Η λίμνη Στυμφαλία, βρίσκεται στο ομώνυμο οροπέδιο σε υψόμετρο 600μ. και περιβάλλεται από τα όρη Κυλλήνης, Μαυροβούνι και Ολίγυρτος.

Transcript

1 υψηλής οικολογικής σημασίας και η αντιληπτική εικόνα συνδυάζεται με την ελληνική μυθολογία, όπου ο Ηρακλής στον έκτο του άθλο, εξολόθρευσε τις Στυμφαλίδες όρνιθες Ενδεικτική οριοθέτηση Η λίμνη Στυμφαλία, βρίσκεται στο ομώνυμο οροπέδιο σε υψόμετρο 600μ. και περιβάλλεται από τα όρη Κυλλήνης, Μαυροβούνι και Ολίγυρτος Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Αρχαιολογικός Στυμφάλου χώρος Πρόκειται για μια ορεινή λίμνη που εκτείνεται σε ένα οροπέδιο, μεταξύ των βουνών Ζήρια και Ολίγυρτος. Ο περίγυρος δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο αισθητικό ενδιαφέρον υποβαθμισμένος καθώς είναι από την υπερβόσκηση, όμως η ίδια η λίμνη έχει μία ιδιαίτερη ομορφιά, με τους πυκνούς καλαμιώνες που την καλύπτουν σε μεγάλη έκταση και ανάλογα με την εποχή αναπτύσσονται ή λιγοστεύουν και αλλάζουν χρώματα. Στις όχθες της λίμνης υπάρχουν τα ερείπια και η πηγή της αρχαίας Στυμφάλου, χώρος με αρχαιολογικό ενδιαφέρον και σύνδεση με τη μυθολογία. Η Στύμφηλος ήταν πόλη της αρχαίας Αρκαδίας, σήμερα διοικητικά ανήκει στον νομό Κορινθίας. Ιδρύθηκε από τον Στύμφηλο γιο του Αρκάδα, εγγονό του Λυκάονα, ο οποίος έδωσε το όνομα του στην πόλη αλλά και σε όλη την περιοχή. Κατά τον Παυσανία η πόλη που ίδρυσε ο Στύμφαλος ήταν σε άλλο σημείο από αυτή που συνάντησε αυτός στην εποχή του. Κοντά στην πόλη βρισκόταν η Λίμνη Στυμφαλία όπου ο Ηρακλής σκότωσε τις Στυμφαλίδες Όρνιθες. Στην Στύμφαλο, έλεγε η μυθολογία, ανατράφηκε η θεά Ήρα από τον Τήμενο γιο του Πελασγού. Μάλιστα η θεά όταν τσακώθηκε μια φορά με τον Δία για κάποιο παραστράτημα του, εδώ ήρθε και κάθισε. Προς τιμήν της υπήρχαν τρεις ναοί αφιερωμένοι στην πόλη, της Ήρας Παίς, για τα παιδικά της χρόνια στην πόλη, της Ήρας τελείας για τον γάμο της με τον Δία, και της Ήρας χήρας για την επιστροφής της μετά το παραστράτημα του Δια. Η αρχαία πόλη έχει ανασκαφή και είναι επισκέψιμη, έχουν βρεθεί η αρχαία αγορά, και ερείπια κτισμάτων των ρωμαϊκών χρόνων Αξίες Λίμνες ορεινού τύπου, όπως η Στυμφαλία, είναι σπάνιες όχι μόνο στην Πελοπόννησο αλλά σε όλη την Ελλάδα. Η περιοχή αποτελεί πολύ σημαντικό καταφύγιο για τα μεταναστευτικά πουλιά και βέβαια, για πολλά από αυτά, τόπο αναπαραγωγής. Επιπλέον, εκεί απαντά το τοπικό ενδημικό είδος ψαριού Phoxinellus stymphalicus. Το ψάρι αυτό παρουσιάζει μεγάλο βιολογικό ενδιαφέρον, αφού κατά την περίοδο της ξήρανσης της λίμνης επιβιώνει βυθιζόμενο στη λάσπη, έτσι ώστε να σχηματίζεται ένα ολισθηρό κάλυμα γύρω από το σώμα του. Επιπλέον η μεγάλη ποικιλότητα των βιοτόπων που υπάρχουν γύρω από τη λίμνη, όπου φύονται πολλά ελληνικά ενδημικά φυτικά taxa, φανερώνει την οικολογική ποικιλότητα της περιοχής. Οι καλά αναπτυγμένοι σχηματισμοί των κωνοφόρων δασών με τα ελληνικά ενδημικά Abies cephalonica (κεφαλληνιακή ελάτη) και Pinus nigra ssp. pallassiana (μαύρη πεύκη), ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 103 από 119

2 δίνουν επιπρόσθετη αξία σε όλη την περιοχή. Πολλά είδη σπονδυλωτών ζουν στην περιοχή, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται και πολλά ενδημικά, σπάνια ή απειλούμενα Απειλές Η λίμνη απειλείται από τη συσσώρευση ιλύος. Υπάρχουν σχέδια για περαιτέρω διαχείριση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων για αρδευτικούς και ποτιστικούς σκοπούς. Η περιοχή αποτελεί υποψήφια Ειδική Περιοχή Διατήρησης Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Μέτρα που μπορούν να προταθούν Καθορισμός Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς για τα είδη χαρακτηρισμού (FRVs) Χαρτογράφηση πυρήνων κατανομής και κρίσιμων ενδιαιτημάτων Παρακολούθηση πληθυσμιακών τάσεων των ειδών χαρακτηρισμού Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα είδη χαρακτηρισμού Σύνδεση με άλλα αξιόλογα τοπία Η περιοχή συνδέεται με τα αρχαιολογικά τοπία της Νεμέας αλλά και τις περιοχές της Ζηρείας και του Φενεού ΤΟΠΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ 26-2 «Όρος Χελμός και ύδατα Στυγός, Κορυφές όρους Κυλλήνη (Ζήρεια), Όρος Ζήρεια (Κυλλήνη), Κοιλάδα Φενεού, Μετέωρα Κορινθίας, Υψώματα βόρεια του χωριού Στενό Κορινθίας» Περιγραφή Το όρος Κυλλήνης, οι νότιες περιοχές του οποίου περιλαμβάνονται στην ενότητα, χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία μορφότυπων, με δάση ορεινών κωνοφόρων, θαμνώδεις εκτάσεις, γυμνές κορυφές κ.λπ. Αποτελεί σημαντικό βιότοπο για είδη πανίδας και ορνιθοπανίδας, πολλά από τα οποία είναι προστατευόμενα και έχει χαρακτηριστεί ως ΕΖΔ «GR ) & χαράδρα Φλαμπουρίτσα» και ΖΕΠ «GR )». Κοιλάδα Φενεού: Μία ευρεία κοιλάδα που μοιάζει με οροπέδιο και παλιότερα ήταν λίμνη. Περιβάλλεται από βουνά όπως η Ντουρντουβάνα, η Ζήρια, ο Σαϊτάς και το Μαυροβούνι και στο μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργείται με σιτηρά ή οπωροφόρα. Στις παρυφές της κοιλάδας υπάρχουν δάση ή συστάδες από μεγάλα πουρνάρια ενώ στις γύρω πλαγιές φυτρώνουν έλατα και οι κορυφές των βουνών σκεπάζονται το χειμώνα από άφθονα χιόνια. Ένα μικρό ποτάμι, ο Όλβιος διαρρέει την κοιλάδα ενώ στο νότιο τμήμα υπάρχει μια καταβόθρα, από όπου τα νερά της περιοχής παροχετεύονται χαμηλότερα, προς τον ποταμό Αροάνιο. Μικρά γραφικά χωριά είναι κτισμένα στις άκρες της κοιλάδας. Στην περιοχή υπάρχουν τα ερείπια του αρχαίου Φενεού Ενδεικτική οριοθέτηση Η Ζώνη τοπίου Περιλαμβάνει την περιοχή του όρους Κυλλήνης την κοιλάδα της Φλαμπουρίτσας, την περιοχή του Φενεού και την λίμνη Δόξα. Οι περιοχές της ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 104 από 119

3 Ζήρειας και της Φλαμπουρίτσας είναι χαρακτηρισμένες ως NATURA Επίσης η περιοχή του Στενού Και του Άνω Ταρσού έχει χαρακτηριστεί ως Τοπίο ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Μετέωρα Κορινθίας (AT ) Μία περιοχή πάνω και γύρω από το χωριουδάκι Άνω Ταρσός με μεγαλειώδη βράχια και ορθοπλαγιές. Στη βάση ενός βράχου πηγάζει μικρός ποταμός με μόνιμη ροή και σχηματίζει μία ρεματιά με πλατάνια που κατεβαίνει προς τον ποταμό Όλβιο. Σε πολλά σημεία οι πλαγιές σκεπάζονται με έλατα. Υψώματα βόρεια του χωριού Στενό Κορινθίας (AT ) Μία σειρά από βραχώδεις ορθοπλαγιές, απολήξεις του όρους Ζήρια, στα βόρεια του χωριού Στενό. Στα χαμηλότερα σώζονται ίχνη από παλιές καλλιέργειες με αναβαθμούς, που τώρα έχουν γεμίσει πουρνάρια. Στα ψηλά υπάρχουν δάση από έλατα Αξίες Τοπία ιδιαίτερης οικολογικής αξίας και φυσικού περιβάλλοντος Απειλές Μεγάλο πρόβλημα των περιοχών είναι οι πυρκαγιές Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Προστασία από τις Πυρκαγιές και την παράνομη υλοτομία και λαθροθηρία Σύνδεση με άλλα αξιόλογα τοπία Συνδέεται με τις περιοχές την Στυμφαλίας και της Νεμέας καθώς και των Καλαβρύτων. Επίσης μπορεί να συνδεθεί με τις παραθαλάσσιες περιοχές της περιοχής. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 105 από 119

4 29. ΖΩΝΗ ΤΟΠΙΟΥ 27 «ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ» 29.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Χαρακτηριστικές ενότητες τοπίων στην ΤΕ27, είναι : (α) παραλιακή πεδινή ζώνη, (β) κοιλάδες κατά μήκος των ανωτέρω ρεμάτων, (γ) περιοχές στον ορεινό όγκο του όρους Κυλλήνη. Η παράκτια πεδινή ζώνη δυτικά, έχει πολύ περιορισμένο εύρος. Από την περιοχή Δερβενίου έως την περιοχή Λυγιάς, ορεινοί όγκοι φτάνουν σχεδόν έως την παραλία και σχηματισμοί με έντονο ανάγλυφο δεσπόζουν πάνω από αυτή. Οι ορεινοί όγκοι καλύπτονται με δασική βλάστηση και ελιές. Στις περιοχές με έντονη κλίση η βλάστηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη (προφανώς ως συνέπεια και δασικών πυρκαγιών παλαιότερα), η σύσταση τους είναι εμφανώς γαιώδης και κατά συνέπεια είναι επιρρεπείς στη διάβρωση. Δημιουργούν, όμως ενδιαφέροντες σχηματισμούς και τοπία. Οι ακτές είναι ομαλές, όχι βραχώδεις και συνιστούν ένα ενδιαφέρον και ήρεμο τοπίο, σε συνδυασμό με το πλούσιο πράσινο που τις περιβάλλει και της ήπιας κλίμακας οικισμούς. Η οικιστική ανάπτυξη παρουσιάζεται γραμμική κατά μήκος της ακτής με μεγαλύτερο βάθος στις περιοχές των οικισμών. Η βλάστηση αποτελείται από φυσική βλάστηση και δενδρώδεις καλλιέργειες (ελαιώνες, οπωρώνες). Ανατολικότερα το ορεινό ανάγλυφο υποχωρεί προς την ενδοχώρα και σχηματίζεται σαφώς ευρύτερη πεδινή ζώνη (περιοχή ανατολικά της Λυγιάς, έως και δυτικά του Στομίου. Κατά τα λοιπά τα χαρακτηριστικά του τοπίου είναι αντίστοιχα με τα προαναφερόμενα. Το τοπίο διακόπτεται από τρεις γραμμικούς άξονες τεχνικών έργων και πιο συγκεκριμένα την παλαιά (ΠΕΟ) και νέα Εθνική Οδό (ΝΕΟ) Κορίνθου Πατρών και την μέχρι σήμερα μετρική σιδηροδρομική γραμμή (Σ.Γ.). Οι ΠΕΟ & ΣΓ διέρχονται κυρίως από την πεδινή ζώνη και έχοντας περιορισμένα γεωμετρικά χαρακτηριστικά είναι σχετικά προσαρμοσμένες στο τοπίο. Η ΝΕΟ προβάλλεται & δεσπόζει στην περιοχή διέλευσης της και παράλληλα «φέρει» το αρνητικό φορτίο της μεγάλης επικινδυνότητας, που τονίζεται «εκκωφαντικά» από έντονες προειδοποιητικές πινακίδες, που δημιουργούν ένα «δυσάρεστο» τοπίο για τους διερχόμενους. Τα τρία αυτά γραμμικά έργα διασπούν την ενότητα του χώρου και σχετικά «απομονώνουν» την παραλιακή ζώνη από την ενδοχώρα, η επικοινωνία των οποίων επιτυγχάνεται με εγκάρσιες συνδέσεις. Τα έργα αναβάθμισης των ΝΕΟ & ΣΓ δημιουργούν «απειλές» για το τοπίο, λαμβάνοντας υπόψη ότι τις σύγχρονες απαιτήσεις για τα έργα αυτά (τεταμένη χάραξη, ευρεία διατομή, κλπ). Με τις μέχρι σήμερα διαθέσιμες πληροφορίες, λόγω και των σημαντικών γεωλογικών και γεωτεχνικών περιορισμών, αλλά και των ΑΕΠΟ, θα προβλεφθούν έργα που θα περιορίσουν τις επεμβάσεις στο ανάγλυφο. Συνοψίζοντας, πρόκειται για μια ενότητα με ενδιαφέρον αξιόλογο τοπίο σε καλή κατάσταση, που συνδυάζει ποικιλία τοπίων, που συνδυάζονται αρμονικά τα φυσικό και το αγροτικό / ανθρωπογενές τοπίο, με ενδιαφέροντες σχηματισμούς στις απολήξεις των ορεινών όγκων, με ήπια ανάπτυξη προσανατολισμένη στον τουρισμό (κυρίως Β & παραθεριστική κατοικία). Το τοπίο δέχεται πιέσεις από δασικές πυρκαγιές, διάβρωση ακτών, διάβρωση απογυμνωμένων από βλάστηση επιφανειών με αυξημένη κλίση, την ανάπτυξη έργων μεταφορικής υποδομής, τη διακοπή της συνέχειας του χώρου από τρείς παράλληλους άξονες, τις πιέσεις για οικιστική ανάπτυξη, που σε περίπτωση υπερβολικής ανοργάνωτης ανάπτυξης θα υποβαθμιστεί το θαλάσσιο μέτωπο. Στην παράκτια πεδινή ζώνη ανατολικά, στην περιοχή Κάτω Πιτσά έως το Κιάτο, το εύρος της είναι αυξημένο, εκτείνεται και νοτιότερα της ΝΕΟ, ενώ εισέρχεται με σχηματισμούς κοιλάδων στην ενδοχώρα, κυρίως στις περιοχές ροής πόταμων και ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 106 από 119

5 ρεμάτων. Οι ορεινοί όγκοι έχουν σχετικά ηπιότερο ανάγλυφο, ως προς την προηγούμενη περιοχή, και καλύπτονται κυρίως με δασική βλάστηση και ελιές, ενώ υπάρχουν και περιοχές που έχουν εκχερσωθεί ή καεί (δασικές πυρκαγιές). Στις περιοχές με έντονη κλίση η βλάστηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη (προφανώς ως συνέπεια και δασικών πυρκαγιών παλαιότερα), η σύσταση τους είναι εμφανώς γαιώδης και κατά συνέπεια είναι επιρρεπείς στη διάβρωση. Η οικιστική ανάπτυξη παρουσιάζεται γραμμική κατά μήκος της ακτής με μεγαλύτερο βάθος στις περιοχές των οικισμών. Οι οικισμοί Κιάτο και Ξυλόκαστρο αποτελούν διοικητικά κέντρα της περιοχής τους και έχουν αναπτυχθεί ανάλογα (αστικοποιημένοι οικισμοί). Βέβαια το παραλιακό μέτωπο τους είναι σε μεγάλο μήκος του διαμορφωμένο όπως οι ελληνικές «λουτροπόλεις», συνδυάζοντας πλαζ, χώρους αναψυχής, κλπ. Οι λοιποί οικισμοί είναι μικρότερης κλίμακας με λιγότερο αστικό χαρακτήρα. Το παραλιακό μέτωπο τους χρησιμοποιείται για κολύμβηση με τμήματα τους χρησιμοποιούμενα ως πλαζ. Τα λοιπά τμήματα τους και οι οικισμοί στην ενδοχώρα, έχουν ήπιο χαρακτήρα και συνδυάζουν τις αγροτικές δραστηριότητες με τον παραθερισμό. Η οικιστική ανάπτυξη κατά μήκος της παραλιακής ζώνης είναι σχεδόν συνεχής. Το τοπίο στην περιοχή εκτός των οικισμών είναι κυρίως αγροτικό και χαρακτηρίζεται κυρίως με εσπεριδοειδή και ελαιώνες. Προς την ενδοχώρα εμφανίζονται ορεινοί όγκοι και φαράγγια. Οι ακτές είναι ομαλές, αμμώδεις και αξιοποιούνται (οργανωμένα και μη) για κολύμβηση. Όπως και στην προαναφερόμενη περιοχή οι γραμμικοί άξονες συγκοινωνιακών έργων (ΝΕΟ, ΠΕΟ, ΣΓ) δεσπόζουν στην περιοχή, την οριοθετούν και χαρακτηρίζουν το τοπίο της περιοχής διέλευσης τους αλλά και την αντιληπτική εικόνα της οργάνωσης της περιοχής. Η ΠΕΟ διέρχεται σε μεγάλο μήκος δίπλα στην ακτή και χαρακτηρίζει το παραλιακό μέτωπο, τόσο λόγω της διερχόμενης κυκλοφορίας (λόγω των διοδίων πολλοί πλέον την επιλέγουν ως οδό) όσο και λόγω διαμορφωμένων χρήσεων. Οι βελτιώσεις που προγραμματίζονται/ βρίσκονται σε εξέλιξη θα επηρεάσουν τόσο το τοπίο όσο και τις λειτουργίες της περιοχής. Το τοπίο δέχεται πιέσεις από δασικές πυρκαγιές, διάβρωση εδαφών και ακτών, την ανάπτυξη έργων μεταφορικής υποδομής, τη διακοπή της συνέχειας του χώρου από τρεις παράλληλους άξονες, τις πιέσεις για οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, που σε περίπτωση υπερβολικής ανοργάνωτης ανάπτυξης θα υποβαθμιστεί το θαλάσσιο μέτωπο. Συνοψίζοντας, πρόκειται για μια ενότητα με ήπιο αγροτικό τοπίο σε καλή κατάσταση, που συνδυάζεται αρμονικά με τη μεταβατική περιοχή προς την ορεινή ζώνη. Παρουσιάζει ήπια τουριστική ανάπτυξη (κυρίως Β & παραθεριστική κατοικία). Ο χαρακτήρας τον οικισμών είναι ήπιος, έχει μάλλον ουδέτερος και έχει διαμορφωθεί ανάλογα με το κυρίαρχο στοιχείο λειτουργιών του (αγροτική δραστηριότητα, παραθεριστική, αστικό κέντρο 29.2 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ Η περιοχή οριοθετείται από την ακτογραμμή από το Κιάτο έως το Δερβένι, προς βορρά και από την κορυφογραμμή του όρους Κυλλήνη προς νότο. Έντονες χαραδρώσεις κα κοιλάδες δημιουργούνται από τους ποταμούς και του χειμάρρους που πηγάζουν από τον ανάντη ορεινό όγκο και εκβάλουν στον Κορινθιακό κόλπο. Τα κυριότερα από αυτά είναι το Δερβένι που εκβάλλει στην περιοχή Δερβενίου, το ρέμα Σκουπέϊκο που εκβάλλει στην περιοχή Λυκοπορειάς, το ρέμα Φόνισσα που εκβάλλει στην περιοχή Καμαρίου, ο Σίθας ή Τρικαλίωτικος ποταμός που εκβάλλει στην περιοχή Ξυλοκάστρου και ο Ασωπός ποταμός που εκβάλει ανατολικά του Κιάτου. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 107 από 119

