ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Πρόταση για Βρυξέλλες, COM (2003) 742 τελικό 2003/0297 (COD) ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ περί καθορισµού προσανατολισµών για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας και περί καταργήσεως των αποφάσεων αριθ. 96/391/ΕΚ και αριθ. 1229/2003/ΕΚ (υποβάλλεται από την Επιτροπή) { SEC (2003) 1369 ) EL EL

2 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Με την προσχώρηση των δέκα νέων κρατών µελών απαιτείται η προσαρµογή των προσανατολισµών για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ( Ε ) έτσι ώστε να συνεκτιµηθεί ιδιαίτερα η θέση των χωρών που προσχωρούν και να επιτραπεί η χρηµατοδότηση έργων κοινού ενδιαφέροντος στη διευρυµένη Ένωση. Η αναθεώρηση αυτή των προσανατολισµών- Ε περιλαµβάνει τα έργα που απαιτούνται για να συνδεθούν οι προσχωρούσες χώρες προκειµένου να αποτελέσουν τµήµα της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισµού και φυσικού αερίου. Πολλά έργα που συνδέουν την Κοινότητα µε τις προσχωρούσες χώρες είναι ήδη επιλέξιµα για χρηµατοδότηση στα πλαίσια των διευρωπαϊκών δικτύων. Ωστόσο, λόγω της ταχύτητας µε την οποία δηµιουργείται η ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισµού και αερίου, απαιτείται να οριστικοποιηθεί ο κατάλογος των έργων που είναι τώρα επιλέξιµα. Εκτός από την αναθεώρηση αυτή που γίνεται προκειµένου να συµπεριληφθούν τα έργα κοινού ενδιαφέροντος για τις προσχωρούσες χώρες, παρόµοια προσέγγιση απαιτείται όσον αφορά τις γειτονικές χώρες. Η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά µε την ανάπτυξη ενεργειακής πολιτικής για τη διευρυµένη Ευρωπαϊκή Ένωση 1, τις γειτονικές χώρες και τις χώρες εταίρους πραγµατεύεται την ανάγκη αυτή και προτείνει συγκεκριµένες δράσεις και έργα που θα πρέπει να συµπεριληφθούν στους προσανατολισµούς- Ε. Η σταδιακή δηµιουργία µιας πραγµατικής ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισµού και αερίου, που θα περιλαµβάνει δυνητικώς πάνω από 35 χώρες µε πληθυσµό που θα ξεπερνά τα 600 εκατοµµύρια, θα πρέπει να αποτελεί σαφή µεσοπρόθεσµο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αγορά αυτή θα πρέπει να συγκροτηθεί µε βάση κοινά πρότυπα όσον αφορά το άνοιγµα των αγορών, την προστασία του περιβάλλοντος και την ασφάλεια. Η Επιτροπή εξέδωσε το 2001 ανακοίνωση σχετικά µε την ευρωπαϊκή ενεργειακή υποδοµή 2. Προκειµένου οι ευρύτερες Ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρισµού και αερίου να λειτουργήσουν αποτελεσµατικά δεν επαρκεί η εφαρµογή κοινών κανόνων και προτύπων αλλά είναι επίσης αναγκαίο να υπάρχουν οι ενδεδειγµένες υποδοµές που να συνδέουν τις χώρες µέλη. Στην ανακοίνωση του 2001 προτάθηκαν ορισµένα µέτρα, που συµπεριλαµβάνουν στόχο διασύνδεσης κατά 10% για τον ηλεκτρισµό και την κατά προτεραιότητα χρηµατοδότηση για τα διευρωπαϊκά δίκτυα, ορισµένων έργων που καθορίζονται ως έργα προτεραιότητας ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Η ανακοίνωση αυτή έτυχε θετικής υποδοχής στο Συµβούλιο της Βαρκελώνης, που ενέκρινε ιδιαίτερα το στόχο του 10 %. Η Επιτροπή πρότεινε επίσης την αύξηση του υφιστάµενου ανώτερου ορίου στην συµµετοχή για την φάση ανάπτυξης ενός έργου από 10% σε 20% για τα έργα προτεραιότητας. Το σηµείο αυτό παραµένει υπό συζήτηση στο Συµβούλιο. Προκειµένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσµατική λειτουργία της διευρυµένης Ευρωπαϊκής αγοράς καθώς και η µελλοντική τροφοδοσία µε φυσικό αέριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απαιτείται η κατασκευή νέων υποδοµών. Αυτό απαιτεί στενή συνεργία µεταξύ της Κοινότητας και των χωρών-προµηθευτών, καθώς και εκείνων που εµπλέκονται ως περιοχές 1 2 COM(2003)262, CΟΜ(2001)775,

3 διαµετακόµισης. Από την άποψη αυτή έχει ζωτική σηµασία η δέσµευση από οικονοµικής και πολιτικής πλευράς της ΕΕ για νέα αναπτυξιακά έργα, ενίσχυση και διαφοροποίηση του εφοδιασµού της Κοινότητας µε φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο µεταφέρεται στην Ευρώπη συχνά από µεγάλη απόσταση. Οι σωληναγωγοί µεταφοράς φυσικού αερίου θα διαχωρίζονται όλο και περισσότερο σε δύο διαφορετικές κατηγορίες: αγωγοί εφοδιασµού που µεταφέρουν φυσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εσωτερικοί αγωγοί που µεταφέρουν το εισαγόµενο φυσικό αέριο εντός της ΕΕ. Λόγω της κατακόρυφα αυξανόµενης ζήτησης σε φυσικό αέριο, υπάρχει συνεχής ανάγκη κατασκευής νέων αγωγών εφοδιασµού. Μέχρι σήµερα έχει πραγµατοποιηθεί περιορισµένος µόνον συντονισµός και βελτιστοποίηση της χρήσης αυτών των εσωτερικών δικτύων. Με την διεύρυνση και την πλήρη υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου, τα διασυνδεδεµένα δίκτυα φυσικού αερίου εντός της ΕΕ είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθούν κατά πιο ευέλικτο τρόπο. Ωστόσο θα απαιτούνται πάντα οι επενδύσεις για εσωτερικούς αγωγούς στην ΕΕ. Ο έλεγχος των κριτικών ενεργειακών υποδοµών εξαρτάται σε υψηλό βαθµό από την ασφάλεια και την αξιοπιστία των υποδοµών ICT που χρησιµοποιούνται για την παρακολούθηση και τη ρύθµιση. Όσον αφορά τα έργα προτεραιότητας, ενδείκνυται να παρασχεθεί η δυνατότητα στην Επιτροπή να ορίσει συντονιστές για άξονες προτεραιότητας ή για έργα προτεραιότητας και να εκδώσει διακήρυξη ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για διασυνοριακά έργα προτεραιότητας. Τα νέα αυτά εργαλεία είναι αναγκαία προκειµένου να επιταχυνθεί η προετοιµασία των έργων και να διευκολυνθεί η προώθησή τους, παρά τις χρονοβόρες διαδικασιές έγκρισης. Ενδείκνυται επίσης η ενσωµάτωση, στην παρούσα απόφαση, της απόφασης 96/391/ΕΚ σχετικά µε τη διαµόρφωση ευνοϊκότερου πλαισίου για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων στον τοµέα της ενέργειας, επειδή και οι δύο αποφάσεις καθορίζουν προσανατολισµούς για τα ίδια δίκτυα. 2. ΠΡΟΣ ΕΝΤΑΞΗ ΚΡΑΤΗ / ΥΠΟΨΗΦΙΕΣ ΧΩΡΕΣ A. Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη Ηλεκτρισµός Στον τοµέα των διασυνδέσεων δικτύων ηλεκτρισµού η ΕΕ έχει ήδη µια µάλλον µακρά ιστορία όσον αφορά τη σύνδεση µε τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Κατά την δεκαετία του 1980, οι συνδέσεις µε το σύστηµα της Ανατολικής Ευρώπης πραγµατοποιούνταν µέσω των επίνωτων σταθµών µετατροπής. Το 1995, το σύγχρονο σύνορο του συστήµατος UCTE 3 µετακινήθηκε στα ανατολικά σύνορα της Πολωνίας και της Σλοβακίας, µε την ενσωµάτωση της Τσεχικής ηµοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβενίας. Η αγορά ηλεκτρισµού στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Τσεχική ηµοκρατία, Σλοβακία, Ουγγαρία και Σλοβενία) αναπτύσσεται ραγδαίως. Μετά τις αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη κατά την δεκαετία του 90, η κατανάλωση ηλεκτρισµού µειώθηκε, αλλά αναµένεται να αυξηθεί στο µέλλον. Η Πολωνία και η Τσεχική ηµοκρατία 3 UCTE = Ένωση για το συντονισµό της µεταφοράς ηλεκτρισµού 3

