ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φυσιολογία Ι. Λευκά αιμοσφαίρια Θρομβοκυττάρωση Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φυσιολογία Ι Λευκά αιμοσφαίρια Θρομβοκυττάρωση Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ

4 2.Λευκά αιμοσφαίρια: Κατηγορία των εμμόρφων συστατικών του αίματος χαρακτηρίζονται πλήρη κύτταρα επειδή στην ώριμη τους μορφή είναι εμπύρηνα κύτταρα Παράγονται από τον μυελό των οστών ακολουθούν διάφορα στάδια ωρίμανσης και χωρίζονται σε 3 κατηγορίες Φυσιολογικές τιμές: /μl

5 Α.Πολυμορφοπύρηνα: Η μεγαλύτερη κατηγορία των λευκών αιμοσφαιρίων οφείλουν την ονομασία τους στο πολύμορφο σχήμα του πυρήνα τους. 1). πολυμορφοπύρηνα ουδετερόφιλα: 51-67% με κοκκία γκρι ιώδη 2). πολυμορφοπύρηνα εωσινόφιλα: 2-4% με κοκκία πορτοκαλί 3). πολυμορφοπύρηνα βασεόφιλα: 0-1% με κοκκία βασεόφιλα υπεύθυνα για την αντιμετώπιση φλεγμονών από διάφορους εισβολείς.

6 Στάδια ωρίμανσης των πολυμορφοπύρηνων λευκών αιμοσφαιρίων

7 Στάδια ωρίμανσης κοκκιοκυττάρων ΠΟΛΥΜ. ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΟ ΕΩΣΙΝΟΦΙΛΟ ΒΑΣΕΟΦΙΛΟ 14-18μ ΜΥΕΛΟΒΛΑΣΤΗ 20μ 10-18μ ΠΡΟΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ ΒΑΣΕΟΦΙΛΟ ΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ 12-18μ ΕΩΣΙΝΟΦΙΛΟ ΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ ΟΥΔΕΤΕΡ. ΜΕΤΑΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ 10-15μ ΒΑΣ. ΜΕΤΑΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ ΕΩΣΙΝΟΦΙΛΟ ΜΕΤΑΜΥΕΛΟΚΥΤΤΑΡΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΟ ΡΑΒΔΟΠΥΡΗΝΟ 10-15μ ΟΥΔ. ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΟ ΕΩΣΙΝΟΦΙΛΟ ΡΑΒΔΟΠΥΡΗΝΟ ΒΑΣΕΟΦΙΛΟ

8

9 ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΟ ΡΑΒΔΟΠΥΡΗΝΟ

10 ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΟ

11 ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΟ ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΟ

12 ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΟ ΒΑΣΕΟΦΙΛΟ

13 ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΟ ΒΑΣΕΟΦΙΛΟ

14 Β. Λεμφοκύτταρα: 20-40% ( ) Β και Τ-Λεμφοκύτταρα υπεύθυνα για την εγκατάσταση στον οργανισμό της επίκτητης ανοσίας Β-Λεμφοκύτταρα: χυμική ανοσία Τ-λεμφοκύτταρα:κυτταρική ανοσία Κατάγονται από προγονικά πολυδύναμα αιμοποιητικά κύτταρα του μυελού των οστών στην εξωμήτρια ζωή παράγονται στα περιφερικά λεμφικά όργανα από λεμφοειδή κύτταρα τα οποία έχουν εγκατασταθεί εκεί μετά την μετανάστευση τους από τον μυελό των οστών.

15 Στάδια ωρίμανσης λεμφοκυττάρων

16 ΜΕΓΑΛΟ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΟ

17 ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΟ

18 Γ.Μονοπύρηνα:2-10% ( ) κατηγορία των λευκών αιμοσφαιρίων Στην ώριμη τους μορφή ονομάζονται μακροφάγα συμμετέχουν σημαντικά στην αντιμετώπιση φλεγμονών καθώς και στην διαδικασία χυμικής και κυτταρικής ανοσίας: - μερική φαγοκυττάρωση εισερχόμενων εισβολέων- μικροοργανισμών - αποκάλυψη της αντιγονικής ισχύος επιτάχυνση της αντιμετώπισης τους

19 Στάδια ωρίμανσης μονοπύρηνων

20 ΜΟΝΟΠΥΡΗΝΟ

21

22 1. Ερυθροκύτταρα 2. Σφαιροκύτταρα 3. Στοχοκύτταρα 4. Ελλειπτοκύτταρα 5. Σχιστοκύτταρα 6. Μακροκύτταρα 7. Μεγαλοκύτταρα 8. Ανισοκυττάρωση 10.Δακτύλιος Cabot σωμ.howell -Jolly

23 Η εκατοστιαία αναλογία των ειδών των λευκών αιμοσφαιρίων ονομάζεται λευκοκυτταρικός τύπος με φυσιολογικά όρια: Α.Α Ουδετερόφιλα Πολυμορφοπύρηνα: 51-67% ( ) Εωσινόφιλα Πολυμορφοπύρηνα 2-4% (50-500) Βασεόφιλα Πολυμορφοπύρηνα 0-1% (0-100) Λεμφοκύτταρα 20-40% ( ) Μονοπύρηνα 2-10% ( ) 1 η εβδομάδα ουδετεροφιλικός τύπος 2 η εβδομάδα-4 ο έτος λεμφοκυτταρικός τύπος 4 ο -10 ο έτος ουδετεροφιλικός τύπος

24 Παθολογικές καταστάσεις που συνοδεύονται από αυξομειώσεις των ειδών των λευκών αιμοσφαιρίων

25 > 7000/μl

26

27 < 2000/μl

28

29

30 <1500 > 3500

31 Βιολογική αποστολή ουδετεροφίλων και μονοκυττάρων Τα ουδετερόφιλα και τα μονοκύτταρα είναι υπεύθυνα για την φαγοκυττάρωση και αντιμετώπιση μιάς φλεγμονής που ανήκει στην εγγενή ανοσία Οι βιολογικές ιδιότητες των ουδετεροφίλων και μονοκυττάρων-μακροφάγων με την οποία επιτυγχάνουν την βιολογική τους αποστολή: Διαπίδυση Αμοιβαδοειδής κίνηση Χημειοταξία Φαγοκυττάρωση

32 Μετακίνηση των ουδετερόφιλων με την διεργασία της χημειοταξίας προς την κατεύθυνση περιοχής της ιστικής βλάβης

33 Αμοιβαδοειδής κίνηση:εξωκύτωση-προσεκβολή ψευδοποδίου ενδοκύτωση-κίνηση κυττάρου προς ψευδοπόδιο Εξωκύτωση:προσκόλληση δεκτικές πρωτεΐνες με ινοδωδεκτίνη Ενδοκύτωση U=40μ/min Ψευδοπόδιο Εξωκύτωση } Γειτονικός ιστός Δέσμευση υποδοχέων Κίνηση κυττάρου Αμοιβαδοειδής κίνηση λευκοκυττάρου μέσα στους ιστούς

34 Απεικόνιση των βιολογικών ιδιοτήτων των ουδετεροφίλων και μονοπυρήνων τριχοειδές Διαπίδυση Χημειοταξία Νεκρά κύτταρα Κατεστραμμένοι ιστοί Μικροβιακή εισβολή Έκλυση χημειοτακτικών παραγόντων από κύτταρα

35 Eνζυμα κοκκίων ουδετεροφίλων 1.Λυσοζύμη 2.Κολλαγενάση 3.Μυελοϋπεροξειδάση: καταλύει την αντίδραση Η 2 Ο 2 + Cl - Οξειδωτικοί παράγοντες:ο 2 -,Η 2 Ο 2, ΟΗ- 4.Λακτοφερίνη: Βακτηριοστατική πρωτεΐνη ClO - +H 2 O δρά ανασταλτικά στον CSF(colony-stimulating,-factor) 5.Αλκαλική φωσφατάση 6.Λευκοτριένια: συμβολή στην δημιουργία αλλεργικών αντιδράσεων αγγειοσυσταλτικές, βρογχοσυσταλτικές και λευκοτακτικές ιδιότητες 7.Λιπάση 8.Πρωτεολυτικά ένζυμα:πεπτιδάσες,πρωτεάσες

