Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [62] 6. Η κρίσιµη κατάσταση και η νέα αρχή

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [62] 6. Η κρίσιµη κατάσταση και η νέα αρχή"

Transcript

1 Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [62] 6. Η κρίσιµη κατάσταση και η νέα αρχή 1. Η κρίσιµη κατάσταση Η νέα αρχή Η κριτική του πολιτισµού (Die Kulturkritik) Η επαναφορά προς την πηγαιότητα ως χρέος της αγωγής Η κρίσιµη κατάσταση Μιαν άλλη «ασταθή µορφή», που τη βαθύτερη κατανόησή της χρωστά- µε στην υπαρξιακή φιλοσοφία, έχουµε στις κρίσιµες καταστάσεις. Ως κρίσεις (Krisen) χαρακτηρίζονται αιφνίδια και βίαια γεγονότα, που διακόπτουν την οµαλή πορεία της ζωής µε τρόπο που φέρνει ανησυχία. 1 Υπάρχουν τέτοιες κρίσεις τόσο στην ατοµική ζωή του καθενός, όσο και στην υπέρ-ατοµική ζωή των ανθρώπινων κοινωνιών και ιδρυµάτων. Έτσι υπάρχουν κρίσιµες καταστάσεις κατά τη διάρκεια µιας αρρώστιας, όπως επίσης και στον ψυχικό τοµέα ως κρίσεις αναπτυξιακές, κρίσεις ωρίµανσης, κρίσεις στην πίστη, κρίσεις στο γάµο κ.ά. και στη συνέχεια στον υπερ-ατοµικό τοµέα επίσης κρίσεις οικονοµικές, κυβερνητικές κρίσεις, κρίσεις στις ειρηνικές σχέσεις των κρατών κ.ά. Πάντοτε πρόκειται για το εξής: ότι διακόπτεται η οµαλή πορεία της ζωής από δυσκολίες, που εµφανίζονται σαν αδιέξοδα. Ο άνθρωπος νιώθει ότι έτσι είναι αδύνατο να συνεχίσει. Νιώθει πως η ζωή του απειλείται να εκµηδενιστεί. Πιστεύει ότι σπρώχνεται σε άβυσσο. Τέτοιες κρίσιµες καταστάσεις είναι στιγµές µιας ύστατης δοκιµασίας. Η απειλή είναι δυνατό σε κάθε στιγµή να οδηγήσει στην καταστροφή. Η κρίση στην αρρώστια µπορεί να οδηγήσει στο θάνατο, η κρίση στο γάµο στο διαζύγιο, η οικονοµική κρίση σε πραγµατικό χάος κ.ά. Αλλά είναι δυνατόν η καταστροφή να αποτραπεί δια µέσου µιας υπέρτατης προσπάθειας. Τότε ο άνθρωπος ξαλαφρωµένος ανακουφίζεται σε µια ξανακερδισµένη ζωή. Μπορεί ν' αρχίσει µια νέα ζωή µε πιο ξεκάθαρη και πιο αποκαθαρµένη µορφή. Τέτοιες κρίσεις είναι φυσικά γνωστές στον άνθρωπο, αλλά αντιµετωπίζονται ως επί το πλείστον σαν λυπηρά επεισόδια, που ταράσσουν µάλιστα τη ζωή µε έναν επικίνδυνο τρόπο ή τη θέτουν εξ ολοκλήρου σε κίνδυνο όµως σαν τέτοιες διαταραχές θεωρούνται και περιπτώσεις που δεν ανήκουν αναγκαστικά στη ζωή, που, πιο σωστά, επεµβαίνουν από τα έξω σ' αυτή, που θα µπορούσαν να είχαν αποφευχθεί µε µεγαλύτερη προσοχή και που, αν παρ' όλες τις προφυλάξεις κάποτε εµφανίζονται, πρέπει να γίνεται προσπάθεια να ατονούν και κατά το δυνατό, σε λίγο πάλι να παραµερίζονται. Η ανθρωπολογική θεώρηση πρέπει και εδώ να αντιστρέψει το ερώτηµα και να ρωτήσει, αν ίσως οι κρίσιµες καταστάσεις ανήκουν αναγκαία στην ανθρώπινη ζωή και έχουν µέσα τους µια εντελώς ορισµένη λειτουργία να εκπληρώσουν. Αυτό το ερώτηµα µπορεί να τεθεί αρχικά κάτω από µια καθαρά ευρετική σκέψη χωρίς καµιά προκαταρκτική κρίση και να εντοπιστεί τι προκύπτει απ' αυτή την πορεία. Μ' αυτή τη συνάφεια ανάγεται πάλι το * Die originale Paginierung des Erstdrucks ist beibehalten. 1 Πρβλ. OTTO FRIEDRICH BOLLNOW. Existenzphilosophie und Pädagogik, όπου αναφέρθηκε, σ. 24 κ.ε.

2 Η κρίσιµη κατάσταση και η νέα αρχή 63 ερώτηµα στην υπαρξιακή φιλοσοφία γιατί η έννοια της ύπαρξης, που δεσπόζει σ' αυτή, µπορεί να οριστεί και προς αυτή την κατεύθυνση, ότι δηλ. ο άνθρωπος σε κάθε στιγµή, όσο υπάρχει, ζει µια κρίση. Αν αυτό φαίνεται πως είναι, µε την οξύτητα µιας τέτοιας διατύπωσης, υπερβολικό, και αν υπάρχουν χρονικά διαστήµατα οµαλής ανάπτυξης ανάµεσα στις κρίσιµες τοµές, τότε µένει χωρίς άλλο η υπόθεση ότι οι κρίσιµες καταστάσεις ανήκουν αναγκαία στη ζωή µε πολυσήµαντη λειτουργικότητα. Τότε ο ισχυρισµός θα πρέπει να σηµαίνει ότι η παράσταση µιας οργανικής αύξησης επηρεασµένη από την ανάπτυξη των φυτών δεν εκφράζει και πολύ την ανθρώπινη ζωή, γιατί, πιο σωστά, ο άνθρωπος µόνο µε το πέρασµα διαµέσου της κρίσης -και βασικά µε κανέναν άλλο τρόπο- µόνο µε το πέρασµα δια µέσου αυτής ολόκληρης της υπέρτατης απειλής µπορεί να αποκτήσει την αληθινή αυθυπαρξία του (Selbst-sein), που σηµαίνει µια σταθερή στάση, υπεύθυνη γι' αυτόν τον ίδιο απέναντι σ' όλες τις επιδράσεις. Για πρώτη φορά µ' αυτό τον τρόπο γίνεται πραγµατικά ηθικό ον και επειδή αυτή η πορεία δεν µπορεί να συµβεί µε ένα µοναδικό βήµα, γι' αυτό µπορούµε επίσης να πούµε ότι η µετάβαση σε κάθε νέα βαθµίδα ζωής είναι δυνατή µόνο µε το πέρασµα δια µέσου της κρίσης. Γι' αυτό και οι κρίσεις ωρίµανσης, σαν αυτές που συναντιούνται συχνά, ιδιαίτερα κατά τη χρονική περίοδο της εφηβείας, δεν αποτελούν κανένα λυπηρό συνοδευτικό χαρακτηριστικό, αλλά είναι συνδεδεµένες αναγκαία µε την ίδια τη διαδικασία ωρίµανσης. Κανείς δεν φτάνει σε µια εσωτερική ανεξαρτησία, παρά µόνο αφού αντέξει σε µια δυνατή κρίση. Μόνο στις κρίσιµες καταστάσεις και δια µέσου αυτών ωριµάζουµε. εν υπάρχουν όµως µόνο κρίσεις ενταγµένες σε ορισµένα στάδια ηλικίας, που ύστερα υπερβαίνονται, αλλά και κρίσεις των πιο διαφορετικών µορφών, που µπορούν να επέλθουν σε διάφορες χρονικές στιγµές στον άνθρωπο κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ζωής του. Η ζωή του ανθρώπου απειλείται εξ ολοκλήρου, συνεχώς, από κρίσιµες καταστάσεις. Εάν όµως οι κρίσιµες καταστάσεις ανήκουν κατ' αυτό τον τρόπο στην ουσία του ανθρώπου και είναι απαραίτητες για την αυτοδιαµόρφωσή του, τότε προκύπτει το ερώτηµα, πώς ο παιδαγωγός οφείλει να τις αντιµετωπίζει. Οφείλει και επιτρέπεται να οδηγεί αυτός συνειδητά σε κρίση εν ονόµατι της θεραπευτικής της δράσης; Πρέπει µε κατηγορηµατικότητα να απαντήσουµε αρνητικά σ' αυτή την ερώτηση. Κρίση σηµαίνει πάντοτε µια διακινδύνευση, που µπορεί να αποβεί επίσης σε κακό και κανείς παιδαγωγός δεν επιτρέπεται να έχει την αξίωση να αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη για µια τέτοια διακινδύνευση. εν µπορεί να την εξουσιάζει και εποµένως δεν επιτρέπεται και να την επιδιώκει εσκεµµένα. Κάθε κρίση παραµένει µοιραία. Σ' αυτό το σηµείο η παράσταση της αγωγής ως σκόπιµο «ποιείν» προσκρούει στα ανυπέρβλητα όριά της. Είναι όµως κάτι εντελώς διαφορετικό, όταν η κρίση παρουσιάζεται από µόνη της και απειλεί τη ζωή του νέου ανθρώπου. Τότε πρέπει ο παιδαγωγός να είναι σε θέση να βοηθήσει σωστά το νέο άνθρωπο σ' αυτή τη δύσκολη κατάσταση της ζωής. Για να µπορέσει όµως να ενεργήσει έτσι, απαιτείται µια βαθύτερη κατανόηση της ουσίας και της ζωτικής σηµασίας της κρίσης.

