο Επίπεδο Πληροφορίας (Information Plane)

40 Εικόνα 11: Σηματοδοσία SS7 και Σημεία Μεταφοράς Πλροφορίας Υπάρχουσες Υπηρεσίες και Πως Λειτουργούν Εύλογα, η πιο κοινή υπηρεσία που προσφέρεται από ένα Έξυπνο Δίκτυο ΙΝ στο δίκτυο σταθερής τηλεφωνίας είναι η Βασική Μεταφραστική Υπηρεσία Αριθμού (BΝTS - Basic Number Translation Services). Η BΝTS είναι μια μέθοδος για την επεξεργασία των στοιχείων κλήσης μεταξύ των γραφείων τηλεφωνικής μεταγωγής και ενός μακρινά τοποθετημένου συστήματος βάσεων δεδομένων, η οποία αποκαλείται Σημείο Ελέγχου Υπηρεσιών (SCP - Services Control Point), έτσι ώστε μια μεγάλη και

41 ογκώδης εφαρμογή στο SCP να μοιράζεται μεταξύ ενός πολύ μεγάλου αριθμού μεμονωμένων υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, οι τρόποι για την επίτευξη της απαραίτητης διαφοροποίησης υπηρεσιών στο SCP, πραγματοποιείται μέσω: της χρήσης ενός πολύ ισχυρού επεξεργαστή συναλλαγής, ικανού να διευθυνσιοδοτήσει ογκώδη ποσότητες μνήμης και να συναλλάσσεται με μεγάλους αριθμούς γεγονότων πραγματικού χρόνου της ανάθεσης των αναγκαίων για την υπηρεσία (service-specific) σειρών διευθυνσιοδότησης μνήμης (προσδιορίζονται κατωτέρω ως Σχέδια Αρίθμοδότησης Numbering Plans, τα οποία μπορούν να είναι είτε ανοικτά-open είτε κρυφά-private )σε μία μεγάλη μονολιθική εφαρμογή Της χρήσης της αναγκαίας για την υπηρεσία αναζήτησης κλειδιών μέσα από τα Σχέδια Αριθμοδότησης (Numbering Plans) ενός απλού εμπλουτισμένου δέντρου λογικής υπηρεσιών (service logic tree), και μιας κοινής βιβλιοθήκης αναφοράς (reference library), ικανών να τροποποιηθούν για να ταιριάξουν με τις καινούργιες ανάγκες, των μεμονωμένων υπηρεσιών και των ατομικών πελατών εντός των υπηρεσιών αυτών της ταχείας προσαρμογής της οθόνης στους τερματικούς σταθμούς των προμηθευτών υπηρεσιών για να καλύψει τις αναγκαίες για την υπηρεσία απαιτήσεις χειρισμού και τέλος Μέσω ενός πίνακας σχεδίου αρίθμησης που επιτρέπει στις υπηρεσίες που απαιτούν ταυτότητα επισκέπτη να διατηρήσουν την ακεραιότητά τους. Το αποτέλεσμα είναι μια μήτρα με όλες τις υπηρεσίες σε έναν άξονα και όλα τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα στον άλλο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Μεταφραστική Υπηρεσία Αριθμού (NTS) είναι η υπηρεσία δρομολόγησης ενός τηλεφωνήματος με έναν μη-γεωγραφικό αριθμό. Στην πραγματικότητα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν αυτές οι υπηρεσίες που δημιούργησαν την επιθυμία και την ανάγκη για Έξυπνα Δίκτυα (INs). Το πρώτο λανσάρισμα υπηρεσίας ΙΝ στις ΗΠΑ προς το τέλος της δεκαετίας του '80, ήταν από την ΑΤ&Τ. Η ΑΤ&Τ χρησιμοποίησε μια συγκεντρωμένη βάση δεδομένων που συνδέθηκε με τους τηλεφωνικούς διακόπτες μέσω του SS7 δικτύου, το οποίο επέτρεπε στις μεταγωγές να απαιτούν μετάφραση για τους αριθμούς υπηρεσιών 800- Για να καταλάβουμε πως λειτουργεί μια τέτοια υπηρεσία, αρκεί να θυμηθούμε τον τρόπο με τον οποίο το Δημόσιο Μεταστρεφόμενο Τηλεφωνικό Δίκτυο (PSTN) είναι δομημένο πάνω σε μια ιεραρχία τοπικών, διαμετακομιστικών και διεθνών κέντρων (στρώματα μεταγωγής). Αυτά τα στρώματα είναι δομημένα γύρω από το Ε.164 σχέδιο αρίθμησης με τους αριθμούς που καλούμε να έχουν τοπική, εθνική και διεθνή βαρύτητα. Έτσι παραδείγματος χάριν όταν μια νέα ακολουθία αριθμών όπως οι δωρεάν τηλεφωνικές υπηρεσίες 800- πληκτρολογείται, αυτό που υποτίθεται ότι

42 κάνει το τοπικό αρχικά τηλεφωνικό κέντρο, είναι να μη δώσει καμία εθνική ή διεθνή βαρύτητα στον αριθμό αυτό σύμφωνα πάντα με το Ε.164 σχέδιο αρίθμησης. [9] Συνοπτικά: Το Ε.164 είναι μια σύσταση της ITU-T που καθορίζει το διεθνές δημόσιο τηλεπικοινωνιακό σύστημα αρίθμησης που χρησιμοποιείται για τα PSTN και ορισμένα άλλα δίκτυα δεδομένων. Καθορίζει επίσης τη μορφή των αριθμών τηλεφώνου. Οι αριθμοί του E.164 μπορούν να έχουν μέγιστο πλήθος δεκαπέντε ψηφίων και γράφονται συνήθως με το πρόθεμα +. Για την κλήση αυτών των αριθμών από ένα κανονικό σταθερό τηλέφωνο, πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο κατάλληλος διεθνής κωδικός κλήσης. Ο τίτλος του πρωτοτύπου και της πρώτης αναθεωρημένης έκδοσης ήταν "Σχέδιο Αριθμοδότησης για την ISDN Εποχή". Ακολούθως, οι πίνακες δρομολόγησης στους διακόπτες κυκλωμάτων διαμορφώνονται για να καθοδηγήσουν την κλήση σε ένα πρόσθετο στρώμα μέσα στο δίκτυο, το στρώμα SSP. Σε μερικές εφαρμογές αυτό το στρώμα συνδυάζεται με το στρώμα διέλευσης (trunk/transit layer) ενώ σε άλλες το ανεξάρτητο τοπικό τηλεφωνικό κέντρο έχει μετατραπεί σε μεταγωγείς SSP (SSP switches: µεταγωγείς (switches) που κάνουν σύνδεση, τερματισμό, ή προωθούν κλήσεις. Ένα SSP στέλνει μηνύματα σηματοδοσίας (signaling messages) σε άλλα SSPs ώστε να στήσουν (setup), να διαχειριστούν (manage), και να απελευθερώσουν (release) τα κυκλώματα φωνής (voice circuits) που απαιτούνται για την ολοκλήρωση μιας κλήσης). Με τη χρήση ενός παραδείγματος, ας εξετάσουμε ένα στρώμα SSPs επί των τοπικών ανταλλαγών (local exchanges) που συνδυάζουν τη λειτουργικότητα των ανταλλαγών διέλευσης (transit exchanges) και των SSPs. Σε αυτήν την περίπτωση η τοπική ανταλλαγή σηματοδοτεί τον καλούμενο αριθμό μέχρι το στρώμα διέλευσης (μέσω του SS7 Integrated Services User Part - ISUP), ο συνδυασμός μεταγωγής/ssp έχει ένα σύνολο σημείων πυροδότησης (trigger point set) για τη διακοπή του βασικού λογισμικού δρομολόγησης κλήσης (BCSM). Αυτό αναγκάζει το SSP να αρχίσει έναν «διάλογο» με το SCP με την αποστολή ενός μηνύματος ΙΝΑΡ αρχικό DP (Detection Point Σημείο Ανίχνευσης) που περιέχει (μεταξύ άλλων στοιχείων) τον αριθμό από τη μεριά του καλούντος, τον καλούμενο αριθμό, ένα κλειδί υπηρεσιών (service key) για να προσδιορίσει το πρόγραμμα λογικής υπηρεσιών που θα εκτελέσει, και τον τύπο γεγονότος στο BCSM που πυροδότησε το αίτημα. Η μηχανή δρομολόγησης κλήσης στο SSP αναστέλλει έπειτα την επεξεργασία κλήσης, μπαίνοντας σε αναμονή για απάντηση από το SCP. Το SCP, χρησιμοποιώντας το κλειδί υπηρεσιών, εκτελεί το SLP που συνδέεται με εκείνο το κλειδί. Μόλις η υπηρεσία καθορίσει τον προορισμό της κλήσης, στο σενάριο της μετάφρασης του αριθμού το SLP αποκρίνεται στο αρχικός DP μήνυμα με έναν από τους δύο εξής τρόπους: Εγκαθιστά μια προσωρινή σύνδεση ETC (Establish a Temporary Connection) ή μια απλή διαδικασία CON (CONnect). Και η ETC και η CON περιέχουν τον αριθμό προορισμού με τον οποίο θα γίνει η σύνδεση. Η διαφορά μεταξύ των δύο μεθόδων σύνδεσης είναι ότι η ETC είναι ακόμα υπό τον έλεγχο του SLP και συνήθως χρησιμοποιείται για να συνδέσει προσωρινά αυτόν που [9] ITU-T Recommendation E.164, The international public telecommunication numbering plan, ITU-T, 02/

43 πραγματοποιεί την κλήση με ένα ηχογραφημένο μήνυμα ή μια αυτοματοποιημένη υπηρεσία ανακοινώσεων που τρέχει πάνω σε μια πλατφόρμα Διαδραστικής Απόκρισης Φωνής IVR (Interactive Voice Response) υπό μορφή ενός ευφυούς τερματικού ή ενός κόμβου υπηρεσιών, ενώ η μέθοδος CONnect ολοκληρώνει τη σύνδεση χωρίς περαιτέρω δράση. Πρόσθετες πληροφορίες μπορούν να ζητηθούν από το SSP υπό μορφή αναφορών (reports) όπως για παράδειγμα η χρέωση. Όταν η κλήση ολοκληρωθεί, το SSP θα στείλει στο SCP την αναφορά που απαιτείται και το SLP θα επιστρέψει σε αδρανή κατάσταση. Άλλες υπηρεσίες οι οποίες μπορούν να κάνουν χρήση αυτού του είδους ελέγχου είναι: Η τηλεψηφοφορία (Tele-voting), π.χ. όταν ένα παιχνίδι ζητά από τους θεατές να πραγματοποιήσουν μια κλήση και να καταχωρηθεί η ψήφος για κάποιον διαγωνιζόμενο. Το ΙΝ μπορεί αυτόματα να πραγματοποιεί καταμέτρηση των κλήσεων για κάποιο συγκεκριμένο νούμερο και τα αποτελέσματα να γίνονται γνωστά σε πραγματικό χρόνο. Ιδεατά Ιδιωτικά Δίκτυα (VPN - Virtual Private Networks): Σε μια πολυεθνική επιχείρηση η σύνδεση του ιδιωτικού της τηλεφωνικού δικτύου μέσω του δημόσιου τηλεφωνικού δικτύου μπορεί να μειώσει το κόστος δρομολόγησης των κλήσεων με το να μην χρειάζεται να μισθωθούν ακριβά κυκλώματα μεταξύ των περιοχών. Τα ΙΝ μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να προσθέσουν σχέδια δρομολόγησης που προσαρμόζονται στη διάρκεια της ημέρας. Ευρεία περιοχή (Centrex Wide area): Αντί μια επιχείρησης να επικοινωνεί μέσω ενός ιδιωτικού δικτύου, ο τηλεφωνικός παροχέας μπορεί να δημιουργήσει ένα δίκτυο για αυτήν, συμπεριλαμβανομένων και των μοναδικών Σχεδίων Αριθμοδότησης. Υπηρεσίες τηλεφωνίας με χρήση κάρτας: Οι περισσότερες τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο προσφέρουν υπηρεσίες τηλεφωνικών καρτών όπου ο καθένας μπορεί να τηλεφωνεί χρεώνοντας έναν ξεχωριστό λογαριασμό ανεξάρτητα από το που πραγματοποιείται η κλήση. Αυτή η υπηρεσία κατά κανόνα περιλαμβάνει την κλήση σε έναν δωρεάν αριθμό, ο οποίος αρχικά συνδέει τον καλούντα με μία ΙVR. Στη συνέχεια ο πελάτης πληκτρολογεί έναν προσωπικό κωδικό και στη συνέχεια τον αριθμό τον οποίο θέλει να καλέσει. Το σύστημα IVR στη συνέχεια δρομολογεί την κλήση. Όλο αυτό γενικά εκτελείται χρησιμοποιώντας ένα ΙΝ. Τα προπληρωμένα τηλέφωνα: Τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας έχουν κάνει επίσης εκτενή χρήση των ΙΝ για να παρέχουν προπληρωμένες κινητές υπηρεσίες. Τα προπληρωμένα τηλέφωνα επικυρώνονται από μια υπηρεσία που τρέχει πάνω σε ένα SCP. Εάν ο συνδρομητής έχει μονάδες για να πραγματοποιήσει μια κλήση, τότε η

44 Next Generation Network Services κλήση θα επιτραπεί. Οι κανόνες έχουν τεθεί έτσι ώστε να εκτρέπουν αυτόματα τις κλήσεις σε μια αυτοματοποιημένη υπηρεσία όταν οι μονάδες του συνδρομητή φθάσουν σε ένα κατώτατο όριο. Για να εκτελέσει το SLP το ρόλο του σε αυτές τις υπηρεσίες χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες μιας βάσης δεδομένων υπό τη μορφή Υπηρεσίας Σημείου Δεδομένων (SDP Service Data Point). Τo SDP περιέχει το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό στοιχείο του πελάτη που επιτρέπει σε ένα συγκεκριμένο SLP να εκτελείται για πολλές διαφορετικές περιπτώσεις πελατών. Στις πραγματικές εφαρμογές το SDP ενσωματώνεται μερικές φορές στο SCP, και δεν αποτελεί μια ξεχωριστή φυσική οντότητα Διακόπτες Λογισμικού και Διακομιστές εφαρμογής Ο όρος softswitch (Διακόπτης Λογισμικού) χρησιμοποιείται ακόμα για να περιγράψει μια πλατφόρμα ενός κεντρικού υπολογιστή (server) που είναι σε θέση να ελέγχει την τηλεφωνία και άλλες υπηρεσίες από την κατασκευή των προγραμμάτων σε ένα δίκτυο IP. Η εργασία που πραγματοποιείται στην κοινοπραξία των softswitch έχει ως στόχο να διευκρινίσει την αρχιτεκτονική και τη διαλειτουργικότητα των προϊόντων των διαφορετικών προμηθευτών softswitch. Ο όρος softswitch μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει έναν Ελεγκτή Πυλών Μέσων (MGC - Media Gateway Controller), τον Eντολοδόχο Κλήσης (Call Agent), έναν εξουσιοδοτημένο κεντρικό υπολογιστή SIP (SIP proxy server) και έναν θυρωρό Ν.323 (N.323 gatekeeper). Ο Διακόπτης Λογισμικού πηγαίνει ένα βήμα περαιτέρω από κάθε μια από αυτές τις πλατφόρμες για να ενσωματώσει ένα περιβάλλον ανάπτυξης υπηρεσιών που θα στηθεί πάνω από μια ουδέτερη πλατφόρμα προμηθευτών. Τα προϊόντα μερικών προμηθευτών έρχονται επίσης προδιαμορφωμένα για να ενσωματώσουν τα κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των διακοπτών Αποθηκευμένου Προγράμματος που υπήρχαν πριν. Ο ορισμός του Διακόπτη Λογισμικού από την Κοινοπραξία Softswitch (γνωστός και ως πράκτορας κλήσης-call agent, κεντρικός υπολογιστής κλήσης-call server ή ελεγκτής πύλης μέσων-media gateway controller) είναι μια συσκευή που παρέχει, τουλάχιστον[10]: Πληροφορίες που ελέγχουν τις υπηρεσίες σύνδεσης για μια πύλη μέσων Media Gateway ή και το τοπικό τερματικό σημείο ΙΡ την ικανότητα να επιλέγει τις διαδικασίες που μπορούν να εφαρμοστούν σε μια κλήση πληροφορίες της βάσης δεδομένων του πελάτη τη δρομολόγηση για μια κλήση μέσα στο δίκτυο, βασισμένη στη στις πληροφορίες σηματοδοσίας και στις [10] Πηγή: Softswitch Consortium presentation: Introducing the softswitch consortium

45 Next Generation Network Services την ικανότητα να μεταφέρει τον έλεγχο της κλήσης σε ένα άλλο στοιχείο δικτύου να υποστηρίξει διοικητικές λειτουργίες όπως η παροχή, ο χειρισμός σφαλμάτων, η τιμολόγηση κτλ. Εικόνα 12: Έλεγχος Αποθηκευμένου Προγράμματος και Αρχιτεκτονική Διακόπτη Λογισμικού Η εικόνα 12 επεξηγεί τις σχετικές αρχιτεκτονικές του Softswitch και του συμβατικού διακόπτη κυκλωμάτων, και δίνει έμφαση στις βασικές διαφορές/πλεονεκτήματα του Softswitch. Οι Διακόπτες Λογισμικού προορίζονται να λειτουργούν σε συντονισμό με τους διακομιστές εφαρμογών (application servers). Μια τελευταία σημείωση για τους Διακόπτες Λογισμικού είναι ότι στηρίζονται σε τυποποιημένο υλικό υπολογιστών, όπως τα συστήματα Sun Microsystems Solaris ΤΜ και Unix. Αυτό είναι μια σημαντική διαφορά όταν τους συγκρίνουμε με τους υπάρχοντες διακόπτες κυκλωμάτων και διάφορες ΙΝ SCP πλατφόρμες. Η επίπτωση αυτού είναι ότι θα έπρεπε οι υπηρεσίες που στηρίζονται στους Διακόπτες Λογισμικού να παρέχονται με χαμηλότερο κόστος από την προηγούμενη τεχνολογικά γενιά διακοπτών. Και πρέπει επίσης να είναι δυνατό να ενισχυθεί η απόδοση στις πλατφόρμες μεταπηδώντας στις επόμενες τεχνολογίες

46 2.1.4 Το Μέλλον των Ευφυών Δικτύων IN Έχουμε μέχρι τώρα αναλύσει εν συντομία τις υπηρεσίες που προσφέρονται από τα σημερινά INs, οι οποίες εφαρμόζονται στο δίκτυο μεταγωγής κυκλώματος και καλύπτουν εν ολίγοις τις νέες Softswitching πλατφόρμες που βγαίνουν στην αγορά. Ποια όμως θα είναι η αρχιτεκτονική των έξυπνων δικτύων νέας γενιάς; Ο ρόλος του SCP θα διαχωριστεί μεταξύ του Διακόπτη Λογισμικού και του Κεντρικού Υπολογιστή Εφαρμογής. Ο ρόλος του SDP αντί να υποβαθμιστεί θα μπορούσαμε να τον δούμε να επεκτείνεται σύμφωνα με την ανάγκη να μεταφραστούν τα SIP urls σε IP διευθύνσεις και την ανάγκη για αποθήκευση των πληροφοριών τοποθεσίας (location information). Ο πυρήνας λογισμικού ενός SCP, δηλαδή η λογική υπηρεσιών, έχει δημιουργηθεί αποκλειστικά πάνω στα SLEEs ενός συγκεκριμένου κατασκευαστή, καθώς οι υπηρεσίες που γράφονται για ένα SCP κάποιου κατασκευαστή δεν είναι εύκολα μεταφερόμενες σε προϊόν ενός άλλου κατασκευαστή. Αυτό έχει δημιουργήσει μια εξάρτηση με συγκεκριμένο εξοπλισμό κατασκευαστών και έχει καταστείλει εύλογα τη δημιουργική ανάπτυξη υπηρεσιών. Αυτή η κατάσταση όμως πρόκειται να αλλάξει, καθώς Διακόπτες Λογισμικού και Κεντρικοί Υπολογιστές Εφαρμογής χρησιμοποιούν κοινά πλαίσια εφαρμογής όπως Java APIs για τα ενσωματωμένα δίκτυα (JAIN) και J2EE που επιτρέπουν τη δημιουργία υπηρεσιών που βασίζονται σε ένα κοινό (ανεξάρτητο κατασκευαστών) σύνολο βιβλιοθηκών και APIs. Στο σημείο αυτό, θα περιγραφεί εν συντομία η χρήση των πρωτοκόλλων που κάθονται πάνω στο ΙΡ για τον έλεγχο των επικοινωνιών πολυμέσων. Τα πρωτόκολλα αυτά είναι και αυτά που ελέγχουν τη σύνδεση των ροών των ψηφιακών αρχείων (media streams) και κάνουν για τον κόσμο των πακέτων ότι κάνουν οι ISUP, Q.931 και DPNSS, κλπ. για τον κόσμο των κυκλωμάτων μεταγωγής. Υπάρχουν τέσσερα κύρια πρωτόκολλα ελέγχου κλήσεων: τα πρωτόκολλα ελέγχου πύλης μέσων H.248/Megaco και Media Gateway Control Protocol (MGCP), και τα peer-to-peer πρωτόκολλα SIP και N.323. Media Gateway Control Protocol Το Media Gateway Control Protocol (MGCP, RFC 2705) ακολουθεί την μεθοδολογία της μεταγωγής πακέτων. Στην ουσία αποτελείται από 3 μέρη: την Πύλη Μέσων (Media Gateway), τον Ελεγκτής Πυλών Πολυμέσων (Media Gateway Controller) και την Πύλη Σηματοδοσίας (Signalling Gateway). Έτσι διαχειρίζεται την κάθε Πύλη ξεχωριστά, αναφέροντας την κάθε επιμέρους επικοινωνία σαν MGCP master-slave επικοινωνία (εικόνα 13). O Ελεγκτής Πυλών Πολυμέσων που αναφέρεται και σαν Αντιπρόσωπος Κλήσης (Call Agent). Ο Αντιπρόσωπος Κλήσης διαχειρίζεται την σηματοδοσία ελέγχου, καθώς η Πύλη Μέσων πληροφορεί τον Αντιπρόσωπο Κλήσης για κάποιο alarm. Ο Αντιπρόσωπος Κλήσης υποδεικνύει στην πύλη Μέσων να ξεκινήσει ή να κλείσει μια επικοινωνία. Αλλά σαν βασικό μέλημα του Αντιπροσώπου Κλήσης είναι να ενημερώνει την Πύλη Μέσων να ξεκινήσει, να διακόψει ή να σταματήσει ένα RTP session. Στο δίκτυο Πολυπλεξίας Διαίρεσης Χρόνου (TDM-Time Division Multiplex

47 Next Generation Network Services network), στο Δημόσιο Μεταστρεφόμενο Τηλεφωνικό δίκτυο (PSTN - Public Switched Telephone Network) ή στο Δημοσίας Έκτασης Κινητό Δίκτυο (PLMN - Public Land Mobile Network), οι διακόπτες (switches) οργανώνονται γύρω από ένα επίπεδο διακοπτών, έναν Ελεγκτή Αποθηκευμένου Προγράμματος (SPC - Stored Program Controller) και Περιφερειακές Μονάδες Ζεύξεων (trunk peripherals). Για να γίνει χρήση των συνδέσεων ΙΡ προκειμένου να διασυνδεθούν οι συνδέσεις φωνής, Εικόνα 13: MGCP master-slave επικοινωνία δημιουργήθηκε η Αποσυντεθειμένη Αρχιτεκτονική Διακοπτών Κυκλώματος (decomposed circuit switch architecture). Η αποσυντεθειμένη αρχιτεκτονική διακοπτών κυκλωμάτων αφαιρεί την ανάγκη της ύπαρξης ζεύξης διακοπτών του διακόπτη TDM και την αντικαθιστά με ένα δίκτυο ΙΡ. Οι αρχικές περιφερειακές μονάδες ζεύξης που ολοκληρώνουν τη φωνή και τη σηματοδοσία έχουν γίνει πύλες Μέσων (MGs Media Gateways) και πύλες Σηματοδοσίας (SGs), αντίστοιχα. Η σημαντικότερη αλλαγή που παρατηρείται είναι η αποσύζευξη του SPC για να γίνει ο Ελεγκτής Πυλών (Gateway Controller). Η Εργασία Εφαρμοσμένης Μηχανικής Διαδικτύου (IETF - Internet Engineering Task Force) και ουσιαστικά το Megaco είναι το αποκορύφωμα της δουλειάς της IETF που ασχολήθηκε με το Media Gateway COntrol - MEGACo. To MGCP ήταν η προηγούμενη εισήγηση πρωτοκόλλου και ενσωματώνει την εργασία για το Πρωτόκολλο Διαδικτύου Ελέγχου Συσκευών (IPDC - Internet Protocol Device Control) και το Απλό Πρωτόκολλο Ελέγχου Πύλης (SGCP - Simple Gateway Control Protocol). Το κύριο κοινό χαρακτηριστικό και για τα δύο είναι ότι έχουν σχεδιαστεί ως εσωτερικά πρωτόκολλα, δηλ. λειτουργούν μόνο μέσα στα όρια της λογικής, πύλη voice over ΙΡ (VoIP). Τα πρωτόκολλα ελέγχου πύλης μέσων είναι ουσιαστικά αυτά τα ποια καθιστούν πραγματοποιήσιμη την Αποσυντεθειμένη Αρχιτεκτονική. Το δύο πρωτόκολλα MGCP και Megaco έχουν αναπτυχθεί μέσα στην Ομάδα

48 Next Generation Network Services Σε έναν διακόπτη κυκλώματος, το SPC συνδέεται με έναν εσωτερικό Δίαυλο Ελέγχου (Control Bus) που διασυνδέεται με τις περιφερειακές μονάδες ζεύξης και επιπέδου διακοπτών, από τη στιγμή που διακόπτης κυκλώματος αποσυντεθεί στα επιμέρους στοιχεία του, ο Δίαυλος Ελέγχου πρέπει να επεκταθεί ούτως ώστε να συνεχίσει να ελέγχει τις περιφερειακές μονάδες. Ο Δίαυλος Ελέγχου που είχε τον έλεγχο των περιφερειακών μονάδων έχει αντικατασταθεί από τα πρωτόκολλα ελέγχου πύλης μέσων. Το σχήμα 14 αντιπροσωπεύει αυτήν την λογική αποσύνθεσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ το διάγραμμα απεικονίζει τα SGs και MGs ως ξεχωριστές οντότητες, στις πραγματικές εφαρμογές μπορούν πραγματικά να βρίσκονται στο ίδιο υλικό κομμάτι, αυτή που διαχωρίζεται είναι η λογική τους λειτουργία. Εικόνα 14: Αποσυντεθημένη SSP αρχιτεκτονική Η Εξέλιξη του SSP Όπως ξέρουμε το SSP δεν θα είναι πλέον το ίδιο με αυτό των INs. Το μεταβατικό SSP νέας γενιάς θα ακολουθήσει την Αποσυντεθειμένη SSP Αρχιτεκτονική (Media Gateway Control MEGACO, Signalling Gateway και Media Gateway controller). Η πιο μακροπρόθεσμη προοπτική προβλέπει το μονολιθικό διακόπτη κυκλώματος SSP να μετατρέπεται σε αρχιτεκτονική βασισμένη σε Διακόπτες Λογισμικού. Η εικόνα 14 δείχνει πώς το SSP θα μετατραπεί σε αρχιτεκτονική Megaco. Ο Ελεγκτής Ενταμιευμένου Προγράμματος που περιέχει το BCSM θα τοποθετηθεί σε ένα MGC, οι περιφερειακές μονάδες για τις ροές Πολυπλεξίας Διαίρεσης Χρόνου (TDM),

49 τοποθετούνται στις Πύλες Μέσων (Media Gateways) και η σηματοδοσία SS7 θα τερματίζεται στις Πύλες Σηματοδοσίας (Signaling Gateways). Αυτή η αρχιτεκτονική αντιπροσωπεύει το μεταβατικό σκαλοπάτι που θα επιτρέψει σε αυτούς που θα υιοθετήσουν νωρίς την τεχνολογία δικτύων νέας γενιάς, να εφαρμόσουν την υπάρχουσα λειτουργικότητα διακοπτών, εκμεταλλευόμενοι όμως το IP trunking φωνής και δεδομένων εσωτερικά στο δικό τους δίκτυο. (Trunking: όπως ήδη έχει αναφερθεί, ο όρος trunking αντιπροσωπεύει στις σύγχρονες επικοινωνίες το σύστημα επικοινωνιών το οποίο μπορεί να παρέχει πρόσβαση στο δίκτυο σε πολλούς πελάτες διαμοιράζοντάς τους ένα συνόλου γραμμών ή συχνοτήτων αντί να τις παρέχει χωριστά). Από την προοπτική του εξωτερικού κόσμου (άλλων δηλαδή χειριστών) η δομή του δικτύου στα πρώιμα αυτά δίκτυα δεν έχει αλλάξει, ακόμα μοιάζει με έναν διακόπτη TDM. Τι ωφελεί όμως η μίμηση του TDM διακόπτη σε αυτή την περίπτωση; Η απάντηση είναι η εξέλιξη. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος έως ότου τα υπάρχοντα δίκτυα μεταγωγής κυκλώματος TDM να εξελιχθούν στη μορφή του νέου δικτύου πολυμέσων του μέλλοντος. Στο μεταξύ οι κομιστές (εταιρίες τηλεφωνίας) παγκοσμίως θα εξελίσσονται με διαφορετικές ταχύτητες. Έτσι κάποιοι κομιστές θα εμφανίζονται κατ ευθείαν με νέα τεχνολογία ενώ άλλοι θα έχουν την οικονομική και λειτουργική κληρονομιά της υποδομής των κυκλωμάτων μεταγωγής, η οποία θα απαιτεί την προσεκτική μετάβαση των πελατών και των υπηρεσιών, διότι δεν μπορούμε έτσι απλά να μετατρέψουμε το δημόσιο μεταστρεφόμενο τηλεφωνικό δίκτυο (PSTN) σε μια στιγμή όσο και αν το θέλουμε! Η ακεραιότητα και η αξιοπιστία που όλοι έχουμε συνηθίσει να μας παρέχει το τρέχον τηλεφωνικό δίκτυο πρέπει να διατηρηθούν, ενώ η δυνατότητά του να φροντίζει για νέες ενισχυμένες υπηρεσίες βελτιώνεται. Στη λύση του Megaco, με το MGC να εφαρμόζει το BCSM του SSP, το τρέχον SCP θα είναι σε θέση να ελέγξει τη ροή κλήσεων όπως πριν, χρησιμοποιώντας τη διεπαφή ΙΝΑΡ του SS7 πρωτοκόλλου που συνδέεται με την πύλη σηματοδοσίας. Η πύλη σηματοδοσίας θα πακετάρει τα ΙΝΑΡ μηνύματα και θα χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο μεταφοράς ελέγχου ροής (SCTP - Stream Control Transfer Protocol) για τη μεταφορά των μηνυμάτων στο MGC. Είναι επίσης δυνατόν ο προμηθευτής των τρεχουσών πλατφορμών ΙΝ να μπορεί να επιλέξει να εφαρμόσει μια SCTP /ΙΡ διεπαφή κατ ευθείαν στα δικά του SCP, για να επικοινωνεί με την Megaco-SSP. Αυτό αντιπροσωπεύει μια εξελικτική προσέγγιση προκειμένου να προστατευτεί η επένδυση στις τρέχουσες υπηρεσίες ΙΝ, ενώ μετακινείται ο πυρήνας μεταφοράς στη λύση Voice over IP (VoIP). Αυτός ο τύπος λύσης σχεδιάζεται για να επιτρέπει σε όλους τους υπάρχοντες χειριστές δικτύων TDM να μεταναστεύσουν αργά (και με ασφάλεια) στις αρχιτεκτονικές VoIP. Οι νέοι Διακόπτες Λογισμικού Softswitches και οι κεντρικοί υπολογιστές SIP proxy/application servers μπορούν να συνδεθούν με αυτήν την αρχιτεκτονική όταν και όπως ζητηθεί, είτε για να αντικαταστήσουν είτε για να αυξήσουν τις ικανότητες του SCP. Το πλεονέκτημα που δίνει το Megaco σε έναν χειριστή ήδη δεσμευμένο σε μια TDM υποδομή, αφορά το trunking των κλήσεων. Όταν ένα πλήθος αποσυντεθειμένων SSPs συνδέονται με τον ίδιο σκελετό ΙΡ, οι συνδέσεις φωνής διέρχονται από τη μια πύλη πολυμέσων σε μια άλλη, άμεσα. Στο ισοδύναμο περιβάλλον μεταστρεφόμενου κυκλώματος, η κλήση φωνής μπορεί να περάσει μέσω διάφορων σταδίων μετατροπής. Αυτό είναι και το σημείο όπου πραγματοποιούνται οι οικονομίες ενός κεντρικού

