Ημερομηνία: Σάββατο 29 Δεκεμβρίου Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Transcript

1 ΑΠΟ ΕΩΣ - 1η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ημερομηνία: Σάββατο 29 Δεκεμβρίου Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ημιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία τη συμπληρώνει σωστά. Α1. Η μέθοδος της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) είναι: α. μια in vitro τεχνική β. μια in vivo τεχνική γ. ανάλογα με την πειραματική διαδικασία είναι in vitro ή in vivo δ. είναι ο μόνος τρόπος πολλαπλασιασμού ενός τμήματος DNA Α2. Ποιο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά του φυτού μοσχομπίζελου οφείλεται σε επικρατές αλληλόμορφο : α. λευκό χρώμα άνθους β. πράσινο χρώμα καρπού γ. ακραία θέση ανθέων δ. πράσινο χρώμα σπέρματος Α3. Ποιο από τα παρακάτω μόρια περιέχει φωσφοδιεστερικούς δεσμούς: α. οι περιοριστικές ενδονουκλεάσες β. το πριμόσωμα γ. η DNA πολυμεράση δ. οι ανιχνευτές ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 5

2 ΑΠΟ ΕΩΣ - 1η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α4. Εσώνια υπάρχουν α. στους ιούς που προσβάλλουν βακτήρια β. στα βακτήρια γ. στους ιούς που προσβάλλουν ευκαρυωτικούς οργανισµούς δ. στο ώριµο mrna. Α5. Το νουκλεόσωμα αποτελείται από α. πρωτεΐνες ιστόνες, 8 στον αριθμό και 292 νουκλεοτίδια β. πρωτεΐνες ιστόνες, 8 στον αριθμό και 146 βάσεις γ. πρωτεΐνες ιστόνες καθώς και άλλα είδη πρωτεϊνών όπως μη ιστόνες δ. όλα τα παραπάνω ΘΕΜΑ Β Β1. Να μεταφέρετε τον παρακάτω πίνακα στο τετράδιο σας και να συμπληρώσετε με τα σωστά στοιχεία Κωδική DNA G G Μη κωδική DNA A G T T mrna trna C A C G G U Αμινοξέα γλυκίνη τρυπτοφάνη γλουταμίνη προλίνη Μονάδες 8 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 5

3 ΑΠΟ ΕΩΣ - 1η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β2. Να εξηγήσετε που οφείλεται η επιτυχία των πειραμάτων του Μέντελ, εκτός από το ότι επέλεξε το μοσχομπίζελο, για να μελετήσει τους μηχανισμούς της κληρονομικότητας. Μονάδες 6 Β3. Σε ποια δεδομένα βασίστηκαν οι Watson Crick για τη διατύπωση του μοντέλου της διπλής έλικας; Μονάδες 6 Β4. Να αναφέρεται τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για τη δημιουργίας μιας γονιδιωματικής και μιας cdna βιβλιοθήκης. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Μια γυναίκα ομάδας αίματος Α με φυσιολογική όραση αποκτά πέντε παιδιά από δύο άντρες. Ο ένας είχε ομάδα αίματος ΑΒ και έπασχε από αχρωματοψία και ο άλλος είχε ομάδα αίματος Α και είχε φυσιολογική όραση, Τα παιδιά που γεννήθηκαν είχαν αγόρι με ομάδα αίματος Α και αχρωματοψία αγόρι με ομάδα αίματος Ο και αχρωματοψία κορίτσι με ομάδα αίματος Α και αχρωματοψία κορίτσι με ομάδα αίματος Β και φυσιολογική όραση κορίτσι με ομάδα αίματος Α και φυσιολογική όραση Ποιος από τους δύο άντρες είναι ο πιθανός πατέρας κάθε παιδιού; Να εξηγήσετε τις απαντήσεις με τις κατάλληλες διασταυρώσεις Μονάδες 13 Γ2. Ένα πρόδρομο mrna περιλαμβάνει δύο εσώνια, το ένα 50 και το άλλο 150 νουκλεοτιδίων, που αντιστοιχούν στο 40% του μήκους του προδρόμου mrna. Επίσης 90 κωδικόνια του αντιστοιχούν σε αμινοξέα μιας πολυπεπτιδικής αλυσίδας. Να υπολογίσετε: ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 5

4 ΑΠΟ ΕΩΣ - 1η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α. Πόσα μόρια trna απαιτούνται για τη μετάφραση και πόσοι είναι οι πεπτιδικοί δεσμοί στην πολυπεπτιδική αλυσίδα (2 μονάδες) Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας (3 μονάδες). Β. Ποιος είναι ο συνολικός αριθμός νουκλεοτιδίων στις 5 και 3 αμετάφραστες περιοχές του ώριμου mrna (3 μονάδες). Να μην αιτιολογήσετε την απάντηση σας Γ. Πολύσωμα μεταφράζει το παραπάνω mrna. Αν τα ριβοσώματα απέχουν μεταξύ τους 60 νουκλεοτίδια και το πρώτο ριβόσωμα μόλις έφτασε στο κωδικόνιο λήξης να βρείτε πόσα ριβοσώματα μεταφράζουν ταυτόχρονα το mrna και σε ποιο κωδικόνιο βρίσκεται το δεύτερο ριβόσωμα (2 μονάδες). Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. (3 μονάδες). Μονάδες 13 ΘΕΜΑ Δ Δίνεται η παρακάτω αλληλουχία βάσεων από κύτταρο θηλαστικού, η οποία αποτελεί τμήμα DNA που αντιγράφεται και στο 5 άκρο της αλυσίδας (ΙΙ), βρίσκεται η θέση έναρξης της αντιγραφής. (Ι) 5 CAAATGGCCTATAACTGGACACCCAGCTGACGA 3 (ΙΙ) 3 GTTTACCGGATATTGACCTGTGGGTCGACTGCT 5 Δ1. Πόσες θέσεις έναρξης της αντιγραφής μπορεί να υπάρχουν στο DNA του θηλαστικού; Μονάδες 2 Δ2. Ποια αλυσίδα του τμήματος που δόθηκε αντιγράφεται με συνεχή και ποια με ασυνεχή τρόπο; Χωρίς αιτιολόγηση Μονάδες 4 Δ3. Να γράψετε την αλληλουχία του πρωταρχικού τμήματος της συνεχούς αλυσίδας, αν γνωρίζετε ότι αποτελείται από επτά νουκλεοτίδια και να σημειώσετε σε αυτό τα 5 και 3 άκρα του αιτιολογώντας την απάντησή σας. Μονάδες 7 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 4 ΑΠΟ 5

5 ΑΠΟ ΕΩΣ - 1η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Δ4. Στο τμήμα αυτό περιέχεται ασυνεχές γονίδιο που κωδικοποιεί µικρό πεπτίδιο. Το µικρό πεπτίδιο που παράγεται από το εν λόγω γονίδιο αποτελείται κατά τη σύνθεση του από την αλληλουχία αµινοξέων: HOOC- σερίνη -προλίνη-τυροσίνη-αλανίνη-μεθειονίνη-nh2 Να βρείτε ποια είναι η κωδική και ποια η μη κωδική αλυσίδα αιτιολογώντας την απάντηση σας (Δίνεται ο γενετικός κώδικας) Μονάδες 6 Δ5. Να γράψετε την αλληλουχία του mrna που μεταγράφεται. Ποιες είναι οι αλληλουχίες του εσωνίου και των 5 και 3 αμετάφραστων περιοχών; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 6 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 5 ΑΠΟ 5

6 ΑΠΟ ΕΩΣ 2η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ημερομηνία: Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. α Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. α ΘΕΜΑ Β Β1. Κωδική DNA Μη κωδική DNA G G T T G G C A A C C A C C A A C C G T T G G T mrna G G U U G G C A A C C A trna C C A A C C G U U G G U Αμινοξέα γλυκίνη τρυπτοφάνη γλουταμίνη προλίνη ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 5

7 ΑΠΟ ΕΩΣ 2η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β2. Σελ 73 σχολ. Βιβλίου << Μελέτησε μία. Εμφάνισης τους Β3. Σελ σχολ. Βιβλίου <<Δεδομένα από την ανάλυση χρήση ακτίνων Χ>> Β4. Γονιδιωματική: Περιοριστικές ενδονουκλεάσες, DNA δεσμάση cdna: Περιοριστικές ενδονουκλεάσες, DNA δεσμάση, Αντίστροφη μεταγραφάση, DNA πολυμεράση ΘΕΜΑ Γ Γ1. Η αχρωματοψία ελέγχεται από φυλοσύνδετο γονίδιο ενώ οι ομάδες αίματος από τα συνεπικρατή I A, I B, και το υπολοιπόμενο ι. Συμβολίζουμε ως X Α = φυσιολογική όραση X α = αχρωματοψία X Α > X α. Η γυναίκα θα έχει γονότυπο I A ι X Α X α εφόσον προκύπτει παιδί με ομάδα O και αγόρι με αχρωματοψία. Ο πρώτος άνδρας θα έχει γονότυπο I A I B X α Υ, ενώ ο δεύτερος I A ι X Α Υ. Για τις διασταυρώσεις ισχύουν ο πρώτος και ο δεύτερος νόμος του Mendel (διατύπωση) 1 ος γάμος P I A ι X Α X α x I A I B X α Υ I A X α I A Υ I B X α I B Υ I A X Α I A I A X Α X α I A I A X Α Y I A I B X Α X α I A I B X Α Y I A X α I A I A X α X α I A I A X α Υ I A I B X α X α I A I B X α Y ιx Α I A ιx Α X α I A ιx Α Υ I B ιx Α X α I B ιx Α Y ιx α I A ιx α X α I A ιx α Υ I B ι X α X α I B ιx α Y ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 5

