ενδυνάμωση των Ευρωπαϊκών Δημιουργικών Βιομηχανιών υπό το φως της Στρατηγικής

Transcript

1 ΑΥΣΤΡΙΑΚΗ ΠΡΟΕΔΡΙΑ Σεμινάριο Εμπειρογνωμόνων : «Περιεχόμενο και Ανταγωνιστικότητα Για την ενδυνάμωση των Ευρωπαϊκών Με πρωτοβουλία της Αυστριακής Προεδρίας, πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη στις 2-3 Μαρτίου 2006, σεμινάριο Εμπειρογνωμόνων με θέμα «Περιεχόμενο και Ανταγωνιστικότητα Για την ενδυνάμωση των Ευρωπαϊκών Δημιουργικών Βιομηχανιών υπό το φως της Στρατηγικής i2010», στο οποίο συμμετείχαν περίπου 400 άτομα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης / Τηλεόρασης και εκπρόσωποι της δημιουργικής βιομηχανίας από τους τομείς του Πολιτισμού, των Οπτικοακουστικών, της Κοινωνίας της Πληροφορίας και ΜΜΕ, του Ανταγωνισμού και της Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας - Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης εκπροσώπησε η κα Δέσποινα Βενιζέλου, Ακόλουθος Επικοινωνίας, υπάλληλος του Τμήματος Ραδιοτηλεοπτικών Θεμάτων της Διεύθυνσης Εποπτείας ΜΜΕ. Στο πλαίσιο του σεμιναρίου, το οποίο οργανώθηκε στη βάση πέντε ομάδων ( πάνελ) εργασίας, συζητήθηκε ο ρόλος και η σημασία του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού περιεχομένου και των δημιουργικών βιομηχανιών, ειδικότερα υπό το φως της συμμόρφωσής τους στους στόχους της Λισσαβόνας. Οι θεματικές ενότητες των ομάδων εργασίας ήταν οι εξής: Το Ευρωπαϊκό Περιεχόμενο σ ένα Παγκόσμιο Περιβάλλον και Περιβάλλον Σύγκλισης». «Η Δημόσια Πολιτική στις Μελλοντικές Αγορές Περιεχομένου». «Νέα Επιχειρηματικά Μοντέλα για τη Διανομή του Περιεχομένου». «Ενίσχυση του Περιεχομένου μέσω της Πολυμορφίας» «Ανάπτυξη και Απασχόληση στις Βιομηχανίες Περιεχομένου». Γενικότερα, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι στο σύνολο των συζητήσεων δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις νέες δυνατότητες που παρέχονται μέσω του διαδικτύου για την παραγωγή,

2 διανομή και λήψη περιεχομένου, στα προβλήματα που προκύπτουν και αφορούν κυρίως την παράνομη διακίνηση υλικού, καθώς επίσης και στο θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων, το οποίο επισημάνθηκε πολλές φορές από τους ομιλητές. Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το σύνολο των εκπροσώπων της, με πρώτη την Επίτροπο για την Ανταγωνιστικότητα Neelie Kroes, προέβαλλαν τις έννοιες του ανταγωνισμού, των ανοικτών και αποτελεσματικών αγορών, της ευελιξίας και κινητικότητας στην αγορά εργασίας, ενώ για τη δημόσια τηλεόραση υπογράμμισαν ότι ο πλουραλισμός, η καθολική πρόσβαση και η ποιότητα του περιεχόμενου είναι οι τρεις θεμελιώδεις αξίες που θα πρέπει να τη διακρίνουν, παραλείποντας να τονίσουν ότι οι κρατικές επιχορηγήσεις θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και να περιορίζονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. μη Ειδικότερα: Το σεμινάριο άνοιξε με χαιρετισμό του Αυστριακού Υπουργού για τις Τέχνες και τα ΜΜΕ, Franz Morak. Ο κ. Morak υπογράμμισε τη σημασία και το ρόλο του διαδικτύου στην εποχή μας, σημειώνοντας, κυρίως, τις νέες δυνατότητες που παρέχονται μέσω ιστοσελίδων που αφορούν στην παραγωγή, τη διανομή και την λήψη, για το περιεχόμενο και τη δημιουργικότητα. Ο Αυστριακός Υπουργός επεσήμανε, ωστόσο, ότι παράλληλα εμφανίζονται νέα προβλήματα που συνδέονται με παράνομους τρόπους διανομής του σχετικού υλικού, και υποστήριξε την ανάγκη ύπαρξης στρατηγικής κατά της παράνομης διακίνησης υλικού αλλά και βελτίωσης των υφιστάμενων ρυθμίσεων για τα πνευματικά δικαιώματα. Ο κ. Morak τόνισε ότι η Ευρώπη δεν θα πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις αλλά εκμεταλλευόμενη την πολυπολιτισμικότητα και το δυναμικό της να αδράξει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στο πεδίο του περιεχομένου και να ενισχύσει περαιτέρω τις ευρωπαϊκές δημιουργικές βιομηχανίες. Η αρμόδια Επίτροπος για την Ανταγωνιστικότητα Neelie Kroes, στην ομιλία της υπογράμμισε ότι η κοινωνία της πληροφορίας και οι τομείς των οπτικοακουστικών αποτελούν βασικές βιομηχανίες για τη σταθερή μελλοντική ανάπτυξη των ευρωπαϊκών οικονομιών. Η πολιτική του ανταγωνισμού συνιστά κινητήρια δύναμη για την ανταγωνιστικότητα και έναν από τους κύριους πυλώνες της ατζέντας της Λισσαβόνας.

