Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία Α Λυκείου. Θεµατική ενότητα: Θουκυδίδου, «Ιστορίαι», Β 3.74

Transcript

1 Π Εκπαιδευτικά σενάρια και µαθησιακές δραστηριότητες, σύµφωνα µε συγκεκριµένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία Α Λυκείου Θεµατική ενότητα: Θουκυδίδου, «Ιστορίαι», Β 3.74 Τίτλος: «...αἵ τε γυναἵκες αἵτοἵς τολµηρἵς ξυνεπελἵβοντο...» ΑΝΝΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2014

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «ηµιουργία πρωτότυπης µεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισµένων σε ΤΠΕ και δηµιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα µαθήµατα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθµια και Β/βάθµια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΗΣ ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ: Π Εκπαιδευτικά σενάρια και µαθησιακές δραστηριότητες, σύµφωνα µε συγκεκριµένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑ ΟΤΕΟΥ: ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-οµάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθµιας: Λάµπρος Πόλκας, Κοσµάς Τουλούµης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραµαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαµαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 35

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο ηµιουργός Άννα Χαραλαµποπούλου ιδακτικό αντικείµενο Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραµµατεία (Προτεινόµενη) Τάξη Α Λυκείου Χρονολογία Αύγουστος 2014 ιδακτική / θεµατική ενότητα Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι, Θουκυδίδου, «Ιστορίαι» 3.74 ιαθεµατικό Όχι Χρονική διάρκεια 7-8 διδακτικές ώρες Χώρος Ι. Φυσικός χώρος: Εντός σχολείου: Εργαστήριο Πληροφορικής. Εκτός σχολείου: ΙΙ. Εικονικός χώρος: διαδίκτυο, Wiki του µαθήµατος. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και µαθητή Η εφαρµογή του παρόντος σεναρίου προϋποθέτει τη δυνατότητα πρόσβασης στο εργαστήριο πληροφορικής, όπου οι µαθητές εργάζονται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές συνδεδεµένους στο διαδίκτυο. Σελίδα 3 από 35

4 Ο διδάσκων πρέπει να κατέχει σε ικανοποιητικό βαθµό δεξιότητες χειρισµού εργαλείων Web 2.0., πέρα από τις δεξιότητες χειρισµού εφαρµογών γραφείου και πλοήγησης στο διαδίκτυο, ώστε να προετοιµάσει το κατάλληλο ηλεκτρονικό περιβάλλον (Wiki) και να καθοδηγήσει τους µαθητές στην αξιοποίησή του κατά τη µαθησιακή διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός, επιπλέον, σχεδιάζει και οργανώνει το διδακτικό υλικό και ενηµερώνει τους µαθητές για το σενάριο, τους στόχους και τις δραστηριότητες που περιλαµβάνει. Η προηγούµενη εµπειρία του σε οµαδοσυνεργατικές διδακτικές πρακτικές θεωρείται ευνοϊκή προϋπόθεση τόσο για τον σχεδιασµό των δραστηριοτήτων όσο και για τη διαχείριση των µαθητικών οµάδων. Οι µαθητές χωρίζονται σε έξι οµάδες των τεσσάρων ατόµων η καθεµιά και είναι απαραίτητο να κατέχουν βασικές δεξιότητες χειρισµού εφαρµογών γραφείου και πλοήγησης στο διαδίκτυο. Πλεονέκτηµα, επίσης, θεωρείται η σχετική εµπειρία τους στην οµαδοσυνεργατική µαθησιακή διαδικασία, ώστε να γίνει όσο το δυνατόν αποδοτικότερη εκµετάλλευση του διδακτικού χρόνου κατά την υλοποίηση του σεναρίου. Εφαρµογή στην τάξη Το συγκεκριµένο σενάριο αποτελεί πρόταση διδασκαλίας. Το σενάριο στηρίζεται Το σενάριο αντλεί Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ / ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η διδακτική πρόταση αναφέρεται στο Κεφάλαιο 74 του 3 ου Βιβλίου των «Ιστοριών» του Θουκυδίδη, στο οποίο περιγράφεται η γενίκευση του εµφυλίου πολέµου στην Κέρκυρα. Σελίδα 4 από 35

5 Οι µαθητές εργάζονται κατά οµάδες προκειµένου: α) να διερευνήσουν τον τρόπο µε τον οποίο παρουσιάζονται ή εξηγούνται τα γεγονότα στην ιστορική αφήγηση, β) να παρατηρήσουν τους διαφορετικούς τρόπους απόδοσης του νοήµατος στη νεοελληνική γλώσσα και να επιχειρήσουν τη δική τους, προσωπική µεταφραστική εκδοχή της ενότητας γ) να προβληµατιστούν για την παθολογική συµπεριφορά που εκδηλώνουν οι άνθρωποι, όταν αντιµετωπίζουν ακραίες καταστάσεις, δ) να κατανοήσουν ότι οι απόψεις για τη θέση και τον ρόλο της γυναίκας διαµορφώνονται µε βάση στερεοτυπικές αντιλήψεις που αντέχουν στον χρόνο. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Η πρόταση διδασκαλίας βασίζεται στις κοινωνιογνωστικές µαθησιακές προσεγγίσεις. Στο πλαίσιο αυτό οι µαθητές, µέσω διερευνητικών και ανακαλυπτικών δραστηριοτήτων, τις οποίες έχει σχεδιάσει ο εκπαιδευτικός και περιλαµβάνονται στα Φύλλα Εργασίας, συνεργαζόµενοι και αλληλεπιδρώντας µε το περιβάλλον (διδάσκων & συµµαθητές) προσεγγίζουν το πρωτότυπο κείµενο και τις µεταφραστικές εκδοχές του, αναλύουν και συγκρίνουν αφηγηµατικές δοµές, συλλέγουν και ερµηνεύουν πληροφορίες που προέρχονται από ποικίλες πηγές και παράγουν προσωπικό νόηµα. Το σενάριο ως προς τους στόχους του υιοθετεί το θεωρητικό µοντέλο του ρόµβου της γλωσσικής εκπαίδευσης, στο οποίο οι γνώσεις για τον κόσµο, οι γνώσεις για τη γλώσσα, οι γραµµατισµοί και οι διδακτικές πρακτικές συνεισφέρουν στη συγκρότηση της ταυτότητας µαθητών και διδάσκοντα. Η υιοθέτηση αυτού του διδακτικού µοντέλου διευκολύνεται µε την αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και προγραµµάτων (διαδίκτυο, video, Wiki) που λειτουργούν ως µέσα παροχής υποστηρικτικού πλαισίου για τη µάθηση και επιτρέπουν την επικοινωνία και ανταλλαγή πληροφοριών µεταξύ των µαθητών και του εκπαιδευτικού. Σελίδα 5 από 35

