Πανελλαδικές εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Βιολογία Κατεύθυνσης 24 Μαΐου 2013

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πανελλαδικές εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Βιολογία Κατεύθυνσης 24 Μαΐου 2013"

Ιάνθη Μήτζου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Πανελλαδικές εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Βιολογία Κατεύθυνσης 24 Μαΐου 2013 ΘΕΜΑ Α Α1.γ Α2.β Α3.α Α4.δ Α5.α ΘΕΜΑ Β Β1. «Η γονιδιακή θεραπεία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τροποποιούνται έξω από τον οργανισμό και εισάγονται πάλι σε αυτόν» σελ Β2. «Διαγονιδιακά ονομάζονται τα ζώα χοίρων και αιγών» σελ.133. Β3. «Τα μιτοχόνδρια και οι χλωροπλάστες.. η προέλευση των μιτοχονδριακών γονιδίων είναι μητρική» σελ.21. Β4. «Ο γενετικός κώδικας χαρακτηρίζεται ως εκφυλισμένος.συνώνυμα» σελ.35. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Το γνώρισμα για το μέγεθος των φτερών ελέγχεται από αυτοσωμικό γονίδιο. (δεδομένο). H αναλογία των απογόνων ως προς το μέγεθος των φτερών είναι 3 με φυσιολογικά φτερά : 1 ατροφικά φτερά (600 : 200). Η αναλογία αυτή είναι κλασσική αναλογία μονουβριδισμού από την οποία συμπεραίνουμε ότι οι γονείς είναι ετερόζυγοι ως προς το γνώρισμα αυτό. Συμβολίζουμε : Φ το επικρατές αλληλόμορφο για τα φυσιολογικά φτερά φ το υπολειπόμενο αλληλόμορφο για τα ατροφικά φτερά

2 Άρα οι γονότυποι των γονέων ως προς το γνώρισμα αυτό είναι: Φφ x Φφ Κάνουμε τη διασταύρωση και γράφουμε τον 1 ο νόμο του Mendel. Γ2. Οι πιθανοί τρόποι κληρονόμησης του χαρακτήρα χρώμα ματιών μπορεί να είναι είτε αυτοσωμικό είτε φυλοσύνδετο. Θα πρέπει λοιπόν να διερευνηθούν και οι 2 περιπτώσεις: Α. Aυτοσωμικός: K επικρατές αλληλόμορφο για το κόκκινο κ υπολειπόμενο αλληλόμορφο για το άσπρο Αναλογία απογόνων 1:1.Συνεπώς οι γονότυποι των γονέων είναι Κκ x κκ Αρσενικό/θυληκό Κ κ κ Κκ κκ κ Κκ κκ Β. Φυλοσύνδετος : X Κ επικρατές αλληλόμορφο για το κόκκινο Χ κ υπολειπόμενο αλληλόμορφο για το άσπρο Συνεπώς οι γονότυποι των γονέων είναι: Χ Κ Χ κ x X κ Υ Γνωρίζουμε ότι οι αρσενικοί απόγονοι παίρνουν το μοναδικό Χ χρωμόσωμα που διαθέτουν από την μητέρα τους. Αφού προκύπτουν αρσενικοί απόγονοι με κόκκινα μάτια X K Y και άσπρα μάτια Χ κ Υ, ο γονότυπος της μητέρας θα είναι X Κ Χ κ. Με αυτόν τον τρόπο τα μισά αρσενικά άτομα θα πάρουν το Χ Κ της μητέρας που δίνει το κόκκινο χρώμα, ενώ τα άλλα μισά αρσενικά άτομα θα πάρουν το Χ κ της μητέρας που δίνει άσπρο χρώμα Γνωρίζουμε ότι ο πατέρας δίνει το μοναδικό X χρωμόσωμα που διαθέτει στις κόρες του και με δεδομένο ότι προκύπτουν θηλυκοί απόγονοι με άσπρα μάτια X κ Χ κ, αλλά και με κόκκινα, o γονότυπος του πατέρα θα είναι X κ Υ. Έτσι τα θηλυκά άτομα από τον πατέρα θα πάρουν το γονίδιο για το άσπρο χρώμα Χ κ, το οποίο στα μισά θηλυκά άτομα θα ενωθεί με το Χ Κ δίνοντας απόγονο με κόκκινα μάτια (Χ Κ Χ κ ) και στα άλλα μισά θα ενωθεί με το Χ κ δίνοντας απόγονο με λευκά μάτια (Χ κ Χ κ ). Κατά συνέπεια ο πατέρας θα είναι με άσπρα μάτια ενώ η μητέρα με κόκκινα, αλλά ετερόζυγη