3 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επεσήμανε η κα Kroes, αναλαμβάνει δράσεις εναντίον των πρακτικών που είναι ενάντιες στον ανταγωνισμό και των διαστρεβλωτικών κρατικών επιχορηγήσεων, τόσο σ αυτόν τον τομέα όσο και σε οποιονδήποτε άλλο. Υπό το πρίσμα αυτό, η Ευρ. Επιτροπή βοηθάει το άνοιγμα των αγορών, επιτρέποντας την ανάπτυξη ενός ποικίλου, δημιουργικού περιεχόμενου. Ορισμένες φορές, όμως, η αγορά από μόνη της δεν μπορεί να προωθήσει ουσιώδεις στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής, όπως είναι η κοινωνική και περιφερειακή συνοχή, η πολιτιστική πολυμορφία και δημόσιες υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών. Η κρατική βοήθεια μπορεί να συμπληρώσει αυτό το κενό, όπου είναι απαραίτητο - τόσο μόνο ώστε να ενθαρρύνει εξελίξεις, οι οποίες θα ενισχύσουν συνολικά την ευρωπαϊκή οικονομία. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αφήσουν τον ανταγωνισμό να αναπτυχθεί ανάμεσα στις διαφορετικές πλατφόρμες τηλεοπτικής μετάδοσης. Όσον αφορά στο περιεχόμενο, η κα Kroes, υποστήριξε ότι ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της Ευρώπης είναι η πολιτιστική της πολυμορφία. παραγωγή περίπου 1000 ψυχαγωγικών ταινιών το χρόνο. Το γεγονός αυτό αντανακλάται στην Το μεγαλύτερο εμπόδιο για τις ευρωπαϊκές κινηματογραφικές παραγωγές είναι η απουσία μίας πραγματικής ευρωπαϊκής αγοράς και η έλλειψη ιδιωτικής χρηματοδότησης. Η κρατική οικονομική βοήθεια μπορεί να χρειάζεται σε ορισμένες περιπτώσεις για να αντιμετωπισθούν αυτά τα μειονεκτήματα. Θα πρέπει όμως να χρησιμοποιείται μόνο για να συμπληρώσει πραγματικά κενά που δημιουργεί η αγορά και δεν επιλύονται με άλλα μέσα. Το 2007 κρατικές επιχορηγήσεις για τον κινηματογράφο. θα αναθεωρηθούν οι κανονισμοί για την Η ευρωπαία Επίτροπος αναφέρθηκε, επίσης, και στη σημασία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Ο πλουραλισμός, η καθολική πρόσβαση και η ποιότητα του περιεχόμενου είναι οι τρεις θεμελιώδεις αξίες που θα πρέπει να διακρίνουν αυτόν τον τομέα. Οι επιχορηγήσεις θα πρέπει να είναι διαφανείς, και η δημόσια ραδιοτηλεόραση θα πρέπει να συμπεριφέρεται σύμφωνα με τις κανονικές συνθήκες της αγοράς σε οποιανδήποτε εμπορική δραστηριότητα. Καταλήγοντας, η κα Kroes, δήλωσε την πεποίθησή της ότι ο αποτελεσματικός ανταγωνισμός είναι ένα από τα κλειδιά για την μελλοντική ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας. Η κρατική βοήθεια μπορεί να είναι κατάλληλη λύση αλλά δεν κάνει θαύματα, και για το λόγο αυτό θα πρέπει να επιζητούνται πάντα πρώτα άλλα εργαλεία.