36 Ενζυμα μονοκυττάρων 1.Ιντερλευκίνη Ι: ενεργοποιεί τα Τ- λεμφοκύτταρα, Αυξάνει: την παραγωγή ελευθέρων ριζών, την αλληλεπίδραση λευκοκυττάρων ενδοθηλιακών 2.CSF: προωθεί την παραγωγή κοκκιοκυττάρων από μυελό των οστών 3.AGEPC (Αcetyl-glycerol-ether-phosphoril-choline): Έκλυση από μονοκύτταρα,ουδετερόφιλα αιμοπετάλια Χημειοταξία, εξαφάνιση των κοκκίων, Παραγωγή Ο 2 -, Η 2 Ο 2, ClO-, ΟΗ- Λυσοζύμη Εστεράση Λιπάση Οξ. φωσφατάση Πρωτεολυτικά ένζυμα

37 Φαγοκυττάρωση Μετά την είσοδο ενός εισβολέα (μικροβίου) στους ιστούς ακολουθεί μερική φαγοκυττάρωση από τα μακροφάγα προκειμένου να αποκαλύψουν τις αντιγονικές του ιδιότητες. Τα μικροβιακά προϊόντα του μικροβίου προσελκύουν ουδετερόφιλα που προσκολλώνται στο τοίχωμα και με διαπίδυση μεταναστεύουν στους ιστούς, συνδέονται με το σωματίδιο προβάλλουν ψευδοπόδια και δημιουργούν ένα κλειστό θαλαμίσκο το φαγοκυτταρικό κυστίδιο.

38 Ακολουθεί η πέψη του εισβολέα με την βοήθεια των ενζύμων από την αποκοκκίωση των κοκκίων ουδετεροφίλωνμακροφάγων και τελικά μετατρέπεται σε πεπτικό κυστίδιο, οπότε και αρχίζει η πέψη του φαγοκυτταρωμένου σωματιδίου. Αν ο οργανισμός έχει έλθει σε επαφή με τον εισβολέα (αντιγόνο) έχει πραγματοποιηθε μια αντίδραση αντιγόνουαντισώματος, ανάμεσα στο μικρόβιο εισβολέα και τις ειδικές ανοσοσφαιρίνες.

39 Μετά την σύνδεση αυτή αποκαλύπτετα μια ειδική θέση από το σταθερό τμήμα της ανοσοσφαιρίνης ειδική για το ένζυμο C 3 του συμπληρώματος, το οποίο έχει υποδοχείς για τα μακροφάγα. Η προσέλκυση και η σύνδεση των μακροφάγων διευκολύνει την φαγοκυττάρωση. Η παραπάνω διαδικασία ονομάζεται οψωνινοποίηση.

40 ΔΙΚΤΥΟΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (Δ.Ε.Σ) Μονοκύτταρα +Μακροφάγα κινητά +Μακροφάγα καθηλωμένα Ιστιοκύτταρα:μακροφάγα ιστών- δέρματος - υποδόριου Λεμφαδένων:μακροφάγα μυελωδών κόλπων Πνευμόνων:μακροφάγα τοιχωμάτων κυψελίδων Ηπατος:ηπατικοί κόλποι κύτταρα Κuppfer Σπλήνα-μυελού οστών:-δοκίδες ερυθρού πολφού -φλεβώδεις κόλποι

41 Λεμφαδένες:μακροφάγα μυελωδών κόλπων Ο μυελός αποτελείται από τις κυτταροβριθείς μυελικές χορδές (ΜΧ) και τους μυελικούς λεμφόκολπους (ΜΚ).