4 έχουν ήδη για ορισµένο διάστηµα πραγµατοποιήσει εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας προς τη Γερµανία και την Ιταλία (µέσω της Σλοβενίας) µετά τον συγχρονισµό των δικτύων UCTE και CENTREL 4 το Οι διασυνδέσεις προς τη Γερµανία και την Ιταλία έχουν προς το παρόν φθάσει σε κορεσµό. Αυτό σηµαίνει πως η πλήρη ενσωµάτωση των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στην εσωτερική αγορά ηλεκτρισµού θα αυξήσει τις ροές στις διασυνδέσεις αυτές σε οριακό µόνο βαθµό, χωρίς την δυνατότητα αύξησης της δυναµικότητας. Η αυξηµένη δυναµικότητα ή η κατασκευή νέων γραµµών διασύνδεσης µεταξύ της Γερµανίας και της Πολωνίας / Τσεχικής ηµοκρατίας επηρεάζει επίσης σηµαντικά το εσωτερικό γερµανικό δίκτυο. Η αυξηµένη δυναµικότητα αιολικής ενέργειας στη Βόρεια Γερµανία θα πρέπει να µεταφερθεί προς νότο µε την εν µέρει χρησιµοποίηση των ιδίων γραµµών µε εκείνες που χρησιµοποιούνται για τις εισαγωγές από την Πολωνία και την Τσεχική ηµοκρατία. Η Αυστρία διαθέτει µικρή σχετικά δυναµικότητα µεταφοράς λόγω ορεινών συνθηκών και λόγω της έντονης τοπικής αντίδρασης κατά της εγκατάστασης νέων γραµµών µεταφοράς. Αυτό εµπόδισε επίσης την κατασκευή νέων γραµµών διασύνδεσης µε τις γειτονικές χώρες. Ως αποτέλεσµα το εσωτερικό δίκτυο προβλέπεται πως θα υπερφορτωθεί. Φυσικό αέριο Οι κυριότεροι αγωγοί εφοδιασµού από τη Ρωσία προς την Ευρώπη διασχίζουν τις προσχωρούσες χώρες (ιδίως την Πολωνία, την Σλοβακία και την Τσεχική ηµοκρατία). Το ευρωπαϊκό διασυνδεδεµένο δίκτυο φυσικού αερίου επεκτείνεται έως αυτές τις χώρες διαµετακόµισης. Όταν οι χώρες αυτές θα αποτελέσουν πλήρες µέρος της εσωτερικής αγοράς αερίου θα υπάρχει η δυνατότητα αποδοτικότερης λειτουργίας του δικτύου. Η ανάγκη ενισχύσεων στο διασυνδεδεµένο τµήµα του δικτύου απαιτεί προσεκτική ανάλυση, συνεκτιµώντας τη νέα κατάσταση της αγοράς. B. Βαλτικά Κράτη Ηλεκτρισµός Τα ηλεκτρικά δίκτυα των Βαλτικών κρατών (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία) συνδέονται µε τη Ρωσία και δεν υπάρχει ακόµη σύνδεση µε κανένα από τα σηµερινά κράτη µέλη της ΕΕ ή µε τις προσχωρούσες χώρες. Τα Βαλτικά κράτη έχουν συµφωνήσει στη δηµιουργία µιας κοινής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Βαλτικής (CBEM). Πραγµατοποιήθηκαν µε επιτυχία τεχνικές δοκιµές για το διαχωρισµό του ηλεκτρικού συστήµατος από το αντίστοιχο ρωσικό και την ανεξάρτητη λειτουργία του. Ωστόσο αυτό δεν είναι προς το παρόν οικονοµικά σκόπιµο καθώς θα απαιτούσε σηµαντικά ποσά ενέργειας για έλεγχο, απόθεµα και εφεδρεία η οποία προς το παρόν παρέχεται από το ρωσικό σύστηµα. Κάθε µελλοντική απόφαση σχετικά µε πιθανή διασύνδεση των συστηµάτων ηλεκτρισµού της ΕΕ και της Ρωσίας θα πρέπει να λάβει πλήρως υπόψη τα συµφέροντα της διευρυµένης Ένωσης και ιδιαιτέρως των Βαλτικών κρατών. Τα Βαλτικά κράτη προετοιµάζονται για την ενσωµάτωση τους στην εσωτερική αγορά ηλεκτρισµού. ύο έργα έχουν προχωρήσει περισσότερο: Υποβρύχιο καλώδιο Εσθονίας - Φινλανδίας (Estlink) και σύνδεση Λιθουανίας - 4 CENTREL = Περιφερειακή οµάδα οργανισµών εκµετάλλευσης συστηµάτων µεταφοράς που καλύπτουν την Τσεχική ηµοκρατία, την Πολωνία, την Σλοβακία και την Ουγγαρία. 4

5 Πολωνίας (υπό τις προϋποθέσεις που τονίστηκαν σε µία πρόσφατη µελέτη σκοπιµότητας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και Ανάπτυξη - ΕΤΑΑ). Φυσικό αέριο Τα Βαλτικά κράτη τροφοδοτούνται προς στιγµήν κυρίως από ένα προµηθευτή, τη Ρωσία. Προκειµένου να εξασφαλιστεί εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας για το φυσικό αέριο στην αγορά των Βαλτικών κρατών, µελετήθηκε η δηµιουργία σωληναγωγού από την ανία µέσω της Πολωνίας που θα µεταφέρει φυσικό αέριο από τη Βόρεια Θάλασσα. Η Λετονία διαθέτει µεγάλα αποθέµατα φυσικού αερίου, τα οποία είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν από όλες τα Βαλτικά κράτη και κατά συνέπεια έχουν στρατηγική σηµασία για τη τροφοδοσία µε φυσικό αέριο ολόκληρης της περιοχής. Η Λιθουανία σχεδιάζει την κατασκευή δυναµικότητας αποθήκευσης φυσικού αερίου για να εξασφαλίσει την εθνική τροφοδοσία. Εναλλακτική λύση θα ήταν η µίσθωση χωρητικότητας από την αποθηκευτική δυνατότητα της Λετονίας. Οι κύριοι αγωγοί µεταφοράς φυσικού αερίου από την Ρωσία προς την Κεντρική Ευρώπη δεν διέρχονται από τα Βαλτικά κράτη. Νέα έργα για αγωγούς είναι δυνατόν να επηρεάσουν την κατάσταση εφοδιασµού µε αέριο στην περιοχή της Βαλτικής. Το αποκαλούµενο έργο βόρειου αγωγού µεταφοράς αερίου από την Πετρούπολη στη Γερµανία έχει δυνατότητα διακλάδωσης προς τα Βαλτικά κράτη. Ο αγωγός αυτός είναι δυνατόν να εξασφαλίσει δεύτερη πηγή εφοδιασµού µέσω αντίστροφης ροής, εφόσον συνδεθεί µε τις πηγές φυσικού αερίου στην Βορειοδυτική Ευρώπη. Είναι επίσης δυνατόν να προβλεφθεί συνέργια µεταξύ της αύξησης της ποσότητας του αερίου που διακινείται µέσω των Βαλτικών κρατών και της αναβάθµισης του αγωγού Yamal. Γ. Νησιά: Κύπρος - Μάλτα Τα δίκτυα ηλεκτρισµού της Κύπρου και της Μάλτας δεν είναι συνδεδεµένα µε τα ηπειρωτικά συστήµατα. Στην Κύπρο και στη Μάλτα δεν διατίθεται φυσικό αέριο. Ωστόσο υπάρχουν σχέδια εισαγωγής φυσικού αερίου και στις δύο προσχωρούσες χώρες. Για την Κύπρο, θα απαιτηθεί νέα επένδυση σε τερµατικό σταθµό παραλαβής υγροποιηµένου φυσικού αερίου ή σύνδεση µε τον Αραβικό αγωγό αερίου προκειµένου το νησί να τροφοδοτηθεί µε φυσικό αέριο. Για τη Μάλτα, έχουν εξεταστεί δύο έργα µέχρι στιγµής: ένας αγωγός φυσικού αερίου αποκλειστικής χρήσης από την Σικελία ή µία σύνδεση µε τον αγωγό φυσικού αερίου Λιβύης - Ιταλίας. 3. ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ Στην ανακοίνωση σχετικά µε την ενεργειακή πολιτική και τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, τα ακόλουθα έργα καθορίστηκαν ως ύψιστης σηµασίας και θα ήταν δυνατόν να προσελκύσουν την πολιτική και πιθανώς οικονοµική στήριξη της Κοινότητας κατά τα επόµενα έτη ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι δηµιουργίας περιφερειακής αγοράς ηλεκτρισµού και να διασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασµού µε αέριο: 5

