ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 7Α: Εξάσκηση στη διαχείριση του εξοπλισµού και άναµµα του ηλεκτροδίου.

Transcript

1 Τ.Ε.Ι.: ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.ΤΕ.Γ. ΤΜΗΜΑ: Γεωργικών Μηχανών & Αρδεύσεων ΟΜΑ Α Α ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 7Α: Εξάσκηση στη διαχείριση του εξοπλισµού και άναµµα του ηλεκτροδίου. Συγκολλήσεις: Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 η Α ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΟΥ 6 o Α ΜΑΘΗΜΑ: Μηχανολογικό Εργαστήριο ΙΙ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Στανιός Βλάσης Σκοπός : Απόκτηση της ικανότητας διαχείρισης και χειρισµού των συσκευών ηλεκτροσυγκόλλησης εναλλασσόµενου και συνεχούς ρεύµατος. ίδονται: Υλικά - Μέσα - Βοηθήµατα 1. Συσκευές ηλεκτροσυγκόλλησης AC και DC του εργαστηρίου. 2. Πάγκοι (θέσεις) εργασίας και µέσα προστασίας. 3. ιάφορα ηλεκτρόδια. 4. Έλασµα Σιδήρου, παλιά κοµµάτια µε συγκόλληση στη µέση, από προηγούµενη άσκηση σπουδαστών. 5. ΠΟΡΕΙΑ - ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: Φάσεις και σειρά εργασίας. 6. Φύλλο πληροφοριών. Στοιχεία για τη διαχείριση των συσκευών. ΠΟΡΕΙΑ - ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: Φάσεις και σειρά εργασίας. ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ. Ακολουθήστε τη διαδικασία συναρµολόγησης και διαχείρισης του εξοπλισµού ηλεκτροσυγκόλλησης, αφού πρώτα µελετήσετε το φύλλο πληροφοριών, τα µέτρα προστασίας, και τις οδηγίες του κατασκευαστή του εξοπλισµού: 1. Σιγουρευτείτε για τον τύπο της συσκευής συγκόλλησης και το πώς συνδέεται στο δίκτυο. Αν είναι γεννήτρια ή µετασχηµατιστής, αν συνδέεται σε τριφασικό ή µονοφασικό ρεύµα µόνιµα ή µε τη συνεργασία ρευµατολήπτη ρευµατοδότη κ.λ.π.. Κλείστε τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) και συνδέστε τη. 2. Σιγουρευτείτε για τον τύπο της συσκευής συγκόλλησης και το πώς συνδέονται τα καλώδια συγκόλλησης. Ρεύµα συγκόλλησης AC ή DC και το πώς συνδέονται τα καλώδια συγκόλλησης DC +, DC-. 3. Σιγουρευτείτε για τον τύπο της συσκευής συγκόλλησης και το πώς ρυθµίζονται τα Ampere. Με αδιαβάθµιτη ή διαβαθµισµένη µεταβολή και σε ποιο εύρος. 4. Εξετάζουµε τα προς συγκόλληση κοµµάτια, υλικό, πάχος και διαµόρφωση άκρων, θέση συγκόλλησης. και µετά 5. Εκλέγουµε ηλεκτρόδια συγκολλήσεις, υλικό και διάµετρο. και µετά 6. Εκλέγουµε την ένταση και το είδος του ρεύµατος συγκόλλησης και την επιλέγουµε στην µηχανή, Ampere, AC ή DC µε + ή στο ηλεκτρόδιο. και µετά 7. Συνδέουµε τα καλώδια συγκολλήσεις µε την µηχανή και τα κοµµάτια µας, προσέχουµε να έχουν καλή επαφή για να µη ζεσταίνονται. Ειδικά το σώµα (γείωση) να µην είναι µακριά από το σηµείο συγκόλλησης. Στην περίπτωση που έχουµε εξ ολοκλήρου καινούργιο εξοπλισµό. Συνδέουµε τους αντιστοίχους αγωγούς µε, τους ακροδέκτες ή την µηχανή, την τσιµπίδα και την αρπάγη του σώ- µατος (γείωση) µε πολλή προσοχή και σφιχτά για να µη ζεσταίνονται από 12

