Ενότητα 4: ετ.διακ. διακ.) Έννοια: Θεµατολογία: Εταιρική διακυβέρνηση Χάσµα προσδοκιών Ευθύνη του ελεγκτή. επιχείρηση διοικείται και κατευθύνεται,

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ενότητα 4: ετ.διακ. διακ.) Έννοια: Θεµατολογία: Εταιρική διακυβέρνηση Χάσµα προσδοκιών Ευθύνη του ελεγκτή. επιχείρηση διοικείται και κατευθύνεται,"

Κλήμης Μιαούλης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ενότητα 4: Θεµατολογία: Εταιρική διακυβέρνηση Χάσµα προσδοκιών Ευθύνη του ελεγκτή Βιβλιογραφία: ΚΚ, κεφ.. 4 I. Εταιρική ιακυβέρνηση (ετ.διακ.) Έννοια: πλέγµα µηχανισµών, διαδικασιών και δοµών (δικλίδες) µε το οποίο µια επιχείρηση διοικείται και κατευθύνεται, για αύξηση της περιουσίας των µετόχων και την διασφάλιση των θεµιτών συµφερόντων άλλων οµάδων ενδιαφεροµένων Αντιµετώπιση προβληµάτων από διαχωρισµό ιδιοκτησίας - διοίκησης ιαφάνεια, λογοδοσία, αποτελ/τητα τητα Μηχανισµοί / εργαλεία ετ.διακ διακ. Σύνθεση Σ (µη εκτελεστικά µέλη) ιαχωρισµός αρµοδιοτήτων ανώτατων στελεχών αποφυγή συγκέντρωσης απόλυτης εξουσίας σε ένα πρόσωπο Γενικότερη οργάνωση - δικλίδες Επιτροπή προσδιορισµού αποδοχών ανώτατης διοίκησης Επιτροπή προεπιλογής ανώτατων στελεχών (nominations committee) Εξωτερικός έλεγχος Επιτροπή ελέγχου από µη εκτελεστικά µέλη του Σ αρµοδιότητα για: χρηµ/κή πληροφόρηση προς τρίτους σύστηµα εσωτερικών δικλίδων εξωτερικό έλεγχο / σχέσεις µε ελεγκτές Τρόπος υλοποίησης µηχανισµών ετ.διακ διακ. Α) προαιρετικά (κώδικες ετ.διακ διακ.) Β) υποχρεωτικά (νοµική ρύθµιση) Πηγές ρυθµίσεων για θέµατα ετ.διακ Νόµος SOX (USA,, 2002): Ευθύνη στο Σ για γνωστά σφάλµατα στις χρηµ/κές κατ/σεις ή ψευδείς δηλώσεις, αξιολόγηση συστήµατος εσωτ/κών δικλίδων Ευθύνη στους ελεγκτές για αξιολόγηση του των εσωτ/κών δικλίδων και σχετικά έκθεση Ευθύνη στην Επιτροπή Ελέγχου για εξωτερικό έλεγχο (εκλογή ελεγκτή, αµοιβή, παρακολούθηση, κλπ) Ευρωπαϊκή Ένωση ιάσπαρτες ρυθµίσεις σε λογιστικές οδηγίες (δηµοσιότητα και έλεγχος χρηµ/κών κατ/σεων σεων, έκθεση διαχείρισης, διανοµή κερδών, κλπ) Οδηγία 43/2006/ΕΕ (νέα Όγδοη οδηγία) ηµόσια εποπτεία ελεγκτικού επαγγ/τος ηµιουργία Επιτροπής Ελέγχου για επιχειρήσεις δηµοσίου συµφέροντος 1