6 . ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσµο, αξίες, πεποιθήσεις πρότυπα, στάσεις ζωής Με την παρούσα διδακτική πρόταση επιδιώκεται οι µαθητές / µαθήτριες: Να κατανοήσουν ότι στον εµφύλιο πόλεµο οι αντίπαλες παρατάξεις δεν διστάζουν να καταφύγουν σε όλα τα δυνατά µέσα προκειµένου να επικρατήσουν. Να αντιληφθούν ότι ο φόβος και ο πανικός για την ενδεχόµενη ήττα κινητοποιούν απρόβλεπτες αντιδράσεις των αντίπαλων παρατάξεων. Να αντιληφθούν την αλλαγή του κοινωνικού ρόλου των γυναικών εξαιτίας του πολέµου. Να συνειδητοποιήσουν την ύπαρξη στερεότυπων αντιλήψεων για τον ρόλο και τη θέση της γυναίκας από την αρχαιότητα ως σήµερα. Γνώσεις για τη γλώσσα Με την παρούσα διδακτική πρόταση επιδιώκεται οι µαθητές / µαθήτριες: Να κατανοήσουν την ειδική χρήση λέξεων ή φράσεων στο πλαίσιο µιας πολεµικής αφήγησης. Να αντιληφθούν τη µετάφραση του κειµένου ως υποκειµενική ανασύνθεση της αφήγησης και ως προσωπική δηµιουργία. Να κατανοήσουν τη σύνδεση µετάφρασης και ερµηνείας µέσα από τη σύγκριση διαφορετικών µεταφραστικών επιλογών. Γραµµατισµοί Γλωσσικός Κλασικός γραµµατισµός Με την παρούσα διδακτική πρόταση επιδιώκεται οι µαθητές /µαθήτριες: Να κατανοούν και να ερµηνεύουν ανθρώπινες συµπεριφορές και στάσεις συνυπολογίζοντας την ιστορική «στιγµή». Να αντιληφθούν τη διαλεκτική σχέση γραµµατειακού έργου κοινωνίας, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και πρόσληψης. Σελίδα 6 από 35

7 Νέοι γραµµατισµοί Με την παρούσα διδακτική πρόταση επιδιώκεται οι µαθητές / µαθήτριες: Να αξιοποιούν ψηφιακές πηγές (π.χ. Σώµατα Κειµένων, Λεξικά, Ανθολογία Α.Ε. Γραµµατείας) στη µελέτη του αρχαίου κειµένου. Να αξιοποιούν τις τεχνολογικές δυνατότητες του υπολογιστή και του διαδικτύου, για να περάσουν από την ανάγνωση και πρόσληψη στη γραφή και δηµιουργία. Κριτικός γραµµατισµός Με την παρούσα διδακτική πρόταση επιδιώκεται οι µαθητές / µαθήτριες: Να είναι σε θέση να αξιολογούν τις ψηφιακές πηγές ως προς το περιεχόµενο και την αισθητική τους. Να είναι σε θέση να αξιολογούν τον ρόλο του διαδικτύου στη διάδοση και εµπέδωση κυρίαρχων στερεότυπων αντιλήψεων. ιδακτικές πρακτικές Η προκείµενη πρόταση βασίζεται σε διδακτικές µεθόδους που συνδέονται µε τις κοινωνιογνωστικές προσεγγίσεις της µάθησης. Οι µέθοδοι αυτές βοηθούν τους µαθητές να κατακτήσουν ένα σύνολο δεξιοτήτων µέσα από διαδικασίες παρατήρησης και καθοδηγούµενης πρακτικής. Με την έκφραση και τον αναστοχασµό οι µαθητές µπορούν να εστιάσουν τις παρατηρήσεις τους στις διαδικασίες τις οποίες ακολουθούν για την εκτέλεση µιας δραστηριότητας, καθώς επίσης να αποκτήσουν επίγνωση των στρατηγικών που χρησιµοποιούν, συγκρίνοντάς τες µε αυτές των συµµαθητών τους. Με τη διερευνητική µέθοδο ενθαρρύνεται η µαθησιακή αυτονοµία και αυτενέργεια, ενώ µε την οµαδοσυνεργατική διαδικασία προωθείται η καλλιέργεια κλίµατος αναγνώρισης και αποδοχής και η αξιοποίηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που οδηγούν στην επίτευξη κοινών στόχων. Σελίδα 7 από 35

8 Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η πρόταση του σεναρίου αφορά στη διδασκαλία του Κεφαλαίου 74 του 3 ου Βιβλίου των «Ιστοριών» του Θουκυδίδη, στο οποίο ο ιστορικός αφηγείται ένα κρίσιµο επεισόδιο της εµφύλιας διαµάχης στην Κέρκυρα. Οι δηµοκρατικοί λόγω της αριθµητικής υπεροχής τους και της κατάληψης καίριων θέσεων νικούν τους ολιγαρχικούς και αυτοί, προκειµένου να καθυστερήσουν µια νέα επίθεση, προβαίνουν σε µια απονενοηµένη ενέργεια: πυρπολούν την αγορά της πόλης. Ο Θουκυδίδης αναφέρεται ιδιαίτερα στον ενεργό ρόλο των γυναικών στη σύγκρουση αυτή µε την παρατήρηση ότι αντέχουν «παρά φύσιν» την ταραχή του πολέµου. Αυτή η αναφορά του Θουκυδίδη στην ανοίκεια συµπεριφορά των γυναικών και στην αναπάντεχη τόλµη τους παρέχει την αφορµή για διακειµενική διερεύνηση της αντίληψης περί του ρόλου και της θέσης των γυναικών στην αρχαιότητα αλλά και για διερεύνηση του σύγχρονου τρόπου πρόσληψης της γυναικείας εικόνας µέσα από ένα σύγχρονο «κειµενικό» είδος, το διαδίκτυο. Σύνδεση µε τα ισχύοντα στο σχολείο Το διδακτικό σενάριο λαµβάνει υπόψη το Πρόγραµµα Σπουδών του µαθήµατος των Αρχαίων Ελληνικών της Α Λυκείου (ΦΕΚ 1562/ ), τις Οδηγίες για τη διδασκαλία και αξιολόγηση του µαθήµατος για το σχολικό έτος καθώς και το Π.. 68/2014 µε θέµα «Τροποποίηση και συµπλήρωση του Π.. 60/2006 «Αξιολόγηση των µαθητών του Ενιαίου Λυκείου ( Α 65)», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει»». Η παρούσα διδακτική πρόταση ακολουθεί στα βασικά σηµεία τις οδηγίες του Προγράµµατος Σπουδών όσον αφορά τη διδακτέα ύλη του µαθήµατος, ωστόσο επιχειρεί την εµπλοκή στη µαθησιακή διαδικασία διδακτικών πρακτικών που στοχεύουν στην ανακαλυπτική - κριτική µάθηση και τη διαχείριση της γνώσης από τους ίδιους τους µαθητές αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχουν οι ΤΠΕ. Σελίδα 8 από 35