2 ΆΝΑΜΜΑ ΤΟΥ ΒΟΛΤΑΪΚΟΥ ΤΟΞΟΥ, ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Για το άναµµα του τόξου συγκόλλησης ακολουθούµε την παρακάτω διαδικασία: 1. Για να ανάψουµε το τόξο, ανοίγουµε τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) του ρεύµατος τροφοδοσίας της συσκευής ηλεκτροσυγκόλλησης από το ηλεκτρικό δίκτυο. 2. Βάζουµε το ηλεκτρόδιο στην τσιµπίδα, αφού φορέσουµε δερµάτινα γάντια και ποδιά και ετοιµάσουµε τα βοηθητικά εργαλεία, µάσκα, µατσακόνι, συρµατόβουρτα, κ.λ.π.. ΆΝΑΜΜΑ ΤΟΥ ΤΟΞΟΥ, ΟΤΑΝ ΑΡΧΙΖΟΥΜΕ ΜΙΑ ΡΑΦΗ. 3. Με το ένα χέρι πλησιάζουµε την άκρη του ηλεκτροδίου πάνω από το σηµείο έναρξης της συγκολλήσεως και ταυτόχρονα, µε το άλλο χέρι, ΒΑΖΟΥΜΕ ΤΗ ΜΑΣΚΑ στο πρόσωπο και στην συνέχεια κατεβάζουµε το ηλεκτρόδιο στο σηµείο συγκόλλησης και το κτυπάµε - ακουµπάµε ελαφρά έως ότου ανάψει το τόξο, µε την έναρξη του τόξου τραβάµε το ηλεκτρόδιο ελαφρά προς τα πάνω, περίπου ένα πάχος ηλεκτροδίου. 3α) ΑΝ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟ ΙΟ ΚΟΛΛΗΣΕΙ, το πιέζουµε ελαφρά προς τα κάτω µε την τσιµπίδα και το κουνάµε δεξιά αριστερά, µόλις καταλάβουµε ότι ξεκόλλησε το τραβάµε από το σηµείο. Αν καταστραφεί η επένδυση το ηλεκτρόδιο δεν ξανανάβει εύκολα. ΕΝ ΒΓΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΑΣΚΑ. ΕΝ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟ ΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΣΙΜΠΙ Α ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΑΝ ΚΛΕΙ- ΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΗΧΑΝΗ. ΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΟΛΛΗΣΗ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟ ΙΟ. 4. Μετά κρατάµε το ηλεκτρόδιο σε σταθερή απόσταση από το σηµείο συγκόλλησης ακολουθώντας την γραµµή συγκόλλησης. ηλαδή το χέρι µας κάνει δύο κινήσεις, (οριζόντια παράλληλα ως προς το κοµµάτι) ακολουθεί τη γραµµή συγκόλλησης και ταυτόχρονα (κάθετη ως προς το κοµµάτι) κατεβαίνει διότι λιώνει το ηλεκτρόδιο. 5. Μέσα από τη µάσκα, παρακολουθούµε πάντα τον κρατήρα του λιωµένου µετάλλου και κατευθύνουµε το ηλεκτρόδιο. Η θέση του είναι 45 ο ως προς την διεύθυνση της ραφής και 0 ο ως προς το κατακόρυφο κάθετο επίπεδο της διεύθυνσης ραφής δηλαδή το µήκος του ηλεκτροδίου πρέπει πάντα να είναι επί του κατακορύφου καθέτου επιπέδου της γραµµής συγκόλλησης ή 90 ο από το οριζόντιο επίπεδο. 6. Όταν φτάσουµε στο τέλος της ραφής πλησιάζουµε περισσότερο το ηλεκτρόδιο και απότοµα το τραβάµε για να σταµατήσει το τόξο. ΆΝΑΜΜΑ ΤΟΥ ΤΟΞΟΥ, ΟΤΑΝ ΑΡΧΙΖΟΥΜΕ ΜΙΑ ΡΑΦΗ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ. 7. Πριν την επόµενη ραφή καθαρίζουµε καλά το σηµείο που συγκολλήσαµε από την ε- πένδυση (κρούστα), µε το µατσακόνι και τη συρµατόβουρτσα. ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ. ΓΙ ΑΥΤΟ ΤΗΝ ΚΤΥΠΑΜΕ ΚΑΙ ΒΟΥΡΤΣΙ- ΖΟΥΜΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ, ΧΩΡΙΣ ΕΝΤΑΣΗ, ΦΟΡΩΝΤΑΣ ΙΑΦΑΝΑ ΓΥΑΛΙΑ, ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟ- ΠΟΙΟΥΜΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΟΧΙΣΜΑ. ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΤΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για το κλείσιµο του εξοπλισµού συγκόλλησης, ακολουθούµε την παρακάτω διαδικασία µετά το πέρας των συγκολλήσεων: 1. Κλείνουµε τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) του ρεύµατος τροφοδοσίας της συσκευής ηλεκτροσυγκόλλησης από το ηλεκτρικό δίκτυο. 2. Καθαρίζουµε την θέση εργασίας και πετάµε τα άχρηστα κοµµάτια και τα υπόλοιπα των ηλεκτροδίων στον κάδο, για να τα δώσουµε για ανακύκλωση. 3. Μαζεύουµε και τακτοποιούµε τα δύο καλώδια. 4. Μαζεύουµε και τακτοποιούµε όλα τα εργαλεία, µάσκα, γάντια, ποδιά, µατσακόνι, συρ- µατόβουρτσα, ηλεκτρόδια κ.λ.π. 5. Κλείνουµε τον εξαερισµό από 12

3 ΚΑΝΟΝΕΣ και ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. 1. Πάντα πρέπει να φοράµε τις ειδικές µάσκες συγκόλλησης, χειρός ή κεφαλής, µε το κατάλληλο φίλτρο. Αυτές προστατεύουν τα µάτια από τις σκουριές και τα διάπυρα ρινίσµατα που εκτινάσσονται. Επίσης, Αυτές εκτρέπουν τις υπεριώδεις ακτίνες, οι οποίες εκπέµπονται από το τόξο, και βοηθάνε να παρατηρούµαι το σηµείο συγκολλήσεις παρ όλη την λάµψη του τόξου. Όπως αντιλαµβανόµαστε οι µάσκες προστασίας είναι τόσο σπουδαίες που χωρίς αυτές δεν µπορεί κάποιος να εργαστεί. Η λάµψη του τόξου συγκόλλησης, προκαλεί µια επώδυνη κατάσταση στα µάτια, η οποία συνήθως είναι προσωρινή. Εάν όµως το πρόβληµα παραταθεί, τότε πρέπει να ζητήσουµε ιατρική συµβουλή. Εάν το φίλτρο σπάσει ή η µάσκα καταστραφεί, πρέπει να αντικατασταθούν. Πρέπει πάντα να ελέγχουµε τον αναγραφόµενο στη µάσκα δείκτη προστασίας, για να επιλέξουµε την κατάλληλη µάσκα 2. Μόλις τελειώσουµε τη ραφή ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΜΠΑΜΕ ΤΗ ΤΣΙΜΠΙ Α ΣΕ ΜΕΡΟΣ ΑΣΦΑ- ΛΕΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΟΥ ΤΟΞΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΗΣ. ΕΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΤΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΚΛΕΙΣΟΥΜΕ από τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ). 3. Πρέπει πάντα να φοράµε τα ειδικά δερµάτινα γάντια και ποδιά για να προστατεύουµε τα χέρια µας και το σώµα µας από την ακτινοβολία, τα εγκαύµατα και τα χτυπήµατα. Εάν για το πιάσιµο των θερµών µετάλλων χρησιµοποιούµε ειδικές λαβίδες, τότε τα γάντια συγκόλλησης θα κρατήσουν για περισσότερο χρόνο και δεν θα σκληρύνουν. 4. Πρέπει πάντα να φοράµε βαµβακερά ρούχα και όχι συνθετικά επειδή αυτά είναι εύφλεκτα. Επίσης τα βαµβακερά ρούχα µας προστατεύουν περισσότερο από την ακτινοβολία του τόξου, η οποία είναι περισσότερο διεισδυτική από την ηλιακή ακτινοβολία. Ένα δερµάτινο πανωφόρι, δερµάτινα µανίκια και περικνηµίδες, αν και είναι ακριβά, εν τούτοις προτιµούνται επειδή το δέρµα προστατεύει τα ρούχα µας από τα διάπυρα εκτινασσόµενα ρινίσµατα κατά τη συγκόλληση. 5. Ο χώρος εργασίας πρέπει να είναι καθαρός από εύφλεκτα και πτητικά υλικά. Στουπιά, βενζίνη, χρώµατα, και διαλυτικά, δεν έχουν θέση στο γύρω χώρο της συγκόλλησης. 6. Ποτέ µη φέρετε αναπτήρες, οι οποίοι περιέχουν εύφλεκτο υλικό υπό πίεση, στο χώρο εργασίας και ειδικά πάνω στην θέση εργασίας. 7. Στο χώρο εργασίας πρέπει να υπάρχει πάντα πυροσβεστήρας, του οποίου να γνωρίζουµε τον τύπο και τη χρήση του. 8. Ο χώρος εργασίας πρέπει να εξαερίζεται καλά ώστε να απάγονται οι καπνοί και οι αναθυµιάσεις. Πρέπει να υπάρχει τοπικό και γενικό σύστηµα απαγωγής των αερίων συγκόλλησης. 9. Ο ηλεκτρισµός µπορεί να σκοτώσει, γι' αυτό πρέπει να λάβετε τις αναγκαίες προφυλάξεις. Πρέπει να φοράτε τα απαιτούµενα ρούχα τα οποία προστατεύουν από την ηλεκτροπληξία. Κατά τη συγκόλληση πρέπει να είµαστε στεγνοί, επειδή το ηλεκτρικό ρεύµα κατά τη διέλευση του από υγρά σώµατα δεν συναντάει µεγάλη αντίσταση, οπότε το σώµα µας θα συµπεριληφθεί σαν αγωγός ηλεκτρικού ρεύµατος. 10. Πρέπει να φοράµε ειδικές µπότες µε χαλύβδινη ενίσχυση στις άκρες τους. Αυτές µας προστατεύουν από τραυµατισµούς στα πόδια κατά την πτώση κοµµατιών. 11. Πριν ανοίξουµε την µηχανή συγκόλλησης πρέπει να βεβαιωθούµε ότι τα καλώδια της γείωσης και του ηλεκτρόδιου είναι συνδεδεµένα σωστά και τεντωµένα. Ποτέ µην τυλίγετε αυτά τα καλώδια γύρω από το σώµα σας, δηµιουργούν µαγνητικά πεδία. Ο αγωγός της γείωσης (σώµα) πρέπει να συνδέεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στο σηµείο συγκόλλησης, για να έχουµε καλή ηλεκτρική επαφή. 12. Ποτέ δεν πρέπει να συγκολλούµε δοχεία ή φιάλες υπό πίεση, εάν αυτά περιείχαν εύφλεκτα υλικά. Μπορεί να προκληθεί έκρηξη από 12