50 Next Generation Network Services δικτύου βασισμένου σε IP. Στην εικόνα 15 παρουσιάζει αυτό το σενάριο. Εικόνα 15: Κλήση VoIP από αποσυντεθημένο SSP προς αποσυντεθημένη SSP πύλη μέσων Η κατάληξη που θα έχει όλο το δίκτυο παρουσιάζεται στο σχήμα 16. Σε αυτό το δίκτυο φαίνεται ότι και τα στοιχεία μεταγωγής κυκλώματος αλλά και τα στοιχεία νέας γενιάς είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες σε μια ενιαία λογική. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της σύνδεσης των ΙΝ SCPs μέσω των πυλών σηματοδοσίας, σε αυτό που το SCP θεωρεί ότι είναι SSP εφαρμόζοντας BCSM. Στην πραγματικότητα το SCP επικοινωνεί με το MGC, εφαρμόζοντας το BCSM. Το MGC ελέγχει επίσης κάποιες πύλες VoIP. Αυτό ολοκληρώνει την εικόνα μιας αποσυντεθειμένης SSP (όπως εξετάζεται στην εικόνα 14). Θα δούμε σε επόμενη παράγραφο πώς ένας κεντρικός υπολογιστής φωνής (voice server) μπορεί να προστεθεί σε αυτήν την αρχιτεκτονική για να παραδώσει ενισχυμένες διαδραστικές υπηρεσίες φωνής. Ένα πρόσθετο στοιχείο που παρουσιάζεται στην εικόνα 16 είναι ο Εξυπηρετητής Καταλόγου (Directory Server). Ο όρος "υπηρεσίες καταλόγου" (Directory Services) αναφέρεται σε τεχνολογίες πρόσβασης πληροφοριών που βρίσκονται αποθηκευμένες σε κατάλληλα δομημένες βάσεις δεδομένων που ονομάζονται "κατάλογοι" (directories). Κατάλογος είναι ένα σύνολο στοιχείων τα οποία είναι ταξινομημένα με κάποια λογικό και ιεραρχικό τρόπο, όπως για παράδειγμα ένας τηλεφωνικός κατάλογος. Στόχος της υπηρεσίας καταλόγου είναι να εξυπηρετεί σε αναζητήσεις στοιχείων χρηστών και γενικότερα δομημένων μονάδων ενός οργανισμού, κάποιου ιδρύματος ή μιας επιχείρησης και να λειτουργήσει ως βάση ανάπτυξης νέων υπηρεσιών προς τους χρήστες. Πολύ σημαντική λειτουργία της υπηρεσίας καταλόγου είναι ο τρόπος αποθήκευσης των πληροφοριών, για να είναι άμεσα δυνατή η ανάκτηση αυτών είτε με αναζήτηση κάποιου μοναδικού χαρακτηριστικού (πχ userid χρήστη) είτε με αναζήτηση ανάμεσα σε άλλα σχετικά χαρακτηριστικά (πχ το πλήρες όνομα ενός χρήστη)

51 Next Generation Network Services Εικόνα 16: Προσωρινή Αρχιτεκτονική Δικτύου Επομένως, Εξυπηρετητής Καταλόγου (Directory Server) είναι εκείνο το "στοιχείο" που καταρτίζει τον χώρο αποθήκευσης πληροφοριών, στον τρόπο με τον οποίο οι πύλες θα μπορούν να ανατρέχουν στη δομή των πληροφοριών για να βρουν τις διευθύνσεις των MGC τους σε άμεσο χρόνο. Ο έλεγχος των πυλών πολυμέσων μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει τον Εξυπηρετητή Καταλόγου για να χαρτογραφήσει, παραδείγματος χάριν, ένα μήνυμα που μεταφέρει κάποιο στοιχείο σηματοδοσίας σε ομάδες κυκλωμάτων πύλης πολυμέσων φωνής. Τελικά οι πύλες μέσων και σηματοδοσίας θα αφαιρεθούν, για να δώσουν τη θέση τους στις βασισμένες πλήρως σε IP πύλες διασύνδεσης μεταξύ κομιστών και τερματικών συσκευών. Καθώς η πρόοδος της αποσύνθεσης των τοπικών βρόχων δίνει το μεγαλύτερο χαμηλού κόστους εύρος ζώνης στις εγκαταστάσεις μέσω των υπηρεσιών xdsl, κατόπιν η σύνδεση ΙΡ μπορεί να επεκταθεί πλήρως στις τερματικές συσκευές. Αυτή η εικόνα για το σταθερό δίκτυο θα επαναληφθεί στον κόσμο της κινητής τηλεφωνίας σαν εξέλιξη των δικτύων κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενιάς (3G) Η Εξέλιξη του SCP Τι γίνεται με το SCP; Το σημείο ελέγχου υπηρεσιών όπως είναι αυτή τη στιγμή στο δίκτυο TDM έχει δύο επιλογές, είτε εξελίσσεται με το δίκτυο για να γίνει μια πλατφόρμα υπηρεσιών εφαρμογής, ή παίρνει τη μορφή νέων πλατφόρμων υπό μορφή Διακοπτών Λογισμικού (Softswitches) και Κεντρικών Υπολογιστών Εφαρμογής SIP, εκτελώντας τις ίδιες λειτουργίες

52 Next Generation Network Services Ένα προσωρινό βήμα που ίσως μπορέσει να διατηρήσει την επένδυση στις πλατφόρμες ΙΝ για λίγο και να λειτουργήσει σύμφωνα με τις εξελίξεις, είναι το να παρασχεθεί μια διεπαφή στον κόσμο του ΙΡ από το SCP για να επιτρέψει στο SCP να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες ΙΡ και αντίστροφα Τα δεδομένα στα τρέχοντα Service Data Points (SDPs) θα πρέπει να μεταφερθούν/να συγχωνευθούν με τις νέες βάσεις δεδομένων και τους καταλόγους που θα χρησιμοποιούν τα δίκτυα νέας γενιάς, είτε με τους τοπικούς εξυπηρετητές καταλόγου (LDAP - Lightweight Directory Access Protocol servers είτε με ενισχυμένους εξυπηρετητές (DNS- Domain Name System servers) ή ίσως με ένα συνδυασμός και των δύο. Το LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) είναι ένα σύνολο από πρωτόκολλα για την προσπέλαση ή/και αλλαγή πληροφοριών καταλόγου (υπηρεσία καταλόγου - directory service). Σε ένα LDAP κατάλογο είναι δυνατόν να υπάρχουν εγγραφές με πληροφορίες για άτομα για οργανωτικές μονάδες και γενικότερα για οτιδήποτε πόρους (servers, εκτυπωτές κλπ) Βασίζεται στο πρωτόκολλο X.500, αλλά είναι απλούστερο. Υποστηρίζει το πρωτόκολλο TCP/IP. Χρησιμοποιείται για την εύρεση οργανισμών, ατόμων και άλλων πόρων όπως αρχεία ή συσκευές. Όλα τα προηγούμενα αποτελούν την ζοφερή εικόνα για τις τρέχουσες υπηρεσίες ΙΝ, οι νέες πλατφόρμες βασισμένες σε JAVA θα είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες ύφους ΙΝ με κοινά πλαίσια (JAIN - Java APIs for Integrated Networks) που τρέχουν στο τυποποιημένο υλικό υπολογιστών που επιτρέπει στους χειριστές των τηλεπικοινωνιακών δικτύων να αναβαθμίσουν την απόδοση υπηρεσιών ευκολότερα και με έναν πιο ανεξάρτητο τρόπο προμηθευτών. Η ευελιξία της ανάπτυξης υπηρεσιών είναι αυτό που εύλογα θα αποτελέσει τη σημαντικότερη πτυχή της μεταφοράς σε Megaco, Softswitch και αρχιτεκτονικές κεντρικών υπολογιστών εφαρμογής εγκαταλείποντας τα Service Control Point (SCP) και Switch Point (SSP). Η τρέχουσα συλλογή υπηρεσιών, αυτών που είναι γνωστά ως χαρακτηριστικά Κατηγορίας 5 (CLASS 5), όπως για παράδειγμα η ένδειξη calling party, η μεταβίβαση κλήσης, η εκτροπή όταν δεν υπάρχει απάντηση κ.λπ. που προσφέρονται από τις τοπικές συναλλαγές θα αυξηθεί σε μερικές περιπτώσεις και σε άλλες που αντικατασταθεί από τις νέες υπηρεσίες που προσφέρουν μια πιο ολοκληρωμένη και ευέλικτη προσέγγιση στην παροχή υπηρεσιών. Αυτές οι υπηρεσίες είναι οι εξής: Ενισχυμένο φωνητικό ταχυδρομείο (Enhanced voic ): Η υπάρχουσα αγορά σταθερού δικτύου για αυτόματους τηλεφωνητέςδικτύου θεωρείται λίγο παλαιωμένη και θα μπορούσε να ενισχυθεί αν ενσωμάτωνε την δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο καθώς και στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Παραδείγματος χάριν όταν βρισκόμαστε σε διακοπές, δεν θα ήταν πολύ χρήσιμο να είχαμε τη δυνατότητα πρόσβασης στην προσωπική μας πύλη από το μέρος των διακοπών μας και να μπορούμε να ανακτήσουμε τα μηνύματά μας από το σπίτι, χωρίς να χρειάζεται κάθε φορά να πραγματοποιούμε μια χρεώσιμη διεθνή κλήση ή να διαβιβάζουμε τα μηνύματά σας από το κινητό που θα έχουν προωθηθεί από τον τηλεφωνητή του σπιτιού; Η ενσωμάτωση του άμεσου μηνύματος με διαφορετικές συσκευές

53 Next Generation Network Services (Ιntegration of Ιnstant Μessaging with different devices): Ιnstant Μessaging (ΙΜ) είναι μια συλλογή τεχνολογιών που επιτρέπουν την επικοινωνία με χρήση κειμένου, μεταξύ δύο ή περισσοτέρων χρηστών, σε πραγματικό χρόνο πάνω σε οποιοδήποτε πλατφόρμα δικτύου internet, intranet κτλ ή ακόμα και μέσω SMS πυλών υπηρεσιών. Θα ήταν επομένως πολύ χρήσιμη μια υπηρεσία η οποία θα είναι σε θέση να ενοποιήσει το φωνητικό ταχυδρομείο και το άμεσο μήνυμα με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε όταν κάποιος δεν είναι διαθέσιμος να δεχτεί ένα μήνυμα κειμένου, το μήνυμα αυτό να μεταφέρετε και να τοποθετείτε στην φωνητική ταχυδρομική θυρίδα μέσω μιας υπηρεσίας μετάφρασης κειμένου προς ομιλία (text-tospeech). Αυτό στη συνέχεια θα μπορούσε να δημιουργήσει με κάποιο τρόπο ένα μήνυμα μπίπερ και ο κάθε χρήστης να μπορεί μπαίνοντας στο προσωπικό του φωνητικό ταχυδρομείο να ανακτήσει το μήνυμα, και να απαντήσει μέσω φωνητικής αναγνώρισης. Ή ακόμα και καλύτερα, μια υπηρεσία όπου όταν κάποιος καλεί τον αριθμό του σπιτιού μας ενώ εμείς είμαστε συνδεδεμένοι με ένα VoIP PC συνδεδεμένο με έναν παροχέα υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP), αυτή η κλήση να μπορούσε να επαναπροωθηθεί στη διεύθυνση ΙΡ που εμείς χρησιμοποιούμε εκείνη την στιγμή. Αυτός ο τύπος εφαρμογής είναι μια εφαρμογή άμεσου μηνύματος και παρουσιάζεται εδώ όπως έχει περιγράφει στο πρότυπο μοντέλο για την παρουσία και το άμεσο μήνυμα που περιγράφονται στο RFC 2778 και στο Common Presence and Instant Messaging (CPIM).[11] Οι υπηρεσίες θα είναι σε θέση να διαθέτονται και να υφίστανται αλλαγές από τον πελάτη, και αυτό θα μειώσει το κόστος για τους (Στις χειριστές δικτύων κατά τη διαδικασία Provisioning. τηλεπικοινωνίες με τον όρο provisioning χαρακτηρίζουμε τη διαδικασία προετοιμασίας και εξοπλισμού ενός δικτύου έτσι ώστε να μπορεί να προσφέρει στους χρήστες νέες υπηρεσίες). Οι πωλήσεις θα είναι ενδεχομένως ευκολότερες με τους πελάτες να αναζητούν στο διαδίκτυο νέες υπηρεσίες. Πώς όμως αυτές οι νέες υπηρεσίες θα διαμορφωθούν και θα προσαρμοστούν τόσο εύκολα; Η χρήση πλαισίων όπως το J2EE και οι γλώσσες ΧΜL όπως η γλώσσα επεξεργασίας κλήσης Call Processing Language (CPL) θα κάνουν εύκολη τη δημιουργία υπηρεσιών, και οι πληροφορίες διαμόρφωσης θα κρατηθούν στους καταλόγους δικτύων XML Σχολιασμός ΙΝ και Εξέλιξη Κινητών Δικτύων Κάνοντας ένα τελευταίο σχόλιο για την αρχιτεκτονική Megaco, ας μην [11] Network Working Group, IHTFP Consulting, Common Presence and Instant Messaging (CPIM): Message Format, August

54 Next Generation Network Services ξεχάσουμε την αλλαγή που πραγματοποιείται για τη μετάβαση από τα τωρινά Global System for Mobile communications (GSM) δίκτυα στα Καθολικής Κινητής Τηλεπικοινωνιακής Υπηρεσίας δίκτυα (UMTS/3G networks). Το αντίστοιχο της SSP στο κινητό δίκτυο είναι το Κινητό Κέντρο Μετατροπής (Msc - Mobile Switching Centre). Το Msc μπορεί να αποσυντεθεί με τον ίδιο τρόπο όπως η SSP, για να δώσει έναν κεντρικό υπολογιστή Msc και τις Πύλες Μέσων που ελέγχονται από τον κεντρικό υπολογιστή Msc χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο H.248/Megaco. Αυτό φυσικά είναι πιο εύκολο σε ένα κινητό δίκτυο (mobile network) που έχει αρχίσει ήδη να επενδύει σε τεχνολογίες που στηρίζονται στα πακέτα, υπό τη μορφή του Γενικού Συστήματος Ασύρµατης Εκποµπής Πακέτων (GPRS - General Packet Radio Service), επειδή τα βασικά στοιχεία της ραχοκοκαλιάς του ΙΡ έχουν λάβει ήδη κάποια ενίσχυση με σκοπό να ανοιχτούν προς τις υπηρεσίες GPRS Voice-Based Υπηρεσίες Το φωνητικό ταχυδρομείο είναι ένα πολύτιμο εργαλείο παραγωγικότητας και έχει ενσωματωθεί εκτενώς στα Τμήματα Ιδιωτικών Συνδιαλέξεων (PBXs - Private Branch Exchanges, ένα μεγάλης κλίμακας, τηλεφωνικό κέντρο που συνδέεται με το δημόσιο δίκτυο και χρησιμοποιείται στα γραφεία μεγάλων εταιριών ή οργανισμών. Ουσιαστικά το τηλεφωνικό αυτό κέντρο διασυνδέει τα εσωτερικά τηλέφωνα μεταξύ τους καθώς και µε το δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο) και τα διοικούμενα συστήματα Centrex (Το Centrex, είναι μια ομοειδής του PBX υπηρεσία, με τη διαφορά ότι παρέχει τη μεταγωγή στα κεντρικά αντί να την παρέχει στις εγκαταστάσεις του πελάτη. Χαρακτηριστικά, η τηλεφωνική εταιρεία είναι κύρια και διαχειρίζεται όλο τον εξοπλισμό επικοινωνιών και λογισμικού που είναι απαραίτητος για να εφαρμοστεί η υπηρεσία Centrex και εν συνεχεία πωλεί τις διάφορες υπηρεσίες στους πελάτες) για κάποιο χρόνο. Σχεδόν κάθε υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας έρχεται εξοπλισμένη με το φωνητικό ταχυδρομείο, έτσι ώστε ακόμα και όταν ο χρήστης είναι εκτός κάλυψης, σε μια συνεδρίαση ή γενικώς όταν δεν είναι διαθέσιμος, τα μηνύματα που θα δεχτεί να αποθηκεύονται έτσι ώστε να μπορεί να τα ανακτήσει κάποια άλλη στιγμή όταν πλέον θα είναι διαθέσιμος. Τα Τηλεφωνικά Κέντρα ή αλλιώς Κέντρα Κλήσεων (Call Centres), η αξιοπιστία των τηλεφωνικών πωλήσεων και η εξυπηρέτηση των πελατών όταν οι αντιπρόσωποι απαντούν στις κλήσεις των πελατών, κάνει τις υπηρεσίες εκτενούς χρήσης που βασίζονται σε Διακομιστές Φωνής (Voice Server) να παρέχουν, φιλτράρισμα (filtering) πελατών, ανακοινώσεις σε σειρά αναμονής (in-queue announcements) και υπηρεσίες αυτοεξυπηρέτησης (self-serve services) για τους πελάτες. Οι υπηρεσίες τηλεφωνικού κέντρου εκτελούνται σε ειδικές πλατφόρμες Διαδραστικής Απόκρισης Φωνής (IVR Interactive Voice Response platforms, επίσης γνωστές και ως Μονάδες Απόκρισης Φωνής (VRU-Voice Response Units) είτε στα λειτουργικά όρια του πελάτη, είτε σε πλατφόρμες δικτύου που παρέχονται από έναν διαχειριστή τηλεπικοινωνιών. Οι πλατφόρμες δικτύων ενσωματώνουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ευφυών ΙΝ περιφερειακών μονάδων. Το κόστος εφαρμογής των τωρινών υπηρεσιών που βασίζονται στην τεχνολογία μεταστροφής κυκλώματος, σημάνει ότι οι μικρότεροι πελάτες (SΜΕs - smaller customers) έχουν αποκλειστεί από την αγορά και μόνο τα μεγάλα τηλεφωνικά κέντρα ή οι επιχειρήσεις είναι σε θέση να παρέχουν αυτοματοποιημένες υπηρεσίες. Αυτό άρχισε

55 να αλλάζει πριν από μερικά χρόνια, όταν κάποιες επιχειρήσεις άρχισαν να απελευθερώνουν το υλικό το οποίο θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε έναν απλό υπολογιστή PC και να χρησιμοποιεί το Microsoft NT ως λειτουργικό σύστημα πάνω στο οποίο θα έτρεχαν οι εφαρμογές. Αυτή η αλλαγή δημιούργησε ακόμα το unρβχ [MARG] ή τον Διακομιστή Επικοινωνιών (communications server), ένα πλήρες τηλεφωνικό σύστημα που δημιουργήθηκε από τυποποιημένο υλικό PC και τις Διαλογικές Κάρτες (Dialogic cards), και λειτουργεί ως ΡΒΧ και ως μονάδα IVR. Ο Διακομιστής Επικοινωνιών (communications server), έδωσε το πρώτο σημάδι ενός κόσμου ολοκληρωμένων υπηρεσιών. Αμέσως μετά την εμφάνιση του Διακομιστής Επικοινωνιών, το φωνητικό ταχυδρομείο και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ενοποιήθηκαν και έτσι γεννήθηκε η ιδέα για μια νέα υπηρεσία προώθησης μηνυμάτων, το Ενοποιημένο Μήνυμα (UM - Unified Messaging). Το UM δημιουργήθηκε με σκοπό να επιτρέπει τον έλεγχο από Η/Υ του φωνητικού ταχυδρομείου και του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ακόμα να αφήνει περιθώρια για ένα νέο επίπεδο αυτοματισμών γραφείου. Η αρχική ιδέα ήταν καλή, αλλά χρειάστηκε το μοντέλο του Διαδικτύου να γίνει πλήρως εκμεταλλεύσιμο των δυνατοτήτων του υπό τη μορφή των Ενοποιημένων Επικοινωνιών (UC - Unified Communications). Ο έλεγχος των δυνατοτήτων φωνής και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και η αποθήκευση ενός μηνύματος μπορούν πλέον να τοποθετηθούν στους φορείς παροχής υπηρεσιών ως φιλοξενούμενες υπηρεσίες, με την ένταξη του Ιστού και του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου να ακολουθεί. Οι βελτιώσεις στην υπολογιστική ισχύ των Κεντρικών Μονάδων Επεξεργασίας (CPUs - Central Processing Units) και των Επεξεργαστών Ψηφιακών Σημάτων (DSPs - Digital Signal Processors) αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι η αναγνώριση φωνής (voice recognition) γίνεται πλέον πιο εφικτή για χρήσεις γενικού σκοπού. Αυτό έχει επιτρέψει τη δημιουργία περισσότερων εύχρηστων εφαρμογών, όπως παραδείγματος χάριν την αναζήτηση φωνής όπου μια αυτοματοποιημένη υπηρεσία αναγνώρισης φωνής χρησιμοποιείται για να ανακτήσει πληροφορίες από τους ιστοχώρους που φιλοξενούνται από την πλατφόρμα. Ο συνδυασμός αυτού με την ολοκλήρωση του Ιστού (Web) οδηγεί σε ένα νέο σύνολο ενήμερων εφαρμογών Διαδικτύου που δημιουργούνται με VoiceXML. Επομένως ποιες είναι οι τρέχουσες εφαρμογές φωνής, πώς είναι τώρα συνδεδεμένες με το μεταστρεφόμενο κύκλωμα δικτύου, και πώς αυτές πρόκειται να αλλάξουν; Ας εξετάσουμε μια απλή εφαρμογή IVR που χρησιμοποιείται στα τηλεφωνικά κέντρα. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους αυτή μπορεί να αναπτυχθεί: σαν υπηρεσία βασισμένη στον Συνδρομητικό Εξοπλισμό (CPE - Customer Premise Equipment) συνδεδεμένη άμεσα στον αυτοματοποιημένο διανομέα μιας επιχείρησης (ACD - Automated Call Distributor) ή στον Κλάδο Ιδιωτικής Ανταλλαγής (PBX - Private Branch Exchange) σαν υπηρεσία βασισμένη σε δίκτυο (network based service) συνδεδεμένη με το κέντρο ενός φορέα κατηγορίας 4. Στην περίπτωση των υπηρεσιών Συνδρομητικού Εξοπλισμού CPE, το κουτί IVR συνδέεται με το ΡΒΧ ή τον ACD μέσω των ζεύξεων TDM χρησιμοποιώντας είτε σηματοδοσία σχετιζόμενη με το κανάλι (CAS - Channel Associated Signalling) είτε σηματοδοσία πρόσβασης (access signalling). Η CAS είναι αρκετά κοινή και πρόσθετες πληροφορίες για τον καλούντα και την πρόσβαση σε άλλα συστήματα παρέχονται από μία εφαρμογή βασισμένη σε Ethernet συνδεδεμένη στην πλατφόρμα IVR. Οι εφαρμογές (συνομιλίες φωνής) παράγονται γενικά μέσω των συγκεκριμένων εργαλείων

56 προμηθευτών όπως οι το Periproducer για τις πλατφόρμες Periphonics. Αυτά τα εργαλεία είναι εργαλεία drag-and-drop που επιτρέπουν στις συνομιλίες να κατασκευάζονται με πολύ λίγες τεχνικές γνώσεις. Η πρόσθετη ενσωμάτωση στις βάσεις δεδομένων απαιτεί στοιχεία συνομιλίας πελατών και μεγαλύτερη τεχνική πείρα. Μολονότι η ενσωμάτωση των enterprise-based voice διακομιστών είναι σχετικά απλή, με τον πελάτη να δίνει σαφείς οδηγίες στην εφαρμογή του τηλεφωνικού κέντρου, τα αντίστοιχα ευφυή περιφερειακά συστήματα που βασίζονται σε ΙΝ (μερικές φορές καλούνται πλατφόρμα ειδικών πόρων) είναι πολύ πιο σύνθετα, και πρέπει να αντιμετωπίσουν την ενσωμάτωση του ΙΝ στη μορφή μηνυμάτων ΙΝΑΡ ξέχωρα από το πρωτόκολλο ελέγχου κλήσης. Επίσης μια προσέγγιση βασισμένη σε δίκτυο (networkbased approach) σημαίνει ότι κάθε πλατφόρμα πρέπει να φέρει πολλαπλά scripts/μακρεντολές (ένα ή περισσότερα για κάθε πελάτη), με το SCP να ελέγχει τις τηλεφωνικές συνδέσεις και αποσυνδέσεις. Όλες οι πλατφόρμες IVR ανεξάρτητα από τον κατασκευαστή έχουν τις ίδιες δομικές μονάδες: επεξεργαστές τηλεφωνίας - telephony processors (συμπεριλαμβανομένων των πόρων επεξεργασίας ψηφιακού σήματος για την ανίχνευση διπλού τόνου πολυσυχνοτικών ψηφίων, το fax και την αναγνώριση φωνής) επεξεργαστές σηματοδοσίας - signalling processors για την ερμηνεία του ελέγχου κλήσεων και των ΙΝΑΡ μηνυμάτων επεξεργαστές εφαρμογής - application processors, όπου εκτελούνται τις μακρεντολές (scripts) που αποτελούν τους διαλόγους Αυτά τα συστατικά είναι ένα μίγμα τυποποιημένου υλικού και λογισμικού κεντρικών υπολογιστών (οι πιο συνηθισμένοι είναι οι επεξεργαστές Sun Sparc και το λειτουργικό σύστημα Solaris, ή το ΝΤ4) που συνδυάζονται με τις παραγόμενες μαζικά από τους κατασκευαστές τηλεφωνικές κάρτες. Στην περίπτωση των μεγάλων κατασκευαστών εξοπλισμού τηλεπικοινωνιών, οι επί παραγγελία κάρτες χρησιμοποιούνται ευρύτερα. Αυτές οι πλατφόρμες τοποθετούνται συνήθως σε ένα Versa Module Eurocard (VME) ή σε ένα πλαίσιο Συνδέτη Περιφερειακών Συσκευών PCI. [12] Μερικοί μεγαλύτεροι χειριστές τηλεπικοινωνιών είναι γνωστό ότι αναπτύσσουν δικές τους πλατφόρμες. Η κύρια διαφορά μεταξύ αυτών των δύο προσεγγίσεων είναι το μέγεθος. Οι πλατφόρμες πάνω σε Η/Υ γενικά έχουν λιγότερες θύρες ports από τις μεγαλύτερες που βασίζονται στο VΜΕ ή στο compact-pci. Από [12] PCI - Peripheral Component Interconnect, Πρόκειται για τυποποίηση και ονομασία ενός τοπικού διαύλου της Intel που συνδέει την Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας με τα περιφερειακά. Είναι ανεξάρτητος από τον τύπο της Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας και προσφέρει την δυνατότητα για Ε&Χ που σημαίνει ότι το Λειτουργικό Σύστημα αυτόματα αναγνωρίζει και συνορίζει περιφερειακές συσκευές. Αυτός ο δίαυλος είναι δυνατό να συνυπάρχει με άλλους διαύλους όπως το Βιομηχανικό Πρότυπο Αρχιτεκτονικής (ISA - Industry Standard Architecture) και το Επεκταμένο Βιομηχανικό Πρότυπο Αρχιτεκτονικής (EISA - Extended Industry Standard Architecture

57 Next Generation Network Services όλες τις υπηρεσίες που έχουν παρουσιαστεί στα τρέχοντα δίκτυα καθώς και στα δίκτυα νέας γενιάς, οι εφαρμογές φωνής είναι αδιαμφισβήτητα οι πλέον χρησιμοποιημένες. Ανεξάρτητα από το αν μας αρέσει ή όχι, το φωνητικό ταχυδρομείο είναι ένα πάρα πολύ επιτυχημένο προϊόν στο εταιρικό περιβάλλον, στην κινητή τηλεφωνία καθώς επίσης και στην χρήση στο σπίτι υπό τη μορφή αυτόματων τηλεφωνητών δικτύου (in-net answering machine). Το IVR για τα τηλεφωνικά κέντρα είναι ένας σημαντικός τρόπος για τη μείωση του χρόνου και του κόστους των πρακτόρων (agent) και χρησιμοποιείται εκτενώς για να αυξήσει την επιτυχία της δρομολόγησης των κλήσεων προς στη σωστή κατεύθυνση (επεξεργασία πριν την κλήση, αρκετά κοινή όμως είναι και η μετά την κλήση επεξεργασία). Το μέλλον προβλέπει μια αύξηση στη χρήση αυτών των υπηρεσιών, αλλά και βελτιώσεις στα επίπεδα της ολοκλήρωσης και τις ικανότητας των υπηρεσίες μέσω ΙΡ. Η κοινοπραξία Διακοπτών Λογισμικού έχει αυτό που ονομάζουν το δικό τους πλαίσιο διακομιστή (media server framework), όπου οι διακομιστές πολυμέσων ελέγχονται από τους διακομιστές εφαρμογής. Η εικόνα 17 απεικονίζει μια πιθανή αρχιτεκτονική για έναν μελλοντικό κεντρικό υπολογιστή φωνής. Εικόνα 17: Μελλοντική Πλατφόρμα IP-IVR Η νέα IVR θα είναι σε θέση να επιτύχει μεγαλύτερο πλήθος θυρών από ότι τα κυκλώματα μεταστροφής, δίνοντας στους φορείς παροχής υπηρεσιών τη δυνατότητα να παραδώσουν μεγαλύτερο αριθμό συνδέσεων ανά πλατφόρμα από αυτόν που

58 μπορούσαν προηγουμένως. Η χρήση του VoIP σημαίνει ότι οι νέοι φορείς παροχής υπηρεσιών (Service Providers SPs) χωρίς να έχουν υποδομή τηλεπικοινωνιών, παραδείγματος χάριν οι ISPs, θα είναι σε θέση να παραδώσουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες φωνής, διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους πελάτες. Η εξοικονόμηση πόρων που αναφέρονται στο κομμάτι για τις υπηρεσίες ΙΝ για τη ζεύξη κλήσεως (call trunking) ισχύει επίσης και για υπηρεσίες IVR. Ένας αριθμός περαιτέρω υπηρεσιών IVR σύνδεσης, όπως οι υπηρεσίες τηλεφωνικής κάρτας, σήμερα, συνδέουν και τις θύρες πάνω σε πλατφόρμα IVR και τις θύρες μεταγωγής κυκλώματος. Η εξοικονόμηση για IVR υπηρεσίες γίνεται διότι μια ακολουθία πρωτοκόλλου πραγματικού χρόνου (RTP - real-time protocol), μπορεί εύκολα να ανακατευθυνθεί, παρόλο που ο έλεγχος της κλήσης μπορεί να παραμείνει με το Διακόπτη Λογισμικού, το κόστος ζεύξης του καναλιού μπορεί να μειωθεί. Όταν χρησιμοποιείται μια ευφυή διεπαφή πελάτη (για παράδειγμα, σε έναν υπολογιστή ή ένα PDA), ακόμη και η ανάγκη για συνέχιση των υπηρεσιών κλήσης που παρέχονταν προηγουμένως μέσω της IVR πλατφόρμας για την παρακολούθηση του DTMF δεν θα είναι πλέον απαραίτητη. Η πλατφόρμα που απεικονίζεται στην εικόνα 17 θα βασίζεται στο υλικό που συζητήθηκε παραπάνω (PC, compact- PCI ή VΜΕ), με ΝΤ/Windows 2000 για τα μικρότερα συστήματα και Unix/Solaris για τα μεγαλύτερα συστήματα. Τα τρέχοντα συστήματα χρησιμοποιούν έναν ξεχωριστό επεξεργαστή για το χειρισμό των απαιτήσεων σηματοδοσίας του συστήματος. Οι πλατφόρμες δικτύων νέας γενιάς IVR θα ενσωματώσουν τα πρωτόκολλα Session Initiation Protocol (SIP) και Media Gateway Control Protocol (MGCP and Megaco protocol) για τον έλεγχο των υπηρεσιών πάνω στην πλατφόρμα. Αυτό απεικονίζεται στο σχήμα 17 ως μηχανή πρωτοκόλλου SIP /Megaco protocol/h.323. Όσο αφορά τώρα την προοπτική ελέγχου, οι πλατφόρμες θα ενσωματώσουν επίσης VoIP, το οποίο θα παραδίδεται πάνω από RTP. Προκειμένου η πλατφόρμα να επιτηρεί και να ελέγχει τις ροές RTP, θα χρησιμοποιηθεί το Πρωτόκολλο Ελέγχου Μεταφοράς Πραγματικού Χρόνου (RTCP - Real-Time Transport Control Protocol. Το RTCP και ορίζεται στο RFC Το RTCP λειτουργεί σε πλήρη συνεργασία με το πρωτόκολλο RTP. Το RTP πραγματοποιεί την παράδοση των πραγματικών δεδομένων, ενώ το RTCP χρησιμοποιείται για την αποστολή πακέτων ελέγχου στους συμμετέχοντες μιας κλήσης. Η πρωτεύουσα λειτουργία είναι η παροχή ανάδρασης σχετικά με τη ποιότητα της υπηρεσίας που προσφέρει το RTP). Εκτός από αυτά τα πρωτόκολλα, για τις εφαρμογές των κέντρων κλήσεων, θα παρουσιαστεί η ανάγκη στο μεσοδιάστημα υποστήριξης του Ελέγχου Κλήσης Τρίτων (third-party call control - 3pcc, Στο χώρο της κλασικής τηλεφωνίας, ο έλεγχος κλήσης τρίτων επιτρέπει σε μια οντότητα (που καλούμε ελεγκτή) την οργάνωση και διαχείριση μιας σχέση επικοινωνιών ή ενός τηλεφωνήματος μεταξύ δύο ή περισσότερων άλλων συμβαλλόμενων μερών. Ο έλεγχος κλήσης τρίτου χρησιμοποιείται συχνά για τις υπηρεσίες χειριστών (όπου ένας χειριστής δημιουργεί μια κλήση που συνδέει δύο συμμετέχοντες) και τις υπηρεσίες σύσκεψης (conferencing)). Αυτό βραχυπρόθεσμα θα παρέχεται από μια ξεχωριστή ενότητα, καθώς η τυποποίηση σε αυτήν την περιοχή δεν έχει ξεκινήσει, στο τελικό όμως στάδιο θα αντικατασταθεί από έλεγχο που θα χρησιμοποιεί SIP. Το καθένα από τα παραπάνω πρωτόκολλα έχει τις δικές του χαρακτηριστικές λειτουργίες και τους δικούς του τρόπους για να επικοινωνεί, γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη να γίνουν περισσότερο αφηρημένα για την ανάπτυξη εφαρμογής. Αυτό