9 Αξιοποίηση των ΤΠΕ Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αφενός παρέχουν τα µέσα και τους τρόπους, ώστε να καταστεί εφικτή η πρόσβαση σε ένα εικονικό («virtual») περιβάλλον µάθησης, αφετέρου προσφέρουν τη δυνατότητα διεξαγωγής της µαθησιακής διαδικασίας µέσω συνεργατικών-διερευνητικών δραστηριοτήτων των µαθητών. Τα ψηφιακά µέσα (διαδίκτυο, Wiki µαθήµατος) χρησιµοποιούνται στο σενάριο ως υποστηρικτικό πλαίσιο για την επιτέλεση ποικίλων δραστηριοτήτων και για να διευκολύνουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την παραγωγή µαθησιακών προϊόντων ως αποτέλεσµα του διδακτικού σχεδιασµού. Κείµενα Κείµενα σχολικών εγχειριδίων Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι Α Λυκείου: (Ξενοφών, Θουκυδίδης), Α Τάξη Ενιαίου Λυκείου: Θουκυδίδου, Ιστορίαι, Βιβλ. 3. Κεφ. 74. Αρχαία Ελλάδα, ο τόπος και οι άνθρωποι - Ανθολόγιο (Β Γυµνασίου). Υποστηρικτικό/εκπαιδευτικό υλικό Βίντεο Ιππόλυτος [πηγή: Ψηφιοποιηµένο Αρχείο Εθνικού Θεάτρου. Παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» (2004). Αρχαίο ράµα (Τραγωδία). Μετάφραση: Στρατής Πασχάλης. Σκηνοθεσία: Βασίλης Νικολαΐδης]. Ο γάµος στην Αρχαία Ελλάδα Από τον Όµηρο στα κλασικά χρόνια [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]. Ο γάµος [πηγή: YouTube. ιαφηµιστικό µήνυµα. ιάρκεια: 1 21 ]. Dove Real Beauty Sketches [πηγή: YouTube. ιαφηµιστικό µήνυµα. ιάρκεια: 6 35 ]. Inspire Her Mind [πηγή: YouTube. ιαφηµιστικό µήνυµα. ιάρκεια: 1 21 ]. Σελίδα 9 από 35

10 Η θέση της γυναίκας στην Ευρωπαϊκή Ένωση [πηγή: YouTube. ιαφηµιστικό µήνυµα. Τα Νέα. ιάρκεια: 6 12 ]. Οι παραδόσεις αιώνων «στραγγαλίζουν» τη θέση της γυναίκας στην Ινδία [πηγή: YouTube. Euronews. 03/06/2013. ιάρκεια: 2 27 ]. Dozens of Saudi women defy female driving ban [πηγή: YouTube. CBS. Evening News. 26/10/2013. ιάρκεια: 2 13 ]. Ιστοσελίδες Η θέση της γυναίκας [πηγή: Εκπαιδευτικό λογισµικό εγκεκριµένο από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο]. Η επιστήµη είναι γένους θηλυκού [πηγή: Έρευνα και καινοτοµία. Ευρωπαϊκή Επιτροπή]. Εικόνες της σύγχρονης γυναίκας [πηγή: Άρθρο της εφηµερίδας Το Βήµα. International Edition. 08/07/2001]. Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα [πηγή: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]. Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα [πηγή: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]. Ψηφιακό Σχολείο Wiki ARXAIA ELLHNIKA ιδακτική πορεία/ στάδια/ φάσεις 1 η Φάση: Το κείµενο και οι µεταφράσεις του (χώρος: Εργαστήριο Πληροφορικής. ιάρκεια: 3 ώρες) 1 η ώρα 1 η δραστηριότητα. Μεταφραστική δοκιµή Οι µαθητές βρίσκονται στο εργαστήριο πληροφορικής και εργάζονται κατά οµάδες (έξι οµάδες των τεσσάρων µαθητών) στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που είναι συνδεδεµένοι στο διαδίκτυο. Ο εκπαιδευτικός τους καθοδηγεί να αναζητήσουν το κοινό για όλες τις οµάδες 1 ο Φύλλο Εργασίας, στο συνεργατικό περιβάλλον του Wiki. Σελίδα 10 από 35

11 Ακολουθώντας τις οδηγίες που παρέχονται στο Φύλλο Εργασίας εισέρχονται στον ιστότοπο του Ψηφιακού Σχολείου. Από το ηλεκτρονικό βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι επιλέγουν Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφάλαια και µελετούν το πρωτότυπο κείµενο και τις δύο µεταφράσεις που δίνονται, µέσω υπερσύνδεσης στην αρχή του Κεφαλαίου 74. Παρατηρούν τις µεταφραστικές εκδοχές, σηµειώνουν οµοιότητες και διαφορές ανάµεσα στις δυο µεταφράσεις και στη συνέχεια επιχειρούν να συνθέσουν τη δική τους µετάφραση για το Κεφάλαιο 74. Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 2 η & 3 η ώρα 1 η δραστηριότητα. Κατανόηση της αφηγηµατικής δοµής: Οι µαθητές, στο εργαστήριο πληροφορικής, εργάζονται κατά οµάδες στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που είναι συνδεδεµένοι στο διαδίκτυο. Ο εκπαιδευτικός τους καθοδηγεί να αναζητήσουν το κοινό για όλες τις οµάδες 2 ο Φύλλο Εργασίας, στο συνεργατικό περιβάλλον του Wiki. Ακολουθώντας τις οδηγίες που παρέχονται στο Φύλλο Εργασίας εισέρχονται στον ιστότοπο του Ψηφιακού Σχολείου. Από το ηλεκτρονικό βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι, οι µαθητές επιλέγουν Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφάλαια και µελετούν το πρωτότυπο κείµενο, για να εντοπίσουν και να σηµειώσουν, στον προσχεδιασµένο Πίνακα 1 του Φύλλου Εργασίας, λέξεις ή φράσεις µε τις οποίες εκφράζονται και συνάπτονται τα κύρια µε τα δευτερεύοντα νοήµατα της πολεµικής αφήγησης. 2 η δραστηριότητα: Σύγκριση αφηγηµατικών τρόπων: Οι µαθητές εργάζονται στο περιβάλλον του Wiki και στο κοινό για όλες τις οµάδες 2 ο Φύλλο Εργασίας. Ακολουθώντας τις οδηγίες του εισέρχονται στον ιστότοπο του Ψηφιακού Σχολείου. Από το ηλεκτρονικό βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι, επιλέγουν Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφάλαια και µεταβαίνουν στις παράλληλες µεταφράσεις του Κεφαλαίου 74. ιερευνούν τον τρόπο µε τον οποίο Σελίδα 11 από 35