6 Έργα ηλεκτρισµού για την ενσωµάτωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά: Αδριατική γραµµή µέσω υποσταθµού Mostar (Βοσνία-Ερζεγοβίνη) και µέσω Ελµπασάν (Αλβανία) εύτερη γραµµή µέσω του υποσταθµού Ernestinovo (Κροατία) Έργα φυσικού αερίου για τη βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασµού της Ευρώπης µε φυσικό αέριο: Αγωγός αερίου Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας: διασύνδεση µέσω της Νοτιοανατολικής Ευρώπης προκειµένου το αέριο της Κασπίας και του Ιράν να µεταφερθεί στις αγορές της διευρυµένης ΕΕ και των Βαλκανικών Χωρών. Επιπλέον, η ανάστροφη ροή από την Ιταλία προς την Ελλάδα θα επιτρέψει την διάθεση του αερίου του Μαγκρέµπ στις βαλκανικές χώρες. Αγωγός αερίου Τουρκίας - Βουλγαρίας - Ρουµανίας - Ουγγαρίας - Αυστρίας. 4. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΕΣ ΧΩΡΕΣ Στην ανακοίνωση σχετικά µε την ενεργειακή πολιτική και τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, τα ακόλουθα έργα καθορίστηκαν ως ύψιστης σηµασίας και θα ήταν δυνατόν να προσελκύσουν την πολιτική και πιθανώς οικονοµική στήριξη της Κοινότητας κατά τα επόµενα έτη ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι δηµιουργίας περιφερειακής αγοράς ηλεκτρισµού και να διασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασµού µε αέριο: Έργα ηλεκτρισµού για την ενσωµάτωση των Μεσογειακών χωρών στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά: ενίσχυση της δυναµικότητας µεταφοράς µεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας διασύνδεση µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας διασύνδεση µεταξύ Αλγερίας και Ισπανίας διασύνδεση µεταξύ Ιταλίας και Τυνησίας διασύνδεση µεταξύ Ιταλίας και Λιβύης. Έργα φυσικού αερίου για τη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασµού της Ευρώπης µε φυσικό αέριο: Τροφοδοσία της Ισπανίας και της Γαλλίας από την Αλγερία (αγωγός Medgaz), Σωληναγωγός από την Αλγερία µέσω της Σαρδηνίας και πιθανώς µέσω της Κορσικής για τον εφοδιασµό της Ιταλίας και της Γαλλίας µε φυσικό αέριο, ακτύλιος φυσικού αερίου Ανατολικής Μεσογείου που περιλαµβάνει 6 τµήµατα: Αίγυπτος - Λιβύη, Αίγυπτος - Ιορδανία, Συρία, Λίβανος, Κύπρος, Τουρκία. 6

7 Τερµατικός σταθµός εξαγωγής υγροποιηµένου φυσικού αερίου στην Αίγυπτο για τον εφοδιασµό της διευρυµένης ΕΕ. 5. ΡΩΣΙΑ Στην ανακοίνωση σχετικά µε την ενεργειακή πολιτική και τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, τα ακόλουθα έργα καθορίστηκαν ως ύψιστης σηµασίας και θα ήταν δυνατόν να προσελκύσουν την πολιτική και πιθανώς οικονοµική στήριξη της Κοινότητας κατά τα επόµενα έτη ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι δηµιουργίας περιφερειακής αγοράς ηλεκτρισµού και να διασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασµού µε αέριο: Έργα ηλεκτρισµού για την ενσωµάτωση της Ρωσίας και των λοιπών χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ) στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά: Για τη διασύνδεση των συστηµάτων ηλεκτρισµού της ΕΕ και της Ρωσίας υπάρχουν δύο επιλογές, η σύγχρονη και η ασύγχρονη σύνδεση. Η ασύγχρονη σύνδεση, που επιτρέπει µεγαλύτερο έλεγχο επί των ροών, επιτρέπει σταδιακή αύξηση της δυναµικότητας χωρίς σηµαντικές αλλαγές στα συστήµατα ελέγχου των δύο δικτύων. Ωστόσο ο εξοπλισµός διασύνδεσης είναι µάλλον ακριβός. Η σύγχρονη σύνδεση δηµιουργεί περισσότερες δυσκολίες από πλευράς εναρµόνισης των προδιαγραφών λειτουργίας και ασφάλειας από την ασύγχρονη σύνδεση. Ωστόσο, η σύγχρονη σύνδεση επιτρέπει την δηµιουργία σηµαντικά µεγαλύτερης δυναµικότητας διασύνδεσης. Σαφής προϋπόθεση για την πλήρη διασύνδεση µεταξύ των δικτύων ηλεκτρισµού της ΕΕ και εκείνων των γειτονικών χωρών είναι η απόφαση ότι η διασύνδεση θα εξαρτάται από την τήρηση περιβαλλοντικών απαιτήσεων και απαιτήσεων πυρηνικής ασφάλειας και ότι δεν θα πρέπει σε καµία περίπτωση να θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια και την αξιοπιστία των δύο δικτύων και των συστηµάτων ηλεκτρισµού 5. Το 2003, πραγµατοποιήθηκε στη Μόσχα συνέδριο των ρυθµιστικών αρχών ενέργειας και συστάθηκε οµάδα εργασίας από την Eurelectric και την ρωσική επιχείρηση ηλεκτρισµού για την περαιτέρω µελέτη του τρόπου διασύνδεσης των συστηµάτων. Έργα φυσικού αερίου για τη βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασµού της Ευρώπης µε φυσικό αέριο : Το έργο του Βόρειου ιευρωπαϊκού αγωγού φυσικού αερίου, µήκους περίπου χιλιοµέτρων που θα µπορούσε να µεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο από την ρωσική ακτή βόρεια της Πετρούπολης κάτω από την Βαλτική, στη Βόρεια Γερµανία και στη συνέχεια µέσω των Κάτω Χωρών στο Ηνωµένο Βασίλειο. Η απώτατη πηγή φυσικού αερίου για τον αγωγό αυτόν θα είναι το νέο πεδίο Stokman όταν αυτό αναπτυχθεί. Ένα δεύτερο δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου Yamal-Ευρώπης µέσω της Λευκορωσίας και της Πολωνίας, που θα οδεύει παράλληλα προς το πρώτο. 5 Θα µπορούσε επίσης να εξεταστεί η υβριδική σύνδεση µεταξύ των συστηµάτων ηλεκτρισµού της ΕΕ και της Ρωσίας, που θα ξεκινούσε µε περιορισµένο αλλά αυξανόµενο αριθµό ασύγχρονων συνδέσεων (νωτεπίνωτων σταθµών µετατροπής ΕΡ/ΣΡ/ΕΡ και γραµµών συνεχούς ρεύµατος στην περίπτωση που οι αποστάσεις µεταφοράς είναι µεγαλύτερες) και µε την προσθήκη σύγχρονων συνδέσεων όταν ληφθούν υπόψη ζητήµατα λειτουργικότητας και ασφάλειας. 7

8 6. ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΚΑΙ ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ Το ρωσικό σύστηµα ηλεκτρισµού συνδέεται µε σύγχρονη σύνδεση µε εκείνο των υπόλοιπων χωρών της ΚΑΚ. Κατά συνέπεια, η υπάρχουσα σύνδεση µε τη Ρωσία και µια συµφωνία σχετικά µε ζητήµατα εµπορίου, περιβάλλοντος και ασφάλειας που αναφέρονται παραπάνω, θα ήταν δυνατόν να αποτελέσουν σωστή βάση για την επιδίωξη ανάπτυξη παρόµοιας προσέγγισης µε άλλες χώρες της ΚΑΚ και κυρίως µε την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, υπό τον όρο ότι τηρούνται οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις και οι απαιτήσεις πυρηνικής ασφάλειας εκ µέρους των εν λόγω χωρών. Όσον αφορά το φυσικό αέριο η αύξηση των συνολικών επιδόσεων, της ασφάλειας και της προστασίας του ουκρανικού δικτύου διαµετακόµισης φυσικού αερίου αποτελεί σηµαντική αποστολή για την Ουκρανία αλλά επίσης και σηµαντικό ζήτηµα από άποψης ασφάλειας εφοδιασµού της ΕΕ και θα έπρεπε να γίνει επιλέξιµο στα πλαίσια του µηχανισµού των διευρωπαϊκών δικτύων. 7. ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ Οι νέοι σωληναγωγοί φυσικού αερίου για την κάλυψη των µελλοντικών αναγκών της Κοινότητας θα κατασκευαστούν ή θα διέλθουν αναγκαστικά µέσω περιοχών όπου η ασφάλιση έναντι πολιτικών κινδύνων αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση χρηµατοδότησης. Η ασφάλιση αυτή πιθανώς να είναι δαπανηρή. Η συµµετοχή της Κοινότητας σε τέτοιου είδους δαπάνες, για έργα που είναι σαφώς προς το συµφέρον της ΕΕ µπορεί να αποτελέσει πραγµατικό καταλύτη και κίνητρο για την ανάπτυξη των δικτύων αυτών. Ενδείκνυται συνεπώς η αναθεώρηση των προσανατολισµών Ε ενέργειας προκειµένου όλα τα σχετικά έργα να καταστούν επιλέξιµα. Για τα έργα αυτά, η συµµετοχή στις δαπάνες για τέτοιου είδους ασφάλιση πρέπει να γίνει δυνατή στα πλαίσια του κοινοτικού δηµοσιονοµικού κανονισµού για έργα Ε (ΕΚ αριθ. 2236/95) ο οποίος ενδείκνυται να αξιοποιηθεί κατά περίπτωση στο µέγιστο των δυνατοτήτων. 8. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Όσον αφορά τους µηχανισµούς που προβλέπονται από τους προσανατολισµούς Ε ενέργειας σχετικά µε την προώθηση της προετοιµασίας και υλοποίησης έργων προτεραιότητας, προτείνονται δύο περαιτέρω βήµατα, συγκεκριµένα η δυνατότητα για την Επιτροπή: (i) να χαρακτηρίσει µε τον υψηλότερο βαθµό προτεραιότητας, µέσω ιακήρυξης ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, τα διασυνοριακά έργα προτεραιότητας µε σηµαντικές επιπτώσεις στην ενοποίηση των σχετικών δικτύων (ii) να διορίσει συντονιστή για δεδοµένο άξονα προτεραιότητας ή για µεµονωµένο έργο προτεραιότητας. Τα νέα αυτά βήµατα προτείνονται προκειµένου να αντιµετωπιστούν δυσκολίες που σχετίζονται µε διαφορές στον προγραµµατισµό, τις προτεραιότητες και τις µεθοδολογίες όσον αφορά την ανάλυση διασυνοριακών έργων. 8

9 9. ΙΑΚΗΡΥΞΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Η έλλειψη προόδου που παρατηρείται προς το παρόν, για σειρά έργων προτεραιότητας της ενεργειακής υποδοµής, συνδέεται µε εµπόδια στις διαδικασίες έγκρισης που αφορούν την χάραξη και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων. Πράγµατι οι αυξανόµενες αντιρρήσεις του κοινού για την κατασκευή εναέριων γραµµών µεταφοράς υψηλής τάσης και υποσταθµών, καθυστερούν σηµαντικά την κατασκευή εξαιρετικά αναγκαίων υποδοµών µεταφοράς στον τοµέα του ηλεκτρισµού. Το παρατηρούµενο χρονικό διάστηµα για την διαδικασία αδειοδότησης, συµπεριλαµβανοµένης και της αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των προσφυγών για τη χορήγηση άδειας κυµαίνεται από 5 έως 10 έτη. Αυτή η χρονική καθυστέρηση τείνει να αυξηθεί περαιτέρω ως αποτέλεσµα του εντονότερου δηµόσιου και πολιτικού ενδιαφέροντος για τα έργα. Συγκεκριµένες πρακτικές όσον αφορά της διαδικασίες αδειοδότησης στις διάφορες χώρες όπως οι µελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι συναντήσεις δηµόσιας διαβούλευσης, οι αποζηµιώσεις στους ιδιοκτήτες γης, τα δικαιώµατα διέλευσης, οι ειδικές λύσεις δηλαδή συµπαγείς δοµές κλπ., εµφανίζουν σηµαντικές διαφορές και αλληλοσυνδεόµενες πολυπλοκότητες. Οι ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν, η κατάστασή τους και η πρόοδος που έχει γίνει είναι δυνατόν να απεικονιστούν µόνο σε εξαιρετικά πολύπλοκα γραφήµατα ροής λογιστικού τύπου της διαδικασίας χορήγησης της άδειας. Κατά συνέπεια, απαιτείται ο ανάλογος εξορθολογισµός των διαδικασιών αδειοδότησης για τα διασυνοριακά έργα προτεραιότητας εξαιρετικού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος όταν εµπλέκονται αρκετά κράτη µέλη. Προκειµένου να υποβοηθηθεί η επίλυση του προβλήµατος, εισάγεται στην παρούσα απόφαση η ιακήρυξη ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Πρέπει επίσης να ληφθούν µέτρα για να εξασφαλιστεί πως η Κοινότητα υλοποιεί τις προτεραιότητες που επιλέγει, µέσω της χρήσης των χρηµατοδοτικών της µέσων. Κατά συνέπεια, οι ενισχύσεις που χορηγούνται στα διευρωπαϊκά δίκτυα, ιδίως από τα ιαρθρωτικά Ταµεία και από τα προενταξιακά χρηµατοδοτικά µέσα, οφείλουν φυσικά να δώσουν προτεραιότητα στα έργα αυτά, µε ταυτόχρονη συµµόρφωση µε τους ειδικούς κανόνες και κριτήρια που ισχύουν για κάθε ένα από αυτά τα µέσα. Η παράλληλη πρόταση τροποποίησης του κανονισµού δηµοσιονοµικής ενίσχυσης Ε αριθ. 2236/95 παρέχει τη δυνατότητα για τα έργα προτεραιότητας, συµπεριλαµβανοµένων και των διασυνοριακών τους τµηµάτων, να λάβουν κοινοτική συγχρηµατοδότηση ποσοστού µέχρι 20% της δαπάνης των έργων. Τέλος, µε δεδοµένη τη δυσµενή επίπτωση που είναι δυνατόν να έχουν οι καθυστερήσεις ή η διακοπή των εργασιών ορισµένων τµηµάτων, στην αποδοτικότητα των εργασιών που πραγµατοποιούνται σε άλλα κράτη µέλη επί του ιδίου άξονος και στα οικονοµικά συµφέροντα της Κοινότητας, θα πρέπει να εισαχθεί ένας µηχανισµός που να παρέχει κίνητρα για την τήρηση των συµφωνηµένων χρονοδιαγραµµάτων. Κατά συνέπεια η παρούσα απόφαση εισάγει την δυνατότητα της Επιτροπής να αποφασίσει απόσυρση της ιακήρυξης για έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στην περίπτωση µεγάλων καθυστερήσεων και απουσίας προοπτικών για την υλοποίηση του έργου, αφού ακούσει τις απόψεις των ενδιαφεροµένων κρατών µελών σχετικά µε τους λόγους των καθυστερήσεων. 10. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑ Για ορισµένα έργα που κηρύσσονται ως ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, ή για δέσµες έργων, που εντάσσονται σε άξονα προτεραιότητας, θα πρέπει να είναι δυνατόν να βελτιωθεί η προετοιµασία τους και η υλοποίησή τους µέσω της δηµιουργίας οµάδας συντονισµού στην 9

10 οποία η Κοινότητα θα µπορούσε να λάβει µέρος για όλη τη διάρκεια των σχετικών έργων προτεραιότητας. Μια τέτοια προσέγγιση, η οποία θα πρέπει να αποφασιστεί κατά περίπτωση, θα απαιτήσει την συνεργασία των οικείων κρατών µελών. Το άρθρο 155 της συνθήκης ΕΚ παρέχει στην Επιτροπή τον ρόλο ανάληψης κάθε χρήσιµης πρωτοβουλίας για την προώθηση του συντονισµού µεταξύ των κρατών µελών. Θα πρέπει συνεπώς να ανατεθεί στην Επιτροπή η αρµοδιότητα διορισµού προσωπικότητας, σε συµφωνία µε τα οικεία κράτη µέλη, η οποία θα ευθύνεται για τον συντονισµό αυτό. Αυτός ο ευρωπαίος συντονιστής, θα διορίζεται για ένα έργο ή για µια δέσµη έργων και θα πρέπει να ενθαρρύνει τη συνεργασία µεταξύ των χρηστών και των επιχειρήσεων εκµετάλλευσης, να προωθεί τα έργα στους ιδιωτικούς επενδυτές και τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, συµπεριλαµβανοµένης της Κοινότητας και να εξασφαλίζει την πραγµατοποίηση της αναγκαίας παρακολούθησης προκειµένου η Κοινότητα να τηρείται ενήµερη για την πρόοδο µε τέτοιο τρόπο ώστε, εάν απαιτηθεί, να είναι δυνατή η λήψη µέτρων για την αντιµετώπιση πιθανών δυσκολιών. Οι ευρωπαίοι συντονιστές θα ενεργούν εξ ονόµατος και για λογαριασµό της Επιτροπής. Οι ευρωπαίοι συντονιστές θα ορίζονται µε αποφάσεις που θα λαµβάνει η Επιτροπή, µετά από διαβουλεύσεις µε τα οικεία κράτη µέλη. Αυτές οι µεµονωµένες αποφάσεις θα προσδιορίζουν τον τρόπο µε τον οποίο θα ενεργεί ο συντονιστής. Οι ρυθµίσεις αυτές θα αποφασίζονται κατά περίπτωση και κατά συνέπεια θα διαφέρουν ανάλογα µε τις περιστάσεις. Ο διορισµός συντονιστή παραµένει µόνο µία από τις δυνατότητες και θα περιορίζεται µόνο σε ορισµένα έργα ή δέσµες έργων, ανάλογα µε τα προβλήµατα συντονισµού που ανακύπτουν. 11. ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Από τότε που εκδόθηκαν το 1996, οι προσανατολισµοί Ε ενέργειας διαχωρίστηκαν σε δύο αποφάσεις, η µία από τις οποίες ελήφθη από το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (απόφαση αριθ. 1254/96/ΕΚ που αντικαταστάθηκε πλέον από την απόφαση αριθ. 1229/2003/ΕΚ) και από µια απόφαση του Συµβουλίου (απόφαση αριθ. 96/391/ΕΚ). Οι λόγοι για τον διαχωρισµό αυτό δεν υφίστανται πλέον, καθώς ολόκληρος ο τοµέας των Ε διέπεται πλέον από συναπόφαση, παρόλο που αρχικά µόνον ο προσδιορισµός των έργων κοινού ενδιαφέροντος απαιτούσε συναπόφαση. Ενδείκνυται τώρα να υπάρχει µία µόνο απόφαση για τους προσανατολισµούς αυτούς, που θα ενσωµατώσει σε µια µοναδική απόφαση και την απόφαση αριθ. 96/391/ΕΚ του Συµβουλίου της 28ης Μαρτίου 1996 περί συνόλου δράσεων προς διαµόρφωση ευνοϊκότερου πλαισίου για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων στον τοµέα της ενέργειας. 12. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Το εκτιµώµενο ποσό των επενδύσεων που απαιτείται για την περίοδο για την κατασκευή των έργων προτεραιότητας για δίκτυα ηλεκτρισµού και αερίου κυµαίνεται γύρω στα 28 δις (20 δις στην ΕΕ και 8 δις σε τρίτες χώρες). Πρόσθετο ποσό θα απαιτηθεί προκειµένου να ολοκληρωθούν τα άλλα έργα κοινού ενδιαφέροντος. Τα ποσά αυτά των επενδύσεων θα διατεθούν κυρίως από τους φορείς εκµετάλλευσης των ενεργειακών δικτύων και άλλα ιδιωτικά κεφάλαια τα οποία θα συµπληρωθούν, όπου απαιτείται, από µηχανισµούς ενισχύσεων και δανείων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. 10

11 Σύµφωνα µε µία αρχική εξέταση των έργων κοινού ενδιαφέροντος προτεραιότητας και άλλων που περιλαµβάνονται στην παρούσα πρόταση, θα προκύψουν κοινωνικό-οικονοµικά πλεονεκτήµατα από πλευράς συνέχειας και ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασµού, χαµηλότερο κόστος (λόγω αυξηµένου ανταγωνισµού), περιφερειακή ανάπτυξη και ενοποίηση των προσχωρουσών και άλλων γειτονικών χωρών (συνοχή για την ευρύτερη Ευρώπη), προστασία του περιβάλλοντος (που προκύπτει από την αυξηµένη χρήση του φυσικού αερίου ως πρωτογενούς καυσίµου). Συνεκτιµώντας τη µακρά διάρκεια ζωής των επενδύσεων στα δίκτυα ενέργειας (από 20 έως 40 έτη), τα πλεονεκτήµατα αυτά θα παραµείνουν επί πολλά έτη και θα αποφέρουν ζωτικά οφέλη στην ευρωπαϊκή οικονοµία και κοινωνία. Η Επιτροπή δηµοσίευσε εκτεταµένες πληροφορίες και στοιχεία για την σχεδιαζόµενη αναθεώρηση των προσανατολισµών Ε ενέργειας και προσκάλεσε τα ενδιαφερόµενα µέρη να γνωστοποιήσουν τις απόψεις τους. Εκτός από τη γνώµη που διατύπωσε η οµάδα εργασίας για τις υποδοµές του φόρουµ για την ενέργεια και τις µεταφορές στις 8 Σεπτεµβρίου 2003 (υπέρ της ενσωµάτωσης των προσχωρουσών χωρών στους προσανατολισµούς Ε ενέργειας), και του αιτήµατος της οµοσπονδίας χηµικών βιοµηχανιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CEFIC) να ληφθεί υπόψη στις πολιτικές των Ε η ανάγκη δηµιουργίας δικτύων αγωγών για την µεταφορά ολεφινών (παραγώγων προϊόντων του πετρελαίου), η Επιτροπή έλαβε 17 εισηγήσεις από φορείς εκµετάλλευσης συστηµάτων µεταφοράς ηλεκτρισµού, ευρωπαϊκούς οργανισµούς (µεταφοράς ηλεκτρισµού εταιρείες αερίου / πετρελαίων), εταιρείες ενέργειας, περιφερειακές και τοπικές αρχές και περιβαλλοντικές οµάδες. Ανακεφαλαιώνοντας, οι εισηγήσεις δείχνουν σηµαντική υποστήριξη για τα ακόλουθα: Η ασφάλεια του εφοδιασµού θεωρείται ως το πλέον σηµαντικό ζήτηµα. Κατά συνέπεια τα έργα που συµβάλλουν στην επίτευξη αυτού του στόχου θα πρέπει να θεωρηθούν ύψιστης προτεραιότητας. Τα έργα που κηρύσσονται ως κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος θα πρέπει επίσης να θεωρηθούν υψηλής προτεραιότητας σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, η αποτελεσµατική υλοποίηση των έργων αυτών θα πρέπει να παρακολουθείται και να υποστηρίζεται εντονότερα. Υπάρχει έντονη ανάγκη επιτάχυνσης της διαδικασίας αδειοδότησης για διασυνοριακά έργα και έναρξης κοινής διαδικασίας αδειοδότησης για τα έργα Ε ενέργειας πανευρωπαϊκής σηµασίας. Έχει ουσιαστική σηµασία η σταθερότητα και η διαφάνεια του νοµικού πλαισίου. Υπάρχει ανάγκη εξασφάλισης ορθού κανονιστικού περιβάλλοντος, µε κριτήρια που δεν τίθενται σε αµφισβήτηση, µε αποτέλεσµα να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι για τον επενδυτή. Στις εισηγήσεις όµως που υπέβαλαν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές και περιβαλλοντικές οµάδες αµφισβητήθηκε έντονα η υλοποίηση ενός µεµονωµένου έργου προτεραιότητας για ηλεκτρική διασύνδεση µε το αιτιολογικό των διαφορετικών ενεργειακών προτεραιοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο και των κινδύνων για την υγεία και για τις οικονοµικές και λοιπές δραστηριότητες στην περιοχή αυτή. 11

12 Πρόταση για 2003/0297 (COD) ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ περί καθορισµού προσανατολισµών για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας και περί καταργήσεως των αποφάσεων αριθ. 96/391/ΕΚ και αριθ. 1229/2003/ΕΚ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 156, την πρόταση της Επιτροπής 1, τη γνώµη της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής 2, τη γνώµη της Επιτροπής των Περιφερειών 3, ενεργώντας σύµφωνα µε τη διαδικασία που καθορίζεται στο άρθρο 251 της συνθήκης 4, Εκτιµώντας τα ακόλουθα: (1) Μετά την έκδοση της απόφασης αριθ. 1229/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2003, για καθορισµό συνόλου προσανατολισµών σχετικά µε τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τοµέα της ενέργειας και κατάργησης της απόφασης αριθ. 1254/96/ΕΚ 5, ανέκυψε η ανάγκη να ενσωµατωθούν πλήρως στους προσανατολισµούς αυτούς οι προσχωρούσες χώρες και να προσαρµοσθούν περαιτέρω οι προσανατολισµοί αυτοί στην νέα πολιτική γειτονίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναλόγως. (2) Οι προτεραιότητες για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας απορρέουν, από τη δηµιουργία µιας πιο ανοικτής και ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ως αποτέλεσµα της εφαρµογής της οδηγίας 2003/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2003, σχετικά µε τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την κατάργηση της οδηγίας 96/32/ΕΚ 6 και της οδηγίας 2003/55/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 22ας Ιουνίου 2003, σχετικά µε τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και την κατάργηση της οδηγίας 98/30/ΕΚ 7. Οι προτεραιότητες αυτές είναι ΕΕ C,, σελ.. ΕΕ C,, σελ.. ΕΕ C,, σελ.. ΕΕ L 176 της , σ.11. ΕΕ L 176 της , σ.37 ΕΕ L 176 της , σ