6 29.3. ΤΟΠΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ 27-1 «ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΠΕΥΚΙΑΣ (ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ)» Περιγραφή Το αισθητικό δάσος Πευκιάς στο Ξυλόκαστρο έχει οικολογική και αισθητική αξία. Ένα από τα ελάχιστα παλιά παραλιακά πευκοδάση σε αμμώδη ακτή. Η αξία του έγκειται κυρίως στη θέση του. Αποτελεί πραγματική όαση σε μία αχανή παραλία (της Β. Πελοποννήσου) που έχει κατακλυσθεί από τις συνήθεις τουριστικές εγκαταστάσεις. Η σημασία του για την αναψυχή των ντόπιων (και όχι μόνο) κατοίκων είναι πολύ μεγάλη Ενδεικτική οριοθέτηση Η περιοχή Βρίσκεται στην παράλια του Ξυλοκάστρου, όπως οριοθετείται στον Χάρτη στην συνέχεια. Χάρτης Ζώνης Τοπίου Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Παραλιακό πευκοδάσος σε μήκος 1760 μ. παράλληλα με την ακτή και πλάτος που κυμαίνεται από 80 έως 220 μ. Οι κλίσεις του εδάφους είναι πολύ μικρές 0-4%. Πρόκειται για φυσικό πευκοδάσος χαλεπίου πεύκης ηλικίας 140 ετών και πλέον με υπώροφο αειφύλλων πλατυφύλλων κατά το μεγαλύτερο μέρος. Κατά καιρούς όμως έγιναν συμπληρωματικές αναδασώσεις με αυτόχθονα αλλά και ξενικά είδη. Κύρια αυτόχθονα είδη είναι η χαλέπιος πεύκη, ο σχίνος, η μυρτιά, η λυγαριά, ο πρίνος, το αρμυρίκι, η μοσχοϊτιά, ο ασπάλαθος, ο ράμνος. Συμπληρωματικά φυτεύθηκαν κατά καιρούς κουκουναριές, κυπαρίσσια, κουτσουπιές, χαρουπιές, φοινικικός κέδρος, κουμαριές, πικροδάφνες, πλατάνια, μηδική, αγριελιές, δάφνες απόλλωνος, σπάρτα, καθώς και τα ξενικά είδη (σε μικρό ποσοστό) ευκάλυπτος, τραχεία πεύκη, θαλάσσια πεύκη, γλαυκά κυπαρίσσια, αγγελικές, κυανόφυλλες ακακίες, αλπίζιες. Κυρίαρχη εντύπωση είναι ότι πρόκειται για φυσικό δάσος. Υπάρχουν τρία αναψυκτήρια στο δάσος. Το μεγαλύτερο και πληρέστερο κατασκευάσθηκε από τον ΕΟΤ. Υπάρχει ένας ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 108 από 119

7 κεντρικός πεζόδρομος που διασχίζει το δάσος κατά μήκος, αλλά μπορούν να κινηθούν και οχήματα σε περίπτωση φωτιάς, καθώς και δευτερεύοντα μονοπάτια, για περίπατο και αναψυχή. Το δίκτυο των μονοπατιών συμβάλλει τα μέγιστα στην υγεία του δάσους γιατί δεν συμπιέζεται το έδαφος σε όλη την επιφάνεια. Υπάρχει πολύ καλό δίκτυο υδροληψίας με πολλούς πυροσβεστικούς κρουνούς που εξυπηρετεί και την άρδευση των φυτών όπου απαιτείται. Υπάρχουν διάσπαρτα καθιστικά, κρήνες και δοχεία απορριμμάτων. Γενικά ο χώρος εποπτεύεται και λειτουργεί ικανοποιητικά Αξίες Ο Πευκιάς έχει χαρακτηριστεί ως Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βαρκελώνης έχει Σύμφωνα με το πρωτόκολλο «Περί των ειδικά προστατευόμενων περιοχών της Μεσογείου». Παράλληλα μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια «ήσυχη περιοχή», σύμφωνα με τον ορισμό της οδηγίας 2002/49 Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλους (ΤΙΦΚ AT ). Ένα από τα ελάχιστα παλιά παραλιακά πευκοδάση σε αμμώδη ακτή. Η αξία του έγκειται κυρίως στη θέση του. Αποτελεί πραγματική όαση σε μία αχανή παραλία (της Β. Πελοποννήσου) που έχει κατακλυσθεί από τις συνήθεις τουριστικές εγκαταστάσεις. Η σημασία του για την αναψυχή των ντόπιων (και όχι μόνο) κατοίκων είναι πολύ μεγάλη Απειλές Λόγω της γειτνίασης με τον οικιστικό ιστό είναι φυσικό να δέχεται πιέσεις για διάφορες εγκαταστάσεις αναψυχής. Υπάρχει όμως και σοβαρή αντίδραση από την τοπική κοινωνία για οποιαδήποτε αλλαγή χρήσης Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην πυροπροστασία Σύνδεση με άλλα αξιόλογα τοπία Η περιοχή μπορεί να συνδεθεί με τα άλλα τοπία της παραθαλάσσιας Ζώνης αλλά με τις ορεινές περιοχές ΤΟΠΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΑΣ 27 «ΥΨΩΜΑΤΑ ΛΥΓΙΑΣ, ΥΨΩΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ, ΒΟΥΝΟ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΡΥΦΗΣ» Περιγραφή ΥΨΩΜΑΤΑ ΛΥΓΙΑΣ Πρόκειται για μια σειρά υψωμάτων μεταξύ του 135ου και 139ου χλμ. της οδού Κορίνθου - Πατρών, ανατολικά από το Δερβένι, που σχηματίζονται από έντονα διαβρωμένες μάργες με χαρακτηριστικά περίεργα σχήματα και χαραδρώσεις. ΥΨΩΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Μια σειρά λόφων με διαβρωμένα πετρώματα (μάργες). Οι διαβρώσεις δημιουργούν εντυπωσιακά τοπία με απόκρημνες χαράδρες ενώ τοπικά εμφανίζονται και δάση με πεύκα και κυπαρίσσια. Μέσα στις ρεματιές τρέχουν νερά το χειμώνα και την άνοιξη. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 109 από 119

8 ΒΟΥΝΟ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΡΥΦΗΣ Το ύψωμα αυτό βρίσκεται μετά το Ξυλόκαστρο και μεταξύ των χλμ. 126 και 127 της Εθνικής Οδού Κορίνθου - Πατρών. Σκεπαζόταν με ωραία δάση από πεύκα και κυπαρίσσια που κάηκαν πριν μερικά χρόνια. Η φυσική αναγέννηση έχει αρχίσει, εμποδίζεται όμως από παράνομη βόσκηση κατσικιών. Το δάσος διακόπτεται από εντυπωσιακά διαβρωμένα πετρώματα με πολλές χαρακτηριστικές τρύπες Ενδεικτική οριοθέτηση Οι περιοχές Βρίσκονται Νότια της παραλιακής Ζώνης από Λυγία έως Ξυλόκαστρο στα όρια που παρουσιάζει ο χάρτης στην συνέχεια Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ΥΨΩΜΑΤΑ ΛΥΓΙΑΣ Στα σημεία όπου η διάβρωση δεν έχει παρασύρει το επιφανειακό έδαφος υπάρχουν δασάκια με πεύκα, κυπαρίσσια, πουρνάρια κ.λ.π. ενώ στα χαμηλά υπάρχουν γραφικά περιβόλια με λεμονιές και μικρούς ελαιώνες. Φαράγγι και ρέοντα νερά συμπληρώνουν το τοπίο. Είναι σημαντικό οικοσύστημα σε εξαιρετική κατάσταση και με γεωλογικό ενδιαφέρον. Αισθητική Αξία του συνίσταται στα Ενδιαφέροντα Φυσικά, Οικολογικά, Γεωμορφολογικά Στοιχεία Ιδιαίτερη Φυσική Ομορφιά / Σπάνιος Τύπος Τοπίου. ΥΨΩΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Στις χαμηλότερες ομαλές κοιλάδες υπάρχουν μικροί ελαιώνες και περιβόλια με εσπεριδοειδή. Η περιοχή βρίσκεται νότια της Εθνικής Οδού Κορίνθου-Πατρών μεταξύ 131 και 134 χλμ. Είναι σημαντικό οικοσύστημα σε εξαιρετική κατάσταση και με γεωλογικό ενδιαφέρον. Αισθητική Αξία του συνίσταται στα Ενδιαφέροντα Φυσικά, Οικολογικά, Γεωμορφολογικά, Πανοραμική Θέα, Ιδιαίτερη Φυσική Ομορφιά / Σπάνιος Τύπος Τοπίου. ΒΟΥΝΟ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΡΥΦΗΣ Στα χαμηλά, ανάμεσα στις κοιλάδες, υπάρχουν γραφικοί ελαιώνες. Στην κορυφή του βουνού υπάρχει το γραφικό μοναστήρι της Παναγιάς της Κορυφής. Η ύπαρξη του μοναστηριού της Παναγιάς Κορυφής προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού στο πανηγύρι της. Η θέα από το ύψος της κορυφής είναι μοναδική. Η κοινωνικοοικονομική/πολιτιστική αξία του συνιστάται σε γεωλογικό, φυσιολατρικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον. Η αισθητική του αξία συνιστάται στη πανοραμική θέα, σπάνιος τύπος τοπίου, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 110 από 119

9 Αξίες Σημαντικές περιοχές ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους χαρακτηρισμένες ως τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους. Υψώματα Λυγιάς ΑΤ Υψώματα Ελληνικού AT Βουνό Παναγιάς Κορυφής AT ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 111 από 119

10 30. ΖΩΝΗ ΤΟΠΙΟΥ 28- ΤΟΠΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ «ΟΡΟΣ ΠΑΡΝΩΝΑΣ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο Πάρνωνας, καταλαμβάνει συνολικά έκταση περίπου 2εκ. στρεμμάτων και έχει υψόμετρο 1.940μ. Ο Πάρνωνας, έχει μοναδικό φυσικό περιβάλλον και καλύπτεται σε σημαντικό ποσοστό από δάση, που αποτελούνται κυρίως από πλατάνια, καστανιές, μαυρόπευκα, έλατα Κεφαλληνίας, μηλόκεδρους, δρύες και χαρουπιές. Ο Πάρνωνας αποτελεί, αξιόλογο και υψηλής οικολογικής αξίας τοπίο, με αλλοιώσεις λόγω πυρκαγιών, όπου όμως βρίσκεται σε φάση φυσικής αναγέννησης. Δεδομένου ότι η κατοίκησή του βουνού ξεκίνησε από την παλαιολιθική εποχή έως σήμερα, έχει μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία. Στον ορεινό του όγκο αναπτύχθηκε ο μοναστικός βίος, για αυτό υπάρχουν αρκετά μοναστήρια, με πιο γνωστή την I.M. Παναγίας Έλωνας. Σε διάφορες θέσεις του βουνού υπάρχουν διάσπαρτα αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινοί ναοί κ.λπ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ Η ζώνη τοπίου, περιλαμβάνει τη ζώνη του ορεινού όγκου του Πάρνωνα, με υψόμετρο μεγαλύτερο των 1000μ Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Ιδιαίτερη σημασία έχει το δάσος από δενδρόκεδρους, στην περιοχή της Μονής Μαλεβής, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης. Η χλωρίδα του Πάρνωνα περιλαμβάνει πλήθος σπανίων φυτών και οικότοποι, έχουν χαρακτηριστεί ως ΕΖΔ (GR «Όρος Πάρνωνας (και περιοχή Μαλεβής)», GR «Μονή Έλονας και χαράδρα Λεωνιδίου»). Σε ολόκληρη την περιοχή του Πάρνωνα, αλλά και στα 1000μ. υψόμετρο υπάρχουν γραφικοί οικισμοί και αξιόλογο κτιριακό απόθεμα και τοπίο. Οικισμοί που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από πλευράς παραδοσιακών χαρακτηριστικών αλλά και φυσικού τοπίου, είναι ο Κοσμάς, το Πολύδροσο (Τσίντζινα), η Βαρβίτσα, η Βαμβακού και οι Αγριάνοι. Δάσος στον Πάρνωνα Τσίντζινα Στον Πάρνωνα υπάρχει ένα καλοδιατηρημένο δίκτυο μονοπατιών, μέσω του οποίου έχουν χαραχθεί αρκετά μονοπάτια, με τα οποία είναι δυνατή η περιήγηση σε τμήματα του δάσους, υπάρχει σύνδεση με οικισμούς, μονές και την κορυφή του Πάρνωνα Αξίες Ο Πάρνωνας κρύβει έναν ανεκτίμητο χλωριδικό πλούτο. Ανάμεσα στα φυτά του Πάρνωνα υπάρχουν πολυάριθμα κοινά είδη, αλλά και πολλά σπάνια. Συνολικά έχουν καταγραφεί και αναγνωριστεί μέχρι σήμερα 113 σπάνια φυτά, μερικά από τα οποία ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 112 από 119

11 είναι μοναδικά στον ευρωπαϊκό χώρο, όπως τα τοπικά ενδημικά του Πάρνωνα και ορισμένα σπάνια ασιατικά είδη. Η ορνιθοπανίδα στην περιοχή του Πάρνωνα είναι εξαιρετικά πλούσια, ενώ η συνεχής παρουσία του ανθρώπου στην περιοχή του Πάρνωνα, σε συνδυασμό με την εύκολη σχετικά πρόσβαση, οδήγησε στη σταδιακή εξαφάνιση αρκετών ειδών της πανίδας και προπάντων των μεγάλων θηλαστικών. Γενικά, τα ενδημικά, απειλούμενα, σπάνια και προστατευόμενα είδη πανίδας κατανέμονται ως εξής: 12 είδη θηλαστικών, 53 είδη ορνιθοπανίδας, 2 είδη ιχθυοπανίδας, 20 είδη ερπετών, 6 είδη αμφιβίων και 17 είδη ασπόνδυλων Απειλές Οι απειλές που επηρεάζουν τους οικοτόπους του Πάρνωνα είναι οι πυρκαγιές, όπου το 2007 έπληξαν μεγάλες εκτάσεις, η υπερβόσκηση, η απόρριψη σκουπιδιών, κ.λπ. Ένα μεγάλο μέρος των νότιων παρυφών του βουνού, από το χωριό Χρύσαφα μέχρι το Χωριό Αγριάνοι πριν και μετά τις πυρκαγιές Πολύδροσο (Τσίντζινα) και τη ζώνη που περικλείει τα γύρω χωριά, κάηκε ολοσχερώς. Συνολικά, εντός της προστατευόμενης περιοχής κάηκαν το 2007, στρέμματα, ήτοι το 8,1% του συνόλου της Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Ο Φορέας Διαχείρισης του όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, είναι αρμόδιος για τη διατήρηση, την προστασία και τη διαχείριση της προστατευόμενη περιοχή του Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού. Στο πλαίσιο της μελέτης με τίτλο Πρόγραμμα αντιμετώπισης ειδικών περιβαλλοντικών προβλημάτων και συστήματος λειτουργίας και διαχείρισης του όρους Πάρνωνα Υγροτόπου Μουστού, εκπονήθηκε η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη όρους Πάρνωνα Υγροτόπου Μουστού Σύνδεση Με Άλλα Αξιόλογα Τοπία Ο ορεινός όγκος του Πάρνωνα, συνδέεται άμεσα με τα όρη της ανατολικής Λακωνίας και τον Ταΰγετο. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 113 από 119

12 31. ΖΩΝΗ ΤΟΠΙΟΥ 29 -ΤΟΠΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ «ΟΡΟΣ ΜΑΙΝΑΛΟ» 31.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το όρος Μαίναλο έχει έκταση στρέμματα και αποτελεί ένα ιδιαίτερα αξιόλογο οικοσύστημα, διότι περιλαμβάνει μια ποικιλία οικοτόπων, οι οποίοι συγκροτούν μια φυσική ενότητα με πλούσια βιοποικιλότητα. Το φυσικό ανάγλυφο, συμπληρώνεται από τις πηγές και τα ποτάμια, τα οποία διασχίζοντας το βουνό και συνθέτουν ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς και οικολογικής σημασίας. Σχηματίζονται δύο μορφολογικές ενότητες, το ανατολικό και το δυτικό Μαίναλο. Η ανατολική του πλευρά, έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και έχει χαρακτηριστεί ΕΖΔ «GR Όρος Μαίναλο». Στο Μαίναλο υπάρχει δίκτυο μονοπατιών, πλήρως διανοιγμένο, καθαρισμένο και σηματοδοτημένο. Στον ορεινό όγκο του Μαινάλου, βρίσκονται ορισμένα από τα ορεινότερα χωριά της Ελλάδας. Τα χωριά του Μαινάλου λόγω της θέσης τους, διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην επανάσταση του 1821, επομένως πολλά από αυτά είναι ιστορικά, όπως η Δημητσάνα, η Στεμνίτσα, τα Λαγκάδια, το Λιμποβίσι και η Πιάνα. Οι πετρόχτιστοι οικισμοί Δημητσάνα και Στεμνίτσα και το Φαράγγι του Λούσιου, έχουν χαρακτηριστεί ΤΙΦΚ με κωδικό AT Η εναλλαγή των τοπίων και των οικοτόπων του (δάση, ποτάμια, φαράγγια, οροπέδια κ.λπ.) και το πολυδαίδαλο ανάγλυφό του, σε συνδυασμό με τα οικιστικά, ιστορικά και πολιτιστικά του χαρακτηριστικά, συνθέτουν ένα ενιαίο φυσικό, πολιτιστικό και ιστορικό χώρο ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ Η ζώνη τοπίου, περιλαμβάνει τη ζώνη του ορεινού όγκου του Μαινάλου, με υψόμετρο μεγαλύτερο των 1000μ Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Ο ορεινός όγκος του Μαινάλου κυριαρχείται από αµιγές δάσος κεφαλληνιακής ελάτης, ενώ κατά θέσεις υπάρχουν αναδασωμένες αμιγείς συστάδες μαύρης πεύκης (Pinus nigra subs. pallasiana). Τα δάση κωνοφόρων του Μαινάλου θεωρούνται τα πιο αντιπροσωπευτικά στην Πελοπόννησο. Στην ανωδασική ζώνη εμφανίζονται λιβάδια (στεπόµορφοι βραχώδεις ανωδασικοί λειμώνες), µε μοναδική εμφάνιση για την Πελοπόννησο στο Μαίναλο και σε χαμηλότερα υψόμετρα υπάρχουν μικρότερης έκτασης οικότοποι χαμηλών και υψηλών θαμνώνων (αείφυλλοι σκληρόφυλλοι σχηματισμοί). Στις περιοχές Ελατοδάσος Μαινάλου στη Βυτίνα που διαρρέονται από τα ποτάμια μόνιμης ροής, παρουσιάζεται παραποτάμια δενδρώδης βλάστηση με Platanus orientalis (πλάτανος), Salix spp. (Ιτιές) και βλάστηση θαμνώνων (αζωνικές διαπλάσεις). Οι οικισμοί της ενότητας, αποτελούν ένα οικιστικό σύνολο, υψηλής οικιστικής, αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας, που σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον δημιουργείται μια ενότητα απαράμιλλης αισθητικής και σημασίας ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 114 από 119