59 είναι κάτι που επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης ενός στρώματος αφαίρεσης, που απεικονίζεται στην εικόνα 17 σαν το πρωτόκολλο λειτουργίας ανεξάρτητου ελέγχου κλήσεως (Independent call control Protocol). Αυτό παρουσιάζει πλεονεκτήματα καθώς επίσης και μειονεκτήματα, καθώς μπορεί να καταστήσει εύκολη την ανάπτυξη των εφαρμογών, ενώ ακόμα μπορεί να απομακρύνει μερικά από τα χρήσιμα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που πρέπει να προσφέρει ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο. Εξαιτίας αυτού, πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την ανάπτυξη ενός πρωτοκόλλου ανεξάρτητου του επιπέδου ελέγχου. Το υψηλότερο επίπεδο\στρώμα της πλατφόρμας είναι αυτό όπου βρίσκονται οι πραγματικές υπηρεσίες φωνής (διάλογοι). Οι υπάρχουσες πλατφόρμες τείνουν να χρησιμοποιήσουν τις γλώσσες προγραμματισμού C ή C++ που κρύβονται πίσω από τις διεπαφές γραφικών του χρήστη, για την κατασκευή των διαλόγων. Αυτό θα αντικατασταθεί (και έχει ήδη αντικατασταθεί από μερικούς προμηθευτές) από κώδικα VoiceXML. Η ελπίδα που προσφέρεται από την VoiceXML είναι ότι θα επιτρέπει τη δημιουργία κώδικα που είναι ανεξάρτητος από την πλατφόρμα πάνω στην οποία εκτελείται. Η VoiceXML φέρει και την ικανότητα ανάκτησης κώδικα και αρχείων φωνής από τους μακρινούς κεντρικούς υπολογιστές μέσω του Πρωτοκόλλου Μεταφοράς Υπερκειμένων (ΗΤΤΡ - Hypertext Transfer Protocol). Βάζοντας κατά μέρος τις εκτιμήσεις απόδοσης, δίνεται η δυνατότητα στους χειριστές δικτύων τηλεπικοινωνιών και στους φορείς παροχής υπηρεσιών να πάρουν το πιο πρόσφατο κώδικα script από τους πελάτες τους τη χρονική στιγμή που εκτελείται, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι ο πιο πρόσφατος διάλογος εκτελείται πάντα. Για να υποστηρίξει την πλευρά της εκτέλεσης αυτού (ειδικά για τα μεγάλα αρχεία φωνής), η πλατφόρμα φωνής των δικτύων νέας γενιάς θα πρέπει να περιέχει ένα σύστημα τηλεφωνητή για να αποθηκεύει τα αρχεία. [13] Το σύστημα αυτό αποθήκευσης μηνυμάτων φωνής στο σχήμα 17 εξυπηρετεί επίσης και έναν δεύτερο σκοπό. Εάν ο διακομιστής φωνής χρησιμοποιείται ως συστατικό ενός ενοποιημένου κεντρικού υπολογιστή επικοινωνιών, τότε θα είναι απαραίτητο να αποθηκευτούν τα μηνύματα φωνής από τους πελάτες που θα ανακτηθούν αργότερα. Το τελικό κομμάτι του γρίφου για τα εσωτερικά ενός διακομιστή φωνής νέας γενιάς, αφορά την ικανότητα να εκτελεσθεί η αναγνώριση ομιλίας (speech recognition). Αυτό πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί με την επέκταση των VoiceXML κωδίκων έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν βιβλιοθήκες ειδικού σκοπού. Η πλατφόρμα θα λάβει χώρα σε έναν κόσμο ΙΡ, και στην περίπτωση του σχήματος 17, που απεικονίζει μια εφαρμογή για έναν φορέα παροχής υπηρεσιών ή έναν χειριστή τηλεπικοινωνιών, σαν φιλοξενούμενη υπηρεσία. Σε αυτή την περίπτωση η ασφάλεια είναι σαφώς κυρίαρχη τη στιγμή που η πλατφόρμα πιθανότατα θα τρέχει υπηρεσίες φωνής μεγάλης κρισιμότητας (mission-critical voice services) για πελάτες εταιρικού τηλεφωνικού κέντρου. Η ασφάλεια αυτή θα μπορούσε να παρέχεται μέσω [13] Message Storage - Αποθήκευση μηνυμάτων: Σύστημα τηλεφωνητή που χρησιμοποιείται στα κινητά τηλέφωνα. Επιτρέπει στο χρήστη να αποθηκεύσει τον τηλεφωνικό αριθμό ενός προσώπου που τον καλεί όταν δεν μπορεί να απαντήσει

60 τοίχων προστασίας (firewalls) που θα χρησιμοποιούνταν για να εξασφαλίσουν ότι μόνο οι έγκυροι χρήστες της υπηρεσίας θα έχουν πρόσβαση. Δεδομένου ότι η πλατφόρμα στο σχήμα 17 είναι μια κεντρική εφαρμογή ΙΡ, θα υπάρξει, για μια χρονική περίοδο, η ανάγκη να υποστηριχθούν από το υπάρχον δίκτυο τηλεφωνίας συνδέσεις μεταγωγής κυκλώματος. Αυτό θα παρασχεθεί είτε από ειδικές πύλες είτε από πύλες στο δίκτυο των φορέων παροχής υπηρεσιών ( ανάλογα με την κλίμακα της εφαρμογής). Οι νέες υπηρεσίες που θα είναι διαθέσιμες μέσω των διακομιστών (servers) νέας γενιάς είναι πάρα πολλές, εδώ όμως θα παρουσιαστούν μόνο μερικές από αυτές: Αναμονή Κλήσης Internet Αναμονή κλήσης Internet (Internet call waiting): Είναι μια υπηρεσία που προσφέρεται σήμερα ως μέσο διπλασιασμού της ήδη υπάρχουσας τηλεφωνικής γραμμής (παλαιού τύπου) Plain Old Telephony Service (POTS) όταν σερφάρουμε στο διαδίκτυο. Μια εισερχόμενη μπορεί να επαναπροωθηθεί σε μια υπηρεσία φωνητικού ταχυδρομείου που υλοποιείται σε μια πλατφόρμα IP-IVR, η πλατφόρμα θα μπορούσε στη συνέχεια να αποθηκεύσει το μήνυμα σε ένα γραμματοκιβώτιο εισερχομένων μηνυμάτων το οποίο θα μπορούσε να προσπελαστεί είτε μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είτε μέσω του διαδικτύου. Με λίγα λόγια οι χρήστες που έχουν μόνο μία γραμμή επικοινωνίας και θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν για να συνδεθούν στο διαδίκτυο μπορούν παράλληλα να μη χάνουν τις εισερχόμενες κλήσεις τους. Με τη χρήση ενός προγράμματος, την ώρα που βρίσκονται συνδεδεμένοι ενημερώνονται για την εισερχόμενη κλήση και μπορούν να την απαντήσουν χωρίς απαραίτητα να αποσυνδεθούν από το διαδίκτυο Ενσωμάτωση φυλλομετρητή φωνής για πωλήσεις καταλόγων και ιστοσελίδων Ενσωμάτωση φυλλομετρητή φωνής για πωλήσεις καταλόγων και ιστοσελίδων (Voice browser integration for sales catalogues and websites): Χρησιμοποιώντας VoiceXML, η αναγνώριση φωνής και η λειτουργία μετατροπής κειμένου σε ομιλία, θα μπορούσε να παρέχει ένα πολύτιμο κανάλι για αγορές μέσω διαδικτύου (online shopping) με τη χρήση φωνής (φωνητικής πύλης). Οι λεπτομέρειες των καταλόγων θα μπορούσαν να αποθηκευτούν σε XML και οι XML Style Language Transformations (XSLT) θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να προσαρμόσουν το περιεχόμενο για τους φυλλομετρητές του διαδικτύου ή την περιήγηση φωνής μετασχηματίζοντας το περιεχόμενο είτε στη γλώσσα σήμανσης υπερκειμένων (XML) είτε στη VoiceXML, αντίστοιχα

61 Next Generation Network Services Εικόνα 18: Voice browser integration Push-to-talk φιλτράρισμα κλήσεων και αυτοεξυπηρέτηση Push-to-talk φιλτράρισμα κλήσεων και αυτοεξυπηρέτηση (Push-to-talk call filtering and self-service): Όταν οι κλήσεις προέρχονται από ιστοσελίδες μέσω pushto-talk κουμπιών επιλογής, η φωνή μεταφέρεται μέσω ΙΡ στο σύστημα του τηλεφωνικού κέντρου. Με βάση το προφίλ των πελατών (στο οποίο υπάρχει πρόσβαση ως τμήμα της διαδικασίας εγγραφής του πελάτη) ένα ΙΡ-IVR θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει μια υπηρεσία φωνητικής πύλης που θα προσαρμοζόταν στις απαιτήσεις και στις εξατομικευμένες ανάγκες του καλούντα. Ο διακομιστής φωνής θα ήταν το πρώτο σημείο της αυτοματοποιημένης αυτής επικοινωνίας για την παροχή ανακοινώσεων σε σειρά ή ακόμα και στοχοθετημένων διαφημίσεων Μετατροπή ψηφιακών αρχείων Μετατροπή ψηφιακών αρχείων (Media conversion): μια από τις πιο σημαντικές πτυχές οποιασδήποτε ενοποιημένης υπηρεσίας επικοινωνιών είναι η δυνατότητά της να ικανοποιεί διαφορετικές μεθόδους προσπέλασης και συνεπώς τη μετατροπή των ψηφιακών αρχείων: text-to-speech η μετατροπή της αναγνώρισης φωνής σε κείμενο θα μπορούσε να εκτελείται από έναν IP-IVR διακομιστή ψηφιακών αρχείων media. Η εικόνα 17, της μελλοντικής πλατφόρμας IVR απεικονίζει έναν μηχανισμό σηματοδοσίας που βασίζεται στο SIP για τον έλεγχο συνόδου IP-IVR, αλλά τι γίνεται αν το αποσυντεθειμένο Service Switch Point (SSP) εξακολουθεί να επικοινωνεί με ένα

62 Next Generation Network Services SCP μέσω ΙΝΑΡ και μερικά συστατικά του δικτύου εξακολουθούν να χρησιμοποιούν υπηρεσίες μεταγωγής κυκλώματος. Πώς θα μπορούσαν οι οικονομίες της ζεύξης ΙΡ να αξιοποιηθούν σε ένα υβριδικό περιβάλλον; Μια λύση είναι να επιτραπεί μια άμεση σύνδεση ΙΝΑΡ πρωτοκόλλου για SCP συνδεσιμότητα και να διαχωριστούν οι ζεύξεις VoIP (gigabit Ethernet κάρτες) (όπως απεικονιζεται στο σχήμα 17). Μια άλλη μέθοδος που θα μείωνε την ανάγκη για τις ξεχωριστές διεπαφές ΙΝΑΡ και θα επέτρεπε στην IP-IVR να ανήκει πλήρως μέσα στο δίκτυο ΙΡ είναι να αναμεταδοθούν τα μηνύματα ΙΝΑΡ μέσω του SSP softswitch και να περάσουν στην IP-IVR σε μηνύματα SIP INFO [RFC2976 ]. Τα πρότυπα ΙΝ επιτρέπουν σε ένα ευφυές περιφερειακό σύστημα να εκτελεστεί εσωτερικά /μέσω μιας "λειτουργίας μεταγωγής". Αυτή η ρύθμιση οδηγεί στο ακόλουθο απλουστευμένο πρωτόκολλο ανταλλαγής (εικόνα 19) που βασίζεται σε MGCP και SIP εφαρμογή. Η ροή του μηνύματος που απεικονίζεται στην εικόνα 19 δείχνει μια αποσυντεθειμένη λειτουργία SSP (που αποτελείται από έναν ελεγκτή πύλης μέσων, μια πύλη σηματοδοσίας και μια πύλη μέσων), με τις κλήσεις να εισέρχονται στο IP δίκτυο μέσω μιας πύλης Media Gateway (MG) που ελέγχεται από τον ελεγκτή Media Gateway Controller (MGC) μέσω του πρωτοκόλλου Media Gateway Control Protocol (MGCP). Ο ελεγκτής MGC εφαρμόζει επίσης το πρωτόκολλο έναρξης συνόδου (SIP Session Initiation Protocol) και επικοινωνεί με το IVR μέσω SIP μηνυμάτων. Το μήνυμα SIP INFO χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει μια σήραγγα και να οδηγήσει τα Εικόνα 19: Ένα μήνυμα ρέει για ένα SIP-based IP-IVR μέσα σε ένα MGCP περιβάλλον

63 INAP μηνύματα από το SCP στο IVR. Τα μηνύματα έχουν απλοποιηθεί για να μειωθεί η πολυπλοκότητα του διαγράμματος και για να βοηθήσουν στην εξήγηση. Η IVR (που σημειώνεται ως SIP-IVR στο σχήμα 19) συμπεριφέρεται σαν ευφυές περιφερειακό το οποίο εφαρμόζει την Λειτουργία Ειδικών Πόρων (SRF - Special Resources Function, ανταλλάσσει και συλλέγει χρήσιμες πληροφορίες από τους χρήστες για την εκτέλεση της εκάστοτε υπηρεσίας). Το SCP εφαρμόζει ΙΝΑΡ πάνω στο πρωτόκολλο μετάδοσης ελέγχου ροής, ώστε να μπορεί να επικοινωνεί άμεσα με το MGC (χωρίς να πρέπει να σηματοδοτηθεί μέσω μια πύλης σηματοδοσία Signaling Gateway - SG), για λόγους σαφήνειας τα μηνύματα ΙΝΑΡ παρουσιάζονται χωρίς το φάκελο SCTP. Η εισερχόμενη κλήση φθάνει από έναν διακόπτη κυκλώματος που συνδέεται με την πύλη μέσων και την πύλη σηματοδοσίας στο κάτω μέρος του διαγράμματος. Η εισερχόμενη κλήση σηματοδοτείται από την άφιξη ενός μηνύματος ISDN User Part (ISUP) Initial Address Message (ΙΑΜ). Το ΙΑΜ περιέχει πληροφορίες συμπεριλαμβανομένου του καλούμενου αριθμού. Σε αυτήν την περίπτωση ο MGC αποκωδικοποιεί το ΙΑΜ και καθορίζει ότι ο καλούμενος αριθμός είναι ένας μηγεωγραφικός αριθμός που απαιτεί ΙΝ επεξεργασία κλήσης. Ο MGC αναστέλλει την επεξεργασία της κλήσης και απαιτεί μια μετάφραση του καλούμενου αριθμού από το SCP μέσω ενός μηνύματος αρχικού σημείου ανίχνευσης ΙΝΑΡ initial Detection Point (initial-dp). Στην παραλαβή αυτού του μηνύματος, το SCP εκτελεί το πρόγραμμα υπηρεσιών λογικής Service Logic Program (SLP) που σχετίζεται με τον καλούμενο αριθμό που εισάγεται στο initial-dp μήνυμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το SLP καθοδηγεί το MGC να εγκαταστήσει μια προσωρινή σύνδεση (ένα μήνυμα ΙΝΑΡ), με την πλατφόρμα διαδραστικής απόκρισης φωνής Interactive Voice Response (IVR). Ο MGC κατασκευάζει ένα μήνυμα πρόσκλησης πρωτοκόλλου έναρξης συνόδου Session Initiation Protocol (SIP) invite message και το αποστέλλει στo IVR. Το IVR αποκωδικοποιεί το SIP invite message για να καθορίσει ποιο διάλογο θα τρέξει. Το IVR ανταποκρίνεται με την αποστολή ενός μηνύματος κουδουνίσματος SIP ringing message πίσω στο MGC, που ακολουθείται γρήγορα από ένα μήνυμα SIP ΟΚ. Συγχρόνως το MGC κατασκευάζει και στέλνει ένα μήνυμα στη δική του MG για να δημιουργήσει μια σύνδεση μεταξύ της εσωτερικής πλευράς της MG και της πλατφόρμας IVR και να συσχετίσει έτσι αυτήν την σύνδεση με το κανάλι φωνής στον εξωτερικό κορμό trunk που συνδέεται με το διακόπτη κυκλωμάτων που ξεκινάει την πραγματική κλήση. Η MG αποκρίνεται με ένα ΟΚ για να δείξει ότι έχει ολοκληρώσει το αίτημα. Ο MGC αναγνωρίζει συγχρόνως το SIP ΟΚ μήνυμα από την πλατφόρμα IVR. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πλαισίου για την κλήση μεταξύ του καλούντος και του IVR. Η MG είναι αρμόδια για την εκτέλεση της μετατροπής του ψηφιακού αρχείου media από τον κόσμο του μεταστρεφόμενου κυκλώματος στον κόσμο του VoIP. Η κλήση μπορεί είναι φυσικά συνδεδεμένη μόνο όταν το μήνυμα Address Complete Message (ACM) στέλνεται από τον MGC μέσω της πύλης σηματοδοσίας πίσω στο διακόπτη κυκλώματος. Αυτό ολοκληρώνει τη σύνδεση στον κόσμο του μεταστρεφόμενου κυκλώματος. Η πύλη μέσων media καθοδηγείται στη συνέχεια να δημιουργήσει μια εισερχόμενη ροή RTP από την πλατφόρμα IVR στον εαυτό της,

64 αυτό εκτελείται από ένα τροποποιημένο μήνυμα σύνδεσης MGCP από τον MGC. Σημειώστε στο σημείο αυτό ότι ο καλλών στον κόσμο των κυκλωμάτων μεταγωγής λαμβάνει ένα ήχο κλήσης από τον διακόπτη κυκλώματος όχι από την πύλη μέσων. Ακόμα καμία σύνδεση ομιλίας δεν έχει δημιουργηθεί στον κόσμο του IP από τον καλούντα στο IVR. Ο MGC στέλνει τότε ένα μήνυμα πίσω στο διακόπτη κυκλώματος για να ενημερώσει ότι η κλήση έχει απαντηθεί. Με την παραλαβή του αιτήματος να τρέξει ένας διάλογος, το κουτί IVR επικοινωνεί πίσω με το σημείο ελέγχου υπηρεσιών Service Control Point (SCP) για να δηλώσει ότι έχει λάβει το αίτημα αλλά επιθυμεί περισσότερες πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνει. Αυτό παρουσιάζεται σαν το μήνυμα SIP INFO να φέρει ένα μήνυμα ΙΝΑΡ αίτησης βοηθητικών πληροφοριών Assist Request Information (ARI) message μεταξύ του IVR και του MGC. Ο MGC μεταφράζει το μήνυμα SIP INFO και στέλνει το μήνυμα ARI στο SCP. Το SCP ανταποκρίνεται, με ένα άμεσο INAP μήνυμα συλλογής απάντησης prompt & collect response ΙΝΑΡ message. Το MGC πακετάρει αυτό το μήνυμα σε ένα μήνυμα SIP INFO και το στέλνει στην πλατφόρμα IVR. Συγχρόνως καθοδηγεί την πύλη μέσων να στείλει μια ροή/ακολουθία RTP από τον εαυτό της στην πλατφόρμα IVR. Αυτό ολοκληρώνει την αμφίδρομη σύνδεση μεταξύ του καλούντος και της πλατφόρμας IVR. Για τους σκοπούς του παραδείγματος ο καλών αλληλεπιδρά με το IVR μέσω της φωνητικής αναγνώρισης και με αυτόν τον τρόπο καλείται κάποια υπηρεσία. Εάν ο καλών έπρεπε να αλληλεπιδράσει μέσω των touch-tone DTMF, Οι τόνοι DTMF, από το ακρωνύμιο Dual Tone Multi Frequency, είναι οι τόνοι που χρησιμοποιούνται στην τηλεφωνία για την τονική κλήση. Πιο συγκεκριμένα είναι το άθροισμα δύο ανεξάρτητων ημιτονικών σημάτων διαφορετικής συχνότητας. Κάθε συνδυασμός πλήκτρου του τηλεφώνου αντιστοιχίζεται με μοναδικό τρόπο σε έναν τόνο DTMF, επιτρέποντας έτσι την μονοσήμαντη αναγνώρισή του) του τηλεφωνικού αριθμητικού πληκτρολογίου, οι τόνοι θα ανιχνεύονταν από την πύλη μέσων και θα μεταφράζονταν σε διάφορα μηνύματα MGCP. Στο σημείο αυτό θα υπεισέρχετο και ο ελεγκτής μέσων μεταφράζοντας τα μηνύματα αυτά σε SIP INFO μηνύματα για να ενημερώσει την πλατφόρμα IVR για το πια πλήκτρα πατήθηκαν. Αυτό θα έμπλεκε υπερβολικά το διάγραμμα. Η συζήτηση πραγματοποιείται επίσης γύρω από το θέμα της σηματοδοσίας ή της προσπάθειας να μεταφερθούν τα μηνύματα DTMF στις ροές RTP. Μόλις αποφασιστεί η υπηρεσία, η πλατφόρμα IVR ανταποκρίνεται στο άμεσο μήνυμα prompt & collect message με ένα μήνυμα επιστροφής αποτελεσμάτων Return Results (RR), υποδεικνύοντας ότι ο διάλογος ολοκληρώθηκε και το αποτέλεσμα ήταν ο τερματισμός της κλήσης. Το μήνυμα RR πακετάρεται σε ένα μήνυμα SIP INFO και περνάει στον MGC που διαβιβάζει το μήνυμα RR ΙΝΑΡ προς το SCP. Το SCP ανταποκρίνεται με ένα μήνυμα τέλους (END message) για να τελειώσει τη δοσοληψία ARI μεταξύ αυτού και της πλατφόρμας IVR. Το μήνυμα τέλους προωθείται επίσης με τον ίδιο τρόπο πίσω στο IVR. Κατά τη λήψη του μηνύματος τέλους, το IVR τερματίζει τη σύνοδο SIP με την αποστολή ενός μηνύματος SIP BYE στον MGC, ο MGC ανταποκρίνεται με μια απόδειξη παραλαβής στο μήνυμα BYE. Το SCP καθοδηγεί τελικά τον MGC να ολοκληρώσει τη σύνδεση στην πλατφόρμα IVR με μια αποσύνδεση προωθώντας το αντίστοιχο μήνυμα. Ο MGC

65 τερματίζει την κλήση καθοδηγώντας την MG να καταστρέψει τη σύνδεση και να τερματίσει τη ροή RTP. Ο MGC στη συνέχει πληροφορεί το διακόπτη κυκλώματος ότι η κλήση έχει τερματιστεί με την αποστολή ενός μηνύματος απελευθέρωσης ISUP (REL - release message). Έτσι τελειώνει και η αλληλεπίδραση με την πλατφόρμα IVR. Κλείνοντας, η πιο συναρπαστική προοπτική για τους ΙΡ διακομιστές φωνής IP voice servers (IP- IVRs) είναι το γεγονός ότι οι εταιρίες τηλεπικοινωνιών και οι φορείς παροχής υπηρεσιών δεν θα πρέπει πλέον να τοποθετήσουν IVRs σε ένα συγκεκριμένο στρώμα του δίκτυο, οι σκοπιμότητες που το καθιστούν αυτό απαραίτητο εξαφανίζονται με την συνδετικότητα ΙΡ. Αυτό δεν είναι για να πούμε ότι η χωρητικότητα δεν είναι πλέον ύψιστης σημασίας, το αντίθετο μάλιστα, θυμηθείτε ότι το ελλοχεύον ζήτημα που παρουσιάζεται σε οποιεσδήποτε επικοινωνίες στηρίζονται στη φωνή, είναι η λανθάνουσα κατάσταση στην οποία μια πλατφόρμα IP-IVR ενισχύει την καθυστέρηση με οποιοδήποτε τρόπο, με αποτέλεσμα η ποιότητα φωνής να υποφέρει. Εάν η ποιότητα φωνής υποφέρει, οι υπηρεσίες που εδρεύουν στην αναγνώρισης φωνής δεν θα είναι πλέον βιώσιμες. Ακόμα πραγματοποιείται έρευνα στους κατασκευαστές των πλατφορμών IVR για να ανακαλύψουν πώς θα πραγματοποιήσουν την καλύτερη αναγνώριση ομιλίας για τις λύσεις VoIP. Η πιο μακροπρόθεσμη προοπτική είναι για τους διακομιστές μέσων που κατασκευάζονται για να είναι σε θέση να παραδίδουν ακολουθίες ροής βίντεο καθώς επίσης και τα είδη υπηρεσιών φωνής που διερευνήθηκαν σε αυτό το κεφάλαιο Ταξινόμηση των υπηρεσιών μετά από απαίτηση Στο σημείο αυτό θα εξετάσουμε πιο αναλυτικά τις υπηρεσίες που προσφέρονται από τα Δίκτυα Νέας Γενιάς λαμβάνοντας υπ όψιν το τι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν οι καταναλωτές. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται 12 υπηρεσίες που άσκησαν τη μέγιστη επίδραση μετά από απαίτηση. Εξετάζοντας τον πίνακα αυτό, η πρώτη στήλη που επεξηγεί τις ταξινομημένες υπηρεσίες για το ευρυζωνικό τμήμα δείχνει ότι η Click-to-dial, το Caller ID και η Video Calling καταλαμβάνουν τις τρεις κορυφαίες θέσεις υπηρεσιών από την άποψη του αντίκτυπου τους κατόπιν έρευνας. Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι το Click to Dial και το Caller ID τοποθετούνται ψηλά επειδή αυτό υποστηρίζει την ποιοτική έρευνα διαπιστώνοντας ότι οι καταναλωτές χρειάζονται περισσότερο έλεγχο των τηλεπικοινωνιών τους και όταν παρουσιάζεται με μια προσφορά που περιλαμβάνει επικοινωνιακές υπηρεσίες διαχείρισης, οι υπηρεσίες αυτές ασκούν σημαντική επίδραση στην απόφαση αγοράς. Η ταχυδρομική θυρίδα φωνής (Voice mailbox) για το ασύρματο και το οικιακό δίκτυο καταλαμβάνει την τέταρτη θέση, ενώ η διαλογή κλήσης (Call Screening) και τη δρομολόγηση κλήσης (Call Routing) την πέμπτη, που υποστηρίζουν και πάλι την ανάγκη για ένα εργαλείο που να βοηθά στον έλεγχο επικοινωνίας. Συγκριτικά, τα πολυμέσα και οι υπηρεσίες συνεργασίας ταξινομούνται χαμηλότερα από την άποψη του αντίκτυπού τους στη ζήτηση γι αυτόν τον τύπο προϊόντος, με τις υπηρεσίες όπως η στιγμιαία μεταφορά αρχείων (Instant File Transfer), την διαμοίραση εφαρμογής (Application Sharing), και την ώθηση Ιστού (Web Push) να έχουν το χαμηλότερο αντίκτυπο στη ζήτηση. Κατά έναν περίεργο τρόπο, εξαίρεση αποτελεί η εφαρμογή κλήσης βίντεο (Video Calling) ειδικά μέσα

66 Next Generation Network Services στην οικιακή αγορά όπου ταξινομείται πρώτη μια υπηρεσία που συνήθως στο παρελθόν ήταν στο χώρο ενδιαφέροντος των μεγάλων επιχειρήσεων τώρα είναι εμπορικά προσιτή για μαζική χρήση. Εικόνα 20: Ταξινόμηση υπηρεσιών μετά από απαίτηση (Πηγή: Nortel Networks Primary Market research) Ακολουθεί μια συνοπτική περιγραφή των παραπάνω υπηρεσιών: Click to Dial: H γενική μέθοδος click-to-dial και η δομή λογισμικού της που εγκαθίσταται στον προσωπικό υπολογιστή του χρήστη, περιλαμβάνει: μια ενότητα διαμόρφωσης για τη ρύθμιση της προεπιλεγμένη μορφής ενός αριθμού τηλεφώνου έναν αριθμό που αποκτά την έννοια του ελέγχου για τον καθορισμό εάν ένας χρήστης χτυπά (κλικάρει) το περιεχόμενο ενός κειμένου μια ενότητα ανάλυσης του αριθμού για τον προσδιορισμό εάν το χτυπημένο περιεχόμενο ενός κειμένου είναι ένας διαθέσιμος αριθμός

67 τηλεφώνου σύμφωνα με το προκαθορισμένο μορφότυπο ενός αριθμού τηλεφώνου που δίνεται από την ενότητα διαμόρφωσης, στην περίπτωση που το χτυπημένο περιεχόμενο ενός κειμένου είναι ένας διαθέσιμος αριθμός τηλεφώνου παρέχει άμεσα στο χρήστη μια πρόσβαση click to dial μια αυτοτελή μονάδα λογισμικού κλήσης για την παραγωγή ενός μηνύματος click-to-dial, και την αποστολή του μηνύματος κλήσης στον κεντρικό υπολογιστή click-to-dial. Η παρούσα εφεύρεση σπάζει συνολικά τον περιορισμό της προγενέστερης τέχνης click-to-dial, καθώς είναι κατάλληλη όχι μόνο για την περίπτωση όπου ο αριθμός τηλεφώνου ενσωματώνεται σε κάποια ιστοσελίδα, αλλά είναι ακόμα κατάλληλη για την περίπτωση όπου ο αριθμός τηλεφώνου ενσωματώνεται σε ηλεκτρονικό κείμενο βασισμένο σε οποιοδήποτε είδος κειμένου. Η παρούσα υπηρεσία παρέχει εφαρμογές υψηλής προστιθέμενης αξίας στην επιχειρηματική εφαρμογή IP Centrex ή IP PBX VoIP Εικόνα 21: Διαγραμματική απεικόνιση Click-to-Dial υπηρεσίας

68 Αναγνώριση Κλήσης (Call ID/call waiting ID): Η υπηρεσία με την οποία μπορούμε να γνωρίζουμε τα στοιχεία του ατόμου που μας καλεί (όνομα και τηλέφωνο), είτε όταν η συσκευή είναι κατειλημμένη και η εισερχόμενη κλήση είναι σε αναμονή, είτε όταν δεν είναι. Βίντεο-κλήση (Video Calling): Η γνωστή σε όλους υπηρεσία βιντεοκλήσης, που απαιτεί η χρησιμοποιούμενη συσκευή (κινητό τηλέφωνο, βιντεοτηλέφωνο, PDA, προσωπικός υπολογιστής κτλ) να έχει ενσωματωμένη μία κάμερα και ένα μικρόφωνο προκειμένου να είναι δυνατή η μεταφορά εικόνας και ήχου. Μοναδικό Φωνητικό Ταχυδρομείο (One voice mailbox): Με την υπηρεσία αυτή ο συνδρομητής έχει ένα μόνο φωνητικό ταχυδρομείο, ανεξάρτητα από το πλήθος των συσκευών που έχει στην κατοχή του (ασύρματες ή ενσύρματες), με έναν μόνο λογαριασμό. Διαχείριση Kλήσεων (Call Screening and routing): Υπηρεσία που επιτρέπει τη διαχείριση των κλήσεων που δέχεται ο συνδρομητής, σύμφωνα με κριτήρια όπως η ταυτότητα του καλούντος, η χρονική στιγμή κ.λπ. Με αυτή την υπηρεσία ο συνδρομητής έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει ποιός είναι στη γραμμή προτού απαντήσει. Έτσι, έχει τη δυνατότητα να αφήσει το φωνητικό ταχυδρομείο (voic ) να απαντήσει στην κλήση. Πολυμερής Κλήση Διάσκεψης (Multi-party conference calling): Εικόνα 22: Διαγραμματική απεικόνιση Τριμερούς Κλήσης Διάσκεψης

69 Next Generation Network Services Η υπηρεσία όπου πολλοί χρήστες μπορούν να συνομιλούν ταυτόχρονα. Στο σχήμα που ακολουθεί βλέπουμε την πιο απλή περίπτωση (τριμερής συνομιλία) και την διαδικασία που λαμβάνει χώρα προκειμένου να συμμετέχει ένα τρίτο άτομο στην τηλεδιάσκεψη. Φωνητικό Ταχυδρομείο προσωπικού υπολογιστή (Voice mail PC interface): Είναι η υπηρεσία που μπορεί να δημιουργήσει μια αποτελεσματική τυποποιημένη λύση προσωπικού τηλεφωνητή ή έναν διακομιστή φωνητικού ταχυδρομείου VoIP (με πολλές φωνητικές θυρίδες) χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λογισμικό και έναν υπολογιστή. Διαμοιρασμός/Κοινή χρήση Εφαρμογών (Application Sharing): Είναι η υπηρεσία που προσφέρει κοινή χρήση εφαρμογών ανάμεσα σε δύο ή και περισσότερους χρήστες μέσω δικτύου, όπως επίσης και ο έλεγχος μιας εφαρμογής από έναν απομακρυσμένο χρήστη. Πολλά προγράμματα Διαμοιρασμού Εφαρμογών προσφέρουν τη δυνατότητα "ηλεκτρονικού πίνακα", όπου οι χρήστες που λαμβάνουν μέρος στη ηλεκτρονική συζήτηση μπορούν να γράψουν και να σχεδιάσουν ελεύθερα. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα για άμεση αποστολή αρχείων από τον ένα χρήστη στον άλλο καθώς και για παράλληλη πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Δυναμικός Χειρισμός Κλήσεων (Dynamic call handling): Περιλαμβάνει το πλήρη έλεγχο των κλήσεων συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς καθώς και του τερματισμού των κλήσεων. Άμεση Μεταφορά Αρχείων (Instant file transfer): Η υπηρεσία ασφαλούς και άμεσης μεταφοράς οποιουδήποτε τύπου αρχείων από υπολογιστή σε υπολογιστή. 2.2 Κέντρα Κλήσεων Γενικά Τα Κέντρα Κλήσεων (Call Centres)είναι το μέρος όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις φαίνεται να συμβαίνουν με τον μεγαλύτερο ζήλο και το μέρος όπου το ρητό "ο χρόνος είναι χρήμα" είναι τόσο αληθινό. Το περιβάλλον ενός Κέντρου Κλήσεων είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση όπου οι πράκτορες/αντιπρόσωποι (agents) προσπαθούν συνεχώς για την εξυπηρέτηση των πελατών, διατηρώντας παράλληλα τους χρόνους αλληλεπίδρασής τους στο ελάχιστο δυνατό. Η δουλειά του υπεύθυνου ενός κέντρου κλήσεων (call centre manager) είναι να φροντίζει για τη μεγιστοποίηση της ικανοποίηση των πελατών ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις δαπάνες. Οι απαιτήσεις για τις καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις στα Κέντρα Κλήσης είναι μεγάλες και αποτελούν και αυτές πρόκληση. Αυτές οι ανάγκες έχουν οδηγήσει σε μια σειρά από δημιουργικές λύσεις. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 τα συστήματα Αυτόματης Κατανομής Κλήσεων (ACDs - Automatic Call Distribution systems) και τα Τμήματα Ιδιωτικών Συνδιαλέξεων (PBXs), ήταν οι στυλοβάτες των τηλεφωνικών κέντρων. Μέσα σε μόλις μια δεκαετία βρεθήκαμε στα πρόθυρα δίκτυο-βασισμένων softacds που

70 ενσωματώνουν σε ένα ενιαίο σύνολο υπηρεσιών, τις αλληλεπιδράσεις Ιστού, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και φωνής με τις σουίτες Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων (CRM - Customer Relationship Management, Μέσα από μία σειρά εφαρμογών ηλεκτρονικού κυρίως χαρακτήρα οι επιχειρήσεις μπορούν να μάθουν τις καταναλωτικές συνήθειες των πελατών τους, να τις καταγράψουν σε κάποια βάση δεδομένων, να σχεδιάσουν μια στρατηγική επαφής με τους πελάτες και να την υλοποιήσουν, με σκοπό την αύξηση των πωλήσεών τους. Ο όρος Customer Relationship Management ή Marketing (CRM) δηλώνει την μεθοδολογία που βοηθά στην επισήμανση και την προσέλκυση των καταναλωτών, μέσα από τη διαδικασία ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων (επιχείρηση πελάτης). Πρόκειται για μια μεθοδολογία που θέτει τον πελάτη στο επίκεντρο της επιχειρηματικής διαδικασίας. Στόχος του πελατοκεντρικού χαρακτήρα CRM είναι η διαχρονική πώληση κι εξυπηρέτηση πελατών, πιστών στα προϊόντα και τις υπηρεσίες, μέσα από ένα συγκεκριμένο σύστημα διαχείρισης. Στις προτεραιότητες της μεθοδολογίας αυτής τοποθετείται η συγκέντρωση των συγκεκριμένων και σε πολλές περιπτώσεις διαφορετικών μεταξύ τους αναγκών, που έχουν οι πελάτες. Επίσης προτεραιότητα έχει η τοποθέτηση σειράς ενεργειών από τη πλευρά των επιχειρήσεων, με τελικό σκοπό την εξυπηρέτηση του καταναλωτικού κοινού. Κυρίαρχο στοιχείο του CRM είναι η αλλαγή που φέρνει στην επιχειρηματική σκέψη και δομή, μέσα από τις διευκολύνσεις και φυσικά τις προοπτικές κέρδους). Αυτό έχει επιτρέψει στον υπεύθυνο του, με νέα ονομασία πλέον, Κέντρου Επικοινωνίας (Contact Centre) να χωρίσει τη βάση πελατών σύμφωνα με ένα πολύπλοκο μείγμα επιχειρηματικών κανόνων και να δώσει προτεραιότητα και να καθοδηγήσει τις εισερχόμενες επαφές στην καλύτερη διαθέσιμη πηγή βοήθειας. Αυτή η αλλαγή συνεχώς εξελίσσεται, με κάθε έτος να φέρνει τις σταδιακές βελτιώσεις στις τεχνικές λύσεις που είναι διαθέσιμες για τους διαχειριστές των Κέντρων Επικοινωνίας Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών Η τεχνολογία Ενοποίησης Τηλεφωνίας Υπολογιστών (CTI - Computer Telephony Intergration) δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να εκτελεί λειτουργίες τηλεφώνου όπως "λήψη μιας εισερχόμενης κλήσης", "εκτέλεση μιας εξερχόμενης κλήσης", "αναγνώριση του καλούντος" κτλ. Μέσω του προσωπικού του υπολογιστή. Η Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών (CTI) σηματοδότησε τη μετάβαση από τις απλές υπηρεσίες ACD ή ΡΒΧ, όπου οι αποφάσεις δρομολόγησης κλήσεων λαμβάνονται από τις αποκλειστικά για δρομολόγηση μηχανές που ρυθμίζονται μέσω τερματικών που βασίζονται σε κείμενο, σε μια νέα εποχή δρομολόγησης και διαμόρφωσης κλήσεων. Η ικανότητα να αξιοποιηθούν οι εταιρικές βάσεις δεδομένων όπως αυτές που κατέχονται από τα τμήματα μάρκετινγκ για το διαμοιρασμό των εισερχομένων κλήσεων, βασίζεται στο διαμοιρασμό της αγοράς του πελάτη. Η CTI έχει δημιουργήσει επίσης τη δυνατότητα ενοποίησης των πολλαπλών κέντρων κλήσεων που βρίσκονται σε διαφορετικές φυσικές τοποθεσίες σε μια ενιαία οντότητα. Ο συνδυασμός της Ενοποίησης Τηλεφωνίας - Υπολογιστών CTI και των υπηρεσιών ευφυών δικτύων (intelligent network services ) έχει δώσει τη δυνατότητα στα τηλεφωνικά κέντρα να δρομολογούν τις κλήσεις διαμέσου των εθνικών και διεθνών

71 Next Generation Network Services συνόρων με απόλυτη σαφήνεια στον καλούντα. Πώς επιτυγχάνεται η Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών CTI; Υπάρχουν ουσιαστικά δύο είδη CTI, ο Έλεγχος Κλήσης Πρώτου Μέρους (first-party call control) και ο Έλεγχος Κλήσης Τρίτων (third-party call control) Έλεγχος Κλήσης του Πρώτου συμβαλλόμενου μέρους Ο Έλεγχος Κλήσης του Πρώτου συμβαλλόμενου μέρους (First-party call control) λειτουργεί σαν να υπάρχει μια άμεση σύνδεση μεταξύ του υπολογιστή του χρήστη και της τηλεφωνικής συσκευής. Ένα παράδειγμα για αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να είναι μια κάρτα μόντεμ σε έναν επιτραπέζιο υπολογιστή, ή ένα τηλέφωνο που συνδέεται άμεσα πάνω στον υπολογιστή. Χαρακτηριστικά, μόνο ο υπολογιστής που συνδέεται με το τηλέφωνο μπορεί να το ελέγξει, με το να στέλνει τις εντολές άμεσα στο τηλέφωνο. Ο υπολογιστής μπορεί να ελέγξει όλες τις λειτουργίες του τηλεφώνου υπό τις οδηγίες του χρήστη του υπολογιστή. Ο Έλεγχος Κλήσης του Πρώτου συμβαλλόμενου μέρους είναι ο ευκολότερος να εφαρμοστεί αλλά δεν ταιριάζει στις εφαρμογές μεγάλης κλίμακας όπως τα τηλεφωνικά κέντρα. Δηλαδή, κατά τον Έλεγχο Κλήσης Πρώτου μέρους (first-party call control) ένας υπολογιστής αναλαμβάνει το ρόλο των λειτουργιών μιας τηλεφωνικής συσκευής και συνδέει τις βασικές λειτουργίες κλήσης ενός τηλεφώνου (πραγματοποίηση κλήση, απελευθέρωση κλήσης, μεταφορά, αναμονή, εμφάνιση αριθμού καλούντος) με ένα πακέτο λογισμικού το οποίο παρέχει και ενσωματωμένη τη βάση δεδομένων (εικόνα 23). Παραδείγματα Ελέγχου Κλήσης Πρώτου Μέρους παρέχονται μέσω προγραμμάτων όπως το Microsoft Outlook και μέσω λογισμικού διαχείρισης επαφών όπως το ACT. Σε αυτά τα παραδείγματα το λογισμικό ελέγχει ένα μόντεμ επί παραδείγματι, με ένα συμβατικό ακουστικό συνδεδεμένο πάνω του. Οι κλήσεις μπορούν να ξεκινήσουν από το λογισμικό του υπολογιστή χρησιμοποιώντας μια διαδικασία: επίλεξε και πάτα (point-and-click) του λογισμικού. Ή ακόμα οι εισερχόμενες κλήσεις μπορούν να παρακολουθηθούν και να εμφανιστεί στην οθόνη ένα παράθυρο (screen-pop) το οποίο θα δίνει πληροφορίες της συγκεκριμένης κλήσης που βασίζονται στο αριθμό του καλούντος. Εικόνα 23: Έλεγχος Κλήσης Πρώτου συμβαλλόμενου μέρους

72 Next Generation Network Services Ελέγχου Κλήσης Τρίτων Ο Ελέγχου Κλήσης Τρίτων[14] (Third-party call control) είναι δυσκολότερο να εφαρμοστεί και απαιτεί συχνά έναν αποκλειστικά αφοσιωμένο διακομιστή τηλεφωνίας (telephony server) για να διασυνδέει μεταξύ του το τηλεφωνικό δίκτυο και το δίκτυο υπολογιστών. Ο Έλεγχος Κλήσης Τρίτων λειτουργεί με το να στέλνει εντολές από τον υπολογιστή ενός χρήστη σε έναν διακομιστή τηλεφωνίας, ο οποίος στη συνέχεια διατηρεί τον αποκλειστικό κεντρικό έλεγχο του τηλεφώνου. Συγκεκριμένα, ο υπολογιστής του χρήστη δεν έχει καμία άμεση σύνδεση με την τηλεφωνική συσκευή, η οποία στην πραγματικότητα ελέγχεται από μια εξωτερική συσκευή. Οι πληροφορίες για ένα τηλεφώνημα μπορούν να εμφανιστούν στην αντίστοιχη οθόνη του τερματικού υπολογιστή ενώ οδηγίες για τον έλεγχο του τηλεφώνου μπορούν να σταλούν από τον υπολογιστή στο τηλεφωνικό δίκτυο. Οποιοσδήποτε υπολογιστής στο δίκτυο έχει τη δυνατότητα να ελέγξει οποιοδήποτε τηλέφωνο στο τηλεφωνικό σύστημα. Το τηλέφωνο δεν πρέπει να συνδεθεί άμεσα με τον υπολογιστή του χρήστη, αν και μπορεί φυσικά να ενσωματωθεί στον υπολογιστή (όπως ένα κλασικό τηλέφωνο VoIP), απαιτώντας μόνο ένα μικρόφωνο και ακουστικά στο κύκλωμα, χωρίς να χρειάζεται ούτε καν ένα αριθμητικό πληκτρολόγιο για να πραγματοποιηθεί η σύνδεση με το τηλεφωνικό δίκτυο. Συνοψίζοντας, ο Έλεγχος Κλήσης Τρίτων (Third-party call control) αποτελεί μια πολύ ισχυρότερη δυνατότητα, που επιτρέπει σε έναν υπολογιστή να ελέγχει και να παρακολουθεί μια μεγάλη συλλογή συσκευών τηλεφωνίας, μέσω μιας ειδικής διεπαφής που συνδέεται άμεσα σε ένα σε ΡΒΧ ή ACD. Η σύνδεση αυτή, αντί να μεταφέρει μηνύματα τηλεφωνικής σηματοδοσίας, διακινεί μηνύματα κατάστασης και ελέγχου (status & control messages) για όλα τα γεγονότα που συμβαίνουν στο εσωτερικό του ΡΒΧ/ACD, από τα μηνύματα on-hook και off-hook των τηλεφώνων (κατέβασμα και σήκωμα του ακουστικού του καλούμενου αντίστοιχα) μέχρι και αφήξεις κλήσεων στους διαύλους/ζεύξεις (call arrivals οn trunks) και γεγονότα αναμονής κλήσεων σε σειρά (call queue). Τα μηνύματα ελέγχου επιτρέπουν στο σύστημα του υπολογιστή να αποκαταστήσει νέες κλήσεις, να τερματίσει ήδη υπάρχουσες κλήσεις, ακόμα και να ελέγξει τον προορισμό των νεοαφιχθέντων κλήσεων. Ο καλύτερος τρόπος να εξηγηθεί το third-party CTI είναι μέσω ενός παραδείγματος και ενός διαγράμματος κλιμάκωσης των μηνυμάτων (εικόνα 24). Πρώτα θα διερευνήσουμε μια μονόπλευρη λύση και στη συνέχεια θα εξετάσουμε μια πιο σύνθετη λύση πολλαπλών προμηθευτών (multi vendor). Πριν περάσουμε ακόμα σε κάποιο παράδειγμα, αξίζει να επεκταθούμε στο θέμα του I (Integration) στο αρκτικόλεξο CTI. Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα για τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών είναι η χρήση των ιδιόκτητων πρωτοκόλλων ελέγχου μεταξύ των διακομιστών PBX/ACD και CTI για τον Έλεγχο Κλήσης Τρίτων. Ο κάθε προμηθευτής εφαρμόζει τα δικά του (σε ορισμένες περιπτώσεις περισσότερα του ενός) πρωτόκολλα για τον Έλεγχο Κλήσης Τρίτων, για παράδειγμα η Nortel έχει τα Compucall και Meridian & Symposium link στα δικά τους προϊόντα DMS και Meridian αντίστοιχα. Η Lucent έχει το Call-Visor ASAI στα δικά της προϊόντα Definity. Η Aspect έχει τα [14] RFC 3725 Best Current Practices for Third Party Call Control (3pcc) in the Session Initiation Protocol (SIP), The Internet Society (2004)

73 Next Generation Network Services Application Bridge και Event Bridge στα δικά της ACD προϊόντα και η λίστα συνεχίζεται. Εικόνα 24: Έλεγχος Κλήσης Τρίτων Μία πρόσφατη εργασία πραγματοποιήθηκε στην τυποποίησης του τομέα του third-party call control. Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU Τ: International Telecommunications union / Telecommunication Standardization Sector) είχε αναλάβει το έργο των τηλεπικοινωνιακών εφαρμογών για διακόπτες (switches) και υπολογιστές (TASC: Telecommunications Applications for Switches and Computers) και το Αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Προτύπων (ANSI - American National Standards Institute) το έργο πάνω στο Switch Computer Application Interface (SCAI). Η ITU-T και το ANSI εξέτασαν το CTI ως επέκταση της τυποποίησης του Ευφυούς Δικτύου (IN) και στην πραγματικότητα οι προδιαγραφές της ITU-T[15] ήταν αρχικά για να επιτραπεί η πρόσκληση υπηρεσιών Ευφυών Δικτύων IN και να μοιραστεί το μοντέλο κλήσης ευφυών δικτύων IN. Δυστυχώς, εκτός από κάποιες αρχικές τεκμηριώσεις, αυτή η εργασία δεν πήγε καλά. Το γκρούπ της Ευρωπαϊκή Ένωσης Κατασκευαστών Υπολογιστών (ECMA - European Computer Manufacturers Association) έχει τις δικές [15] ITU-T Recommendation Q.1300, "Intelligent Network, Telecommunication Applications For Switches And Computers (TASC), General Overview", 10/

74 της Υποστηριζόμενες από Υπολογιστή Τηλεπικοινωνιακές Εφαρμογές (CSTA - Computer Supported Telecommunications Applications) και πρόσφατα το Επιχειρηματικό Φόρουμ Τηλεφωνίας Υπολογιστών (ECTF - Enterprise Computer Telephony Forum) εργάστηκε σκληρά για να καθορίσει μια καθολική προσέγγιση των υπηρεσιών στα πρωτόκολλα, τις αρχιτεκτονικές και τις Διεπαφές Εφαρμογής Προγραμμάτων (APIs) για την ανοικτή ανάπτυξη των υπηρεσιών CTI (S.200 που είναι το πρωτόκολλο CTI). Τέλος, για να μην μείνουν εκτός, ούτε η Novell ούτε και η Microsoft προχώρησαν στον καθορισμό των πρωτοκόλλων CTI υπό μορφή Telephony Server Application Programming Interface (TSAPI) και Telephone Application Programming Interface (TAPI [16] ), αντίστοιχα. Αυτή η εξέλιξη βοήθησε πραγματικά στο να πείσει τους προμηθευτές PBXs και ACDs να παρέχουν ένα τυποποιημένο σύνολο διεπαφών. Αυτό έχει αφήσει στους προμηθευτές διακομιστών τηλεφωνίας υπολογιστών το έργο της ενσωμάτωσης όλων των διαφορετικών πρωτοκόλλων CTI στα προϊόντα τους, δημιουργώντας μια πληθώρα ζητημάτων ενσωμάτωσης. Στο παράδειγμα που ακολουθεί πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε μια γενικευμένη και απλουστευμένη μορφή των μηνυμάτων που ρέουν μεταξύ ενός διακομιστή CTI και ενός ΡΒΧ / ACD. Όπως εξηγεί η ανωτέρω παράγραφος υπάρχουν πολλές παραλλαγές του πρωτοκόλλου αλλά όλες εκτελούν τον ίδιο ρόλο. Αναφορικά με το σχήμα 25, το ακόλουθο κείμενο εξηγεί το είδος της αλληλεπίδρασης που πραγματοποιείται στο third-party CTI. Όταν μια κλήση φθάνει στο ACD, το ACD τοποθετεί την κλήση σε μια ουρά αναμονής που γενικά καθορίζεται από τον αριθμό που έχει πληκτρολογηθεί (πρόκειται δηλαδή για κλήση Direct Dial In DDI ή για Dialed Number Identification Service (DNIS)). Αυτό πυροδοτεί τη δημιουργία ενός μηνύματος (1) από το ACD για να ενημερώσει τον CTI διακομιστή για την άφιξη κλήσης. Ο διακομιστής CTI ξεκινάει μια αναζήτηση στη βάση δεδομένων των πελατών (2, 3) χρησιμοποιώντας την ταυτότητα ID της γραμμής κλήσης που παρέχεται ή το DNIS εάν το CLI δεν προσφέρεται. Εάν ούτε το DNIS ούτε το CLI δεν είναι συντονισμένα με έναν συγκεκριμένο πελάτη είτε μια ομάδα πελατών, τότε ο διακομιστής CTI θα καθοδηγήσει το ACD να τοποθετήσει την κλήση σε μια συγκεκριμένη ουρά αναμονής (4). Το ACD τοποθετεί την κλήση στην ουρά αναμονής και ενημερώνει τον διακομιστή CTI (5). Όταν ένας πράκτορας (agent) του είδους που απαιτείται να απαντήσει στην κλήση γίνεται διαθέσιμος, η κλήση συνδέεται με την τηλεφωνική συσκευή του συγκεκριμένου πράκτορα, και ένα μήνυμα στέλνεται στον διακομιστή CTI για να δείξει ότι η κλήση έχει υποβληθεί (6). Αυτό οδηγεί το διακομιστή CTI στην ανάκτηση των στοιχείων των πελατών (7, 8) και τη διαβίβασή τους στην εφαρμογή υπολογιστή [16] Η έκδοση 3.0 της TAPI έφερε το H.323 και την IP τηλεφωνία στους προσωπικούς υπολογιστές

75 Next Generation Network Services του agent πράκτορα, εμφανίζοντας μια αναδυόμενη οθόνη με τις πληροφορίες αυτές (9). Εικόνα 25: Απλουστευμένη CTI Αναταλαγή Μηνυμάτων Ο πράκτορας βρίσκεται στη συνέχει σε συνομιλία με τον καλούντα και μπορεί να τον θέσει σε αναμονή (10) και να ανατρέξει σε αναζήτηση περισσοτέρων πληροφοριών στη βάση δεδομένων (12, 13) χρησιμοποιώντας αντίστοιχες εφαρμογές. Ο πράκτορας στη συνέχεια μπορεί να συνεχίσει την κλήση (14) και να ολοκληρώσει την συνεργασία με τον καλούντα (16). Ο πράκτορας μπορεί έπειτα να περατώσει (τερματίσει) την κλήση, ολοκληρώνοντας οποιαδήποτε εργασία έχει προκύψει, όπως παραδείγματος χάριν η ενημέρωση της βάσης δεδομένων (16), και όντας έτσι έτοιμος στη συνέχεια να δεχθεί την επόμενη κλήση (20)

76 Σε αυτό το απλό παράδειγμα, μπορούμε να δούμε πώς ο διακομιστής CTI είναι στο κέντρο της αλληλεπίδρασης και το ACD /ΡΒΧ συνεχώς ενημερώνει τον διακομιστή CTI με καταστάσεις αλλαγών και ανταποκρίνεται στα αιτήματά του ώστε να εκτελεσθούν οι απαιτούμενες εργασίες. Η εφαρμογή υπολογιστή του πράκτορα επικοινωνεί με τις καταστάσεις αλλαγών μέσω του διακομιστή CTI για να εξασφαλίσει το συντονισμό όλων των πτυχών της κλήσης. Ένας πολύ καλός λόγος να το κάνει αυτό είναι η περίπτωση στην οποία μια κλήση μεταφέρεται από έναν πράκτορα σε έναν άλλο, τότε ο διακομιστής CTI μπορεί να εξασφαλίσει οποιεσδήποτε πληροφορίες πλαισίου διατηρούνται και να τις περάσει στο νέο πράκτορα. Ο διακομιστής CTI πρέπει να διατηρήσει τις πληροφορίες κατάστασης κλήσης και όπως και το IN χρειάζεται να έχει ένα πρότυπο κατάστασης κλήσης (call state model), στην περίπτωση του ΙΝ αυτό ονομάζεται Basic Call State Model (BCSM). Στην περίπτωση του διακομιστή CTI οι καταστάσεις κλήσης πρέπει να είναι συμβατές με τις συγκεκριμένες καταστάσεις κλήσης ACD/ ΡΒΧ για να εξασφαλίσουν βαθμιαία την παρακολούθηση της ροής των κλήσεων. Σε μια κατάσταση multi-site / multi-vendor τα πράγματα γίνονται λίγο πιο σύνθετα, ο διακομιστής CTI πρέπει να διατηρήσει την κατάσταση για πολλαπλούς πράκτορες που διασκορπίζονται σε πολλαπλά ACDs, κάθε ένα από τα οποία έχει διαφορετικό πρότυπο κλήσης και σύνολο μηνυμάτων CTI (σχήμα 26). Στα δύο πλέον περίοπτα προϊόντα της αγοράς, μια συσκευή πύλης εκτελεί τη χαρτογράφηση της κατάστασης των κλήσεων και των ιδιόκτητων μηνυμάτων Ελέγχου Κλήσης Τρίτων (third-party call control messages). Η συσκευή πύλης μεταφράζει τα μηνύματα που αφορούν ειδικά τον προμηθευτή (vendor) σε ένα γενικό εσωτερικό σύνολο μηνυμάτων. Τα εσωτερικοποιημένα μηνύματα χρησιμοποιούνται για να ενημερώσουν ένα κεντρικό σημείο ελέγχου, το οποίο περιέχει τους κανόνες αναμονής και δρομολόγησης για να εξασφαλίσει το συντονισμό πολυπρομηθευτών (multi-vendor) και πολλαπλών μερών (multi-site). Αυτού του είδους η λύση λειτουργεί αρκετά καλά σε μια επιχειρηματική κατάσταση, εντούτοις, οι κλήσεις που φθάνουν σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία και μετά δρομολογούνται σε έναν πράκτορα ή σε ένα ACD/PBX του γκρούπ, θα πρέπει να συνδεθεί μεταξύ των δύο ACDs (hair pined [17] or tromboned). Αυτή η περαιτέρω σύνδεση των κλήσεων κοστίζει χρήματα με τη μορφή ειδικών διασυνδεδεμένων ζεύξεων. Η λύση στο πρόβλημα της αποκλειστικής χρήσης των ζεύξεων είναι να αξιοποιηθεί ο χειριστής δικτύων ΙΝ με τέτοιο τρόπο ώστε να εκτελεστούν οι αποφάσεις προδρομολόγησης. Η αποδοτικότερη δρομολόγηση κλήσης μπορεί να επιτευχθεί με αυτόν τον τρόπο, επιτρέποντας στις κλήσεις να διέλθουν του δημοσίου δικτύου πριν φθάσουν στο ΡΒΧ/AcD όπου ο πράκτορας προορίζεται να χειριστεί την κλήση. Σε αυτόν τον τύπο λύσης ο χειριστής του δικτύου συνήθως παρέχει εντός-δικτύου (in-net) υπηρεσίες [17] Στις τηλεπικοινωνίες και δη στο VoIP, hairpin (ή hairpining) ονομάζεται ο τρόπος που χρησιμοποιείται για την επιστροφή ενός μηνύματος πίσω στην κατεύθυνση από την οποία ήλθε. Αν μια κλήση δεν μπορεί να δρομολογηθεί με IP σε μία πύλη που είναι πιο κοντά στο τηλέφωνο στόχο, η κλήση συνήθως αποστέλλεται πίσω με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ήρθε

77 Next Generation Network Services διαδραστικής απόκρισης φωνής (IVR - Interactive Voice Response) έτσι ώστε οι κλήσεις να μπορούν προ-δρομολογηθούν πιο αποτελεσματικά. Δύο τύποι ελέγχου IVR είναι οι πιο κοινοί: το IVR μπορεί να διαμορφωθεί σαν ένα Ευφυές Περιφεριακό (ΙΡ Intelligent Peripheral) ευφυούς δικτύου ή οι διεπαφές του Ελέγχου Κλήσης Τρίτων (CTI) χρησιμοποιούνται για να επικοινωνήσουν με τα σενάρια/μακρεντολές (scripts, δέσμες ενεργειών) στην πλατφόρμα IVR. Ένα παράδειγμα της αρχιτεκτονικής παρουσιάζεται στο σχήμα 26. Εικόνα 26: Αρχιτεκτονική CTI, multi-vendor / multi-site Το μέλλον για την CTI Η Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών (CTI) υφίσταται μια σημαντική ώθηση από την ολοκλήρωση φωνής και δεδομένων στα δίκτυα νέας γενιάς. Η πρώτη γενεά

78 των προϊόντων CTI οδήγησε στον έλεγχο των ACD και PBXs που βασίζονται στη μεταγωγή κυκλωμάτων, και επέτρεψε την αύξηση της πολυπλοκότητας κατά τον έλεγχο της δρομολόγησης κλήσης μέσω της χρήσης πληροφοριών από τις βάσεις δεδομένων των πελατών. Η δεύτερη γενιά CTI επέτρεψε την ολοκλήρωση των συστημάτων που παρείχαν μια σφαιρική εικόνα για τον πελάτη και τις σχέσεις του με τον οργανισμό (χαρακτηριζόμενα ως εργαλεία Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων Customer Relationship Management (CRM) tools), τη συνεργασία Ιστού και τη δρομολόγηση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τις συμβατικές πλατφόρμες Time Division Multiplex (TDM). Η Ενοποίηση Τηλεφωνίας Υπολογιστών (CTI) νέας γενιάς συνδυάζει το πρωτόκολλο φωνής μέσω διαδικτύου (VoIP - Voice over ΙΡ), την ηλεκτρονική Διαχείριση Πελατειακών Σχέσεων (ecrm - electronic CRM) και τους διακομιστές φωνής ΙΡ (IPvoice servers) με σκοπό να φέρει το επίπεδο ολοκλήρωσης πέρα απ αυτό που ήταν δυνατό στο παρελθόν για να δημιουργήσει τηλεφωνικά κέντρα κλήσεων μεταγωγής πακέτων. Οι διακομιστές CTI επόμενης γενιάς θα συνδυάσουν τις ACD ικανότητες δρομολόγησης, αλλά πέραν αυτού σκοπός τους είναι να παρέχουν μια πραγματικά ολοκληρωμένη λύση για την δρομολόγηση μιας επαφής. Η υπηρεσία Presence (Η υπηρεσία αυτή επιτρέπει σε κάποιο χρήστη να γνωρίζει αν κάποιος άλλος χρήστης είναι "online", δηλαδή αν είναι συνδεδεμένος με τον εξυπηρετητή. Απαιτείται προηγουμένως ο δεύτερος να έχει εξουσιοδοτήσει τον πρώτο με το δικαίωμα αυτό. Η εξουσιοδότηση αυτή μπορεί να ανακαλείται ή να δίνεται εκ νέου μελλοντικά) είναι μια νέα υπηρεσία που έχει κερδίσει αξιόλογο ενδιαφέρον στις τηλεπικοινωνίες και τις βιομηχανίες Διαδικτύου ως μέσο συνδυασμού των πληροφοριών που βασίζονται στην τοποθεσία με τις επικοινωνίες άμεσου μηνύματος Instant Message (ΙΜ). Εάν αναλογιστούμε την έννοια του τι ενσωματώνει ένα κέντρο επαφών, είναι στην πραγματικότητα μια υπηρεσία παρουσίας. Η επιθυμία να επικοινωνούμε μέσω κάποιον τρόπων (PDA, VoIP, , text-chat κλπ.) συνδυάζεται με την υπάρχουσα κατάσταση οντοτήτων επικοινωνίας. Η χρήση του SIP στα κέντρα επαφών αποτελεί για κάποιους τη νιρβάνα του CTI και χρησιμοποιώντας το SIP ως πρωτόκολλο για την υποστήριξη της υπηρεσίας presence δημιουργεί την ιδέα ενός "κέντρου παρουσίας" (presence centre). Το κέντρο παρουσίας υπερβαίνει τους σκοπούς και τις ικανότητες του κέντρου επαφών και παρέχει στους πελάτες που επιθυμούν να επικοινωνήσουν με μια οργάνωση πολύ περισσότερες πληροφορίες για τη θέση των κέντρων παρουσίας των πρακτόρων. Η εξελιξιμότητα των SIP θα αφήσει ιδιαίτερα ικανοποιημένη την κοινότητα των προμηθευτών, αφού οι διακομιστές μπορούν να αναπτυχθούν από μικροί 20-θέσιοι που ικανοποιούν τη ζήτηση της μικρομεσαίας επιχειρηματικής αγοράς (SME - Small to Medium Enterprise), σε συστήματα δέκα χιλιάδων θέσεων για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της xsp αγοράς. Η αρχιτεκτονική για ένα κέντρο παρουσίας φαίνεται στην εικόνα 27, αυτό δεν αποτελεί μια TDM λύση, δεν υπάρχουν στοιχεία μεταγωγής κυκλώματος στον softacd διακομιστή εφαρμογής (διακομιστής παρουσίας). Όλες οι επικοινωνίες μεταξύ του καλούντα, του agent και του softacd εκτελούνται μέσω SIP μηνυμάτων. Επιπλέον, οι διακομιστές δικτύου χρησιμοποιούν ένα

79 Next Generation Network Services Εικόνα 27: Αρχιτεκτονική Κέντρου Παρουσίας πλαίσιο Java 2 Enterprise Edition (J2EE) με τα SIP servlets[18] να επιτρέπουν τη λειτουργικότητα της υπηρεσίας push-to-talk, όπου ένα κουμπί σε μια ιστοσελίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αρχίσει μια συνομιλία μεταξύ του προσώπου που περιηγείται στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα και του πράκτορα, είτε ως φωνητική ομιλία είτε ων ομιλία μέσω κειμένου, με το SIP να χρησιμοποιείται για να εγκαταστήσει και να τερματίσει τη συνεδρία (-ες). Οι εφαρμογές ηλεκτρονικής Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων (ecrm) φιλοξενούνται στον διακομιστή εφαρμογής, με πρόσβαση στις επιχειρηματικές βάσεις δεδομένων και στα συστήματα προγραμματισμού επιχειρηματικών πόρων (ERP Οι διακομιστές εφαρμογής που θα το Enterprise Resource Planning). πραγματοποιήσουν αυτό αναπτύσσονται ήδη με τη μορφή προϊόντων που παρέχονται από την Oracle, όπως το προϊόν διακομιστών εφαρμογής 9iASΤΜ και το ΒΕΑ systems' WebLogicTΜ server. [18] Ένα servlet είναι μια κλάση της Java η οποία χρησιμοποιείται για την επέκταση των δυνατοτήτων ενός εξυπηρετητή ο οποίος φιλοξενεί εφαρμογές που βασίζονται στο μοντέλο αιτήματος-απόκρισης (request-response). Επομένως τα servlets είναι ενότητες κώδικα Java (bytecode), που τρέχουν σε www servers τύπου αίτηση/απόκριση, και τους επεκτείνουν κατά κάποιο τρόπο. Χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές που απαιτούν προεπεξεργασία, πριν την αποστολή της απόκρισης. Είναι γραμμένα σε Java, οπότε κληρονομούν όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει αυτή η γλώσσα. Αποτελούν το Server Side πρόσωπο της Java σε αντίθεση με τα Applets που αποτελούν το Client Side πρόσωπο της