8 ΑΠΟ ΕΩΣ 2η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2 ος γάμος P I A ι X Α X α x I A ι X Α Υ I A X Α I A Υ ιx Α ιυ I A X Α I A I A X Α X α I A I A X Α Y I A ιx Α X Α I A ιx Α Y I A X α I A I A X Α X α I A I A X α Υ I A ιx Α X α I A ιx α Y ιx Α I A ιx Α X Α I A ιx Α Υ ιιx Α XΑ α ιιx Α Y ιx α I A ιx Α X α I A ιx α Υ ιι X Α X α ιιx α Y Από τις διασταυρώσεις συμπεραίνουμε ότι: Το 1 ο παιδί μπορεί να είναι του 1 ου ή του 2 ου πατέρα Το 2 ο παιδί είναι του 2 ου πατέρα Το 3 ο παιδί είναι του 1 ου πατέρα Το 4 ο παιδί είναι του 1 ου πατέρα Το 5 ο παιδί μπορεί να είναι του 1 ου ή του 2 ου πατέρα Γ2. Α Εφόσον τα κωδικόνια που αντιστοιχούν σε αμινοξέα είναι 90 θα απαιτούνται και 90 trna για την μετάφραση. Αιτιολόγηση σελ 40 σχ Βιβλίου (Κάθε μόριο trna.αμινοξύ). Οι πεπτιδικοί δεσμοί θα είναι κατά ένας λιγότεροι από τα αμινοξέα καθώς ανάμεσα σε δύο αμινοξέα αναπτύσεται ένας πετιδικός δεσμός. Τα αμινοξέα της αλυσίδας είναι όσα και τα κωδικόνια καθώς ένα κωδικόνιο αντιστοιχεί σε ένα αμινοξύ άρα 90 αμινοξέα και οι δεσμοί 90-1= 89 πεπτιδικοί δεσμοί. Β. Για να βρούμε των αριθμό των νουκλεοτιδίων στις 5 και 3 αμετάφραστες περιοχές θα υπολογίσουμε το συνολικό μήκος του ώριμου mrna και στη συνέχεια θα αφαιρέσουμε από αυτό τα νουκλεοτίδια που αντιστοιχούν στα εξώνια και τα τρία νουκλεοτίδια της λήξης. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 5

9 ΑΠΟ ΕΩΣ 2η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Εφόσον τα εσώνια (50+150=200) καταλαμβάνουν το 40% του μηκους του mrna τότε το συνολικό μήκος θα είναι 500 νουκλεοτίδια και το μήκος του ώριμου 300 νουκλεοτίδια. Τα εξώνια έχουν μήκος 90x3=270 νουκλεοτίδια. Άρα οι 5 και 3 αμετάφραστες περιοχές θα είναι =27 νουκλεοτίδια. Γ. Τα ριβοσώματα απέχουν μεταξύ τους 60 νουκλεοτίδια ή 60/3=20 κωδικώνια. Το mrna μας αποτελείται από 90 κωδικόνια οπότε θα υπάρχουν πάνω σε αυτό 90/20= 4,5 άρα 4 ριβοσώματα. Το κάθε ριβόσωμα όμως καταλαμβάνει δύο κωδικόνια άρα όταν το πρώτο βρίσκεται στο λήξης καταλαμβάνει το 90ο και το λήξης το 2ο ριβόσωμα θα βρίσκεται στο 69ο και 70ο κωδικόνιο. ΘΕΜΑ Δ Δ1. Το θηλαστικό είναι ευκαρυωτικός οργανισμός άρα υπάρχουν πολυάριθμες θέσεις έναρξης της αντιγραφής. Δ2. Η Ι με συνεχή και η ΙΙ με ασυνεχή. Δ3. 5 UCGUGAG3 Αιτιολόγηση πρωταρχικού τμήματος από σχολικό βιβλίο Δ4. Από την αλληλουχία των αμινοξέων με τη βοήθεια του γενετικού ξώδικα κάνουμε αντιστοίχιση τα κωδικόνια του mrna. Στη συνέχεια βρίσκουμε τις τριπλέτες της μη κωδικής αλυσίδας με βάση των κανόνα της συμπληρωματικότητας. Σύμφωνα με τα παραπάνω και τις ιδιότητες του γενετικού κώδικα (τριπλέτας,συνεχης, μη επικαλυπτόμενος) βρίσκουμε ότι η κωδική είναι η Ι. Δ5. 5 CAAAUGGCCUAUAACUGGACACCCAGCUGACGA 3 5 αμετάφραστη 5 CAA3 3 αμετάφραστη 5 CGA3 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 4 ΑΠΟ 5

10 ΑΠΟ ΕΩΣ 2η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Εσώνιο 5 AACUGGACA3 Αιτιολόγηση μεταγραφής και ωρίμανσης από σχολικό βιβλίο. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 5 ΑΠΟ 5