13 31.4 Αξίες Η μεγάλη ποικιλότητα οικοτοπών στο όρος Μαίναλο προσφέρει κατάλληλες οικολογικές συνθήκες για τη διαβίωση διάφορων ειδών φυτών και ζώων, συµπεριλαµβανοµένων 30 ειδών ενδηµικών φυτών της Ελλάδας και 7 ειδών ενδηµικών φυτών των Βαλκανίων. Επιπλέον η περιοχή φιλοξενεί µια σχετικά πλούσια ορνιθοπανίδα και 33 σημαντικά είδη ερπετών, αμφιβίων και θηλαστικών. Αξιόλογο επίσης στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, είναι η καλή διατήρηση των παραδοσιακών φυτοφρακτών μεταξύ των μικρών αγρών των περιφερειακών οικισμών της ημιορεινής ζώνης Απειλές Οι κυριότεροι κίνδυνοι για την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής είναι η υπερβόσκηση, η κατασκευή δασικών δρόμων σε συνδυασμό με την θήρευση και τις τοπικές πυρκαγιές. Οι κυριότεροι κίνδυνοι για την τοπική πανίδα προέρχονται από τις ανθρώπινες επιδράσεις στους βιότοπους των ζώων λόγω της τουριστικής ανάπτυξης, της κατασκευής των δρόμων και της βόσκησης. Η θήρα είναι ο κυριότερος παράγοντας που ελαττώνει άμεσα του πληθυσμούς των ζώων, ιδιαίτερα αυτούς των πτηνών Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Εκπονήθηκε Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), στα πλαίσια του Προγράμματος LIFE Nature 99 με τίτλο «Διατήρηση και Διαχείριση του όρους Μαίναλο». Στο τελικό Σχέδιο Π.Δ. προτείνεται να χαρακτηριστεί, ο ορεινός όγκου Μαινάλου, ως Περιφερειακό Πάρκο και να καθοριστούν ζώνες και όροι προστασίας Σύνδεση Με Άλλα Αξιόλογα Τοπία Η γεωγραφική θέση του Μαινάλου στο κέντρο της Πελοποννήσου, αυξάνει σημαντικά την οικολογική της αξία. Από βιογεωγραφικής άποψης, το Μαίναλο αποτελεί το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στους ορεινούς όγκους της βόρειας Πελοποννήσου (Παναχαϊκή, Χελµός, Κυλλήνη) και τα βουνά της νότιας (Ταΰγετος) και ανατολικής (Πάρνωνας) Πελοποννήσου. Αυτός ο ρόλος είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για τη χλωρίδα, όσο και για την ορνιθοπανίδα των μέσων και υψηλών υψομέτρων (αρπακτικά πτηνά, δρυοκολάπτες, στρουθιόµορφα είδη) καθώς και για αρκετά είδη αμφιβίων (π.χ. σαλαμάνδρες) και θηλαστικών (π.χ. βίδρες) Τοπίο Περιφερειακής Σημασίας 30-1«ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ, ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ ΚΑΙ ΦΑΡΑΓΓΙ ΛΟΥΣΙΟΥ» Κωδικός τόπου: AT Περιγραφή Παραδοσιακοί πετρόχτιστοι οικισμοί. Δασωμένες πλαγιές. Φαράγγι με κάθετους πολύπλοκους βράχους, με σπηλιές και σταλακτίτες, μοναστήρια. Ποταμός ορεινός με διαυγές νερό και μόνιμη ροή. Πέτρινα γεφύρια. Βυζαντινά μοναστήρια, εκκλησίες. Η Άποψη της Δημητσάνας ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 115 από 119

14 Δημητσάνα είναι κτισμένη σε θέση επίκαιρη, στο πέρασμα του Λούσιου ποταμού, στο Μαίναλο, σε φυσικά οχυρό ύψωμα που το χωρίζει λαιμός από το απέναντι βουνό της Αγ. Παρασκευής. Είναι παραδοσιακός, διατηρητέος οικισμός, γραφικός, καταλαμβάνει αμφιθεατρικά τους δύο αντικριστούς λόφους πάνω από τη χαραδροκοιλάδα και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα τοπία της ενότητας. Υπάρχει εναλλαγή φυσικών και ανθρωπογενών στοιχείων με σημαντική παρουσία σημειακής βλάστησης, ανάμεσα στα κτίσματα του οικισμού. Διακρίνονται τέσσερις οικιστικές φάσεις: Ι) εντός των τειχών της αρχαίας Τεύθιδος (ακρόπολη-κάστρο) ΙΙ) Μερική επέκταση επί Βενετοκρατίας εκτός τειχών στο λαιμό προς Βορρά με κέντρο την "πλάτσα" (πλατεία Αγ. Γεωργίου), ΙΙΙ) Επέκταση, επί 18ου αι (περίοδος ακμής) ή παλαιότερα, ανατολικά πέραν του λαιμού. Εδώ, μετά το 1821, μετατοπίζεται το κέντρο στην πλατεία Αγ. Κυριακής όπου έφτανε κεντρική αρτηρία, IV) Επέκταση ανατολικά προς το ύψωμα της Αγ. Παρασκευής (19ος και αρχές 20ου αι.) Ενδεικτική οριοθέτηση Η προστατευόμενη περιοχή οριοθετείται βόρεια από τους οικισμούς της Σκάλας και του Βλαχιώτη, ενώ δυτικά από τα Τρίνησα και ανατολικά από την περιοχή της Κοκκινιάς Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Ο οικισμός της Στεμνίτσας βρίσκεται στη σημερινή θέση από τον 16ο αι. Ήταν η πρώτη πρωτεύουσα της επανάστασης 1821 και πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων του αγώνα του '21. Το φαράγγι Λούσιου με τα ασκητήριά του, αποτέλεσε καταφύγιο για τους κατοίκους σε εμπόλεμες περιόδους. Υπάρχουν πολλά ιστορικά και βυζαντινά μνημεία: Ι.Μ. Προδρόμου, Μονή Αιμυαλών, Μονή Φιλοσόφου (Κρυφό Σχολειό), Μονή Καλαμιού, Αρχαία Γορτύνα, Λήνος Κολοκοτρωναίων. Κατά τη σύγχρονη ιστορία άνθησαν στην περιοχή η αργυροχοία, μεταλλοτεχνία και το κτίσιμο με πέτρα. Στην περιοχή της Δημητσάνας βρίσκεται «Ο Πλάτανος της Δημητσάνας» (1980), που έχει χαρακτηριστεί μνημείο της φύσης. Πρόκειται για γέρικο πλατάνι, μεγάλων διαστάσεων, που συνδέεται με σημαντικά ιστορικά γεγονότα της περιοχής. Σο φαράγγι του Λούσιου βρίσκονται τα μοναστήρια σημαντικής αισθητικής, αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας. Ομοίως οι παραδοσιακοί οικισμοί υψηλής αρχιτεκτονικής, λαογραφικής, ιστορικής και τουριστικής αξίας. Μεικτό δάσος και ελατοδάσος προσφέρονται λόγω αισθητικής και οικολογικής αξίας για τουρισμό και αναψυχή Αξίες Η περιοχή αποτελεί βιότοπο για πολλά προστατευόμενα είδη χλωρίδας, πανίδας και ορνιθοπανίδας και σε συνδυασμό με τα καλαίσθητα ανθρωπογενή στοιχεία (οικισμοί, κ.λπ.), δημιουργούν ένα σημαντικό τοπίο που συνδέει το φυσιολατρικό με το ιστορικό ενδιαφέρον Απειλές Απειλές υποβάθμισης προέρχονται από τις πυρκαγιές για το φυσικό περιβάλλον και από την ακαλαίσθητη δόμηση για τους παραδοσιακούς οικισμούς. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 116 από 119

15 Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Σύνδεση Με Άλλα Αξιόλογα Τοπία Οι οικισμοί της ορεινής Αρκαδίας, χαρακτηρισμένοι ή μη ως παραδοσιακοί, δημιουργούν ένα σύνολο με κοινά χαρακτηριστικά, τόσο ως προς το φυσικό τους περιβάλλον, όσο και ως προς τα αρχιτεκτονικά στοιχεία. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 117 από 119

16 32.ΖΩΝΗ ΤΟΠΙΟΥ 30- ΤΟΠΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ «ΟΡΟΣ ΤΑΥΓΕΤΟΣ» 32.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο Ταΰγετος είναι η υψηλότερη οροσειρά της Πελοποννήσου, με υψόμετρο 2.407μ. και είναι το φυσικό σύνορο μεταξύ της Λακωνίας και της Μεσσηνίας. Δύο μεγάλα φαράγγια χωρίζουν τον Ταΰγετο σε τρία τμήματα. Το φαράγγι της Λαγκάδας που τον χωρίζει στο βόρειο και κεντρικό τμήμα του και του Σαγγιά που χωρίζει το νότιο από το κεντρικό. Το κλίμα στον Ταΰγετο διαφέρει και διακρίνονται τρεις κλιματικές ζώνες, στις χαμηλές πλαγιές, στην ορεινή έως τα 1.800μ. και στην εξωδασική πάνω από τα 1.800μ. Στην ευρύτερη περιοχή του Ταϋγέτου, διακρίνονται τρεις διαφορετικές ζώνες βλάστησης, η Ευμεσογειακή, η Παραμεσογειακή και η Ορεινή-υποαλπική ζώνη. Οι καλλιέργειες περιορίζονται κυρίως στα πεδινά και ημιορεινά τμήματα και είναι εκτεταμένες στα βόρεια και δυτικά τμήματα, στα χαμηλότερα υψόμετρα κοντά σε μεγάλους οικισμούς. Η κύρια μορφή κτηνοτροφίας είναι η ποιμενική αιγοπροβατοτροφία, ενώ η εκτροφή βοοειδών είναι μικρή ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ Η ζώνη τοπίου, περιλαμβάνει τη ζώνη του ορεινού όγκου του Ταϋγέτου, με υψόμετρο μεγαλύτερο των 1000μ. Δάσος Κεφαλληνιακής Ελάτης 32.3 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Στον Ταΰγετο υπάρχει αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα και τμήματά του, έχουν χαρακτηριστεί ως ΕΖΔ (GR «Λαγκάδα Τρύπης», GR «Όρος Ταΰγετος») και ως ΖΕΠ (GR «Όρος Ταΰγετος Λαγκάδα Τρύπης»). Αμιγή και μεικτά δάση Μαύρης Πεύκης και Κεφαλληνιακής Ελάτης, απαντώνται στον Ταΰγετο, τα οποία επηρεάστηκαν σημαντικά από τις πυρκαγιές του Υπάρχουν εκτάσεις με Χαλέπιο Πεύκη και λοιπά είδη βλάστησης που δημιουργούν ένα μοναδικό φυσικό τοπίο. Στον Ταΰγετο, υπάρχει δίκτυο μονοπατιών που διασύνδεουν ενδιαφέρουσες και αξιόλογες διαδρομές φυσικού περιβάλλοντος, προσεγγίζουν ενδιαφέροντα μνημεία (μοναστήρια, κρήνες, κ.λπ.). Δάσος Μαύρη Πεύκης και φυσική μεταπυρική αναγέννηση 32.4.Αξίες Η μεγάλη ποικιλότητα οικοτοπών στο όρος Μαίναλο προσφέρει κατάλληλες οικολογικές συνθήκες για τη διαβίωση διάφορων ειδών φυτών και ζώων, συµπεριλαµβανοµένων 30 ειδών ενδηµικών φυτών της Ελλάδας και 7 ειδών ενδηµικών φυτών των Βαλκανίων. Επιπλέον η περιοχή φιλοξενεί µια σχετικά ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 118 από 119

17 πλούσια ορνιθοπανίδα και 33 σημαντικά είδη ερπετών, αμφιβίων και θηλαστικών. Αξιόλογο επίσης στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, είναι η καλή διατήρηση των παραδοσιακών φυτοφρακτών μεταξύ των μικρών αγρών των περιφερειακών οικισμών της ημιορεινής ζώνης. 32.5Απειλές Ο Ταΰγετος αποτελεί, αξιόλογο και υψηλής οικολογικής αξίας τοπίο, με αλλοιώσεις λόγω πυρκαγιών, όπου όμως βρίσκεται σε φάση φυσικής αναγέννησης Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση Για την διαμόρφωση της ενιαίας πρότασης διαχείρισης του ορεινού όγκου του Ταϋγέτου στα πλαίσια της ΕΠΜ που συντάχθηκε το 2007, έγινε ενοποίηση των ΕΠΜ Ταϋγέτου Λακωνίας και Μεσσηνίας. Το σύνολο της περιοχής μελέτης είναι καταχωρημένο ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο «Natura 2000», με κωδικούς GR «Όρος Ταΰγετος» και GR «Λαγκάδα - Τρύπης». Στο Σχέδιο Π.Δ. προτείνεται να χαρακτηριστεί, η περιοχή ως Εθνικό Πάρκο με την ονομασία «Εθνικό Πάρκο Ταϋγέτου». Εντός του Εθνικού Πάρκου, χαρακτηρίζονται ως Περιοχές Προστασίας της Φύσης: α) Κορυφές Ταϋγέτου(ΠΦ 1 ) β) Φαράγγι Ριντόμου Κοσκάρακα(ΠΦ 1 ) γ) Φαράγγι Βυρού(ΠΦ 1 ) δ) Καταφύγιο Άγριας Ζωής Ντουμπίτσια, Εξωχωρίου(ΠΦ 1 ) ε) Καταφύγιο Άγριας Ζωής Άγιος Ιωάννης, Άγ. Γεώργιος Φαράγγι Νέδωνα (ΠΦ 2 ) στ) Φαράγγι Σοχάς(ΠΦ 3 ) ζ) Μικτό δρυοδάσος Αναβρυτής(ΠΦ 4 ) Για την περιοχή με κωδικό «GR ΦΑΡΑΓΓΙ ΝΕΔΩΝΑ (ΠΕΤΑΛΟΥ ΧΑΝΙ)» Νομού Μεσσηνίας, η οποία είναι καταχωρημένη ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας στο Δίκτυο Natura 2000, εκπονήθηκε Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη το Ως Εθνικό Πάρκο προτείνεται να χαρακτηριστεί η περιοχή και να ενσωματωθεί στο προτεινόμενο Εθνικό Πάρκο Ταϋγέτου. Δεδομένου ότι η περιοχή GR Φαράγγι Νέδωνα (Πέταλου Χάνι), λαμβάνοντας υπόψη ότι συνορεύει ανατολικά με την περιοχή GR Ορεινός όγκος Ταΰγετος, που έχει προταθεί και αυτή να χαρακτηρισθεί ως «Εθνικό Πάρκο». Περιοχές Προστασίας της Φύσης, προτείνονται να χαρακτηριστούν επιμέρους περιοχές, με σκοπό τη διασφάλιση με θεσμικό τρόπο των ιδιαίτερων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος. Προτάθηκε ακόμη η οριοθέτηση ζωνών προστασίας Σύνδεση Με Άλλα Αξιόλογα Τοπία Ο ορεινός όγκος του Ταϋγέτου, συνδέεται άμεσα με τα όρη της νότιας Μάνης και τον Πάρνωνα. ΕΚΘΕΣΗ Β1 ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ Σελίδα 119 από 119

18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΠΙΟΥ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ 3 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΠΙΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 3.1 Περιοχές προτεραιότητας φυσικού πλούτου 3.2 Διαχείριση φυσικού και πολιτιστικού πλούτου 3.3 Χωρικές κατευθύνσεις για την προστασία του τοπίου και της υπαίθρου από την άναρχη οικιστική ανάπτυξη 4. ΑΝΑΛΥΣΗ /ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΠΙΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ 4.1. Μεθοδολογία ανάλυσης - Στόχος μελέτης τοπίου 4.2. Κριτήρια για τον καθορισμό τοπιακών γεωγραφικών ενοτήτων 4.3. Ανάλυση διαδικασίας αξιολόγησης ανά τοπιακή ενότητα 4.4 Αξιολόγηση (Β φάση) Αναλυτική Αποτύπωση και Περιγραφή Τοπιακής Ενότητας Ζώνη τοπίου διεθνούς, εθνικής η περιφερειακής αξίας Ζώνες ιδιαιτέρως υποβαθμισμένων τοπίων Εξειδίκευση ειδικών κατευθύνσεων για την ενσωμάτωση του τοπίου στις λοιπές πολιτικές του ΠΠΧΣΑΑ 5. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΠΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Καθορισμός Ενοτήτων Τοπίου στην Περιφέρεια Πελοποννήσου 1. ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ, ΠΕΔΙΑΔΑ / ΕΚΒΟΛΕΣ ΠΑΜΙΣΟΥ 2. ΜΕΘΩΝΗ, ΚΟΡΩΝΗ, ΠΥΛΟΣ, ΑΚΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΝΗΣΙΩΝ 3. ΠΕΔΙΑΔΑ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ - ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΩΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ, ΑΚΤΕΣ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ 4. ΚΟΙΛΑΔΑ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΔΑ (Ν. ΤΜΗΜΑ) 5. ΑΝΩ ΠΕΔΙΑΔΑ ΠΑΜΙΣΟΥ 6. ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΜΑΝΗ 7. ΛΑΚΩΝΙΚΗ ΜΑΝΗ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΤΑΙΝΑΡΟ 8. ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ, ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΜΑΛΕΑΣ 9. ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΠΕΔΙΑΔΑ, ΕΚΒΟΛΕΣ ΕΥΡΩΤΑ, ΛΑΚΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ 10. ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΔΙΑΔΑ ΕΥΡΩΤΑ ΤΑΥΓΕΤΟΣ 11. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΔΙΑΔΑ ΕΥΡΩΤΑ, ΠΑΡΝΩΝΑΣ 12. ΑΝΩ ΚΟΙΛΑΔΑ ΕΥΡΩΤΑ 13. ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ 14. ΝΟΤΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ 15. ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ 16. ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΡΙΠΟΛΗΣ 17. ΟΡΕΙΝΗ ΑΡΚΑΔΙΑ, ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΛΑΔΩΝΑ, ΛΑΔΩΝΑΣ, ΑΛΦΕΙΟΣ 18. ΚΟΛΠΟΣ ΥΔΡΑΣ, ΟΡΜΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ 19. ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ, ΟΡΜΟΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 20. ΚΟΛΠΟΣ ΤΟΛΟ 21. ΑΡΓΟΣ, ΝΑΥΠΛΙΟ, ΜΥΚΗΝΕΣ, ΠΕΔΙΑΔΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ, ΑΡΓΟΛΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ 22. ΔΥΤΙΚΗ ΑΡΓΟΛΙΔΑ 23. ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΟΛΥΓΕΙΑΣ - ΟΡΜΟΣ ΚΕΧΡΙΩΝ 24. ΔΙΩΡΥΓΑ ΚΑΙ ΠΕΔΙΑΔΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ 25. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ (ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ) ΝΕΜΕΑΣ - ΤΕΓΕΑΣ 26. ΛΙΜΝΕΣ ΦΕΝΕΟΥ ΣΤΥΜΦΑΛΙΑΣ, ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΦΕΝΕΟΥ 27. ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ 28. ΠΑΡΝΩΝΑΣ 29. ΜΑΙΝΑΛΟ 30. ΤΑΫΓΕΤΟΣ ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 1 από 150

19 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το «τοπίο» αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της Ευρωπαïκής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και μέρος της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Η βέλτιστη διαχείρισή του συμβάλει στην εναρμόνιση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων με τις περιβαλλοντικές διεργασίες. Με την ενσωμάτωση του τοπίου στο σχεδιασμό, εξασφαλίζεται με συντονισμένο τρόπο η διαφύλαξη φυσικών και πολιτισμικών πόρων. 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ Η μεθοδολογία οργάνωσης και καθορισμού της περιφερειακής πολιτικής για το τοπίο στηρίζεται στην επεξεργασία υφιστάμενων στοιχείων από έρευνα πεδίου, καθώς και τη δημοσιοποίηση και ενσωμάτωση πορισμάτων που προκύπτουν από τη διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς. Για το σκοπό αυτό και βάσει των προδιαγραφών, η αναλυτική φάση της παρούσας προσέγγισης στηρίχθηκε κατ αρχήν στην συλλογή στοιχείων και την επεξεργασία των χαρακτηριστικών των παρακάτω περιοχών ιδιαίτερης σημασίας αναφορικά με το τοπίο: 1. Περιοχές NATURA 2000 με ιδιαίτερη σήμανση των περιοχών στις οποίες έχουν εγκριθεί Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες 2. Δάση με ιδιαίτερη σήμανση των Αισθητικών Δασών 3. Μνημεία και ιστορικοί τόποι (φυσικά, γεώτοποι, πολιτισμικά, θρησκευτικά κτλ) 4. Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ) 5. Αρχαιολογικοί χώροι 6. Παραδοσιακοί οικισμοί 7. Γεωργικές γαίες υψηλής παραγωγικότητας και λοιπή αγροτική γη 8. Διαδρομές φυσικού ή και πολιτισμικού ενδιαφέροντος 9. Τοπόσημα τουριστικού ενδιαφέροντος Διεθνούς, Εθνικής και Περιφερειακής εμβέλειας 10. Παράκτιες περιοχές ή άλλες περιοχές υψηλής επισκεψιμότητας, με ισχυρή οικιστική ή άλλη ανάπτυξη, και με μεγάλης κλίμακας ανατροπή του φυσικού τοπίου 11. Εκτεταμένες περιοχές επιφανειακής εξόρυξης1 12. Ανάγλυφο εδάφους - κορυφογραμμές - υδάτινες ζώνες. 13. Στοιχεία κάλυψης εδάφους από το πρόγραμμα CORINE. 14. Στοιχεία του προγράμματος Greekscapes του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. 15. Στοιχεία της βάσης δεδομένων του προγράμματος Φιλότης του ΕΜΠ. 16. Μελέτες υπό εκπόνηση κατ εφαρμογή του Νόμου της Βιοποικιλότητας (Μελέτη Πετρολέκκα) 1 μη εκτατικές δραστηριότητες δηλαδή σημειακές όπως ΧΑΔΑ, μικρά λατομεία δεν λαμβάνονται υπόψη, αντιμετωπίζονται με μελέτες χαμηλότερης κλίμακας. ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 2 από 150

