ΦΟΡΜΑ ΓΙΑ ΗΜΙΤΥΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΤΥΠΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Γενικά στοιχεία. Παρεμβατικές δράσεις με άξονα τα Χριστούγεννα 1-23/12/2013

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Ενδοσχολική υποστήριξη σχολείων ΦΟΡΜΑ ΓΙΑ ΗΜΙΤΥΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΤΥΠΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Γενικά στοιχεία Σχολείο: Είδος πρακτικής: Ημερομηνία διεξαγωγής: Χώρος διεξαγωγής: Θέμα/ σκοπός της πρακτικής ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Παρεμβατικές δράσεις με άξονα τα Χριστούγεννα 1-23/12/2013 Σχολική τάξη, εργαστήριο πληροφορικής, αμφιθέατρο Στα πλαίσια ανάπτυξης πολιτισμικής συνείδησης των μαθητών κάθε σχολική μονάδα πρέπει να συνδυάζει ένα πλήθος παιδαγωγικών και διδακτικών δραστηριοτήτων, που θα προσδίδουν ένα περισσότερο λειτουργικό ρόλο στο σχολείομονάδα αφού θα δίνεται έτσι στους μαθητές η ευκαιρία να εκφραστούν και να συνυπάρξουν (Αλμπανάκη, 2013). Ιδιαίτερα όμως στο χώρο της θρησκευτικής αγωγής, η Διαπολιτισμική εκπαίδευση μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος εφόσον η ίδια η Θεολογία προάγει την συνεργατικότητα και την ανεκτικότητα προς κάθε άλλη θρησκευτική ή ιδεολογική ετερότητα (Μητρ. Περγάμου Ιωάννης,, 2006). Με άξονα τη γιορτή των Χριστουγέννων σχεδιάστηκαν μία σειρά δράσεων στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών. Με βασικό πυλώνα τη θεματική της Β Λυκείου "Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο" ήταν η κατάλληλη ευκαιρία να προσπαθήσουμε να κάνουμε τον κόσμο λίγο καλύτερο αρχίζοντας... από εμάς τους ίδιους. ώστε να συνειδητοποιήουμε τι σημαίνει για μας το «Χριστὸς γεννᾶται» και ίσως να προσπαθήσουμε να γιορτάσουμε τα «Χριστούγεννα αλλιώς». Τα φετινά Χριστούγεννα, όπως άλλωστε και εκείνα των τελευταίων ετών, συνδέονται αναγκαστικά με την οικονομική, οικολογική, και κυρίως πολιτιστική και πνευματική κρίση, που μαστίζει την ανθρωπότητα τον τελευταίο καιρό. Δράσεις όπως αυτές που υλοποιήθηκαν προωθούσα τους μαθητές αλλά και τους

2 εκπαιδευτικούς σε μία άλλη οπτική. Η χριστιανική θεώρηση της οικονομίας προσδιορίζεται από το νόμο της δικαιοσύνης του Θεού, τον σεβασμό του ανθρώπου και όχι τον μαμμωνά, την επάρκεια (που οδηγεί στην αειφόρο ανάπτυξη) και όχι το κέρδος, τη συσσώρευσης πλούτου (πλεονεξία), το χρήμα. Σκοποί Οι δραστηριότητες είχαν μία αρθρωτή διάρθρωση με αποκορύφωση την τελευταία ημέρα με τη σχολική γιορτή του σχολείου και την on line σύνδεση και γιορτή με δύο άλλα σχολεία. Κάθε ημέρα όμως από τις αρχές Δεκεμβρίου οι μαθητές λάμβαναν μέρος σε μια καινούργια δραστηριότητα είτε αντίκριζαν μία καινούρια έκπληξη που τους οδηγούσε σταδιακά στη μεταστροφή της συμπεριφορά τους και την καλλιέργεια ενός ευχάριστου κλίματος εμπιστοσύνης και αγάπης. Επιπλέον στόχοι ήταν: Ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών μας αλλά και των εκπαιδευτικών μας μέσα από τη συμμετοχή στο make a wish και με το μήνυμα "τα υγιή παιδιά για τα άρρωστα παιδιά", που γίνονται πιθανόν οι μελλοντικοί εθελοντές για το make a wish. Δραστηριοποίηση και ενεργό εμπλοκή όλων των συναδέρφων σε μία κοινή διαδικασία. Τα Χριστούγεννα επιστρέφουμε στην παιδική μας ηλικία, τη μεγάλη δεξαμενή των αφηγήσεων, των εικόνων και του χρόνου, ενός κόσμου που τον αναδημιουργούμε στα μέτρα των επιθυμιών μας. Καλλιέργεια ενσυναίσθησης (empathy), η οποία είναι ζητούμενο όχι μόνο της εκπαίδευσης, αλλά και της κοινωνίας που θέλει να αλλάξει και να γίνει περισσότερο κοινωνική. Ο Ίαν Μακιούαν υπογραμμίζει αυτήν ακριβώς την αξία «Το να μπορείς να μπεις με την φαντασία σου στη θέση του άλλου είναι βασικό χαρακτηριστικό της ανθρωπιάς μας. Είναι η ουσία της συμπόνιας και η απαρχή της ηθικής» (Μακιούαν, 2005). Η αρθρωτή αυτή διαδικασία ειδικότερα περιλάμβανε: 1) αξιοποίηση βυζαντινών εικόνων μέσα από λογισμικά ψηφιακής αφήγησης 2) δημιουργία ηλεκτρονικών καρτών 3) διενέργεια ηλεκτρονικής ψηφοφορίας ανάμεσα στους μαθητές του σχολείου μας αλλά και με ένα άλλο σχολείο (2ο Δημοτικό Πεύκων).