4 13. Πρέπει πάντα ΝΑ ΠΡΟΕΙ ΟΠΟΙΟΥΜΕ ευγενικά τους γύρω µας πριν προχωρήσουµε στη συγκόλληση. Αποκτήστε τη συνήθεια να ΧΤΥΠΑΤΕ ΕΛΑΦΡΑ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟ ΙΟ στο σηµείο συγκόλλησης πριν ξεκινήσετε τη συγκόλληση. 14. Πρέπει πάντα να έχουµε σε επιφυλακή την αίσθηση της όσφρησης, επειδή η ορατότητα µε τη µάσκα συγκόλλησης µειώνεται. Ασυνήθιστες οσµές µπορεί να µας προειδοποιήσουν για µια φωτιά ή για τοξικές ουσίες, που µπορούν να γίνουν επικίνδυνες. 15. Χρησιµοποιείστε τη λογική σας, και αποδώστε τη δέουσα προσοχή στη χειρονακτική εργασία. Ποτέ δεν πρέπει να µεταφέρουµε στο χώρο εργασίας τα προβλήµατά µας. 16. Ποτέ δεν χρησιµοποιούµε ολόκληρο το ηλεκτρόδιο. Πριν φτάσουµε στο τέλος του επενδεδυµένου τµήµατος, αφαιρούµε το ηλεκτρόδιο που αποµένει στη λαβίδα συγκράτησης και τοποθετούµε ένα καινούργιο ηλεκτρόδιο. Αυτό πρέπει να γίνει επειδή υπάρχει κίνδυνος καταστροφής της τσιµπίδας και του καψίµατος του χεριού µας σε περίπτωση που την κρατάµε, κατά λάθος, κοντά στο σηµείο συγκράτησης του ηλεκτροδίου. 17. Όταν φθαρεί η µόνωση της λαβίδας συγκράτησης του ηλεκτροδίου, τότε αυτή πρέπει να αντικατασταθεί. 18. Η καταστραµµένη λαβίδα συγκράτησης του ηλεκτροδίου πρέπει να αντικατασταθεί, και να επισκευάζονται οι χαλαρωµένες ή λυµένες συνδέσεις των αγωγών, για να έχουµε καλή ηλεκτρική επαφή, άρα τα καλώδια και η τσιµπίδα δε θα ζεσταίνονται. Γενικοί ΚΑΝΟΝΕΣ και ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. 1. Ο χώρος εργασίας πρέπει να σχεδιάζετε κατάλληλα και να εξετάζετε καλά, για τη δική µας ασφάλεια. Πρέπει να υπάρχει ο απαιτούµενος χώρος ανάλογα µε το µέγεθος των κοµµατιών που θα συγκολλούνται. Τα υλικά του χώρου δεν πρέπει να είναι εύφλεκτα. 2. Σιγουρευτείτε ότι ο χώρος εργασίας εξαερίζεται καλά, ώστε να φεύγουν τα παραγό- µενα αέρια κατά τη συγκόλληση ή την κοπή. 3. εν πρέπει να επιτρέπεται η παραµονή οποιουδήποτε µέσα σε ένα χώρο συγκόλλησης, κοπής ή τροχίσµατος, χωρίς να φοράει τα ειδικά γυαλιά προστασίας. 4. Πρέπει πάντα ο εξοπλισµός να είναι υπό τον άµεσο έλεγχο σας. Ποτέ µην αφήνετε κάτω την τσιµπίδα, γιατί θα την πατήσετε και θα καταστραφεί ή και θα καείτε αν έχει η- λεκτρόδιο αµέσως µετά τη συγκόλληση. Ποτέ µην πετάτε κάτω το υπόλοιπο των ηλεκτροδίου της συγκόλλησης, γιατί θα το πατήσετε και θα καείτε. 5. Πρέπει πάντα να γνωρίζετε που είναι τοποθετηµένη η πυροσβεστική φωλιά στο χώρο συγκόλλησης. 6. Τα µέταλλα πρέπει να τα πιάνετε µε το χέρι, µόνο όταν φοράτε ειδικά γάντια συγκόλλησης, ώστε να αποφύγετε τα καψίµατα και το κοψίµατα. 7. Μη συγκολλάτε και µην κόβετε δοχεία τα οποία περιείχαν πτητικά εύφλεκτα υλικά. 8. Αποφύγετε να συγκολλάτε και να κόβετε µέταλλα τα οποία αποδίδουν επικίνδυνα αέρια. Μερικές πλαστικές επικαλύψεις γίνονται Θανατηφόρες όταν θερµανθούν. 9. Κοιτάξτε γύρω από το χώρο συγκόλλησης για την ύπαρξη άλλων ανθρώπων, επειδή αυτοί µπορεί να µη σας αντιληφθούν. 10. Πάντα πρέπει να αναµένετε το ανέλπιστο. Για την ασφάλεια σας πρέπει να προσπαθείτε να αποφεύγετε τις επικίνδυνες καταστάσεις και να πράττετε το σωστό πριν προκληθεί κάποιο ατύχηµα. 11. Πρέπει να γνωρίζετε τι θα κάνετε σε περίπτωση ατυχήµατος και τραυµατισµού. Εάν δεν υπάρχουν τέτοια µέσα, πρέπει οπωσδήποτε να τα αναπτύξετε µόνοι σας. 12. Χρησιµοποιείστε την απλή λογική, και παρακολουθήστε µε προσοχή την χειρονακτική εργασία που κάνετε. Μην αφήνετε να σας παρασύρουν οι έξω-εργασιακοί παράγοντες από 12

5 Τ.Ε.Ι.: ΛΑΡΙΣΑΣ Σ.ΤΕ.Γ. ΤΜΗΜΑ: Γεωργικών Μηχανών & Αρδεύσεων ΟΜΑ Α Α ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 7Α: Εξάσκηση στη διαχείριση του εξοπλισµού και άναµµα του ηλεκτροδίου. Συγκολλήσεις: Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 η Α ΦΥΛΛΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 6 ο Α ΜΑΘΗΜΑ: Μηχανολογικό Εργαστήριο ΙΙ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Στανιός Βλάσης ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ ΤΟΞΟΥ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ ΤΟΞΟΥ Πρόκειται για συγκόλληση στην οποία η απαιτούµενη θερµότητα συγκόλλησης παρέχεται από το δηµιουργούµενο βολταϊκό τόξο, µεταξύ ηλεκτροδίου και των µετάλλων που πρόκειται να συγκολληθούν. Από την αναπτυσσόµενη θερµοκρασία ( > o C) τα ΟΜΟΙΟΓΕΝΗ µεταλλικά τεµάχια, στην θέση συγκόλλησής των, ΤΗΚΟΝΤΑΙ και αναµιγνύονται µε την, επίσης, τηκόµενη κόλληση αποτελούµενη από υλικό περίπου της ίδιας συστάσεως µε τα προς σύνδεση µέταλλα. Εποµένως, πρόκειται για συγκόλληση ΑΥΤΟΓΕΝΗ και ΤΗΞΕΩΣ. Για την δηµιουργία του βολταϊκού τόξου χρησιµοποιούµε, α) ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟ ΡΕΥΜΑ (AC ~ ) ή β) ΣΥΝΕΧΕΣ ΡΕΥΜΑ ( DC = ) που παρέχεται από τις ηλεκτρικές µηχανές (ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ), και δίνουν στην έξοδο τους, τις πιο πάνω µορφές ηλεκτρικού ρεύµατος αλλά πάντοτε µε, ΥΨΗΛΗ ΕΝΤΑΣΗ ρυθµιζόµενη (π.χ. 50 έως 300 Ampere, ανάλογα µε την Ισχύ της µηχανής P [kw] = Ένταση [A} * Τάση [V] * cos φ), και ΧΑΜΗΛΗ ΤΑΣΗ (Συνήθως από 40 έως 80 Volts, ανάλογα µε την Ισχύ της µηχανής) µε σκοπό: α) Την γρήγορη θέρµανση των µετάλλων µέχρι το σηµείο τήξεως, και β) Την δηµιουργία του βολταϊκού τόξου, και την εξασφάλιση, ταυτόχρονα, του εργαζό- µενου από επικίνδυνες ηλεκτρικές τάσεις. Το απαραίτητο ηλεκτρόδιο για την δηµιουργία του βολταϊκού τόξου µπορεί να είναι από άνθρακα ή µεταλλικό ή συνεχόµενο σύρµα κ.λ.π., ανάλογα µε την µέθοδο ηλεκτροσυγκόλλησης. Συνήθως όµως (κλασική συγκόλληση τόξου), είναι ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΜΕ ΕΠΕΝ ΥΣΗ και α- ποτελεί συγχρόνως και την κόλληση (ή µέταλλο προσαγωγής) της συγκόλλησης. Ο έλεγχος του περιβάλλοντος του σηµείου συγκόλλησης πραγµατοποιείται είτε µε το είδος της επένδυσης του ηλεκτρόδιου είτε µε την εµφύσηση ευγενών αερίων στο σηµείο συγκόλλησης από 12

6 Σχήµα 1. Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου, ηλεκτρόδιο... 1) Σύρµα (πυρήνας) ηλεκτροδίου. 2) Επένδυση (περίβληµα) ηλεκτροδίου. 3) Ατµόσφαιρα αερίου. 4) Συγκολλούµενο υλικό. 5) Εναποτιθέµενο µέταλλο (κόλληση). 6) Σκουριά (πάστα ή κρούστα). 7) Κρατήρας. 8) Περιοχή λιωµένου µετάλλου (λουτρό τήξεως). 9) Βάθος διεισδύσεως ηλεκτροδίου. 10) Προεξέχουσα επένδυση ηλεκτροδίου. Κατά την ηλεκτροσυγκόλληση, η διάπυρη περιοχή των µετάλλων είναι σηµείο προσέλκυσης, οξυγόνου από το περιβάλλον και ο φόβος οξείδωσης άµεσος. Για ν αποφύγουµε την οξείδωση αυτή, στα µεταλλικά ηλεκτρόδια ΠΡΟΣΘΕ- ΤΟΥΜΕ ΕΠΕΝ ΥΣΗ (επενδεδυµένα ηλεκτρόδια) που όταν τήκεται, δη- µιουργεί προστατευτικό στρώµα αερίου και στρώση σκωρίας που προστατεύουν τα σηµεία συγκολλήσεως από οξείδωση. Όπως θα δού- µε, επίσης, συµβάλλει στην έναυση και τη διατήρηση του βολταϊκού τόξου. (Σχήµα 1.α.) Σχήµα 1.α. Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου µε επενδεδυ- µένο µεταλλικό ηλεκτρόδιο.. Στην περίπτωση ηλεκτροδίου από άνθρακα (ηλεκτροσυγκόλληση TIG, απαιτείται η παρουσία ράβδου κόλλησης, πάντα συνεχές ρεύµα (DC) και αδρανές αέριο προστασίας του σηµείου συγκόλλησης (Σχήµα 1.β.). Στην περίπτωση συνεχόµενου ηλεκτροδίου (σύρµα γυµνό - πηνίο - µπο- µπίνα), ηλεκτροσυγκόλληση MIG)), α- παιτείται αδρανές αέριο προστασίας του σηµείου συγκόλλησης και πάντα συνεχές ρεύµα (DC) (Σχήµα 1.γ.). Σχήµα 1.β. Ηλεκτοσηγκόλληση τόξου µε ηλεκτρόδιο άνθρακα TIG). Σχήµα 1.γ. Ηλεκτοσηγκόλληση τόξου µε συνεχόµενο ηλεκτρόδιο MIG - MAG) από 12

7 ΣΥΣΚΕΥΕΣ, ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ, ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΤΟΥ. Όπως είδαµε, για την δηµιουργία του βολταϊκού τόξου, χρησιµοποιούµε ηλεκτρικές µηχανές (συσκευές ηλεκτροσυγκόλλησης). Συνεχούς DC ή εναλλασσόµενου ρεύµατος AC ή και τα δύο µαζί σε µια συσκευή µε, κατά περίπτωση, επιλογή AC ή DC: Γενικά κάθε συσκευή ηλεκτροσυγκόλλησης (Σχήµα 2.) εκτός από το ΚΑΛΩ ΙΟ ΤΡΟΦΟ Ο- ΣΙΑΣ (5), από το δίκτυο της πόλεως, φέρει και το καλώδιο διοχέτευσης του ρεύµατος (8) η- λεκτροσυγκόλλησης στο Ηλεκτρόδιο µέσω της ΛΑΒΙ ΑΣ (ΤΣΙΜΠΙ ΑΣ 9), ως και το καλώδιο της επιστροφής (ΓΕΙΩΣΗ 6), που συνδέεται µετά συγκολλούµενα τεµάχια (3) ή µε την µεταλλική τράπεζα εργασίας µε την βοήθεια του ΣΦΙΓΚΤΗΡΑ (7), κλείνοντας έτσι το ηλεκτρικό κύκλωµα. Ρύθµιση Ampere (2), µάσκα (10) και εξαερισµός (12). Σχήµα 2.: Εργασία ηλεκτροσυγκόλλησης. Η προφύλαξη του ηλεκτροσυγκολλητή από την βλαβερή ακτινοβολία του τόξου, επιτυγχάνεται µε την χρησιµοποίηση ΜΑΣΚΑΣ (10), που φέρει γυαλί σκοτεινού χρώµατος, για την εύκολη παρακολούθηση του σηµείου συγκόλλησης, χωρίς να επηρεάζεται ο αµφιβληστροειδής των µατιών του από την υπεριώδη ακτινοβολία της έντασης του τόξου. Η προστασία του σώµατος του ηλεκτροσυγκολλητή από την υπεριώδη ακτινοβολία και την θερµότητα επιτυνχάνεται µε την χρήση δερµάτινης ένδυσης και υπόδησης. Η προφύλαξη του ηλεκτροσυγκολλητή από την βλαβερή εισπνοή των εκλυόµενων αερίων κατά την συγκόλληση, επιτυγχάνεται µε την χρησιµοποίηση Α- ΠΟΡΡΟΦΗΤΗΡΑ (12), τοπικού ση- µείου ή και πολλαπλών σηµείων γενικά στον χώρο συγκόλλησης. Σε πολύ κλειστους χώρους ο συγκολλητής πρέπει να χρησιµοποιεί και µάσκα οξυγόνου. Σαν εργαλεία ο ηλεκτροσυγκολλητής χρησιµοποιεί και αυτά που δείχνουµε στο Σχήµα 2.α.. Σχήµα 2.α: Εργαλεία του ηλεκτροσυγκολλητή από 12

8 ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ.. (Γεννήτριες & Μετασχηµατιστές ) I. ΣΥΣΚΕΥΗ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ, ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΕΣ. (Γεννήτριες). Αποτελείται, βασικά, από ένα ΤΡΙΦΑΣΙΚΟ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΤΗΡΑ, που τροφοδοτείται, από το δίκτυο της πόλεως και κινεί µία ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ που δίνει το ρεύµα της ηλεκτροσυγκόλλησης (Σχήµα 3.