12 αποδίδεται η συντακτική δοµή του αρχαίου λόγου στη σύνταξη της νέας ελληνικής γλώσσας και καταγράφουν τις συγκριτικές παρατηρήσεις τους στο Φύλλο Εργασίας, το οποίο αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. Με την επιτέλεση των προηγούµενων δραστηριοτήτων αναµένεται οι µαθητές: α) να ασκηθούν στη διερεύνηση και παρατήρηση διαφορετικών τρόπων απόδοσης της σηµασίας λέξεων και φράσεων της αρχαίας ελληνικής στη νέα ελληνική γλώσσα, β) να αντιληφθούν την ευελιξία της αφηγηµατικής δοµής της νέας ελληνικής γλώσσας, γ) να αντιληφθούν το σηµασιολογικό εύρος των λέξεων και φράσεων που χρησιµοποιούνται σε πολεµικές αφηγήσεις στην αρχαία ελληνική γλώσσα, δ) να ασκηθούν στη συγκριτική µελέτη του λεξιλογίου και των δοµών της αρχαίας και της νέας ελληνικής γλώσσας και ε) να ασκηθούν στην παραγωγή κειµένου µέσα από αναλυτικές και συνθετικές διαδικασίες της σκέψης. Η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων της 1 ης Φάσης είναι καταρχάς διαµορφωτική, καθώς ο διδάσκων παρακολουθεί την εργασία των οµάδων και ανατροφοδοτεί τους µαθητές παρέχοντάς τους την υποστήριξη που χρειάζονται προκειµένου να διορθώνουν, όπου είναι απαραίτητο, την «πορεία» τους. Στην τελική αξιολόγηση ο διδάσκων λαµβάνει υπόψη την πληρότητα της µεταφραστικής εκδοχής που συνέθεσαν οι µαθητές, τον βαθµό κατανόησης και την επάρκεια της συγκριτικής προσέγγισης των αφηγηµατικών δοµών του πρωτότυπου κειµένου και των µεταφράσεών του. 2 η Φάση: Η ερµηνεία µιας φράσης: «παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον» (χώρος: Εργαστήριο Πληροφορικής. ιάρκεια: 2 ώρες) 1 η δραστηριότητα. Απόψεις για τη γυναίκα στην αρχαιότητα: 1 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 1. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στη λυρική ποίηση και µέσω υπερσύνδεσης οδηγούνται στην Ανθολογία της Α.Ε. Γραµµατείας, όπου υπάρχουν µεταφρασµένα αποσπάσµατα του ποιήµατος Ίαµβος κατά γυναικών του Σελίδα 12 από 35

13 Σηµωνίδη του Αµοργίνου. Μελετούν τα αποσπάσµατα και κρατούν σηµειώσεις για τις αντιλήψεις της αρχαϊκής εποχής σχετικά µε τις γυναίκες. Συγκρίνουν τις αντιλήψεις που διαφαίνονται στο ποίηµα µε την άποψη του Θουκυδίδη ότι «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον» και επιχειρούν να δικαιολογήσουν αυτήν την παρατήρηση. Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 2 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 2. Με βάση τις σχετικές οδηγίες του Φύλλου Εργασίας µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Περί γυναικών, όπου ο διδάσκων έχει αναρτήσει αποσπάσµατα κειµένων του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα. Οι µαθητές µελετούν τα αποσπάσµατα αυτά, συνοψίζουν σε πλαγιότιτλους τις απόψεις που διατυπώνονται σχετικά µε τη φύση της γυναίκας και τις λαµβάνουν υπόψη προκειµένου να δικαιολογήσουν τη φράση του Θουκυδίδη «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 3 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 3. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στην κοινωνία και µέσω υπερσύνδεσης οδηγούνται στην 4 η διδακτική ενότητα («Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα») του σχολικού βιβλίου της Β Γυµνασίου «Αρχαία Ελλάδα, Ο τόπος και οι άνθρωποι Ανθολόγιο». Η ενότητα περιλαµβάνει απόσπασµα από το έργο του Ξενοφώντα «Οικονοµικός», στο οποίο ένας Αθηναίος πολίτης, ο Ισχόµαχος, µεταφέρει στον Σωκράτη την πρώτη συζήτηση που είχε µε τη γυναίκα του αµέσως µετά τον γάµο. Οι µαθητές, αφού µελετήσουν το κείµενο, κρατούν σηµειώσεις και αναδιηγούνται συνοπτικά τη συνοµιλία Ισχόµαχου Σωκράτη. Κατόπιν, Σελίδα 13 από 35

14 λαµβάνοντας υπόψη τις απόψεις που εκφράζουν οι συνοµιλητές σχετικά µε την κοινωνική θέση της γυναίκας επιχειρούν να ερµηνεύσουν τη φράση του Θουκυδίδη «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». Τέλος, γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 4 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 4. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης και µέσω υπερσύνδεσης οδηγούνται στην Ανθολογία της Α.Ε. Γραµµατείας, όπου υπάρχει µεταφρασµένο απόσπασµα (στίχοι ) της τραγωδίας του Ευριπίδη «Μήδεια», µε τίτλο Αντίλογος γυναικών. Οι µαθητές µελετούν το απόσπασµα (ειδικά τους στίχους ) και κρατούν σηµειώσεις για τη θέση της γυναίκας, όπως την περιγράφει η Μήδεια. Συνεκτιµώντας τη σχετική µαρτυρία της Μήδειας επιχειρούν να ερµηνεύσουν τη φράση του Θουκυδίδη «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 5 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 5. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στην τραγωδία, όπου ο εκπαιδευτικός έχει αναρτήσει απόσπασµα από παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιππόλυτος». Οι µαθητές παρακολουθούν το απόσπασµα από το Β Επεισόδιο, στο οποίο ο Ιππόλυτος καταφέρεται οργισµένος εναντίον των γυναικών, σηµειώνουν την άποψή του και τη λαµβάνουν υπόψη προκειµένου να ερµηνεύσουν τη φράση του Θουκυδίδη «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. Σελίδα 14 από 35