3 Συντονιστής/-ές εκπαιδευτικός/-οί 4) Διάχυση της δράσης, ενίσχυση της αυτοεκτίμησης. Το περιβάλλον του λογισμικού δίνει τη δυνατότητα διάχυσης στο διαδίκτυο καθώς και δυνατότητα ανάρτησης σχολίων, στατιστικών επισκεψιμότητας και δυνατότητα διάδρασης από την ανάλογη επιλογή («touch») κάτι αντίστοιχο με το «like» του facebook ώστε οι μαθητές να έχουν ανατροφοδότηση και φυσικά ενίσχυση της αυτοεκτίμησής τους. 5) Απονομή βραβείων στη χριστουγεννιάτικη εκδήλωση του σχολείου μας στις 23/12/2013 (ηθική και υλική ανταμοιβή, παροχή εσωτερικών και εξωτερικών κινήτρων) 6) Συμμετοχή του σχολείου μας στο θεσμό στο make wish 7)Δημιουργία χριστουγεννιάτικου ημερολογίου αγάπης 8) Δραστηριότητα δημιουργικής γραφής «γράμμα συγγνώμης» Αλμπανάκη Ξανθή ΠΕ01 (δραστηριότητες) Συμμετέχοντες μαθητές ανά τάξη και φύλο Στόχοι-σκεπτικό Α Λυκείου 50 μαθητές (20 αγόρια και 30 κορίτσια) Β Λυκείου (22 αγόρια και 27 κορίτσια) Γ Λυκείου (όλοι οι μαθητές 27 αγόρια 17 κορίτσια, στη σχολική εορτή, αδιευκρίνιστος αριθμός στις άλλες δραστηριότητες) ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές να συμμετέχουν σε δράσεις που προάγουν τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και καλλιεργούν το αίσθημα της προσφοράς και της διαπολιτισμικής συνείδησης. Στις παρακάτω δραστηριότητες συμμετείχαν όλοι οι μαθητές παρόλο που γινόταν κάτω από την ομπρέλα του μαθήματος των θρησκευτικών αλλά είχαν πολύ μεγαλύτερη ευρύτητα. Ακόμη και μαθητές που έχουν απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών συμμετείχαν σε κάποιες δραστηριότητες, όπως το χριστουγεννιάτικο ημερολόγιο αγάπης, στο make a wish και φυσικά στη γιορτή του σχολείου). Κατά τον ίδιο τρόπο υπήρξε συμμετοχή και όλων των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα για το μάθημα των θρησκευτικών είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθεί ο/η μαθητής/τρια από τις μικρές ακόμη τάξεις την σχέση του λόγου με τις εικαστικές τέχνες και ειδικότερα την αγιογραφία. Κάθε θρησκεία άλλωστε εκφράζει την αλήθεια της και μέσα από τη γλώσσα της Τέχνης επικοινωνώντας τόσο με τη θρησκευτική κοινότητά της όσο και με τους έξω από