80 Οι πράκτορες οι οποίοι διαχειρίζονται τους τοπικά καταχωρημένους χρήστες (home agents) [19] μπορούν εύκολα να εξυπηρετηθούν μέσω της χρήσης της ψηφιακής γραμμής συνδρομητών Digital Subscriber Line (DSL) και των υπηρεσιών φωνής μέσω DSL(Voice over DSL VoDSL). Εφόσον απαιτείται ένα multi-vendor περιβάλλον (παραδείγματος χάριν SIP τηλέφωνα διαφορετικών προμηθευτών που εγκαθιστούν συνδέσεις μέσω διακομιστών παρουσίας) μπορούν επίσης να εξυπηρετηθούν μέσω του ανοικτού χαρακτήρα της SIP. Για να εξερευνήσουμε περαιτέρω αυτή την αρχιτεκτονική, ας πάρουμε κάθε ένα από τα βασικά στοιχεία με τη σειρά. Τα κέντρα κλήσης που περιλαμβάνουν τους πράκτορες, θα βρίσκονται σε θέσεις που είναι απομακρυσμένες από το δίκτυο, εκεί όπου οι εδρεύουν οι διακομιστές που τρέχουν τις εφαρμογές δρομολόγησης των επαφών. Τα κέντρα κλήσης δεν θα χρειάζονται μεγάλες υποδομές πλην των γραφείων και των εξοπλισμένων με πολυμέσα προσωπικών υπολογιστών. Οι εφαρμογές που οι πράκτορες (ή οι αντιπρόσωποι εξυπηρέτησης πελατών) απαιτούν να εκτελεστούν θα μπορούν να βρίσκονται μέσα στο δίκτυο, να κάνουν τις τροποποιήσεις και να εκτελούν τα νέα χαρακτηριστικά ευκολότερα. Αυτό δίνει επίσης την δυνατότητα στους IT διαχειριστές να αναθέτουν την διαδικασία αυτή σε εφαρμογές, στους φορείς παροχής υπηρεσιών εφαρμογής (ASPs - Application Service Providers). Όλες οι συνδέσεις φωνής μεταξύ των πρακτόρων και του πελάτη θα μεταφέρονται μέσω ενός πρωτοκόλλου Διαδικτύου (ΙΡ - Internet Protocol) που μπορεί να εγγυηθεί την ποιότητα των υπηρεσιών Quality οf Service (QoS). Αυτό θα καταστεί δυνατό μέσω της χρήσης της μεταγωγής ετικέτας πολλαπλών πρωτοκόλλων (MPLS - Multiprotocol Label Switching) και των ζεύξεων οπτικών ινών υψηλής χωρητικότητας. Θα είναι δυνατό για τους φορείς παροχής υπηρεσιών να παρέχουν ασφαλείς υπηρεσίες σε πληθώρα πελατών από την ίδια υποδομή κατά τον τρόπο αυτό: το MPLS είναι σε θέση να διαχωρίσει την κίνηση για κάθε πελάτη, με σκοπό να δημιουργήσει ένα ιδεατό ιδιωτικό δίκτυο (VΡΝ - Virtual Private Network), αυτό που παρουσιάζεται ως σύννεφο στο σχήμα 27. Πολλαπλά απομακρυσμένα τηλεφωνικά κέντα θα είναι με αυτό τον τρόπο σε θέση να λειτουργήσουν ως ένα μεγάλο εικονικό κέντρο κλήσης Σε προηγούμενη παράγραφο, εξερευνήθηκε η επέκταση των IVR πλατφορμών για να υποστηρίξουν την ένταξη στην υποδομή ΙΡ. Μέσω αυτών των IP-IVR διακομιστών μέσων, θα είναι δυνατό για τους φορείς παροχής υπηρεσιών να τρέξουν τις υπηρεσίες φιλτραρίσματος επαφών χρησιμοποιώντας την αναγνώριση ομιλίας για να βοηθήσουν τους πελάτες με τις έρευνές τους, εκπληρώνοντας ακόμα και την έρευνα αυτή χωρίς να είναι αναγκαίο να συνομιλήσουν με κάποιον πράκτορα. Ενώ οι υπάρχουσες πλατφόρμες IVR παρέχουν αυτές τις διευκολύνσεις, οι IP-IVR θα φέρουν οικονομία στη σύνδεση των πελατών στο IVR και τους πράκτορες. Η IP-IVR μέσω της χρήσης της VoiceXML θα ενσωματωθεί καλύτερα με τις ιστοσελίδες, επιτρέποντας [19] Κάθε χρήστης είναι καταχωρημένος σε μία αρχική περιοχή (home location). Κάθε περιοχή έχει πράκτορες οι οποίοι διαχειρίζονται τους τοπικά καταχωρημένους χρήστες (home agent) ή τους επισκέπτες (foreign agents). Κάθε φορά που ένας χρήστης μπαίνει σε άλλη περιοχή, ενημερώνει τον foreign agent της περιοχής μέσω μιας διαδικασίας εγγραφής (registration procedure)

81 Next Generation Network Services στους πελάτες να έχουν πρόσβαση στις ίδιες πληροφορίες ανεξάρτητα με τον τρόπο που επέλεξαν να επικοινωνήσουν με τον οργανισμό. Οι Διακομιστές Παρουσίας του Κέντρου επικοινωνίας (ή το λογισμικό ACDs) αποτελούν τα στοιχεία που θα καταστήσουν δυνατό όλο αυτό το εγχείρημα. Το λογισμικό ACDs θα παρέχει τον έλεγχο των μέσων, που θα συνδέουν τους πελάτες με τα συστήματα IVR και τους πράκτορες. Θα επικοινωνούν επίσης με Διακόπτες Λογισμικού (softswitches) για να ενισχύσουν τη δρομολόγηση των κλήσεων αυτών που βρίσκονται εκτός του δικτύου ΙΡ. Τα SoftACDs θα είναι σε θέση να δρομολογούν τηλεφωνικές κλήσεις, αιτήματα web-based text-chat και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Θα έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώνονται με μια μεγάλη ποικιλία Προηγµένων Πληροφοριακών Συστημάτων (EIS - Enterprise Information Systems). Η ολοκλήρωση με συστήματα EIS θα επιτρέψει στους κανόνες που χρησιμοποιούνται για να δρομολογήσουν τα αιτήματα επαφών να λαμβάνουν υπ όψιν τις πληροφορίες πελατών πραγματικού χρόνου. Η ολοκλήρωση του Ιστού θα παρασχεθεί από τους διακομιστές εφαρμογής, που παρέχουν χαρακτηριστικά διαδικτυακής συνεργασίας, επιτρέπουν στον πελάτη και στους πράκτορες agents να βλέπουν ταυτόχρονα τις ίδιες ιστοσελίδες και να συνομιλούν σε πραγματικό χρόνο για τα προϊόντα που προσφέρουν. Και τέλος, οι πράκτορες οι οποίοι διαχειρίζονται τους τοπικά καταχωρημένους χρήστες (home agents) θα είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τις ίδιες εγκαταστάσεις όπως οι πράκτορες στο κέντρο επικοινωνίας (contact centre), εφόσον όλες οι εφαρμογές φιλοξενούνται στο δίκτυο στους διακομιστές εφαρμογής. Το DSL θα παρέχει το απαραίτητο εύρος ζώνης για την αδιάκοπη μεταφορά φωνής και δεδομένων στους home agents. Εν περιλήψει, η ολοκλήρωση της τηλεφωνίας υπολογιστών χαράζει το δρόμο προς τη σύγκλιση στις υπηρεσίες δικτύων νέας γενιάς. Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι το CTI σφυρηλάτησε την πορεία στη σύγκλιση πολύ πριν διαμορφωθούν οι ιδέες ενός δικτύου νέας γενιάς. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα κέντρα επικοινωνίας (contact centres) θα συνεχίσουν να επιφορτίζουν τα όρια της ολοκλήρωσης της τηλεφωνίας. Τα τηλεφωνικά κέντρα είναι το μελλοντικό πεδίο μάχης για τους παρόχους υπηρεσιών δικτύων νέας γενιάς. 2.3 Internet-Based Υπηρεσίες Εισαγωγή Η στροφή προς τις Υπηρεσίες Φιλοξενίας Όλα ξεκίνησαν με τους Παρόχους Υπηρεσιών Διαδικτύου (ISPs - Internet Service Providers) που προσφέρουν να φιλοξενήσουν την ιστοσελίδα και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μιας επιχείρησης. Οι Πάροχοι Υπηρεσιών Διαδικτύου ISPs μπορούν να

82 προσφέρουν οικονομίες κλίμακας [20] και θα μπορούσαν να διατηρήσουν επικερδώς μια μόνιμη σύνδεση στο Διαδίκτυο και να προσφέρουν λύσεις απομακρυσμένης πρόσβασης (dial-up) στους πελάτες τους. Οι πελάτες παίρνουν σε αντάλλαγμα μια μόνιμη παρουσία στο διαδίκτυο για την ιστοσελίδα τους και μόνιμη υπηρεσία παράδοσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Στα εταιρικά περιβάλλοντα η μετάβαση από τα συγκεντρωτικά περιβάλλοντα διακομιστών και κεντρικών υπολογιστών (mainframe) στα ομότιμα (peer-to-peer) δίκτυα με τοπικούς διακομιστές ομάδων εργασίας (local workgroup servers) έχει σημάνει την επανεμφάνιση των κεντρικά διοικούμενων διακομιστών (centrally managed servers). Από την αρχή έως τα μέσα της δεκαετίας του '90, οι τεχνολογίες όπως τα προϊόντα Citrix WinFrameΤΜ επέτρεψαν την αναβίωση της συγκεντρωτικής διαχείρισης και της παράδοσης των επιχειρηματικών εφαρμογών. Αυτές οι δύο τεχνολογικές λύσεις συνδυαζόμενες με τις οργανωτικές επιθυμίες να ανατεθούν σε εξωτερικούς συνεργάτες οι λειτουργίες της επιχειρηματικής δραστηριότητας, που φαίνονταν να είναι ανούσιες, οδήγησαν στην δημιουργία Υπηρεσιών Φιλοξενίας Εφαρμογών (Application Hosting Services). Γεννήθηκε λοιπόν η ιδέα του Αποδυναμωμένου Υπολογιστή-πελάτη (thin client computing), και ο Φυλλομετρητής Ιστού (Web Browser) έγινε η θεμελιώδης εφαρμογή των thin client. Thin client computing: To Thin Client είναι ένας πρωτοποριακός προσωπικός υπολογιστής χαµηλού κόστους, που επιτρέπει την πρόσβαση σε οποιοδήποτε δίκτυο παροχής εφαρµογών ή/και δεδοµένων (κεντρικοποιηµενο µοντέλο δικτύου). Τα Thin Clients δεν απαιτούν δυνατούς επεξεργαστές και µεγάλη µνήµη αφού συνδέονται στις εφαρµογές µέσω ενός κεντρικού διακοµιστή (server). Στο Thin Client Computing μοντέλο δικτύου, οι εφαρμογές εγκαθίστανται, ρυθμίζονται, υποστηρίζονται και εκτελούνται αποκλειστικά από κεντρικούς υπολογιστές. Το Thin Client ή Server Based Computing βασίζεται σε τρία βασικά στοιχεία: 1) Το πρώτο είναι ο κεντρικός διακοµιστής (Server) και το λειτουργικό σύστηµα που επιτρέπει στους χρήστες να τρέχουν ταυτόχρονα τις εφαρµογές. Με το πρότυπο Thin Client Computing, οι εφαρµογές εγκαθίστανται, ρυθµίζονται, υποστηρίζονται και εκτελούνται 100% στον κεντρικό υπολογιστή. 2) Το δεύτερο είναι µια ιδιαίτερα αποδοτική τεχνολογία, η οποία χωρίζει τη λογική της εφαρµογής από το user interface, έτσι ώστε µόνο οι πληκτρολογήσεις, τα κλικ του ποντικιού και η ενηµέρωση της οθόνης να διαπερνούν το δίκτυο. Κατά συνέπεια, η απόδοση των εφαρµογών είναι ανεξάρτητη από το εύρος ζώνης (bandwidth). 3) Το τρίτο βασικό συστατικό, είναι η δικτύωση µεταξύ των σταθµών εργασίας και του διακομιστή. Το Thin Client Computing επιτρέπει τη σταθερή, ασφαλή πρόσβαση σε ουσιαστικά οποιαδήποτε εφαρµογή, µέσω οποιουδήποτε ενσύρµατου ή ασύρµατου δικτύου, από οποιουδήποτε τύπου τερµατικό! Αρχιτεκτονικές, όπως η περίφημη πλέον αρχιτεκτονική τριών επιπέδων (threetier/3-tier architecture: τοποθετεί σε διαφορετικά εννοιολογικά επίπεδα τη λογική του [20] Οικονομίες κλίμακας είναι ένας όρος των οικονομικών, που χαρακτηρίζει την παραγωγή ενός οποιουδήποτε προϊόντος. Ένα προϊόν λοιπόν παρουσιάζει (θετικές) οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή του, όταν η αύξηση όλων των εισροών κατά Χ, αυξάνει την τελική παραγωγή κατά περισσότερο από Χ

83 προγράμματος που επεξεργάζεται τα δεδομένα (application logic) από τον τρόπο και µέσο που γίνεται η παρουσίαση (presentation)), διακομιστές δικτύου και υποστηρικτικά συστήματα μηχανής βάσεων δεδομένων (back office database engine) ωοτόκησαν τη χρήση μοντέλων server side scripting και Java εφαρμογών, που τρέχουν είτε στο διακομιστή δικτύου είτε στον φυλλομετρητή Ιστού (σε αυτήν την περίπτωση applets) και δημιουργήθηκε το πρότυπο αρχιτεκτονικής n επιπέδων (n-tier [21] ). Αυτό το πρότυπο με τη σειρά του ήταν η αιτία για την δημιουργία των διακομιστών εφαρμογής και της αρχιτεκτονικής διακομιστών κλήσης (call servers) και διακοπτών λογισμικού (softswitches). Αυτή η εξέλιξη της τεχνολογίας επέτρεψε την ανάπτυξη της αγοράς φορέων παροχής υπηρεσιών (xsps όπως έχουν γίνει γνωστοί) συμπεριλαμβανομένων των: ISP - Internet service provider Παροχέας Υπηρεσιών Διαδικτύου ASP - Application Service Provider Παροχέας Υπηρεσιών Εφαρμογών WASP - Wireless Application Service Provider Παροχέας Υπηρεσιών Ασύρματων Εφαρμογών WISP - Wireless ISP Παροχέας Ασύρματων Υπηρεσιών Διαδικτύου ΑΙΡ - Application Infrastructure Provider Παροχέας Υποδομής Εφαρμογών ITSP - Internet Telephony Service Provider Παροχέας Υπηρεσιών Διαδικτυακής Τηλεφωνίας CSP - Content Service Provider Παροχέας Υπηρεσιών Περιεχομένου Telecom hotels Ξενοδοχεία τηλεπικοινωνιών (Κτίρια που έχουν κατασκευαστεί ή ανοικοδομηθεί για τη φιλοξενία κέντρων δεδομένων. Επίσης γνωστά ως ξενοδοχεία μεταφορέων (carrier hotel), colocation centers ή κέντρα δεδομένων Διαδικτύου (Internet datacenter). Tα ξενοδοχεία τηλεπικοινωνιών συνήθως φιλοξενούν εκατοντάδες χιλιάδες Διακομιστές Ιστού (Web Servers) για τους οργανισμούς φιλοξενίας ιστοσελίδων, μεγάλες επιχειρήσεις και άλλους οργανισμούς παροχής υπηρεσιών) [21] n-tier αρχιτεκτονική (ή multi-tier αρχιτεκτονική) Client/Server αρχιτεκτονική όπου μια εφαρμογή εκτελείται από περισσότερους από έναν αντιπρόσωπο λογισμικού (software agent)

84 Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη και την εξέλιξη αυτού του τομέα της αγοράς ήταν εξαιρετικά ανοδικές το 2000 με όλες τις σημαντικές ερευνητικές οργανώσεις να προβλέπουν τεράστια πιθανά εισοδήματα από αυτήν την ευκαιρία αγοράς. Ενώ τα αριθμητικά στοιχεία θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν μεγαλοποιηθεί, η χρήση αυτού του είδους των υπηρεσιών θα αύξανε και την τεχνολογία και τη δυνατότητα των παροχέων υπηρεσιών SPs να είναι συνεπείς στη βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας και φυσικά την αξίωση χρέωσης για τη χρήση αυτών των υπηρεσιών. Το ίδιο το πρότυπο θα συνεχίσει να παρέχει μια πολύτιμη αρχιτεκτονική αντίληψη για την παράδοση των υπηρεσιών δικτύων νέας γενιάς, δεδομένου ότι καλύπτει την επιθυμία για την ανάμιξη της δύναμης επεξεργασίας τόσο στο δίκτυο όσο και στις ευφυείς συσκευές Όλοι οι xsps μοιράζονται τα ίδια χαρακτηριστικά, τα οποία είναι: προσφορά υπηρεσιών πάνω σε μια σύνδεση δικτύου, διαχείριση των υπηρεσιών εξ ονόματος του πελάτη, παροχή της ίδιας υπηρεσίας σε πολλούς πελάτες επιδιώκοντας έτσι οικονομίες κλίμακας και γενικά είσπραξη περιοδικών συνδρομών (μηνιαία, τριμηνιαία ή ετήσια). Η έννοια της διανομής/παράδοσης υπηρεσιών που βασίζεται στην ενοικίαση (rental-based service delivery)δεν είναι νέα και οι εταιρείες διαχείρισης εγκαταστάσεων (facility management companies) παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες για κάποιο χρονικό διάστημα. Αυτό που είναι καινούριο είναι ο μηχανισμός παράδοσης πάνω από ένα δίκτυο. Οι πάροχοι υπηρεσιών τηλεπικοινωνίας παρέχουν αυτήν την υπηρεσία για κάποιο χρονικό διάστημα και σε μερικές χώρες η τηλεφωνική γραμμή και το τηλέφωνο νοικιάζονταν από το χειριστή τηλεπικοινωνιών. Αυτό εύλογα βάζει τους χειριστές τηλεπικοινωνιών σε μια ισχυρή θέση καθώς οι εσωτερικές τους διεργασίες και τα επιχειρησιακά τους συστήματα οργανώνονται έτσι ώστε να διαχειριστούν πλέον την διανομή/παράδοση υπηρεσιών προσεγγίζοντάς τη από την πλευρά της μίσθωσης. Το βασικό μήνυμα από την προηγούμενη παράγραφο είναι ότι οι χειριστές των τηλεπικοινωνιακών δικτύων που έχουν αποφασίσει να αλλάξουν τις υποδομές τους για να διανέμουν υπηρεσίες δικτύων νέας γενιάς, κινούνται πλέον προς μια πολύ ισχυρή θέση στην αγορά. Όχι μόνο θα είναι σε θέση να προσφέρουν περισσότερες υπηρεσίες όπως η φιλοξενία εφαρμογών (ASP), αλλά θα είναι σε θέση να προσφέρουν παροχή υποδομής υπό μορφή εικονικών ιδιωτικών δικτύων (virtual private networks) και διακομιστών αφιερωμένων στα κέντρα φιλοξενίας (hosting centers). Αυτό σημαίνει ότι οι χειριστές τηλεπικοινωνιακών δικτύων που κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση φαίνεται να έχουν την ικανότητα να προσφέρουν τις υπηρεσίες των SPs. Αυτή η πολύ συνοπτική περιγραφή σκιαγραφεί την αλλαγή από το βασικό διακομιστή ιστού (basic web server), σε έναν νέο διακομιστή εφαρμογών (application server) και ένα πλαίσιο διανομής περιεχομένου (delivery framework). Αυτό το πλαίσιο θα υπάρχει παράλληλα και θα υποστηρίξει τα πλαίσια διακομιστών κλήσης για να επιτρέπει το συνδυασμό και τη συνεργασία των υπηρεσιών τηλεφωνίας και των εταιρικών εφαρμογών σε ένα περιβάλλον φιλοξενίας βασισμένο σε δίκτυο. Τρία είναι τα συστατικά τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση όλων των νέων υπηρεσιών, τα δύο εκ των οποίων έχουμε ήδη εξερευνήσει: τους διακόπτες λογισμικού και τους διακομιστές εφαρμογής. Το τρίτο συστατικό είναι η υποδομή. Το πρωτόκολλο έναρξης συνόδου (SIP - Session Initiation Protocol), η Επεκτάσιμη Γλώσσα Σήμανσης (XML - Extensible Markup Language) και η Java θα είναι οι κυρίαρχες τεχνολογίες που θα συνδέσουν από κοινού το νέο αυτό περιβάλλον το προσανατολισμένο προς τις

85 υπηρεσίες (service orientated environment) Παρουσία Σε προηγούμενο κεφάλαιο αναλύθηκαν οι υπηρεσίες των κέντρων κλήσεων και το θέμα το οποίο προέκυψε είναι η εξέλιξή τους σε κέντρα παρουσίας (presence centres). Το ακόλουθο κομμάτι ερευνά την έννοια της παρουσίας (Presence), και πώς η παρουσία ως έννοια και υπηρεσία θα μπορούσε να υποστηρίξει πολλές υπηρεσίες που μάχονται για το θρόνο της "killer application", της εφαρμογής ή υπηρεσίας δηλαδή που θα κυριαρχεί έναντι όλων των υπολοίπων. Μια από τις πιο συναρπαστικές υπηρεσίες που έχει προέλθει από το Διαδίκτυο είναι η υπηρεσία άμεσου μηνύματος (ΙΜ - Instant Messaging) [22]. Όλες οι μεγάλες διαδικτυακές πύλες/ιστοπύλες (portals) και οι ISPs (MSN, Yahoo, AOL κ.λπ.) προσφέρουν μια υπηρεσία Instant Messaging και μια αντίστοιχη εφαρμογή για τον πελάτη. Οι πρώτες κυκλοφορίες των ΙΜ clients ήταν ασυμβίβαστες σε μία προσπάθεια να ενσωματωθούν σε μια συγκεκριμένη διαδικτυακή πύλη, εντούτοις, πιο πρόσφατα μια πληθώρα clients άρχισαν να εμφανίζονται που είναι συμβατοί με άλλους. Η Ομάδα Εργασίας Εφαρμοσμένης Μηχανικής Διαδικτύου (IETF - Internet Engineering Task Force) έχει αναμιχθεί και αυτή και μέχρι στιγμής έχουν γραφεί τουλάχιστον δύο ενημερωτικά RFCs και τρία σχέδια Διαδικτύου κάτω από την επίβλεψη της ομάδας εργασίας Άμεσου Μηνύματος και Πρωτοκόλλου Παρουσίας (IMPP-WG - Instant Messaging and Presence Protocol Working Group). Ο στόχος της ομάδας εργασίας είναι να καθορίσει τα πρωτόκολλα και τις μορφές των δεδομένων για το Άμεσο Μήνυμα και την κοινότητα παρουσίας (presence community), να παραχωρήσει ένα ισχυρό Internet-scale ΙΜ και να επιτρέψει την κατασκευή εφαρμογών παρουσίας. Όλα αυτά δεν ήταν εύκολα με την IETF και μια πληθώρα από διαφορετικές ομάδες που όλες πρότειναν διαφορετικές προσεγγίσεις για το Instant Messaging και διαφορετικές λύσεις για την παρουσία (Presence). Τα προβλήματα ξεπεράστηκαν και η εργασία βρίσκεται στο στάδιο της τυποποίησης. Το ενημερωτικό RFC 2778 περιγράφει την υπηρεσία Presence και τα συστήματα ΙΜ ως συστήματα που επιτρέπουν στους χρήστες να προσυπογράφουν στις αλλαγές της μεταξύ τους κατάστασης και ακόμα να είναι σε θέση να στείλουν μεταξύ τους άμεσα μηνύματα. Στην περίπτωση των τρεχουσών εφαρμογών Άμεσου Μηνύματος IM αυτή η κατάσταση αντιπροσωπεύεται σαν κάποια μορφή "καταλόγου/λίστας φίλων" και τα στιγμιαία μηνύματα μπορούν να σταλούν από και προς τους web clients και την Υπηρεσία Σύντομων Μηνυμάτων (SMS - Short Message Service) ή τις διεπαφές του πρωτοκόλλου Ασύρματων Εφαρμογών (WAP - Wireless Application Protocol). Οι [22] Instant Messaging: Δεν είναι άλλο από την εταιρική μορφή των άμεσων μηνυμάτων του γνωστού chat. Προγράμματα όπως το MSN, ICQ, Yahoo! Messenger κτλ χρησιμοποιούνται από εκατομμύρια χρήστες στο Internet. Οι χρήστες δημιουργούν λίστες επαφών και βλέπουν πότε οι επαφές τους είναι συνδεδεμένες και διαθέσιμες για συζήτηση

86 Next Generation Network Services πελάτες άμεσου μηνύματος (ΙΜ clients) μπορούν ακόμα και να έχουν ενσωματωμένες υπηρεσίες πρόσβασης στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή ακόμα και ένα online ημερολόγιο. Οπότε ποια είναι η διαφορά μεταξύ ΙΜ και της υπηρεσίας Presence; Οι τρέχουσες εφαρμογές Άμεσου Μηνύματος το μόνο που απεικονίζουν πραγματικά είναι εάν ο χρήστης είναι συνδεδεμένος (online) ή όχι (offline). Οι υπηρεσίες παρουσίας (Presence) θα εμφανίζουν μια πιο δυναμική συμπεριφορά συνδεδεμένη με τις υπηρεσίες που βασίζονται στην τοποθεσία (location-based services) και με πληροφορίες για τον τύπο τερματικού που χρησιμοποιείται από τον χρήστη, άρα και τον τύπο των επικοινωνιών που είναι σε θέση να λάβει. Αυτό σημαίνει την ολοκλήρωση των τεχνολογιών όπως: voice over ΙΡ (VoIP) τηλεφωνία μέσω διαδικτύου, ΙΜ άμεσα μηνύματα, mobile handsets and Personal Digital Assistants (PDAs) φορητές μικροσυσκευές και PDAs, Public Switched Telephone Network (ΡSΤΝ) services υπηρεσίες Δημόσιου Τηλεπικοινωνιακού Δικτύου Μεταγωγής, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και ίσως ακόμη και online παιχνίδια. Ένα από τα πρώιμα παραδείγματα αυτού του είδους presence client έρχεται από την Hotsip, και είναι ο client Active AddressbookTM. Αυτός ο client σου επιτρέπει να ξεκινήσεις δικτυακά παιχνίδια πολλαπλών χρηστών επικοινωνώντας ταυτόχρονα με φίλους είτε μέσω γραπτής συνομιλίας (chat), είτε μέσω τηλεφωνίας/βίντεο μέσω διαδικτύου (voice/video over ΙΡ). Σχεδιάζεται γύρω από το πρωτόκολλο SΙΡ. Εικόνα 28: Βασικά στοιχεία της υπηρεσίας Presence

87 Η εικόνα 28 παρουσιάζει τα βασικά χαρακτηριστικά μιας υπηρεσίας Presence (είναι βασισμένο στο RFC 2778). Το λογισμικό Presentity είναι αρμόδιο για να πληροφορεί την υπηρεσία Presence για τις αλλαγές της κατάστασης του χρήστη, αποκαλούμενο "presentity" [23]. Στην περίπτωση μιας εφαρμογής χρήστη, όπως φαίνεται στο σχήμα, το λογισμικό αυτό απεικονίζει τις αλλαγές που υποκινεί ο χρήστης με το να επιλέγει αλλαγές της κατάστασής του (status) μέσω του Γραφικού Περιβάλλοντος Διεπαφής Χρήστη (GUI - Graphical User Interface) που παρέχει η εφαρμογή. Εντούτοις, σε μια ενσωματωμένη εφαρμογή που βρίσκεται σε μια φορητή συσκευή, αυτό θα μπορούσε να απεικονίζει τις εναλλαγές τοποθεσίας (location updates), τη διαθεσιμότητα διαφορετικών μέσων επικοινωνίας (για παράδειγμα έστω ότι βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο το οποίο έχει ένα τοπικό ασύρματο δίκτυο Local Area Network (LAN) ή ένα τοπικό δίκτυο Bluetooth LAN Bluetooth) ή τις αλλαγές χρήστη. Αυτό το λογισμικό παρατηρητής (watcher software), είναι αρμόδιο για τη λήψη ενημερώσεων αναφορικά με τους φίλους και για την υποκίνηση της εγγραφής στις πληροφορίες των φίλων με την χρήση της υπηρεσίας presence. Ο παρατηρητής μπορεί επίσης να ενημερώσει τις εγγραφές του με μια κίνηση ζητώντας απλά από την υπηρεσία presence να προβεί σε ενημέρωση. Το λογισμικό παρατηρητή είναι γνωστό ως είτε " subscriber", είτε ως "fetcher" ανάλογα με κάθε μια από τις διαδικασίες που περιγράφηκαν προηγουμένως. Είναι σαφές ότι για να λειτουργήσει αυτό το μοντέλο και για να υπάρχει ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των presentites και της υπηρεσίας presence, θα πρέπει να καθοριστούν ένα πρωτόκολλο και η δομή των μηνυμάτων που θα ανταλλάσσονται. Αυτά τα θέματα είναι ακόμα θέματα προς συζήτηση στην ομάδας εργασίας Άμεσου Μηνύματος και Πρωτοκόλλου Παρουσίας (IETF-WG - Instant Messaging and Presence Protocol Working Group), αλλά το SIP είναι μια από τις πιο ισχυρές προτάσεις για πρωτόκολλο και ήδη έχει γίνει διαθέσιμο ένα προσχέδιο της πρότασης αυτής για τις μορφές των μηνυμάτων για τις υπηρεσίες ΙΜ και presence. Αρχίσαμε με μια τολμηρή δήλωση για την υπηρεσία presence, ότι θα αποτελέσει δηλαδή μια υπηρεσία κλειδί που θα είναι διαθέσιμη στο μέλλον στα δίκτυα νέας γενιάς Cloud computing Aν κάποιος προσέξει τις τάσεις που κυριαρχούν μεταξύ των γιγάντων της Πληροφορικής (Microsoft, Google, κλπ), θα διαπιστώσει ότι όλο και περισσότεροι προσφέρουν αυτό το εικονικό (virtual) πακέτο υπηρεσιών, το οποίο βρίσκεται στα [23] Presentity: είναι μια οντότητα που περιγράφεται από πληροφορίες παρουσίας. Η λέξη προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων Παρουσία (presence) και Οντότητα (entity) και εισήχθη για πρώτη φορά στο RFC

88 Next Generation Network Services σύννεφα του Διαδικτύου και είναι προσβάσιμο μέσω ενός απλού web browser. Στην ουσία, το cloud computing είναι η παροχή διαδικτυακών υπηρεσιών (από προγράμματα, ως χώρους αποθήκευσης δεδομένων) σε επιχειρήσεις, με τον πάροχο να πληρώνεται γι αυτές και τις επιχειρήσεις να τις χρησιμοποιούν με βάση τις ανάγκες τους[24]. Συνοπτικά τα χαρακτηριστικά του cloud computing είναι τα εξής: Σε επιχειρηματικό επίπεδο, υπάρχουν δύο κυρίαρχες τάσεις, η παραδοσιακή μέθοδος του Κέντρου Δεδομένων (data center) και η μέθοδος του cloud computing, οι οποίες αυτή τη στιγμή μοιάζουν ισοδύναμες. Στο μέλλον η λειτουργία των επιχειρήσεων θα γίνεται πάνω σε υβριδικό μοντέλο, αλλά το cloud computing δεν πρόκειται να αντικαταστήσει πλήρως τα παραδοσιακά Κέντρα Δεδομένων. Η ουσία, πάντως, βρίσκεται στο ότι το cloud computing είναι λιγότερο ακριβό από τις υπόλοιπες μεθόδους για τη δημιουργία κέντρων δεδομένων και ότι παρέχει μεγάλες ευκολίες στις επιχειρήσεις, σε επίπεδο λογιστικής και κόστους Πλαίσια Εφαρμογής Γενικά Για να γίνουμε πιο σαφείς σχετικά με τη σημασία της έννοιας πλαίσια εφαρμογής (application frameworks), απαιτείται κάποια επιπλέον διευκρίνηση. Τα αντικειμενοστρεφή (Object-oriented) πλαίσια εφαρμογής αποτελούν μια τεχνική τεχνολογίας λογισμικού για την παρουσίαση της δομής των κλάσεων αντικειμένων (object classes) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κατασκευαστεί ένα πλήθος εφαρμογών που θα βασίζονται όλες σε ένα κοινό θεμελιώδες πλαίσιο. Για παράδειγμα η Sun Microsystems έχει τις κλάσεις (classes: κλάσεις ή αλλιώς ομοταξίες) Swing Java για την κατασκευή των εφαρμογών GUI που "φαίνονται" το ίδιο, είτε η εφαρμογή τρέχει σε MAC, είτε σε PC είτε ακόμα σε κάποιο σύστημα Χ-Windows. Τα πολύ μεγαλύτερα πλαίσια (frameworks) αρχίζουν να εμφανίζονται με σκοπό την ανάπτυξη μιας ολόκληρης ομάδας επιχειρηματικών εφαρμογών, με παραδείγματα αυτών να αποτελούν η Microsoft. ΝΕΤ (προφέρεται dot-net), η Sun s Java 2 Eπιχειρηματική Έκδοση Sun' s Java 2 Enterprise Edition (J2EE ΤΜ) και η Java ΑΡΙ για ολοκληρωμένα δίκτυα (JAIN - Java ΑΡΙ for Integrated Networks). Είναι αυτά τα μεγαλύτερα πλαίσια που είναι εξαιρετικά σημαντικά στην ανάπτυξη των υπηρεσιών των δικτύων νέας γενιάς. Με την παροχή ενός κοινού πλαισίου για την ανάπτυξη μιας υπηρεσίας και μιας εφαρμογής, ανοίγεται στα δίκτυα τηλεπικοινωνιών του μέλλοντος ο δρόμος σε μια πληθώρα παραγόντων ανάπτυξης και ελευθερίας. Επομένως, ενώ τα ευφυή δίκτυα (INs) βελτιώνονται επί της έννοιας του αποθηκευμένου προγράμματος ελεγκτή ενός διακόπτη (switch), οι εφαρμογές που γράφονται για ενός συγκεκριμένου προμηθευτή το σημείο ελέγχου υπηρεσιών (SCP Service Control Point) είναι μονοπωλιακά συνδεμένες με το συγκεκριμένο SCP. Οι [24] Information Week o CTO της Hewlett Packard, κ. Russ Daniels