15 6 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 6. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στην κωµωδία, όπου ο εκπαιδευτικός έχει αναρτήσει µεταφρασµένο απόσπασµα από την κωµωδία του Αριστοφάνη «Θεσµοφοριάζουσες». Πρόκειται για το απόσπασµα στο οποίο µια γυναίκα παρουσιάζεται να αντιδρά εξ ονόµατος όλων των γυναικών στις κατηγορίες που εκτοξεύει εναντίον τους ο Ευριπίδης στα έργα του. Οι µαθητές µελετούν τους επιλεγµένους στίχους και σηµειώνουν τις πράξεις και τις συµπεριφορές για τις οποίες φαίνεται ότι κατηγορούνται οι γυναίκες. Λαµβάνοντας υπόψη το περιεχόµενο του αποσπάσµατος επιχειρούν να ερµηνεύσουν τη φράση του Θουκυδίδη «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. Με την επιτέλεση των δραστηριοτήτων της 2 ης Φάσης αναµένεται οι µαθητές και των έξι οµάδων: α) να αντλήσουν πληροφορίες για τον ρόλο και τη θέση των γυναικών από διαφορετικά είδη της ΑΕ Γραµµατείας, β) να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής ανάγνωσης των πηγών τους, γ) να ασκηθούν στην αφαιρετική σκέψη, δ) να ασκηθούν στη σύγκριση δεδοµένων µε σκοπό την κριτική έκφραση προσωπικού λόγου, ε) να αντιληφθούν ότι η παρατήρηση του Θουκυδίδη πως οι γυναίκες της Κέρκυρας ενεργούν «παρά φύσιν» δεν συνιστά προσωπική άποψη του ιστορικού αλλά κοινή αντίληψη στην αρχαιότητα για τη φύση της γυναίκας. Η αξιολόγηση της 2 ηςθ φάσης του σεναρίου είναι τελική: Λαµβάνεται υπόψη η πληρότητα της ερµηνείας που δίνουν οι µαθητές στη φράση του Θουκυδίδη για τον ρόλο των γυναικών στον εµφύλιο της Κέρκυρας αξιοποιώντας µε κριτικό τρόπο ποικίλα κειµενικά δεδοµένα. 3 η Φάση: Αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας στο παρελθόν και στο παρόν (χώρος: Εργαστήριο Πληροφορικής. ιάρκεια: 2-3 ώρες) 1 η δραστηριότητα. Η γυναίκα στο διαδίκτυο Σελίδα 15 από 35

16 1 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 1. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα «Η γυναίκα στο διαδίκτυο» και µέσω της υπερσύνδεσης Ο γάµος στην αρχαία Ελλάδα παρακολουθούν προβολή µε θέµα τα ήθη και τα έθιµα του γάµου και τη σχέση τους µε την κοινωνική και πολιτισµική πραγµατικότητα της Αρχαίας Ελλάδας. Σηµειώνουν τις πληροφορίες που θεωρούν σηµαντικές σχετικά µε τη θέση της γυναίκας, κυρίως στην κλασική Αθήνα, µε σκοπό να τις ανασυνθέσουν σε µια παράγραφο. Στη συνέχεια, διατυπώνουν γραπτώς την άποψή τους για τη συγκεκριµένη οπτικοποιηµένη αφήγηση µε κριτήριο την αισθητική της δραµατοποίησης των εθίµων του γάµου και την αναπαράσταση αποσπασµάτων ποιητικού λόγου, η οποία παρεµβάλλεται στην αφήγηση. Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 2 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 2. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και µέσω υπερσυνδέσεων παρακολουθούν τις προβολές «Λίγες οι γυναίκες στη νέα Κοµισιόν» και «Η θέση της γυναίκας στην Ε.Ε.». Αφού σηµειώσουν τα θέµατα στα οποία αναφέρονται αυτά, επιχειρούν να δώσουν έναν δικό τους τίτλο στο καθένα που να αναδεικνύει τη βασική ιδέα του περιεχοµένου του. Με αφετηρία αυτή τη δραστηριότητα οι µαθητές διατυπώνουν γραπτώς την άποψή τους τόσο για τον σκοπό αυτών των αναρτήσεων στο διαδίκτυο όσο και για τον τρόπο µε τον οποίο παρουσιάζεται η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη Ευρώπη. Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 3 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 3. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και µέσω υπερσυνδέσεων βλέπουν τις προβολές µε τίτλο «Γυναίκες Οδηγοί» και Σελίδα 16 από 35

17 «Παραδόσεις Αιώνων». Σηµειώνουν τα θέµατα τα οποία θίγονται σε αυτά, δίνουν ένα δικό τους τίτλο σε κάθε προβολή και διατυπώνουν γραπτώς την άποψή τους τόσο για τον σκοπό αυτών των αναρτήσεων στο διαδίκτυο όσο και για τον τρόπο µε τον οποίο παρουσιάζεται η θέση της γυναίκας σε δυο χώρες της Ασίας. Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 4 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 4. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής µε τον τίτλο "Η επιστήµη είναι γένους θηλυκού". Με το σύνθηµα αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε πρόσφατα µια τριετή εκστρατεία που απευθύνεται σε έφηβες µε στόχο να ενθαρρυνθούν να ακολουθήσουν επιστηµονική σταδιοδροµία. Οι µαθητές διατυπώνουν την άποψή τους σχετικά µε τους πιθανούς λόγους που οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη δηµιουργία ενός τέτοιου ιστότοπου και διερευνούν, εάν στον τίτλο αυτόν αντανακλάται µια κοινωνική πραγµατικότητα ως προς τη θέση της σύγχρονης γυναίκας. Γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. 5 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 5. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και µέσω της υπερσύνδεσης «ιαφήµιση» παρακολουθούν µια τηλεοπτική διαφήµιση. Ανασυνθέτουν γραπτώς σε µια παράγραφο το σενάριο της διαφήµισης και εντοπίζουν τα στερεότυπα και τις ιδιότητες που συνδέονται µε τη µυθοπλαστική αναπαράσταση της γυναίκας σε αυτή. Στη συνέχεια, διατυπώνουν τη γνώµη τους για το αν στη συγκεκριµένη διαφήµιση αντανακλάται µια κοινωνική πραγµατικότητα ως προς τη σύγχρονη θέση της γυναίκας. Τέλος, γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. Σελίδα 17 από 35