2 Ελλάδα Κ.Ν /1920 (ρυθµίσεις( Οδηγιών ΕΕ) Νόµος 3016/02 Ν /02 για εισηγµένες λειτουργία συστ/τος τος εσωτ/κών δικλίδων δηµιουργία υπηρεσίας εσωτερικού ελέγχου (internal audit service) Αποφάσεις Επιτροπής Κεφαλ/γοράς Κώδικες εταιρικής διακυβέρνησης Κείµενα συνταγµένα από διάφορες επιτροπές εθελοντικής εφαρµογής Καλύπτουν µια σειρά θεµάτων στη διακυβέρνηση των επιχειρήσεων Γνωστοί κώδικες Cadbury Com/tee (1992) & FRC (2003) The Combined Code Σηµείο αναφοράς διεθνώς δεκτός (σε µεγάλο βαθµό) από LSE (listing requirements) ΟΟΣΑ (2004) II. Χάσµα προσδοκιών (ΧΠ) 4.2 Τι είναι το ΧΠ (expectations gap)? Οιονεί σύµβαση επαγγέλµατος κοινωνίας για επίπεδο υπηρεσιών Απόσταση µεταξύ: α) προσδοκιών των χρηστών των εκθέσεων ελέγχου των ΧΚ, και β) της ποιότητας που οι ίδιοι οι χρήστες θεωρούν (αντιλαµβάνονται perception) ότι προσφέρουν οι ελεγκτές... ΧΠ = χάσµα προσδοκίας αντίληψης Αντιλήψεις των χρηστών για την ποιότητα των ελεγκτικών υπηρεσιών Ανεπαρκής επίδοση ελεγκτών Καθήκοντα ελεγκτών βάσει ελεγκτικών προτύπων που ισχύουν Χάσµα επιδόσεων των ελεγκτών Ελλειµµατικά ελεγκτικά πρότυπα Ρεαλιστικές των χρηστών από τους ελεγκτές Χάσµα αντιλήψεων προσδοκιών Υπερβολικές Τρέχουσες των χρηστών από τους ελεγκτές Αίτια ανεπαρκούς επίδοσης ελεγκτών Έλλειψη γνώσης, εµπειρίας, επιµέλειας? Συµπίεση αµοιβών ελέγχου Ανυπαρξία ουσιαστικής εποπτείας ή δυσλειτουργίας δυνάµεων της αγοράς Πολυπλοκότητα αντικειµένου ελέγχου (τρόπος οργάνωσης επιχηρήσεων, διενέργειας συναλλαγών, κλπ.) Έλλειψη ανεξαρτησίας γνώµης? Ελλειµµατικά πρότυπα ηµόσια εποπτεία έκδοσης προτύπων Μη ρεαλιστικές χρηστών Εκπαίδευση της κοινωνίας για τον πραγµατικό ρόλο / δυνατότητες ελέγχου 2

3 ΙΙΙ. Η ευθύνη των ελεγκτών (4.3) Αστική: ευθύνη αποζηµίωσης προς όσους υπέστησαν ζηµία ιακρίσεις της ευθύνης του ελεγκτή διεθνώς Ποινική: ευθύνη για παράβαση κανόνα του ποινικού δικαίου (φυλάκιση) Πειθαρχική: ευθύνη για παράβαση πειθαρχικού κανονισµού Η αστική ευθύνη διεθνώς Ευθύνη εις ολόκληρο (joint and several liability): Αναζήτηση του συνόλου της ζηµίας από τον ελεγκτή, έστω και εάν ευθύνονται και άλλα πρόσωπα (π.χ. ιοίκηση) Απεριόριστη ευθύνη (unlimited): Ο ελεγκτής ευθύνεται µε το σύνολο της προσωπικής του περιουσίας, χωρίς να τίθεται κάποιο ποσοτικό όριο Επιµεριζόµενη και αναλογική ευθύνη (separate and proportionate liability): Η επιµέτρηση (ευθύνη αποζηµίωσης) γίνεται ανάλογα µε % υπαιτιότητας Γενικοί κανόνες θεµελίωση ευθύνης αποζηµίωσης (διαφορές µεταξύ χωρών): Σχέση ευθύνης ελεγκτή χρήστη (duty of care) Απόδειξη πληµµελούς ελέγχου Απόδειξη σχέσης πληµµελούς ελέγχου και προκύψασας ζηµίας (αίτιο αιτιατό) Caparo vs. Dickman (πίνακας 4.1) Σταδιακή αγορά από την Caparo µετοχών της Fidelity µε διογκωµένα κέρδη (λογιστική απάτη) 1984 Κρίση σε πρώτο βαθµό (1987) ιάκριση πρώτης αγοράς µετοχών (επενδυτής) από επόµενες (µέτοχος) Κριτήρια κρίσης: υνατότητα πρόβλεψης από ελεγκτή ότι µπορούσε να προκύψει ζηµία για Caparo Στενότητα σχέσης ελεγκτή Caparo Είναι δίκαιο / λογικό να αποδοθεί ευθύνη στον ελεγκτή? Κρίση: Υπήρχε δυνατότητα πρόβλεψης πιθανής ζηµίας τρίτων (foreseeability) Έλλειψη επαρκώς στενής σχέσης (proximity) µεταξύ ελεγκτή και Caparo ως επενδυτή (αρχική αγορά µετοχών) Ύπαρξη επαρκώς στενής σχέσης µεταξύ ελεγκτή και Caparo ως µετόχου (µεταγενέστερες αγορές µετοχών) Υφίσταται ευθύνη του ελεγκτή προς µετόχους ως οµάδα (class) και όχι ως µεµονωµένα πρόσωπα (που µπορούν να αλλάζουν διαρκώς άρα είναι απροσδιόριστα) Συνεπώς: εν δεν θα ήταν δίκαιο και λογικό να αποδοθεί ευθύνη στον ελεγκτή για απροσδιόριστο ποσό, διεκδικούµενο σε απροσδιόριστο χρόνο και από απροσδιόριστα πρόσωπα! Οι µέτοχοι µπορούν µόνο να αλλάξουν τη διοίκηση στη Γ.Σ..! 3