3 64 Φιλοσοφική Παιδαγωγική Ο παιδαγωγός δεν επιτρέπεται να προσπαθεί µε παρήγορες δικαιολογίες να µετριάσει τη σοβαρότητα της κρίσης. Πιο σωστά, πρέπει αυτός να βοηθήσει το νέο να αναγνωρίσει ξεκάθαρα τη σηµασία της κρίσης, να αναλάβει εξ ολοκλήρου τις ευθύνες και χωρίς να την απαλύνει, να την αντέξει ως την απελευθερωτική της λύση. Εδώ φαίνεται πάλι ότι το περίγραµµα της επιστήµης της αγωγής (Erziehungswissenschaft) φτάνει πολύ πιο µακρυά απ' ό,τι η συνειδητή παιδαγωγική πράξη. Ο παιδαγωγός πρέπει να συµπεριλαµβάνει στις σκέψεις του πολλές επί πλέον διαδικασίες, που επιδρούν στην ανθρώπινη εξέλιξη και να τις λαµβάνει υπόψη του στο έργο του, ακόµη κι όταν ξεφεύγουν από τη δική του προκαθορισµένη υπευθυνότητα. 2. Η νέα αρχή Μπορούµε εποµένως να συλλάβουµε την κρίση ως δυνατότητα µιας νέας αρχής. Όσο σοβαρότερη υπήρξε η κρίση και όσο πιο γνήσια έφτασε µέχρι το τέλος, τόσο πιο λυτρωτικό είναι µετά το πέρασµα της κρίσης, όπως κάθε πρωί, το συναίσθηµα µιας νέας αρχής (das Gefühl eines neuen Anfangs). Γι' αυτό και παραστάσεις µυθικές µιλούν µ ένα βαθύτερο νόηµα για ξαναγέννηµα του ανθρώπου. Ολόκληρη η ανθρώπινη ζωή πρέπει να ατενίζεται κάτω από τη δυνατότητα µιας νέας αρχής. Υπάρχει η δυνατότητα, µια προηγούµενη λανθασµένη εξέλιξη να διακοπεί απότοµα και ν' αρχίσει µια καινούργια µε νέα ώθηση. Αυτό είναι µια συνάρτηση, που δεν έχει προσεχθεί σχεδόν καθόλου στη µέχρι τώρα θεωρία της αγωγής, αλλά παρ' όλα αυτά έχει µια εντελώς θεµελιώδη σηµασία. Φαίνεται ότι για τον άνθρωπο είναι αδύνατο να κρατιέται σ' ένα σταθερό ύψος ή εντελώς οµαλά να εξελίσσεται προς τα µπρος. Πολύ περισσότερο φαίνεται ότι ανήκει στη ζωή του το να «φθείρεται» µε τη συνήθεια και την καταπόνηση και έτσι να ξεπέφτει σε µια κατάσταση εκφυλισµού, της «αναλήθειας» ("Uheingentlichkeit") της ύπαρξής του. Φαίνεται ότι ανήκει γενικά στην ουσία του ανθρώπου µε συναισθήµατα ενοχής να υστερεί απέναντι στις απαιτήσεις που του προβάλλονται. Γι' αυτό και χρειάζεται ολοένα µια νέα ορµή που µε τη βοήθειά της ο άνθρωπος ξεφεύγει απ' αυτή την κατάσταση της αδυναµίας. 2 Αυτό βέβαια µπορεί να συµβαίνει µε πολύ διαφορετικές µορφές. Συνήθως αρκεί το ότι ο ίδιος συναισθάνεται το ξεγλίστρηµά του και γι' αυτό τροµάζει και εντείνει τις δυνάµεις του, ώστε να ξεκινήσει απ' την αρχή µε µεγαλύτερο ζήλο. Συχνά όµως, ιδίως το µικρό παιδί δεν µπορεί να ανταποκριθεί σ' αυτό µε τις δικές του δυνάµεις. Στην αρχή χρειάζεται τότε µια ώθηση από τα έξω και ιδιαίτερα η επέµβαση του παιδαγωγού. Αυτό συµβαίνει µε την προτροπή (Ermahnung) και την έκκληση (Appell) στην καλή του θέληση. Προτροπή και έκκληση είναι εποµένως παιδαγωγικά µέτρα, που πρέπει να συλλάβουµε σωστά τη λειτουργία τους. Επειδή η ανθρώπινη εξέλιξη διακόπτεται διαρκώς από αρνήσεις και πλάνες ή γενικά από την ανθρώπινη αδυναµία και παίρνει στραβό δρόµο, έχει ανάγκη ολοένα από 2 Πρβλ. OTTO FRIEDRICH BOLLNOW. Krise und neue Anfang. Beiträge zur pädagogischen Anthropologie und Erziehung. 18ος τόµος, Heidelberg 1966, σ. 34 κ.ε.