89 υπεύθυνοι ανάπτυξης πρέπει να είναι ειδικευμένοι στον περιορισμένου εύρους τομέα της εφαρμογής συγκεκριμένου-προμηθευτή (supplier-specific implementation) του ΙΝ Service Logic Execution Environment (SLΕΕ). Κίνητρα όπως η JAIN επιτρέπουν σε τρίτους να εισέλθουν στην ανάπτυξη υπηρεσιών για δίκτυα τηλεπικοινωνιών με μεταφερόμενες χαρακτηριστικά ανεξαρτήτου προμηθευτή, αυτό θα μειώσει πολύ το κόστος της ανάπτυξης και αναμένεται να υποβοηθήσει την ανάπτυξη καινοτομιών. Το.ΝΕΤ είναι ένα πλαίσιο για τη δημιουργία διανεμημένων εφαρμογών (componentised distributed applications) που μπορούν να επικοινωνήσουν και μεταξύ των κυκλωματικών στοιχείων και μεταξύ των εφαρμογών μέσω ενός δικτύου ευρείας περιοχής (wide area network). Η συνάφειά της πρόκειται να εξεταστεί από την αγορά, αλλά η Microsoft θέλει με το πλαίσιο.νετ να εφοδιάσει τους φορείς παροχής υπηρεσιών εφαρμογής με έναν μηχανισμό για αναπτυσσόμενες εφαρμογές που μπορούν να φιλοξενηθούν και να διανεμηθούν εύκολα. Η J2EE παρέχει παρόμοιες ιδέες και στηρίζεται στις ήδη υπάρχουσες ισχυρές έννοιες και την πληθώρα των υπαρχουσών διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών της Java Java Application Programming Interfaces (APIs) για να παραδώσει ένα πλαίσιο για τις διανεμημένες βασισμένες στο WEB εφαρμογές n-tier. H Oracle παραδείγματος χάριν έχει καταβάλει πολλή προσπάθεια στην επέκταση των τεχνολογιών των βάσεων δεδομένων της με το πλαίσιο J2ΕΕ στο προϊόν εφαρμογής διακομιστή Oracle 9i. Αυτός ο τομέας είναι ακόμα πολύ νέος και χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά για να εξασφαλίσει την ευκαιρία που παρουσιάζεται στις πολύτιμες εφαρμογές και υπηρεσίες στον πραγματικό κόσμο. Η βιομηχανία υποστηρίζει την προσέγγιση πλαισίων και ένας αριθμός βασικών κατασκευαστών τηλεπικοινωνιών (όπως οι Nortel, Nokia, Alcatel, κ.λπ.] είναι όλοι πλήρως προσηλωμένοι στα κίνητρα της Java Java ΑΡΙ για Ενσωματωμένα Δίκτυα (JAIN) Οι πληροφορίες της αγοράς πάνω στις JAIN αξιώνουν την πρωτοβουλία κινήσεων που φέρνει η φορητότητα υπηρεσιών, τη σύγκλιση και την ασφαλή πρόσβαση δικτύου στα δίκτυα τηλεπικοινωνιών. Η JAIN υπερνικά το εμπόδιο της φορητότητας των υπηρεσιών μέσω της παροχής ενός "τυποποιημένου" κοινού πλαισίου ΑΡΙ και μέσω της φιλοσοφίας της Java που είναι: γράφω-μία φορά (writeonce), τρέχω-οπουδήποτε (run-anyway). Την φιλοσοφία αυτή πραγματοποιεί η Java μέσω της χρήσης ενός μεταβατικού (προσωρινού) κώδικα επιπέδου, ο οποίος καλείται byte κώδικας, και ο οποίος τρέχει σε ένα λογισμικό μετάφρασης Java byte κώδικα. Η JAIN προσφέρει σύγκλιση μέσω της εφαρμογής των πολλαπλών στοιβών πρωτοκόλλου (mu1tiple protocol stacks, TCAP, ISUP, ΜΑΡ, ΙΝΑΡ, MGCP, SIP sevlets, MEGACO/H.248 και Η.323), επιτρέποντας μέσω του πλαισίου JAIN την εφαρμογή της λειτουργίας των softswitches σε οποιαδήποτε πλατφόρμα η οποία έχει εγκατεστημένη την μηχανή Java runtime. Το Java sandbox χρησιμοποιείται ως μηχανισμός ασφάλειας για τον έλεγχο κακόβουλων προγραμμάτων. Περιορίζοντας τις εφαρμογές σε ένα σύνολο λειτουργιών που μπορούν να εκτελέσουν και να παρέχουν ασφαλείς διαδικασίες επίκλησης απομακρισμένης μεθόδου, η JAIN παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για τις εφαρμογές δικτύων

90 Next Generation Network Services Η λειτουργία της JAIN είναι χωρισμένη σε δύο API υποσύνολα: APIs εφαρμογής και APIs πρωτοκόλλου. Έχουμε αναφερθεί ήδη στα πρωτόκολλα, ενώ τα APIs εφαρμογής είναι τα: JAIN έλεγχος κλήσης (JCC - JAIN call control), JAIN Coordinations and Transactions (JCAT), ένα JAIN SLEE (το ΙΝ SLEE), ένας JAIN φορέας υπηρεσιών API για τη διαχείριση εμπιστοσύνης και ασφάλειας (SPΑ), ένα SPΑ φορητότητας ΑΡΙ, ένα SPΑ παρουσίας (presence) και διαθεσιμότητας (availability) ΑΡΙ για τις υπηρεσίες presence και ΙΜ, και ένα περιβάλλον JAIN δημιουργίας υπηρεσιών. Η εικόνα 29 δίνει μια σφαιρική θεώρηση της σχέσης αυτών των στοιχείων. Εικόνα 29: JAIN Αρχιτεκτονική Η JAIN στην πραγματικότητα έχει στηθεί στο δοκιμασμένο και έμπιστο (Α) ΙΝ πρότυπο για την κατασκευή και τον έλεγχο εξωτερικών υπηρεσιών, αλλά έχει τη δυνατότητα επικαλούμενη την ήδη εκτενή βιβλιοθήκη της Java ΑΡΙ, να μπορεί να

91 επεκταθεί και να δημιουργήσει ενσωματωμένες εφαρμογές σε ένα "ανοικτό" SCP. Η JAIN δεν είναι το μόνο κίνητρο. Ο κόσμος της κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενιάς (3G) έχει δουλέψει στον καθορισμό ενός πλαισίου πρόσβασης ανοικτών υπηρεσιών (OSA - Open Service Access), που επιτρέπει σε εφαρμογές τρίτων να "συνδεθούν" με τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας Καθολικής Υπηρεσίας Κινητών Τηλεπικοινωνιών (UMTS - Universal Mobile Telecommunications Service). Και ο ρόλος της JAIN και ο ρόλος της OSA έχουν επηρεαστεί από τις προδιαγραφές Parlay. Στην πραγματικότητα ο JAIN φορέας παροχής υπηρεσιών APIs είναι μια εφαρμογή της Java των Parlay APIs. Ο όμιλος Parlay είναι μια κοινοπραξία βιομηχανίας που συγκροτήθηκε το 1998 από τις ΒΤ, Microsoft, Nortel, Siemens, και Ulticom (άλλοτε γνωστές ως τηλεπικοινωνίες DGM&S). Ο στόχος της ομάδας αυτής ήταν να δημιουργήσει ένα ανοικτό πλαίσιο APIs για να υποστηρίξει την ανάπτυξη των εφαρμογών επικοινωνιών. Από το ξεκίνημα της ομάδας ενσωματώθηκαν και διάφορες άλλες επιχειρήσεις όπως η Cisco, η ΑΤ &Τ, η Microsoft και η ΙΒΜ. Ο στόχος των Parlay APIs είναι να παρέχουν ένα ανεξάρτητο από το δίκτυο περιβάλλον ανάπτυξης εφαρμογής από τα χαρακτηριστικά των ανεξάρτητων γλώσσας προγραμματισμού APIs. Οι προδιαγραφές της Parlay καλύπτουν τις περιοχές που ακολουθούν: call processing επεξεργασία κλήσης connectivity management διαχείριση συνδεσιμότητας framework πλαίσιο, αυτό καλύπτει τις πτυχές της ασφάλειας και της διαχείρισης messaging μηνύματα mobility κινητικότητα Η επεξεργασία κλήσεων APIs καθορίζει μια γενική υπηρεσία ελέγχου κλήσεων, η οποία παρέχει ένα third-party πρότυπο ελέγχου κλήσης. Αυτό θεωρητικά θα μπορούσε να παρέχει ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη μιας βιβλιοθήκης προγραμματισμού ελέγχου κλήσεων για τα σημαντικότερα πρωτόκολλα που είναι παρόντα στα υπάρχοντα δίκτυα νέας γενιάς (ΙΝΑΡ, ISUP, Η.323, SIΡ, κ.λπ.). Υπάρχουν μερικά στρατόπεδα που υποστηρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση είναι αδύναμη επειδή καμία προδιαγραφή δεν μπορεί να καλύψει όλες τις ειδικές ικανότητες ενός συγκεκριμένου πρωτοκόλλου και η SIP CGI παρουσιάζει μια εναλλακτική προσέγγιση που προσπαθεί να επιληφθεί αυτής της ανησυχίας Java 2 Enterprise Edition (J2EE) Η J2EE αποτελεί για τους διακομιστές ιστού ότι αποτελεί η JAIN για τα SCPs. Είναι μια συλλογή APIs τοποθετημένα μέσα σε ένα πλαίσιο το οποίο βρίσκεται πίσω από έναν διακομιστή ιστού και επιτρέπει να χτιστούν πάνω στο μοντέλο ιστού επιχειρηματικές εφαρμογές πιο πλούσιων χαρακτηριστικών. Η J2EE παρέχει εργαλεία

92 Next Generation Network Services και APIs για ανάπτυξη και της πλευράς των διακομιστών και της πλευράς των πελατών. Το πρότυπο J2EE καθορίζει ένα σύνολο από επίπεδα (tiers): ένα επίπεδο πελάτη (client tier), ένα μέσο επίπεδο (middle tier) και ένα επίπεδο επιχειηματικών πληροφοριών συστήματος (enterprise information system tier) (εικόνα 30). Κάθε επίπεδο περιέχει ένα σύνολο δυνατοτήτων της Java που είναι είτε πλαίσια, όπως οι: enterprise Java beans (EJB) container, sevlets και web container, είτε δυνατότητες προγραμματισμού όπως οι σελίδες διακομιστών της Java που συνδέονται με ιστοσελίδες μέσω των tags της HTML, είτε ως ενσωματωμένος κώδικας για την παρουσίαση πληροφοριών από τα συστήματα υποστήριξης (back office systems). Τα Servlets είναι επεκτάσεις διακομιστών ιστού, ενός διακομιστή που επιτρέπει στα προγράμματα της Java να φορτώνονται δυναμικά σε ένα περιβάλλον Java runtime ενός διακομιστή ιστού (web server), αντικαθιστώντας τα Common Gateway Interface (CGI) scripts. Η ολοκλήρωση στα συστήματα υποστήριξης (back office systems) γίνεται μέσω της συνδετικότητας των Java Database Connectivity (JDBC) APIs για τη σύνδεση με τις σχεσιακές βάσεις δεδομένων και της νέας καθορισμένης αρχιτεκτονικής Java connector για τη σύνδεση με τα συστήματα επιχειρηματικών πληροφοριών (EISEnterprise Information Systems). Τα EIS είναι, όπως φαίνεται και στο σχήμα 30, συστήματα όπως τα συστήματα προγραμματισμού των επιχειρηματικών πόρων των επιχειρηματικών πόρων, τα συστήματα διαχείρισης σχέσεων πελατών, συστήματα επιχειρησιακής υποστήριξης, κ.λπ. Εικόνα 30: J2EE πλαίσιο επιπέδων Η J2EE παρέχει επίσης βιβλιοθήκες προγραμματισμού για την πρόσβαση στις υπηρεσίες ονομάτων, όπως οι Domain Name System (DNS) και οι κατάλογοι Lightweight Directory Access Protocol (LDAP), και την πρόσβαση στα συστήματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μέσω της βιβλιοθήκης προγράμματος JavaMail. Η J2EE παρέχει επίσης APIs για τη διαχείριση συναλλαγών, τη μακρινή επίκληση μεθόδου (RMI - Remote Method Invocation) και τις υπηρεσίες μηνυμάτων. Η διαχείριση συναλλαγών API παρέχει κλάσεις της Java για να βοηθήσει στην κατασκευή εφαρμογών που απαιτούνται για το συντονισμό διαφόρων διανεμημένων γεγονότων τα οποία καταλήγουν στο να παρθεί μια ατομική ενέργεια, πιθανώς εγγράφοντας ένα αρχείο πελατών σε μια βάση δεδομένων. Η RMI ΑΡΙ επιτρέπει σύγχρονη επικοινωνία μεταξύ των διανεμημένων εφαρμογών έτσι ώστε να είναι δυνατός ο προγραμματισμός τους με την ελάχιστη γνώση διανεμημένων εφαρμογών. Είναι ένα μέσο που επιτρέπει την οικοδόμηση n επιπέδων (n-tiered) διανεμημένων

93 εφαρμογών. Τα APIs της υπηρεσίας μηνυμάτων παρέχουν παρόμοια λειτουργία με τις βιβλιοθήκες RMI, εξαιρουμένων των ασύγχρονων υπηρεσιών που βασίζονται στα μηνύματα. Ένα μήνυμα μπορεί να καταχωρηθεί σε μια σειρά αναμονής και να ξεχαστεί. Η εφαρμογή που καταχωρεί το μήνυμα μπορεί να κάνει άλλα πράγματα. Η J2EE είναι ένα πλήρες πλαίσιο εφαρμογής για την ανάπτυξη των επιχειρηματικών εφαρμογών πολλών επιπέδων (multitiered). Αυτή η πολύ σύντομη περιγραφή του είδους υπηρεσιών που παρέχει η J2EE υποτιμά την πραγματική δύναμη της J2EE και της σημασίας της για την ανάπτυξη των φιλοξενούμενων υπηρεσιών στα δίκτυα νέας γενιάς. Η δύναμη της Java που στηρίζεται στα χαρακτηριστικά γράφω-μία φορά (write-once), τρέχω-οπουδήποτε (runanyway) δημιουργεί μια φανταστική ευκαιρία για τρίτους να αναπτύξουν εφαρμογές που θα τρέχουν σε μια πληθώρα πλατφορμών προμηθευτών, αυξάνοντας έτσι την ευκαιρία για ποικιλομορφία και αφθονία νέων υπηρεσιών ΝΕΤ Η.ΝΕΤ της Microsoft είναι μια ιδέα που σχεδιάστηκε και χτίστηκε γύρω από την XML. Η επικοινωνία εφαρμογής που παρέχεται μέσω του Απλού Πρωτοκόλλου Πρόσβασης Αντικειμένων (SOAP - Simple Object Access Protocol). Η προδιαγραφή του SOAP ενώ δημιουργήθηκε στη Microsoft αποτελεί τώρα ένα πρότυπο της κοινοπραξίας World Wide Web (W3C) και ορίζεται ως προδιαγραφή εγγράφου της XML. Η προδιαγραφή W3C σημαίνει ότι οι εφαρμογές.νετ δεν είναι περιορισμένες μόνο στις πλατφόρμες της Microsoft, παραδείγματος χάριν υπάρχει ήδη μια εφαρμογή SOAP διακομιστή και για Linux. Το πλαίσιο της.νετ αποτελεί σαφώς την απάντηση της Microsoft στην J2EE, καθώς το.νετ πλαίσιο έρχεται μαζί με το αντίστοιχο Java runtime το οποίο καλείται Common Language Runtime (CLR). Ο κώδικας συντάσσεται σε γλώσσα Microsoft Intermediate Language (MSIL) για να τρέχει σε αυτό το περιβάλλον SIP CGI and SIP servlets Η Κοινής Διεπαφή Πύλης (CGI - Common Gateway Interface) για το πρωτόκολλο έναρξης συνόδου (SIP - Session Initiation Protocol) δεν είναι στην πραγματικότητα ένα πλαίσιο αλλά μια επέκταση του μηχανισμού που χρησιμοποιείται από τους διακομιστές δικτύου για να επικαλεί τις μακρεντολές των διακομιστών (server side scripts). Έχοντας γίνει δημοφιλής από την Dynamicsoft, είναι ένας μηχανισμός που μπορεί να χτιστεί εύκολα πάνω σε μια πλατφόρμα διακομιστών εφαρμογής/πληρεξούσιων διακομιστών/διακομιστών εγγραφής (application server / proxy server / registration server)που επιτρέπει στους χρήστες να φορτώνουν τις μακρεντολές που γράφονται σε CPL, οι οποίες εκτελούνται στον διακομιστή. Η CGI που χρησιμοποιήθηκε στους διακομιστές δικτύου εξελίχθηκε ως μηχανισμός για την παραγωγή δυναμικού περιεχομένου και την μεταποίηση φορμών υποβολής από ιστοσελίδες. Η SIP CGI λειτουργεί όπως η παραδοσιακή CGI Ιστού (πρωτόκολλο μεταφοράς

94 υπερκειμένων - hypertext transfer protocol), όταν φθάσει ένα αίτημα (σε αυτήν την περίπτωση ένα μήνυμα πρόσκλησης SIP SIP INVITE) στον διακομιστή, το μήνυμα και όλες οι παράμετροι αυτού περνούν σε ένα script μέσω της τυποποιημένης εισαγωγής και καθορίζονται διάφορες μεταβλητές περιβάλλοντος που περιέχουν πληροφορίες για το μήνυμα και από πού προήλθε αυτό. Το script εκτελείται στον διακομιστή και χρησιμοποιεί τις πληροφορίες που βρίσκονται αποθηκευμένες καθώς και την τυποποιημένη εισαγωγή για να λάβει τις αποφάσεις σχετικά με το πώς θα ενεργήσει. Σε μια εφαρμογή CGI ΗΤΤΡ το script δημιουργεί μια απάντηση (που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι HTML η οποία στέλνεται πίσω στον πελάτη που δημιούργησε το αρχικό αίτημα) και στη συνέχεια απέρχεται. Η SIP CGI είναι διαφορετική από αυτή την άποψη. Η έξοδος (output) του script μπορεί όντως να είναι μια οδηγία για τη δημιουργία ενός νέου αιτήματος. Στην περίπτωση ενός SIP πληρεξούσιου διακομιστή (SIP proxy server) αυτό θα είναι κατά πάσα πιθανότητα το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του script. Ένα script της CGI ΗΤΤΡ οδηγείται κατά κανόνα από τη συναλλαγή. Για κάθε αίτημα μια μοναδική απάντηση δημιουργείται, με κανένα πλαίσιο όπως σε οποιαδήποτε προηγούμενη συναλλαγή. Εντούτοις, με την SIP CGI αυτό δεν θα ήταν χρήσιμο, από τη στιγμή που το χειρόγραφο της SIP CGI μπορεί να παραγάγει από μόνο του ένα αίτημα, τότε λίγη ώρα αργότερα θα αναμένεται μια απάντηση, σαφώς το αρχικό script που παρήγαγε το αίτημα πρέπει να ενημερωθεί για την απάντηση. Η κατάσταση διατηρείται μέσω της χρήσης των script cookies. Το cookie περνά ως τμήμα της απάντησης στον CGI διακομιστή στα στοιχεία/δεδομένα του περιβάλλοντος, αυτό το cookie περνά πίσω στο script όταν φτάσει ένα άλλο αίτημα. Οπλισμένο με ένα cookie και ένα νέο αίτημα, η μακρεντολή μπορεί να διατηρήσει την κατάσταση μεταξύ των συναλλαγών (RFC 3050). Από τη στιγμή της δημιουργίας της, η CGI Ιστού έχει αυξηθεί με servlets και scripting διακομιστών. Τα Servlets είναι μια αντικατάσταση της Java για την CGI, αντί ο διακομιστής δικτύου να τρέχει μια χωριστή διαδικασία για να εκτελέσει τον κώδικα της CGI, η εικονική μηχανή της Java στον διακομιστή δικτύου τρέχει έναν κώδικα servlet. Τα SIP servlets επεκτείνουν την ιδέα των servlets της Java στα μηνύματα SIP, που επιτρέπουν τις εφαρμογές να έχουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες των μηνυμάτων SIP. Αυτό, αναμένεται να επιταχύνει την παράδοση των εφαρμογών των διακομιστών SIP. Το SIP servlet ΑΡΙ είναι τώρα μέρος του κοινοτικού προγράμματος της Java και η ελπίδα είναι ότι τα SIP servlets θα αποτελέσουν στο μέλλον μέρος των APIs της Java 2 Τυποποιημένης Έκδοσης (Java 2 Standard Edition) και της Java 2 Επιχειρηματικής Έκδοσης (Java 2 Enterprise Edition). Αυτή η μικρή προσθήκη στην J2EE (αν ενσωματωθεί) θα καθιστούσε πιθανό για όλους τους διακομιστές εφαρμογής, που είναι σύμμορφοι με την J2EE, να είναι ικανοί να γίνουν διακομιστές ελέγχου μέσων και κλήσης. OSS-J Υπάρχει και κάτι τελευταίο πάνω στα πλαίσια που είναι ενδεχομένως ακόμα πιο

95 σημαντικό από ότι έχουμε καλύψει έως τώρα. Αυτό είναι το OSS με την πρωτοβουλία να ανήκει στην Java. Αυτή η πρωτοβουλία προσπαθεί να απλοποιήσει την πολυπλοκότητα των λειτουργικών συστημάτων υποστήριξης Operational Support Systems (OSS) μέσω της χρήσης J2EE και συγκεκριμένα των JavaBeans TM. Το κοινοτικό πρόγραμμα OSS-J ελπίζει να χτιστεί πάνω στην στου δουλειά που βρίσκεται ήδη εν εξελίξει πάνω στο πρόγραμμα συνεργασίας τρίτης γενιάς (3GPP - Third- Generation Partnership Programme) και το φόρουμ TeleManagement και να παρέχει ένα σύνολο Java APIs, κώδικα πηγής και μοντέλων στοιχείων που θα διανεμηθούν ελεύθερα. Τα συμβατικά OSS και τα συστήματα υποστήριξης επιχειρήσεων (BSS - Business Support Systems) περιλαμβάνουν πολλά μέρη των ζητημάτων ολοκλήρωσης μεταξύ του εξοπλισμού διαφορετικών προμηθευτών: Το OSS-J προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα. Εάν επιτύχει μπορεί να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για τη διαχείριση των σύνθετων υπηρεσιών και ακριβώς αυτών των στοιχείων που απαιτούνται και είναι απαραίτητα για να παρασχεθεί η σημαντική σύνδεση μεταξύ των νέων υπηρεσιών και της λειτουργίας, της συντήρησης και της τιμολόγησής τους. Η πρωτοβουλία OSS-J εστιάζει ήδη σε λειτουργίες για τα 3G κινητά δίκτυα και συγκεκριμένα στους τομείς: service activation (create, amend and cancel) ενεργοποίησης υπηρεσιών (δημιουργία, διόρθωση και ακύρωση) quality of service (support, operability, serviceability and security) ποιότητα υπηρεσιών (υποστήριξη, εφαρμοσιμότητα, χρηστικότητα και ασφάλεια) και trouble ticketing (fault tracking and resolution) επισήμανση προβλημάτων (λανθασμένη διαδρομή και επίλυση ) Η κοινοτική διαδικασία της Java απαιτεί τα ακόλουθα προϊόντα: APIs για κάθε μια από τις περιοχές ανωτέρω, μια εφαρμογή αναφοράς και ένα σύνολο τεχνολογικής συμβατότητας (ουσιαστικά ένα σύνολο εργαλείων για να επαληθευτεί η συμβατότητα άλλων πλατφορμών στις προδιαγραφές). Τα πλαίσια θα αποτελέσουν τη βάση για πολλές από τις πλατφόρμες xsp διακομιστών εφαρμογής και τις υπηρεσίες softswitch. Η XML είναι πιθανώς το σημαντικότερο συστατικό το οποίο ενσωματώνεται σε όλα τα πλαίσια που συζητήθηκαν, και έτσι θα αποτελέσει τη σύνδεση που θα περιγράφει τις υπηρεσίες, τη δομή τους και τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούν για να επικοινωνούν. Τα μεγάλα ονόματα του χώρου αναμένεται να κινηθούν έντονα σε αυτόν τον χώρο και ομάδες όπως της Oracle, της Dynamicsoft και της ΒΕΑ (και άλλοι) έχουν ήδη λανσάρει προϊόντα στην αγορά διακομιστών εφαρμογής. Η σύνδεση μεταξύ διακομιστών εφαρμογής και διακοπτών λογισμικού (softswitches) θα είναι το επόμενο βήμα που θα ολοκληρώσει την αρχιτεκτονική δικτύων νέας γενιάς

96 Next Generation Network Services 2.4 Ενοποίηση Η Αρχιτεκτονική Του Νέου Δικτύου Γενικά Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε λίγο στο μέλλον, για να έχουμε μια μικρή άποψη για το πώς μπορεί να μοιάζει το δίκτυο και να εξερευνήσουμε πώς μια υπηρεσία ή μια ομάδα υπηρεσιών μπορούν να ταιριάξουν μεταξύ τους για να διαμορφώσουν ένα χρήσιμο παράδειγμα μέσω του οποίου θα κατανοήσουμε το που θα μας πάνε τα δίκτυα επόμενης γενιάς. Ας επανεξετάσουμε τα συστατικά του δικτύου επόμενης γενιάς. Πύλη μέσων (media gateway) και πύλες σηματοδοσίας (signalling gateways): είναι οι διεπαφές στον κόσμο της Πολυπλεξίας Διαίρεσης Χρόνου (ΤDΜ), του Δημόσιου Μεταστρεφόμενου Τηλεφωνικού Δικτύου (PSTN) και του Δημοσίας Έκτασης Κινητού Δικτύου (PLMN). Ελεγκτές πυλών μέσων (media gateway controllers ή διακομιστές κλήσης), Διακόπτες λογισμικού (softswitches) και διακομιστές εφαρμογής (application servers): είναι τα σημεία όπου εκτελούνται οι νέες υπηρεσίες. Διακομιστές μέσων (media servers ή πρωτόκολλο διαδικτύου Διαδραστικής Απόκρισης Φωνής (ΙΡ IVR - Internet Protocol Interactive Voice Response): αυτά είναι τα συστατικά που αποτελούν τη φωνή του δικτύου και αυτοματοποιούν διάφορες φωνητικές εφαρμογές. Κατάλογοι (Directories): αυτοί θα αποθηκεύουν όλες τις πληροφορίες διαμόρφωσης για τις υπηρεσίες, για τους χρήστες και τον κατάλογο εξοπλισμού, παραδείγματος χάριν: Διαμορφώσεις οριζόμενες από την εφαρμογή για κάθε πελάτη Πληροφορίες εξατομίκευσης για κάθε χρήστη (κατάλογοι φίλων, προτιμήσεις, στατιστικά στοιχεία χρήσης, αγαπημένα και σελιδοδείκτες) Πληροφορίες συσκευών και δεξιότητες Θέση (location) των τμημάτων εφαρμογής και ολόκληρων των περιπτώσεων υπηρεσιών Μεταφράσεις υπηρεσίας (πληροφορίες μετάφρασης υπηρεσιών τύπου freephone) Στοιχεία ασφάλειας (Λίστες Ελέγχου Πρόσβασης και κλειδιά κρυπτογράφησης. Η Λίστα Ελέγχου Πρόσβασης (ACL- Access Control List) είναι λίστα με δικαιώματα που χαρακτηρίζουν κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο. Η λίστα αυτή καθορίζει με ακρίβεια ποιός μπορεί να εκτελέσει κάποια εργασία πάνω σε ένα αντικείμενο και τι είδους εργασία θα είναι αυτή) Πληροφορίες θέσης χρηστών Εικονικά Οικία Περιβάλλοντα (VHEs - Virtual Home Environments) Ετικέτες υπηρεσιών (service tags), σημαίες οι οποίες προσδιορίζουν αν έχει ο χρήστης την απαιτούμενη άδεια για να

97 χρησιμοποιήσει κάποιες υπηρεσίες. Παραδείγματος χάριν, εάν κάποιος δεν έχει καταβάλει τα χρήματα της συνδρομής του, θα μπορούσε η εμφάνιση μιας σημαίας (flag) να τον αποτρέψει από τη χρησιμοποίηση οποιωνδήποτε χρεωστικών υπηρεσιών Scripts χρηστών (που γράφονται παραδείγματος χάριν στη γλώσσα επεξεργασίας κλήσης (CPL-Call Processing Language)) Scripts εφαρμογής (VoiceXML scripts) Το σύνολο των ικανοτήτων των πρακτόρων για τις εφαρμογές των κέντρων κλήσης Κανόνες δρομολόγησης κλήσης Αρχεία πληροφοριών τιμολόγησης και χρήσης Οι κατάλογοι θα φυλάσσουν τις πληροφορίες σε γλώσσα (XML - Extensible Markup Language), επειδή η XML φέρει μαζί της τη δυνατότητα να αντιπροσωπεύει τα δεδομένα με έναν δομημένο τρόπο που επιτρέπει την επίδειξη και τον μετασχηματισμό των δεδομένων αυτών από και προς οποιαδήποτε συσκευή. Δίκτυο πακέτων (packet network): η υποδομή που υποστηρίζει όλα τα ανωτέρω συστατικά. Θα χρησιμοποιεί πρωτόκολλα όπως το πολλαπλό πρωτόκολλο μεταγωγής ετικέτας Multi Protocol Label Switching (MPLS) και για να διαχωρίσει τις κυκλοφοριακές ροές και για να διαχειριστεί την ποιότητα όλων των διαστάσεων των υπηρεσιών. Η υποδομή μεταφορών, θα είναι καλώδια οπτικών ινών που παρέχουν υψηλά ποσά εύρους ζώνης διαχειριζόμενα μέσω της Πυκνής Πολυπλεξίας στο πεδίο του Μήκους Κύματος (DWDM [25] - Dense Wave Division Multiplexing) καθώς επίσης και ευρυζωνικού χαλκού για των αμηλού κόστους Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (SME - Small and Medium Enterprise) και της οικιακής πρόσβασης. Για τις κινητές συσκευές η πρόσβαση θα γίνεται μέσω των υπηρεσιών φωνής και δεδομένων (UMTS) του Παγκοσμίου Συστήματος Κινητών [25] Η DWDM είναι μια τεχνολογία οπτικών δικτύων η οποία χρησιμοποιείται για να αυξηθεί η χωρητικότητα του μέσου μεταφοράς των δεδομένων (οπτικές ίνες). Η WDM διαμορφώνει τα εισερχόμενα οπτικά σήματα σε συγκεκριμένες συχνότητες φωτός (μήκη κύματος, ή λάμδα) μέσα σε ένα συγκεκριμένο εύρος συχνοτήτων. Σε ένα WDM σύστημα, κάθε ένα από τα μήκη κύματος προωθείται στην ίνα, και τα σήματα αποπολυπλέκονται στο λαμβάνον άκρο. Το WDM μεταφέρει κάθε εισερχόμενο σήμα ανεξάρτητα από τα άλλα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε κανάλι έχει το δικό του αφιερωμένο εύρος ζώνης και όλα τα σήματα φθάνουν συγχρόνως αντί να διαχωρίζονται και να μεταφέρονται σε χρονοθυρίδες. Η διαφορά μεταξύ του WDM και του DWDM είναι απλώς διαφορά μεγέθους. Το DWDM τοποθετεί τα μήκη κύματος πιο κοντά μεταξύ τους από ότι το WDM, και επομένως έχει μεγαλύτερη συνολική χωρητικότητα. Το DWDM έχει και άλλα χαρακτηριστικά όπως η δυνατότητα ενίσχυσης όλων των μηκών κύματος αμέσως χωρίς να μεσολαβήσει η μετατροπή τους σε ηλεκτρικά σήματα, και η δυνατότητα μεταφοράς σημάτων διαφορετικών ταχυτήτων και είδους πάνω σε μία οπτική ίνα (ανεξαρτησία στο είδος πρωτοκόλλου και στο ρυθμό μετάδοσης)

98 Next Generation Network Services Τηλεπικοινωνιών (UMTS - Universal Mobile Telecommunications Service) Η Αρχιτεκτονική των Δικτύων Νέας Γενιάς Η εικόνα 31 παρουσιάζει μια άποψη των συστατικών που θα αποτελέσουν τα Δίκτυα Νέας Γενιάς και των μεταξύ τους σχέσεων που θα διαμορφώσουν τη φυσική αρχιτεκτονική του δικτύου. Οι τεχνολογίες όπως η DWDM και το MPLS θα διαμορφώσουν τη βασική υποδομή, η οποία θα διασυνδέει όλους τους κόμβους. Το MPLS θα χρησιμοποιείται για να διαχωρίζει τα διαφορετικού τύπου δεδομένα τα οποία θα μεταφέρονται στην υποδομή. Τα δεδομένα θα είναι ενός εκ των δύο εξής τύπων: ροή ψηφιακών αρχείων (media streams, φωνή, βίντεο κτλ) ή δεδομένα ελέγχου (control data, σηματοδοσίαsignalling). Εικόνα 31: Αρχιτεκτονική Δικτύων Νέας Γενιάς Το κατώτατο στρώμα θα είναι το στρώμα μεταφοράς μέσων (media layer). Στην περίπτωση του Δικτύων Νέας Γενιάς, προκειμένου να αντικαταστήσει το δίκτυο μεταστρεφόμενου κυκλώματος του χειριστή τηλεπικοινωνιών, αυτό το στρώμα θα διακινεί πολλές τηλεφωνικές κλήσεις. Αυτό παρουσιάζεται στην εικόνα 31 ως στρώμα μεταφοράς φωνής (voice transport layer). Μέρος της λειτουργίας αυτού του