20 3 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΠΙΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Στην ενότητα αυτή αποδελτιώνονται κείμενα υπερκείμενου σχεδιασμού υπό το πρίσμα των αναγκών της περιφερειακής μελέτης του Τοπίου. Άρθρο 10 Διατήρηση, προστασία και ανάδειξη του εθνικού φυσικού και πολιτιστικού πλούτου, διατήρηση και ανάδειξη της ποικιλομορφίας της υπαίθρου, καθώς και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων Για τη διατήρηση, την προστασία και ανάδειξη των περιοχών της εθνικής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, τη διατήρηση και ανάδειξη της ποικιλομορφίας της υπαίθρου, καθώς και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, προβλέπονται κατάλληλες πολιτικές και μέτρα ως ακολούθως: 3.1 Περιοχές προτεραιότητας φυσικού πλούτου Σε εφαρμογή των διεθνών και κοινοτικών δεσμεύσεων της χώρας και της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής, οι περιοχές προτεραιότητας για την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, που ενδεικτικά απεικονίζονται στο χάρτη 10, προσδιορίζονται ως ακολούθως: - Οι 27 περιοχές με Φορέα Διαχείρισης (Φ.Δ.), που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί. Για τις περιοχές αυτές έχει ήδη ολοκληρωθεί το νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των Φ.Δ. τους και βρίσκονται σε εξέλιξη οι ρυθμίσεις για την οριοθέτηση και διαχείριση τους. Στα όρια των περιοχών αυτών περιλαμβάνονται: περίπου 60 από τις σχεδόν 300 περιοχές που περιλαμβάνονται στον Εθνικό Κατάλογο (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας-ΤΚΣ) ή είναι Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας και οι οποίες έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, όλοι (10) οι Υγρότοποι Ραμσάρ, όλα τα Εθνικά Πάρκα (7 χερσαία και 2 θαλάσσια), 1 περιοχή οικοανάπτυξης, οι 10 από τους 11 Εθνικούς Δρυμούς (πλην του Σουνίου), 2 Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης, 3 από τις 9 Ειδικώς Προστατευόμενες Περιοχές για τη Βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βαρκελώνης, 9 από τις 16 Περιοχές Βιογενετικού Αποθέματος της UNESCO, οι 2 Περιοχές που έχουν κηρυχθεί ως Αποθέματα Βιόσφαιρας και μία (1) Περιοχή με Ευρωδίπλωμα. - Οι περιοχές προστασίας της φύσης και του τοπίου. - Οι περίπου 80 περιοχές, για τις οποίες έχουν εκπονηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες ή σχέδια κήρυξης τους ως προστατευόμενων περιοχών. Στα όρια των περιοχών αυτών περιλαμβάνονται περισσότερες από 150 περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, περιοχές κηρυγμένες ως Αισθητικά Δάση, Μνημεία της Φύσης, Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και Βιογενετικά Αποθέματα. - Οι υπόλοιπες περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 (ΤΚΣ και ΖΕΠ). ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 3 από 150

21 3.2 Διαχείριση φυσικού και πολιτιστικού πλούτου Για την αποτελεσματική και ολοκληρωμένη διαχείριση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς δίδονται οι ακόλουθες κατευθύνσεις: - Ολοκλήρωση και εφαρμογή της οριοθέτησης και των διαχειριστικών σχεδίων για τις 27 φυσικές περιοχές με Φορέα Διαχείρισης. Εξασφάλιση της καλής λειτουργίας των Κέντρων Ενημέρωσης για το περιβάλλον, που υπάρχουν ήδη σε αυτές. Σε περίπτωση γειτνίασης των εν λόγω περιοχών με κάποιες από τις ως άνω περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς ευνοείται η δημιουργία από τους συναρμόδιους φορείς συνδυασμένων λειτουργικών τοπικών ενοτήτων για την αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων, με κατάλληλη οργάνωση των φυσικών και πολιτιστικών χώρων, με συμπληρωματικές διαδρομές και επισκέψεις, καθώς και με συντονισμένες ενέργειες ανάδειξης και πληροφόρησης. - Ολοκλήρωση μέχρι το 2013 των διαδικασιών μελέτης και κήρυξης των περίπου 80 φυσικών περιοχών. Διαχείριση αυτών, καθώς και των υπολοίπων ήδη κηρυγμένων περιοχών, με κατάλληλους κατά περίπτωση τρόπους και με δημιουργία αντίστοιχων Κέντρων Ενημέρωσης για το περιβάλλον. Αν υπάρχει γειτνίαση των εν λόγω περιοχών με κάποιες από τις ως άνω περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς, ευνοείται επίσης η δημιουργία από τους συναρμόδιους φορείς συνδυασμένων ενοτήτων αξιοποίησης. - Εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις υπόλοιπες φυσικές περιοχές, που έχουν ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για την εξασφάλιση διαδρόμων φυσικής συνέχειας μεταξύ όμορων περιοχών προστασίας. - Προστασία και αναβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. - Ενσωμάτωση σε όλα τα διαχειριστικά σχέδια των προστατευόμενων περιοχών ειδικών μέτρων για την αντιμετώπιση τυχόν επιπτώσεων στα οικοσυστήματα και τα είδη της αντίστοιχης περιοχής από τις κλιματικές αλλαγές, με ιδιαίτερη αναφορά κατά περίπτωση στις θερμοκρασιακές αλλαγές, στη μείωση των υδάτινων πόρων και στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. - Ανάδειξη και προστασία των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αξιοποίηση τους ως πόλων έλξης επισκεπτών με την κατάλληλη υποδομή πρόσβασης, τη λειτουργική σύνδεση τους με τον περιβάλλοντα χώρο τους και τη σύνδεση των μνημείων μεταξύ τους ανά χωρική ενότητα. Παράλληλα, προστασία των εναλίων αρχαιοτήτων από φυσικούς και ανθρωπογενείς κινδύνους. - Προώθηση της δημιουργίας ενιαίων δικτύων φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, οργάνωση χώρων και διαδρομών και εν γένει ανάδειξη και αξιοποίηση τους με συνεργασία των αρμόδιων αρχών. - Διεύρυνση της προστασίας των αρχαιολογικών χώρων, με την ένταξη σε αυτούς της διαφύλαξης των τοπίων. Παράλληλα, καθιέρωση τυπολογίας τοπίων, απογραφή τους βάσει αυτής και αναγνώριση των τοπίων που χρήζουν παρεμβάσεων διαφύλαξης και προστασίας. - Διατύπωση όρων και προϋποθέσεων για την προστασία των, μικρής κλίμακας, τοπίων που αφθονούν στον αγροτικό και τον αστικό χώρο, σε συνδυασμό με την επιδίωξη ήπιας και ποιοτικής τουριστικής ανάπτυξης. ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 4 από 150

22 3.3 Χωρικές κατευθύνσεις για την προστασία του τοπίου και της υπαίθρου από την άναρχη οικιστική ανάπτυξη Την κυριότερη απειλή κατά της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί η κατανάλωση χώρου από την άναρχη οικιστική ανάπτυξη. Για το δραστικό περιορισμό της, δίδονται οι ακόλουθες κατευθύνσεις: - Προώθηση της αρχής της "συμπαγούς πόλης" σε όλα τα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού. Οι όποιες προτάσεις επεκτάσεων θα πρέπει να αιτιολογούνται τεκμηριωμένα επί τη βάσει αντικειμενικών αναγκών (δημογραφικών, οικιστικών και παραγωγικών). - Λήψη μέτρων για τις υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές, στο πλαίσιο Ρυθμιστικών- Πολεοδομικών Σχεδίων. ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 5 από 150

23 4. ΑΝΑΛΥΣΗ / ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΠΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ 4.1. Μεθοδολογία ανάλυσης - Στόχος μελέτης τοπίου Σύμφωνα με το Ν. 3827/2010, Τοπίο ορίζεται μια περιοχή, όπως γίνεται αντιληπτή από ανθρώπους, του οποίου ο χαρακτήρας είναι το αποτέλεσμα της δράσης και αλληλεπίδρασης των φυσικών και ανθρώπινων παραγόντων. Στόχος μελέτης τοπίου σύμφωνα με τις προδιαγραφές Η αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, αποτελεί το πρώτο βήμα εισαγωγής της νέας αυτής θεώρησης, επιδιώκοντας την αναγνώριση στο χώρο κάθε Περιφέρειας τοπίων ιδιαίτερης σημασίας, στα οποία θα επιδιωχθεί κατά προτεραιότητα η εφαρμογή συντονισμένων δράσεων ανάδειξης και διαχείρισης. Η αξιολόγηση θα πρέπει να λάβει υπόψη τις ήδη προστατευόμενες περιοχές, τα στοιχεία της επιτόπιας έρευνας, στοιχεία μελετών όπως του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 128/ τ.α / ) και βεβαίως τις κατευθύνσεις για το «Φυσικό και Πολιτιστικό Περιβάλλον Διαχείριση Φυσικού Αποθέματος» του ήδη ισχύοντος ΠΠΧΣΑΑ της οικείας Περιφέρειας. Στην παρούσα συγκυρία το τοπίο, σαν πόρος περιβαλλοντικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού χαρακτήρα, αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας. Σαν τέτοιο λοιπόν πρέπει να προσεγγιστεί και για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμο να ενσωματωθούν στις στρατηγικές προτάσεις του Περιφερειακού Πλαισίου εκτός των άλλων και μια σειρά εκτιμήσεων και προτάσεων για το τοπίο. Οι προτάσεις αυτές θα πρέπει να ενσωματώνονται οριζόντια, σε κάθε πρόταση χωρικής αναπτυξιακής πολιτικής του ΠΠΧΣΑΑ και επιπλέον σε ξεχωριστό κεφάλαιο ώστε να καταλήγουν στα εξής συμπεράσματα: 1. Αναγνώριση ζωνών τοπίου. Μόνο για τα τοπία ιδιαίτερης αξίας ή ιδιαιτέρως υποβαθμισμένα όπως προκύπτουν από την αξιολόγηση (βλέπε ενότητα 3). 2. Στόχους ποιότητας τοπίων για κάθε ζώνη τοπίου που ορίζεται σε αυτό το ΠΠΧΣΑΑ, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι κάθε αναπτυξιακό έργο είναι συμβατό με την επίτευξη των στόχων αυτών.. 3. Γενικές πολιτικές και κατευθύνσεις συγκεκριμένα για την προστασία, ανάδειξη και αειφορική διαχείριση του τοπίου στο σύνολο της Περιφέρειας καθώς και τις βασικές προτεραιότητες. 4. Προτάσεις για την ελαχιστοποίηση των πιέσεων που αλλοιώνουν το τοπίο και υπόδειξη προτάσεων για πολιτικές και μέτρα διαχείρισης που θα πρέπει να εξειδικευθούν στο χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και τις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες Κριτήρια για τον καθορισμό τοπιακών γεωγραφικών ενοτήτων Με βάση τα παραπάνω και κατόπιν μακροσκοπικής ανάλυσης των χαρακτηριστικών κάθε ενότητας καθορίστηκαν οι παρακάτω Τοπιακές γεωγραφικές ενότητες, που αποτυπώνονται στο ΧΑΡΤΗ Τ.1 κλίμακας 1: εκτός κειμένου: ΤΕ-1 ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ, ΠΕΔΙΑΔΑ / ΕΚΒΟΛΕΣ ΠΑΜΙΣΟΥ ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 6 από 150

24 ΤΕ-2 ΤΕ-3 ΤΕ-4 ΤΕ-5 ΤΕ-6 ΤΕ-7 ΤΕ-8 ΤΕ-9 ΤΕ-10 ΤΕ-11 ΤΕ-12 ΤΕ- 13 ΤΕ-14 ΤΕ-15 ΤΕ-16 ΤΕ-17 ΤΕ-18 ΤΕ-19 ΤΕ-20 ΤΕ-21 ΤΕ-22 ΤΕ-23 ΤΕ-24 ΤΕ-25 ΤΕ-26 ΤΕ-27 ΤΕ-28 ΤΕ-29 ΤΕ-30 ΜΕΘΩΝΗ, ΚΟΡΩΝΗ, ΠΥΛΟΣ, ΑΚΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΝΗΣΙΩΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ - ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΩΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ, ΑΚΤΕΣ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΚΟΙΛΑΔΑ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΔΑ (ΤΜΗΜΑ) ΑΝΩ ΠΕΔΙΑΔΑ ΠΑΜΙΣΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΜΑΝΗ ΛΑΚΩΝΙΚΗ ΜΑΝΗ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΤΑΙΝΑΡΟ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ, ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΜΑΛΕΑΣ ΛΑΚΩΝΙΚΗ ΠΕΔΙΑΔΑ, ΕΚΒΟΛΕΣ ΕΥΡΩΤΑ, ΛΑΚΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΔΙΑΔΑ ΕΥΡΩΤΑ, ΤΑΥΓΕΤΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΔΙΑΔΑ ΕΥΡΩΤΑ, ΠΑΡΝΩΝΑΣ ΑΝΩ ΚΟΙΛΑΔΑ ΕΥΡΩΤΑ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ ΝΟΤΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ & ΖΑΡΑΚΑΣ ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΟΡΕΙΝΗ ΑΡΚΑΔΙΑ, ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΛΑΔΩΝΑ, ΛΑΔΩΝΑΣ, ΑΛΦΕΙΟΣ ΚΟΛΠΟΣ ΥΔΡΑΣ, ΟΡΜΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ, ΟΡΜΟΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΚΟΛΠΟΣ ΤΟΛΟ ΑΡΓΟΣ, ΝΑΥΠΛΙΟ, ΜΥΚΗΝΕΣ, ΠΕΔΙΑΔΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ, ΑΡΓΟΛΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ ΔΥΤΙΚΗ ΑΡΓΟΛΙΔΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΟΛΥΓΕΙΑΣ - ΟΡΜΟΣ ΚΕΧΡΙΩΝ ΔΙΩΡΥΓΑ ΚΑΙ ΠΕΔΙΑΔΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ (ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ) ΝΕΜΕΑΣ - ΤΕΓΕΑΣ ΛΙΜΝΕΣ ΦΕΝΕΟΥ ΣΤΥΜΦΑΛΙΑΣ, ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΦΕΝΕΟΥ ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΠΑΡΝΩΝΑΣ ΜΑΙΝΑΛΟ ΤΑΫΓΕΤΟΣ ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 7 από 150

25 4.3. Ανάλυση διαδικασίας αξιολόγησης ανά τοπιακή ενότητα Η αξιολόγηση παρατίθεται υπό μορφή πίνακα και παρουσιάζει τα κριτήρια και το σκεπτικό καθορισμού ενοτήτων τοπίου, με βάση τις αντίστοιχες ειδικές προδιαγραφές. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ (κριτήρια) 13 Περιγραφή Στοιχεία του τοπίου αποτελούν τα επιμέρους συστατικά που κατ επανάληψη απαρτίζουν και χαρακτηρίζουν το τοπίο, όπως οι αγροτικές καλλιέργειες, οι πεζούλες, οι φυτοφράκτες, τα ρυάκια κ.α. 14 Κάλυψη Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του τοπίου (τοπόσημα) αποτελούν εκείνα τα εξέχοντα ή ιδιαιτέρως διακριτά στοιχεία του τοπίου όπως π.χ. ιδιαίτεροι γεωλογικοί σχηματισμοί, ποτάμια, κάστρα κλπ. Χαρακτήρας του τοπίου συνίσταται στο σύνολο των εξέχοντων, αναγνωρίσιμων και επαναλαμβανό-μενων στοιχείων σε ένα τοπίο, που το διαφοροποιούν ώστε να γίνει διακριτά αντιληπτό από άλλα, χωρίς όμως να το αξιολογούν ως καλύτερο ή χειρότερο. 15 Αξίες - αιτιολόγηση για τον προσδιορισμό του τοπίου ως αξιόλογο (αποτελέσματα των κριτηρίων αξιολόγησης) Αξία του τοπίου είναι η σημαντικότητα ενός τοπίου που προκύπτει από τη γενικότερη συναίνεση τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Η αξία καθορίζεται μέσα από την ενιαία αξιολόγηση: α) του αισθητικού και φυσικού κάλλους, β) της αντιπροσωπευτικό-τητας, γ) της αναγνωρισιμότητας, δ) του αναλλοίωτου χαρακτήρα, ε) της παρουσίας προστατευόμενων στοιχείων και τοπόσημων, στ) της μοναδικότητας (σπανιότητας) και ζ) της λειτουργίας ως φυσικού πόρου, του τοπίου. 1. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπίου που χρίζουν διατήρησης και ιδιαίτερης διαχείρισης (φυσιολογία, μορφολογία, βλάστηση, υδρογεωλογία, πολιτιστική κληρονομιά, αρχιτεκτονική μορφολογία, χαρακτηριστικά αγροτικής γης, καλλιέργειες ) 2. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα (τοπόσημα) και στοιχεία του τοπίου που χρίζουν προστασίας και ανάδειξης, όπως φυσικά και πολιτιστικά μνημεία, αξιοθέατα κλπ. 4. ελκυστικότητα επισκεψιμότητα τοπίου ως στοιχείο διεθνούς εθνικής περιφερειακής αξίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Οριοθέτηση, όρος κορυφογραμμή 2. Φυσικό Περιβάλλον, Ανάγλυφο, φυτική κάλυψη, υδρογραφικό δίκτυο, Ανθρωπογενές Περιβάλλον, οικισμοί, υποδομές χαρακτηριστικά κατοίκησης και δραστηριότητας 1. Φυσικό περιβάλλον - (NATURA κλπ.) 2. Πολιτιστικά Πολιτισμικά στοιχεία (UNESCO κλπ.) 16 Απειλές Ποιότητα του τοπίου καθορίζεται με 5. Καταγραφή και περιγραφή Καταρχήν αξιολόγηση πιέσεων και ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 8 από 150

26 17 Πολιτικές και διαχειριστικά μέτρα 18 Προτεινόμενες δράσεις προγράμματα 19 Κατευθύνσεις για ΓΠΣ 20 Κατευθύνσεις για ΜΠΕ βάση το βαθμό αλλοίωσης ενός τοπίου από οπτικής, λειτουργικής και οικολογικής άποψης. Η ποιότητα ενός τοπίου είναι διαφορετική από την αξία του. Για παράδειγμα ένα τοπίο υψηλής αξίας, ένας παραδοσιακός οικισμός πχ. μπορεί να είναι χαμηλής ποιότητας λόγω της κατάστασής του, δηλαδή εγκαταλελειμμένα σπίτια, γκρεμισμένα κτήρια, αλλοιωμένη μορφή. πιέσεων που τυχόν ασκούνται στο τοπίο. 6. Προτάσεις για αποφυγή / ελαχιστοποίηση των πιέσεων αλλοίωσης που δέχεται. 7. Κατευθύνσεις για τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού σχετικά με τις πιέσεις που θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν, την δυνατότητα και το είδος αναπτυξιακών διαστάσεων που θα μπορούσαν να ενταχθούν αρμονικά στην ζώνη τοπίου χωρίς να αλλοιωθεί. 8. Προτάσεις σχετικά με την ανάδειξη του τοπίου. κινδύνων. Άναρχη δόμηση Αυθαίρετες επεκτάσεις, παράνομη εξόρυξη, ανάρμοστες τεχνικές για οδικά έργα, κεραίες, πληθώρα ΑΠΕ, εγκατάλειψη χώρου, παύση δραστηριοτήτων διαχειριστικού χαρακτήρα, πηγές ρύπανσης, βιομηχανικές ζώνες με υψηλή ατμοσφαιρική και οπτική ρύπανση, υπερεντατικές καλλιέργειες, παρθένο περιβάλλον, συγκρούσεις ασύμβατων χρήσεων γης. ΝATURA - ΕΙΔΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (Αρχαιολογικών, Παραδοσιακών) - Έλεγχος δόμησης, διαδρομές και θέσεις θέασης, ενημέρωση, αποκατάσταση, διαχειριστικά σχέδια, εξωαστικός χώρος, ιεράρχηση αναγκών αποκατάστασης. - Μέτρα περιορισμού (δόμησης, εκτός σχεδίου εξάπλωσης οικισμών, αξιολόγησης νέων εξορύξεων κλπ.) - Μέτρα διατήρησης ανάδειξης, αποκατάστασης. Σχεδιασμός αποκατάσταση, σκοπιμότητα, μέτρα διατήρησης ανάδειξης έλεγχος διάβρωσης κλπ. ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 9 από 150