4 Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Καθηγητής Michael Holoubek ( Πανεπιστήμιο Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Βιέννη), ο οποίος παρουσίασε μία έκθεση- έρευνα με τίτλο «The European Content Industry». Η συγκεκριμένη έκθεση προετοιμάστηκε για το σεμινάριο και στηρίχθηκε στα αποτελέσματα ερευνητικού έργου, το οποίο διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Αυστριακού και Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου, για λογαριασμό της Ομοσπονδιακής Καγκελαρίας της Αυστρίας. Σκοπός της έρευνας είναι η συστηματική παρουσίαση των διαφορετικών παρεμβάσεων βάσει του κοινοτικού δικαίου, οι οποίες επηρεάζουν τη βιομηχανία περιεχομένου. Η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι οριζόντιας μορφής, δηλαδή η ανάλυση εστιάζει, κυρίως, το ενδιαφέρον της στο σύνολο της βιομηχανίας περιεχομένου παρά στους επιμέρους κλάδους ( μουσική, κινηματογράφο, ραδιόφωνο/ τηλεόραση, κλπ) και/ ή στις κατηγορίες περιεχομένου ( λέξεις, μουσική, φίλμ). Μετά τις εισαγωγικές ομιλίες, το σεμινάριο συνεχίστηκε στο πλαίσιο των προαναφερόμενων θεματικών ενοτήτων. 1 η Ενότητα : «Το Ευρωπαϊκό Περιεχόμενο σ ένα Παγκόσμιο Περιβάλλον και Περιβάλλον Σύγκλισης». Η πρώτη ομάδα ( πάνελ) συζήτησης επικεντρώθηκε στην υφιστάμενη κατάσταση του ευρωπαϊκού περιεχομένου και των δημιουργικών βιομηχανιών σ ένα παγκόσμιο περιβάλλον. Ο Rudolf Stromhmeier, επικεφαλής του συμβουλίου της Επιτρόπου Viviane Reding, έκανε την εισηγητική ομιλία. Ο κ. Stromhmeier αναφέρθηκε, γενικά, στη σημασία των νέων τεχνολογιών και, ειδικότερα, στη σημασία της βιομηχανίας του περιεχομένου ως παράγοντα για την οικονομία στο μέλλον. H ευρωπαϊκή βιομηχανία του περιεχομένου έχει ένα μερίδιο 29% στην παγκόσμια αγορά, η αξία του οποίου ανέρχεται στα 150 δις ευρώ. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι αυτό το ποσοστό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στη δύναμη των ευρωπαϊκών έντυπων μέσων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, η απασχόληση στην παραγωγή κινηματογραφικών έργων και οπτικοακουστικών προϊόντων στην Ευρώπη ξεπέρασε το 1 εκατ. θέσεις εργασίας το 2003, σε σχέση με τις το 1995.