13 σύµφωνες µε τα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου της Στοκχόλµης του Μαρτίου 2001 σχετικά µε την ανάπτυξη της αναγκαίας υποδοµής για τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας. Θα πρέπει να καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να επιτευχθεί ο στόχος µεγαλύτερης αξιοποίησης των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας ως συµβολή στην προαγωγή της πολιτικής αειφόρου ανάπτυξης. Ωστόσο αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί χωρίς να δηµιουργηθούν δυσανάλογες διαταραχές στην κανονική ισορροπία της αγοράς. (3) Κατά κανόνα, η κατασκευή και η συντήρηση των υποδοµών ενέργειας θα πρέπει να υπόκεινται στις αρχές της αγοράς. Αυτό συµβαδίζει και µε τις προτάσεις της Επιτροπής για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και µε τους κοινούς κανόνες της νοµοθεσίας περί ανταγωνισµού που αποσκοπούν στη δηµιουργία πιο ανοικτής και ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Κοινοτική οικονοµική ενίσχυση για κατασκευή και συντήρηση, θα πρέπει εποµένως να παρέχεται απολύτως κατ' εξαίρεση. Οι εν λόγω εξαιρέσεις θα πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογηµένες. (4) Η κατασκευή και η συντήρηση των υποδοµών ενέργειας θα πρέπει να εξασφαλίζουν την αποτελεσµατική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, χωρίς να παραγνωρίζονται τα στρατηγικά κριτήρια και, οσάκις ενδείκνυται, τα κριτήρια παροχής καθολικής υπηρεσίας. (5) Οι προτεραιότητες για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας προκύπτουν επίσης από την αυξανόµενη σπουδαιότητα των διευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων για την διασφάλιση και την διαφοροποίηση του Κοινοτικού ενεργειακού εφοδιασµού, µε την ενσωµάτωση των ενεργειακών δικτύων των προσχωρουσών χωρών, και την εξασφάλιση της συντονισµένης λειτουργίας των δικτύων ενέργειας στην Κοινότητα και τις γειτονικές χώρες. Όντως, οι χώρες που γειτονεύουν µε την Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραµατίζουν ζωτικό ρόλο στην ενεργειακή πολιτική της Ένωσης. Καλύπτουν σηµαντικό µέρος των αναγκών της ΕΕ σε φυσικό αέριο, αποτελούν καίριας σηµασίας εταίρους για την διαµετακόµιση της πρωτογενούς ενέργειας προς την ΕΕ και θα µετατραπούν σταδιακά σε σηµαντικούς παράγοντες στις εσωτερικές αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρισµού της Κοινότητας. (6) Είναι αναγκαίο να προβληθούν, µεταξύ των έργων που σχετίζονται µε τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας, τα έργα προτεραιότητας που έχουν ιδιαίτερη σηµασία για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας ή την διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασµού. Επιπλέον απαιτείται η καθιέρωση ιακήρυξης ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για τα έργα εκείνα που χαρακτηρίζονται ως ύψιστης προτεραιότητας, καθώς και, όπου ενδείκνυται, η καθιέρωση ενισχυµένου συντονισµού. (7) Η διαδικασία προσδιορισµού των έργων κοινού ενδιαφέροντος στα πλαίσια των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας θα πρέπει να εξασφαλίζει την εναρµονισµένη εφαρµογή του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2236/95 του Συµβουλίου της 18ης Σεπτεµβρίου 1995 περί καθορισµού των γενικών κανόνων για τη χορήγηση κοινοτικής ενίσχυσης στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων 8. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να διακρίνει δύο στάδια: ένα πρώτο στάδιο καθορισµού περιορισµένου αριθµού κριτηρίων για τον προσδιορισµό και ένα δεύτερο στάδιο για την λεπτοµερή περιγραφή των έργων που αναφέρεται ως εξειδίκευση. 8 ΕΕ L 228 της , σ. 1, Κανονισµός όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1655/1999 (ΕΕ L 197, , σ. 1). 13

14 (8) Οι εξειδικεύσεις παρέχονται ενδεικτικώς επειδή είναι δυνατόν να µεταβληθούν. Η Επιτροπή θα πρέπει ως εκ τούτου να συνεχίσει να διαθέτει την εξουσία επικαιροποίησής τους. εδοµένου ότι το έργο ενδέχεται να έχει σηµαντικές πολιτικές και οικονοµικές επιπτώσεις, είναι σηµαντικό να εξευρεθεί η κατάλληλη ισορροπία µεταξύ της νοµοθετικής εποπτείας και της ευελιξίας όσον αφορά τον προσδιορισµό των έργων που πληρούν τις προϋποθέσεις για πιθανή κοινοτική στήριξη. (9) Θα πρέπει να είναι δυνατόν για ορισµένα έργα προτεραιότητας ή για τµήµατα έργων προτεραιότητας ή για δέσµες έργων προτεραιότητας να βελτιωθεί η προετοιµασία και η υλοποίησή τους µε τη σύσταση οµάδας συντονισµού, στην οποία θα συµµετέχει η Κοινότητα, κατά τη διάρκεια υλοποίησης των σχετικών έργων προτεραιότητας. Κατά συνέπεια η Επιτροπή θα πρέπει να έχει την εξουσία να διορίσει για το έργο αυτό (τα έργα αυτά) Ευρωπαίο συντονιστή, προκειµένου να ενθαρρύνει την συνεργασία µε τους χρήστες και τους φορείς εκµετάλλευσης και να εξασφαλίσει την αναγκαία παρακολούθηση, ώστε η Κοινότητα να τηρείται ενήµερη για την πραγµατοποιούµενη πρόοδο. (10) Θα πρέπει να δηµιουργηθεί ευνοϊκότερο πλαίσιο για την ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας, κυρίως µέσω της παροχής κινήτρων για τεχνική συνεργασία µεταξύ των φορέων που ευθύνονται για τα δίκτυα, µέσω της διευκόλυνσης της ολοκλήρωσης των διαδικασιών αδειοδότησης που εφαρµόζονται για έργα δικτύων στα κράτη µέλη, προκειµένου να µειωθούν οι καθυστερήσεις, και µέσω της κατάλληλης κινητοποίησης των Ταµείων, των χρηµατοδοτικών µέσων και προγραµµάτων της Κοινότητας, που βρίσκονται στη διάθεση των έργων δικτύων. (11) Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος, οι προδιαγραφές τους και τα έργα προτεραιότητας θα πρέπει να προσδιορίζονται µε την επιφύλαξη των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων, των σχεδίων ή των προγραµµάτων. (12) Τα απαιτούµενα µέτρα για την εφαρµογή της παρούσας απόφασης θεσπίζονται σύµφωνα µε την απόφαση του Συµβουλίου 1999/468/ΕΚ, της 28ης Ιουνίου 1999, για τον καθορισµό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρµοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή 9. (13) Η Επιτροπή θα πρέπει να συντάσσει περιοδική έκθεση σχετικά µε την υλοποίηση της παρούσας απόφασης. (14) εδοµένου πως η παρούσα απόφαση καλύπτει το ίδιο θέµα και το ίδιο πεδίο εφαρµογής όπως η απόφαση του Συµβουλίου 96/391/ΕΚ της 28ης Μαρτίου 1996 περί συνόλου δράσεων προς διαµόρφωση ευνοϊκότερου πλαισίου για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων στον τοµέα της ενέργειας και η απόφαση αριθ. 1229/2003/ΕΚ, οι δύο αυτές αποφάσεις θα πρέπει να καταργηθούν, 9 ΕΕ L 184 της , σ

15 ΕΞΕ ΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Σκοπός Η παρούσα απόφαση ορίζει τη φύση και το πεδίο εφαρµογής της κοινοτικής δράσης σχετικά µε τον καθορισµό προσανατολισµών στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας. Καθορίζει σύνολο προσανατολισµών οι οποίοι καλύπτουν τους στόχους, τις προτεραιότητες, καθώς και τις γενικές γραµµές δράσης της Κοινότητας στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας. Οι προσανατολισµοί αυτοί προσδιορίζουν έργα κοινού ενδιαφέροντος, συµπεριλαµβανοµένων αυτών που έχουν προτεραιότητα, µεταξύ των διευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρισµού και αερίου. Άρθρο 2 Πεδίο εφαρµογής Η παρούσα απόφαση εφαρµόζεται: 1) όσον αφορά τα δίκτυα ηλεκτρισµού σε: (α) όλες τις γραµµές υψηλής τάσης, µε εξαίρεση εκείνες των δικτύων διανοµής, και τις υποβρύχιες ζεύξεις, εφόσον η υποδοµή αυτή χρησιµοποιείται για διαπεριφερειακή ή διεθνή µεταφορά / σύνδεση (β) κάθε εξοπλισµό ή εγκατάσταση που είναι απαραίτητοι για την ορθή λειτουργία του εν λόγω συστήµατος, συµπεριλαµβανοµένων των συστηµάτων προστασίας, παρακολούθησης και ελέγχου 2) όσον αφορά τα δίκτυα αερίου (που µεταφέρουν φυσικό αέριο ή αέριες ολεφίνες) σε: (α) σωληναγωγούς αερίου υψηλής πίεσης, µε εξαίρεση εκείνους των δικτύων διανοµής, οι οποίοι επιτρέπουν τον εφοδιασµό των περιοχών της Κοινότητας από εσωτερικές ή εξωτερικές πηγές (β) υπόγειους χώρους αποθήκευσης που είναι συνδεδεµένοι µε τους προαναφερόµενους αγωγούς αερίου υψηλής πίεσης (γ) µονάδες παραλαβής, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG), καθώς και πλοία µεταφοράς LNG, ανάλογα µε τις παρεχόµενες ποσότητες (δ) κάθε εξοπλισµό ή εγκατάσταση που είναι απαραίτητοι για την ορθή λειτουργία του εν λόγω συστήµατος, συµπεριλαµβανοµένων των συστηµάτων προστασίας, παρακολούθησης και ελέγχου. 15