3 Δικαιολόγηση 1 ος νόμος Mendel σελ. 71 Αρσενικό/θυληκό Χ Κ Χ κ Χ κ Χ Κ Χ κ Χ κ Χ κ Υ Χ Κ Υ Χ κ Υ Γ3. Ατελώς επικρατή γονίδια Συνεπικρατή γονίδια Θνησιγόνα γονίδια Πολλαπλά αλληλόμορφα Φυλοσύνδετα γονίδια ΘΕΜΑ Δ Δ1. Προκύπτουν τα εξής μόρια: Υβριδοποιημένο μόριο 1 (αλυσίδες 1-3) 5 AAATGAAACCAGGATAAG 3 Υβριδοποιημένο μόριο 2 (αλυσίδες 2 4) 5 -AATTCGGGGGGC-3 3 GCCCCCCGTTAA 5 Δ2. Επειδή το γονίδιο που περιέχεται στο υβριδοποιημένο μόριο οδηγεί στη σύνθεση πεπτιδίου θα περιέχει τα κωδικόνια έναρξης και λήξης, δηλαδή εάν 5 AUG 3 στο mrna, τότε 3 TAC 5 στη μη κωδική 5 ATG 3 στην κωδική από το οποίο με βήμα τριπλέτας, συνεχώς και μη επικαλυπτόμενα (σελ.35) να οδηγεί σε αλληλουχίες κωδικονίου λήξης, δηλαδή, για 5 UAA 3 στο mrna - 3 ΑΤΤ 5 στη μη κωδική 5 ΤΑΑ 3 στην κωδική ή για 5 UAG 3 στο mrna - 3 ΑΤC 5 στη μη κωδική 5 ΤΑG 3 στην κωδική ή για UGA 3 στο mrna - 3 ACT 5 στη μη κωδική 5 ΤGA 3 στην κωδική. Τις προϋποθέσεις αυτές πληροί το υβριδοποιημένο μόριο 1, δηλαδή, Κωδικόνιο έναρξης Κωδικόνιο λήξης 5 AAATGAAACCAGGATAAG 3 Επομένως κωδική αλυσίδα του γονιδίου η επάνω, μη κωδική η κάτω. Η RNA πολυμεράση αφού προσδέθεί στον υποκινητή με τη βοήθεια των μεταγραφικών παραγόντων, διαβάζοντας τη μη κωδική αλυσίδα από το 3 προς το 5 άκρο της, συνθέτει mrna 5 3, το οποίο είναι

4 συμπληρωματικό και αντιπαράλληλο της μη κωδικής (σελ. 32 ο μηχανισμός της μεταγραφής.σελ.33 της πληροφορίας ενός γονιδίου). Άρα εδώ η RNA πολυμεράση θα μεταγράψει 5 3 την κάτω αλυσίδα. Το mrna που προκύπτει είναι: Κωδικόνιο έναρξης Κωδικόνιο λήξης 5 AAAUGAAACCAGGAUAAGUUAA 3 5 αμετάφραστη περιοχή 3 αμετάφραστη περιοχή Δ3. Σύμφωνα με τα γενετικό κώδικα, που είναι αντιστοίχιση κωδικονίων mrna με αμινοξέα καθώς επίσης είναι κώδικας τριπλέτας, συνεχής και μη επικαλυπτόμενος, προκύπτουν 4 κωδικόνια (5 AUG 3, 5 ΑΑΑ3, 5 CCA3, 5 GGA3 ) που αντιστοιχούν σε 4 αμινοξέα (μεθειονίνη, λυσίνη, προλίνη, γλυκίνη αντίστοιχα), αριθμός που ταυτίζεται με τα δεδομένα, επομένως δεν πρόκειται για ασυνεχές γονίδιο. Άρα θα υποστεί καθ ολοκληρίαν τη διαδικασία της μετάφρασης στα ριβοσώματα με τη βοήθεια των trna. Σελ. 36 Κάθε ριβόσωμα σελ.37 συνδέεται με τη μικρή. Σελ. 37 Επιμήκυνση: Κατά την επιμήκυνση το 2 ο trna (συμπληρωματικό και αντιπαράλληλο του 2 ου κωδικονίου mrna) που μεταφέρει το αμινοξύ λυσίνη τοποθετείται στην κατάλληλη εισδοχή του ριβοσώματος. Μεταξύ της μεθειονίνης και της λυσίνης δημιουργείται πεπτιδικός δεσμός και αμέσως μετά το 1 ο trna αποσυνδέεται από το ριβόσωμα και απελευθερώνεται στο κυτταρόπλασμα όπου συνδέεται πάλι με τη μεθειονίνη. Στη συνέχεια το ριβόσωμα κινείται κατά μήκος του mrna κατά ένα κωδικόνιο. Το 3 ο trna που μεταφέρει το αμινοξύ προλίνη τοποθετείται στην κατάλληλη εισδοχή του ριβοσώματος. Μεταξύ της λυσίνης και της προλίνης δημιουργείται πεπτιδικός δεσμός και αμέσως μετά το 2 ο trna που μετέφερε τη λυσίνη αποσυνδέεται και απελευθερώνεται στο κυτταρόπλασμα. Στη συνέχεια πάλι το ριβόσωμα κινείται κατά μήκος του mrna κατά ένα κωδικόνιο. Το 4 ο trna που μεταφέρει το αμινοξύ γλυκίνη τοποθετείται στην κατάλληλη εισδοχή του ριβοσώματος. Επομένως μετά την απελευθέρωση του trna που μετέφερε το αμινοξύ λυσίνη, θα τοποθετηθεί στο ριβόσωμα το trna που μεταφέρει το αμινοξύ της γλυκίνης. Αυτό θα είναι συμπληρωματικό (δηλαδή Α-U, C-G) και αντιπαράλληλο (δηλαδή απέναντι από το 5 άκρο το 3 ) με το αντίστοιχο κωδικόνιο του mrna, δηλαδή: Κωδικόνιο mrna Γλυκίνης Αντικωδικόνιο trna 5 GGA 3 3 CCU 5