5 Οι ευρωπαϊκές δημιουργικές βιομηχανίες και οι βιομηχανίες περιεχομένου αντιμετωπίζουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με το ρόλο της παραδοσιακής διανομής περιεχομένου να τροποποιείται και να αλλάζουν οι μορφές κατανάλωσης περιεχομένου. μεταβαλλόμενο σκηνικό, ευρωπαϊκού χώρου πληροφόρησης, Μέσα σ αυτό το η στρατηγική i2010 έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου παρέχοντας μία υγιή βάση αγοράς για το ευρωπαϊκό περιεχόμενο και τις δημιουργικές βιομηχανίες προκειμένου να είναι ανταγωνίσιμες στην παγκόσμια αγορά. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου, ο κ. Stromhmeier ανέφερε ως βασικές προτεραιότητες: την αναθεώρηση της οδηγίας «Τηλεόραση χωρίς Σύνορα» την προστασία και διαχείριση του περιεχομένου στο ψηφιακό περιβάλλον την προώθηση μίας ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής αναφορικά με το περιεχόμενο στο διαδίκτυο και τη δημιουργία ενός ενιαίου χώρου για το περιεχόμενο. την συνεχιζόμενη υποστήριξη της Ευρ. Επιτροπής στη δημιουργία και διακίνηση του ευρωπαϊκού περιεχομένου μέσω των προγραμμάτων MEDIA 2007 και econtentplus. Τη δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών, έτσι ώστε η ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά να είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο. Στη συζήτηση που ακολούθησε ανταλλάχθηκαν απόψεις σχετικά με την ευρωπαϊκή κινηματογραφική παραγωγή, ενώ εκφράστηκαν και επιφυλάξεις από την πλευρά των εκδοτών για την ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς 2 η Ενότητα : «Η Δημόσια Πολιτική στις Μελλοντικές Αγορές Περιεχομένου». Το 2 ο πάνελ εστίασε το ενδιαφέρον του στο ρόλο της δημόσιας πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η Loretta Dormal Marino, Δ/ ντρια στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρ. Επιτροπής ανέφερε ότι η Κομισιόν αναγνωρίζει τον θεμελιώδη ρόλο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στην κοινωνία μας, όπως επίσης και την ελευθερία των κρατών μελών να καθορίζουν την αποστολή των δημοσίων υπηρεσιών τους και να προνοούν για τις κρατικές επιχορηγήσεις. Η ανησυχία της Κομισιόν δεν είναι για το εάν οι δημόσιοι ραδιοσταθμοί επωφελούνται των κρατικών επιχορηγήσεων αλλά για το γεγονός ότι συχνά το καθεστώς

6 χρηματοδότησης στα κράτη μέλη αψηφά τις θεμελιώδεις αρχές της διαφάνειας και της καλής διακυβέρνησης. Υπό το πρίσμα αυτό, η κα Dormal-Marino υπογράμμισε την ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια στην επιχορήγηση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, και τόνισε τη σημασία της χρηματοδότησης των εμπορικών προγραμμάτων από τις διαφημίσεις. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση θα πρέπει να εκπληρών ει την εντολή της στους τομείς της εκπαίδευσης, της πληροφόρησης και της ψυχαγωγίας και παράλληλα να επεκτείνει την προσφορά της στα νέα μέσα. 3 η Ενότητα : «Νέα Επιχειρηματικά Μοντέλα για τη Διανομή του Περιεχομένου». Το 3 ο πάνελ συζήτησης επικεντρώθηκε στο θέμα της διανομής του περιεχομένου στο μέλλον. Τα θέματα που τέθηκαν ήταν η αποτελεσματικότητα ή μη των υφιστάμενων μέτρων Διαχείρισης Ψηφιακών Δικαιωμάτων ( Digital Rights Management), τα προβλήματα από την πειρατεία, και γενικότερα οι προκλήσεις για τη σύσταση ψηφιακών πλατφόρμων διανομής. Ο Tilman Lueder, επικεφαλής του Τμήματος Πνευματικών Δικαιωμάτων, της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών, της Ευρ. Επιτροπής σημείωσε ότι η Σύσταση 2005 για τη διαχείριση των δικαιωμάτων στο διαδίκτυο συνιστά την πρώτη προσπάθεια της Ευρ. Επιτροπής να εστιάσει, εκ νέου, την πολιτική για την εσωτερική αγορά προς την κατεύθυνση της διευκόλυνσης της εισόδου στην αγορά. Τόνισε, δε ότι μόνο η ύπαρξη ενός ενιαίου μοντέλου για τα πνευματικά δικαιώματα στο εσωτερικό της ΕΕ, ενδυναμώσει οικονομικά τις βιομηχανίες περιεχομένου. θα μπορέσει να Ο κ. Lueder συνοψίζοντας επεσήμανε ότι: - - το υφιστάμενο σώμα των κοινοτικών κανονισμών για την πνευματική ιδιοκτησία εμφανίζεται επαρκώς ευέλικτο και ανοικτό σε μοντέλα για την αδειοδότηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαδραστικής και «κατά παραγγελία» μετάδοσης υλικού, το οποίο προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συναφή δικαιώματα. Μία νέα πολιτική βασισμένη σε εκθέσεις αξιολόγησης και συστάσεις «ήπιας νομοθετικής προσέγγισης» φαίνεται στην παρούσα φάση ως το πλέον κατάλληλο εργαλείο για την