27 4.4 Αξιολόγηση (Β φάση) Αναλυτική Αποτύπωση και Περιγραφή Τοπιακής Ενότητας Η αξία του τοπίου και η σημαντικότητά του προκύπτει από τη γενικότερη συναίνεση τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Η αξία καθορίζεται μέσα από την ενιαία αξιολόγηση των εξής στοιχείων: α) του αισθητικού και φυσικού κάλλους, β) της αντιπροσωπευτικότητας, γ) της αναγνωρισιμότητας και της αναφοράς, δ) της ποιότητας και του αναλλοίωτου χαρακτήρα, ε) της παρουσίας προστατευόμενων στοιχείων και τοπόσημων, στ) της μοναδικότητας (σπανιότητας) και ζ) της λειτουργίας του τοπίου ως φυσικού πόρου. Η αξιολόγηση των ζωνών τοπίων ιδιαίτερης αξίας συνοδεύεται με αναλυτική περιγραφή των ακόλουθων στοιχείων: 1. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τοπίου που χρίζουν διατήρησης και ιδιαίτερης διαχείρισης (φυσιολογία, μορφολογία, βλάστηση, υδρογεωλογία, πολιτιστική κληρονομιά, αρχιτεκτονική μορφολογία, χαρακτηριστικά αγροτικής γης, καλλιέργειες ) 2. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα (τοπόσημα) και στοιχεία του τοπίου που χρίζουν προστασίας και ανάδειξης, όπως φυσικά και πολιτιστικά μνημεία, αξιοθέατα κλπ. 3. Διαδρομές φυσικού, πολιτισμικού ενδιαφέροντος προτεινόμενες για προστασία και ανάδειξη σε συνάρτηση με τη συγκεκριμένη ζώνη. 4. Ελκυστικότητα επισκεψιμότητα τοπίου ως διεθνούς εθνικής περιφερειακής αξίας 5. Καταγραφή και περιγραφή πιέσεων στο τοπίο. 6. Προτάσεις για αποφυγή / ελαχιστοποίηση των συγκρούσεων ασύμβατων χρήσεων - πιέσεων. 7. Κατευθύνσεις για τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού σχετικά με τις πιέσεις που θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν, την δυνατότητα και το είδος αναπτυξιακών διαστάσεων που θα μπορούσαν να ενταχθούν αρμονικά στην ζώνη τοπίου χωρίς να αλλοιωθεί. 8. Προτάσεις σχετικά με την ανάδειξη του τοπίου. Αναλυτική Αποτύπωση και Περιγραφή Τοπιακής Ενότητας Περιγραφή Περιγραφή Ενδεικτική οριοθέτηση Τύποι τοπίων που απαρτίζουν την ζώνη Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Αξίες αιτιολόγηση για τον προσδιορισμό του ως αξιόλογο Αιτιολογημένη αναφορά και περιγραφή της ειδικής αξίας (αποτελέσματα των κριτηρίων αξιολόγησης) Απειλές Περιγραφή πιθανών πιέσεων ή συγκρούσεων χρήσεων γης Πολιτικές και Διαχειριστικά μέτρα για την ανάδειξη, προστασία και αειφορική διαχείριση ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 10 από 150

28 Διαδρομές και μονοπάτια, σημαντικά σημεία αξιόλογης θέας Σύνδεση με άλλα αξιόλογα τοπία Κατευθύνσεις για Ρυθμιστικά, ΓΠΣ και λοιπά σχέδια Χρήσεων γης. Κατευθύνσεις για ΕΠΜ, ΜΠΕ Άλλες οδηγίες -περιορισμοί Με στόχο την Ανάδειξη και Προστασία Ζώνη τοπίου διεθνούς, εθνικής η περιφερειακής αξίας Είναι σκόπιμο να ληφθούν υπόψη κατευθύνσεις πολιτικών και προτεραιοτήτων για κάθε Ζώνη Τοπίου Διεθνούς, Εθνικής ή Περιφερειακής Αξίας. Οι κατευθύνσεις θα πρέπει να προτείνουν πολιτικές και προτεραιότητες που να καθοδηγήσουν τον υποκείμενο σχεδιασμό (Ρυθμιστικά σχέδια του ν. 2508/97, ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΖΟΕ, λοιπά σχέδια χρήσης γης, Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες κλπ) και τις μελέτες περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων, ώστε να εξασφαλιστεί η ανάδειξη και προστασία εκείνων των στοιχείων που έχουν σημασία για τη διαφύλαξη του χαρακτήρα και των αξιών των τοπίων Ζώνες ιδιαιτέρως υποβαθμισμένων τοπίων Παράλληλα, να δοθούν κατευθύνσεις για τη διαχείριση ιδιαιτέρως υποβαθμισμένων τοπίων, τα οποία χρήζουν μέτρων αποκατάστασης. Το ΠΠΧΣΑΑ, για κάθε περίπτωση ιδιαιτέρως υποβαθμισμένου τοπίου, θα πρέπει να περιλαμβάνει περιγραφή των αιτιών που προκάλεσαν την αλλοίωσή του και προτάσεις για δράσεις που θα πρέπει να εξειδικευθούν σε μέτρα, στον υποκείμενο σχεδιασμό (Ρυθμιστικά σχέδια του ν. 2508/97, ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΖΟΕ, λοιπά σχέδια χρήσης γης, Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες κλπ), ώστε να καταστεί δυνατή η αποκατάστασή τους Εξειδίκευση ειδικών κατευθύνσεων για την ενσωμάτωση του τοπίου στις λοιπές πολιτικές του ΠΠΧΣΑΑ Η αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης του Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Πελοποννήσου και η παρούσα Μελέτη Τοπίου εκπονείται σε διαρκή σχέση με τη χάραξη χωροταξικής πολιτικής. Συμβάλλει δε στην ανάδειξη των σημείων που θα πρέπει να εστιάσει η μελέτη περιφερειακού πλαισίου, προκειμένου να χαράξει την κατάλληλη αναπτυξιακή στρατηγική αναδεικνύοντας τα ισχυρά της σημεία και εστιάζοντας στην βελτίωση των αδυναμιών της. Στα πλαίσια της πρώτης φάσης της παρούσας μελέτης, αναλύθηκε η υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος στην περιφέρεια, οι διαφοροποιήσεις ως προς την κατάσταση που ελήφθη υπόψη στην σύνταξη του προηγούμενου ΠΕΣΧΑΑ (νεώτερες μελέτες, φυσικά και άλλα φαινόμενα, νέα έργα, σχεδιασμός, κλπ), η υλοποίηση σχετικών προβλέψεων του, οι προβλέψεις των Ειδικών Χωροταξικών, η διαφοροποίηση του θεσμικού πλαισίου (γενικού και ειδικού που αφορά την περιοχή μελέτης). Με την καταγραφή των Τοπιακών Ενοτήτων συνοψίζονται τα βασικά σημεία της σχετικής ανάλυσης. Οι Ενότητες αυτές, αποτελούν πρότυπο διασύνδεσης τοπίων ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 11 από 150

29 αξίας και ανάδειξης περιοχών και διαδρομών πολιτιστικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 12 από 150

30 5. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΠΙΑΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Καθορισμός Ενοτήτων Τοπίου στην Περιφέρεια Πελοποννήσου Το παρόν Κεφάλαιο αφορά την αναγνώριση τοπίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου στα πλαίσια της επικαιροποίησης του ΠΠΣΧΑΑ και σε συνέχεια της ενσωμάτωσης της Συνθήκης για το Τοπίο στην Εθνική νομοθεσία. Προφανώς με την παρούσα μελέτη δεν εξαντλούνται τα θέματα τοπίου για την περιοχή, γίνεται όμως προσπάθεια να αποτυπωθούν βασικά θέματα και ενότητες. Η βασική μεθοδολογία αναπτύσσεται ανωτέρω. Ακολουθήθηκε με την εξής σειρά περιλαμβάνοντας τα παρακάτω στοιχεία: Διαχωρισμός ενοτήτων τοπίου (συνολικά 30) με βάση τον υδροκρίτη κύριων υδρολογικών λεκανών (1 ης Τάξεως), που περικλείουν τοπία που αλληλεπιδρούν και βρίσκονται σε σχετικά ομοιογενείς συνθήκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ανωτέρω περιοχές κρίθηκε απαραίτητο να διασπασθούν σε επιμέρους ενότητες. Στην παρουσίαση των Τοπιακών Ενοτήτων (ΤΕ) σε ορισμένες περιπτώσεις κρίθηκε αναγκαία η κοινή παρουσίαση πάνω από μιας ενοτήτων. Σε κάθε ενότητα έγινε αναγνώριση των βασικών μορφοτύπων τοπίων, με κύριο διαχωρισμό σε αγροτικό τοπίο, φυσικό τοπίο, ακτές, οικισμοί, βιομηχανικό τοπίο. Όπου κρίθηκε απαραίτητο οι προαναφερόμενες κατηγορίες υποδιαιρέθηκαν σε υποκατηγορίες, Με τη βασική αυτή αναγνώριση έγινε προσπάθεια να προσεγγιστούν τα τοπία στο σύνολο της περιοχής μελέτης. Στοιχεία που περιελήφθησαν στην αναγνώριση - Χαρακτηριστικά «σημειακά» στοιχεία, όπως μνημεία, αρχαιολογικοί τόποι, γεωτοπία, κ.λπ. - Χαρακτηριστικά δραστηριοτήτων των περιοχών (π.χ. δρόμοι κρασιού και ελιάς, διαδρομές, κλπ) - Κίνδυνοι και απειλές υποβάθμισης. Άλλα στοιχεία αντλήθηκαν από την ιστορικότητα και τη φέρουσα συλλογική μνήμη περιοχών κλπ δεδομένα, τα οποία διαμορφώνουν την αντιληπτική εικόνα ενός τόπου Όπου ήταν εφικτό, έγινε αξιολόγηση τοπίων με την διάσταση που τίθεται στην οδηγία 2002/49 ΕΚ για τις «ήσυχες περιοχές» Ειδική αναφορά γίνεται σε τόπους «υψηλής οικολογικής αξίας», σημαντικά μνημεία, αρχαιολογικούς & ιστορικούς χώρους, κλπ. που συμπληρώνουν ή/και καθορίζουν τις αξίες ενός τοπίου Γίνεται μια πρώτη αξιολόγηση των τοπίων και παρατίθενται οι προτάσεις της τοπικής κοινωνίας και αυτοδιοίκησης. ΕΚΘΕΣΗ Α ΦΑΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΠΙΟΥ σελ. 13 από 150

31 ΔΝΟΤΗΤΑ ΤΔ 1 ΜΔΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ, ΠΔΓΙΑΓΑ / ΔΚΒΟΛΔΣ ΠΑΜΙΣΟΥ Ζ εκυηδηα 1, πενζθαιαάκεζ ημ Μεζζδκζαηυ ηυθπμ, απμηεθεί ημ ηάης ηιήια ηδξ ημζθάδαξ ημο Παιζζμφ πμηαιμφ ηαζ μνζμεεηείηαζ ακαημθζηά απυ ημκ Ταΰβεημ, κμηζμδοηζηά απυ ημ υνμξ Λοηυδδιμ ηαζ αμνεζμδοηζηά απυ ηα Όνδ ηδξ Κοπανζζζίαξ. Τμ ακάβθοθμ ηδξ εκυηδηαξ είκαζ βεκζηά ήπζμ ηαζ βίκεηαζ πζμ έκημκμ ζηα ακαημθζηάαμνεζμακαημθζηά ηαζ αμνεζμδοηζηά. Ζ εκυηδηα είκαζ ιζα ζφκεεζδ πεδζκχκ, διζμνεζκχκ ηαζ μνεζκχκ πενζμπχκ ιε ιεβάθδ ποηκυηδηα ηαζ ιέβεεμξ ηαθθζενβεζχκ. Τμ ηονίανπμ ημπίμ ηδξ εκυηδηαξ είκαζ ημ βεςνβζηυ ημπίμ, ιε ηονζανπία ηδξ εθαζμηαθθζένβεζαξ. Αγποτικό τοπίο Οζ πεδζκέξ πενζμπέξ ηδξ πεδζάδαξ ηδξ Καθαιάηαξ, παναηηδνίγμκηαζ ςξ αβνμηζηυ ημπίμ, ζοιπαβέξ, ζε ηαθή ηαηάζηαζδ ιε ηαθθζένβεζεξ εθζάξ, ζφηςκ, ζηαθοθζχκ, ζηαθίδαξ, μπςνμηδπεοηζηχκ η.θπ. Τδκ πεδζάδα ηδξ Καθαιάηαξ δζαζπίγεζ μ Πάιζζμξ πμηαιυξ, μ μπμίμξ εηαάθεζ ζημκ Μεζζδκζαηυ ηυθπμ ηαζ ιε ηα κενά ημο ανδεφεηαζ ζδιακηζηέξ εηηάζεζξ. Τμ αβνμηζηυ ημπίμ ζημοξ πνυπμδεξ ημο Τατβέημο, παναηηδνίγεηαζ απυ εηηεηαιέκμοξ εθαζχκεξ, είκαζ εκδζαθένμκ ηαζ ζε ηαθή ηαηάζηαζδ. Φςσικό πεπιβάλλον & τόποι ςτηλήρ οικολογικήρ αξίαρ Τμ θοζζηυ πενζαάθθμκ ηδξ πενζμπήξ δζαηνίκεηαζ απυ ηδκ πμζηζθμιμνθία ημο, ςξ απμηέθεζια ηδξ ιμνθμθμβίαξ ημο. Σηα ακαημθζηά δεζπυγμοζα εέζδ έπεζ μ Ταΰβεημξ, ημο μπμίμο μζ πθαβζέξ έπμοκ έκημκμ ακάβθοθμ ηαζ ημ δάζμξ απυ έθαηα ηαζ πεφηα δδιζμονβεί έκα αλζυθμβμ ημπίμ ορδθήξ μζημθμβζηήξ ηαζ αζζεδηζηήξ αλίαξ. Οζ δαζζηέξ εηηάζεζξ ημο Τατβέημο ηαζ ημ θανάββζ ημο Νέδςκα ζηδκ ακαημθζηή πθεονά ηδξ εκυηδηαξ, έπμοκ εκηαπεεί ζημ δίηηομ Natura 2000 ηαζ έπμοκ παναηηδνζζηεί ςξ ΔΕΓ «Φανάββζ Νέδςκα (Πέηαθμκ Χάκζ)» ηαζ ΔΕΓ «Όνμξ Ταΰβεημξ». Τμ θανάββζ Κμζηανάηαξ έπεζ παναηηδνζζηεί ΤΗΦΚ ιε ηςδζηυ AT , ηιήια ημο μπμίμο πενζθαιαάκεηαζ ζηδκ ακαημθζηή πθεονά ηδξ εκυηδηαξ, αθθά πενζβνάθεηαζ ακαθοηζηά ζηδκ εκυηδηα ΤΔ 30. Οζ πμηαιμί Νέδςκ, Πάιζζμξ ηαζ Άνζξ, απμηεθμφκ αζμηυπμοξ ηαζ ιε ηδκ αλζυθμβδ πανυπεζα αθάζηδζδ ηαζ ηα ζδζαίηενα θοζζηά παναηηδνζζηζηά ημοξ, δδιζμονβμφκ έκα εκδζαθένμκ ημπίμ ημ μπμίμ πνέπεζ κα πνμζηαηεοηεί. TE 1 - σελ 1

32 Ακτέρ Τμ ηιήια ημο Μεζζδκζαημφ ηυθπμο, πμο πενζθαιαάκεηαζ ζηδκ εκυηδηα, είκαζ παναθία ιεβάθμο ιήημοξ, ζοκεπήξ (αιιχδδξ ηαζ αυηζαθμ), ηοιαζκυιεκμο πθάημοξ, ιε εκημπζζιέκεξ εέζεζξ ιε έκημκδ ημονζζηζηή δναζηδνζυηδηα ηαζ πμζηζθία ημπίμο ζηδκ πανάηηζα γχκδ, υπμο ζε ηιήιαηά ηδξ μζ ηαθθζένβεζεξ θηάκμοκ ημκηά ζηδκ αηηή, ζε άθθα ηιήιαηα οπάνπεζ έκημκδ μζηζζηζηή ακάπηολδ, ζε άθθα δπζυηενδ, θοζζηυ ημπίμ η.θπ. Ζ πμζυηδηα ηςκ οδάηςκ είκαζ ελαζνεηζηή ηαζ ιαγί ιε ηδκ πμζηζθία ημπίςκ, απμηεθμφκ έκα εκδζαθένμκ πανάηηζμ ημπίμ ημο ιεζζδκζαημφ ηυθπμο. Οικισμοί Κφνζμ μζηζζηζηυ ηέκηνμ ηδξ εκυηδηαξ είκαζ δ Καθαιάηα, δ μπμία είκαζ ημ ειπμνζηυ ηαζ αζμιδπακζηυ ηέκηνμ ημο κμιμφ, ηαεχξ ηαζ ζδιακηζηυ θζιάκζ. Ζ Καθαιάηα ακ ηαζ παναεαθάζζζα δεκ ακαπηφζζεηαζ ηαηά ιήημξ ηδξ εάθαζζαξ, αθθά ζημκ άλμκα Βμννάξ- Νυημξ. Τμ ζζημνζηυ ηέκηνμ ηδξ πυθδξ πμο ανίζηεηαζ ζημ αυνεζμ ηιήια ηδξ, έπεζ ζηεκά ζμηάηζα, ζπίηζα ιε ηεναιμζηεπέξ, παθαζά ηηίνζα πμο ακαζηδθχεδηακ η.θπ. ηαζ έπεζ παναηηδνζζηεί παναδμζζαηυ. Ζ ανπζηεηημκζηή θοζζμβκςιία ηδξ Καθαιάηαξ είκαζ εκδζαθένμοζα ηαζ έπεζ επζδνάζεζξ απυ εονςπασηά νεφιαηα, απυ ηα πνυηοπα ηδξ Τμονημηναηίαξ, επζννμέξ απυ ημοξ Δκεημφξ η.θπ., βεβμκυξ πμο δδιζμονβεί έκα εκδζαθένμκ ανπζηεηημκζηυ ηαζ μζηζζηζηυ ημπίμ. Σδιακηζηυ ζημζπείμ ηδξ πυθδξ είκαζ ημ θζιάκζ, ημ μπμίμ έπεζ δοκαιζηυ παναηηήνα ηαζ απυ ηζξ ανπέξ ημο πνμδβμφιεκμο αζχκα δζαδναιάηζζε πμθφ ζμαανυ νυθμ ζηδκ μζημκμιζηή ηαζ ημζκςκζηή ελέθζλδ ηδξ πυθδξ (ειπυνζμ, ζοκδέζεζξ η.θπ. ). Τα αλζυθμβα ηηίνζα ημο πνμδβμφιεκμο αζχκα (π.π. Τεθςκείμ) πμο ανίζημκηαζ ζηδκ πανάηηζα γχκδ ημο, θένμοκ ικήιεξ ηδξ ελέθζλδξ ημο θζιακζμφ ηαζ ηδξ πυθδξ ζοκμθζηά. Ο δεφηενμξ ζδιακηζηυξ μζηζζιυξ ηδξ εκυηδηαξ, ζε απυζηαζδ πενίπμο 10πθι, αμνεζμδοηζηά ηδξ Καθαιάηαξ είκαζ δ Μεζζήκδ, υπμο ανίζηεηαζ ηαζ μ Κναηζηυξ Αενμθζιέκαξ Καθαιάηαξ. Σε μθυηθδνδ ηδκ εκυηδηα οπάνπμοκ παναεαθάζζζμζ μζηζζιμί (π.π. Πεηαθίδζ), ιε ημονζζηζηή ακάπηολδ, ιμκάδεξ ακαροπήξ η.θπ. ηαζ πεδζκμί, διζμνεζκμί ηαζ μνεζκμί μζηζζιμί ηονίςξ αβνμηζημφ ηφπμο, ζπεηζηά ιζηνμφ ιεβέεμοξ ιε ήπζα δυιδζδ, μζ μπμίμζ απμηεθμφκ έκα εκδζαθένμκ ημπίμ. Ηζημνζηυ ηέκηνμ Καθαιάηαξ Τμ ηηίνζμ ημο Τεθςκείμο TE 1 - σελ 2