99 στρώματος θα είναι να φροντίζει την εισερχόμενη κυκλοφορία από τον ευρυζωνικό τοπικό βρόχο, παραδείγματος χάριν από τις καλωδιακές και τις ψηφιακές γραμμές των συνδρομητών. Η κυκλοφορία των ψηφιακών αρχείων από αυτούς τους πελάτες θα παραδοθεί πάνω από το στρώμα μέσων (media layer) και τα σηματοδοτημένα μηνύματά τους από τις ευφυείς συσκευές πρόσβασης, που περνούν στο στρώμα σηματοδοσίας. Επάνω από το στρώμα μεταφοράς θα είναι το στρώμα σηματοδοσίας, το οποίο διακινεί όλα τα μηνύματα ελέγχου από και προς τις πύλες μέσων και τους ελεγκτές τους, ενθυλακώνει SS7 μηνύματα σηματοδοσίας που μεταφέρονται από τις πύλες μέσων προς τους ελεγκτές πυλών μέσων και τους διακόπτες λογισμικού και επανακατευθύνει τα μηνύματα πρωτοκόλλου έναρξης συνόδου SIP μεταξύ των πελατών SIP. Το στρώμα στην κορυφή θα βρίσκεται εκεί όπου βρίσκονται όλοι οι διακομιστές για να επιτρέπει τη γρήγορη επικοινωνία μεταξύ των διανεμημένων εφαρμογών και μεταξύ των πλατφορμών διαφορετικών υπηρεσιών. Αυτό το στρώμα θα διακινεί επίσης όλες τις πληροφορίες στα λειτουργικά συστήματα υποστήριξης και στα συστήματα επιχειρησιακής υποστήριξης για τη συντήρηση (maintenance) και την τιμολόγηση (billing). Αυτό το στρώμα θα περιέχει επίσης όλους τους καταλόγους και τις βάσεις δεδομένων που θα αποθηκεύουν όλες τις πληροφορίες τοποθεσίας και διαμόρφωσης για τους πελάτες και τις υπηρεσίες. Αυτό το στρώμα θα μπορούσε επίσης να διαθέτει το σημείο ελέγχου υπηρεσίας Service Control Point (SCP) ενός συμβατικού μεταστρεφόμενου κύκλωμα ευφυούς δικτύου (ΙΝ). Το σημείο ελέγχου υπηρεσίας SCP σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσε να εφαρμόζει μια διεπαφή πρωτοκόλλου Διαδικτύου (ΙΡ) και φυσικά θα μπορούσε να επικοινωνεί (μέσω του πρωτοκόλλου ελέγχου ροής μετάδοσης (SCTP) με έναν ελεγκτή πυλών μέσων ή έναν softswitch μεταμφιεσμένο σε σημείο ελέγχου υπηρεσίας. Αυτό θα παρείχε την ολοκλήρωση των υπηρεσιών των δικτύων παλαιάς και επόμενης γενιάς. Τα τελευταία και πιθανώς τα πιο σημαντικά μέρη του δικτύου θα είναι τα τείχη προστασίας και οι δρομολογητές που διασυνδέουν τα δίκτυα διαφορετικών χειριστών δικτύων και φορέων παροχής υπηρεσιών. Στην εικόνα 31 αυτά παρουσιάζονται ως τείχη προστασίας (firewalls) και ως διασυνδεδεμένος δρομολογητής φιλτραρίσματος πακέτων (interconnect packet filter router) Ένα παράδειγμα των Υπηρεσιών Φανταστείτε ένα ζευγάρι νέων σε μερικά χρόνια που και ο δύο έχουν τα δικά τους PDAs, με φωνητικές (UMTS and Digital European Cordless Telephony (DECT)) δυνατότητες και δυνατότητες βίντεο, συν της λειτουργίας Bluetooth. Ο φορέας παροχής υπηρεσιών προσφέρει για τις PDA συσκευές τους ένα βασικό πακέτο που περιέχει τις ακόλουθες υπηρεσίες: διαφήμιση βασισμένη στην τοποθεσία (location

100 based advertising [26] ) από μια επιλογή αξιόπιστων ονομάτων κεντρικών οδών, real-time stock, feeds κίνησης και ειδήσεων, πρόσβαση σε μια online υπηρεσία ημερολογίου/ατζέντας και την υπηρεσία παρουσίας presence, με ακόμα ένα πακέτο υπηρεσιών από τους UMTS και σταθερής γραμμής προμηθευτές που τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν τα PDAs τους ως σταθερά επίγεια τηλέφωνα στα σπίτια τους, επειδή δέχονται δωρεάν τοπικές κλήσεις τα βράδια από τον προμηθευτή σταθερής τηλεφωνικής γραμμής και φυσικά την τώρα πανταχού παρούσα συσκευασία των ενοποιημένων επικοινωνιών Unified Communications (UC). Ο Peter και η Jane είναι και οι δύο στην δουλειά, αλλά βρισκόμαστε κοντά στο τέλος της ημέρας και ο Peter μετά από μια σκληρή ημέρα θα επιθυμούσε να φάει έξω και να δει μια ταινία στον κινηματογράφο. Ελέγχει την on-line ημερολόγιο/ατζέντα της Jane για να δει εάν αυτή έχει κάποιο ραντεβού αργά (η Jane έχει προηγουμένως επιτρέψει την πρόσβαση του Peter στο ημερολόγιο/ατζέντα της). Δεν έχει κάποιο ραντεβού, και έτσι ο Peter ανατρέχει στο διαδίκτυο για να βρει τι ταινίες παίζει ο τοπικός κινηματογράφος. Υπάρχει μια παράσταση στις 9:30μ.μ. για μια ταινία που τον ενδιαφέρει, την οποία πιστεύει ότι η Jane θα ήθελε επίσης να παρακολουθήσει. Οπότε κάνει μια κράτηση μιας ώρας για δύο εισιτήρια, τα οποία θα πρέπει να επιβεβαιώσει. Δεν είναι σίγουρος τι φαγητό θα ήθελε να φάει, και έτσι αποφασίζει να κάνει έναν περίπατο στα εστιατόρια της πόλης για να ρίξει μια ματιά. Αναχωρώντας από το κτήριο του γραφείου του, το δίκτυο ανιχνεύει ότι έχει βγει εκτός της εμβέλειας της κυψέλης του γραφείου του, και αυτό πυροδοτεί ένα script που εκτρέπει όλες τις κλήσεις του τηλεφωνικού αριθμού του γραφείου του άμεσα στην υπηρεσία UC. Το script υπηρεσίας είναι αρκετά έξυπνο (είναι μέσα στο δίκτυο, έτσι μπορεί να ρωτήσει την προέλευση των επαφών) να διακρίνει τις κλήσεις εργασίας από τις προσωπικές κλήσεις. Ο Peter έχει δημιουργήσει έναν πρόσθετο κατάλογο που επιτρέπει στις κλήσεις που έχει ορίσει ο ίδιος ως προσωπικές κλήσεις να φθάνουν στον τηλεφωνικό αριθμό του γραφείου του και να εκτρέπονται στο PDA του και όχι στην πλατφόρμα UC. Περνώντας έξω από ένα ιταλικό εστιατόριο, το PDA του εμφανίζει τα πιάτα της ημέρας, αυτό του τραβάει την προσοχή του και θέλει πραγματικά να μάθει εάν η Jane θα ήθελε ένα ιταλικό γεύμα και κινηματογράφο. Πηγαίνει στην υπηρεσία παρουσίας όπου έχει τη Jane στη λίστα φίλων του. Βλέπει ότι η Jane είναι ακόμα στην δουλειά και έχει καθορίσει ότι μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί της μόνο μέσω γραπτών μηνυμάτων. Ο Peter αποφασίζει ότι πρέπει να την ειδοποιήσει προτού φύγει για το σπίτι της. [26] Οι πληροφορίες παρέχονται με βάση κριτήρια χωρικά και θεματικά ταυτόχρονα, ενώ μπορεί να υπεισέρχονται και χρονικά κριτήρια. Για παράδειγμα ένα πρατήριο καυσίμων 24/7 θέλει να διαφημιστεί μόνο στους κοντινούς πελάτες κατά τη διάρκεια των κανονικών ωρών, αλλά και στους απομακρυσμένους, μετά από τα μεσάνυχτα όπου τα άλλα πρατήρια είναι κλειστά. Οι πελάτες έχουν ατομικά προφίλ π.χ. να μην θέλουν διαφημίσεις για πρατήρια, αλλά μόνο πληροφορίες για ατυχήματα στο δρόμο ή για την κυκλοφορία. Η υποδομή ενός τέτοιου συστήματος μπορεί με ευκολία να χρησιμοποιηθεί και για την ανάπτυξη διάφορων άλλων εφαρμογών. Παράδειγμα είναι η εύρεση φίλων που βρίσκονται σε μία κοντινή περιοχή ενός χρήστη και αναζητούνται με βάση το δημοσιευμένο προφίλ τους (buddy list)

101 Ο Peter στέλνει στη Jane ένα άμεσο γραπτό μήνυμα με τις λεπτομέρειες της ταινίας και τις επιλογές του μενού του ιταλικού εστιατορίου, συν μια μικρή σημείωση που εξηγεί την ιδέα του. Η Jane έχει συζήτηση με κάποιον εκείνη τη στιγμή οπότε απαντά απλά με ένα ΟΚ στο μήνυμα του Peter. Αυτός επιβεβαιώνει γρήγορα τα εισιτήρια για τον κινηματογράφο και τα πληρώνει με το ηλεκτρονικό του πορτοφόλι (ewallet) που είναι συνδεδεμένο με την ταυτότητα της PDA συσκευής του (αυτό δημιουργεί μια εγγραφή που περιγράφει ότι πραγματοποιήθηκε μια συναλλαγή από το PDA του Peter, η πρόσβαση στις αυτές υπηρεσίες είναι χρεωμένη, αλλά μια μικρή εισφορά επιβάλλεται από τη συναλλαγή από το φορέα παροχής υπηρεσιών του Peter). Η Jane τελειώνει την πρόχειρη συνεδρίασή της και κοιτάζει γρήγορα στην υπηρεσία παρουσίας της για να δει αν μπορεί να μάθει που βρίσκεται ο Peter από την λίστα των φίλων της. Μπορεί να δει ότι ο Peter βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Τον καλεί γρήγορα καθώς φεύγει από το γραφείο της επιλέγοντας απλά το εικονίδιο του Peter από την λίστα των φίλων της. Κανονίζουν γρήγορα να συναντηθούν σε ένα μπαρ όπου μπορούν να αποφασίσουν σχετικά με το γεύμα. Η Jane επανεξετάζει την ιδέα του Ιταλικού εστιατορίου. Κοιτάζοντας και οι δυο μαζί στα γρήγορα κάποιες επιπλέον επιλογές από το μπαρ που βρίσκονται, αποφασίζουν σχετικά να γευματίσουν σε ένα τοπικό κινεζικό εστιατόριο. Μετά από το γεύμα και τον κινηματογράφο, φεύγουν από το σινεμά και ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι έχει ακυρωθεί το δρομολόγιο του τραίνου τους, αυτή η πληροφορία εστάλει και στα δύο PDAs τους ως μέρος της υπηρεσίας ενημέρωσης υπηρεσιών ταξιδιού στην οποία έχουν γίνει συνδρομητές, οπότε η καλύτερη λύση είναι να βρουν ταξί. Όταν το ζευγάρι φτάνει στο σπίτι, και της Jane και του Peter οι τηλεφωνικές συσκευές μετατίθενται στο DECT (Digital European Cordless Telephony) για φωνή και Bluetooth για το τοπικό δίκτυο του σπιτιού τους. Τώρα τα PDAs και των δύο μοιράζονται έναν κοινό αριθμό και γίνονται και τα δύο πλέον απλά τηλεφωνικά ακουστικά του ίδιου σταθμού βάσης, του ίδιου δηλαδή τηλεφώνου. Όταν κάποιος καλέσει τον αριθμό του σπιτιού, και τα δύο PDAs θα χτυπήσουν. Εντούτοις, δεδομένου ότι τα PDAs είναι ευφυείς συσκευές και μπορούν να λάβουν πληροφορίες για αυτόν που καλεί μέσω της διεπαφής DECT, μπορούν να εφαρμόσουν ένα τοπικό προφίλ που μπορεί να αποφασίσει για το αν θα χτυπήσει (παίζοντας έναν διαφορετικό ήχο για κάθε διαφορετικό άτομο που καλεί) ή όχι. Και οι δύο, ο Peter και η Jane αποσύρονται για βράδυ αφήνοντας τα PDAs τους στις υποδοχές των τηλεφώνων. Αυτή η απλή ιστορία δίνει έμφαση σε μερικές από τις ικανότητες συνδυασμένων υπηρεσιών ενός δικτύου επόμενης γενιάς. Όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των υπηρεσιών που περιγράφονται θα είναι δυνατά μέσα στα επόμενα χρόνια, στην πραγματικότητα μερικά έχουν ήδη εμφανιστεί και στις μέρες μας

102 Next Generation Network Services

103 Next Generation Network Services ΜΕΡΟΣ III: ΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ 3.1 Ασφάλεια Είναι σαφές πως όταν αναφερόμαστε στην ασφάλεια των Δικτύων Νέας Γενιάς έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα μεγάλο πλήθος τομέων και διαφορετικών τεχνολογιών οι οποίοι απαιτούν συγκεκριμένου τύπου προστασία. Η ασφάλεια για παράδειγμα που αφορά την τεχνολογία Bluetooth έχει να αντιμετωπίσει τρεις κυρίως μορφές επιθέσεων, το Bluejacking, το Bluesnarfing και το Bluebugging. Το Bluejacking επιτρέπει στους χρήστες κινητών τηλεφώνων να στέλνουν επιχειρησιακές κάρτες ανώνυμα χρησιμοποιώντας την τεχνολογία Bluetooth. Οι Bluejackers συνήθως περιμένουν έτσι ώστε το λαμβάνον τηλέφωνο να πραγματοποιήσει τη διαδικασία ping ή ο χρήστη να αντιδράσει. Οι συσκευές αποστολής και λήψης πρέπει να απέχουν μεταξύ τους το πολύ 10 μέτρα. Το Bluesnarfing επιτρέπει στους χάκερ να αποκτήσουν πρόσβαση στα στοιχεία που αποθηκεύονται σε ένα τηλέφωνο το οποίο έχει ενεργοποιημένο το Bluetooth χωρίς να ειδοποιείται ο κάτοχος του τηλεφώνου για τη σύνδεση που πραγματοποιήθηκε στη συσκευή του. Έτσι υπάρχει άμεση πρόσβαση στον τηλεφωνικό κατάλογο και τις σχετιζόμενες εικόνες, στο ημερολόγιο, και τον αριθμό IMEI[27]. Χωρίς εξειδικευμένο εξοπλισμό ο χάκερ πρέπει να είναι μέσα σε μια ακτίνα 10 μέτρων από τη συσκευή την οποία έχει στοχεύσει, ενώ ταυτόχρονα τρέχει μια συσκευή με εξειδικευμένο λογισμικό. Μόνο συγκεκριμένα παλαιότερης τεχνολογίας τηλέφωνα με Bluetooth είναι ευπαθή στο Bluesnarfing. Τέλος το Bluebugging επιτρέπει την πρόσβαση στις κινητές τηλεφωνικές εντολές χρησιμοποιώντας Bluetooth χωρίς να ειδοποιείται ο κάτοχος του τηλεφώνου για τη σύνδεση που πραγματοποιήθηκε στη συσκευή του. Αυτή η τρωτότητα επιτρέπει στο χάκερ να αρχίσει τα τηλεφωνήματα, να στέλνει και να λαμβάνει μηνύματα κειμένου, να διαβάσει και να δημιουργεί επαφές τηλεφωνικού καταλόγου, να υποκλέπτει τηλεφωνικές συνομιλίες, και να συνδέεται στο Διαδίκτυο. Ένας άλλος τομέας που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή αφορά την ασφάλεια του συστήματος (IMS - IP Multimedia System) που χρησιμοποιείται για τις IP based υπηρεσίες πολυμέσων και στο οποίο εμφανίζονται χαρακτηριστικές επιθέσεις SIP, όπως οι παραμορφωμένες επιθέσεις μηνυμάτων, επιθέσεις υπερχείλισης του Buffer, επιθέσεις άρνησης υπηρεσιών, πειρατεία συνόδου RTP, επαναχρησιμοποίηση των συμβιβασμένων πιστοποιητικών SIP, καθώς και εχθρικά στοιχεία του δικτύου SIP. [27] Ο αριθμός IMEI αποτελεί ουσιαστικά την «ταυτότητα» κάθε κινητού τηλεφώνου. Λόγω της μοναδικότητάς του αξιοποιείται πρωτίστως από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας για την «ταυτοποίηση» και αναγνώριση της συσκευής όταν επιχειρηθεί η σύνδεση με αυτά

104 Next Generation Network Services Ελεγκτής συνόρων συνόδου Οι Ελεγκτές Συνόρων Συνόδου (SBC - Session Border Controllers) ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο, την κυκλοφορία του δικτύου κατά την ανταλλαγή μηνυμάτων σηματοδοσίας (έλεγχος κλήσης). Τα SBCs υποστηρίζουν ταυτόχρονα τα VoIP πρωτόκολλα σηματοδοσίας, όπως SIP, H.323, H.248, και MGCP, καθώς επίσης και τα πρωτόκολλα RTP (Real-Time Transport Protocol) και RTCP (Real-Time Transport Control Protocol) που συνδέονται με τη μεταφορά φωνής, βίντεο, ή άλλων πολυμεσικών δεδομένων. Με το συσχετισμό της σηματοδότησης και της μεταφοράς πολυμεσικών δεδομένων κατά την εξέλιξη μιας VoIP κλήσης, τα SBCs είναι σε θέση να ελέγξουν την ασφάλεια υπηρεσιών και την ποιότητα της υπηρεσίας (QoS), καθώς επίσης και την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών επικοινωνιακών δικτύων. Επειδή το SBC μπορεί να ελέγξει το περιεχόμενο της πληροφορίας κατά την εξέλιξη μιας VoIP επικοινωνίας, μπορεί ταυτόχρονα να ελέγχει και το εύρος ζώνης και να απομονώνει τα προβλήματα του δικτύου Η έννοια του " SIP Firewall " Εικόνα 32: SIP Firewall Αποτροπή επιθέσεων με χρήση SBC Ένα επισφαλές δίκτυο δεν μπορεί να χρεώθει για τον τρόπο που χρησιμοποιείται ή να παρέχει μια εγγυημένη ποιότητα υπηρεσία QoS, επειδή οι αναρμόδιοι χρήστες δεν μπορούν να αποτραπούν από την κατάχρηση των περιορισμένων πόρων του δικτύου. Στα πλαίσια της αποτροπής επιθέσεων κυρίως σε υποδοµές VoIP, η ασφάλεια του συστήµατος IMS ενισχύεται µε τη χρήση της µονάδας Session Border Controler (SBC) η οποία έχει τη δυνατότητα ελέγχου της πρόσβασης χρηστών στο IMS και τις προσφερόµενες υπηρεσίες. Το SBC ενεργεί ως τοίχος προστασίας (firewall) για κάθε εισερχόµενη αίτηση SIP/INVITE, ελέγχει την διεύθυνση του αποστολέα, εξετάζει την περίπτωση ο χρήστης να µην είναι πιστοποιηµένος από το IMS και επιπλέον, εξετάζει τη δοµή του µηνύµατος

105 Next Generation Network Services προκειµένου να απορρίψει κακοσχεδιασµένα µηνύµατα. Ειδικά για την επίθεση πληµµύρας µηνυµάτων από µια πηγή, ο SBC καταγράφει το αρχικό µήνυµα από κάθε πηγή και απορρίπτει κάθε αναµετάδοση του ίδιου µηνύµατος προερχόµενο από την ίδια πηγή. Ακόμα τα SBCs μπορούν να παρέχουν ασφάλεια και προστασία ενάντια: στην αναρμόδια πρόσβαση σε ένα αξιόπιστο δίκτυο στις άκυρες ή κακόβουλες κλήσεις στην κλοπή εύρους ζώνης από εξουσιοδοτημένους χρήστες καθώς και σε ασυνήθιστες καταστάσεις δικτύου Με τον τρόπο γίνεται φανερός ο υψηλότερος βαθμός ασφάλειας που προσφέρεται από αυτή την αρχιτεκτονική SIP Προστασία Πυρήνα Εικόνα 33: SIP Προστασία πυρήνα Η ασφάλεια των Δικτύων Νέας Γενιάς περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους συστατικά: Ασφάλεια τoυ τοµέα του δικτύου (NDS - Network Domain Security) Ασφάλεια πρόσβασης IMS Ασφάλεια εφαρμογής Ασφάλεια του ανοικτού πλαισίου υπηρεσιών/εφαρμογής Μηχανισμοί ασφάλειας IMS βασισμένοι στη χρήση της καθολικής κάρτας ολοκληρωμένων κυκλωμάτων (UICC - Universal Integrated Circuit Card)

106 Next Generation Network Services Αρχιτεκτονική Ασφάλειας NGN Εικόνα 34: Αρχιτεκτονική Ασφάλειας NGN NGN Security X.805 Βασιζόμενη στην σύσταση ITU-T[28] η ασφάλεια των NGN απαιτεί ασφάλεια τόσο για το στρώμα μεταφορών όσο και για το στρώμα υπηρεσιών Περιοχές ασφάλειας NGN Εικόνα 35: Περιοχές Ασφάλειας [28] ITU-T Recommendation X.805, "Security architecture for systems providing end-to-end communications"

107 Next Generation Network Services IPsec (IP security) Η IPSec είναι ένα πρωτόκολλο ανοικτών προδιαγραφών για τη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών. Είναι βασισμένο στις προδιαγραφές που ανέπτυξε η ομάδα εργασίας του Internet (ΙETF). Η IPSec διασφαλίζει την εμπιστευτικότητα, την ακεραιότητα και την αυθεντικότητα των επικοινωνιών δεδομένων σε ένα IP δίκτυο. Η IPSec παρέχει τον απαραίτητο μηχανισμό για την ανάπτυξη ευκίνητων λύσεων ασφάλειας σε ένα δίκτυο. Περιοχές ασφάλειας Μια περιοχή ασφάλειας έχει ως σκοπό να προστατεύσει την ακεραιότητα και προαιρετικά την εμπιστευτικότητα των λειτουργικών της στοιχείων (FE functional elements) και να εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητα των στοιχείων και των δραστηριοτήτων κάτω από την προστασία της. Οι διεπαφές Interdomain προστατεύονται από τις λειτουργίες πυλών ασφάλειας (SEGF - Security Gateway Functions). Οι SEGFs συνδέουν τις περιοχές χρησιμοποιώντας IPsec με ανταλλαγή κλειδιών διαδικτύου (IKE - Internet Key Exchange) και προ-μοιρασμένα κλειδιά ή πιστοποιητικά δημοσίων κλειδιών. Συνοπτικά, η ασφάλεια NGN παρουσιάζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Είναι διαιρεμένη σε περιοχές ασφάλειας Η επικύρωση (authentication) εκτελείται στο στρώμα υπηρεσιών και μεταφορών Η επικύρωση (authentication) για το IMS NGN είναι βασισμένη στην ταυτότητα και τα κλειδιά που αποθηκεύονται στην έξυπνη κάρτα (UICC) Οι περιοχές θεωρούνται αξιόπιστες Η ασφάλεια των δεδομένων media στηρίζεται στο δίκτυο μεταφορών Νόμιμη Παρακολούθηση (LI - Lawful Interception) Ορισμοί Νόμιμη παρακολούθηση των τηλεπικοινωνιών (γνωστή επίσης και ως υποκλοπή τηλεφωνικών συνδιαλέξεων): Είναι η παρακολούθηση των τηλεπικοινωνιών από τις αρχές επιβολής του νόμου και την υπηρεσία πληροφοριών, σύμφωνα πάντα με τον τοπικό νόμο, έχοντας ακολουθήσει την οφειλόμενη διαδικασία και έχοντας λάβει την κατάλληλη έγκριση από τις αρμόδιες αρχές. Οι διάφορες χώρες έχουν και διαφορετικούς κανόνες σε σχέση με τη νόμιμη παρακολούθηση. Πχ.στις Ηνωμένες Πολιτείες ο νόμος είναι γνωστός ως CALEA, ενώ στις χώρες της ΚΑΚ (Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών) ως SORM. Η βασική ιδέα είναι για το LIS είναι να διευκρινιστεί η ταυτότητα του κινητού τερµατικού για το οποίο γίνεται αναζήτηση από

108 Next Generation Network Services τις αρµόδιες υπηρεσίες επιβολής του νόµου (Law Enforcement Agency LEA) και κατόπιν η κίνηση ροής δεδοµένων αντιγράφεται από αυτές. - Με το PSTN, η νόμιμη παρεμπόδιση (LI) εκτελείται με την εφαρμογή ενός κοριού στην τηλεφωνική γραμμή του στόχου σε απάντηση ενός εντάλματος της αντιπροσωπείας επιβολής του νόμου - Εντούτοις, η τεχνολογία VoIP έχει επιτρέψει την κινητικότητα του τελικού χρήστη, οπότε δεν είναι πλέον δυνατό να εγγυηθεί τη νόμιμη παρακολούθηση των κλήσεων με κοριό μιας φυσικής γραμμής. - Ενώ οι λεπτομερείς απαιτήσεις για τη LI διαφέρουν από τη μια δικαιοδοσία στην άλλη, οι γενικές απαιτήσεις είναι οι ίδιες. Το σύστημα LI πρέπει να παρέχει τη διαφανή παρακολούθηση της συγκεκριμένης γραμμής και μόνο. Η υπηρεσία που παρέχεται σε άλλους χρήστες δεν πρέπει να επηρεαστεί κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης Πρώιμη Παρακολούθηση Αρχικά οι μαζικές τηλεπικοινωνίες δεσμεύθηκαν μόνο στο σταθερό δίκτυο του PSTN (εικόνα 36). Το δίκτυο μεταφορών ήταν μοναδικό όσο αφορά τον τύπο και την τεχνολογία και βασίστηκε στη μεταγωγή κυκλωμάτων, ενώ ο μόνος τύπος ωφέλιμης πληροφορίας που μεταφέρθηκε ήταν φωνή. Η παρακολούθηση λειτούργησε πέρα από το ενιαίο δίκτυο, με καλά έως άριστα αποτελέσματα. Λόγω του κυκλώματος η τεχνολογία μεταγωγής, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε σημείο του δικτύου μεταξύ των τερματικών σημείων. Εικόνα 36: Πρώιμο απλό σταθερό δίκτυο Τα πράγματα στη συνέχεια όμως άρχισαν να γίνονται πιο πολύπλοκα με την διασύνδεση πολλών διαφορετικών δικτύων και τεχνολογιών (εικόνα 37) και όσο προοδεύει η τεχνολογία η πολυπλοκότητα αυτή συνεχώς μεγαλώνει δυσκολεύοντας το έργο της LI και μετατρέποντάς το σε εφιάλτη (εικόνα 38)

109 Next Generation Network Services Εικόνα 37: Σύγχρονη μορφή δικτύου μαζικών τηλεπικοινωνιών Εικόνα 37: Σύγχρονη μορφή δικτύου μαζικών τηλεπικοινωνιών Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η νόμιμη παρακολούθηση αφορά τα εξής: Ένα μεγάλο μέρος της τηλεπικοινωνιακής κίνησης των μαζικών τηλεπικοινωνιών σήμερα δεν διαπερνά οποιοδήποτε μέρος του καλάελεγχόμενου δικτύου μεταστρεφόμενου κυκλώματος, όπως η - Κυκλοφορία πολυμέσων IP μεταξύ των κινητών τηλεφώνων GPRS/UMTS - Η κυκλοφορία προς και από το διαδίκτυο που ανταλλάσσεται σε υψηλού εύρους ζώνης ISPs (ADSL, FTTH, κτλ... )

ΠΤΥΧΙΑΚΗ. Θέμα πτυχιακής: Voice over IP. Ονοματεπώνυμο: Κόκκαλη Αλεξάνδρα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ. Θέμα πτυχιακής: Voice over IP. Ονοματεπώνυμο: Κόκκαλη Αλεξάνδρα ΠΤΥΧΙΑΚΗ Θέμα πτυχιακής: Voice over IP Ονοματεπώνυμο: Κόκκαλη Αλεξάνδρα Εισαγωγή στην Υπηρεσία Voice over IP Το Voice over IP (VoIP) είναι μια καινούργια τεχνολογία η οποία προσφέρει φωνητική συνομιλία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ

ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΩΤΟΥΛΑΣ Τηλεπ. Μηχανικός, Μ. Sc., MBA, OTE A.E. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σύγκλιση υπηρεσιών και δικτύων # Σύγκλιση Δικτύων Σύγκλιση Σταθερών Δικτύων Σύγκλιση Σταθερών και Κινητών

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Σχεδίαση και Αρχιτεκτονική Δικτύων Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) MYY703: Δίκτυα Υπολογιστών I 1 / 19 Διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Νέας Γενιάς: Τεχνολογία & Υπηρεσίες Δρ. Ηλίας Δρακόπουλος Γενικός Διευθυντής Τεχνολογίας, Στρατηγικής & Ανάπτυξης OTENET. Η.

Δίκτυα Νέας Γενιάς: Τεχνολογία & Υπηρεσίες Δρ. Ηλίας Δρακόπουλος Γενικός Διευθυντής Τεχνολογίας, Στρατηγικής & Ανάπτυξης OTENET. Η. Δίκτυα Νέας Γενιάς: Τεχνολογία & Υπηρεσίες Δρ. Ηλίας Δρακόπουλος Γενικός Διευθυντής Τεχνολογίας, Στρατηγικής & Ανάπτυξης OTENET Slide: 1 Αρχιτεκτονική Δικτύων Νέας Γενιάς Εξωτερικοί παράγοντες και η επίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεφωνία. Νοήμον Δίκτυο

Τηλεφωνία. Νοήμον Δίκτυο Τηλεφωνία Νοήμον Δίκτυο Intelligent Network (IN) Το νοήμον δίκτυο: η ευφυΐα εξάγεται από τα τηλεφωνικά κέντρα και τοποθετείται σε κόμβους (υπολογιστές) που κατανέμονται σε όλο το δίκτυο Ευφυΐα = πρόσβαση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων Β. Μάγκλαρης maglaris@netmode.ntua.gr www.netmode.ntua.gr

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο

Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου Για να ανταλλάξουν δεδομένα δύο σταθμοί, εκτός από την ύπαρξη διαδρομής μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

University of Macedonia Master Information Systems Networking Technologies Professors: A.A. Economides & A. Pomportsis

University of Macedonia Master Information Systems Networking Technologies Professors: A.A. Economides & A. Pomportsis University of Macedonia Master Information Systems Networking Technologies Professors: A.A. Economides & A. Pomportsis Kaliviotis Dimitris Thessaloniki 2006 Πανεπιστήµιο Μακεδονίας ΠΜΣ Πληροφοριακά Συστήµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr. http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr. http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi Δίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τμήμα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής  Password: edi ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi Δίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τμήμα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

Voip Εφαρμογές και Ποιότητα Υπηρεσιών. Κεφαλέας Νικόλαος Μανικάκης Ιωάννης

Voip Εφαρμογές και Ποιότητα Υπηρεσιών. Κεφαλέας Νικόλαος Μανικάκης Ιωάννης Voip Εφαρμογές και Ποιότητα Υπηρεσιών Κεφαλέας Νικόλαος Μανικάκης Ιωάννης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Σύγκλιση δικτύων δεδομένων και φωνής Ορισμένα παραδείγματα: τηλέφωνα IP softphones ενοποιημένη επικοινωνία εφαρμογές

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεφωνία. Νοήμον Δίκτυο

Τηλεφωνία. Νοήμον Δίκτυο Τηλεφωνία Νοήμον Δίκτυο Intelligent Network (IN) Το νοήμον δίκτυο: η ευφυΐα εξάγεται από τα τηλεφωνικά κέντρα και τοποθετείται σε κόμβους (υπολογιστές) που κατανέμονται σε όλο το δίκτυο Ευφυΐα = πρόσβαση

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης Δίκτυα Υπολογιστών Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή Κ. Βασιλάκης Περίγραμμα Τι είναι το διαδίκτυο Στοιχεία που το συνθέτουν Τρόποι παροχής υπηρεσιών Τι είναι τα πρωτόκολλα Τα άκρα του δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης

Δίκτυα Υπολογιστών. Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή. Κ. Βασιλάκης Δίκτυα Υπολογιστών Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο Εισαγωγή Κ. Βασιλάκης Περίγραμμα Τι είναι το διαδίκτυο Στοιχεία που το συνθέτουν Τρόποι παροχής υπηρεσιών Τι είναι τα πρωτόκολλα Τα άκρα του δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα Ευρείας Ζώνης Ενότητα 13: Δίκτυα Επόμενης Γενιάς Next Generation Networks

Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα Ευρείας Ζώνης Ενότητα 13: Δίκτυα Επόμενης Γενιάς Next Generation Networks Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα Ευρείας Ζώνης Ενότητα 13: Δίκτυα Επόμενης Γενιάς Next Generation Networks Μιχαήλ Λογοθέτης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Β. Μάγκλαρης.