18 6 η οµάδα: Οι µαθητές εισέρχονται στο περιβάλλον του Wiki και αναζητούν το Φύλλο Εργασίας στον αντίστοιχο Φάκελο ΟΜΑ Α 6. Με βάση τις σχετικές οδηγίες µεταβαίνουν στον φάκελο Θουκυδίδης, στη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και, µέσω των υπερσυνδέσεων «Σκίτσα Πραγµατικής Οµορφιάς» και «Κοινωνικά Στερεότυπα», οδηγούνται σε δυο προβολές στο διαδίκτυο. Αφού παρακολουθήσουν το περιεχόµενό τους, αναδιηγούνται γραπτώς το σενάριο του καθενός και σηµειώνουν τις στερεότυπες αντιλήψεις που συνδέονται µε την εικόνα της γυναίκας σε διαφορετικές φάσεις της ηλικίας της. Στη συνέχεια, διατυπώνουν τη γνώµη τους για το αν στις προβολές αυτές αντανακλάται µια κοινωνική πραγµατικότητα ως προς τη σύγχρονη θέση της γυναίκας. Τέλος, γράφουν το κείµενό τους σε έγγραφο Word και το αποθηκεύουν στον φάκελο της οµάδας τους, στο Wiki. Με την επιτέλεση της προηγούµενης δραστηριότητας αναµένεται οι µαθητές και των έξι οµάδων: α) να ασκηθούν στην κριτική «ανάγνωση» διαδικτυακών πηγών, β) να ασκηθούν στην αξιολόγηση της αισθητικής ψηφιακών πόρων, γ) να αντιληφθούν τις σχέσεις µεταξύ «εικονικής» και «ρεαλιστικής» πραγµατικότητας, δ) να αντιληφθούν τους διαφορετικούς κώδικες επικοινωνίας µηνυµάτων µέσω εικόνας και λόγου, ε) να είναι σε θέση να διατυπώνουν γραπτώς τη γνώµη τους αξιολογώντας πληροφορίες και δεδοµένα που προέρχονται από σύγχρονες πηγές, στ) να είναι σε θέση να αντιληφθούν τη σταθερότητα, την πολυµορφία και την ευρύτητα διάδοσης των στερεότυπων αντιλήψεων για τις γυναίκες στην εποχή µας. Στην 3 η Φάση του σεναρίου αξιολογούνται τα κείµενα που παρήγαγαν οι µαθητές µε κριτήριο: α) τη σαφήνεια και την ευστοχία στη δοµή και τη γλώσσα τους και β) την τεκµηρίωση προσωπικής άποψης µε άξονα τα δεδοµένα που επεξεργάστηκαν κατά την επιτέλεση της δραστηριότητας. Σελίδα 18 από 35

19 ΣΤ. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 η Φάση Φύλλο Εργασίας Ι - Κοινό για όλες τις οµάδες Εισέλθετε από τον ιστότοπο του Ψηφιακού Σχολείου στο ηλεκτρονικό βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι και επιλέξτε ΘΟΥΚΙ Ι ΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ Βιβλίο 3. Κεφάλαια Παρακολουθείστε όσα γεγονότα διαδραµατίζονται στο Κεφάλαιο 74 επιλέγοντας τον σύνδεσµο µε το πρωτότυπο κείµενο και τις µεταφράσεις στην αρχή του κεφαλαίου 74. Αφού µελετήσετε τις µεταφράσεις που δίνονται, γράψτε τη δική σας µεταφραστική εκδοχή για το Κεφάλαιο 74 σε ένα έγγραφο Word και αποθηκεύστε το στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 19 από 35

20 Φύλλο Εργασίας ΙΙ - Κοινό για όλες τις οµάδες 1. Εισέλθετε από τον ιστότοπο του Ψηφιακού Σχολείου στο ηλεκτρονικό βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι και επιλέξτε ΘΟΥΚΙ Ι ΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ Βιβλίο 3. Κεφάλαια Εντοπίστε το Κεφάλαιο 74 και µελετήστε το πρωτότυπο κείµενο, για να σηµειώσετε λέξεις ή φράσεις µε τις οποίες αποδίδονται τα κύρια νοήµατα της πολεµικής αφήγησης. Σηµειώστε αυτές τις λέξεις ή φράσεις στον προσχεδιασµένο Πίνακα 1 του Φύλλου Εργασίας. 3. Καταγράψτε στον ίδιο Πίνακα 1 τα δευτερεύοντα νοήµατα µε τα οποία συνάπτονται οι αντίστοιχες λέξεις ή φράσεις του κειµένου. 4. Επιστρέψτε στο ηλεκτρονικό βιβλίο στο Κεφάλαιο 74 και επιλέξτε το εικονίδιο δίπλα στον τίτλο Κείµενο. Στο νέο παράθυρο που εµφανίζεται υπάρχει το πρωτότυπο κείµενο και οι παράλληλες µεταφράσεις του. Να βρείτε και να σηµειώσετε στον Πίνακα 2, πώς µεταφράζονται στα νέα ελληνικά τα κύρια και τα δευτερεύοντα νοήµατα της πολεµικής αφήγησης. 5. Να συγκρίνετε τους τρόπους µε τους οποίους συνάπτονται τα δευτερεύοντα στα κύρια νοήµατα του πρωτότυπου κειµένου και των µεταφράσεών του. 6. Να συνθέσετε τις παρατηρήσεις σας γράφοντας µια παράγραφο στο τέλος του Φύλλου Εργασίας το οποίο θα αποθηκεύσετε στον αντίστοιχο φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Πίνακας 1 Πρωτότυπο Κείµενο Κύρια Νοήµατα ευτερεύοντα Νοήµατα Σελίδα 20 από 35

21 Μεταφράσεις Κύρια Νοήµατα ευτερεύοντα Νοήµατα Πίνακας 2 Σελίδα 21 από 35

22 2 η Φάση Φύλλο Εργασίας 3_1 Στην Ανθολογία της Α.Ε. Γραµµατείας θα βρείτε µεταφρασµένα αποσπάσµατα (απόσπασµα 7 και απόσπασµα 19) του ποιήµατος Ίαµβος κατά γυναικών του ποιητή Σηµωνίδη του Αµοργίνου. 1. α) Μελετήστε το περιεχόµενό τους και κρατήστε σηµειώσεις για τους χαρακτηρισµούς των γυναικών. β) Να συγκρίνετε την αντίληψη που εκφράζεται στο ποίηµα για το γυναικείο ήθος µε τη φράση του Θουκυδίδη ότι οι γυναίκες βοήθησαν τους άντρες στην εµφύλια σύγκρουση «παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». 2. Να αποθηκεύσετε το έγγραφό σας στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 22 από 35

23 Φύλλο Εργασίας 3_2 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Περί γυναικών. Αφού µελετήσετε τα αποσπάσµατα των κειµένων του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα: 1. α) Να συνοψίσετε το περιεχόµενό τους γράφοντας έναν πλαγιότιτλο για κάθε απόσπασµα. β) Να συγκρίνετε τις απόψεις των φιλοσόφων για τη γυναικεία φύση µε τη φράση του Θουκυδίδη ότι οι γυναίκες βοήθησαν στην εµφύλια σύγκρουση «παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». γ) Να ερµηνεύσετε την παρατήρηση του Θουκυδίδη σχετικά µε τη φύση της γυναίκας. 2. Να γράψετε το κείµενό σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 23 από 35

24 Φύλλο Εργασίας 3_3 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Η γυναίκα στην κοινωνία. Κάντε κλικ στην υπερσύνδεση «ΞΕΝΟΦΩΝ, Οἰκονοµικός 7, 4-22 & 35-43». Θα βρείτε εκτεταµένο απόσπασµα από το έργο του Ξενοφώντα «Οικονοµικός», στο οποίο ο Ισχόµαχος µεταφέρει στον Σωκράτη την πρώτη συζήτηση που είχε µε τη γυναίκα του αµέσως µετά τον γάµο: 1. α) Υποθέστε ότι θα ανασυνθέσετε συνοπτικά τις απόψεις σχετικά µε την κοινωνική θέση των γυναικών, όπως αυτές διαφαίνονται κατά τη συνοµιλία Ισχόµαχου - Σωκράτη και για αυτό µελετάτε το απόσπασµα και κρατάτε σηµειώσεις. β) Να αντιπαραβάλετε τις απόψεις που σηµειώσατε από το κείµενο του Ξενοφώντα µε τη φράση του Θουκυδίδη «αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». γ) Να ερµηνεύσετε την παρατήρηση του Θουκυδίδη σχετικά µε τη φύση της γυναίκας. 2. Να γράψετε το κείµενό σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 24 από 35

25 Φύλλο Εργασίας 3_4 Στην Ανθολογία της Α.Ε. Γραµµατείας θα βρείτε µεταφρασµένο απόσπασµα (στίχοι ) της τραγωδίας του Ευριπίδη «Μήδεια», µε τίτλο Αντίλογος γυναικών: α) Με αφορµή τη µαρτυρία της Μήδειας (ειδικά τους στίχους ) να ερµηνεύσετε τη φράση του Θουκυδίδη ότι οι γυναίκες βοήθησαν τους άντρες στην εµφύλια σύγκρουσή τους «παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». β) Να συντάξετε το κείµενό σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 25 από 35

26 Φύλλο Εργασίας 3_5 Εισέλθετε στο Wiki, εντοπίστε στον Φάκελο Θουκυδίδης, τη σελίδα Η γυναίκα στην τραγωδία. α) είτε το ολιγόλεπτο απόσπασµα από την παράσταση της τραγωδίας «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη και προσέξτε τα λόγια του Ιππόλυτου, για να σηµειώσετε την άποψή του για τις γυναίκες. β) Να συγκρίνετε την άποψη του Ιππόλυτου µε τη φράση του Θουκυδίδη ότι οι γυναίκες βοήθησαν τους άντρες στην εµφύλια σύγκρουση «παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον». γ) Να συντάξετε το κείµενό σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 26 από 35

27 Φύλλο Εργασίας 3_6 Εισέλθετε στο Wiki, εντοπίστε στον Φάκελο Θουκυδίδης, τη σελίδα Η γυναίκα στην κωµωδία: α) ιαβάστε προσεκτικά το απόσπασµα από την κωµωδία του Αριστοφάνη «Θεσµοφοριάζουσες», στο οποίο µια γυναίκα παρουσιάζεται να αντιδρά εξ ονόµατος όλων των γυναικών στις κατηγορίες που εκτοξεύει εναντίον τους ο Ευριπίδης στα έργα του. Σηµειώστε τις πράξεις και τις συµπεριφορές για τις οποίες φαίνεται ότι κατηγορούνται οι γυναίκες. β) Να ερµηνεύσετε τη φράση του Θουκυδίδη ότι οι γυναίκες µε τόλµη βοήθησαν τους άντρες στην εµφύλια σύγκρουση «παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον», λαµβάνοντας υπόψη το περιεχόµενο του αποσπάσµατος από τις «Θεσµοφοριάζουσες». γ) Να συντάξετε το κείµενό σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 27 από 35

28 3 η Φάση Φύλλο Εργασίας 4_1 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και επιλέξτε την υπερσύνδεση «Ο γάµος στην αρχαία Ελλάδα». 1. Παρακολουθείστε την προβολή µε θέµα τα έθιµα του γάµου και τη σχέση τους µε την κοινωνική και πολιτισµική πραγµατικότητα της αρχαίας Ελλάδας. 2. α) Σηµειώστε τις βασικές πληροφορίες που παρέχονται για τη θέση της γυναίκας στην κλασική Αθήνα και ανασυνθέστε τες σε µια παράγραφο. β) Αξιολογήστε την αναπαράσταση/δραµατοποίηση των εθίµων του γάµου ως προς την αισθητική και την αληθοφάνειά της. γ) ιατυπώστε τη γνώµη σας για τους λόγους οπτικοποίησης της αφήγησης. 3. Να γράψετε το κείµενό σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 28 από 35

29 Φύλλο Εργασίας 4_2 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και επιλέξτε τις υπερσυνδέσεις «Λίγες οι γυναίκες στην Κοµισιόν» και «Η θέση της γυναίκας στην Ε.Ε». 1. είτε τις προβολές που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο και σηµειώστε τα θέµατα τα οποία θίγονται σε αυτές. 2. Γράψτε ένα διαφορετικό, δικό σας τίτλο για κάθε προβολή, µε τον οποίο να αναδεικνύεται η κεντρική ιδέα του περιεχοµένου της. α) Η ανάρτησή τους στο διαδίκτυο σε τι αποσκοπεί, κατά τη γνώµη σας; β) Πώς παρουσιάζεται η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη Ευρώπη; 3. Να απαντήσετε γραπτά σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 29 από 35

30 Φύλλο Εργασίας 4_3 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και επιλέξτε τις υπερσυνδέσεις «Γυναίκες Οδηγοί» και «Παραδόσεις Αιώνων». 1. α) είτε τις προβολές που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο και σηµειώστε τα θέµατα τα οποία θίγονται σε αυτές. β) Γράψτε ένα δικό σας τίτλο για κάθε προβολή. 2. α) Η ανάρτηση τους στο διαδίκτυο σε τι αποσκοπεί, κατά τη γνώµη σας; 3. β) Πώς παρουσιάζεται η θέση της γυναίκας στις δυο χώρες της Ασίας; 4. Να απαντήσετε γραπτά σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 30 από 35

31 Φύλλο Εργασίας 4_4 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο, «Γυναίκα και Επιστήµη» και επιλέξτε τον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής µε τον τίτλο «Η επιστήµη είναι γένους θηλυκού». 1. Σκεφθείτε τους πιθανούς λόγους που οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη δηµιουργία ενός ιστότοπου που αφορά µόνον τις έφηβες και τον επαγγελµατικό τους προσανατολισµό. Γράψτε τη γνώµη σας για αυτό σε µια παράγραφο. 2. ικαιολογήστε τον τίτλο του ιστότοπου «Η επιστήµη είναι γένους θηλυκού». Εξετάστε, µήπως στη φράση αυτή αντανακλάται µια κοινωνική πραγµατικότητα ως προς τη θέση της σύγχρονης γυναίκας. ιατυπώστε τη γνώµη σας γραπτά, σε µια παράγραφο. 3. Να γράψετε τα κείµενά σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 31 από 35

32 Φύλλο Εργασίας 4_5 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη Σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και επιλέξτε την υπερσύνδεση «ιαφήµιση». 1. είτε την προβολή και προσπαθήστε να ανασυνθέσετε σε µια παράγραφο το σενάριο της διαφήµισης. 2. Εντοπίστε και σηµειώστε τα στερεότυπα και τις ιδιότητες που συνδέονται µε τη µυθοπλαστική αναπαράσταση της γυναικείας µορφής σε αυτή τη διαφήµιση. 3. Σκεφθείτε, αν η διαφήµιση αυτή αντανακλά µια κοινωνική πραγµατικότητα ως προς τη σύγχρονη θέση της γυναίκας. ιατυπώστε τη γνώµη σας γραπτά, σε µια παράγραφο. 4. Να γράψετε τα κείµενά σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 32 από 35

33 Φύλλο Εργασίας 4_6 Στο Wiki, στον φάκελο Θουκυδίδης, ανοίξτε τη σελίδα Η γυναίκα στο διαδίκτυο και επιλέξτε τις υπερσυνδέσεις «Σκίτσα πραγµατικής οµορφιάς» και «Κοινωνικά στερεότυπα». 1. είτε τις προβολές που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο και αναδιηγηθείτε γραπτά το σενάριό τους σε µια παράγραφο. 2. Εντοπίστε και σηµειώστε τις στερεότυπες αντιλήψεις που συνδέονται µε τη γυναικεία εικόνα σε διαφορετικές ηλικιακές φάσεις. 3. Σκεφθείτε µήπως στις προβολές αυτές αποτυπώνεται µια κοινωνική πραγµατικότητα ως προς τη θέση της σύγχρονης γυναίκας. ιατυπώστε τη γνώµη σας γραπτά, σε µια παράγραφο. 4. Να γράψετε τα κείµενά σας σε έγγραφο Word και να το αποθηκεύσετε στον φάκελο της οµάδας σας στο Wiki. Σελίδα 33 από 35

34 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚ ΟΧΕΣ Μια διαφορετική εκδοχή της διδακτικής πρότασης θα ήταν η προσέγγιση του θέµατος του εµπρησµού ως πολεµικής τακτικής, µε άξονα, κυρίως, την ελληνική ιστορία. Θα µπορούσαν ακόµα να αξιοποιηθούν τα κείµενα που δίνονται για σύγκριση και ερµηνεία της συγκεκριµένης φράσης του Θουκυδίδη για τη µελέτη άλλων πτυχών του κοινωνικού βίου των αρχαίων Ελλήνων (π.χ. η σχέση ποίησης/φιλοσοφίας και κοινωνικής ζωής, η αντίληψη των ίδιων των γυναικών για την ταυτότητά τους κ.α.). Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Το προτεινόµενο σενάριο αφορά διδακτική πρόταση που υλοποιείται σε επτά διδακτικές ώρες και αναφέρεται σε µικρή ενότητα του ιστορικού κειµένου. Η χρονική διάρκεια της υλοποίησης του σεναρίου ενδέχεται να θεωρηθεί απρόσφορη τόσο σε σχέση µε το ωρολόγιο πρόγραµµα όσο και εξαιτίας του νέου τρόπου αξιολόγησης/εξέτασης του µαθήµατος. Πιθανές δυσκολίες µπορεί να υπάρξουν και στον χρόνο επιτέλεσης των δραστηριοτήτων ειδικά, αν οι µαθητές δεν είναι αρκετά εξοικειωµένοι µε τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων που προτείνονται. Σελίδα 34 από 35

35 Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βρασίδας, Χ., Μ. Ζεµπύλας & Πέτρου Α Σύγχρονα παιδαγωγικά µοντέλα και ο ρόλος της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Στο ρ. Σ. Ρετάλης (επιµ.). Οι προηγµένες τεχνολογίες διαδικτύου στην υπηρεσία της µάθησης. Αθήνα: Εκδ. Καστανιώτη. Κουτσογιάννης, «Ο ρόµβος της γλωσσικής εκπαίδευσης». Στο Μελέτες για την ελληνική γλώσσα. Πρακτικά της 32 ης Συνάντησης του Τοµέα Γλωσσολογίας Α.Π.Θ.. Θεσσαλονίκη: Εκδ. ΙΝΣ (Ίδρυµα Μ. Τριανταφυλλίδη), [ ] Πόλκας, Λ. & Κ. Τουλούµης Μελέτη για τον σχεδιασµό, την ανάπτυξη, και την εφαρµογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραµµατείας στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ. [ ] Jarvis, P., J. Holford & Griffin, C The theory & practice of Learning. London and Sterling, VA: Kogan Page. Sawyer, K. R. (Ed.) The Cambridge Handbook of the Learning Sciences. Cambridge University Press. Σελίδα 35 από 35