α). Σηµείωση: Αντί για ηλεκτροκινητήρα που κινεί την γεννήτρια µπορεί να χρησιµοποιηθεί οιαδήποτε άλλη κινητήρια µηχανή (πχ. Μηχανή Εσωτερικής Καύσεως). Φέρει επίσης: Τον διακόπτη εκκίνησης (Α αστέρα τρίγωνο ) του κινητήρα. Το στροφείο ρύθµισης της έντασης του ρεύµατος συγκόλλησης. είκτη της έντασης του ρεύµατος συγκόλλησης. ιακόπτη αλλαγής πολικότητας. Σχήµα 3.α: Συσκευή Ηλεκτροσυγκόλλησης συνεχούς ρεύµατος, περιστροφική. Α) Γεννήτρια συνεχούς ρεύµατος που παίρνει κίνηση από ηλεκτροκινητήρα. Β) Γεννήτρια συνεχούς ρεύµατος που παίρνει κίνηση από αερόψυκτη ΜΕΚ. ΙΙ. ΣΥΣΚΕΥΗ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ (AC). (Μετασχηµατιστές) Είναι βασικά ένας ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ (Μονοφασικός ή τριφασικός), µε τον οποίο µετασχηµατίζουµε την τάση, και εποµένως, και την ένταση του τροφοδοτικού ρεύµατος της πόλεως, σε χαµηλής τάσης και υψηλής έντασης ρεύµα, για την επίτευξη της ηλεκτροσυγκόλλησης. (Σχήµα 3.β1 & β2.) Α) Μηχανές µε αδιαβάθµιτη ρύθµιση της έντασης, Σχήµα 3.β1. Φέρουν: Τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) του ρεύµατος τροφοδοσίας από το ηλεκτρικό δίκτυο. Το στροφείο ρύθµισης της αδιαβάθµιτης µεταβολής της έντασης του ρεύµατος συγκόλλησης (που πετυχαίνεται µε αυξοµείωση του διάκενου του πυρήνα του µετασχηµατιστή). Την ένδειξη της αδιαβάθµιτης µεταβολής της έντασης συγκόλλησης, AC Low & High. Τις θέσεις σύνδεσης των καλωδίων, της τσιµπίδας και του σώµατος (γείωσης) από 12

9 Κατά περίπτωση, AC Low ή High σώµα και Work τσιµπίδα. Σχήµα 3.β1: Συσκευές ηλεκτροσυγκόλλησης (AC), Μετασχηµατιστής µε αδιαβάθµιτη ρύθµιση. Σχήµα 3.β2: Συσκευές ηλεκτροσυγκόλλησης (AC), Μετασχηµατιστής µε διαβαθµιζµένη ρύθµιση. Β) Μηχανές µε διαβαθµισµένη ρύθµιση της έντασης, Σχήµα 2.β2. Φέρουν: Τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) του ρεύµατος τροφοδοσίας από το ηλεκτρικό δίκτυο. Τον διακόπτη της διαβαθµιζµένης µεταβολής ρύθµισης της έντασης του ρεύµατος συγκόλλησης (που πετυχαίνεται µε την κλιµακωτή µεταβολή του µήκους του τυλίγµατος του δευτερεύοντος πηνίου του µετασχηµατιστή). Αυτές οι µηχανές διαθέτουν πίνακα µε τα αντίστοιχα Amber για κάθε θέση. Τις θέσεις σύνδεσης των καλωδίων, της τσιµπίδας και του σώµατος (γείωσης) από 12

10 ΙΙΙ. ΣΥΣΚΕΥΗ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ (DC). (Μετασχηµατιστές) Αποτελείται από το σύνολο: (Σχήµα 3.γ) α) Ενός ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ για τον επιθυµητό µετασχηµατισµό της ΕΝΤΑΣΗΣ και ΤΑΣΗΣ του εναλλασσόµενου ρεύµατος του ηλεκτρικού δικτύου, και β) Ενός ΑΝΟΡΘΩΤΗ, συνήθως ΠΥΡΙΤΙΟΥ, για ανόρθωση του ρεύµατος και µετατροπή αυτού από ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟ σε ΣΥΝΕΧΕΣ. Ο ανορθωτής είναι µόνιµα συνδεδεµένος στο κύκλωµα συγκόλλησης. Φέρει δε: Τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) του ρεύµατος τροφοδοσίας από το ηλεκτρικό δίκτυο. Το στροφείο ρύθµισης της αδιαβάθµιτης µεταβολής της έντασης του ρεύµατος συγκόλλησης (που πετυχαίνεται µε αυξοµείωση του διάκενου του πυρήνα του µετασχη- µατιστή). Την ένδειξη της αδιαβάθµιτης µεταβολής της έντασης συγκολλήσεως. Τις θέσεις σύνδεσης των καλωδίων, της τσιµπίδας και του σώµατος (γείωσης). Κατά περίπτωση, µε + ή στην τσιµπίδα Σχήµα 3.γ. Συσκευή Ηλεκτροσυγκόλλησης τόξου DC, µε ανορθωτές πυριτίου. ΙΙΙ. ΣΥΣΚΕΥΗ ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ. (Μετασχηµατιστές) Υπάρχουν συσκευές ηλεκτροσυγκόλλησης µε µετασχηµατιστή και ανορθωτή που έ- χουν την δυνατότητα να τροφοδοτούνται µε εναλλασσόµενο ρεύµα και να δίνουν ή ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟ ή ΣΥΝΕΧΕΣ ρεύµα για την συγκόλληση ανάλογα µε τις ανάγκες µας. Αποτελείται από το σύνολο: (Σχήµα 3.