33 Μνημεία / Απσαιολογικοί Φώποι Σε υθδ ηδκ εκυηδηα, οπάνπμοκ πμθθά ηηίζιαηα, ικδιεία, ανπαζμθμβζημί πχνμζ, καμί, ηηίνζα, βεθφνζα η.θπ., ηα μπμία ζοκεέημοκ έκα αλζυθμβμ ζζημνζηυ ηαζ πμθζηζζηζηυ ημπίμ. Σδιακηζηυξ είκαζ μ ανπαζμθμβζηυξ πχνμξ ηδξ ανπαίαξ Μεζζήκδξ πμο έπεζ δζαηδνδεεί πμθφ ηαθά ηαζ δζαζχγμκηαζ ανηεηά ζημζπεία ηδξ ανπαίαξ πυθδξ, ημ Κάζηνμ ηδξ Καθαιάηαξ, μζ ζζδδνμδνμιζημί ζηαειμί ιε ημκ πενζαάθθμκηα πχνμ ημοξ πμο έπμοκ παναηηδνζζηεί ςξ ένβα ηέπκδξ, μ Ναυξ ηςκ Αβίςκ Θεμδχνςκ ζημ πςνζυ Κάιπμξ, ημ Γδιμηζηυ Πάνημ Σζδδνμδνυιςκ Καθαιάηαξ η.θπ. Τμπίμ Ηδζαίηενμο Φοζζημφ Κάθμοξ (ΤΗΦΚ) Γδιμηζηυ Πάνημ Σζδδνμδνυιςκ Καθαιάηαξ Μανιάκι - Ταμπούπια Παπαυλέσα Ζ πενζμπή πμο πναβιαημπμζήεδηε δ βκςζηή ιάπδ ιεηαλφ Δθθήκςκ ηαζ Τμφνηςκ ηαζ ζημηχεδηε μ Παπαθθέζζαξ, έπεζ παναηηδνζζηεί ΤΗΦΚ ιε ηςδζηυ AT ηαζ είκαζ ιζα άβνζα αναπχδδ νάπδ, ζηα αυνεζα ημο πςνζμφ Μακζάηζ Μεζζδκίαξ. Τα ορχιαηα ζηεπάγμκηαζ απυ πμονκάνζα ηαζ άθθδ εαικχδδ αθάζηδζδ. Έκαξ δνυιμξ ακεααίκεζ ημκηά ζηδκ ρδθυηενδ ημνοθή, υπμο οπάνπεζ ημ ικδιείμ ηςκ πεζυκηςκ ηαζ έκα εηηθδζάηζ. Απυ ηδκ ημνοθή πνμζθένεηαζ εέα πνμξ ηα υνδ ηδξ Κοπανζζζίαξ ηαζ ημ Αζβάθεμκ υνμξ. Ζ πενζμπή έπεζ ζδιακηζηυ ζζημνζηυ πανεθευκ ηαζ ζοκδέεηαζ ιε ηδ ζοθθμβζηή ζζημνζηή ικήιδ. Ανπαία Μεζζήκδ Ναυξ ηςκ Αβίςκ Θεμδχνςκ ζημ πςνζυ Κάιπμξ TE 1 - σελ 3 Ναυξ ηςκ Αβίςκ Απμζηυθςκ ζηδκ Καθαιάηα

34 ΕΝΟΣΗΣΑ ΣΕ 2 ΜΕΘΩΝΗ, ΚΟΡΩΝΗ, ΠΤΛΟ, ΑΚΣΕ ΚΑΙ ΤΜΠΛΕΓΜΑ ΝΗΙΩΝ Η Σνπηαθή Δλφηεηα ΣΕ 2 θαιχπηεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ΝΓ ρεξζνλήζνπ ηεο Πεινπνλλήζνπ «Υεξζφλεζνο Ππιίαο» θαη δηαθξίλεηαη ζε δχν βαζηθέο ππνελφηεηεο κε βάζε ηνλ γεσγξαθηθφ δηαρσξηζκφ ηεο πεξηνρήο : ΣΕ 2-1 Ηπεηξσηηθή πεξηνρή ΣΕ 2-2 Νεζησηηθή πεξηνρή (λήζνη ρίδα, απηέληδα, Βελέηηθν, Μαξηαλή) ΣΕ-2-1 Ηπεηξσηηθή πεξηνρή : Πξφθεηηαη γηα ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηεο ρεξζνλήζνπ Ππιίαο. Η θεληξηθή πεξηνρή ηεο θαιχπηεηαη απφ ην φξνο Λπθφδεκν (960 κ.), ζηελ επέθηαζε ησλ νξέσλ ηεο Κππαξηζζίαο. Πεδηλέο θαη ινθψδεηο εθηάζεηο, ζρεηηθά πεξηνξηζκέλεο έθηαζεο, παξνπζηάδνληαη ζηελ παξαιηαθή δψλε θαη ηελ ελδνρψξα, νη νπνίεο δηαθφπηνληαη / δηαρσξίδνληαη κε ηνπο νξεηλνχο φγθνπο ηνπ φξνπο Λπθφδεκνπ θαη ηηο απνιήμεηο ηνπ. Οη πεξηνρέο απηέο ραξαθηεξίδνληαη απφ ηε βαζηθή αγξνηηθή παξαγσγή ηεο πεξηνρήο, ηνπο ειαηψλεο. Οη αθηέο είλαη πνιπζρηδείο θαη πνηθηιφκνξθεο. ηε ρεξζφλεζν ππάξρνπλ εθηεηακέλεο ακκψδεηο αθηέο, βξαρψδεηο αθηέο, κηθξέο παξαιίεο, αθξσηήξηα, θιπ. Πεξηνρή κε ηδηαίηεξν ηνπίν είλαη απηή πεξί ηνλ φξκν ηνπ Ναβαξίλνπ, φπνπ ππάξρνπλ πεξηνρέο κε πςειή νηθνινγηθή αμία, κε αμηφινγνπο θπζηθνχο ζρεκαηηζκνχο θαη αμηφινγνπο νηθηζκνχο θαη κλεκεία, ελψ ε φιε πεξηνρή ζπλδέεηαη κε ζεκαληηθέο ηζηνξηθέο κλήκεο. Αληίζηνηρα αμηφινγα νηθηζηηθά ζχλνια ππάξρνπλ ζε φιε ηελ παξαιηαθή δψλε ηεο ΣΔ2. Η πεξηνρή ήηαλ έσο θαη πξφζθαηα ζρεηηθά απνκνλσκέλε φζνλ αθνξά ηε ζχλδεζε ηεο κε ζεκαληηθνχο άμνλεο κεηαθνξψλ, έηζη παξά ηα ζεκαληηθά & αμηφινγα θπζηθά θαη αλζξσπνγελή δηαζέζηκα ζηνηρεία ηεο δελ ππέζηε ζεκαληηθή ππνβάζκηζε, φπσο άιιεο αληίζηνηρεο πεξηνρέο, απφ ηελ πίεζε εληαηηθήο ηνπξηζηηθήο θαη νηθηζηηθήο αλάπηπμεο. Αληίζηνηρα ην κέγεζνο θαη ην αλάγιπθν ησλ θαιιηεξγνχκελσλ πεξηνρψλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην θχξην θαιιηεξγνχκελν είδνο ζπλέβαιε έηζη ψζηε λα κελ ππνζηεί ε πεξηνρή ζεκαληηθέο ππνβαζκηζηηθέο πηέζεηο. Τπνβαζκηζηηθέο πηέζεηο θαη απεηιέο γηα ηελ πεξηνρή πξνέξρνληαη απφ ηελ δήηεζε νηθνδνκηθνχ φγθνπ θαη ηερληθψλ ππνδνκψλ, κε ηελ βειηίσζε ηεο ζχλδεζεο / πξνζβαζηκφηεηαο ηεο πεξηνρήο, ππξθαγηέο, ηελ «εηζβνιή» θαιιηεξγεηψλ ζε βάξνο πεξηνρψλ θπζηθήο βιάζηεζεο, ζε θπζηθέο δηεξγαζίεο φπσο ε θαηά ηφπνπο δηάβξσζε αθηψλ, ε ξχπαλζε απφ κεκνλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο (π.ρ. ειαηνπξγεία, θ.ιπ.). Άιινο θίλδπλνο ππνβάζκηζεο ζρεηίδεηαη κε ηελ ελδερφκελε εμφξπμε ιηγλίηε ζε εληνπηζκέλν πεδίν ηεο πεξηνρήο, ΣΕ 2-2 Νεζησηηθή πεξηνρή : Απνηειείηαη απφ 4 βαζηθά λεζηά, ηα νπνία είλαη πςειήο νηθνινγηθήο αμίαο, δελ έρνπλ αλζξσπνγελή παξνπζία (εθηφο βέβαηα απφ επηζθέπηεο θπξίσο ησλ παξαιηψλ ηνπο). Έρνπλ έληνλν αλάγιπθν, είλαη βξαρψδεηο θαη θαιχπηνληαη θπξίσο απφ ρακειή βιάζηεζε. Οη αθηέο είλαη βξαρψδεηο θαη απφηνκεο, κε ιίγεο κηθξέο παξαιίεο πξνζβάζηκεο γηα θνιχκβεζε. Οη θχξηεο απεηιέο ππνβάζκηζεο πνπ δέρνληαη πξνέξρνληαη απφ ζθνππίδηα θαη άιιεο αιινηψζεηο απφ ηνπο επηζθέπηεο, απφ ππεξβφθεζε (ππάξρνπλ θαηζίθηα πνπ δνπλ ειεπζέξα), απφ ηελ παξνπζία ηρζπνθαιιηεξγεηψλ ζε θιεηζηνχο θφιπνπο (αλαηνιηθή απηέληδα), ηελ πξνζέγγηζε κε ζθάθε (ξχπαλζε απφ θαηάινηπα πεηξειαηνεηδψλ, θιπ). Δπίζεο πηέζεηο αζθνχληαη απφ ηελ παξνπζία «θαηαινίπσλ» απφ ην παξειζφλ, φπσο θάπνηα απνκεηλάξηα πινίσλ, ελψ έρεη αλαθεξζεί φηη ππάξρνπλ αθφκα κε εθξαγείζεο βφκβεο απφ ηνλ Β παγθφζκην πφιεκν (θφιπνο ζηε λήζν ρίδα). TE 2 - ςελ 1

35 Μωςαϊκό Αγροτικοφ Τοπίου Αγροτικό τοπίο ςε πεδινι ηώνθ Αμπελώνεσ Αγροτικό τοπίο ςτθν πεδινι ηώνθ πεδινι τθσ Γιάλοβασ Μεικτζσ καλλιζργειεσ Αγροτικό τοπίο ςε θμιορεινι ηώνθ ΣΕ3-1α Αγξνηηθό ηνπίν ηηο πεδηλέο έσο ινθψδεηο πεξηνρέο ην αγξνηηθφ ηνπίν θπξηαξρείηαη απφ ειαηψλεο. Λφγσ ηνπ ζρεηηθά νκαινχ αλάγιπθνπ, γεληθά δελ παξνπζηάδνληαη θαιιηέξγεηεο ζε αλαβαζκνχο. Όπσο θαη ζηελ ππφινηπε Μεζζελία νη ειαηψλεο θαη ην ιάδη πνπ παξάγνληαη έρνπλ δηεζλή αλαγλψξηζε. Οη «δξφκνη ηεο Διηάο» είλαη κηα ελέξγεηα ζε αλάπηπμε, κε ελέξγεηεο ησλ ηνπηθψλ αξρψλ θαη ζηα πιαίζηα δξάζεσλ πνπ θαιχπηνπλ επξχηεξεο πεξηνρέο ζηε ρψξα. Απφ ην αγξνηηθφ δελ ιείπνπλ θαη νπσξψλεο θαη άιιεο θαιιηέξγεηεο. Παξάιιεια ππάξρνπλ ακπειψλεο, θπξίσο ζε πςίπεδα, εθηεζεηκέλα ζηελ επλντθή επίδξαζε ηνπ Ινλίνπ πειάγνπο (παξαζαιάζζηα ακπεινηφπηα). ηνλ ακπειψλα ηεο Ππιίαο παξάγνληαη νη νίλνη ΠΓΔ Ππιία (Σνπηθφο Οίλνο Ππιίαο) πνπ δίλεη δπλαηφηεηεο γηα νηλνηνπξηζκφ (ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ζεκαληηθά κλεκεία, ην θπζηθφ πεξηβάιινλ έρεη γίλεη ην ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ ηαμηδηνχ γηα νηλνηνπξηζκφ ζηε Μεζζελία). Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην αγξνηηθφ ηνπίν ζηελ πεδηλή δψλε ζηε Γηάινβα, ην νπνίν ζπλδπάδεηαη κε ηνλ πδξνβηφηνπν θαη ηελ απμεκέλε παξνπζία λεξνχ. Υαξαθηεξηζηηθέο παξαδνζηαθέο αγξνηηθέο θαηαζθεπέο θαη κνξθέο θαιιηεξγεηψλ εκθαλίδνληαη ζε δηάθνξεο πεξηνρέο. Η παξνπζία ζεξκνθεπίσλ είλαη πεξηνξηζκέλε. Σν αγξνηηθφ ηνπίν ζηελ πεξηνρή ραξαθηεξίδεηαη σο ελδηαθέξνλ, ήπην, ρσξίο ζεκαληηθέο ππνβαζκίζεηο, κε αλάκεημε θαηά ηφπνπο κε θπζηθή βιάζηεζε. Πξνζηηζέκελε αμία ζην αγξνηηθφ ηνπίν δίλνπλ ηα αμηφινγα αγξνηηθά πξντφληα θαη νη δξάζεηο αλάδεημεο ηνπο (δξφκνη θξαζηνχ, ειηάο, θιπ). Σν ηνπίν κε ηνπο ειαηψλεο ελζσκαηψλεη αξκνληθά ηνπο αγξνηηθνχο νηθηζκνχο. Απεηιέο γηα ην αγξνηηθφ ηνπίν πξνέξρνληαη απφ ξχπαλζε, ππξθαγηέο, θ.ιπ. Αγροτικό τοπίο με ελαιώνεσ, φυςικι βλάςτθςθ, παραδοςιακζσ αγροτικζσ καταςκευζσ Τυπικόσ ελαιώνασ Αμπελώνασ ςε θμιορεινι περιοχι, ςε ανάμειξθ με φυςικι βλάςτθςθ TE 2 - ςελ 2

36 ΣΕ3-1β Φπζηθό ηνπίν ΣΔ 3-1β.1 Οξεηλέο & εκηνξεηλέο πεξηνρέο : Παξνπζηάδεη πνηθηιία κνξθνηχπσλ, φζνλ αθνξά ηνπο ζρεκαηηζκνχο ηνπ αλάγιπθνπ - πεξηνρέο κε επηφηεξεο ή πην έληνλεο θιίζεηο, κε βξαρψδε ή γαηψδε πθή, θ.ιπ., ηελ θάιπςε - πεξηνρέο κε αξαηή βιάζηεζε ή ππθλή ζακλψδεο βιάζηεζε ή αμηφινγν δάζνο, θ.ιπ. πρλά ζε θπζηθά ηνπία εκπεξηέρνληαη κηθξέο ελφηεηεο αγξνηηθήο γεο, κλεκεία θαη εμσθιήζηα, πνπ δεκηνπξγνχλ ελδηαθέξνληα ηνπία. Πξφθεηηαη γηα ελδηαθέξνλ θπζηθφ ηνπίν, ζην κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ ζε θαιή θαηάζηαζε, κε πνηθηιία κνξθνηχπσλ, αμηφινγεο ελφηεηεο φζνλ αθνξά βιάζηεζε, γεσινγηθνχο ζρεκαηηζκνχο, ζέα, θ.ιπ. Πξνζηηζέκελε αμία ζην αγξνηηθφ ηνπίν δίλνπλ κλεκεία θαη εμσθιήζηα θ.ιπ. Απεηιέο πξνέξρνληαη απφ δαζηθέο ππξθαγηέο, δηάβξσζε εξεκνπνίεζε, επέθηαζε αγξνηηθψλ θαη νηθηζηηθψλ ρξήζεσλ, κεγάια ηερληθά έξγα. ΣΔ 3-1β.2 Πεδηλή & Παξάθηηα δψλε : Παξνπζηάδεη πνηθηιία κνξθνηχπσλ. Περιοχι (β) (α) ηελ αλαηνιηθή πεδηλή θαη παξάθηηα δψλε θπξηαξρεί ην αγξνηηθφ ηνπίν. Πεξηνξηζκέλεο πεξηνρέο κε θπζηθή βιάζηεζε εκθαλίδνληαη σο λεζίδεο αλάκεζα ζε θαιιηέξγεηεο θαη θαηά κήθνο ξεκάησλ. (β) ηε λνηηναλαηνιηθή πεξηνρή ζηε ρεξζφλεζν πνπ θαηαιήγεη ζην αθξσηήξην Αθξίηαο, ην αλάγιπθν είλαη ζρεηηθά έληνλν, θαιχπηεηαη ζρεδφλ εμ νινθιήξνπ απφ θπζηθή βιάζηεζε (ρακειή βιάζηεζε, ιίγα πεχθα), ε δπηηθή πιεπξά «ζβήλεη» κε έληνλεο θιίζεηο έσο ηελ αθηή. ε ηκήκαηα ηεο πεξηνρήο κε ήπην αλάγιπθν θαίλεηαη λα «εηζβάινπλ» αγξνηηθέο θαιιηέξγεηεο (ειηέο). Δλδηαθέξνλ θπζηθφ ηνπίν κε πνιχ πεξηνξηζκέλεο αλζσπνγελείο παξεκβάζεηο θαη ζέζεηο αμηφινγεο ζέαο πξνο ην ζαιάζζην ρψξν (γ) ηελ πεξηνρή απφ ηε Φνηληθνχληα έσο ηε Μεζψλε, θπζηθή βιάζηεζε εκθαλίδνληαη σο λεζίδεο αλάκεζα ζε θαιιηέξγεηεο θαη θαηά κήθνο ξεκάησλ. Πεξηνρέο κε ζρεηηθά έληνλν αλάγιπθν θαη θπζηθή βιάζηεζε σο δψλεο κε θαηεχζπλζε βνξξά λφηνπ θαηαιήγνπλ ζηελ αθηή (δχν θπξίσο πεξηνρέο) Πξφθεηηαη γηα ελδηαθέξνλ θπζηθφ ηνπίν κε αλζξσπνγελείο επεκβάζεηο (δξφκνη, πεξηνρέο κε θαιιηέξγεηεο, θιπ) θαη ελδηαθέξνπζεο δηαδξνκέο κε αμηφινγε ζέα, ζε ζπλδπαζκφ κε ην ηνπίν ησλ αθηψλ. Περιοχι (γ) TE 2 - ςελ 3