42 Ήπατος:ηπατικοί κόλποι κύτταρα Κuppfer Πνευμόνων:μακροφάγα τοιχωμάτων κυψελίδων

43 Σπλήνα-μυελού οστών:-δοκίδες ερυθρού πολφού -φλεβώδεις κόλποι Ερυθρός πολφός Λευκός πολφός με σπληνικά οζίδια

44 ΦΛΕΓΜΟΝΗ είναι το σύνολο των δραματικών αλλοιώσεων από την βλάβη που έχει υποστεί ένας ιστός σαν αποτέλεσμα εισόδου ενός εισβολέα. Βλάβη των αγγειούμενων ιστών μπορεί να προκληθεί από μικροοργανισμούς, τραυματισμό, χημικές ουσίες, θερμότητα και έχει σαν αποτέλεσμα απελευθέρωση από τους ιστούς ουσιών:

45 Η έκλυση από την περιοχή της βλάβης ουσιών ισταμίνη, σεροτονίνη, βραδυκινίνη, προσταγλανδίνες, προϊόντα συστήμ. συμπληρώματος λεμφοκίνες προκαλεί: Α) Αγγειοδιαστολή Β) Αύξηση της αιματικής ροής Γ) Αύξηση της διαπερατότητας των τριχοειδών και φλεβιδίων

46 Ερυθρότητα : λόγω αύξησης της αιματικής ροής Θερμότητα : λόγω αγγειοδιαστολής και αύξησης της αιματικής ροής Οίδημα: λόγω εξαγγείωσης υγρών στον διάμεσο χώρο Πόνος :-την πίεση των αισθητικών απολήξεων από το οίδημα -από τις τοξίνες των ουσιών που εκλύονται στην περιοχή της βλάβης.

47 Το αποτέλεσμα είναι τα κλινικά σημεία της φλεγμονής Ε ρ υ θ ρ ό τ η τ α Θ ε ρ μ ό τ η τ α Ο ί δ η μ α Π ό ν ος

48 Οχυρωμάτωση φλεγμονής είναι η απομόνωση της βλάβης από τους γύρω ιστούs Ο μηχανισμός είναι πως το ινωδογόνο που εξέρχεται από τους πόρους των τριχοειδών προκαλεί πήξη του εξωκυττάριου λεμφικού υγρού κάτω από την πηκτική επίδραση των ιστικών εξιδρωμάτων στο ινωδογόνο που εξέρχεται από τα αγγεία. Η περιχαράκωση της φλεγμονής από θρόμβους ινώδους καθυστερεί την διασπορά των μικροβίων.

49

50 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗΣ

51 Παράγοντες ρύθμισης της παραγωγής μακροφάγωνουδετεροφίλων 1.ΤΝF-Nεοπλασματικός νεκρωτικός παράγων Αυξάνει- την παραγωγή ελευθέρων ριζών Ο 2 - αλληλεπίδραση λευκοκυττάρων-ενδοθηλιακών κ. Χημειοτακτικές ιδιότητες για:-ουδετερόφιλα -μονοκύτταρα -αιμοπετάλια 2.ΙL-1-ιντερλευκίνη Αυξάνει - την παραγωγή ελευθέρων ριζών Ο 2 - αλληλεπίδραση λευκοκυττάρων-ενδοθηλιακών κ. - σύνθεση προσταγλανδινών Χημειοτακτικές ιδιότητες για:-ουδετερόφιλα -μονοκύτταρα -αιμοπετάλια 3.GM-CSF :διεγερτικός παράγων κοκκιο-μονοκυττάρων 4. M-CSF :διεγερτικός παράγων μονοκυττάρων 5. G-CSF :διεγερτικός παράγων κοκκιοκυττάρων

52 Το αποτέλεσμα της εξουδετέρωσης της φλεγμονής είναι το πύον κοιλότητα με νεκρωμένα στοιχεία μικροβίων, λευκών αιμοσφαιρίων, υπολείμματα ιστών η οποία 1.-παροχετεύεται προς έξω, αν είναι επιφανειακή 2.-αυτολύεται από γύρω υγιείς ιστούς αν η κοιλότητα είναι εν τω βάθει

53 Τέλος Ενότητας

54 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

55 Σημειώματα

56 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ.

57 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη. «Φυσιολογία Ι. Λευκά αιμοσφαίρια - Θρομβοκυττάρωση». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

58 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1]