δ.) α) Ενός ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ για τον επιθυµητό µετασχηµατισµό της ΕΝΤΑΣΗΣ και ΤΑΣΗΣ του εναλλασσόµενου ρεύµατος του ηλεκτρικού δικτύου, και β) Ενός ΑΝΟΡΘΩΤΗ, συνήθως ΠΥΡΙΤΙΟΥ, για ανόρθωση του ρεύµατος και µετατροπή αυτού από ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟ σε ΣΥΝΕΧΕΣ από 12

11 Αυτή ή µηχανή συγκόλλησης διαθέτει ΜΗ ΜΟΝΙΜΑ ΣΥΝ Ε ΕΜΕΝΟ στο κύκλωµα τον ΑΝΟΡΘΩΤΗ αλλά κατ επιλογή του χειριστή, ανάλογα µε τι απαιτούν τα προς συγκόλληση µέταλλα. Φέρει δε: Τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF ) του ρεύµατος τροφοδοσίας από το ηλεκτρικό δίκτυο. Το στροφείο ρύθµισης της α- διαβάθµιτης µεταβολής της έντασης του ρεύµατος συγκολλήσεις (που πετυχαίνεται µε αυξοµείωση του διάκενου του πυρήνα του µετασχηµατιστή). Την ενδείξεις της αδιαβάθµιτης µεταβολής της έντασης συγκόλλησης (AC & DC). Τις θέσεις σύνδεσης των καλωδίων, της τσιµπίδας και του σώµατος (γείωσης). Κατά περίπτωση, AC Low ή High, DC µε + ή στην τσιµπίδα. Ή µόνιµα συνδεδεµένα το σώµα και την τσιµπίδα και ε- πιπλέον ένα διακόπτη µε τρεις επιλογές: 1 η ) AC, 2 η ) DC+ στο ηλεκτρόδιο και 3 η ) DC - στο ηλεκτρόδιο. Σχήµα 3.δ. Συσκευή Ηλεκτροσυγκόλλησης τόξου AC και DC+ ή -, µε ανορθωτές πυριτίου. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η ηλεκτροσυγκόλληση τόξου είναι σήµερα η πιο χρησιµοποιούµενη µέθοδος ΣΥΝ Ε- ΣΕΩΣ µεταλλικών τεµαχίων για τις Σιδηρές κατασκευές κ.λ.π.. Την ηλεκτροσυγκόλληση τόξου την χρησιµοποιούµε επίσης και 1. Για ΑΝΑΓΟΜΩΣΕΙΣ ΦΘΑΡΜΕΝΩΝ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ Σχήµα 5., δηλαδή προσθήκη µετάλλου µε µεταλλικά ηλεκτρόδια, σε αντικείµενα που από φθορά έχουν καταστεί ακατάλληλα, π. χ. αναγόµωση (γέµισµα) αξόνων, ελάστρων, ραούλων, οδοντωτών τροχών, υνιών αρότρου, δοντιών εκσκαφέων κ.λ.π. Η µέθοδος αυτή επαναφέρει τα εξαρτήµατα στις αρχικές τους διαστάσεις (µετά από τόρνευση ή τρόχισµα), και χρησιµοποιείται όταν το κόστος ανακατασκευής είναι µικρότερο από το κόστος αγοράς νέου εξαρτήµατος ή όταν η προµήθεια νέου εξαρτήµατος απαιτεί µεγάλο χρονικό διάστηµα. Συνήθως στις αναγοµώσεις χρησιµοποιούνται ειδικά ηλεκτρόδια διαφόρων ποιοτήτων, ανάλογα µε τις ιδιότητες που οφείλει να έχει η αναγόµωση. Σχήµα 5.:Προσθήκη µετάλλου - αναγόµωση από 12

12 2. Στην ΚΟΠΗ ή στο ΦΡΕΖΑΡΙΣΜΑ ΜΕΤΑΛΛΟΥ (διαµόρφωση των άκρων) Σχήµα 6., δηλαδή µε την χρησιµοποίηση ειδικού ηλεκτροδίου πραγµατοποιούµε κοπή πάνω σε οιονδήποτε µέταλλο, ιδιαίτερα δε σε χυτοσίδηρο ή α- νοξείδωτο χάλυβα. Σχήµα 6.: Κοπή µετάλλου. 3) Στην ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ και την ΗΛΕΚΤΡΟΚΟΠΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ. Οι εργασίες αυτές γίνονται, µε ειδικά ηλεκτρόδια µε χοντρή επένδυση που φέρουν και µια ενισχυτική και προστατευτική επίστρωση βερνικιού η οποία εµποδίζει την διείσδυση νερού στην µάζα της επένδυσης, προς αποφυγή δηµιουργίας ηλεκτρικού κυκλώµατος µεταξύ των αλάτων του νερού και του ηλεκτροδίου. Χρησιµοποιούµε µόνο το συνεχές ρεύµα. Το δε ηλεκτρόδιο συνδέεται στον θετικό πόλο. Έχουν δε διάµετρο πάνω από 5 mm, για να αποφεύγεται η γρήγορη ψύξη των. Η ένταση του ρεύµατος που χρησιµοποιούµε είναι περίπου Αµπέρ από 12