37 (δ) πεξηνρή απφ ηε Μεζψλε έσο ηελ Πχιν, επηκήθεο έληνλνπ αλάγιπθνπ πεξηνρή κε θπξίσο ρακειή θπζηθή βιάζηεζε, νξηνζεηψληαο ηελ ελδνρψξα απφ ηελ αθηή. Σν έληνλν αλάγιπθν απνζβέλεηαη ζηελ αθηή κε δεκηνπξγψληαο βξαρψδεηο ζρεκαηηζκνχο. Πξφθεηηαη γηα ελδηαθέξνλ θπζηθφ ηνπίν κε πνιχ πεξηνξηζκέλεο αλζσπνγελείο παξεκβάζεηο θαη ζέζεηο αμηφινγεο ζέαο πξνο ην ζαιάζζην ρψξν,ηα γεηηνληθά λεζηά. Καη ηνλ ηζηνξηθφ θφιπν ηνπ Ναπαξίλνπ (ε) πεξηνρή ιίκλεο Γίβαξε θαη πεξηβάιινπζα δψλε, πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθή πεξηνρή φζνλ αθνξά ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ζπλδπάδεη ην πγξφ ζηνηρείν (ιίκλε, ειψδεηο / πιεκκπξίδνπζεο πεξηνρέο), ηελ ηδηαίηεξε πγξνζθνπηθή βιάζηεζε, ηε ελδηαθέξνπζα Οξληζνπαλίδα, θιπ. Σν ηνπίν κεηαβάιιεηαη κε ηηο επνρέο, ηφζν ζε ζρέζε κε ηα εκθαληδφκελα πδξφβηα είδε, ζε ζρέζε κε ηα «ρξψκαηα» πνπ επηθξαηνχλ, ηηο εθηάζεηο λεξνχ, θιπ. Πξφθεηηαη γηα ηδηαίηεξα αμηφινγν, ελδηαθέξνλ, πνηθίιν, δπλακηθφ, θπζηθφ ηνπίν, κε ελδηαθέξνλ παξαηήξεζεο, κε πεξηνξηζκέλεο αλζξσπνγελείο επεκβάζεηο. ΣΕ3-1γ Αθηέο (α) Η αθηή απφ ηνλ φξκν Πεηαιηδίνπ έσο ηα Υεισλάξηα παξνπζηάδεη ελαιιαγέο βξαρψδνπο αθηήο θαη παξαιίαο. Πξφθεηηαη γηα ελδηαθέξνλ παξάθηην ηνπίν ζε ζπλέρεηα ήπηνπ αγξνηηθνχ ηνπίνπ, ρσξίο καδηθή ηνπξηζηηθή ή νηθηζηηθή αλάπηπμε. (β) Αθηή απφ ηελ Δπηζθνπή έσο θαη ηελ Κνξψλε, είλαη νκαιή (ακκψδεο / βφηζαια), κε ηκήκαηα βξαρψδνπο αθηήο, κε πξννξηζκέλε ηνπξηζηηθή αμηνπνίεζε, απνηειεί ήπην παξάθηην ηνπίν, ελδηαθέξνλ, ζε θαιή θαηάζηαζε, κε θπζηθφηεηα, ρσξίο καδηθή ηνπξηζηηθή ή νηθηζηηθή αλάπηπμε. (γ) Η αθηή ΝΓ ηεο Κνξψλεο έρεη αμηφινγε ακκψδε αθηή, θπζηθφ ηνπίν ζε θαιή θαηάζηαζε. Σν παξάθηην ηνπίν γίλεηαη πην ελδηαθέξνλ ζηηο πεξηνρέο πεξί ην θάζηξν, φπνπ εκπινπηίδεηαη απφ ην βξαρψδε ζρεκαηηζκφ θαη ην θάζηξν. Πην εληαηηθή ηνπξηζηηθή ρξήζε γίλεηαη θνληά ζηα πην ζεκαληηθά ηνπξηζηηθά θέληξα. Σν ζηνηρείν πνπ επηβάιιεηαη ζην ηνπίν ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη ηνπ πξνζδίδεη ηνλ ραξαθηήξα ηνπ είλαη ην επηβιεηηθφ θάζηξν. Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ, ηδηαίηεξα αμηφινγν, κε αξραηνινγηθφ θαη ηζηνξηθφ ελδηαθέξνλ ηνπίν, πνπ ζπλδπάδεη θαη γξαθηθά παξαδνζηαθά ζηνηρεία κε ζρεηηθή κνλαδηθφηεηα θαη ζε εζληθφ αιιά θαη δηεζλέο επίπεδν. TE 2 - ςελ 4

38 (δ) Η αθηή απφ αθξσηήξην Αθξίηαο έσο λφηηα ηεο Φνηληθνχληαο, είλαη θπξίσο βξαρψδεο, κε κηθξέο ή κεγαιχηεξεο πξνζηαηεπκέλεο παξαιίεο θαη θπζηθή βιάζηεζε ζηα αλάληε. Αμηφινγνη είλαη νη θπζηθνί ζρεκαηηζκνί ζην παξάθηην κέησπν (γεσηνπίν). Αμηφινγν παξάθηην ηνπίν, πνηθίιν, ελδηαθέξνλ, ζε θαιή θαηάζηαζε, κε κεγάιε θπζηθφηεηα ρσξίο επηβαξχλζεηο. (ε) Η αθηή δπηηθά ηεο Φνηληθνχληαο, παξνπζηάδεη κεγάιεο αμηφινγεο παξαιίεο, ακκψδεηο, κε απμεκέλε ηνπξηζηηθή ρξήζε θνληά ζηνπο ηνπξηζηηθά αλεπηπγκέλνπο νηθηζκνχο. Δπίζεο παξνπζηάδνληαη βξαρψδεηο αθηέο κε απφηνκνπο ζρεκαηηζκνχο ζηελ αθηή, ηδίσο πεξί ηελ ρεξζφλεζν, κε κηθξέο ή κεγαιχηεξεο πξνζηαηεκέλεο παξαιίεο θαη θπζηθή βιάζηεζε ζηα αλάληε. Αμηφινγνη είλαη νη θπζηθνί ζρεκαηηζκνί ζην παξάθηην κέησπν (γεσηνπίν). Αμηφινγν παξάθηην ηνπίν, πνηθίιν, ελδηαθέξνλ, ζε θαιή θαηάζηαζε, κε κεγάιε θπζηθφηεηα ρσξίο ζεκαληηθέο επηβαξχλζεηο. (ζη) Παξάθηηα πεξηνρή Μεζψλεο : ραξαθηεξίδεηαη απφ επηκήθε ακκψδε παξαιία θπκαηλφκελνπ πιάηνπο, πνπ αμηνπνηείηαη ηνπξηζηηθά. Σν ζηνηρείν πνπ επηβάιιεηαη ζην ηνπίν ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη ηνπ πξνζδίδεη ηνλ ραξαθηήξα ηνπ είλαη ην επηβιεηηθφ θάζηξν. Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ, ηδηαίηεξα αμηφινγν, κε αξραηνινγηθφ θαη ηζηνξηθφ ελδηαθέξνλ ηνπίν, πνπ ζπλδπάδεη θαη γξαθηθά παξαδνζηαθά ζηνηρεία κε ζρεηηθή κνλαδηθφηεηα θαη ζε εζληθφ αιιά θαη δηεζλέο επίπεδν. (δ) Παξάθηηα πεξηνρή βξαρψδνπο πεξηνρήο δπηηθά ηεο Μεζψλεο θαη έσο λφηηα ηεο Πχινπ: Πξφθεηηαη γηα βξαρψδε αθηή κε ελδηαθέξνληεο ζρεκαηηζκνχο αλάγιπθνπ. Πηέζεηο δέρεηαη ε πεξηνρή απφ ηε ιεηηνπξγία 2 εγθαηαζηάζεσλ βηνινγηθψλ θαζαξηζκψλ. TE 2 - ςελ 5

39 (ε) Παξάθηηα πεξηνρή Πχινπ: ραξαθηεξίδεηαη απφ βξαρψδε αθηή θαη πεξηνξηζκέλε πξνζβάζηκε παξαιία. Σν ζηνηρείν πνπ επηβάιιεηαη ζην ηνπίν ηεο παξάθηηαο δψλεο θαη ηνπ πξνζδίδεη ηνλ ραξαθηήξα ηνπ είλαη ην επηβιεηηθφ θάζηξν ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αμηφινγε ζέα πξνο ηνλ φξκν ηνπ Ναβαξίλνπ θαη ηε γεηηνληθή θαθηεξία πνπ δηαζέηεη νξαηνχο απφ ηελ πεξηνρή αμηφινγνπο θαη εληππσζηαθνχο ζρεκαηηζκνχο - γεσηνπία. Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ, ηδηαίηεξα αμηφινγν, κε αξραηνινγηθφ θαη ηζηνξηθφ ελδηαθέξνλ ηνπίν, πνπ ζπλδπάδεη θαη γξαθηθά παξαδνζηαθά ζηνηρεία κε ζρεηηθή κνλαδηθφηεηα θαη ζε εζληθφ αιιά θαη δηεζλέο επίπεδν. (δ) Όξκνο Ναβαξίλνπ : Πξφθεηηαη γηα ζχλζεην ηνπίν κε ηζρπξά ζηνηρεία πνπ ην ραξαθηεξίδνπλ θαη έληνλεο αληηζέζεηο. πλδπάδεη ζεκαληηθή θπζηθή νκνξθηά ιφγσ ησλ θπζηθψλ ζρεκαηηζκψλ ηνπ φξκνπ ηνπ Ναβαξίλνπ θαη ηδηαίηεξα ησλ ζρεκαηηζκψλ ζεκαληηθνχ θπζηθνχ θάιινπο ζηε λήζν θαθηεξία πξνο ηα δπηηθά, ηε Γηάινβα θαη ηε Βντδνθνηιηά βφξεηα. Έρεη ζεκαληηθφ ηζηνξηθφ παξειζφλ (ηφπνο ηεο λαπκαρίαο Ναβαξίλνπ, θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ έθβαζε ηνπ επαλαζηαηηθνχ αγψλα ην1821, κε νξαηά ηα ζρεηηθά κλεκεία) θαη ελδηαθέξνλ ελάιησλ αξραηνηήησλ. Δίλαη ηφπνο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ κε ζρεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ παξάθηηα δψλε. Παξάιιεια ζηε ρεξζαία παξάθηηα δψλε ππάξρνπλ εγθαηαζηάζεηο θαπζίκσλ γηα ηνλ αλεθνδηαζκφ πινίσλ δηεξρφκελσλ λφηηα ηεο Πεινπνλλήζνπ Καηά δηαζηήκαηα πινία (θπξίσο εκπνξηθά θαη δεμακελφπινηα) εηζέξρνληαη ζηνλ φξκν γηα αλεθνδηαζκφ. Παξά ηα γεγνλφο φηη ν ρψξνο πνπ επηηξέπεηαη ε παξνπζία ηνπο είλαη ζπγθεθξηκέλνο, ν εληππσζηαθφο φγθνο ησλ πινίσλ θαη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηά επηβάιιεηαη ζην ηνπίν δηαθνξνπνηψληαο ηελ αληηιεπηηθή εηθφλα ηνπ ηφπνπ. Αηπρήκαηα κε δηαξξνέο πνπ ζεκεηψζεθαλ ζην παξειζφλ κεηέβαιαλ ηελ ειθπζηηθφηεηα ηνπ ηφπνπ θαη άζθεζαλ ζεκαληηθέο πεξηβαιινληηθέο πηέζεηο (αλαθέξεηαη απφ δχηεο πνπ παξαθνινπζνχλ ζρεηηθά ζέκαηα φηη >10 ρξφληα κεηά απφ ζεκαληηθφ ζρεηηθφ αηχρεκα ν βπζφο δείρλεη λα επεξεάδεηαη αθφκα). Δπίζεο ε αγθπξνβφιεζε δεμακελνπινίσλ έρεη αλαθεξζεί φηη θαηαζηξέθεη ελάιηεο αξραηφηεηεο (πινία απφ ηελ πεξίνδν ηεο λαπκαρίαο θαηά ηελ επαλάζηαζε). Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ ηζηνξηθφ ηφπν, κε αμηφινγν ηνπίν κε ηδηαίηεξα θαη ζεκαληηθά ζηνηρεία θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ζρεηηθέο νκνξθηέο, πνπ παξάιιεια εκπεξηέρεη έληνλα ζηνηρεία πνπ δηακνξθψλνπλ ηνπίν «βηνκεραληθνχ» ηχπνπ, κε δπζαλάινγε θιίκαθα φζνλ αθνξά ηηο αλαινγίεο φγθνπ θαη «δπλακηζκνχ» ηα νπνία φκσο δελ έρνπλ κφληκε παξνπζία ζην ρψξν. Απεηιέο ππνβάζκηζεο ηνπ ηφπνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ πξναλαθεξφκελε «βηνκεραληθή» δξαζηεξηφηεηα. TE 2 - ςελ 6

40 (ε ) Βντδνθνηιηά : παξαιία θαη παξάθηηνο ζρεκαηηζκφο πνπ ζπλδπάδεηαη κε ηε γεηηνληθή ιίκλε, ηεο νπνίαο απνηειεί θπζηθή ζπλέρεηα. Πξφθεηηαη γηα πεξηνρή αμηφινγνπ ηνπίνπ θαη ζρεκαηηζκνχ - γεσηνπία, αλαγλσξηζκέλεο αμίαο αθηή θαη θπζηθή νκνξθηά κε κνλαδηθφηεηα ζε εζληθφ αιιά θαη δηεζλέο επίπεδν (πεξηιακβάλεηαη πξνηείλεηαη θαη απφ δηεζλείο νδεγνχο). ΣΕ3-1δ Οηθηζκνί Οη νηθηζκνί ζηελ ελδνρώξα έρνπλ αγξνηηθφ ραξαθηήξα, ήπηα δφκεζε, ρακειά θηίξηα ζπλήζσο κε θεξακνζθεπέο, έρνπλ γξαθηθφηεηα, παξαδνζηαθά ζηνηρεία, θ.ιπ., ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ζπλδπάδνληαη κε ελδηαθέξνλ θπζηθφ θαη αγξνηηθφ ηνπίν. Οη νηθηζκνί ζηελ παξαιηαθή δώλε, ζπλδπάδνπλ αγξνηηθέο θαη ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, κε έκθαζε ζηηο δεχηεξεο. Έρνπλ ήπηα δφκεζε, γεληθά ρακειά θηίξηα, ζπλήζσο κε θεξακνζθεπέο θαη ζηελ αθηή θπξηαξρνχλ νη ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Πξφθεηηαη γηα νηθηζκνχο κε γξαθηθφηεηα πνπ ζπλδπάδνληαη κε αμηφινγν παξάθηην ρψξν. Σνπξηζηηθή αλάπηπμε : είλαη γεληθά ήπηα θαη εληαγκέλε ζηηο θαηά ηφπνπο ζέζεηο πνπ έρεη αλαπηπρζεί (κηθξνχ φγθνπ θηίξηα θαη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλεο εγθαηαζηάζεηο). Δπίζεο ππάξρνπλ αξθεηέο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θάκπηλγθ. Σελ πξφζθαηε πεξίνδν αλαπηχρζεθε ζεκαληηθή ηνπξηζηηθή κνλάδα βνξείσο ηεο Πχινπ. Γεκηνπξγήζεθε έλαο «ηνπξηζηηθφο νηθηζκφο» πνπ ραξαθηεξίδεη πιένλ ην ηνπίν ηεο πεξηνρήο εγθαηάζηαζήο ηνπ. Δπίζεο έρεη κεηαβάιεη ηελ αληηιεπηηθή εηθφλα γηα ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ ηεο πεξηνρήο. TE 2 - ςελ 7