5 Δ4. Το ένζυμο DNA δεσμάση δημιουργεί 3-5 φωσφοδιεστερικό δεσμό (σελ. 14 Ο δεσμός αυτός του επόμενου νουκλεοτιδίου). Επομένως τα πιθανά ανασυνδυασμένα μόρια που θα προκύψουν σύμφωνα με το παραπάνω, καθώς και σύμφωνα με τον κανόνα της συμπληρωματικότητας (σελ. 16 Α-Τ, C-G) και την αντιπαράλληλία (σελ.17) θα είναι τα εξής (με έντονη γραφή η αλληλουχία του μορίου 1,ενώ με κανονική το 2): 5 AAATGAAACCAGGATAAGAAT T CGGGGGGC-3 3 Τ Τ Τ ΑCT T T GGT CCT AT T CTTAAGCCCCCCGTTAA 5 ή 5 AAATGAAACCAGGATAAGAAT T G C C C C C C G -3 3 Τ Τ Τ ΑCT T T GGT CCT AT T CTTAACGGGGGGCTTAA 5 Σελ. 57 Η ανακάλυψη.με το ίδιο ένζυμο (σελ.58) Επομένως εδώ αναζητώ την αλληλουχία 5 GAATTC 3 3 CTTAAG 5 Εντοπίζεται μόνο στο 1ο (κατά σειρά παράθεσης εδώ) μόριο όπως σημειώνεται παρακάτω 5 AAATGAAACCAGGATAAGAAT T CGGGGGGC-3 3 Τ Τ Τ ΑCT T T GGT CCT AT T CTTAAGCCCCCCGTTAA 5 Επομένως μετά την επίδραση με αυτήν την περιοριστική ενδονουκλεάση θα προκύψουν τα εξής 2 τμήματα: Αλληλουχία αναγνώρισης ΕCORI 5 AAATGAAACCAGGATAAG- 3 5 AAT T CGGGGGGC-3 3 GCCCCCCGTTAA 5 ΣΧΟΛΙΟ: Τα θέμα της Βιολογίας ήταν σαφή και χωρίς επιστημονικά λάθη. Τα ζητήματα Α και Β ήταν αρκετά εύκολα και χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Τα ζητήματα Γ και Δ είχαν μια κλιμακούμενη δυσκολία στην οποία ο καλά προετοιμασμένος μαθητής θα μπορούσε να ανταποκριθεί πλήρως. Ειδικά το θέμα Δ απαιτούσε συνδυαστικές γνώσεις και εμβάθυνση σε βιολογικές διαδικασίες. Eπιμέλεια απαντήσεων Βασίλης Σταματάκης

Σχετικά έγγραφα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2013

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2013 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. α Α4. δ Α5. α ΘΕΜΑ Β Β1. Σελ. 123-124 «Η γονιδιακή θεραπεία εφαρμόστηκε και εισάγονται πάλι σ αυτόν.» Β2. Σελ. 133 «Διαγονιδιακά