4 Η κρίσιµη κατάσταση και η νέα αρχή 65 την ώθηση του περιβάλλοντος, για να επανέλθει ξανά σε λειτουργία η εξέλιξη που διακόπηκε. Και επειδή ο άνθρωπος σπάνια ανταπεξέρχεται µε δική του δύναµη, έχει ανάγκη, όπου απειλείται µε χαλάρωση, ολοένα από την προτροπή και την έκκληση στην καλή του θέληση. Συχνά η απλή ώθηση οδηγεί κιόλας στην επιθυµητή επιτυχία. Σε δύσκολες περιπτώσεις όµως αυτό δεν αρκεί. Τότε πρέπει ο άνθρωπος να περάσει πρώτα µια βαθειά συγκλονιστική κρίση, ώστε να ξεφύγει από τον λανθασµένο τρόπο της ύπαρξής του. Αυτή όµως η νέα αρχή δεν είναι απλά η επαναφορά µιας εξέλιξης που σταµάτησε ξαφνικά. Πολύ περισσότερο απαιτεί την κριτική εξέταση της µέχρι τότε αποτυχηµένης ζωής και την επιστροφή στη θαµµένη καθαρή αρχή. Σύµφωνα µε το νόηµα της δικής µας ανθρωπολογικής εκκίνησης πρέπει να κάνουµε την υπόθεση, ότι αυτό το βύθισµα στην κατάσταση της αναλήθειας δεν είναι απλά ένα λάθος, που θα µπορούσε να αποτραπεί, αλλ' ότι, πιο σωστά, ανήκει στην ουσία του ανθρώπου να µπορεί να προχωρεί µε πορεία όχι κατ' ευθείαν προς τα µπρος, αλλά πάντοτε µε τη διαδικασία της παλινδρόµησης, εξετάζοντας κριτικά την εκφυλισµένη του ύπαρξη, προς την αψεγάδιαστη καθαρή του ουσία. 3. Η κριτική του πολιτισµού (Die Kulturkritik) Τα παραπάνω διαπιστώνονται σε µεγάλο βαθµό πιο καθαρά µε τη εµφάνιση της κριτικής του πολιτισµού (die Kulturkritik). Με τον όρο κριτική του πολιτισµού γίνεται αντιληπτή µια κίνηση, που επαναλήφθηκε αρκετές φορές στην ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύµατος και που µ' αυτή επαναστατεί µια νέα γενιά ενάντια σ' έναν άκαµπτο πολιτισµό που νεκρώθηκε. Έτσι πρώτα ο Rousseau αξίωσε την επιστροφή στη φύση. Στη συνέχεια στη Γερµανία η γενιά του Sturm und Drang µε τον νεαρό Herder, τον Goethe, τον Jacobi επαναστάτησε ενάντια στην κυριαρχία των κοινωνικών µορφών, στη συµβατική ηθική και στην ψυχρή και άψυχη γνώση και έτσι για µια ακόµη φορά η κριτική του πολιτισµού στα τέλη του 19ου αιώνα αξίωσε την απελευθέρωση των δηµιουργικών δυνάµεων στον άνθρωπο από τον εξαναγκασµό των άκαµπτων παραδοσιακών µορφών, που από καιρό είχαν µείνει χωρίς περιεχόµενο. Η κριτική του πολιτισµού αµφισβητήθηκε πολλαπλά, γιατί η διάλυση των σταθερών µορφών σηµαίνει την απελευθέρωση µιας ασυγκράτητης βιαιότητας και οδηγεί αναγκαστικά στο χάος. 3 Ταυτόχρονα όµως η ίδια είχε παραγνωριστεί στην ουσία της γιατί ο αγώνας της ενάντια στις σταθερές µορφές στρεφόταν όχι ενάντια στον πολιτισµό εξ ολοκλήρου, αλλά µόνο ενάντια σ' ένα εκφυλισµένο πολιτισµό και πάσχιζε για ένα νέο, γνήσιο και ζωντανό πολιτισµό. 4 Και αυτό σχετίζεται πάλι µε το πρόβληµά µας της νέας αρχής. Φαίνεται ότι ως επί το πλείστον έτσι έχει το πράγµα, ότι δηλ. ο άνθρωπος δεν µπορεί να εξελίσσεται ευθύγραµµα προς τα πάνω µε την έννοια της εµπιστοσύνης στην πρόοδο, αλλά επαναφέρει την αποτυχηµένη εξέλιξη ολοένα ξανά στο 3 Πρβλ. ARNOLD GEHLEN. Anthropologische Forschung. Zur Selbstbegegnung und Selbstentdeckung des Menschen. Rowohlts Deutsche Enzyklopädie, τόµος 138, Hamburg Πρβλ. BOLLNOW. Die Krise an der Kulturkritik. Krise und neuer Anfang, όπου αναφέρθηκε, σ. 15 κ.ε.

5 66 Φιλοσοφική Παιδαγωγική πηγαίο και εκεί αυτή πρέπει να ξεκινάει πάλι απ' την αρχή. Αυτή η πηγαιότητα δεν πρέπει να συλλαµβάνεται µε τη χρονική έννοια. Αν θελήσουµε να κάνουµε µια αναδροµή στην ιστορική εξέλιξη, δεν θα συναντήσουµε στην αρχή µια κατάσταση παραδεισιακής αθωότητας, αλλά πάντοτε ένα κιόλας εκφυλισµένο και αλλοτριωµένο κόσµο, που µέσα του ο άνθρωπος πρέπει να αποκτήσει την πηγαιότητά του, µε κριτική βασικά ανάλυση. Η ανανέωση και το ξανάνιωµα του πολιτισµού δόθηκε εποµένως στον άνθρωπο ως χρέος, που απέναντί του πρέπει κάθε φορά να ξεκινάει απ την αρχή. Αυτός είναι ο ρόλος της κριτικής του πολιτισµού, που πάντοτε ανανεώνεται. 4. Η επαναφορά προς την πηγαιότητα ως χρέος της αγωγής Αλλά µε τον ίδιο τρόπο ισχύει αυτό και για τη ζωή του καθενός ανθρώπου. Και σ' αυτή την περίπτωση πρόκειται για µια πολύ απλοϊκή εικόνα, αν κάποιος δέχεται ότι δήθεν βρίσκεται η αρχέγονη ζωντάνια στην αρχή της ζωής. Τη στιγµή που το παιδί αποκτάει συνείδηση µέσα στον κύκλο ενός περιβάλλοντος που το διαµορφώνει και στον κύκλο µιας αντίληψης του κόσµου κπι της ζωής, που εκλαµβάνεται από αυτό ως αυτονόητη, πάντοτε έχει κιόλας δεχτεί αποτυπώµατα από αυτές τις επιδράσεις. Τουλάχιστον όσον αφορά το πνεύµα, το παιδί έρχεται (αυτό είναι τόσο παράδοξο στην αρχή και να τ' ακούς) ηλικιωµένο στον κόσµο και πρέπει να εξελιχτεί για πρώτη φορά στην περίοδο της νεότητάς του. Πρέπει πρώτα δια µέσου όλων των µορφών που παρέλαβε, να διεισδύσει στην πηγαιότητα της ζωής του. Αυτό είναι µια διαδικασία µε τοµές προς την πηγαιότητα (ein Vorgang im Durchbruch zur Ursprunglichkeit), που µπορεί να συγκριθεί µε αυτή της κριτικής του πολιτισµού. Αυτό είναι µια ιδιαίτερη υποχρέωση της αγωγής, που µέχρι τώρα πολύ λίγο έχει επισηµανθεί: Να υποβοηθήσει το παιδί στην εκδήλωση της πηγαιότητάς του. Ο Κ. Giel στην «Ανθρωπολογική ιδακτική» του 5 έχει πολύ πειστικά παρουσιάσει πως το παιδί βρίσκεται αρχικά σε µια ενασχόληση µε τα αντικείµενα σχετική µε τη χρήση τους, σ' ένα πολύ επιφανειακά κατανοούµενο κόσµο. Γνωρίζει να χειρίζεται τα πράγµατα και να τα χρησιµοποιεί µε κατάλληλο τρόπο. Αλλά δεν βλέπει αληθινά τα αντικείµενα. εν φτάνει καν σ' αυτό, που, σύµφωνα µε την ευρεία αντίληψη, ώφειλε να βρίσκεται στην αρχή,δηλαδή στο «οράν», στο εντελώς απροκάλυπτα «θεάσθαι», γιατί αυτό σχεδόν πάντοτε παραλείπεται στην καθηµερινή ενασχόληση. Ο άνθρωπος δεν χρειάζεται σε πρώτη φάση καθόλου να προσβλέπει µε ακρίβεια. Αναγνωρίζει τα αντικείµενα, όπως ο Gehlen πραγµατεύτηκε µε µεγάλη οξυδέρκεια, από ορισµένες λειτουργίες ασήµαντες, για παράδειγµα από ένα χαρακτηριστικό γνώρισµα ή από µια χαρακτηριστική σύντµηση. 6 Αυτά είναι όπως για παράδειγµα οι χειρολαβές, που λένε σε κάποιον πώς πρέπει να τις πιάσει, πώς να τις µεταχειριστεί. Όλα αυτά συµβαίνουν σ' ένα πολύ επιφανειακό επίπεδο. Έτσι το παιδί είναι εγκλεισµένο εκ των προτέρων µέσα σ' ένα σύστηµα εκλεπτυσµένων συνηθειών. 5 Επειδή η δηµοσίευση του έργου του KLAUS GIEL: Studien zu einer anthropologischen Didaktik, Anthropologie und Erziehung, Heidelberg (προβλεπόµενη για το) 1972 καθυστέ ρησε απροσδόκητα, αναφέροµαι σε ένα µόνο επί µέρους πρόβληµα από την ευρύτερη συνάφεια που αναπτύσσεται σ' αυτό, επειδή το κρίνω αναγκαίο σ' αυτή τη θέση. Ταυτόχρονα παραπέµπω σε προηγούµενες εργασίες του GIEL: Über den Zufall. Bildung und Erziehung, 16ο έτος έκδ. 1963, σ Über die Frage. Στο: Studien zur Anthropologie des Lernens. Neue pädagogische Bemühungen. H. 36, Essen 1968, σ. 35 κ.ε. Studien über das Zeigen. Στο: Erziehung in anthropologischer Sicht. Εκδ. από τον O.F. Bollnow, Zürich 1969, σ. 51 κ.ε. Επιπλέον στον FRITZ LOSER. Die anthropologische Betrachtungsweise einer Geschichte des Lehrens und Lernens, όπου παραπάνω, σ. 76 κ.ε. Για το πρόβληµα της Verjüngung βλέπε και στον JAKOB MUTH. Verjüngung als Aufgabe des Lehrers. Studien zur Anthropologie des Lernens, όπου αναφέρθηκε, σ. 90 κ.ε. 6 GEHLEN. Der Mensch, όπου παραπάνω.