41 εκαληηθέο πόιεηο : Η Πύινο (ή Νεφθαζηξν) είλαη κηθξή πφιε, ζεκαληηθφ λαπηηιηαθφ θέληξν θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα γλσξίδεη ζεκαληηθή ηνπξηζηηθή αλάπηπμε, εθκεηαιιεπφκελε ηελ φκνξθε αθηνγξακκή ηεο, ζεσξείηαη σο έλα απφ ηα πην αζθαιή αγθπξνβφιηα ζηε Μεζφγεην. Αλαθέξεηαη απφ ηνλ Όκεξν σο ην Βαζίιεην ηνπ Νέζηνξα. Η ζεκεξηλή Πχινο νηθνδνκήζεθε γχξσ απφ ην θάζηξν, ζεκαληηθφ ηκήκα ηνπ είλαη ραξαθηεξηζκέλν σο δηαηεξεηέν. Σν θάζηξν είλαη θεξπγκέλνο αξραηνινγηθφο ρψξνο κλεκείν, ην έρηηζαλ νη Οζσκαλνί, ην 1573 κ.υ. γηα ηνλ έιεγρν ηεο λφηηαο εηζφδνπ, ζηνλ φξκν ηνπ Ναβαξίλνπ θαη δηαηεξείηαη ζε θαιή θαηάζηαζε. Δίλαη ηδηαίηεξα αμηφινγν θαη δεζπφδεη ζην λφηηα ηεο πφιεο ραξαθηεξίδνληαο ην ηνπίν ηεο. εκαληηθέο ηζηνξηθέο κλήκεο ζπλδένπλ ηνλ φξκν ηνπ Ναβαξίλνπ κε ηελ νκψλπκε θαζνξηζηηθή λαπκαρία (1828), θαη κε ηνλ Β παγθφζκην πφιεκν. Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ ηνπίν, αμηφινγν, ζε θαιή θαηάζηαζε, κε αξραηνινγηθή θαη ηζηνξηθή ζεκαζία, κε εκβέιεηα εζληθή θαη δηεζλή, θεξπγκέλνο ρψξνο ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο ΦΔΚ 750/Β/ Μεζώλε : Οη πην παιηέο θαηαζθεπέο ζπηηηψλ (εθηφο απφ ην θάζηξν) δελ έγηλαλ πξηλ ηνλ 18ν αη., φπσο απνδεηθλχεηαη απφ ηα ηζηνξηθά ζηνηρεία κε ηηο ζπλερείο θαηαζηξνθέο ηεο πφιεο. Γηαζψζεθε φκσο ην ηδηαίηεξν χθνο ηνπ νηθηζκνχ ηνπ Μεζαίσλα, ιφγσ ηεο καθξφρξνλεο θαηνρήο θαη επίδξαζεο απφ ηε Βελεηία θαη ηεο νηθνλνκηθήο παξαθκήο ηνπ 18νπ θαη 19νπ αη., κε ζπλέπεηα ηε κείσζε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηελ επνρή εθείλε. Απνηειεί έλαλ απφ ηνπο πξψηνπο κεηεπαλαζηαηηθνχο, ζπγθξνηεκέλνπο βάζεη ζρεδίνπ νηθηζκνχο θαη δηαζψδεη ρσξίο ζεκαληηθέο αιινηψζεηο ηα αξρηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ νηθνδνκψλ ηεο λφηηαο Πεινπνλλήζνπ θαηά ηνλ παξειζφληα αηψλα, απνηειεί δε ην αξκφδνλ πεξηβάιινλ ηνπ κεζαησληθνχ θξνπξίνπ πνπ πςψλεηαη ζηε Ν-Γ άθξεο ηεο. Σν ελεηηθφ θάζηξν ησλ κέζσλ ηνπ 14νπ αη. θαηαιακβάλεη ηε ρεξζφλεζν πνπ εηζρσξεί ζηε ζάιαζζα θαη αλαπηχζζεηαη θαηά κήθνο απηήο. Δίλαη απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ. Υηίζηεθε απφ ηνπο Βελεηνχο φηαλ έγηλαλ θχξηνη ηεο πφιεο ην 1209 κ.υ. Μπξνζηά ζηελ πχιε ηεο ζάιαζζαο ηνπ θάζηξνπ θαη κέζα ζηε ζάιαζζα νξζψλεηαη ην κεηαγελέζηεξν Μπνχξηδη (νρπξσκέλν λεζάθη, πεξίπνπ 1500). Η κεζαησληθή πφιε ήηαλ κέζα ζην θάζηξν αλαπηπζζφκελε θαηά κήθνο ηνπ άμνλα βνξξά-λφηνπ. ήκεξα ε πφιε κέζα ζην θάζηξν είλαη εξεηπσκέλε ζρεδφλ ηειείσο. Ο λεψηεξνο νηθηζκφο (ζεκεξηλή θσκφπνιε) είλαη επίπεδνο θαη αλαπηχζζεηαη θαηά κήθνο δχν βαζηθψλ αμφλσλ ζηελ πξνέθηαζε ηνπ άμνλα ηνπ θάζηξνπ πξνο ηε ζηεξηά (πξνο βνξξά). Οη θεληξηθνί απηνί θαξδείο δξφκνη ελψλνληαη κε θάζεηα δξνκάθηα κεηαμχ ηνπο, ζρεκαηίδνληαο νξζνγψλην πνιενδνκηθφ ζχζηεκα θαη ζπγθεληξψλνπλ θαηά κήθνο ηνπο ην εκπνξηθφ θέληξν, φπνπ παξαηεξείηαη θαη ε ππθλφηεξε δφκεζε κε ζπλερέο ζχζηεκα. Γελ ππάξρνπλ κεγάινη δεκφζηνη ειεχζεξνη ρψξνη ζπγθέληξσζεο. Καηά κήθνο ησλ δχν βαζηθψλ αμφλσλ είλαη ρηηζκέλα ηα κεγαιχηεξα, αζηηθά ζπίηηα, ελψ ζηελ πεξηθέξεηά ηνπο βξίζθνληαη θαη ηα κηθξφηεξα ιατθά. Αλαθέξεηαη φηη ζηα νκεξηθά ρξφληα ιεγφηαλ Πήδαζζνο. Ο Όκεξνο ηελ ραξαθηεξίδεη Ακπειφεζζα. Αλαθέξεη επίζεο ηελ πφιε σο ηελ ηειεπηαία απφ ηα επηά "επλαηφκελα πηνιίεζξα" (νκνξθνβαικέλεο πφιεηο), πνπ ν Αγακέκλνλαο πξνζέθεξε ζηνλ Αρηιιέα γηα λα θαηεπλάζεη ηελ νξγή ηνπ. Ο Παπζαλίαο αλαθέξεη πσο ε πφιε ιεγφηαλ θαη Μνζψλε. Απφ ηνλ 4ν αηψλα ππήξμε έδξα ηεο Δπηζθνπήο Μεζψλεο. Οη Βελεηνί νρχξσζαλ ηελ Μεζψλε θαη ηελ κεηέηξεςαλ ζε ζεκαληηθφ εκπνξηθφ θέληξν. Η πεξηνρή γλψξηζε ζεκαληηθή επεκεξία θαη απνηέιεζε ζεκαληηθφ ελδηάκεζν ζηαζκφ κεηαμχ Βελεηίαο θαη Αγίσλ Σφπσλ παξέκεηλε ζηελ θαηνρή ησλ Βελεηψλ κέρξη ην 1715, νπφηε νη Οζσκαλνί αλέθηεζαλ ηελ πεξηνρή. Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ ηνπίν, αμηφινγν, ζε θαιή θαηάζηαζε, κε αξραηνινγηθή θαη ηζηνξηθή ζεκαζία, κε εκβέιεηα εζληθή θαη δηεζλή, θεξπγκέλνο ρψξνο ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο. Κνξώλε : Δίλαη θηηζκέλε επί κηθξνχ βξαρψδνπο αθξσηεξίνπ. Αλαπηχρζεθε θαηά δχν θαηεπζχλζεηο: 1) απφ ην ιηκάλη πξνο ην χςσκα κε ην θάζηξν θαη 2) θαηά κήθνο ηξηψλ θπξίσλ παξαιιήισλ δξφκσλ. Σνλ ππξήλα ηνπ νηθηζκνχ (εκπνξηθφ θέληξν, ςπραγσγία, ηνπξηζκφο) απνηειεί ε πιαηεία κε ηελ εθθιεζία θαη ε παξαιία. Σν πνιενδνκηθφ ζχζηεκα επηβάιιεηαη απφ ηηο ηνπνγξαθηθέο θακπχιεο θαη απνηειείηαη απφ ηξία ζηνηρεία: πιαηεία, βαζηθνχο δξφκνπο θαη θάζεηα ζνθάθηα κε θιίζε ή ζθάιεο πνπ ελψλνπλ ηνπο αληζνυςείο άμνλεο, κεηαμχ ηνπο. Γεκφζηα θηίξηα, αξρνληηθά θαη αζηηθά ζπίηηα είλαη ρηηζκέλα θαηά κήθνο ηεο παξαιίαο, ελψ πξνο ην χςσκα είλαη ρηηζκέλα ηα ιατθά, κηθξφηεξα ζπίηηα. Δθηφο απφ ην δεκφζην ρψξν ζπγθέληξσζεο, ηελ πιαηεία, έρνπκε εζσζηξέθεηα ζηε δφκεζε ησλ ζπηηηψλ θηηζκέλα ζρεδφλ θνιιεηά, κε θιεηζηέο ςειέο φςεηο ζην δξφκν, ρσξίο ππαίζξηνπο ρψξνπο κπξνζηά. Άιινηε γλψξηζε κεγάιε αθκή, ζήκεξα είλαη θεθαινρψξη, ηνπηθφ θέληξν, κε βηνηερλίεο επεμεξγαζίαο αγξνηηθψλ πξντφλησλ. Απφ ηνλ 13ν αη. έσο ηνλ 18ν αη. ππήξμε εκπνξηθφ θέληξν. Σν ηεξάζηην "Άπαξην θάζηξν" ηεο, ήηαλ απφ ηα ζεκαληηθφηεξα νρπξά ηεο Μεζνγείνπ. Ήηαλ θαηά ην Μεζαίσλα θαζαξά αζηηθφο νηθηζκφο κε ζεκαληηθή εκπνξηθή θαη ζηξαηεγηθή ζεκαζία (νρπξή πφιε-ζηαζκφο ησλ ελεηηθψλ πινίσλ πξνο ηελ Αλαηνιή). Σν 1206 ηελ παίξλνπλ νη Δλεηνί γηα 3 αηψλεο. Απφ ην παξαθκάδεη γηα λα γλσξίζεη λέα νηθνλνκηθή άλζηζε ηνλ 19ν αηψλα. Αξγφηεξα κε ηνλ νηθνλνκηθφ καξαζκφ ηεο ειιεληθήο επαξρίαο, ην κεγάιν θχκα αζηπθηιίαο ηνπ κεζνπνιέκνπ θαη ηε δηακφξθσζε λένπ ηξφπνπ δσήο, ε πφιε νδεγήζεθε ζε παξαθκή. Η ζέα απφ ην θάζηξν είλαη κνλαδηθή. Ο νηθηζκφο ρηηζκέλνο ακθηζεαηξηθά ζε ρακειφ ιφθν αηελίδεη ην Μεζζεληαθφ θφιπν. ηελ αξραηφηεηα ζηε ζέζε ηεο ζεκεξηλήο Κνξψλεο βξηζθφηαλ ε αξραία πφιε Αζίλε. Η Αζίλε αλαθέξεηαη απφ ην ηέθαλν Βπδάληην, ηνλ ηξάβσλα θαη αλαγξάθεηαη ζην πλέθδεκν ηνπ Ιεξνθιένπο. Ο Παπζαλίαο αλαθέξεη δχν εθδνρέο γηα ηελ νλνκαζία ηεο. Καηαιήθζεθε απφ ηνπο Βελεηνχο θαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηνπο Οζσκαλνχο. Πξφθεηηαη γηα ζεκαληηθφ ηνπίν, αμηφινγν, ζε θαιή θαηάζηαζε, κε αξραηνινγηθή θαη ηζηνξηθή ζεκαζία, κε εκβέιεηα εζληθή θαη δηεζλή, θεξπγκέλνο ρψξνο ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο. TE 2 - ςελ 8

42 ΣΕ 2-2 Νεζησηηθή πεξηνρή (λήζνη ρίδα, απηέληδα, Βελέηηθν, Μαξηαλή) απηέληδα : έρεη έληνλν αλάγιπθν θαη θαιχπηεηαη ζε κεγάιν ηκήκα ηεο απφ βιάζηεζε. Πεξηνξηζκέλν δίθηπν κνλνπαηηψλ επηηξέπεη ζηνλ επηζθέπηε λα πεξηεγεζεί ζην λεζί. Γηαζέηεη πεξηνξηζκέλεο κηθξέο παξαιίεο. Έρεη πξνζβάζηκεο ζέζεηο κε αμηφινγε ζέα. Απεηιέο ππνβάζκηζεο δέρεηαη απφ ηελ ειεχζεξε βφζθεζε θαηζηθηψλ (κνλαδηθνί θάηνηθνη λεζηνχ), ζθνππίδηα θαη θίλδπλνο ππξθαγηάο απφ εκεξήζηνπο επηζθέπηεο, ξχπαλζε ζαιάζζηνπ ρψξνπ απφ ηρζπνθαιιηέξγεηεο θαη ζθάθε. Σν λεζί κε ηηο βξαρνλεζίδεο, δεκηνπξγεί αμηφινγν ηνπίν ζε δέθηεο ζηε Μεζψλε. Αμηφινγν θπζηθφ ηνπίν ρσξίο ππνβάζκηζε, κε ζέζεηο αμηφινγεο ζέαο πξνο ηελ επξχηεξε πεξηνρή, κε ηζηνξηθέο κλήκεο. ρίδα : έρεη έληνλν αλάγιπθν θαη ηκήκα ηνπ θαιχπηεηαη απφ ρακειή βιάζηεζε. Πεξηνξηζκέλν δίθηπν κνλνπαηηψλ επηηξέπεη ηελ πξφζβαζε ζε εγθαηάζηαζε ζηα λφηηα ηνπ. Γηαζέηεη ιίγεο κηθξέο παξαιίεο. Απεηιέο ππνβάζκηζεο δέρεηαη απφ εκεξήζηνπο επηζθέπηεο, ξχπαλζε ζαιάζζηνπ ρψξνπ απφ ζθάθε, θιπ. ην λφηην θφιπν ηνπ λεζηνχ ππάξρνπλ αθφκα λαπάγηα ηνπ Β Παγθφζκηνπ Πνιέκνπ, ελψ έρνπλ αλαθεξζεί θαη κε εθξαγείζεο βφκβεο Έρεη αλαθεξζεί ε παξνπζία θψθηαο ζηελ πεξηνρή ησ αθηψλ. Αμηφινγν θπζηθφ ηνπίν ρσξίο ζεκαληηθή ππνβάζκηζε, κε ηζηνξηθέο κλήκεο. Βελέηηθν : κηθξφ βξαρψδεο λεζί, δχζθνια πξνζβάζηκν, κε απφηνκεο αθηέο, ελδηαθέξνληεο θπζηθνχο ζρεκαηηζκνχο πξνο λφην θαη ακνηβαία ζέαζε κε ην Αθξσηήξην Αθξίηαο. Δλδηαθέξνλ θπζηθφ ηνπίν. θαθηεξία : επίκεθεο λεζί, πνπ νπζηαζηηθά δηακνξθψλεη ην φξκν ηνπ Ναβαξίλνπ. Έρεη έληνλν αλάγιπθν, ζεκαληηθή θπηνθάιπςε, πεξηνξηζκέλε πξνζβαζηκφηεηα, κε βξαρψδεο θπξίσο αθηέο, κε ηδηαίηεξα αμηφινγνπο βξαρψδεηο ζρεκαηηζκνχο ζην λφην (γεσηνπία), κε κλεκεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε λεψηεξε ηζηνξία, θιπ. Ιδηαίηεξα αμηφινγν θπζηθφ ηνπίν ρσξίο ππνβάζκηζε, κε ζέζεηο αμηφινγεο ζέαο πξνο ηελ επξχηεξε πεξηνρή, κε ηζηνξηθέο κλήκεο. TE 2 - ςελ 9

43 ΣΕ 2-3 Κεξπγκέλα Σνπία ηδηαίηεξνπ θπζηθνύ θάιινπο AT Κνξώλε Έληαμε ζην Τπάξρνλ Θεζκηθφ Πιαίζην : Αξραηνινγηθφο Υψξνο /Γηαηεξεηένο Οηθηζκφο/Γηαηεξεηέα Κηίζκαηα Ιζηνξηθφο Σφπνο/Σνπίν Ιδηαηηέξνπ Φπζηθνχ Κάιινπο Κνηλσληθννηθνλνκηθή/πνιηηηζηηθή Αμία: Αξραηνινγηθφ Δλδηαθέξνλ /Δπηζηεκνληθή έξεπλα /Ιζηνξηθφ Δλδηαθέξνλ Ιζηνξηθφο / Πνιηηηζκηθφο Σνπξηζκφο/Λανγξαθηθφ Δλδηαθέξνλ /Παξαδνζηαθή Αξρηηεθηνληθή /χλδεζε κε Λατθή Παξάδνζε Σνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ/αηζζεηηθή Αμία /Δλδηαθέξνληα Φπζηθά, Οηθνινγηθά, Γεσκνξθνινγηθά ηνηρεία /Ιδηαίηεξε Φπζηθή Οκνξθηά Καιαίζζεηα Αλζξσπνγελή ηνηρεία /Παλνξακηθή ζέα Απεηιέο ππνβάζκηζεο :Γίλνληαη πνιιέο κεηαηξνπέο θαη επεκβάζεηο ζε θηίξηα πνπ κπνξεί ε ηζηνξηθή ηνπο αμία λα κελ είλαη ηεξάζηηα, δίλνπλ φκσο ην έληνλα αξκνληθφ θαη γξαθηθφ ρξψκα, πνπ αλακθηζβήηεηα έρεη ε Κνξψλε. AT Μεζώλε Έληαμε ζην Τπάξρνλ Θεζκηθφ Πιαίζην : Αξραηνινγηθφο Υψξνο /Γηαηεξεηένο Οηθηζκφο/Γηαηεξεηέα Κηίζκαηα /Γίθηπν NATURA-2000 Παξαδνζηαθφο Οηθηζκφο Κνηλσληθννηθνλνκηθή/πνιηηηζηηθή Αμία : Αξραηνινγηθφ Δλδηαθέξνλ/Δπηζηεκνληθή έξεπλα/ Ιζηνξηθφ Δλδηαθέξνλ/ Ιζηνξηθφο / Πνιηηηζκηθφο Σνπξηζκφο Λανγξαθηθφ Δλδηαθέξνλ /Παξαδνζηαθή Αξρηηεθηνληθή /χλδεζε κε Λατθή Παξάδνζε /Σνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ /Αηζζεηηθή Αμία Ιδηαίηεξε Φπζηθή Οκνξθηά /Καιαίζζεηα Αλζξσπνγελή ηνηρεία /Παλνξακηθή ζέα Απεηιέο ππνβάζκηζεο : Ο νηθηζκφο έρεη ππνζηεί ζεκαληηθέο επεκβάζεηο θαη αιινηψζεηο, ελψ ην θάζηξν δηαηεξεί αξθεηά έληνλε ηελ αλάκλεζε ηεο Δλεηνθξαηίαο. Δγθαηάιεηςε θαη εξείπσζε ηνπ θάζηξνπ. Η εγθαηάιεηςε θαη ε αιινίσζε ησλ παιηψλ θηηζκάησλ κπνξεί λα βιάςνπλ αλεπαλφξζσηα ηνλ νηθηζκφ. AT Πύινο θαη Όξκνο Ναβαξίλνπ Έληαμε ζην Τπάξρνλ Θεζκηθφ Πιαίζην: Αξραηνινγηθφο Υψξνο / Γηαηεξεηένο Οηθηζκφο/Γηαηεξεηέα Κηίζκαηα /Γίθηπν CORINE-Biotopes /Γίθηπν NATURA-2000 Ιζηνξηθφο Σφπνο /Παξαδνζηαθφο Οηθηζκφο /Σνπίν Ιδηαηηέξνπ Φπζηθνχ Κάιινπο /Υψξνο Δηδηθήο Κξαηηθήο Πξνζηαζίαο εκεία κε θαιή Θέα : Όιεο νη πεξηνρέο γχξσ απφ ηνλ φξκν ηνπ Ναπαξίλνπ. Ιδηαίηεξα ηα δχν θάζηξα Νηφθαζηξν θαη Παιηφθαζηξν (παιηφ Ναβαξίλν). Μνλνπάηηα Πεξίπαηνη :Ο δξφκνο απφ ηελ Πχιν πξνο ηε Γηάινβα. Κνηλσληθννηθνλνκηθή/πνιηηηζηηθή Αμία: Αξραηνινγηθφ Δλδηαθέξνλ / Ιζηνξηθφ Δλδηαθέξνλ /Ιζηνξηθφο / Πνιηηηζκηθφο Σνπξηζκφο /Λανγξαθηθφ Δλδηαθέξνλ Παξαδνζηαθή Αξρηηεθηνληθή /Παξαδνζηαθή ή ήπηα εθκεηάιιεπζε θπζηθψλ πφξσλ /Παξαηήξεζε παλίδαο /Παξαηήξεζε ρισξίδαο /Σνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ Φπζηνιαηξηθφ ελδηαθέξνλ Αηζζεηηθή Αμία Δλδηαθέξνληα Φπζηθά, Οηθνινγηθά, Γεσκνξθνινγηθά ηνηρεία/ Ιδηαίηεξε Φπζηθή Οκνξθηά /Καιαίζζεηα Αλζξσπνγελή ηνηρεία Παλνξακηθή ζέα / πάληνο Σχπνο Σνπίνπ Απεηιέο/δηαηαξαρέο : Κπλήγη / Οηθνδφκεζε /Σνπξηζκφο ε επαίζζεηα ζεκεία, φπσο ν θφιπνο ηεο Βντδνθνηιηάο, καδεχνληαη ην θαινθαίξη πνιινί παξαζεξηζηέο (ειεχζεξν θάκπηγθ) θαη ππνβαζκίδνπλ ην ηνπίν κε ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. νβαξά πξνβιήκαηα απφ ην θπλήγη. Σξσηφηεηα : Αλ δελ ιεθζνχλ κέηξα ζα θηλδπλεχζεη ζχληνκα ε πεξηνρή ηεο Βντδνθνηιηάο. Πξνηεξαηφηεηα πξνζηαζίαο : Πξσηεχνπζα TE 2 - ςελ 10

44 ΣΕ 2-4 Πεξηνρέο πςειήο νηθνινγηθήο επαηζζεζίαο Σ Ε Κσδηθφο ηφπνπ: Ολνκαζηα ΒΙΣΟΠΟΙ CORINE ΠΔΡΙΟΥΔ ΓΙΚΣΤΟΤ «ΦΤΗ 2000» A Αθξσηήξην Αθξίηαο, Νήζνη απηέληδα GR LIMNOTHALASSA PYLOU (DIVARI) KAI NISOS SFAKTIRIA, AGIOS DIMITRIOS GR NISOI SAPIENTZA KAI SCHIZA, AKROTIRIO AKRITAS GR THALASSIA PERIOCHI STENOU METHONIS ΑΛΛΟΙ ΒΙΟΣΟΠΟΙ AB AB ΜΔΘΩΝΗ Παξαζαιάζζην Σνπίν / Υσξηφ/Οηθηζκφο ΚΟΡΩΝΗ Παξαζαιάζζην Σνπίν / Υσξηφ/Οηθηζκφο θαη ρίδα Η πεξηνρή πξνζθέξεηαη γηα κεηαλαζηεπηηθά πνπιηά. Δπίζεο ππάξρεη παξνπζία κεηαλαζηαηεπηηθψλ αξπαθηηθψλ πνπιηψλ: Aquilla heliaca (Βαζηιαεηφο), Aquilla chrysaetos (Υξπζαεηφο), Aquilla clanga (ηηθηαεηφο) θαη έρεη αλαθεξζεί φηη είλαη ηαθηηθά ζηφρνη θπλεγψλ. εκαληηθφ κέξνο γηα ηελ Μεζνγεηαθή Φψθηα (Monachus monachus). Άθζνλε ε παξνπζία ςαξηψλ. A , Γηβάξη Πχινπ Τθάικπξε ιίκλε κε βάιηνπο (ην θαινθαίξη απνμεξαίλεηαη κεξηθψο) θαη ζάκλνπο ζηνλ θφιπν ηνπ Ναπαξίλνπ θνληά ζηελ Πχιν. Τπάξρνπλ επίζεο παιηξξνηαθνί ιαζπφηνπνη. Βξαρψδεηο ιφθνη θνληά ζηνλ θφιπν. Οξληζνινγηθψο ζεκαληηθή πεξηνρή, θαζψο απνηειεί ζηαζκφ ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ πδξφβησλ πνπιηψλ. Η ζπνπδαηφηεηα ηεο πεξηνρήο σο ρψξνο αλαπαξαγσγήο δελ είλαη αξθεηά γλσζηή αιιά πξέπεη λα ιεθζεί ππφςηλ (γηα ηελ Πεινπφλλεζν). Σν ρεηκψλα ππάξρνπλ πεξηζζφηεξεο απφ Fulica atra (Φαιαξίδα) θαη πάπηεο. Σν θπλήγη είλαη κεγάιν πξφβιεκα θαη ε απαγφξεπζή ηνπ ζα αχμαλε ζεκαληηθά ηελ ζπνπδαηφηεηα ηνπ πγξνηφπνπ γηα ηα κεηαλαζηεπηηθά πνπιηά. Γηα ηηο αλσηέξσ πεξηνρέο ηνπ δηθηχνπ Φχζε 2000, εθπνλήζεθαλ ΔΠΜ (ζηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη ζρεηηθνί ράξηεο), φπνπ πξνβιέπνληαη δψλεο πξνζηαζίαο ζην ρεξζαίν θαη ζαιάζζην πεξηβάιινλ. Δπηπιένλ πξνβιέπνληαη σο πεξηνρέο πξνζηαζίαο ηνπίνπ ηα λεζηά Βελέηηθν θαη ρίδα. TE 2 - ςελ 11

45 TE 2 - ςελ 12