7 ενίσχυση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, ειδικά σχεδιασμένων για το ψηφιακό περιβάλλον. 4 η Ενότητα : «Ενίσχυση του Περιεχομένου μέσω της Πολυμορφίας» Η ιδέα της πολιτιστικής πολυμορφίας ως πρόσθετης αξίας για την Ευρώπη ήταν το βασικό θέμα συζήτησης του συγκεκριμένου πάνελ. Στο πλαίσιο αυτό, οι ομιλητές αναφέρθηκαν στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να σχεδιασθούν οι ευρωπαϊκές πολιτικές προκειμένου να χρησιμοποιηθεί η πολυμορφία κατά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Υπό το πρίσμα αυτό, τα θέματα - ερωτήματα που τέθηκαν ήταν: - Η συγκέντρωση της αγοράς έρχεται σε πραγματική αντίθεση με την ποικιλία των προσφορών ; - Είναι δυνατό, ο συνδυασμός παγκόσμιων δραστών και δημιουργών να αποτελέσει πιθανή στρατηγική για την αντιμετώπιση των πραγματικών προκλήσεων και την ενθάρρυνση του οικονομικού και πολιτιστικού δυναμικού της Ευρώπης; - Ποια μπορεί να είναι τα εργαλεία που θα προωθήσουν την πολυμορφία; - Πρόσβαση των πολιτών στον ευρωπαϊκό πολιτισμό μέσω των ψηφιακών βιβλιοθηκών. 5 η Ενότητα : «Ανάπτυξη και Απασχόληση στις Βιομηχανίες Περιεχομένου» Το τελευταίο πάνελ ασχολήθηκε με το ρόλο της ΕΕ όσον αφορά στην προώθηση της ανάπτυξης στον τομέα του περιεχομένου υπό το φως της στρατηγικής i2010. Ο Αντώνης Καστρισσιανάκης, Διευθυντής στη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της Ευρ. Επιτροπής, στην εισηγητική του ομιλία, υπογράμμισε τη σημασία της πολιτιστικής βιομηχανίας για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη. Αναφέρθηκε, επίσης, στην ανάγκη ύπαρξης μέτρων, τα οποία θα ενισχύσουν την ευελιξία και την κινητικότητα στην αγορά εργασίας. Οι συμμετέχοντες στο πάνελ τόνισαν το γεγονός ότι η βιομηχανία παραγωγής πολιτιστικών προϊόντων συνεισφέρει ολοένα και περισσότερο στους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών

8 μελών, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, περισσότερο και από βιομηχανίες όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι βιομηχανίες χάλυβα κλπ. Ο Αυστριακός Υπουργός για τις Τέχνες και τα ΜΜΕ, Franz Morak, στην καταληκτική ομιλία του, συνόψισε τα κύρια θέματα του Σεμιναρίου, επισημαίνοντας 3 σημεία: - Η ψηφιοποίηση και παγκοσμιοποίηση συνιστούν συγκεκριμένους παράγοντες για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Αυτό που χρειάζεται, όμως, είναι η Ευρώπη να αποκτήσει περισσότερη αυτογνωσία και συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων της. - Η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση εμπόδιο για την πολιτισμική πολυμορφία της Ευρώπης, αλλά αντίθετα σημαντικό πλεονέκτημά της. - Η δημιουργικότητα έχει μία διεύθυνση. Η διεύθυνση αυτή βρίσκεται στον Πολιτισμό και την Οικονομία. Και η Ευρώπη θα πρέπει να αποκτήσει διευθύνσεις δημιουργικότητας ανάλογες με εκείνες που έχουν οι ΗΠΑ. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σεμινάριο, τους συμμετέχοντες και τις ομιλίες τους μπορείτε να επισκεφθείτε τη σχετική ιστοσελίδα της Αυστριακής Προεδρίας, στη διεύθυνση: at.