Β. Μάγκλαρης. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Αρχιτεκτονική & Δρομολόγηση στο Internet (Τμήμα 2/2) Ορισμοί & Ταξινόμηση Τεχνικών Δρομολόγησης Δρομολόγηση Επιπέδου Δικτύου (IP) Intra-AS & Inter-AS Β. Μάγκλαρης maglaris@netmode.ntua.gr

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΑΣ. Αναλαμβάνουμε τη μελέτη, εγκατάσταση και υποστήριξη όλων των τηλεπικοινωνιακών συστημάτων VοIP.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΑΣ. Αναλαμβάνουμε τη μελέτη, εγκατάσταση και υποστήριξη όλων των τηλεπικοινωνιακών συστημάτων VοIP. H ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΑΣ 3 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΑΣ Η VOICELAND δραστηριοποιείται στο χώρο των τηλεπικοινωνιών. Ιδρύθηκε το 2011 από στελέχη με εμπειρία στον χώρο της πληροφορικής & της τεχνολογίας, με έδρα την Αθήνα. Βασικός

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής  Password: edi ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi ίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τµήµα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ

ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ 1 o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΘΕΜΑ 1 ο Α) Ποια είναι τα βασικά στοιχεία, τα οποία χαρακτηρίζουν το ISDN; Η ψηφιακή μετάδοση. Όλα τα σήματα μεταδίδονται σε ψηφιακή μορφή απ' άκρη σ' άκρη του δικτύου,

Διαβάστε περισσότερα

Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15. Δίκτυα υπολογιστών. (και το Διαδίκτυο)

Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15. Δίκτυα υπολογιστών. (και το Διαδίκτυο) Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15 Δίκτυα υπολογιστών (και το Διαδίκτυο) http://di.ionio.gr/~mistral/tp/csintro/ Μ.Στεφανιδάκης Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών;

Διαβάστε περισσότερα

Το Ασύρματο Δίκτυο TETRA. Αντωνίου Βρυώνα (Α.Μ. 1019)

Το Ασύρματο Δίκτυο TETRA. Αντωνίου Βρυώνα (Α.Μ. 1019) Το Ασύρματο Δίκτυο TETRA Αντωνίου Βρυώνα (Α.Μ. 1019) Περίληψη Γενικά Χαρακτηριστικά Τι είναι το TETRA Γενικά στοιχεία Αρχιτεκτονική δικτύου Πρωτόκολλο TETRA Υπηρεσίες TETRA Κλήσεις DMO δικτύου TETRA Ασφάλεια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3.3: Δίκτυα. Επιστήμη ΗΥ Κεφ. 3.3 Καραμαούνας Πολύκαρπος

Κεφάλαιο 3.3: Δίκτυα. Επιστήμη ΗΥ Κεφ. 3.3 Καραμαούνας Πολύκαρπος Κεφάλαιο 3.3: Δίκτυα 1 3.3.1 Τι είναι ένα Δίκτυο Υπολογιστών Δίκτυο Υπολογιστών/Επικοινωνιών: ένα σύνολο συνδεδεμένων μεταξύ τους συσκευών με φυσικές συνδέσεις οι οποίες μπορούν να παράγουν, να στέλνουν,

Διαβάστε περισσότερα

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Διδάσκουσα: Ελένη Αικατερίνη Λελίγκου Γραφείο ΖΑ202. Ε-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax Γεώργιος Αγαπίου, PhD. Μέλος Ειδικής Επιστηµονικής Επιτροπής Θεµάτων Τηλεπικοινωνιακών Συστηµάτων ΤΕΕ Εισαγωγή Πολλοί ήταν αυτοί που περίµεναν την έλευση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Έστω ότι θέλετε να συνδέσετε 20 υπολογιστές με συνδέσεις από σημείο σε σημείο (point-to-point), ώστε να είναι δυνατή η επικοινωνία όλων

Διαβάστε περισσότερα

VoIP σε Δίκτυα Νέας Γενιάς

VoIP σε Δίκτυα Νέας Γενιάς VoIP σε Δίκτυα Νέας Γενιάς Δ. Καμπυλαυκάς, Δρ ΗΜ Ε-mail: dimitris.kabilafkas@ieee.org ΤΕΕ-ΕΜΗΕΤ: ΗΜΕΡΙΔΑ Σύγχρονες τάσεις στις Τηλεπικοινωνίες και Τεχνολογίες Αιχμής 1 VoIP: ΓΙΑΤΙ ΤΩΡΑ?? IP : υπήρχε από

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Πολυμέσων. Ενότητα # 19: Τηλεδιάσκεψη Διδάσκων: Γεώργιος Ξυλωμένος Τμήμα: Πληροφορικής

Τεχνολογία Πολυμέσων. Ενότητα # 19: Τηλεδιάσκεψη Διδάσκων: Γεώργιος Ξυλωμένος Τμήμα: Πληροφορικής Τεχνολογία Πολυμέσων Ενότητα # 19: Τηλεδιάσκεψη Διδάσκων: Γεώργιος Ξυλωμένος Τμήμα: Πληροφορικής Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Ευρείας Περιοχής. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 10 ο

Δίκτυα Ευρείας Περιοχής. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 10 ο Δίκτυα Ευρείας Περιοχής Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 10 ο Ορισμός Ένα δίκτυο ευρείας περιοχής (Wide Area Network, WAN) είναι ένα σύνολο υπολογιστών που εκτείνονται σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή και

Διαβάστε περισσότερα

Συμφωνία Διασύνδεσης - MyTelco Ltd. Υπόδειγμα Προσφοράς Διασύνδεσης και Παροχέα. Παράρτημα 4 Τεχνικά Πρότυπα

Συμφωνία Διασύνδεσης - MyTelco Ltd. Υπόδειγμα Προσφοράς Διασύνδεσης και Παροχέα. Παράρτημα 4 Τεχνικά Πρότυπα Συμφωνία Διασύνδεσης - MyTelco Ltd Υπόδειγμα Προσφοράς Διασύνδεσης και Παροχέα Παράρτημα 4 Τεχνικά Πρότυπα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 - ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ 2 1. ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ 2 2. Sip Trunk

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 4 - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 4 - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 4 - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Οι Η/Υ στο κτίριο που βρίσκεται το γραφείο σας συνδέονται έτσι ώστε το προσωπικό να μοιράζεται τα αρχεία και τους εκτυπωτές. Πως ονομάζεται αυτή η διάταξη των

Διαβάστε περισσότερα

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ Δίκτυα Υπολογιστών Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Διδάσκουσα: Ελένη Αικατερίνη Λελίγκου Γραφείο ΖΑ202. Ε-mail: e.leligkou@puas.gr

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορική Μάθημα 9

Πληροφορική Μάθημα 9 Πληροφορική Μάθημα 9 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ WAN Τα δίκτυα αυτά χρησιμοποιούνται για την διασύνδεση υπολογιστών, οι οποίοι βρίσκονται σε διαφορετικές πόλεις ή ακόμη και σε διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο

Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο Εισαγωγή Ένα δίκτυο αποτελείται από ενεργά και παθητικά στοιχεία. Στα παθητικά στοιχεία εντάσσονται τα καλώδια και τα εξαρτήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή: Το Internet, Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS, Ανασκόπηση TCP/IP, Στατιστικές, Ονοματοδοσία στο Internet Β.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή: Το Internet, Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS, Ανασκόπηση TCP/IP, Στατιστικές, Ονοματοδοσία στο Internet Β. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή: Το Internet, Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS, Ανασκόπηση TCP/IP, Στατιστικές, Ονοματοδοσία στο Internet Β. Μάγκλαρης maglaris@netmode.ntua.gr www.netmode.ntua.gr 13/10/2014 Άδεια

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 9: [από τις σημειώσεις του Καθηγητή Ι. Βενιέρη, συγγραφέα του βιβλίου ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΕΙΑΣ ΖΩΝΗΣ: ΤΕΧΝΟΛΟΓIΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓEΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο Τα επικοινωνιακά δίκτυα και οι ανάγκες που εξυπηρετούν Για την επικοινωνία δύο συσκευών απαιτείται να υπάρχει μεταξύ τους σύνδεση από σημείο

Διαβάστε περισσότερα

Ασύρματα δίκτυα και πολυμέσα. Αντωνοπούλου Ευθυμία ΓΤΠ 61

Ασύρματα δίκτυα και πολυμέσα. Αντωνοπούλου Ευθυμία ΓΤΠ 61 Ασύρματα δίκτυα και πολυμέσα Αντωνοπούλου Ευθυμία ΓΤΠ 61 Στόχοι Κατανόηση των θεμελιωδών αρχών που διέπουν τις ασύρματες επικοινωνίες και τα δίκτυα Γνωριμία με τα συστήματα των ασύρματων επικοινωνιών Ενημέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών; Αρχιτεκτονική επιπέδων πρωτοκόλλων. Δικτυακά πρωτόκολλα

Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών; Αρχιτεκτονική επιπέδων πρωτοκόλλων. Δικτυακά πρωτόκολλα Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-15 Δίκτυα υπολογιστών (και το Διαδίκτυο) http://di.ionio.gr/~mistral/tp/csintro/ Μ.Στεφανιδάκης Τι είναι ένα δίκτυο υπολογιστών;

Διαβάστε περισσότερα

3. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των επιλεγόμενων τηλεφωνικών γραμμών; Είναι πολύ διαδεδομένες Εχουν μικρό κόστος

3. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των επιλεγόμενων τηλεφωνικών γραμμών; Είναι πολύ διαδεδομένες Εχουν μικρό κόστος 6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 1. Να αναφέρετε ονομαστικά τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στις υπηρεσίες δικτύων ευρείας περιοχής; Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στις υπηρεσίες δικτύων ευρείας περιοχής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην επιστήμη των υπολογιστών. Υλικό Υπολογιστών Κεφάλαιο 6ο ίκτυα υπολογιστών

Εισαγωγή στην επιστήμη των υπολογιστών. Υλικό Υπολογιστών Κεφάλαιο 6ο ίκτυα υπολογιστών Εισαγωγή στην επιστήμη των υπολογιστών Υλικό Υπολογιστών Κεφάλαιο 6ο ίκτυα υπολογιστών 1 ίκτυα μικρά και μεγάλα Ένα δίκτυο υπολογιστών (computer network) είναι ένας συνδυασμός συστημάτων (δηλαδή, υπολογιστών),

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυα υπολογιστών Στόχοι κεφαλαίου ίκτυα

ίκτυα υπολογιστών Στόχοι κεφαλαίου ίκτυα Στόχοι κεφαλαίου ίκτυα υπολογιστών (Κεφαλαιο 15 στο βιβλιο) Περιγραφή των κύριων θεµάτων σχετικά µε τα δίκτυα υπολογιστών Αναφορά στα διάφορα είδη δικτύων Περιγραφή των διαφόρων τοπολογιών των τοπικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ. Δημουλάς Βασίλειος Δ/νση Δικτύου Πρόσβασης και Μετάδοσης Υποδ/νση Ανάπτυξης Δικτύου Μετάδοσης

ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ. Δημουλάς Βασίλειος Δ/νση Δικτύου Πρόσβασης και Μετάδοσης Υποδ/νση Ανάπτυξης Δικτύου Μετάδοσης ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ Δημουλάς Βασίλειος Εξέλιξη Δικτύων Μετάδοσης σε Δίκτυα Κινητής Τηλεφωνίας Λογική Αρχιτεκτονική Δικτύου GSM/GPRS Βασικές Υφιστάμενες Υπηρεσίες Νέες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΤΕΕ 10 Ιανουαρίου 2005

ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. ΤΕΕ 10 Ιανουαρίου 2005 ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΕ 10 Ιανουαρίου 2005 Προσδοκίες Τελικών Χρηστών Αμεσότητα και Ευκολία Χρήσης Βέλτιστη Σύνδεση Αξιοπιστία και Ασφάλεια ΤΕΕ -10Ιαν, 2005 2 Προκλήσεις για τους Παρόχους Φιλικές

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Ευρυζωνικά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα κορμού και πρόσβασης

Μάθημα Ευρυζωνικά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα κορμού και πρόσβασης Μάθημα Ευρυζωνικά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα κορμού και πρόσβασης Ευρυζωνικά δίκτυα οπτικών ινών στον κορμό και την πρόσβαση Μάθημα 3ο ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τομέας Επικοινωνιών και Επεξεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Unified Communications. Everywhere! Τρίτη 21 Οκτωβρίου, 2014. Angelo Gentili Business Development Manager. www.partnernet.gr

Unified Communications. Everywhere! Τρίτη 21 Οκτωβρίου, 2014. Angelo Gentili Business Development Manager. www.partnernet.gr Unified Communications Everywhere! Τρίτη 21 Οκτωβρίου, 2014 Angelo Gentili Business Development Manager www.partnernet.gr Καλώς Ορίσατε Οι οργανισμοί σήμερα καλούνται να καλύψουν όλο και περισσότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1. Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ικτύων ΗΥ

Ενότητα 1. Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ικτύων ΗΥ Ενότητα 1 Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ικτύων ΗΥ Εύρος Ζώνης και Ταχύτητα Μετάδοσης Η ταχύτητα µετάδοσης [εύρος ζώνης (banwidth)] των δεδοµένων αποτελεί ένα δείκτη επίδοσης των δικτύων και συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμοζόμενα. μενα και Εξατομικευμένα Επικοινωνιακά Περιβάλλοντα. Κων/νος Μουρλάς Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ

Προσαρμοζόμενα. μενα και Εξατομικευμένα Επικοινωνιακά Περιβάλλοντα. Κων/νος Μουρλάς Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ Προσαρμοζόμενα μενα και Εξατομικευμένα Επικοινωνιακά Περιβάλλοντα Κων/νος Μουρλάς Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ Η Προσαρμογή και η Εξατομίκευση Συστημάτων Ορισμός του Προβλήματος Βασικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.10 ΠΡΟΤΥΠΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.10 ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.10 ΠΡΟΤΥΠΑ Ανοικτά συστήματα Για χρόνια, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών και υπολογιστών προσπαθούσαν να παγιδεύουν τους πελάτες τους στα συγκεκριμένα δικά τους προϊόντα. Οι πελάτες, εξαιτίας της

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2. Υπολογιστές και Τεχνολογία Επικοινωνιών Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον

Κεφάλαιο 2. Υπολογιστές και Τεχνολογία Επικοινωνιών Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον Κεφάλαιο 2 Υπολογιστές και Τεχνολογία Επικοινωνιών Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον Εισαγωγή Μέσα αποθήκευσης Δίκτυα υπολογιστών Βάσεις δεδομένων Δίκτυα Υπολογιστών Σύνολο από υπολογιστές ή συσκευές διασυνδεδεμένες

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP 6.1 Συσχέτιση OSI και TCP/IP Η αρχιτεκτονική TCP/IP ακολουθεί ένα πρότυπο διαστρωμάτωσης παρόμοιο με το μοντέλο OSI. Η αντιστοιχία φαίνεται στο σχήμα 6.1. Η ονομασία της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ (15-17) Π. Φουληράς

ΔΙΚΤΥΑ (15-17) Π. Φουληράς ΔΙΚΤΥΑ (15-17) Π. Φουληράς Χαρακτηριστικά Δικτύου: Ιδιοκτησία, Υπόδειγμα Υπηρεσίας, και Απόδοση Ιδιωτικά Δίκτυα Κλασσικό Παράδειγμα τα LAN Μεγάλες εταιρείες όμως και σε επίπεδο WAN Αγοράζουν υλικό διασύνδεσης

Διαβάστε περισσότερα

6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο

6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 1. Να αναφέρετε ονοµαστικά τις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται στις υπηρεσίες δικτύων ευρείας περιοχής; Οι τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται στις υπηρεσίες δικτύων ευρείας περιοχής

Διαβάστε περισσότερα

Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες

Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες Λύσεις Θεμάτων http://nop33.wordpress.com Τι ορίζουμε ως Τοπικό Δίκτυο Υπολογιστών; Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των Τοπικών Δικτύων; Ποιες οι βασικές τοπολογίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΥΝΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΥΝΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΥΝΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Επιβλέπων καθηγητής:τσιαντης Λεωνίδας Τμήμα τηλεπληροφορικής και διοίκησης Τ.ε.ι Ηπειρου Άρτα 2005 Σπουδαστές: Κοτρώτσιος Λουκάς Παλιάτσας θεόδωρος Θέματα Επίπεδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΛ 001: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Δίκτυα Υπολογιστών

ΕΠΛ 001: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Δίκτυα Υπολογιστών ΕΠΛ 001: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Δίκτυα Υπολογιστών Στόχοι 1 Να εξηγήσουμε τι είναι τα δίκτυα υπολογιστών, ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες τους και ποιες οι πιο συνηθισμένες τοπολογίες

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι. Υπολογιστικά συστήματα: Στρώματα. Βασικές έννοιες [7]

Στόχοι. Υπολογιστικά συστήματα: Στρώματα. Βασικές έννοιες [7] Στόχοι ΕΠΛ 003: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 1 Να εξηγήσουμε τι είναι τα δίκτυα υπολογιστών, ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες τους και ποιες οι πιο συνηθισμένες τοπολογίες τους. Να περιγράψουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET Κεφάλαιο 4: Τεχνικές Μετάδοσης ΜΕΤΑΓΩΓΗ Τεχνική µεταγωγής ονομάζεται ο τρόπος µε τον οποίο αποκαθίσταται η επικοινωνία ανάµεσα σε δύο κόµβους με σκοπό την

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο πως λειτουργεί το διαδίκτυο

Εισαγωγή στο πως λειτουργεί το διαδίκτυο Εισαγωγή στο πως λειτουργεί το διαδίκτυο (και τι θα δούμε στο εργαστήριο δικτύων) Εργαστήριο Δικτύων Υπολογιστών 2014-2015 Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Διαδίκτυο - ένα δίκτυο δεδομένων Σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Open Source Collaboration Platform

Open Source Collaboration Platform Open Source Collaboration Platform Αντώνης Ψαράς Microbase Μιχάλης Καλογήρου Παν/μιο Κρήτης Ποια είναι η Microbase Η εταιρεία Microbase ιδρύθηκε το 2003 από ομάδα μηχανικών με εξειδίκευση στην πληροφορική

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των Εναλλακτικών Παροχέων στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας του τομέα των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών. Φώτιος Σαββίδης Cyta Hellas

Ο ρόλος των Εναλλακτικών Παροχέων στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας του τομέα των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών. Φώτιος Σαββίδης Cyta Hellas Ο ρόλος των Εναλλακτικών Παροχέων στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας του τομέα των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών. Φώτιος Σαββίδης Cyta Hellas 1 CYTA Προσφορά πλήρους γκάμας ηλεκτρονικών υπηρεσιών Έσοδα το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμ. Ηλ.γων Μηχ/κων ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμ. Ηλ.γων Μηχ/κων ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμ. Ηλ.γων Μηχ/κων ΤΕ Δίκτυα Υπολογιστών Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Τα αρχεία των διαλέξεων του μαθήματος μπορείτε να βρείτε στο: http://eclass.gunet.gr/

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο διαδίκτυο

Εισαγωγή στο διαδίκτυο Εισαγωγή στο διαδίκτυο Στόχοι κεφαλαίου Περιγραφή των κύριων θεμάτων σχετικά με τα δίκτυα υπολογιστών Αναφορά στα διάφορα είδη δικτύων Περιγραφή των διαφόρων τοπολογιών των τοπικών δικτύων Περιγραφή των

Διαβάστε περισσότερα

1. Τι είναι τα Ιδεατά Ιδιωτικά Δίκτυα (VPN) & σε ποιες επιχειρήσεις απευθύνονται

1. Τι είναι τα Ιδεατά Ιδιωτικά Δίκτυα (VPN) & σε ποιες επιχειρήσεις απευθύνονται 1 Τι είναι τα Ιδεατά Ιδιωτικά Δίκτυα (VPN) & σε ποιες επιχειρήσεις απευθύνονται Επιχειρήσεις με περισσότερα από ένα σημεία παρουσίας (καταστήματα, γραφεία) πολύ συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα επικοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Η όλα σε - ένα λύση για μικρά και περιφερειακά ΤETRA δίκτυα

Η όλα σε - ένα λύση για μικρά και περιφερειακά ΤETRA δίκτυα Η όλα σε - ένα λύση για μικρά και περιφερειακά ΤETRA δίκτυα Με μια ματιά Το ACCESSNET Campus IP είναι ένα μικρό σύστημα TETRA το οποίο καθιστά την τεχνολογία TETRA προσιτή για όλους τους διαχειριστές δικτύων.

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Δικτύων. Εξάμηνο E

Τμήμα Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Δικτύων. Εξάμηνο E Τμήμα Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Δικτύων Εξάμηνο E Μαθήματα Υποδομής - Δίκτυα ΙΙ - 2Θ + 1Α + 2Ε - Προαπαιτούμενα - - Ο σκοπός του είναι η διδασκαλία της τεχνολογίας δικτύων που στηρίζονται στη μεταγωγή

Διαβάστε περισσότερα

1.2.2 Το μοντέλο δικτύωσης TCP/IP 1 / 26

1.2.2 Το μοντέλο δικτύωσης TCP/IP 1 / 26 1.2.2 Το μοντέλο δικτύωσης TCP/IP 1 / 26 Το δίκτυο ARPANET ήταν ένα δίκτυο μεταγωγής πακέτων που χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο άμυνας των Η.Π.Α. στα τέλη της δεκαετίας του '60. 2 / 26 Από την αρχή κύριος

Διαβάστε περισσότερα

«Ώθηση» Ανταγωνιστικότητας σε Call Center. Ολοκληρώνοντας open source & καινοτομικά Ελληνικά προϊόντα λογισμικού

«Ώθηση» Ανταγωνιστικότητας σε Call Center. Ολοκληρώνοντας open source & καινοτομικά Ελληνικά προϊόντα λογισμικού «Ώθηση» Ανταγωνιστικότητας σε Call Center Ολοκληρώνοντας open source & καινοτομικά Ελληνικά προϊόντα λογισμικού Case Study: Ώθηση Α.Ε. Open source και Ελληνικό καινοτομικό λογισμικό στις υπηρεσίες one-stop-shop

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου)

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου) Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα 1.7 - Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου) Πρωτόκολλο είναι ένα σύνολο κανόνων που πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι σταθμοί εργασίας σε ένα δίκτυο ώστε να μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 10 Ο ΜΑΘΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΑ ΠΑΓΓΕ Περιεχόμενα 2 Συνδέσεις και Επικοινωνίες Δίκτυα υπολογιστών Κατηγορίες

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ετερογενών Δικτύων

Διαχείριση Ετερογενών Δικτύων Διαχείριση Ετερογενών Δικτύων Δημήτρης Ι. Χρόνης (Ο.Τ.Ε) Λάμπρος Ράπτης (Ε.Μ.Π) Περιεχόμενα Παροχή υπηρεσιών σε ετερογενή δίκτυα Αρχιτεκτονική διαχείρισης ετερογενών δικτύων Λειτουργικές απαιτήσεις Τεχνικά

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακά Πληροφοριακά Συστήματα. Site: www.aggelopoulos.tk e-mail: ioannis.aggelopoulos@gmail.com. Στόχος Σκοπός μαθήματος

Επιχειρησιακά Πληροφοριακά Συστήματα. Site: www.aggelopoulos.tk e-mail: ioannis.aggelopoulos@gmail.com. Στόχος Σκοπός μαθήματος Επιχειρησιακά Πληροφοριακά Συστήματα Διδάσκων: Αγγελόπουλος Γιάννης Δευτέρα 3-5 Τρίτη 4-6 Εργαστήριο Α Site: www.aggelopoulos.tk e-mail: ioannis.aggelopoulos@gmail.com 1 Στόχος Σκοπός μαθήματος Σκοπός:

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I.

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I. Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I. 5.1 Γενικά Τα πρώτα δίκτυα χαρακτηρίζονταν από την «κλειστή» αρχιτεκτονική τους με την έννοια ότι αυτή ήταν γνωστή μόνο στην εταιρία που την είχε σχεδιάσει. Με τον

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα ATM. Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες 21-1

Δίκτυα ATM. Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες 21-1 Δίκτυα ATM Εισαγωγή Εικονικά κυκλώματα Πακέτα και κελιά Δρομολόγηση και προώθηση Ιεραρχία πρωτοκόλλων Επίπεδα προσαρμογής Ποιότητα υπηρεσίας Υποστήριξη IP Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Σελ. 9-50 Γεώργιος Γιαννόπουλος ΠΕ19, ggiannop (at) sch.gr http://diktya-epal-b.ggia.info/ Creative Commons License 3.0 Share-Alike Σύνδεση από σημείο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ-ΚΥΠΡΟΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ-ΚΥΠΡΟΣ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ-ΚΥΠΡΟΣ 1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Δυο από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της τεχνολογίας είναι:

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Λαμπρόπουλος

Περίληψη Λαμπρόπουλος Περίληψη Λαμπρόπουλος 1. Αντικείμενο και Περιγραφή της Διατριβής H διδακτορική διατριβή με τίτλο «Σχεδιασμός και υλοποίηση συστήματος διαχείρισης και ενοποίησης διαφορετικών ταυτοτήτων χρηστών σε δίκτυα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ. ΤΕΕ 10 Ιανουαρίου 2006

ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ. ΤΕΕ 10 Ιανουαρίου 2006 ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΤΕΕ 10 Ιανουαρίου 2006 O Ευρυζωνικός 21 ος Αιώνας: Ευρυζωνικότητα σε κάθε σπίτι και χρήστη" 2 Υπηρεσίες πέρα από τη βασική πρόσβαση στο Ιnternet... Ψηφιακές μικροσυσκευές Tηλέφωνα

Διαβάστε περισσότερα

6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 6.2 Επιλεγόμενες τηλεφωνικές γραμμές modems Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Βασική χρήση

6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο 6.2 Επιλεγόμενες τηλεφωνικές γραμμές modems Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Βασική χρήση 6.1 Επεκτείνοντας το δίκτυο Τοπικά δίκτυα (LAN): επικοινωνία με περιορισμένη απόσταση κάλυψης (μικρή εμβέλεια) Δίκτυα Ευρείας Περιοχής (WAN): επικοινωνία σε ευρύτερη γεωγραφική κάλυψη. Από την άποψη του

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 9: MPLS

Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 9: MPLS Δίκτυα Υψηλών Ταχυτήτων Ενότητα 9: MPLS Μιχάλας Άγγελος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ

ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΕΠΑΦΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Τελευταία αναθεώρηση: Δευτέρα, 03 Οκτωβρίου 2011 Modulus Α.Ε. ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΛΥΣΕΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεπικοινωνίες, Διαδίκτυο και ασύρματη τεχνολογία

Τηλεπικοινωνίες, Διαδίκτυο και ασύρματη τεχνολογία Κεφάλαιο 7 Τηλεπικοινωνίες, Διαδίκτυο και ασύρματη τεχνολογία 7.1 ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ποια είναι τα βασικά συστατικά στοιχεία των δικτύων τηλεπικοινωνιών και οι βασικές τεχνολογίες δικτύωσης; Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΟΛΥΜΕΣΑ- ΔΙΚΤΥΑ ΚΥΚΛΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΟΛΥΜΕΣΑ- ΔΙΚΤΥΑ ΚΥΚΛΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΟΛΥΜΕΣΑ- ΔΙΚΤΥΑ ΚΥΚΛΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάρτιος 1998 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13. Κεφάλαιο 1 ο Αρχές Διαχείρισης πληροφορίας στον Παγκόσμιο Ιστό... 15

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13. Κεφάλαιο 1 ο Αρχές Διαχείρισης πληροφορίας στον Παγκόσμιο Ιστό... 15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 Κεφάλαιο 1 ο Αρχές Διαχείρισης πληροφορίας στον Παγκόσμιο Ιστό... 15 1.1 Εισαγωγή... 16 1.2 Διαδίκτυο και Παγκόσμιος Ιστός Ιστορική αναδρομή... 17 1.3 Αρχές πληροφοριακών συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΙΟΣ 2010 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΑΜΜΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΨΙΑΧΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΙΟΣ 2010 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΑΜΜΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΨΙΑΧΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΙΟΣ 2010 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΙΑΜΜΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΨΙΑΧΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

Oλοκληρωμένες λύσεις Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών στην υπηρεσία της Ναυτιλίας

Oλοκληρωμένες λύσεις Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών στην υπηρεσία της Ναυτιλίας Oλοκληρωμένες λύσεις Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών στην υπηρεσία της Ναυτιλίας Κάτια Σταθάκη Head of Corporate, VGE & Enterprise Segments 0 Vodafone Ελλάδας Η επιχειρηματική πραγματικότητα σήμερα ένας

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών Εισαγωγή Άγγελος Ρούσκας Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Πανεπιστήμιο Πειραιώς Σταθερές επικοινωνίες Το σημείο πρόσβασης υπηρεσίας είναι σταθερό +302107722532 +302107722530

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΗΜΜΥ)

Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΗΜΜΥ) Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (ΗΜΜΥ) 26/01/2014 Συνεισφορά του κλάδους ΗΜΜΥ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Ευρύ φάσμα γνώσεων και επιστημονικών

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Βασικές Αρχές Δικτύωσης Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) MYY703: Δίκτυα Υπολογιστών I 1 / 22 Διάρθρωση 1 Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Ευρείας Περιοχής

Δίκτυα Ευρείας Περιοχής Κεφάλαιο 6 Δίκτυα Ευρείας Περιοχής 6.6 Frame Relay 6.7 ATM 6.8 xdsl 6.9 Εικονικά ιδιωτικά δίκτυα 6.10 Κριτήρια Επιλογής τεχνολογιών WAN Σελ. 205-216 Γεώργιος Γιαννόπουλος ΠΕ19, ggiannop (at) sch.gr ΕΣΠΕΡΙΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ευρυζωνική Σύγκλιση Τηλεπικοινωνιών & ΜΜΕ

Ευρυζωνική Σύγκλιση Τηλεπικοινωνιών & ΜΜΕ Ευρυζωνική Σύγκλιση Τηλεπικοινωνιών & ΜΜΕ Παντελής Τζωρτζάκης Διευθύνων Σύμβουλος Forthnet Nova 20 Μαΐου 2009 Θέματα Τηλεπικοινωνίες, Ευρυζωνικότητα και Οικονομική Ανάπτυξη Ευρυζωνική διείσδυση και σύγκλιση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΔΙΚΤΥΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΚΤΥΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΑΜΑΡΑΣ ΔΑΝΙΗΛ Α.Μ 3014 Επιβλέπων Καθηγητής κ. ΣΤΕΙΑΚΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΓΕΝΙΑΣ Νext Generation Network (NGN) εννοούμε

Διαβάστε περισσότερα

Αριστοµένης Μακρής Εργαστήρια Η/Υ

Αριστοµένης Μακρής Εργαστήρια Η/Υ Επικοινωνίες µεταξύ Η/Υ - ιαδίκτυο Αναλογική Ψηφιακή µετάδοση Αναλογική µετάδοση Ψηφιακή µετάδοση Σειριακή Παράλληλη επικοινωνία Σειριακή επικοινωνία Παράλληλη επικοινωνία Μονόδροµη Ηµίδιπλη Αµφίδροµη

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωµένα ικτυακά ΣυστήµαταΚορµού (Backbone Networks)

Ολοκληρωµένα ικτυακά ΣυστήµαταΚορµού (Backbone Networks) Ολοκληρωµένα ικτυακά ΣυστήµαταΚορµού (Backbone Networks) Βασικές τεχνολογίες για δίκτυα κορµού (backbone networks) ο συνδυασµός της οπτικής τεχνολογίας WDM µε δικτυακές τεχνολογικές βαθµίδες υψηλοτέρων

Διαβάστε περισσότερα

PROXY SERVER. Άριστη πύλη διαχωρισμού μεταξύ του εσωτερικού δικτύου και του Internet.

PROXY SERVER. Άριστη πύλη διαχωρισμού μεταξύ του εσωτερικού δικτύου και του Internet. PROXY SERVER Άριστη πύλη διαχωρισμού μεταξύ του εσωτερικού δικτύου και του Internet. Αποτελεσματικό εργαλείο για την απόκρυψη των εσωτερικών λεπτομερειών και διευθύνσεων IP του δικτύου. Αυξάνει τη συνολική

Διαβάστε περισσότερα

Α5.1 Εισαγωγή στα Δίκτυα. Α Λυκείου

Α5.1 Εισαγωγή στα Δίκτυα. Α Λυκείου Α5.1 Εισαγωγή στα Δίκτυα Α Λυκείου Εισαγωγή Δίκτυο Υπολογιστών (Computer Network) είναι μια ομάδα από δύο ή περισσότερους υπολογιστές ή άλλες συσκευές που συνδέονται μεταξύ τους με σκοπό να ανταλλάσσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Κεφάλαιο 6 KTYA EYPEAΣ ΠEPOXHΣ 6.5SDN Τατελευταία χρόνια εµφανίστηκε µεγάλη ζήτηση για παροχή υπηρεσιώνήχου, εικόνας, video, δεδοµένων. Οι διάφοροι τηλεπικοινωνιακοί φορείς προσπαθώντας να ικανοποιήσουν

Διαβάστε περισσότερα

H CISCO ανακοινώνει νέα τεχνολογία για τις Εταιρείες Λιανικής

H CISCO ανακοινώνει νέα τεχνολογία για τις Εταιρείες Λιανικής Υπεύθυνη Τύπου Σιλβάνα Θεοδωροπούλου Τηλ: +30 210 6381457 e-mail: stheodor@cisco.com H CISCO ανακοινώνει νέα τεχνολογία για τις Εταιρείες Λιανικής Η Cisco βοηθάει τις εταιρείες λιανικής να επεκτείνουν

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Κατανόησης 1.8

Φύλλο Κατανόησης 1.8 Σχολικό Έτος : 2012-2013 Τάξη : B Τομέας : Πληροφορικής Μάθημα : ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ι - Θεωρία Διδάσκων : Χρήστος Ρέτσας Η-τάξη : tiny.cc/retsas-diktya1 Φύλλο Κατανόησης 1.8 1.8. Το μοντέλο OSI Ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή στα πρωτόκολλα TCP/IP και το INTERNET 2.1. Μέσα μετάδοσης, φυσικές διευθύνσεις

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή στα πρωτόκολλα TCP/IP και το INTERNET 2.1. Μέσα μετάδοσης, φυσικές διευθύνσεις ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή 1.0. Επισκόπηση 1.1. Δίκτυα υπολογιστών 1.2. Πρωτόκολλα δικτύων υπολογιστών 1.3. Το πρόβλημα της διαχείρισης 1.4. Μοντέλα και πρότυπα διαχείρισης 1.5. Τρόποι διακίνησης

Διαβάστε περισσότερα