16 Άρθρο 3 Στόχοι Η Κοινότητα προωθεί τη διασύνδεση, τη διαλειτουργικότητα και την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας, καθώς και την πρόσβαση στα δίκτυα αυτά, σύµφωνα µε το ισχύον κοινοτικό δίκαιο, µε στόχο: (α) να ενθαρρύνει την αποτελεσµατική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς γενικότερα και της εσωτερικής αγοράς ενέργειας ειδικότερα, µε ταυτόχρονη ενθάρρυνση της ορθολογικής και κατ αναλογία παραγωγής, µεταφοράς, διανοµής και χρησιµοποίησης των ενεργειακών πόρων καθώς και αξιοποίηση και σύνδεση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, ώστε να µειωθεί το κόστος της ενέργειας για τους καταναλωτές και να υπάρξει συµβολή στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών (β) (γ) (δ) να διευκολύνει την ανάπτυξη και να περιορίσει την αποµόνωση των µειονεκτικών και νησιωτικών περιοχών της Κοινότητας και, τοιουτοτρόπως να ενισχύσει την οικονοµική και κοινωνική συνοχή να ενισχύσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασµού, ιδιαίτερα µέσω της ενίσχυσης των σχέσεων µε τις τρίτες χώρες στον τοµέα της ενέργειας, προς το συµφέρον όλων των οικείων µερών, ιδίως στο πλαίσιο της συνθήκης για τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ενέργειας καθώς και των συµφωνιών συνεργασίας που έχει συνάψει η Κοινότητα. να συµβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη και την βελτίωση της προστασίας του περιβάλλοντος, ιδίως µέσω της µείωσης των περιβαλλοντικών κινδύνων που συνδέονται µε την µεταφορά ενέργειας. Άρθρο 4 Προτεραιότητες δράσης Οι προτεραιότητες της κοινοτικής δράσης στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας είναι συµβατές µε την αειφόρο ανάπτυξη και είναι οι ακόλουθες: 1) Για αµφότερα τα δίκτυα ηλεκτρισµού και αερίου: (α) προσαρµογή και ανάπτυξη των ενεργειακών δικτύων προς υποστήριξη της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ιδίως µε την επίλυση των προβληµάτων συµφόρησης, ιδιαίτερα των διασυνοριακών διασυνδέσεων, υπερφόρτωσης και ελλειπουσών ζεύξεων, και συνεκτιµώντας τις ανάγκες που προκύπτουν από τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισµού και φυσικού αερίου και από τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 16

17 (β) ηµιουργία ενεργειακών δικτύων σε νησιωτικές, αποµονωµένες, απόκεντρες και άκρως απόκεντρες περιοχές, µε ταυτόχρονη προώθηση της διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών και της χρησιµοποίησης ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, συνοδευόµενη, όπου απαιτείται, και από τη σύνδεση αυτών των δικτύων µεταξύ τους 2) Για τα δίκτυα ηλεκτρισµού: (α) προσαρµογή και ανάπτυξη δικτύων για τη διευκόλυνση της ενσωµάτωσης / σύνδεσης της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές (β) εξασφάλιση διαλειτουργικότητας των δικτύων ηλεκτρισµού εντός της Κοινότητας µε εκείνα των προσχωρουσών χωρών και άλλων χωρών της Ευρώπης και της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. 3) Για τα δίκτυα αερίου: (α) ανάπτυξη δικτύων φυσικού αερίου µε σκοπό την κάλυψη των αναγκών κατανάλωσης φυσικού αερίου της Κοινότητας και έλεγχο των συστηµάτων εφοδιασµού της µε φυσικό αέριο (β) εξασφάλιση διαλειτουργικότητας των δικτύων φυσικού αερίου εντός της Κοινότητας µε εκείνα άλλων χωρών στην Ευρώπη, στη Μεσόγειο, τον Εύξεινο Πόντο και την Κασπία καθώς και στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και του Περσικού Κόλπου, και διαφοροποίησης των πηγών και των οδών εφοδιασµού µε φυσικό αέριο. (γ) ανάπτυξη και ενοποίηση δικτύων µεταφοράς αερίων ολεφινών προκειµένου να καλυφθούν οι ανάγκες κατανάλωσης αερίων ολεφινών των βιοµηχανιών στην Κοινότητα. Άρθρο 5 Άξονες δράσης Οι γενικοί άξονες δράσης της Κοινότητας στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας είναι οι ακόλουθοι: (α) ο προσδιορισµός των έργων κοινού ενδιαφέροντος συµπεριλαµβανοµένων και των έργων προτεραιότητας (β) η διαµόρφωση ευνοϊκότερου πλαισίου για την ανάπτυξη αυτών των δικτύων. Άρθρο 6 Κριτήρια για τα έργα κοινού ενδιαφέροντος 1. Τα γενικά κριτήρια που πρέπει να εφαρµόζονται όταν λαµβάνεται απόφαση για προσδιορισµό, τροποποιήσεις, εξειδικεύσεις ή αιτήσεις για επικαιροποίηση έργων κοινού ενδιαφέροντος, είναι τα εξής: 17

18 (α) τα έργα εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 2 (β) τα έργα ανταποκρίνονται στους στόχους και τις προτεραιότητες δράσης των άρθρων 3 και 4, αντίστοιχα (γ) τα έργα παρουσιάζουν δυνητική οικονοµική βιωσιµότητα. Η αξιολόγηση της οικονοµικής βιωσιµότητας βασίζεται σε ανάλυση κόστους / οφέλους, η οποία λαµβάνει υπόψη όλες τις πλευρές του κόστους και όλα τα οφέλη, συµπεριλαµβανοµένων των µεσοπρόθεσµων και / ή µακροπρόθεσµων, που συνδέονται µε τις περιβαλλοντικές πτυχές, την ασφάλεια του εφοδιασµού και τη συνεισφορά στην οικονοµική και κοινωνική συνοχή. Έργα κοινού ενδιαφέροντος τα οποία σχετίζονται µε την επικράτεια κράτους µέλους απαιτούν την έγκριση του συγκεκριµένου κράτους µέλους. 2. Πρόσθετα κριτήρια για τον προσδιορισµό έργων κοινού ενδιαφέροντος παρατίθενται στο παράρτηµα ΙI. Οι τυχόν αλλαγές στα πρόσθετα κριτήρια για τον προσδιορισµό έργων κοινού ενδιαφέροντος που παρατίθενται στο παράρτηµα ΙΙ αποφασίζονται σύµφωνα µε τη διαδικασία που καθορίζεται στο άρθρο 251 της συνθήκης. 3. Είναι επιλέξιµα για Κοινοτική οικονοµική ενίσχυση βάσει του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2236/95 µόνον όσο έργα αναφέρονται στο παράρτηµα ΙΙΙ. Τα έργα αυτά πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και παρατίθενται στο παράρτηµα ΙΙ. 4. Οι ενδεικτικές εξειδικεύσεις των έργων, που περιλαµβάνουν την λεπτοµερή περιγραφή τους και, όπου απαιτείται, τις γεωγραφικές τους παραµέτρους, παρατίθενται στο παράρτηµα ΙΙΙ. Οι εξειδικεύσεις αυτές επικαιροποιούνται σύµφωνα µε την διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 14 παράγραφος 2. Οι επικαιροποιήσεις είναι τεχνικής φύσης και πρέπει να περιορίζονται µόνο σε τεχνικές αλλαγές του έργου ή στην τροποποίηση ενός µέρους της προβλεπόµενης όδευσης, ή στην περιορισµένη προσαρµογή του τόπου του έργου. 5. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν κάθε µέτρο που κρίνουν αναγκαίο για να διευκολυνθεί και να επισπευσθεί η ολοκλήρωση των έργων κοινού ενδιαφέροντος και να ελαχιστοποιηθούν οι καθυστερήσεις, µε παράλληλη συµµόρφωση προς το Κοινοτικό δίκαιο και τις διεθνείς συµβάσεις σε θέµατα περιβάλλοντος. Ειδικότερα, οι αναγκαίες διαδικασίες αδειοδότησης διεκπεραιώνονται ταχέως. 6. Στην περίπτωση που ορισµένα τµήµατα έργων κοινού ενδιαφέροντος βρίσκονται στο έδαφος τρίτων χωρών, η Επιτροπή είναι δυνατόν, µετά από διαβουλεύσεις µε τα οικεία κράτη µέλη, να υποβάλλει κατάλληλες προτάσεις, ενδεχοµένως στο πλαίσιο της διαχείρισης των συµφωνιών της Κοινότητας µε τις εν λόγω τρίτες χώρες και σύµφωνα µε τις διατάξεις της συνθήκης για τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ενέργειας σε σχέση µε τρίτες χώρες µέρη της συνθήκης αυτής, ώστε τα έργα αυτά να αναγνωρισθούν επίσης ως έργα αµοιβαίου ενδιαφέροντος από τις οικείες τρίτες χώρες και να διευκολυνθεί η υλοποίησή τους. 18

19 Άρθρο 7 Έργα προτεραιότητας 1. Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος που παρατίθενται στο παράρτηµα Ι έχουν προτεραιότητα όσον αφορά την χορήγηση Κοινοτικής οικονοµικής ενίσχυσης στα πλαίσια του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2236/95. Οι τροποποιήσεις του παραρτήµατος Ι αποφασίζονται σύµφωνα µε τη διαδικασία που ορίζει το άρθρο 251 της συνθήκης. 2. Τα οικεία κράτη µέλη και η Επιτροπή καταβάλλουν προσπάθειες, έκαστος στον τοµέα της αρµοδιότητάς του, ώστε να προωθήσουν την υλοποίηση των έργων προτεραιότητας, ειδικώς τα διασυνοριακά έργα. 3. Τα έργα προτεραιότητας είναι συµβατά µε την αειφόρο ανάπτυξη και πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια: (α) (β) Ασκούν σηµαντική επίδραση στην ανταγωνιστική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, και/ή ενισχύουν την ασφάλεια του εφοδιασµού της Κοινότητας. Άρθρο 8 Έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος 1. Μία επιλογή έργων σχετικών µε τους αναφερόµενους στο άρθρο 7 άξονες προτεραιότητας, τα οποία χαρακτηρίζονται ως διασυνοριακά ή τα οποία έχουν σηµαντική επίπτωση στη δυναµικότητα διασυνοριακής µεταφοράς κηρύσσονται ως έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Τα έργα αυτά παρατίθενται στο παράρτηµα IV. 2. Κατά την υποβολή έργων στο πλαίσιο του Ταµείου Συνοχής µε βάση το άρθρο 10 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1164/94 10, τα κράτη µέλη αποδίδουν την αρµόζουσα προτεραιότητα στα έργα που έχουν κηρυχθεί ως έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. 3. Κατά την υποβολή έργων στο πλαίσιο του προϋπολογισµού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα, µε βάση το άρθρο 10 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2236/95 11, τα κράτη µέλη αποδίδουν την αρµόζουσα προτεραιότητα στα έργα που έχουν κηρυχθεί ως έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. 4. Κατά την υποβολή έργων στο πλαίσιο των ιαρθρωτικών Ταµείων µε βάση τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1260/ , τα κράτη µέλη αποδίδουν την αρµόζουσα προτεραιότητα στα έργα που έχουν κηρυχθεί ως έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ΕΕ L 130 της , σ.1 ΕΕ L 228 της , σ.1 ΕΕ L 161 της , σ.1 19

20 5. Η Επιτροπή εξασφαλίζει πως οι χώρες που είναι επιλέξιµες για το χρηµατοδοτικό µέσο προενταξιακών διαρθρωτικών πολιτικών αποδίδουν την αρµόζουσα προτεραιότητα κατά την υποβολή έργων µε βάση τα άρθρα 2 και 7 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1267/ , σε έργα που έχουν κηρυχθεί ως έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. 6. Σε περίπτωση που υπάρχει ή που προβλέπεται να υπάρξει σηµαντική καθυστέρηση στην έναρξη των εργασιών για ένα έργο που έχει κηρυχθεί ως έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, η Επιτροπή ζητά από τα οικεία κράτη µέλη να εξηγήσουν εντός τριµήνου τους λόγους της καθυστέρησης. Μετά την παραλαβή και εξέταση της απάντησης από τα οικεία κράτη µέλη, η Επιτροπή είναι δυνατόν, τηρούµενης της αρχής της αναλογικότητας, να αποφασίσει να αποσύρει τη διακήρυξη χαρακτηρισµού ενός έργου ως έργου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. 7. Πέντε έτη µετά την ολοκλήρωση έργου το οποίο έχει κηρυχθεί ως έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ή τµήµατος του εν λόγω έργου, τα οικεία κράτη µέλη διενεργούν αξιολόγηση των κοινωνικοοικονοµικών του επιπτώσεων και των επιπτώσεων του στο περιβάλλον, συµπεριλαµβανοµένης και της επίπτωσής του στο εµπόριο µεταξύ των κρατών µελών, στην εδαφική συνοχή και την αειφόρο ανάπτυξη. Τα κράτη µέλη ενηµερώνουν την Επιτροπή για τα αποτελέσµατα αυτής της αξιολόγησης. 8. Στην περίπτωση που ένα έργο έχει κηρυχθεί ως έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, τα οικεία κράτη µέλη πραγµατοποιούν για κάθε τµήµα του υπόψη έργου όπως απαιτείται, διαδικασίες συντονισµένης αξιολόγησης και δηµόσιας διαβούλευσης πριν από την αδειοδότηση του έργου. 9. Σε περίπτωση που ένα έργο το οποίο έχει κηρυχθεί ως έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος περιλαµβάνει διασυνοριακό τµήµα που είναι τεχνικώς και οικονοµικώς αδιαίρετο, τα δύο οικεία κράτη µέλη διενεργούν διακρατική έρευνα προκειµένου να αξιολογήσουν το διασυνοριακό τµήµα και να οργανώσουν δηµόσια διαβούλευση πριν την αδειοδότηση του έργου. 10. Οι συντονισµένες ή διακρατικές διαδικασίες έρευνας που αναφέρονται στις παραγράφους 8 και 9 εφαρµόζονται µε την επιφύλαξη των υποχρεώσεων που επιβάλλει η Κοινοτική νοµοθεσία προστασίας του περιβάλλοντος, ιδίως όσον αφορά την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τα οικεία κράτη µέλη ενηµερώνουν την Επιτροπή για την έναρξη τέτοιων συντονισµένων ή διακρατικών διαδικασιών έρευνας καθώς και για τα σχετικά αποτελέσµατα. Άρθρο 9 Υλοποίηση έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος 1. Τα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος υλοποιούνται ταχέως. 13 ΕΕ L 161 της , σ.73 20

21 Το αργότερο εντός εξαµήνου από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης, τα κράτη µέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή χρονοδιάγραµµα ολοκλήρωσης των έργων αυτών συµπεριλαµβανοµένων λεπτοµερειών σχετικά µε τα ακόλουθα: (α) (β) (γ) (δ) προβλεπόµενη υποβολή του έργου στην διαδικασία αδειοδότησης, χρονοδιάγραµµα για την φάση σκοπιµότητας και σχεδιασµού, κατασκευή του έργου έναρξη λειτουργίας του έργου. 2. Τα κράτη µέλη υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά µε την πρόοδο των έργων που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Όποτε σηµειώθηκε πρόοδος βραδύτερη από εκείνη που προβλέπεται στο χρονοδιάγραµµα που υποβλήθηκε στην Επιτροπή, τα κράτη µέλη οφείλουν να υποβάλλουν στην Επιτροπή αναθεωρηµένο πρόγραµµα. 3. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν τα αναγκαία µέτρα προκειµένου να εξασφαλίσουν πως η διαδικασία αδειοδότησης έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος είναι αποτελεσµατική και δεν περιλαµβάνει αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Άρθρο 10 Ευρωπαίος Συντονιστής 1. Η Επιτροπή είναι δυνατόν να ορίσει Ευρωπαίο Συντονιστή, µετά από διαβουλεύσεις µε τα οικεία κράτη µέλη. Ο Συντονιστής ενεργεί εξ ονόµατος και για λογαριασµό της Επιτροπής. Η αποστολή του Συντονιστή καλύπτει ένα µόνον έργο προτεραιότητας ή τµήµα έργου προτεραιότητας. Αν απαιτηθεί, η αποστολή του Ευρωπαίου Συντονιστή είναι δυνατόν να επεκταθεί και σε άλλα συναφή έργα προτεραιότητας. 2. Ο Ευρωπαίος Συντονιστής επιλέγεται µε βάση την εµπειρία σχετικά µε τα Ευρωπαϊκά θεσµικά όργανα και τη γνώση των ζητηµάτων που συνδέονται µε την τεχνική, οικονοµική, κοινωνικο-οικονοµική και περιβαλλοντική αξιολόγηση µεγάλων έργων. 3. Στην απόφαση ορισµού του Ευρωπαίου Συντονιστή προσδιορίζεται ο τρόπος µε τον οποίο ο Συντονιστής εκτελεί τα καθήκοντά του. 4. Ο Ευρωπαίος Συντονιστής: (α) (β) προωθεί κοινές µεθόδους αξιολόγησης των έργων, συµβουλεύει τους φορείς προώθησης σχετικά µε το οικονοµικό πλαίσιο των έργων και διατυπώνει, αν απαιτείται, γνώµη επί θεµάτων που σχετίζονται µε την λειτουργία των δικτύων υποβάλλει στην Επιτροπή ετήσια έκθεση σχετικά µε την πρόοδο που επιτεύχθηκε όσον αφορά την υλοποίηση του έργου (των έργων) για το οποίο 21