6 Η κρίσιµη κατάσταση και η νέα αρχή 67 Αυτό οδηγεί στη διόρθωση της συνηθισµένης αντίληψης για την εποπτική διδασκαλία, σύµφωνα µε την οποία θα πρέπει να αρχίζουµε από τις εποπτείες και ξεκινώντας απ' αυτές να προχωρούµε σε ασφαλείς έννοιες. Με κανένα τρόπο όµως δεν υπάρχει στην αρχή η καθαρή θεώρηση αλλά, πιο σωστά, µια πολύ επιπόλαια προσέγγιση διαµέσου της καθηµερινής ενασχόλησης. Για να επιτευχθεί η καθαρή, απροκάληπτη θεώρηση που συλλαµβάνει τα πράγµατα στην ανυπόκριτη όψη τους, χρειάζεται πρώτα µια τοµή δια µέσου αυτού του στρώµατος της συµβατικής συνήθειας. Αυτό συµβαίνει στον άνθρωπο σε σπάνιες ευνοϊκές στιγµές. Τότε, το βλέµµα ελευθερώνεται από τη δέσµευση στα ασήµαντα χαρακτηριστικά που καθοδηγούν τη συ- µπεριφορά και προσφέρεται ελεύθερο στο πλήθος των ποιοτήτων του αντικειµένου, που προσφέρονται µε τις αισθήσεις. Ο κόσµος εµφανίζεται όπως την πρώτη ηµέρα της δηµιουργίας, αµόλυντος ακόµη από την οποιαδήποτε ανθρώπινη χρήση. Όµως σε πολύ λίγους ανθρώπους επιτυγχάνεται αυτή η τοµή µε δική τους αποκλειστικά δύναµη. Συχνά επιτυγχάνεται µε τη θεώρηση ενός τέλειου έργου τέχνης είναι λοιπόν η τέχνη ένα µέσο που ενδείκνυται, για να επανα-οδηγούνται οι άνθρωποι στην άµεση θεώρηση του κόσµου. 7 Κατ' εξοχήν όµως αυτό αποτελεί έργο του µαθήµατος και ακριβώς αυτό έδειξε ο Giel µε ειλικρινά επαναστατικό τρόπο. εν µπορεί κάποιος να αρχίσει µε την εποπτεία, γιατί αυτή είναι σχεδόν πάντοτε καλυµµένη µε την πρακτική ενασχόληση. Αλλά µπορεί και επιβάλλεται διαµέσου της τεχνικής του µαθήµατος να οδηγήσει στην εποπτεία, αποσπώντας τα παιδιά από τον περιορισµό της πρακτικής ενασχόλησης και οδηγώντας τα προς τα κει, δηλαδή προς την καθαρή θεώρηση, επαναφέροντάς τα σ' εκείνη την πηγαία σχέση µε τον κόσµο, που µε κανένα τρόπο δεν τοποθετείται στην αρχή µε τη χρονική σηµασία, αλλά πρέπει να κερδίζεται για πρώτη φορά µε την προσπάθεια της αναδροµής. Σαν το διδακτικό µέσο, για να εξασφαλιστεί µ' αυτό µια καθαρή σχέση µε τα πράγµατα και που µ' αυτό δεν καταπιανόµαστε µε τίποτε το επιµέρους, ώστε να την κηλιδώσουµε, 8 προβάλλει ο Giel το «δεικνύειν» (das Zeigen), που για πρώτη φορά γίνεται αντιληπτό σε όλο το µέγεθος της ανθρωπολογικής του σηµασίας. Γιατί το δείξιµο, που εκφράζει µια ιδιαίτερα ανθρώπινη δραστηριότητα και που γι' αυτό παραµένει απρόσιτο στο ζώο, «έχει τη σηµασία µιας εποχής (epoche). ιακόπτει τη συνηθισµένη και εύκολη ενασχόληση µε τα πράγµατα και την απελευθερώνει από τις συνάφειες της πραγµατικότητας» 9, έτσι ώστε να τη φέρνει για πρώτη φορά µπροστά στα µάτια µας µε όλη τη δεδοµένη καθαρή της ενάργεια. Κάτω απ' αυτό το πνεύµα πρέπει να αναστήσουµε τα παιδιά µέσα στην παιδικότητά τους, επαναφέροντάς τα από τον παλιό τρόπο σκέψης της συνηθισµένης τους ύπαρξης (aus der Altklugkeit ihres gewohnten Daseins) προς την αρχέγονη πηγή θεώρησης και, διευρύνοντας την έννοια, στη συνέχεια, της ελεύθερης και πηγαίας βίωσης (zur ursprünglichen Quelle der Anschauung und... des freien und ursprünglichen Erlebens). Ο Giel γράφει σχετικά: «Αυτό το άνοιγµα των πραγµάτων (die Offenheit der Dinge) δεν υπάρχει στον άνθρωπο κιόλας µε το γεγονός της γέννησής του. Αν 7 OTTO FRIEDRICH BOLLNOW: Bruchstück über die Anschauung. Στο: Gestalt, Gedanke, Geheimnis. Festschrift für Johannes Pfeiffer zu seinem 65. Geburtstag, Berlin 1967, σ. 67 κ.ε. ΤΟΥ Ι ΙΟΥ: Philosophie der Erkenntnis. Das Vorverständnis und die Erfahrung des Neuen, Stuttgart Kap. V. Die Anschauung, σ. 69 κ.ε. 8 GIEL; Studie über das Zeigen, όπου αναφέρθηκε, σ GIEL;όπου παραπάνω, σ. 62.

7 68 Φιλοσοφική Παιδαγωγική τα παιδιά εξαρτιούνταν αποκλειστικά από τον εαυτό τους και αφήνονταν στην τύχη τους, θα µπορούσαν να µην ήσαν παιδιά. Σ' αυτό λοιπόν έγκειται το βασικό χρέος της αγωγής, να ανακαλύψει την παιδικότητα µέσα τους». 10 Για πρώτη φορά κάτω απ' αυτή τη συνάρτηση αποκτά η ιδακτική το ύψιστο νόηµά της, σαν τη δύναµη, που ξανανιώνει τον άνθρωπο. εν ξανανιώνει όµως µόνο το παιδί µ' αυτή τη διαδικασία, αλλά µε την ίδια πνοή και ο ίδιος ο παιδαγωγός, και όχι µόνο κατά τη διάρκεια του µαθήµατος, αλλά παντού όπου βρίσκεται σε επαφή µε τη νέα ολοζώντανη ζωή του παιδιού. Ο Fröbel πρώτος το είδε ωραία σε όλο του το βάθος: «Είµαστε νεκροί, ό,τι µας περιβάλλει, είναι για µας νεκρό παρ' όλες τις γνώσεις µας είµαστε άδειοι». 11 Πρώτα απ' όλα η γλώσσα µας κατάντησε κενή κουβέντα. «Οι λέξεις µας, τα λόγια µας στην κοινωνική ζωή µας είναι νεκρά, είναι περίβληµα χωρίς περιεχόµενο, µαριονέττες χωρίς ζωή, µάρκες παιχνιδιού χωρίς εσωτερική αξία κι αυτό γιατί τους λείπει η θεώρηση της ε,σωτερικής ζωής». 12 Μόνο σε συναναστροφή µε τα παιδιά γίνονται και οι ενήλικες ξανά νέοι. Γι' αυτό και ο Fröbel εµβαθύνοντας, αξιώνει: «Πατέρες, γονείς... αυτό που εµείς δεν έχουµε πια, αυτή τη δύναµη της παιδικής ζωής, που όλα τα ζωογονεί και τα µορφοποιεί, ας την αφήσουµε να περάσει απ' αυτά ξανά στη ζωή µας!». 13 Συναναστροφή µε τα παιδιά σηµαίνει επο- µένως για τον Fröbel επιστροφή στις ίδιες µας τις ρίζες. Έτσι αποκτάει και η συχνά επαναλαµβανόµενη στις επιγραφές υπόµνηση: «Ελάτε, ας ζήσουµε για τα παιδιά µας!» 14 το βαθύτερο νόηµά της: Γιατί οι ίδιοι οι ενήλικες µε αυτή τη συναναστροφή µε τα παιδιά γίνονται ξανά νέοι και βρίσκουν το δρόµο να γυρίσουν στην πηγαιότητα της ζωής τους. Ο Fröbel κάνει λόγο σχετικά εµβαθύνοντας περισσότερο για µια «ανανέωση της ζωής» ("Erneuerung des Lebens"), 15 που κερδίζεται µε την αγωγή. Η αγωγή είναι ο «τόπος», που σ' αυτόν ο πολιτισµός ολοένα ανανεώνεται. Αποκτά έτσι µια τεράστια σηµασία για τη ζωντάνια του πολιτισµού. Μόνο που σήµερα δεν µπορούµε να συµµεριζόµαστε τη ροµαντική πίστη του Fröbel, ότι δηλ. τα παιδιά ήδη από µόνα τους έχουν µια νεανικότητα και ότι είναι ανόθευτα. Αν, όπως έδειξε ο Giel, είναι απαραίτητη η τέχνη του παιδαγωγού, για να αφυπνιστούν τα παιδιά προς την παιδικότητά τους, συµβαίνει µια πραγ- µατικά πολύπλοκη διαδικασία, που κατ' αυτήν επιτυγχάνεται η τοµή προς την πηγαιότητα της ζωής. εν βρίσκεται στην αρχή, αλλά πρέπει πρώτα να αποκτηθεί µε µια έξω από το χρόνο νοούµενη επιστροφή. Επιπλέον δεν επιτυγχάνεται δια µιας, αλλ' αντίθετα µε νέες πάντοτε προσπάθειες πρέπει να ξανακαταχτιέται όλο απ' την αρχή. Τόσο µεγαλύτερη είναι όµως και η σηµασία και η ευθύνη του έργου που η αγωγή έχει να φέρει σε πέρας για τη ζωντάνια του κάθε ανθρώπου, αλλά και του πολιτισµού στο σύνολό του. 10 GIEL;όπου παραπάνω, σ FRÖBEL;όπου παραπάνω, σ FRÖBEL;όπου παραπάνω, σ. 55 κ.ε. 13 FRÖBEL;όπου παραπάνω, σ FRÖBEL;όπου παραπάνω, σ FRIEDRICH FRÖBEL; Erneuung des Lebens fordert das Jahr Εκδ. από τον E. Strand, 1932.

3. Η επιδεκτικότητα του ανθρώπου για αγωγή

3. Η επιδεκτικότητα του ανθρώπου για αγωγή 39 Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* 3. Η επιδεκτικότητα του ανθρώπου για αγωγή 1. Η ανάγκη για την αγωγή... 39 2. Ο άνθρωπος ως πολιτιστικό ον... 40 3. Η αγωγή των ηλικιωµένων... 41 4. Η

Διαβάστε περισσότερα

7. Η υπέρβαση του υπαρξισµού

7. Η υπέρβαση του υπαρξισµού Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [69] 7. Η υπέρβαση του υπαρξισµού 1. Η αναγκαιότητα της υπέρβασης του υπαρξισµού... 69 2. Η εµπιστοσύνη στον κόσµο... 70 3. Ο ρόλος του λογικού... 72 1.

Διαβάστε περισσότερα

Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [105] 11. Η αγωγή προς αυτόνοµη κρίση

Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [105] 11. Η αγωγή προς αυτόνοµη κρίση Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* [105] 11. Η αγωγή προς αυτόνοµη κρίση 1. Η αγωγή ως προσαρµογή στην υπάρχουσα κοινωνία... 105 2. Η κριτική ικανότητα... 107 3. Η αγωγή προς την κριτική ικανότητα...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Έφηβοι και αυτοεκτίμηση

Έφηβοι και αυτοεκτίμηση Έφηβοι και αυτοεκτίμηση Με τον όρο αυτοεκτίμηση εννοούμε τον βαθμό στον οποίο εκτιμούμε, σεβόμαστε αλλά και αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι. Με λίγα και απλά λόγια, είναι η εσωτερική αντίληψη που

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος: Γιατί ένα τέτοιο βιβλίο και πώς να «e-ξεκολλήσουμε» παρέα;

Πρόλογος: Γιατί ένα τέτοιο βιβλίο και πώς να «e-ξεκολλήσουμε» παρέα; Πρόλογος: Γιατί ένα τέτοιο βιβλίο και πώς να «e-ξεκολλήσουμε» παρέα; Αν και είναι συνηθισμένο να λέμε ότι το Διαδίκτυο, οι υπολογιστές, τα κινητά, τα τάμπλετ και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές άλλαξαν ριζικά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες

Διαβάστε περισσότερα

Η απομάκρυνση της «τοξικότητας» από τη ζωή μας είναι ίσως το καλύτερο δώρο που μπορούμε να προφέρουμε στον εαυτό μας!

Η απομάκρυνση της «τοξικότητας» από τη ζωή μας είναι ίσως το καλύτερο δώρο που μπορούμε να προφέρουμε στον εαυτό μας! Η απομάκρυνση της «τοξικότητας» από τη ζωή μας είναι ίσως το καλύτερο δώρο που μπορούμε να προφέρουμε στον εαυτό μας! Προσπαθεί να ελέγξει τη ζωή σου τόσο υπερβολικά που φτάνει στη χειραγώγηση; Αυτός είναι

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 4 Οκτωβρίου 2014 Τμήμα Α Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ 7 ΑΙΩΝΕΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο.

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο όπως αλλιώς λέγεται είναι μία δομημένη δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Το καθήκον

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 1 Κριτήρια: Διδακτική διαδικασία Μαθητοκεντρικά Δασκαλοκεντρικά Αλληλεπίδρασης διδάσκοντα διδασκόµενου Είδος δεξιοτήτων που θέλουν να αναπτύξουν Επεξεργασίας Πληροφοριών Οργάνωση-ανάλυση πληροφοριών, λύση

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα 1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα

Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα 24 Απριλίου 2018 Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Μίνα Μπουλέκου, Συγγραφέας-Ποιήτρια Η διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία 2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία Α Μέρος: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Τα επίπεδα συνείδησης Ύπνος Μισοξύπνιο Αφύπνιση Ελάχιστη εργασία των εξωτερικών αισθήσεων Με εικόνες

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας

Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας 1. Ορισµός και αντικείµενο της Κοινωνιολογίας 1.1. Κοινωνιολογία και κοινωνία Ερωτήσεις του τύπου «σωστό λάθος» Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασµένες,

Διαβάστε περισσότερα

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν;

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν; Διαζύγιο Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία, στις αναπτυγµένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας στους δύο γάµους καταλήγει σε διαζύγιο. Το διαζύγιο είναι µια ψυχικά τραυματική εμπειρία για αυτούς που χωρίζουν.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ. Νιάκα Ευγενία Σχολική Σύμβουλος

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ. Νιάκα Ευγενία Σχολική Σύμβουλος Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Νιάκα Ευγενία Σχολική Σύμβουλος ΤΙ ΡΟΛΟ ΠΑΙΖΕΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Η ανατροφή των παιδιών, οι αξίες, τα κίνητρα που δίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ» Συντάκτης: Βάρδα Αλεξάνδρα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ» Συντάκτης: Βάρδα Αλεξάνδρα ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ» Συντάκτης: Βάρδα Αλεξάνδρα ΕΡΩΤΗΜΑ 1 ο : Σύμφωνα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ., ο παιδαγωγικός ρόλος ανανεώνεται, αναθεωρείται, αναβαθμίζεται, προκειμένου να ανταποκριθεί

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Αξίες και τιμές παραγωγής. Η σχέση μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου» Γιώργος Σταμάτης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Αξίες και τιμές παραγωγής. Η σχέση μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου» Γιώργος Σταμάτης Άξιες και τιμές παραγωγής: Η σχέση μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου» του Γιώργου Σταμάτη 1. Εισαγωγή Σκοπός μας δεν είναι να δείξουμε απλώς, ότι μεταξύ του 1ου και του 3ου τόμου του «Κεφαλαίου»

Διαβάστε περισσότερα

3. Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη µεσότητα

3. Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη µεσότητα 3. Η θεωρία του Αριστοτέλη για τη µεσότητα Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Σε ποια θεµελιακή θεωρία στηρίζει ο Αριστοτέλης την ηθική του φιλοσοφία; Να την αναπτύξετε σύντοµα. 2. Πώς προσδιορίζει ο

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Διοικώ 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Τι είναι «διοίκηση» 2. Η «διοίκηση»

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Έριχ Φρομ Η τέχνη της αγάπης

Έριχ Φρομ Η τέχνη της αγάπης http://hallofpeople.com/gr/bio/erix-fromm.php Έριχ Φρομ Η τέχνη της αγάπης (αποσπάσματα) Είναι η αγάπη τέχνη; Αν είναι, χρειάζεται γνώση και προσπάθεια. Ή μήπως η αγάπη είναι ένα ευχάριστο συναίσθημα που

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Η απώλεια του «ονειρεμένου παιδιού» Οι γονείς βιώνουν μιαν απώλεια. Βιώνουν την απώλεια του παιδιού που έκτισαν μέσα στο

Διαβάστε περισσότερα

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε 1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση γεννιέται. Πότε; Η ΠΕ γεννιέται και διαµορφώνεται σε αυτόνοµο πεδίο στις δεκαετίες 1960 1970 Πώς; Προέρχεται από τη συνειδητοποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

H φυσική αγωγή στην αναπτυξιακή ηλικία: Ηκινητική µάθηση στην αναπτυξιακή ηλικία βοηθάει: Η φυσική αγωγή βοηθάει το παιδί:

H φυσική αγωγή στην αναπτυξιακή ηλικία: Ηκινητική µάθηση στην αναπτυξιακή ηλικία βοηθάει: Η φυσική αγωγή βοηθάει το παιδί: ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Ηφυσική αγωγή στην αναπτυξιακή ηλικία Σακελλαρίου Κίµων Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Θέµατα της παρουσίασης Το καθήκον

Διαβάστε περισσότερα

http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς

http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς Εκείνοι που κατηγορούν τους ανθρώπους ότι τρέχουν διαρκώς πίσω

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοι είναι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος από τη συχνή χρήση του υπολογιστή;

Ποιοι είναι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος από τη συχνή χρήση του υπολογιστή; Ποιοι είναι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος από τη συχνή χρήση του υπολογιστή; Ένας κίνδυνος της συχνής χρήσης του υπολογιστή είναι ο εθισμός. Εθισμό παθαίνει κάποιος όταν μένει πολύ ώρα μπροστά

Διαβάστε περισσότερα

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η Απουσία του Χρόνου Σελίδα.1

Η Απουσία του Χρόνου Σελίδα.1 Η Απουσία του Χρόνου Σελίδα.1 (Επιφυλλίδα Οπισθόφυλλο) Ο Εαυτός και η Απουσία του Χρόνου Δεν είναι καθόλου συνηθισμένο να γίνονται συζητήσεις και αναφορές για την Απουσία του Χρόνου ακόμη και όταν υπάρχουν,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Αγαπητέ μαθητή/ αγαπητή μαθήτρια, Διεξάγουμε μια έρευνα και θα θέλαμε να μάθουμε την άποψή σου για τo περιβάλλον μάθησης που επικρατεί στην τάξη σου. Σε παρακαλούμε

Διαβάστε περισσότερα

2. Ο ανθρωπολογικός τρόπος θεώρησης στην παιδαγωγική

2. Ο ανθρωπολογικός τρόπος θεώρησης στην παιδαγωγική 26 Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* 2. Ο ανθρωπολογικός τρόπος θεώρησης στην παιδαγωγική 1. Το ιστορικό υπόβαθρο της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας... 26 2. Η θεµελίωση της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας

Διαβάστε περισσότερα

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι, παραδοσιακά, όπως άλλα εκπαιδευτικά συστήματα έτσι και το ελληνικό στόχευαν στην καλλιέργεια και ενδυνάμωση της εθνοπολιτιστικής ταυτότητας. Αυτό κρίνεται θετικό, στο βαθμό που

Διαβάστε περισσότερα

Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες

Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες ΑΛΚΗ ΖΕΗ ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ: ΚΥΔΩΝΑΚΗ ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ, ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΝΕΦΕΛΗ Η Κωνσταντίνα είναι το μόνο παιδί που έχουν αποκτήσει οι γονείς της, όχι όμως και το μόνο εγγόνι που έχει αποκτήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2010

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2010 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2010 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ IΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθημα: ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

«Παγκοσμιοποίηση και Ταυτότητες»

«Παγκοσμιοποίηση και Ταυτότητες» 17/12/2018 «Παγκοσμιοποίηση και Ταυτότητες» / Ενορίες Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και σε συνεργασία με το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος.

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Αντιγόνη Συμεωνίδου Ψυχολόγος MA, PgD Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος, υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Ψυχικές κ συναισθηματικές ανάγκες Επαφή Σύνδεση Αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

Η Αριστοτελική Φρόνηση

Η Αριστοτελική Φρόνηση Η Αριστοτελική Φρόνηση µία δια βίου πρακτική για τον δια βίου µαθητευόµενο Χριστίνα Ζουρνά ΠΜΣ ΕΚΠ ΠΑΜΑΚ ΒΜ και σύγχρονη Πολιτεία Αυτό που θεωρείται πολύ σηµαντικό στο πρόγραµµα των Μεταπτυχιακών Σπουδών

Διαβάστε περισσότερα

Διδασκαλία στο 2ο Πειραματικό Λύκειο (Αμπελοκήπων)

Διδασκαλία στο 2ο Πειραματικό Λύκειο (Αμπελοκήπων) Διδασκαλία στο 2ο Πειραματικό Λύκειο (Αμπελοκήπων) Τάξη: Β' Λυκείου Μάθημα: Άλγεβρα Μαθηματικό Περιεχόμενο: Εκθετικές Λογαριθμικές Συναρτήσεις Χρονική Διάρκεια: Μία διδακτική ώρα Διδάσκων Φοιτητής: Βαγιάκης

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 8: ΟΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 8: ΟΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 8: ΟΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

710 -Μάθηση - Απόδοση. Κινητικής Συμπεριφοράς: Προετοιμασία

710 -Μάθηση - Απόδοση. Κινητικής Συμπεριφοράς: Προετοιμασία 710 -Μάθηση - Απόδοση Διάλεξη 5η Ποιοτική αξιολόγηση της Κινητικής Συμπεριφοράς: Προετοιμασία Περιεχόμενο ενοτήτων Ποιοτική αξιολόγηση Ορισμός και στάδια που περιλαμβάνονται Περιεχόμενο: στοιχεία που τη

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Ελληνικά Λύσεις πανελληνίων θεμάτων Απαντήσεις πανελληνίων θεμάτων Νέων Ελληνικών,Γ ΕΠΑΛ, ΘΕΜΑ Α

Νέα Ελληνικά Λύσεις πανελληνίων θεμάτων Απαντήσεις πανελληνίων θεμάτων Νέων Ελληνικών,Γ ΕΠΑΛ, ΘΕΜΑ Α Απαντήσεις πανελληνίων θεμάτων Νέων Ελληνικών,Γ ΕΠΑΛ, 2017-06-06 ΘΕΜΑ Α Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στην εξέλιξη της σχέσης ενός γονέα με το παιδί του. Αρχικά, ως πατέρας διαπιστώνει την αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29 Γράφει: Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος Η λέξη «ψύχωση» είναι μία λέξη η οποία χρησιμοποιείται υπερβολικά συχνά από τον κόσμο με λάθος νόημα και περιεχόμενο. Στο κείμενο αυτό, γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµα Α1 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον καθένα: Α

Διαβάστε περισσότερα

Παραινέσεις 1 ενός πατέρα του καιρού μας. Αγαπημένο μου παιδί,

Παραινέσεις 1 ενός πατέρα του καιρού μας. Αγαπημένο μου παιδί, Παραινέσεις 1 ενός πατέρα του καιρού μας Αγαπημένο μου παιδί, Ξαφνικά ψήλωσες, ωρίμασες. Παρατήρησες, άραγε, κι εσύ ότι η σχέση μας άλλαξε τον τελευταίο καιρό; Τώρα, μου φαίνεται πως δεν έχεις πια το ίδιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ένας τρόπος να μιλήσουμε στα παιδιά για αξίες και συναισθήματα»

ένας τρόπος να μιλήσουμε στα παιδιά για αξίες και συναισθήματα» Ημερομηνία 8/4/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://artpress.sundaybloody.com/ Βασίλης Κάργας http://goo.gl/di6ugf Μαρίνα Γιώτη, συγγραφέαςεικονογράφος : «Τα παραμύθια είναι ένας τρόπος να μιλήσουμε στα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

«Η ανάπτυξη είναι μια σειρά από διαδοχικές γεννήσεις» Μαρία Μοντεσσόρι, Δεκτικός Νους

«Η ανάπτυξη είναι μια σειρά από διαδοχικές γεννήσεις» Μαρία Μοντεσσόρι, Δεκτικός Νους «Η ανάπτυξη είναι μια σειρά από διαδοχικές γεννήσεις» Μαρία Μοντεσσόρι, Δεκτικός Νους Αθήνα, 2017 Μοντεσσοριανή Σχολή Αθηνών ΜΑΡΙΑ ΓΟΥΔΕΛΗ Έλσα Χωριανοπούλου, δασκάλα και διευθύντρια Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλάκος,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν υπάρχει ευκαιρία για πρόβα, δεν υπάρχουν σχολεία. Το μόνο που κουβαλάμε

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.)

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Ο τρόπος σκέψης και αντιμετώπισης των καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, είναι καθοριστικό στοιχείο για τη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Μαρίνα Γιώτη, συγγραφέας-εικονογράφος «Τα παραμύθια είναι ένας τρόπος να μιλήσουμε στα παιδιά για αξίες και συναισθήματα»

Μαρίνα Γιώτη, συγγραφέας-εικονογράφος «Τα παραμύθια είναι ένας τρόπος να μιλήσουμε στα παιδιά για αξίες και συναισθήματα» Ημερομηνία 8/4/2015 Μέσο Συντάκτης Link artpress.sundaybloody.com Βασίλης Κάργας http://artpress.sundaybloody.com/?it_books=%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%af%ce%bd%ce %B1-%CE%B3%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7- %CF%83%CF%85%CE%B3%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AD%CE%B1%CF%82-

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο τρίτο. Κεφάλαιο τρίτο

Κεφάλαιο τρίτο. Κεφάλαιο τρίτο Κεφάλαιο τρίτο Αυτό που ξέρουµε σαν αρρώστια είναι το τελικό στάδιο µιας βαθύτερης ανωµαλίας και είναι φανερό ότι για να εξασφαλίσουµε πλήρη επιτυχία στη θεραπεία, το ν' αντιµετωπίσουµε µόνο το τελικό

Διαβάστε περισσότερα

12. Συστηµατικές τελικές παρατηρήσεις

12. Συστηµατικές τελικές παρατηρήσεις 12. Συστηµατικές τελικές παρατηρήσεις Τελειώνοντας αυτές τις σκέψεις µας φαίνεται καλό να επεξηγήσουµε συµπληρωµατικά µερικά ερωτήµατα και αµφιβολίες, που ίσως έχουν ήδη µε διάφορους τρόπους ανακινηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελίωση της Παιδαγωγικής επιστήμης Pestalozzi- Herbart

Θεμελίωση της Παιδαγωγικής επιστήμης Pestalozzi- Herbart Θεμελίωση της Παιδαγωγικής επιστήμης Pestalozzi- Herbart Το 19ο αιώνα θεμελιώνεται η Παιδαγωγική επιστήμη Με το διδακτικό και θεωρητικό έργο των μεγάλων παιδαγωγών: Pestalozzi και κυρίως του Herbart Johan

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ. Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ. Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ Ι. Συνοπτική παρουσίαση του Βιβλίου-Διαύλου Η Ψυχική Υγεία: Η Ψυχική Υγεία εγγυάται τη συνοχή ομοειδών ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στην ΑΣΠΑΙΤΕ / Παράρτημα Β. Αιγαίου Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ. Λ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στην ΑΣΠΑΙΤΕ / Παράρτημα Β. Αιγαίου Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ. Λ.

Διαβάστε περισσότερα

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3, «...Πλαστήκαµε για να µην είµαστε µονάχοι. Για τούτο η καρδιά µας ασταµάτητα διψά για τους άλλους. Χωρίς το διάλογο των υπάρξεων µας η ζωή φαίνεται αδειανή, ερηµωµένη, αδικαιολόγητη. Ζούµε και πλησιάζουµε

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία της παιδικής συμπεριφοράς γεννιέται από την συνύφανση αυτών των δύο γραμμών (Vygotsky 1930/ 1978, σελ. 46).

Η ιστορία της παιδικής συμπεριφοράς γεννιέται από την συνύφανση αυτών των δύο γραμμών (Vygotsky 1930/ 1978, σελ. 46). 1896 1934 2 ξεχωριστές στην καταγωγή τους γραμμές ανάπτυξης: Α) Μία πρωτόγονη, φυσική γραμμή ανάπτυξης,, αυτόνομης εκδίπλωσης των βιολογικών δομών του οργανισμού, και Β) μία πολιτισμική, ανώτερη ψυχολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΠΑΙΚ 2013-2014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΜΑΥΡΙΚΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ «Ο ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ-ΕΝΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ» ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΤΣΕΜΕΚΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΥΝΤΥΧΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union Quest. Quest

Co-funded by the European Union Quest. Quest 1 Καλωσορίσατε στο παιχνίδι "Δώσε το στον επόμενο!" Co-funded by the European Union Ένα εργαλείο για να σας βοηθήσει να γνωρίσετε μια δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί Παίκτες Ηλικία 14-18 4-6 2 Χρονών Βάλτε

Διαβάστε περισσότερα

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη,

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη, ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ο όρος ψυχική διαταραχή περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων που έχουν σχέση με την ψυχική κατάσταση και την συμπεριφορά ενός ατόμου. Οι διάφορες ψυχικές διαταραχές εκδηλώνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Κείμενο Η γλώσσα ως αξία Μιλώντας για τη γλώσσα ως αξία-πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16

μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16 περιεχόμενα μάθημα πρώτο: αστρολογία & σχέσεις 6 μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16 ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: με ποιον τρόπο αγαπάμε 42 ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟ: με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Otto Friedrich Bollnow ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Εισαγωγή - Μετάφραση ΙΩΑΝΝΗ Ε. ΘΕΟ ΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚ ΟΣΕ1Σ «Ω ΩΝΗ» ΑΘΗΝΑ - ΓΙΑΝΝΙΝΑ 1993 Επιµέλεια έκδοσης: Γιάννης Τζαβάρας Τίτλος πρωτοτύπου: Vom Geist des Übens

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ Για τον Αριστοτέλη, όλες οι ενέργειες των ανθρώπων γίνονται για κάποιο τέλος, δηλαδή για κάποιο σκοπό που είναι ο ανώτερος όλων των αγαθών, την ευδαιμονία. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα»

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα» Ημερομηνία 27/11/2015 Μέσο trikalakids.gr Συντάκτης Link http://www.trikalakids.gr/bookcorner/%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bd %CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B7- %CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-

Διαβάστε περισσότερα

Ενσωµάτωση κοινωνικο-ηθικών στόχων στο µάθηµα της Φυσικής Αγωγής Εισηγήτρια: ΜουρατίδουΚατερίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Σερρών katemou@phed-sr.auth.gr Σύγχρονα φαινόµενα στις αυλές των σχολείων Επιθετικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Το μέλλον που ανήκει στους Έλληνες είναι συνδεδεμένο άμεσα με το παρελθόν τους

Το μέλλον που ανήκει στους Έλληνες είναι συνδεδεμένο άμεσα με το παρελθόν τους 1 Το μέλλον που ανήκει στους Έλληνες είναι συνδεδεμένο άμεσα με το παρελθόν τους Αν θέλουμε να βρούμε ξανά τις δυνάμεις της συλλογικής μας διανοίας και τα γόνιμα εδάφη της Ελληνικής μας ευφυΐας, χρειαζόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι

Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι Υπάρχουν πέντε αισθήσεις αντίληψης και πέντε όργανα δράσης. Οι αισθήσεις της αντίληψής είναι η όραση, η όσφρηση, η ακοή, η γεύση και η αφή. Τα όργανα της δράσης είναι

Διαβάστε περισσότερα

5. Οι ασταθείς µορφές της αγωγής (Die unstetigen Formen der Erziehung)*

5. Οι ασταθείς µορφές της αγωγής (Die unstetigen Formen der Erziehung)* Otto Friedrich Bollnow, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ* 5. Οι ασταθείς µορφές της αγωγής (Die unstetigen Formen der Erziehung)* 1. Η τεχνολογική και η οργανολογική αντίληψη... 52 2. Η υπαρξιακή φιλοσοφία (Die

Διαβάστε περισσότερα

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το ερωτικό παιχνίδι του άντρα και της γυναίκας είναι μια μικρή εκδήλωση του παιχνιδιού όλης της ζωής. Το ζευγάρι γνωρίζει και ζει τους κραδασμούς που το διαπερνούν, συμμετέχοντας έτσι στις δονήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί και τηλεόραση «Πόσο επηρεάζει τη συμπεριφορά και τη νόηση των παιδιών;»

Παιδί και τηλεόραση «Πόσο επηρεάζει τη συμπεριφορά και τη νόηση των παιδιών;» Παιδί και τηλεόραση «Πόσο επηρεάζει τη συμπεριφορά και τη νόηση των παιδιών;» Έρευνες αναφέρουν ότι τα 2 πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού είναι πολύ σημαντικά και καθοριστικά για την ανάπτυξη κοινωνικών,

Διαβάστε περισσότερα

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά.

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Φίλες και Φίλοι, Από το 2007, όταν έθεσα για πρώτη φορά υποψηφιότητα για την ηγεσία της προοδευτικής παράταξης, χάσαμε πολλά. Μία ολόκληρη δεκαετία. Γύρω μας, ο κόσμος αλλάζει. Δυστυχώς,τώρα που ξαναγράφεται

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.)

Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.) Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.) "Οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη απ'άλλο τίποτα, παρά μόνον από άλλους ανθρώπους ικανούς να τους προσέξουν, πράγμα σπάνιο, πολύ δύσκολο, πρόκειται σχεδόν...

Διαβάστε περισσότερα

Συμπτώματα συνεξάρτησης

Συμπτώματα συνεξάρτησης Συμπτώματα συνεξάρτησης Οι συνεξαρτητικές συμπεριφορές είναι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Το συνεξαρτητικό άτομο προσπαθεί να βοηθήσει τους άλλους καταστρέφοντας τον εαυτό του. Τέτοιου είδους συμπεριφορές

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΛ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΛ Μη Λογοτεχνικό κείµενο Το νόηµα της εργασίας ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η επιλογή επαγγέλµατος αποτελεί σηµαντική απόφαση στη ζωή του κάθε ατόµου και για να είναι σωστή θα πρέπει να ταυτίζεται µε τα ενδιαφέροντα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (Οι απαντήσεις θεωρούνται ενδεικτικές) A1.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (Οι απαντήσεις θεωρούνται ενδεικτικές) A1. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 21 ΜΑΪΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες.

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες. Όταν οι γονείς χωρίζουν-οι συνέπειες ενός διαζυγίου στα παιδιά. Ο χωρισμός των δύο γονέων, θεωρείται ένα από τα πιο στρεσσογόνα συμβάντα για όλα τα μέλη που αποτελούν μια οικογένεια. Τα παιδιά βιώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Δεοντολογία Επαγγέλματος Ηθική και Υπολογιστές

Δεοντολογία Επαγγέλματος Ηθική και Υπολογιστές Δεοντολογία Επαγγέλματος Ηθική και Υπολογιστές ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΛΑΙΓΕΩΡΓΙΟΥ Γ. Ηθική Φορτισμένος και πολυσήμαντος όρος Εικόνα μιας «βαθύτερης εσωστρεφούς πραγματικότητας»

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης

Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης Η θεραπεία της οπτική νευρίτιδας µπορεί να ξεκινάει από το θέµα της θεραπευτικής αγωγής για

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού 1 / 8 1.) Η Οικογένεια «Η οικογένεια είναι ένας ζώντας οργανισμός ο οποίος όπως κάθε άλλος οργανισμός γεννιέται, ενηλικιώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Οι γλώσσες αλλάζουν (5540)

Οι γλώσσες αλλάζουν (5540) Κείμενο 1 Οι γλώσσες αλλάζουν (5540) Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη, για να διαπιστώσει κανείς ότι οι φυσικές γλώσσες αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, όπως όλες οι πτυχές του φυσικού κόσμου και της ζωής

Διαβάστε περισσότερα