4 αυτήν (Α. Π Σπουδών Θρησκευτικών, 2011). Η οπτικοποίηση όμως αυτή που επιχειρήθηκε έγινε τώρα κομιστής της ίδιας μάθησης και όχι απλά μία υφαρπαγή του βλέμματος. (Αλμπανάκη, 2013). Ο συνδυασμός αυτός αποτελεί μία πρόκληση για τον εκπαιδευτικό και ιδιαίτερα σήμερα είναι δυνατός μέσα και από τα μέσα ψηφιακού γραμματισμού. Δραστηριότητες: Α) προετοιμασία Β) υλοποίηση Οι μαθητές διδάχθηκαν τις ανάλογες θεματικές ενότητες στο μάθημα των θρησκευτικών, έγιναν συζητήσεις για το πνεύμα των Χριστουγέννων και εξοικειώθηκαν με τα διάφορα λογισμικά. 1 η δραστηριότητα. Αξιοποίηση βυζαντινών εικόνων, μέσω της τεχνικής artfulthinking και της ψηφιακής αφήγησης. Με βάση την εικόνα, κάθε φορά, ζητούνταν από τους μαθητές να συμπληρώσουν και να γράψουν την ιστορία της με τον τίτλο «Οι εικόνες μας διηγούνται». Οι μαθητές παρατήρησαν διάφορες εικόνες της γέννησης του Χριστού ανατολικής και δυτικής τεχνοτροπίας, εντόπισαν τα πρόσωπα και τις μορφές που συμμετέχουν στη σκηνή της Γέννησης, σύγκριναν διάφορες εικόνες αγιογράφων, παρατήρησαν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους ο κάθε αγιογράφος παρουσιάζει το ίδιο βιβλικό γεγονός, προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τη στάση και τις χειρονομίες των προσώπων. 2 η δραστηριότητα. Αξιοποιήθηκε το λογισμικό thinglink ( το οποίο δίνει τη δυνατότητα για επεξεργασία εικόνων. Κατά τη διάρκεια της ενασχόλησης οι μαθητές της Α Λυκείου δημιούργησαν τη δική τους εκδοχή στο πλαίσιο της δραστηριότητας «Οι εικόνες μας διηγούνται» ( 3 η δραστηριότητα. Δημιουργία ψηφιακών καρτών αυτή τη φορά με τίτλο «Αν τα Χριστούγεννα ήταν μυρωδιά, εικόνα, άγγιγμα, ήχος, γεύση; τι θα ήταν;. Οι μαθητές δημιούργησαν τις διαδραστικές τους ψηφιακές ιστορίες και αποτύπωσαν με τον δικό τους τρόπο τα Χριστούγεννα μέσα από τις κάρτες τους και αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του σχολείου: 4 η δραστηριότητα: διενέργεια ηλεκτρονικής ψηφοφορίας:

5 5 η δραστηριότητα: Συμμετοχή στο make wish με την ελπίδα να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε μία ευχή εκείνων των παιδιών που το έχουν τόσο πολύ ανάγκη. Φτιάξαμε το δικό μας δέντρο και καρφιτσώσαμε τα δικά μας αστέρια, τις δικές μας ευχές και την αγάπη μας. Συμπληρώσαμε τη Φόρμα Παραγγελίας για τα Σχολεία και λάβαμε τα δικά μας αστέρια 6 η δραστηριότητα: Κατασκευή χριστουγεννιάτικου ημερολογίου αγάπης. Κάθε μέρα και μέχρι τα Χριστούγεννα, κάναμε εγώ και οι μαθητές μου την καλή πράξη της ημέρας και την καταγράφουμε με μια σύντομη ανάρτηση ή μια σχετική φωτογραφία ανώνυμα: 25 μέρες, 25 πράξεις. Είναι εκπληκτικό το πόσο μεγάλη ανταπόκριση είχε! Κάθε μέρα σκεφτόμαστε τι θα κάνουμε σήμερα ή αύριο. Ας κάνουμε τον κόσμο για 25 - και όχι μόνο- μέρες λίγο καλύτερο! Τελικά δεν είναι και τόσο δύσκολο να κάνεις μία καλή πράξη κάθε μέρα. Από τους μαθητές μου και μένα με αγάπη... 7 η δραστηριότητα: Δημιουργική γραφή «γράμμα συγγνώμης» Η πραγματική μετάνοια προϋποθέτει μία σειρά από ενέργειες πριν και μετά: α) Φόβος και τύψεις συνείδησης, β) απόφαση για μεταστροφή του προηγούμενου τρόπου ζωής, γ) προσέλευση στο μυστήριο της θείας εξομολόγησης, δ) ολοκληρωτική ρήξη με το παρελθόν. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία είπα στους μαθητές να συντάξουν ένα γράμμα συγγνώμης προς κάποιο φανταστικό ή αληθινό πρόσωπο που έχουν πληγώσει:

6 Γ) αποτίμηση Υποθέστε ότι έχετε μετανιώσει ειλικρινά για κάτι που έχετε κάνει και θέλετε να ζητήσετε συγγνώμη. Γράψτε ένα γράμμα με το οποίο θα εξηγείτε τους λόγους που έχετε μετανιώσει ειλικρινά και θα ζητάτε συγγνώμη. Κατόπιν μπερδέψτε τα γράμματά σας και διαβάστε τα δυνατά. Εσείς θα αποφασίσετε ποιος έχει μετανοήσει αληθινά και θα τον συγχωρήσετε και ποιος όχι. Οι μαθητές έγραψαν τα δικά τους "γράμματα" συγγνώμης... Κατόπιν διάβασαν τα γράμματα, κατέγραψαν τα δεδομένα και... για να μην αποφασίσουν βιαστικά τα κατηγοριοποίησαν έτσι ώστε να αποφασίσουν ποιος είχε αληθινά μετανοήσει. (η δραστηριότητα επαναλήφθηκε και μετά τα Χριστούγεννα σε άλλες τάξεις και θεματικές). 8 η δραστηριότητα: Τελική γιορτή Χριστουγέννων με on line σύνδεση με τα σχολεία Γυμνασίου Γαζίου και Μουσικό Σχολείο Κομοτηνής (αναπτύσσεται αυτόνομα σε άλλη θεματική) Ενίσχυση αυτοεκτίμησης των μαθητών μας Το παραγόμενο προϊόν ήταν ένα διαδραστικό προϊόν, το οποίο ήταν αποκλειστικά δημιούργημα των μαθητών Η χρήση σύγχρονης τεχνολογίας (Η/Υ) ενίσχυσε τη φυσική περιέργεια των μαθητών, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη ερευνητικού πνεύματος. Καλλιέργεια συνεργασίας και συνεκτικών δεσμών ανάμεσα στις ομάδες εφόσον υπήρχε κοινός σκοπός: η νίκη της ομάδας για το διαγωνισμό (οι μαθητές του σχολείου μας είναι παιδιά από διαφορετικές περιοχές και δεν έχουν τη δυνατότητα να βρίσκονται συχνά εκτός σχολείου), προσφορά βοήθειας στα άρρωστα παιδιά Καθολική συμμετοχή των μαθητών της Α και Β Λυκείου τουλάχιστον σε κάποια δραστηριότητα αλλά και της Γ Λυκείου. Ενεργό εμπλοκή και των εκπαιδευτικών (στο διαγωνισμό ψηφήσαμε μικροί μεγάλοι οι περισσότεροι πήραμε το αστεράκι μας και γράψαμε το όνομά μας) Μαθητές δύο σχολείων ήρθαν σε επικοινωνία μέσω αυτών των δραστηριοτήτων (touch, share, on line ψηφοφορία) ενισχύοντας την εξ αποστάσεως επικοινωνία και τη διάχυση των παραγόμενων. Αναπτύχθηκαν συνεργατικές και κοινωνικές δεξιότητες ενώ οι μαθητές συνδύασαν τη γνώση με την συνεργατική εμπειρία. Υπήρχε πρόβλεψη χρόνου. Οι αρμοδιότητες των εμπλεκομένων ήταν ξεκάθαροι και υπήρχε αξιολόγηση (η κάρτα με τις

7 Χρόνος προετοιμασίας Συνεργασία με ειδικούς Εκπαιδευτική επίσκεψη Υλικοτεχνική υποδομή Παραδοτέο υλικό (πρόσκληση, αφίσα, φωτογραφίες, κ.ά): περισσότερες ψήφους βγήκε νικήτρια) Η πολιτιστική και θρησκευτική ποικιλομορφία των σημερινών σχολικών τάξεων καθρεφτίζουν την ποικιλομορφία της κοινωνίας μας και το θρησκευτικό μάθημα είναι ικανό και πρέπει να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση αφού στοιχεία όπως «αλληλοσεβασμός, αποδοχή και ειρηνική συνύπαρξη με την θρησκευτική ή όποια άλλη ετερότητα, είναι διάσπαρτα μέσα στη Βίβλο και τα πατερικά κείμενα». α. Εντός διδακτικού ωραρίου. Οι μαθητές δούλευαν στο εργαστήριο πληροφορικής και στην τάξη. Σύνδεση με το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος: μαθήματα για τα Χριστούγεννα, τις εικόνες (Α Λυκείου) και το πρόβλημα του κακού (Β Λυκείου) β. Μετά το τέλος του ωρολογίου προγράμματος: συναντήσεις της διδάσκουσας εκτός ωραρίου, ασύγχρονη επικοινωνία με τη διδάσκουσα και τους μαθητές μεταξύ τους Μη κερδοσκοπικός οργανισμός make a wish ΟΧΙ Αξιοποιήθηκε ο χώρος της σχολικής τάξης, της βιβλιοθήκης, του εργαστηρίου και του αμφιθεάτρου Φωτογραφικό υλικό και υλικό στην ιστοσελίδα του σχολείου.