4 Εφετείο (Court of Appeal) 1988 Υπήρχε δυνατότητα πρόβλεψης πιθανής ζηµίας Υπήρχε επαρκώς στενή σχέση µεταξύ ελεγκτή και Caparo ως µετόχου και συνεπώς ευθύνη εν υπήρχε επαρκώς στενή σχέση µεταξύ ελεγκτή και Caparo ως επενδυτή και συνεπώς ευθύνη Κρίση στο αν. ικαστήριο (HofL) 1990 Βάση νοµικής κρίσης: σκοπός του ελέγχου είναι να δώσει στους µετόχους της δυνατότητα να κρίνουν τη διαχείριση και να ασκήσουν το δικαίωµα ψήφου εκλέγοντας νέα διοίκηση Συµπέρασµα: εν υπήρχε υποχρέωση αποζηµίωσης του ελεγκτή προς Caparo!!! Σηµείωση: Αναντιστοιχία µε διεθνή πρακτική Ανάµικτες αντιδράσεις στη Μ.Β. Προσπάθεια µείωσης ευθύνης διεθνώς (4.4) Πολιτική πίεση σε κέντρα λήψης αποφάσεων Αντικατάσταση της «εις ολόκληρο» µε «επιµεριζόµενη και αναλογική» εύλογη πρόταση δικαιοσύνης, αλλά αντικίνητρο για επιµελείς ελέγχους Υποχρεωτική επαγγελµατική ασφάλιση για διοικήσεις επιχειρήσεων Θέσπιση ποσοτικού ορίου ευθύνης (liability cap) Υιοθέτηση εταιρικών σχηµάτων περιορισµένης ευθύνης για ελεγκτικέ εταιρείες (Α.Ε.,., LLP κλπ. Η ευθύνη των ελεγκτών στην Ελλάδα (4.5) Βασικές νοµικές έννοιες Πταίσµα: Ενέργεια / πράξη που θίγει τρίτον, χωρίς ο δράστης να επιδιώκει το αποτέλεσµα της ενέργειάς του Βαριά αµέλεια (gross negligence): Η πράξη/αποτέλεσµα θα µπορούσε να αποφευχθεί από το µέσο συνετό άνθρωπο µε επίδειξη στοιχειώδους επιµέλειας Ελαφρά αµέλεια (negligence) Η πράξη θα µπορούσε να αποφευχθεί από το µέσο συνετό άνθρωπο µε επίδειξη αυξηµένης επιµέλειας όλος: Ο δράστης επιθυµεί / επιδιώκει τα αποτελέσµατα της πράξης του αστική ευθύνη ελεγκτών στην Ελλάδα Βασική νοµοθεσία Άρθρο 19 Π /1992 Άρθρο 914 Α.Κ. Περιορισµένη νοµολογία Υποθέσεις σε εξέλιξη Θέµα µε αυξανόµενη σηµασία 4

5 Άρθρο 19 Π /1992 Ευθύνη ελεγκτή για κάθε ζηµιά από ενέργεια ή παράλειψη, οφειλόµενη σε δόλο ή βαρεία αµέλεια, κατά τη διενέργεια ελέγχου και την έκδοση έκθεσης ελέγχου. Προϋπόθεση: η ζηµιά προκλήθηκε από τη χρήση της έκθεσης ελέγχου. Περιορισµός ευθύνης στο µεγαλύτερο ποσό µεταξύ: 5πλάσιου ετήσιων αποδοχών Προέδρου Α.Π.. ( ,( 2002) Συνόλου αµοιβών ελεγκτή της προηγούµενης περιόδου Συνυπευθυνότητα ελεγκτικής εταιρείας Ασφαλιστική κάλυψη (Π ) Ποσό ασφάλισης: 150% αµοιβών ελέγχου του ελεγκτή (για µονοπρόσωπη εταιρεία), της ελεγκτικής εταιρείας ή της κοινοπραξίας Μίνιµουµ το 10πλάσιο ετήσιων αποδοχών Προέδρου Α.Π. σε επίπεδο εταιρείας Εναλλακτική λύση (Π /1997): Τοποθέτηση σε τίτλους ηµοσίου ποσού 10πλάσιου των ετήσιων αποδοχών του Προέδρου Α.Π. Άρθρο 914 Α.Κ. ελαφριά αµέλεια Ευθύνη για ελαφριά αµέλεια Ερωτηµατικά για στοιχειοθέτηση ευθύνης: Το άρθρο 19 Π ως ειδικότερο και µεταγενέστερο κατισχύει του 914? Θέµα προς κρίση των δικαστηρίων Ποινική ευθύνη ελεγκτών Άρθρο 63β, Κ.Ν /1920 Ευθύνη για θεώρηση χρηµ/κών καταστάσεων που καταρτίστηκαν παρά τον νόµο και το καταστατικό Μη τήρηση εχεµύθειας περί τον έλεγχο Μη δήλωση κωλύµατος Πειθαρχική ευθύνη ελεγκτών Εξετάστηκε στο κεφάλαιο 3.7 5

Σχετικά έγγραφα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Ελεγκτική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ελεγκτική Ενότητα # 4: Εταιρική διακυβέρνηση-χάσμα προσδοκιών-ευθύνη του ελεγκτή Νικόλαος Συκιανάκης Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής