Δραχμή. Drachme. I hob mai griechisch n Spezi vui liab! О καλύτερός μου φίλος είναι Βαυαρός! Περιοδικό για Έλληνες & Φιλέλληνες

Transcript

1 Δραχμή Περιοδικό για Έλληνες & Φιλέλληνες JUlI 2010 No. 03 Drachme Magazin für Griechen & Griechenlandliebende I hob mai griechisch n Spezi vui liab! О καλύτερός μου φίλος είναι Βαυαρός! Ν Α ΡΕ Ω s ιδ o α l ετ n θ ί e t Sie ατ s Δι r Ko fü

2

3 Editorial Inhalt Αγαπητές αναγνώστριες, αγαπητοί αναγνώστες, (Ν. Καζαντζάκης, Ο Καπετάν Μιχάλης: Πρόλογος) δε θα μπορούσα ποτέ μέχρι τώρα να πιστέψω ότι μια προσπάθεια γεννημένη από τον αυθορμητισμό κάποιων ρομαντικών νέων ανθρώπων, που επιμένουν να ονειρεύονται το καλύτερο, θα είχε τόσο θερμή αποδοχή. Τρεις μήνες μετά την πρώτη έκδοση, είναι βέβαιο ότι έχει διαμορφωθεί πια ένας δίαυλος επικοινωνίας για τα μέλη της ελληνογερμανικής κοινότητας. Τα όνειρά μας δειλά-δειλά αρχίζουν να γίνονται πραγματικότητα. Ως εκδότρια του περιοδικού θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για το σεβασμό στο έντυπο και να σας ευχηθώ καλή ανάγνωση του τρίτου τεύχους, το οποίο αφιερώνεται στην ελληνοβαυαρική φιλία και τα 50 χρόνια ελληνικής μετανάστευσης. Δίνοντας πάντα προτεραιότητα στα νεότερα μέλη της ευρείας οικογένειάς μας, το παρόν τεύχος κλείνει με την «πρωτιά» του 2ου ελληνικού Γυμνασίου στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα και τον μαθητικό διαγωνισμό έκθεσης. Ευχές για ένα όμορφο καλοκαίρι! Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για τον Οκτώβριο. Ως τότε μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα μας και να μας ενημερώνετε για οτιδήποτε σας αφορά. Με εκτίμηση, Ιωάννα Μάμαλη-Παναγιώτου, Εκδότρια-Αρχισυντάκτρια Liebe Leserinnen, liebe Leser, die Griechen in Bayern haben es echt gut! Seit etwa 200 Jahren pflegen Bayern und Griechen eine enge Freundschaft. In der vorliegenden Ausgabe der Drachme erfahren wir, was die beiden Völker außer den gleichfarbigen Flaggen und dem bayerischen König Otto von Griechenland miteinander verbindet. Der Anlass dazu ist der Griechisch-Bayerische Kulturtag, der diesen Juni zum sechsten Mal gefeiert wurde. Im Fokus dieser Veranstaltung standen die 50 Jahre griechische Migration in Deutschland ein Thema, das wir in der Rubrik GESELLSCHAFT aufgreifen. Nicht zuletzt gratulieren wir in der Rubrik SPORT dem griechischen Privatgymnasium Am Schatzbogen, das heuer wieder die Münchner Schülermeisterschaft im Fußball gewann. Vor unserer Sommerpause verabschieden wir uns von allen Leserinnen und Lesern und bedanken uns herzlich für Ihr Interesse. Wir kommen im Oktober mit spannenden Themen wieder auf Sie zu. Bis dahin freuen wir uns über Ihre Anregungen unter: Eine spannende Lektüre und einen schönen Sommer wünschen Ihnen die Chefredakteurinnen Johanna Mamali-Panagiotou & Nannette Remmel Bildung Kompass Για το σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό Treffpunkt münchen 6. Griechisch-Bayerischer Kulturtag Εορτασμοί παρά το Μουντιάλ και την πρόσφατη αρνητική προβολή της χώρας μας Gesellschaft 50 Jahre griechische Migration Ανθρώπινες ιστορίες Titelthema Griechisch-Bayerische Freundschaft Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια... Wissenschaft Constantin Carathéodory Η ζωή του μεγάλου μαθηματικού Deutsch-Griechischer Dialog Die griechische Krise Η ελληνική κρίση Reise Nafplio. Bayerische Spuren in Griechenlands erster Hauptstadt Η μικρή πόλη με τη μεγάλη ιστορία Küche Schweinelenderl mit Ziegenfrischkäse im Brez nmantel Πάντρεμα ελληνοβαυαρικών γεύσεων Sport Schulfußball Το 2ο Ελληνικό Γυμνάσιο κατέκτησε και πάλι την κορυφή IMPRESSUM Die Drachme ist ein unabhängiges Magazin für Griechen & Griechenlandliebende. Herausgeberin: Johanna Mamali-Panagiotou, Chefredaktion: Johanna Mamali-Panagiotou, Nannette Remmel, Layout/Anzeigengestaltung/Administration: Vassilios Mamalis, Publizistische Beratung: Dr. Konstantinos Panagiotou, Lektorat: Olga Karamitri, Eugenia Iliopoulou, Despoina Skourti, Marketing & Sales: Konstantinos Koromplis, Redaktionsassistenz: Elena Aetopoulou, Autoren dieser Ausgabe: Dr. Nikolaos Fountoulakis (Wissenschaft), Joachim Berg, Elena Panagiotou (Bildung), Florian Kunz (Küche), Coverbild: Kerstin Stalleicher MAGAZIN DRACHME Ratoldstr München Tel: (089) Mobil: Fax: (089) Web: info@drachme.com ISSN: Druck: X-Excitement

4 Δραχμή Bildung Kompass Berufsorientierung für griechische Migrantenkinder Das Projekt Kompass entstand kürzlich aus der langen Tradition der Zusammenarbeit der Inneren Mission mit den griechischen Mitbürgerinnen und Mitbürgern. Seit Jahrzehnten betreut die Innere Mission in der Goethestraße griechische Migranten. Bisher gab es aber keine Beratung für die Jugendlichen der griechischen Schulen, wie es für die deutschen Schülerinnen und Schüler durch die Schulsozialarbeit gewährleistet ist. So entstand die Idee, den Schülern der griechischen Schulen das Projekt Kompass zur Seite zu stellen. Kompass wird durch die Bundesagentur für Arbeit, das bayerische Staatsministerium für Unterricht und Kultus, den ESF für Deutschland und die Europäische Union gefördert. Das Team von Kompass berät die Jugendlichen zu den Ausbildungs- und Studienmöglichkeiten in Griechenland sowie in Deutschland. Die Beratungssituation unterscheidet sich insofern von der in deutschen Schulen, als die Schüler durch das Gesamtschulkonzept die unterschiedlichsten Fähigkeiten und Kompetenzen einbringen. So muss der jeweilige Berater auf eine Vielzahl von Wünschen und Fragen eingehen können. Die Schüler reagieren sehr positiv auf unsere Angebote. Dazu gehören die Hilfestellung bei Bewerbungsanschreiben, die Organisation von Praktikumsplätzen und das auf die konkrete Bewerbungssituation bezogene Bewerbungstraining. Hier haben schon einige die notwendige Unterstützung zur Erlangung eines Ausbildungsplatzes erhalten und waren froh, am Ende der Mühen einen Ausbildungsvertrag in der Tasche zu haben. Die Schülerinnen und Schüler sind oft sehr erstaunt darüber, dass diese Maßnahmen kostenlos sind. Neben den beratenden Tätigkeiten führt das Team von Kompass auch Module der Berufsorientierung im Klassenraum durch, um den Schülern verschiedene Wege der beruflichen Karriere in Deutschland und Griechenland aufzuzeigen. Hier zeigen sich die Schüler sehr interessiert über die Vielzahl der beruflichen Möglichkeiten. Mit Fähigkeitentests und der Kompetenzbilanzierung entdecken die Schüler neue persönliche Qualitäten, die wichtig bezüglich der Berufswahl sind. Für die Zukunft wünschen wir uns, dass noch mehr Schüler der griechischen Schulen in München von unserem Beratungsangebot Gebrauch machen, und laden auch alle Eltern ein, ein Informationsgespräch mit uns zu führen. Abschließend bedanken wir uns bei den griechischen Teilhauptschulen, der griechischen Gemeinde, den Elternvereinen und dem Generalkonsulat für die gute Zusammenarbeit. Dipl. Soziologe Joachim Berg, Projekleiter Kompass Πυξίδα Για το σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό Η επαγγελματική επιλογή ενός νέου δεν μπορεί να αφεθεί στον παράγοντα τύχη. Η κατάλληλη προετοιμασία καθώς και ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός είναι απαραίτητοι παράγοντες στη λήψη μιας τόσο κρίσιμης και καθοριστικής για το μέλλον απόφασης. Οι μαθητές επιλέγουν. Γονείς και εκπαιδευτικοί ενημερώνουν και στηρίζουν. Και για να είναι σίγουροι ότι θα βρουν το σωστό δρόμο, κρατάνε και μια «πυξίδα» ανά χείρας «Πυξίδα» (Kompass) ονομάζεται το Πρόγραμμα Επαγγελματικής Κατάρτισης των μαθητών που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία του Μονάχου. Είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας απλών πολιτών, ενώ στηρίζεται οικονομικά από γερμανικούς και ευρωπαϊκούς φορείς. Μέχρι πρότινος δεν υπήρχε αντίστοιχη υπηρεσία. Την πρωτοβουλία ανέλαβε η Ιερά Μητρόπολη Γερμανίας και η Διακονική Υπηρεσία της Ευαγγελικής Εκκλησίας (Innere Mission). Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει δωρεάν μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης, συμβουλευτική υποστήριξη στη συμπλήρωση αιτήσεων, επίσκεψη σε επιχειρήσεις, παρακολούθηση διαπολιτισμικών εκδηλώσεων, μαθήματα για τη βελτίωση της γερμανικής γλώσσας, καθώς και συνεχή ενημέρωση για την ελληνική και γερμανική αγορά εργασίας. Στόχος είναι η έγκαιρη, υπεύθυνη και πολύπλευρη ενημέρωση του μαθητικού δυναμικού και η μετέπειτα απορρόφησή τους σε επαγγέλματα. To Kompass είναι ειδικά προσαρμοσμένο στις ανάγκες των Ελλήνων μαθητών του Μονάχου, οι οποίοι παρακολουθούν ένα είδος ενιαίου σχολείου που συνδυάζει το γερμανικό και το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Βάσει αυτών των δεδομένων, οι μαθητές έχουν πολλές επιλογές όσον αφορά στις σπουδές τους, κάτι που πολλές φορές, αντί να τους διευκολύνει, προκαλεί σύγχυση σε σχέση με τις αποφάσεις τους. Επίσης παρουσιάζουν ένα πλήθος διαφορετικών δεξιοτήτων και επάρκειας προσόντων. Οι παράγοντες αυτοί λαμβάνονται σοβαρά υπόψη κατά την ενημέρωσή τους. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός γίνεται στους χώρους του Kompass, αλλά και στα δύο ελληνικά Γυμνάσια του Μονάχου, όπου υπάρχει στενή συνεργασία με καθηγητές και μαθητές των σχολείων. Οι υπεύθυνοι του Προγράμματος κάνουν λόγο για τον ιδιαίτερο ζήλο με τον οποίο οι μαθητές συμμετέχουν σε δημιουργικές εργασίες, κατά τις οποίες ανακαλύπτουν νέες ικανότητες. Το δε γεγονός της αξιοποίησης των δεξιοτήτων τους και της πρακτικής εφαρμογής των γνώσεών τους, τους γεμίζει με αυτοπεποίθηση. Όλα αυτά αντιτίθενται στη μέχρι πρότινος υποτιμητική σχεδόν στάση απέναντι στα πρακτικά επαγγέλματα Berufe. Πλέον όλο και πιο πολλά νέα παιδιά, έχοντας την ενίσχυση των γονιών, των εκπαιδευτικών και των υπευθύνων του Προγράμματος, διαπιστώνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ώστε να πραγματοποιήσουν τα επαγγελματικά τους όνειρα. Εκτός αυτού, είναι πιο ανοιχτοί στις δυνατότητες που τους δίνονται για επαγγελματική σταδιοδρομία στη Γερμανία, γεγονός που ενισχύει την ένταξη και ενσωμάτωσή τους εδώ. Ο καιρός που ήθελε τον Έλληνα μαθητή να ακολουθεί αναγκαστικά το μονόδρομο του Λυκείου, χωρίς σαφή προσανατολισμό, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Το Kompass έρχεται να το επιβεβαιώσει και να το ενισχύσει. Επιμέλεια: Έλενα Παναγιώτου 4

5

6 Drachme Treffpunkt München 6. GRIECHISCH-BAYERISCHER KULTURTAG IN MÜNCHEN 6η ΕΛΛΗΝΟΒΑΥΑΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΟ 6 Auch dieses Jahr wurde der Griechisch-Bayerische Kulturtag auf besondere Art gefeiert: Von Podiumsdiskussionen über eine Floßfahrt bis hin zu Kleinkunst, Musik und Tanz in verschiedenen Orten der bayerischen Hauptstadt. Die Veranstaltungen fanden ihren Höhepunkt am 27. Juni. An diesem Sonntag wurde der Odeonsplatz zu einem Ort, an dem man gleichzeitig die bayerische und die griechische Kultur näher kennenlernen konnte. Trotz des gleichzeitig durchgeführten Länderspiels Deutschland gegen England und der negativen Presse über die griechische Krise waren die in München lebenden Griechen und Griechenlandliebenden zum sechsten Mal da. Und bewiesen: Die fast 200 Jahre freundschaftlichen Beziehungen zwischen Bayern und Griechenland sind gelebte Realität. Die Drachme wollte mehr über dieses Kulturtreffen wissen und befragte den griechenlandbegeisterten Oberbürgermeister, Christian Ude, und den Initiator dieser Veranstaltung, Erzpriester Apostolos Malamoussis. Με ιδιαίτερη λαμπρότητα εορτάστηκε και φέτος η Ελληνοβαυαρική Πολιτιστική Ημέρα: Συζητήσεις, θέατρο, ταινίες, χορός και τραγούδια εν πλω καθώς και σε διάφορα μέρη της βαυαρικής πρωτεύουσας. Οι εκδηλώσεις έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στις 27 Ιουνίου. Εκείνη την Κυριακή η πλατεία του Ωδείου μετατράπηκε σε ένα μέρος, όπου μπορούσε κανείς να γνωρίσει εκ του σύνεγγυς και την ελληνική και τη βαυαρική κουλτούρα. Παρά την παράλληλη διεξαγωγή του αγώνα Γερμανίας-Αγγλίας στο Μουντιάλ και την αρνητική προβολή της κρίσης στην ελληνική οικονομία από το γερμανικό Τύπο, οι Έλληνες και φιλέλληνες του Μονάχου έδωσαν ένα ηχηρό «παρόν» και απέδειξαν για 6η συνεχή φορά πως: η ελληνοβαυαρική φιλία που μετρά σχεδόν 200 χρόνια ιστορίας, δεν μπορεί να είναι τυχαία. Η Δραχμή θέλησε να μάθει περισσότερα για τη σπουδαιότητα αυτής της πολιτισμικής συνάντησης και συνομίλησε με το φιλέλληνα Πρώτο Δήμαρχο του Μονάχου, Christian Ude, και τον πρωτεργάτη των εκδηλώσεων, Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου, Απόστολο Μαλαμούση. Herr Oberbürgermeister, was bedeutet für Sie der Griechisch- Bayerische Kulturtag, der dieses Jahr zum sechsten Mal stattfindet? Sehr viel! Zum Ersten ist dieser Kulturtag einfach eine fabelhafte Gelegenheit, alte Freunde wiederzutreffen zum Beispiel griechische Altersgenossen, die in der Junta-Zeit im Münchner Exil lebten und mittlerweile ansehnliche Ämter bekleiden. Zum Zweiten ist der Kulturtag alljährlich eine Chance zur Begegnung mit der griechischen Orthodoxie, die mir immer sympathischer wird, je näher ich sie kennenlerne. Erzpriester Malamoussis ist immer dabei, Metropolit Augustinos meistens. Zum Dritten ist der Kulturtag ein fröhliches Bürgerfest, das München tatsächlich unter strahlend blauem Himmel in ein Isar-Athen verwandelt (auch wenn Feldherrnhalle und Theatinerkirche mehr an Italien erinnern). Vor allem aber ist der Kulturtag ein herausragendes Beispiel für gelungene Integration, die ja sowohl die Bewahrung der eigenen Kultur, Religion und Sprache voraussetzt, wie auch die Bereitschaft, mit offenen Armen und offenem Herzen auf die Mehrheitsgesellschaft zuzugehen, deren Werte zu akzeptieren und den Austausch zu suchen, statt sich abzugrenzen. Πάτερ Απόστολε, τι σημαίνει για εσάς η Ελληνοβαυαρική Ημέρα Πολιτισμού που διεξάγεται φέτος για 6η φορά; «Αρχικά, θερμά συγχαρητήρια για την ωραία πρωτοβουλία και υλοποίηση του ονείρου σου να δημιουργήσεις ένα δημοσιογραφικό βήμα (φόρουμ) για την αξιολόγηση και προβολή των ελληνοβαυαρικών σχέσεων. Η Ελληνοβαυαρική Ημέρα Πολιτισμού είναι μια ήδη καθιερωμένη επιτυχημένη εκδήλωση στο πολιτιστικό ημερολόγιο της πόλης του Μονάχου. Στις μέχρι τώρα πέντε Ελληνοβαυαρικές Πολιτιστικές Ημέρες είχαμε μια θαυμάσια παρουσίαση της Ορθοδοξἰας και της Πατρίδας μας, όπως αυτή βιώνεται στο Μόναχο με την ενεργή παρουσία και προσφορά της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας, του Γενικού Προξενείου Μονάχου και των Ελληνικών και Ελληνοβαυαρικών Οργανισμών και Συλλόγων Μονάχου. Χάρη στην αγαστή αυτή συνεργασία πετυχαίνουμε στο Μόναχο μια αξιόλογη παρουσία και καλλιέργεια των αιωνίων αξιών και ιδανικών του Γένους μας και μεταφύτευσή τους στη βαυαρική κοινωνία. Aποτελεί για μας τους Έλληνες ιδιαίτερη τιμή το γεγονός ότι η βαυαρική κοινωνία αναγνωρίζει την πολιτιστική μας προσφορά και μας επιβραβεύει παντοιοτρόπως. Η παρουσία υψηλών προσωπικοτήτων της βαυαρικής κοινωνίας στις Ελληνοβαυαρικές Πολιτιστικές Ημέρες αποδεικνύουν την επιτυχημένη ενσωμάτωσή μας. Στο πρόσωπο του π. Αποστόλου Μαλαμούση ετίμησαν οι Βαυαροί τον Ελληνορθόδοξο Ελληνισμό με το Μεγαλόσταυρο της Βαυαρίας και το Μετάλλιο της Βαυαρικής Βουλής. Επίσης για πρώτη φορά επισκέφθηκε το 2008 Βαυαρός Πρωθυπουργός Ορθόδοξη Εκκλησία στη Βαυαρία και μάλιστα τον ιερό Ναό των Αγίων Πάντων Μονάχου. Ζούμε σε μια χώρα με πλούσια ιστορική παράδοση ελληνοβαυαρικών σχέσεων, ήδη από το 1828, όταν ο τότε Βαυαρός βασιλέας Λουδοβίκος Α παρεχώρησε τον ιστορικό ναό Σαλβάτορκιρχε στους Έλληνες του Μονάχου για την τέλεση των θρησκευτικών τους καθηκόντων. Ο ιερός Ναός των Αγίων Πάντων Μονάχου αποτελεί ένα ακόμη αξιοθαύμαστο παράδειγμα ελληνοβαυαρικής φιλίας. Η στήριξη των βαυαρικών εκκλησιών, της Βαυαρικής Κυβερνήσεως και του Δημάρχου Μονάχου των ποικίλων εκκλησιαστικών και πολιτιστικών εκδηλώσεών μας είναι το σταθερό εχέγγυο για ένα καλύτερο μέλλον των δύο λαών μας. Και η 6η Ελληνοβαυρική Πολιτιστική Ημέρα 2010 στο Μόναχο αποτελεί μια ακόμη επισφράγηση αρμονικής συμβίωσης και αλληλοεμπλουτισμού των δύο πολιτισμών μας.»

7 Dr. med. Thomas Doulas Praxis für Orthopädie Bayerstr München Tel und FAX: Sonnenstr München Frauenarzt und Geburtshelfer Sprechzeiten: Mo-Fr 9-12 Mo,Di,Do Maria Markatou Rechtsanwältin Löf f ler & Kollegen Rechtsanwälte S chackstraße 3/III, München Telefon: 089 / Telefax: 089 / markatou@lexmuc.com Internetseite: w w w.lexmuc.com Dr. med. Panos Bouliopoulos Tel VERSICHERUNGEN ALLER ART -Rentenversicherung -Kapitalversicherung -Bausparen -Finanzierung und weitere... Analysieren-Bewerten-Empfehlen Beratungstermine kostenfrei! Aetopoulos Theoharis Wir gönnen Ihren Versicherungsschutz eine umfassende wie auch objektive und unabhängige Analyse. Mobil:

8 Δραχμή Gesellschaft ΚΙ ΟΜΩΣ ΕΙΜΑΙ ΑΚΟΜΑ ΕΔΩ. 50 χρόνια μετανάστευσης: Αληθινά σενάρια ζωής Γυναίκες που δε θήλασαν τα παιδιά τους. Παιδιά που πρωτογνώρισαν τον πατέρα τους στην εφηβεία. Χωρισμένοι ανάμεσα σε δύο πατρίδες και αντιμέτωποι με τεράστιες δυσκολίες, αλλά και με όραμα να βελτιώσουν τη ζωή τους. Αυτοί είναι οι μετανάστες πρώτης γενιάς. Το δρόμο της μετανάστευσης άνοιξε γι αυτούς η υπογραφή διμερούς συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας στις 30 Μαρτίου Με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων μετανάστευσης, συγκεντρωθήκαμε στους χώρους της βαυαρικής ραδιοφωνίας και ακούσαμε ανθρώπινες ιστορίες. Ο λόγος ανήκε σε όσους βρέθηκαν δίπλα στους Gastarbeiter, τους «φιλοξενούμενους εργάτες». Σε αυτούς που αρχικώς ήρθαν να εργαστούν ως επισκέπτες στη Γερμανία για ένα χρόνο. Μισό αιώνα αργότερα, βρίσκονται ακόμα εδώ. Με τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Στην οδό Δωδεκανήσου γνώρισα το σκληρό πρόσωπο της μετανάστευσης «Στείλτε μας 3 κομμάτια για την αποθήκη», «Χρειαζόμαστε επειγόντως 5 τεμάχια για τη φάμπρικα». Σκεπτόμενος με σημερινά δεδομένα, ο νους του ανθρώπου δε συλλαμβάνει ότι οι ανωτέρω φράσεις αναφέρονται σε ανθρώπους. Κι όμως. Είναι αποσπάσματα από τις επιστολές που έφταναν καθημερινά στα γραφεία του Hans-Jörg Eckardt. Του 23χρονου τότε νεαρού που εργάστηκε στη «Γερμανική Επιτροπή» στη Θεσσαλονίκη και ήταν υπεύθυνος για τη διαλογή του εργατικού δυναμικού που χρειαζόταν προσωρινά η χώρα του, που τότε ζούσε το μεγάλο οικονομικό θαύμα. Ένας ψιλόλιγνος ηλικιωμένος με καθαρά, λαμπερά μάτια, που δακρύζουν όταν μιλά για την Ελλάδα. «Στη Θεσσαλονίκη μας υποδέχτηκαν εγκάρδια εμένα και τη γυναίκα μου. Πήγαμε εκεί το 1965, για να ζήσουμε απλά μια περιπέτεια. Γίναμε μάρτυρες προσωπικών ιστοριών, που δεν πρόκειται να σβήσουν ποτέ από τη μνήμη μας», αναφέρει. Ο άνθρωπος που μοιράστηκε στην οδό Δωδεκανήσου τις αγωνίες αυτών των ανθρώπων, θυμάται καθημερινά τουλάχιστον 100 άτομα να περιμένουν έξω από το γραφείο του. «Οι άνθρωποι ήταν απελπισμένοι. Έπαιρναν το συμβόλαιο και πήγαιναν οπουδήποτε», τονίζει. Την πιο σκληρή σκηνή την έζησε στο σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. «Δε θα ξεχάσω ποτέ τα κλάματα των παιδιών και των γονιών των ξεριζωμένων», συμπληρώνει και ξεσπά σε λυγμούς. Ζητά συγγνώμη για τη συναισθηματική φόρτιση και συμπληρώνει: «Πριν γίνει οποιαδήποτε αναφορά στους μετανάστες, οφείλουμε να αναλογιστούμε τις δυσχέρειες που πέρασαν. Φανταστείτε να βρίσκεστε σε μια χώρα που δεν ξέρετε τη γλώσσα, δεν ξέρετε τι σας ξημερώνει. Η άγνοια και ο φόβος σε συνοδεύουν παντού και πάντα». Text: N. Remmel & J. Mamali-Panagiotou Γυναίκες μετανάστριες. Το αδύναμο φύλο; Η Ελλάδα είχε το πλεονέκτημα ότι επέτρεπε και σε γυναίκες να μεταναστεύσουν στη Γερμανία. Είχαν πολλή ζήτηση στα εργοστάσια, επειδή τα χέρια τους ήταν πιο φίνα και επιδέξια. Κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία και τη βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών. Αυτές οι νεαρές γυναίκες έφευγαν για πρώτη φορά από το χωριό και τις αγροτικές δουλειές, όπου αποτελούσαν άμισθο προσωπικό. Οι ανύπαντρες ήθελαν να ξεφύγουν από το αυταρχικό, πατριαρχικό περιβάλλον ή να βρουν το μελλοντικό τους σύζυγο. Οι δε παντρεμένες έπρεπε μέσα σε ελάχιστο χρόνο να προσαρμοστούν πλήρως στις καινούριες συνθήκες και να πείσουν τους εργοδότες τους ότι είναι εργατικές και συμφέρουσες. Μόνο τότε μπορούσαν να στείλουν πρόσκληση και στους άνδρες τους να πάνε στη Γερμανία. Ωστόσο δεν ήταν πάντα βέβαιο ότι οι σύζυγοι μπορούσαν να βρουν δουλειά στο ίδιο μέρος με τη γυναίκα τους. Σίγουρα ήταν όμως πιο «τυχεροί» από τους άλλους, καθώς όποιος ήθελε τότε να δουλέψει στη Γερμανία, περίμενε δύο-τρία χρόνια μέχρι να έρθει η σειρά του. Άδεια μετανάστευσης δινόταν μόνο σε όσους είχαν πάρει πρώτα την αντίστοιχη άδεια από τις ελληνικές αρχές. Η συγγραφέας μεταναστευτικών ιστοριών, Ελένη Τσακμάκη, εστιάζει στα λάθη που έκαναν άθελά τους τα ζευγάρια. «Πολλοί άφηναν τα παιδιά τους στην Ελλάδα, ώστε να μπορούν να δουλεύουν διπλοβάρδιες. Την ανατροφή του παιδιού αναλάμβαναν ο παππούς και η γιαγιά. Άλλο ένα λάθος ήταν ο χωρισμός των αδερφών: ο γιος στη μια γιαγιά και η κόρη στην άλλη γιαγιά. Τα παιδιά μεγάλωναν χωρίς τους γονείς τους, ένιωθαν απόρριψη και αντιμετώπιζαν τους γονείς τους σαν ξένους. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν οικογένειες που δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν το συναισθηματικό χάσμα που δημιουργήθηκε τότε». Επί- 50 Jahre griechische Gastarbeiter in Deutschland 30. März 1960: Die Anwerbevereinbarung zwischen Deutschland und Griechenland tritt in Kraft. Es war ein wichtiges Abkommen für beide Länder: Während in der deutschen Industrie ein eklatanter Arbeitskräftemangel herrschte, reichte in Griechenland nach Krieg und Bürgerkrieg das sehr geringe Wirtschaftswachstum nicht aus, um die gesamte Bevölkerung zu beschäftigen. Besonders in den nördlichen Provinzen Griechenlands war die Arbeitslosigkeit hoch. Viele arbeitslose Griechinnen und Griechen träumten nun davon, ein Jahr nach Deutschland zu gehen, Geld zu verdienen, um dann zu ihren Familien zurückzukehren. Sie würden sich ein Häuschen bauen oder eine Existenz gründen können, dachten sie. Mit dieser Vorstellung im Kopf wanderten in den 1960er Jahren fast zehn Prozent aller Griechen aus. Die meisten von ihnen waren ungelernte Arbeitskräfte und Landarbeiter mit sehr geringem Bildungsniveau. Auch viele Frauen zog es nach Deutschland, denn für sie war es besonders schwierig, in Griechenland Arbeit zu finden. Oft konnten die Gastarbeiter weder lesen noch schreiben. Anstatt einer Unterschrift haben sie drei Kreuze unter ihre Papiere gesetzt, sagt Hans- Jörg Eckhardt, der in dieser Zeit im Anwerbebüro in Thessaloniki zuständig für die Gastarbeiter war. Der damals 23-Jährige hatte die Aufgabe, die Eignung der Bewerber zu prüfen. Nur gesunde Menschen durften einreisen. Wer schlechte Zähne hatte oder schwerere Kriegsverletzungen, erhielt einen roten Punkt auf seine Papiere und musste sich von seinem Traum verabschieden. Doch auch für diejenigen, die die Musterung überstanden, war der letzte Schritt oft nicht leicht. Hans-Jörg Eckardt bricht in Tränen aus, als er sich heute an das Bild einer griechischen Familie am Bahnhof in Thessaloniki erinnert: Die Großmutter, das Kind, die Eltern alle weinten. Zu dem Trennungsschmerz kam die Angst vor dem, was sie wohl in Deutschland erwarten würde. Sie sprachen kein Wort deutsch. Wie wird es in Deutschland wohl sein? München Hauptbahnhof, Gleis 11. Hier kamen die Gastarbeiter nach einer langen Schiffs- und Zugreise voller Hoffnung an. Das kalte Wetter war oft der erste Schock, der den Neuankömmlingen in die Glieder fuhr. Vom Gleis brachte man sie in einen Luftschutzbunker unter dem Bahnhof. Dort gab es eine warme Mahlzeit, sie lasen griechische Zeitungen und tauschten Drachmen in D-Mark um. Viele von ihnen erhielten Tickets und den Reiseproviant für ihre Weiterfahrt in andere Städte. Am Reiseziel erwartete man sie mit Dolmetschern. Auch Unterkunft und Arbeitsvertrag 8

9 Δραχμή Gesellschaft waren bereits organisiert. Gearbeitet haben die griechischen Gastarbeiter dann hauptsächlich in der Eisen- und Metallbranche und in der allgemeinen industriellen Produktion. Eine 42- bis 45-Stunden- Woche war für sie völlig normal. Viele wollten sogar mehr arbeiten und wechselten den Betrieb, wenn Überstunden nicht möglich waren. Sie waren hier um Geld zu verdienen, lebten in bescheidenen Wohnheimen und schickten ihr Erspartes zu ihren Familien nach Griechenland. Zu ihnen würden sie zurückgehen, das war ausgemacht - zwischenstaatlich und auch in den Köpfen der Menschen. Wann kommen Mama und Papa zurück?, fragten ihre Kinder immer wieder die Großeltern, bei denen sie oft untergebracht waren. Sie bleiben nur ein Jahr, mein Schatz, vertröstete man sie. Auch wenn sich der Traum vom großen Geld nicht erfüllte, gingen einige der griechischen Gastarbeiter schon nach einem Jahr wieder zurück. Ihre Sehnsucht war zu groß. Viele andere blieben hier, zitterten jedes Jahr um die um die Verlängerung ihrer Aufenthalts- und Arbeitserlaubnis. Je länger sie hier waren, desto mehr litten sie unter der Trennung von ihren Familien. Sie holten ihre Kinder nach Deutschland. Aber noch immer stand fest: Die Heimat ist Griechenland. Sie schickten ihre Kinder zur griechischen Schule, denn sie sollten für die Rückkehr nach Griechenland optimal vorbereitet sein. Ihre Kinder bekamen ihrerseits Kinder. Die anfangs fremde Kultur wurde im Laufe der Jahre immer vertrauter. Einige ihrer Kindeskinder hatten Deutschland längst zu ihrer Heimat auserkoren. Doch die Verbundenheit zu Griechenland blieb und mit ihr die Zerrissenheit zwischen zwei Welten. Keiner von ihnen ahnte damals, dass aus einem Jahr mal 50 Jahre werden würden σης τονίζει το συναισθηματικό -και όχι μόνοδιχασμό τους: «Επιχειρήσαμε κάποια στιγμή να επιστρέψουμε μόνιμα στην Ελλάδα. Ήταν αδύνατο. Μετά από κάποιο διάστημα «επαναπατριστήκαμε» στη Γερμανία. Κοντά στα παιδιά και τα εγγόνια μας. Συνειδητοποιήσαμε ότι η χώρα μας δεν είναι μόνο η Ελλάδα. Είμαστε εδώ κι εκεί και πουθενά». Η γραφειοκρατία, η φάμπρικα που δουλεύει νυχθημερόν και ο παράδεισος που κατοικεί σε μια παράγκα Ο συνδικαλιστής και πρώην βουλευτής, Θεόδωρος Γαβράς, θυμάται τους εξονυχιστικούς ελέγχους υγείας. Η Υπηρεσία Εργασίας έστελνε γιατρό για να εξετάσει τους μελλοντικούς εργάτες, κυρίως για φθίση. Πολλοί που έζησαν ως παιδιά τον πόλεμο, είχαν μια σκιά στα πνευμόνια. Αν την έβλεπε γιατρός, ο δρόμος για τη Γερμανία έμενε κλειστός. Όποιος δεν περνούσε επιτυχώς τις εξετάσεις, έπαιρνε μια κόκκινη στάμπα. «Εδώ που ήρθαμε δεν ήταν πολύ καλύτερα από τη χώρα που αφήσαμε πίσω μας. Υποστήκαμε τα πάντα. Πράγματα που θίγουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Είχαμε όμως την ελπίδα. Το πρώτο συμβόλαιο διάρκειας ενός χρόνου ήταν κακοπληρωμένο και η δουλειά πολύ σκληρή. Αλλά έπειτα από ένα χρόνο είχαμε τη δυνατότητα να διαλέξουμε μια καλύτερη δουλειά με καλύτερη αμοιβή». Ο κ. Γαβράς υπογραμμίζει την απογοήτευση ορισμένων που είχαν πλάσει έναν παράδεισο στο μυαλό τους και με την άφιξή τους προσγειώνονταν στη σκληρή πραγματικότητα. «Κάθε χρόνο έπρεπε να υποβληθούμε στη διαδικασία αίτησης για άδεια παραμονής και εργασίας. Πολλοί δεν ήξεραν γράμματα και έβαζαν τρεις σταυρούς. Επίσης οι συνθήκες διαμονής στις παράγκες και τα Heim της Schleißheimerstraße δεν ήταν και οι καλύτερες. Αλλά είχαμε και μια παρηγοριά: 8:20 μ.μ. μαζευόμαστε και ακούγαμε Βαυαρική Ραδιοφωνία. Η φωνή του Παύλου Μπακογιάννη μας ενημέρωνε για τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα. Μετά ακούγαμε τα ελληνικά τραγούδια. Ήταν μια ευχάριστη νότα μετά από μια δύσκολη μέρα στο εργοστάσιο». Στη σιδηροδρομική γραμμή 11 του Μονάχου Ο μεταφραστής και σύμβουλος μεταναστών Νικόλαος Κάβουρας ήταν παρών όταν έφταναν οι μετανάστες στη γραμμή 11 του σταθμού και διευθετούσε την «παράδοση» του εργατικού δυναμικού. Οι εργάτες έρχονταν με ένα ροζ χαρτί με τον αριθμό τους, περασμένο με κορδέλα στο λαιμό τους. Ο εργοδότης τούς φώναζε, τους παραλάμβανε και τους πήγαινε στο χώρο διαμονής. Την άλλη μέρα έπιαναν δουλειά. Ο κ. Κάβουρας θυμάται και μια αστεία σκηνή: «Με φώναξαν νύχτα να πάω στο σταθμό. Είχε φτάσει μια ομάδα τριών γυναικών. Μόλις με είδαν, μου ζήτησαν να τους ενημερώσω πού θα δούλευαν. Σε κρεοπωλείο, τους είπα, δείχνοντάς τους το νέο τους εργοδότη, ένα σκυθρωπό γιγαντόσωμο άντρα. Φοβήθηκαν. «Μα καλά, αυτός θα σφάξει κι εμάς μαζί!», αναφώνησαν. Τις συνάντησα μετά από καιρό. Ήταν πολύ ευχαριστημένες. Ενθουσιασμένες με τον τρόπο που τους φερόταν. Η αλήθεια είναι ότι τότε τα πράγματα ήταν άριστα οργανωμένα και νόμιμα. Ο εργοδότης δεν είχε περιθώρια να εκμεταλλευτεί τον εργάτη. Τον ασφάλιζε και του έδινε αυτά που είχε υποσχεθεί. Θαρρώ πως το σύγχρονο σκλαβοπάζαρο είναι πολύ χειρότερο». Drachme-Tipp: Eleni Tsakmaki: Die Stoffpuppe, Die ewige Suche nach der Heimat, Άρης το παιδί του μετανάστη, Τα δέντρα που δεν ρίζωσαν. Infos unter: eleni.tsakmaki@web.de

10 Δραχμή Titelthema ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΒΑΥΑΡΟΙ: ΦΙΛΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ 10 «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας βασιλιάς που κατοικούσε στη Βαυαρία. Το όνομά του ήταν Λουδοβίκος ο Α φον Βίττελσμπαχ. Τον μπαμπά του τον έλεγαν Μαξιμιλιανό και τη μαμά του Βιλελμίνη. Τον Οκτώβριο του 1810, παντρεύτηκε την Θηρεσία της Σαξονίας. Ο γάμος τους ήταν το πρώτο Oktoberfest. Ναι, παιδί μου, αυτό με τα αλογάκια και τους μεθυσμένους που πάμε κάθε χρόνο. Από αυτόν το γάμο ο βασιλιάς απέκτησε δύο παιδάκια: Το Μαξιμιλιανό το Β και τον Όθωνα. Ο βασιλιάς αγαπούσε πολύ μια χώρα, όπου είχαν γίνει πριν πολλά χρόνια σημαντικά θαύματα και την έλεγαν Ελλάδα. Μόνο που αυτή η καημένη χώρα ήταν σκλαβωμένη στους Τούρκους. Οι Έλληνες όμως επαναστάτησαν. Ήθελαν να διώξουν τους «κακούς» τους Τούρκους και να επανακτήσουν την ελευθερία τους. Ο βασιλιάς, όπως και πολλοί άλλοι, βοήθησαν την ξεσηκωμένη χώρα. Η Ελλαδίτσα απελευθερώθηκε και ο βασιλιάς έστειλε το μικρό του γιο, τον Όθωνα, να κυβερνήσει αυτήν τη χώρα, και ας ήταν πολύ μικρούλης ακόμα. Τελικά αυτός και η γυναίκα του Αμαλία βασίλευσαν για 30 χρόνια. Από τότε, παιδί μου, είμαστε πολύ καλοί φίλοι με τους Βαυαρούς. Ζούμε μαζί τους καλά κι αυτοί μαζί μας καλύτερα». Αυτό ήταν το παραμύθι που είπα στον ανιψιό μου, όταν βρεθήκαμε πριν λίγο καιρό στο 6ο Ελληνοβαυαρικό Φεστιβάλ (βλ. σελ. 6). Το Φεστιβάλ έχει γίνει πλέον θεσμός και έρχεται να επισφραγίσει την εδώ και 200 χρόνια υφιστάμενη φιλία μας με τους Βαυαρούς. Αυτή ξεκινά με την παραχώρηση του ναού Salvatorkirche στους Έλληνες φοιτητές από το βασιλιά Λουδοβίκο τον Α το 1828, συνεχίζεται με την προαναφερθείσα οθωνική βασιλεία και ενισχύεται με την επιμονή των Βαυαρών να αγαπούν οτιδήποτε σχετίζεται με την Ελλάδα. Από αυτή την παραδοσιακή φιλία επωφελούνται οι περίπου Ελλήνων που κατοικούν στο Μόναχο και χαίρουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης, συγκρινόμενοι με ομοεθνείς τους που ζουν στα υπόλοιπα γερμανικά κρατίδια. Και βέβαια έχουμε την τύχη, ο Πρώτος Δήμαρχος αυτής της πόλης, ο Christian Ude, να είναι ενθουσιώδης φιλέλληνας. Αρχαίο πνεύμα αθάνατο «Ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσε...». Αυτή είναι μια συνηθισμένη ατάκα ενός Γερμανού, όταν έχει έναν Έλληνα απέναντί του. Η ομηρική φράση έχει σκηνώσει στο μυαλό του από τα λυκειακά χρόνια. Στη Γερμανία, μαθητές με άριστες επιδόσεις και καλή ανατροφή επισκέπτονται τα ουμανιστικά Λύκεια, όπου η εκμάθηση της Λατινικής και της Αρχαίας Ελληνικής είναι βασικά μαθήματα. Στη Βαυαρία μόνο, υφίστανται 55 τέτοια Λύκεια. Königsplatz: Εδώ κατοικούν οι Θεοί του Ολύμπου Στην καρδιά του Μονάχου δεσπόζει η Βασιλική Πλατεία Königsplatz. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο Α φρόντισε προσωπικά να πάρει ελληνική μορφή. Τα δωρικά προπύλαια, η ιωνική γλυπτοθήκη και το κορινθιακής τέχνης κτίριο που φιλοξενεί την κρατική συλλογή αρχαίων γλυπτών αποτελούν αξιοθέατα της πόλης. Oktoberfest: Ελληνικά στοιχεία Ακόμα και το Oktoberfest, η γνωστή γιορτή της μπύρας που λαμβάνει χώρα στο Μόναχο, έχει κάποια χαρακτηριστικά από την αρχαία Ελλάδα. Συγκεκριμένα, ο βασιλιάς Λουδοβίκος είχε δώσει εντολή να διοργανωθεί βάσει των αρχαιοελληνικών προτύπων. Κι έτσι έγινε. Συγκεκριμένα, η γιορτή είχε αρχικώς στοιχεία από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στη συνέχεια εισήχθη η παρέλαση ίππων, που πραγματοποιείται και σήμερα κατά την έναρξη της γιορτής. Τι μας ενώνει; Τι μας χωρίζει; Ενωτικό στοιχείο αποτελεί σίγουρα η γαλανόλευκη σημαία. Επίσης, λέγεται ότι η λέξη Bayern αρχικώς γραφόταν με i (γιώτα) και έπειτα, με εντολή του Λουδοβίκου του Α, άρχισε να γράφεται με y: ελληνικό ύψιλον (i grec για τους γαλλομαθείς), ως δείγμα της απεριόριστης, και ίσως όχι πάντα ανιδιοτελούς, αγάπης του για την Ελλάδα. Πέραν αυτών, η Βαυαρία αποτελεί ένα μέρος, όπου ακόμα και ο Έλληνας επισκέπτης νιώθει όμορφα. Υπάρχουν περιοχές με υπέροχη φύση, ωραία και προσεγμένα χωριά, απολαυστικότατη μπύρα και μια ομάδα, η FC Bayern, που ελκύουν πολλούς τουρίστες. Αντίστοιχα, οι Βαυαροί είναι λάτρεις της ελληνικής κουλτούρας και αρέσκονται στο να περνούν τις διακοπές τους στην Ελλάδα. Τέλος, οι ίδιοι οι Βαυαροί είναι «έξω καρδιά» και το ταμπεραμέντο τους διαφέρει κατά πολύ απ αυτό των υπολοίπων Γερμανών. Η βασική, ωστόσο, διαφορά είναι ο τρόπος, με τον οποίο χειριζόμαστε τα θέματα παράδοσης. Έτσι συναντά κανείς σήμερα ένα ιδιαίτερα μορφωμένο άτομο στη Βαυαρία που επιμένει να ομιλεί με παρρησία την ντοπιολαλιά, τη βαυαρική διάλεκτο -στην Ελλάδα θα λέγαμε «βλάχικα Ελληνικά»- και χαίρει απόλυτης εκτίμησης από το περιβάλλον του. Στη χώρα μας, αντίθετα, η χρήση π.χ. της θεσσαλικής διαλέκτου από ένα Λαρισαίο πολιτικό θα αποτελούσε αντικείμενο χλευασμού. Επίσης βλέπει κανείς ένα Βαυαρό να φορά την παραδοσιακή βαυαρική στολή σε διάφορες εκδηλώσεις και να κυκλοφορεί ανενόχλητος στο δρόμο. Το θέαμα είναι απολύτως σύνηθες. Ένα αντίστοιχο θέαμα σε ελληνικούς δρόμους: «βάζω τη φουστανέλα μου, το φεσάκι μου στραβά, ξεσκονίζω τα τσαρούχια μου και πάω στα γενέθλια της γιαγιάς μου» σηκώνει τουλάχιστον ζουρλομανδύα. Πάρα ταύτα είμαστε φίλοι. Σίγουρα η φιλία μας με τους Βαυαρούς συνδέεται άμεσα με την ιστορική μας συνύπαρξη επί Όθωνος και το θαυμασμό του Λουδοβίκου του Α για την κλασική Ελλάδα. Την αρχαιολατρία και τον κλασικισμό προωθεί και το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών που μονοπωλούν εδώ και χρόνια το πολιτικό «γίγνεσθαι» του κρατιδίου. Σε έναν υγιή σκεπτόμενο Έλληνα προκαλεί, ωστόσο, ανησυχία το γεγονός, ότι ο βαυαρικός θαυμασμός για τη χώρα μας αφορά ως επί το πλείστον στην Ελλάδα του Περικλή και του Σωκράτη. Τι γίνεται με την Ελλάδα του Κωστάκη και του Γιωργάκη; Οι πρόγονοί μας φιλοτέχνησαν, φιλοσόφησαν, εφηύραν, δημιούργησαν. Κυρίως ήταν αυτοί που θεμελίωσαν το δικαιότερο και αναντικατάστατο πολίτευμα: τη δημοκρατία. Και μόνο λόγω αυτού του γεγονότος, δικαιολογούνται οι δάφνες και οι έπαινοι. Η ιστορία της Ελλάδας δε σταματά όμως εκεί. Από τη μεταπολίτευση κι έπειτα μας δόθηκε η ευκαιρία να θεμελιώσουμε την ευρωπαϊκή μας υπόσταση και να αφανίσουμε τα κατάλοιπα του ραγιαδισμού. Είμαι περίεργη τι θα κληρονομήσουν οι επόμενες γενιές, αλλά και για ποιο πράγμα θα θυμούνται τους Νεοέλληνες τα υπόλοιπα έθνη. Ελπίζω να μην είναι τα πρόσφατα δυσάρεστα γεγονότα. Γιατί στο Google, προς το παρόν, ψάχνοντας για Griechenland η μηχανή αναζήτησης σου προτείνει αυτομάτως να διαβάσεις κάτι για τη χώρα σε συνδυασμό με τις λέξεις Pleite (χρεοκοπία) και Krise (κρίση). Εκ της Διευθύνσεως

11 Drachme Titelthema Bayerisch-griechische Freundschaft so fing alles an Fast 200 Jahre Freundschaft zwischen Bayern und Griechenland wurden auf dem diesjährigen Griechisch- Bayerischen Kulturtag in München gefeiert. Doch wie hat diese Freundschaft eigentlich begonnen? Deutschland, 18. und 19. Jahrhundert: Eifrig studiert man hierzulande die altgriechische Sprache, Literatur sowie die antiken Metren und bringt damit die deutsche Literatur auf neue Wege. Die drei großen Dichter Goethe, Schiller, Hölderlin leben und wirken in Deutschland, aber das Zentrum ihrer dichterischen Fantasie ist Griechenland. Obwohl sie selbst nie dort gewesen sind, träumen sie nur vom ewigen Hellas und seiner Kultur. Mit Bewunderung begrüßten deutsche Gelehrte jener Zeit die Gründung der Gesellschaft der Musenfreunde in Athen im Jahre 1813, deren erster Präsident Graf Ioannis Kapodistrias aus Korfu war. Ziel der Gesellschaft war es, die Neugriechen mit den geistigen Schätzen ihrer antiken Vorfahren vertraut zu machen. Bereits 1814 gab es eine Zweigstelle der Gesellschaft in Wien, die kurze Zeit später nach München verlegt wurde. Der damalige bayerische König, Maximilian I., wie auch sein Sohn, Kronprinz Ludwig I. ( ), sowie Professor Friedrich Wilhelm von Thiersch und andere deutsche Adlige und Gelehrte gehörten zu den ersten Mitgliedern dieser Gesellschaft. Fürst der Philhellenen Wer die Gedichte des späteren bayerischen König Ludwig I. liest, versteht sofort, warum er auch als Fürst der Philhellenen galt. In seinen Versen schreibt er sogar, dass er lieber ein hellenischer Bürger als ein Erbe des Throns sein wolle. Doch sein aufrichtiger und geradezu unbändiger Philhellenismus äußerte sich nicht nur in Worten. Er hat den Befreiungskampf des kleinen griechischen Volks gegen die osmanische Oberherrschaft durch großzügige Geldspenden unterstützt. Die nationale Erhebung der Griechen gegen die Osmanen machte er sich zur Herzenssache. Mit seinen privaten Ersparnissen kaufte er griechische Sklaven aus ägyptischen Märkten frei und sorgte für die Ausbildung von Söhnen der führenden griechischen Freiheitskämpfer in München. In dem von Professor Thiersch gegründeten griechischen Gymnasium Atheneum wurden sie erzogen. Außerdem studierte damals eine Schar von griechischen Studenten an der Universität München als Stipendiaten der Gesellschaft der Musenfreunde. Der größte Teil der finanziellen Mittel kam aus deutschen Quellen. Außerdem überlies Ludwig I. den ansässigen orthodoxen Griechen auch die Salvatorkirche, eine der ältesten Kirchen Münchens. Olympisches Oktoberfest Ludwig I. war so begeistert von dem antiken Griechenland, dass er seinen Untertanen befahl, das seit 1810 auf der Theresienwiese ausgetragene Münchner Oktoberfest im Stil der antiken Olympischen Spiele auszutragen. In den Anfangsjahren hatte das Fest daher vorwiegend sportlichen Charakter. Es wurde zum Vorbild für die Olympien (Vorläufer der Olympischen Spiele), die 1859 erstmals in Athen ausgetragen wurden. Ein etwas eigenes neues Athen Auch architektonisch krempelte König Ludwig I. die bayerische Hauptstadt um. Mit dem Münchner Königsplatz-Ensemble holte er sich die griechische Antike an die Isar. Allerdings schaffte er sich sein Isar- Athen mehr nach seinem persönlichen Geschmack als in historisch zwingendem Kontext. Und so urteilt Heinrich Heine auf der Durchreise nach Italien: Daß man diese Stadt ein neues Athen nennt, ist unter uns gesagt etwas ridikül. Otto I. von Griechenland 1832 machte König Ludwig I. seinen erst 16-jährigen Sohn Otto zum griechischen König. Otto wurde von den Griechen herzlich begrüßt, denn sie erhofften sich durch seine Regentschaft bessere Zeiten. Mit ihm kam eine Schar von Wissenschaftlern, Architekten und Künstlern in das Land, die während seiner 30-jährigen Regentschaft einen entscheidenden Einfluss auf den neugriechischen Staat ausübten: Leo von Klenze, ein bekannter Architekt, ließ Athen und die Akropolis wieder aufbauen. Man errichtete ein Schulwesen, gründete eine Technische Universität, die Universität von Athen, die Akademie der Wissenschaften, ein Observatorium, eine Staatsbibliothek und ein Nationalmuseum alles Institutionen, die bis heute erhalten blieben. Auch nach der Abdankung Ottos blieben die kulturellen Beziehungen zu Deutschland eng. Dennoch hinterlässt König Otto von Griechenland eine zwiespältige Bilanz: 1862 beendete ein Volksaufstand seine Regentschaft. Trotz aller sicher zum Teil sehr berechtigten Kritik an König Otto, erkannten auch die Griechen seine Verdienste für das moderne Griechenland an. Ioannis L. Messinesis ( ), der Präsident der Nationalversammlung von 1864 und Innenminister der Jahre 1867/68 erklärtevor dem griechischen Parlament: Ich habe Otto I. in der Opposition bekämpft, hart bekämpft bis zum letzten Augenblick, aber (...) wir schulden diesem Mann unendlichen Dank, denn er legte den Grundstein für unser heutiges nationales Bestehen. Er liebte Griechenland mehr als irgendeiner von uns. Wir schulden der erhabenen königlichen Familie Bayerns unendliche Dankbarkeit, denn sie hat am meisten getan für die Errichtung und den Fortschritt unseres geliebten Vaterlandes, welches sie als die Heimat unserer gemeinsamen Kultur erachtete. ( ) Gelebte Verbundenheit Die beschriebenen historischen Ereignisse haben eine einzigartige Basis für die dauerhafte griechisch-bayerische Freundschaft geschaffen. Diese besondere Verbundenheit ist lebendig geblieben, und es gibt heute eine Fülle von Menschen und Institutionen, die sich dafür einsetzen, dass die engen Beziehungen bestehen bleiben. Beispielhaft ist hier das Engagement der Kirchen, aber auch im Geschäftsleben und im Bildungssektor existieren eine Menge Angebote, in denen sich die intensive Beziehung zwischen Bayern und Griechenland spiegelt. So gibt es beispielsweise derzeit zwölf griechische Volksschulen und sieben griechische Lyzeen in Bayern, die Ludwig- Maximilians-Universität München bietet neben Neogräzistik auch Byzantinistik und Orthodoxe Theologie als Studienfach an. Nannette Remmel, Stellvertr. Chefredakteurin 11

12 Δραχμή Constantin Carathéodory Ein weltweit anerkannter Mathematiker Einer der außergewöhnlichsten und richtungsweisenden Mathematiker des vergangenen Jahrhunderts war Constantin Carathéodory. Er arbeitete zusammen mit Albert Einstein, lehrte an bedeutenden Universitäten und zuletzt in München, trug zur Gründung der Universität Smyrna bei, beherrschte fünf Sprachen und hinterließ eine gewaltige geistige Erbschaft an die wissenschaftliche Gemeinschaft. In Anerkennung seiner Leistungen hat die Ludwig-Maximilians- Universität München ein halbes Jahrhundert nach seinem Tod im Jahre 2002 einem der größten Hörsäle des mathematischen Instituts seinen Namen verliehen. Der Lebenslauf von Carathéodory ist von seinem ständigen Drang, Neues zu entdecken und zu schaffen, geprägt. Und das geschah in einer unsteten Zeit. Er wurde in Berlin im Jahre 1873 geboren. Die Familie seines Vaters, Stephan Carathéodory, gehörte zu den einflussreichsten griechischen Familien in Konstantinopel. Er hatte somit die Gelegenheit in einem Umfeld aufzuwachsen, das ihm alle Möglichkeiten bot, seine Talente zu entfalten. Carathéodory wuchs in Brüssel auf, wo sein Vater Botschafter des Osmanischen Reiches war legte er das belgische Abitur ab und begann sein Ingenieursstudium an der École Militaire de Belgique, welches er nach vier Jahren erfolgreich beendete. Kurz danach ging Carathéodory nach Ägypten, um für eine britische Firma am Suez-Kanal zu arbeiten. Seine große Liebe für Zahlen und Formeln verleitete ihn aber dazu, seinen sicheren Beruf aufzugeben, um Mathematik zu studieren. Zuerst ging er nach Berlin. Anschließend setzte er sein Studium in Göttingen fort, wo er 1904 promovierte und schon ein Jahr später habilitierte. Nach mehreren Stationen als Professor in Deutschland Hannover, Göttingen und Berlin wurde Carathéodory berufen, die griechische Regierung bei der Gründung der Universität Smyrna (heut. Izmir) zu unterstützen. Nur kurze Zeit später, 1922, wurde Smyrna von den Türken besetzt. Carathéodory musste nach Wissenschaft Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή Ένας μαθηματικός με παγκόσμια εμβέλεια Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές στο χώρο των Μαθηματικών στη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Συνεργάστηκε με τον Einstein, συνέβαλε στην ίδρυση του «Πανεπιστημίου της Ιωνίας», δίδαξε σε μεγάλες Σχολές, έκανε ένα σπουδαίο πέρασμα από το Μόναχο, διέπρεψε, έγραψε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία των Μαθηματικών. Και αυτό είναι αξίωμα. Text: Dr. Nikolaos Fountoulakis, Dr. Kontantinos Panagiotou Foto: Σ.Φ. Καραθεοδωρή Η οικογένεια Γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 13 Σεπτεμβρίου Ήταν γιος του Στέφανου και της Δέσποινας Καραθεοδωρή (το γένος Πετροκόκκινου). Η οικογένεια του πατέρα του ανήκε στον κύκλο των Φαναριωτών. Επρόκειτο για Έλληνες της Κωνσταντινούπολης με εύρωστη κοινωνική θέση, μόρφωση και γλωσσομάθεια (ο ίδιος άλλωστε μιλούσε 5 γλώσσες), η οποία τους εξασφάλιζε υψηλόβαθμες θέσεις στη διοίκηση της (τότε) Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η μητέρα του, Δέσποινα, ήταν απόγονος της οικογένειας Πετροκόκκινου, η οποία καταγόταν από τη Χίο. Τα πρώτα βήματα Μεγάλωσε στο Βέλγιο, όπου ο πατέρας του διετέλεσε πρέσβης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Φοίτησε στο σχολείο των Βρυξελλών και λίγα χρόνια αργότερα εισήχθη στη βελγική στρατιωτική ακαδημία ( ). Εκεί για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με τα ανώτερα Μαθηματικά και κυρίως με τον κλάδο της Γεωμετρίας. Τα Μαθηματικά τον κέρδισαν για πάντα Μετά το πέρας των σπουδών του εργάστηκε για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης ως μηχανικός στα έργα κατασκευής της διώρυγας του Σουέζ. Παράλληλα, όμως, συνέχισε τη μελέτη των Μαθηματικών. Το 1900 πήρε την απόφαση, παρά τις όποιες ενστάσεις από την οικογένειά του, να αφοσιωθεί στα Μαθηματικά. Έτσι, ξεκίνησε τις σπουδές του το 1900 στο πανεπιστήμιο Friedrich-Wilhelm στο Βερολίνο. Το καλοκαίρι του 1902 συνέχισε τις σπουδές του στο Göttingen, όπου και ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή το Το 1918 διορίστηκε τακτικός καθηγητής στο Βερολίνο. Από τη Σμύρνη στο Μόναχο Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν ήδη ένας διεθνώς αναγνωρισμένος μαθηματικός. Δεν προξενεί λοιπόν εντύπωση ότι το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον κάλεσε να συμβάλει στην ίδρυση ενός νέου πανεπιστημίου στη Σμύρνη, το λεγόμενο «Πανεπιστήμιο της Ιωνίας». Ο ίδιος αποδέχτηκε την πρόταση και το 1920 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Σμύρνη. Το 1922 με την ήττα του ελληνικού στρατού και τη συνεπακόλουθη μικρασιατική καταστροφή σταμάτησε βίαια η λειτουργία του νεοπαγούς ιδρύματος. Έναν περίπου χρόνο αργότερα, αφού διετέλεσε καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, διορίστηκε ως τακτικός καθηγητής στο πανεπιστήμιο Ludwig- Maximilians στο Μόναχο. Να σημειώσουμε ότι η βιβλιοθήκη που ο ίδιος ίδρυσε στη Σμύρνη για το πανεπιστήμιο της πόλης σώθηκε και σήμερα βρίσκεται στην κατοχή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Αγγλικός Κήπος, η κοινωνική ζωή, η Salvatorkirche Στο Μόναχο οργάνωσε ένα δραστήριο κύκλο συζητήσεων με μαθηματική θεματολογία, ο οποίος δεν περιοριζόταν μόνο στο χώρο του πανεπιστημίου, αλλά επεκτεινόταν σε συναντήσεις στο σπίτι του. Ως καθηγητής ήταν προσηνής και αρκετά προσιτός, χαρακτηριστικό ίσως σπάνιο στην εποχή του, όπου τα ακαδημαϊκά ήθη θα χαρακτηρίζονταν μάλλον αυστηρά, με κριτήρια σημερινά. Χαρακτηριστικό της λιτής παρουσίας του ήταν το ότι πάντοτε πήγαινε στο γραφείο του στο πανεπιστήμιο περπατώντας μέσα από τον Αγγλικό Κήπο του Μονάχου, που ήταν μία από τις αγαπημένες του διαδρομές. Η κοινωνική ζωή της οικογένειας Καραθεοδωρή (της συζύγου του Ευφροσύ- 12

13 Δραχμή Athen fliehen, wo er zwei Jahre lang an der Nationalen Technischen Universität lehrte. Danach erhielt er einen Ruf an die Ludwig-Maximilians-Universität München. Er arbeitete mit vielen berühmten Wissenschaftlern seiner Zeit zusammen, unter anderem mit Albert Einstein. Aus der erhaltenen Korrespondenz geht hervor, dass Carathéodory diesem wichtige mathematische Erklärungen für seine Grundlegung der Relativitätstheorie geben konnte. Obwohl Carathéodory schon zu Lebzeiten sehr berühmt war, ist er durch seine Schlichtheit und Diskretion besonders aufgefallen. Er liebte den Englischen Garten. Sein Arbeitsweg war so ausgelegt, dass er jeden Tag einen kleinen Spaziergang durch ihn machte. Er beteiligte sich sehr intensiv am sozialen und kulturellen Leben in München und spielte eine aktive Rolle in der griechisch-orthodoxen Gemeinde. Constantin Carathéodory hat in einer Zeit gelebt, die von Krieg und Zerstörung geprägt war. Trotzdem hat er mit seinem Leben demonstriert, dass es keine Barrieren zwischen den verschiedenen Menschen, Ländern und Kulturen gibt. Seine Lebensweise stellt ein Beispiel gelungener Integration dar. Er verstarb in München, wo er mit großen Ehren im Waldfriedhof beigesetzt wurde. Drachme-Tipp: Georgiadou, Maria. Constantin Caratheodory. Mathematics and Politics in Turbulent Times, SpringerVerlag, 2004 Wissenschaft νης και των παιδιών Δέσποινας και Στεφάνου) επαναστατικές αλλαγές που ανέτρεψαν ριζικά ήταν πλήρως εναρμονισμένη με την αστική την εικόνα που οι άνθρωποι είχαν (τουλάχιζωή του Μονάχου εκείνης της εποχής. Παράλ- στον στο δυτικό πολιτισμό) διαμορφώσει για ληλα, έπαιξε ενεργό ρόλο τον κόσμο αιώνες πριν. Μία στην ελληνορθόδοξη κοινόαπό τις θεωρίες αυτές ήταν τητα του Μονάχου, όντας και η θεωρία της σχετικόο ίδιος δωρητής του ναού τητας, την οποία ανέπτυξε Salvatorkirche που παραχωο Einstein ήδη από τις αρχές ρήθηκε από το βασιλιά Λουτου 20ου αιώνα. Το βασικό δοβίκο τον 1ο το 1828 στους της εργαλείο είναι η ΓεωμεΈλληνες φοιτητές. Τo μορτρία. Έτσι, ο Einstein αντάλφωτικό και κοινωνικό υπόλαξε σειρά επιστολών με τον βαθρο του Καραθεοδωρή Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή του παρείχε τα εφόδια ώστε τη διετία , ζητώντας να αναδειχθεί σε ένα από τα τη βοήθειά του σε ζητήματα επιφανέστερα μέλη της ακαπου αφορούσαν στη λύση δημαϊκής κοινότητας της γεωμετρικών προβλημάτων Γερμανίας αλλά και διεθνώς, που ανέκυψαν κατά τη διάρσε μία εποχή κοινωνικών και κεια της ανάπτυξης της θεπολιτικών διαταραχών. Σηωρίας της σχετικότητας. Η μειωτέον: δεν προσπάθησε λύση αυτών είχε σημαντικές ποτέ να κρύψει την ελληνισυνέπειες σχετικές με την κή του καταγωγή, που ήταν Das Münchner Büro von εξήγηση φυσικών φαινομένων Carathéodory αναμφισβήτητα ένα αναπόκαι γενικότερα την κατανόηση σπαστο μέρος της ταυτότητάς του. Μετά το του σύμπαντος. δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, όντας ακόμη πιο γνωστός, πραγματοποίησε σειρά διαλέξεων Η υστεροφημία σε πανεπιστήμια και άλλα ερευνητικά κέντρα Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή άφησε την των Ηνωμένων Πολιτειών. τελευταία του πνοή στο Μόναχο: στην πόλησταθμό της ζωής του, όπου και ενταφιάστηκε. Γράμμα από τον Einstein Η αίθουσα του τμήματος Μαθηματικών του Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή έτυχε μεγά- πανεπιστημίου του Μονάχου πήρε για το λόγο λης αναγνώρισης από τον επιστημονικό κό- αυτό το όνομά του. Στην Κομοτηνή εκτός από σμο της εποχής του, όχι μόνο στο χώρο των έναν ανδριάντα προς τιμήν του, λειτουργεί Μαθηματικών αλλά και στο χώρο της Φυ- μουσείο που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο σικής. Σημαντική ήταν η συμβολή του στη στο πρόσωπό του. Εκεί μπορεί κανείς να βρει μαθηματική θεμελίωση της Θερμοδυναμι- πλούσιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό που κής. Την εποχή όμως που η σταδιοδρομία του καλύπτει πολλές πτυχές της ζωής και της στακωνσταντίνου Καραθεοδωρή ήταν στο από- διοδρομίας του μεγάλου μαθηματικού. Ελπίγειό της, στο χώρο της Φυσικής συνέβαιναν ζουμε να σχηματίσατε μια εικόνα αυτής.

14 Deutsch-Griechischer Dialog Die Chefredakteurinnen diskutieren über die Krise in Griechenland Οι αρχισυντάκτριες συζητούν για την κρίση στην Ελλάδα In dieser Ausgabe wollten wir etwas genauer über die Rolle Deutschlands in der Krise Griechenlands sprechen. Du warst doch auf einem Vortrag zu diesem Thema. Erzähl mal! Übesetzung ins Griechische: Despoina Skourti Σ αυτό το τεύχος θέλαμε να ασχοληθούμε περισσότερο με το ρόλο της Γερμανίας στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Ιωάννα, εσύ δεν παρακολούθησες μια σχετική ομιλία; Μπορείς να μας δώσεις περαιτέρω πληροφορίες γι αυτό το θέμα; Im Juni hat tatsächlich Dr. Nikos Kotzias, Professor für Europäische und Internationale Beziehungen an der Wirtschaftsuniversität Piräus, in München eine bewegende Rede darüber gehalten. Das klingt spannend. Was hat er denn genau zur deutschen Rolle gesagt? Zuerst hat er zu bedenken gegeben, dass die Reaktion von Deutschland genauso wie von Frankreich sehr unentschlossen war. Unsere Bundeskanzlerin hat die Griechenland-Hilfe zwar genehmigt, allerdings erst relativ spät. Die Einigung zum Rettungspaket für Griechenland hat sechs Monate gedauert. Das war eine verlorene Zeit. Die Spekulanten haben diese Situation ausgenutzt, und dabei viel Geld verdient! Das ist absurd. Während die einen durch die Krise lukrative Geschäfte machten, haben die Griechen jetzt gleichzeitig mit steigenden Preisen, einer erhöhten Mehrwertsteuer bei einigen Produkten auf 23 Prozent und einer Rezension zu kämpfen. Da fragt man sich wirklich, wie Griechenland es schaffen soll, jemals aus der Rezension zu kommen... Mann sollte optimistisch bleiben. Anderen Ländern ist es ja auch gelungen. China hat beispielsweise im Sozialbereich investiert und es geschafft, ein Wachstum in Höhe von 10,7% zu erleben. Taiwan und Brasilien sind auch hervorragende Beispiele dafür. Also können die Deutschen beruhigt sein, dass sie ihr Geld doch nicht verlieren Was heißt ihr Geld? In der populistischen Presse wurde es zwar häufig so dargestellt, als müssten die Deutschen auf ihr eigenes Geld verzichten. Dabei kommt das Geld für Griechenland nicht aus der Sparbüchse der Bürger, sondern von den Banken. Richtig. Und keiner leiht dir Geld, wenn er nicht weiß, dass er es auch zurückbekommt. Die Banken würden das Geld nur dann verlieren, wenn Griechenland Pleite ginge. Und das kann nicht passieren. Das will jedes EU-Land verhindern. Denn es geht nicht nur um die Überlebensfähigkeit Griechenlands, sondern um die gemeinsame Währung. Das Risiko, dass Deutschland das Geld verliert, liegt bei Null. Hat das Kotzias in seinem Vortrag nicht auch betont? Abgesehen davon reden wir über puren Gewinn. Die Deutsche Bank leiht sich das Geld mit 1 Prozent Zinsen, verleiht das gleiche Geld an Griechenland und kassiert 6 bis 7 Prozent. Leider sind solche Tatsachen nicht allgemein bekannt. Stattdessen haben wir nur aufgeheizte Diskussionen verfolgt. Die Deutschen sind besonders hart mit Griechenland umgegangen. Auf einem Ortsparteitag der FDP diskutierte man sogar über einen endgültigen Ausschluss der Griechen aus der EU! Und warum? Weil sie faul sind? Aktuelle Studien der EUROSTAT zeigen: Die Griechen arbeiten im Monat durchschnittlich etwa 19 Stunden mehr als die Deutschen. Oder weil sie mehr Rente bekommen? Viele Rentner leben von 400 Euro im Monat. Oder vielleicht wegen den Schulden? Alle europäischen Länder außer Schweden und Estland haben Schulden Das alles war ein bisschen übertrieben. Griechenland wurde als das schwarze Schaf dargestellt. Der Außenseiter. Das andere Europa. Das ist nicht richtig. Unsere gemeinsame Zukunft und Perspektive ist in der EU. Wir müssen eine starke Gemeinschaft bilden. Πράγματι, ο καθηγητής Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σχέσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Πειραιά, Dr. Νίκος Κοτζιάς, έθιξε πολλές παραμέτρους αυτού του ζητήματος στην ομιλία που πραγματοποίησε τον Ιούνιο στο Μόναχο. Αυτό ακούγεται πραγματικά ενδιαφέρον. Τι είπε λοιπόν σχετικά με τη στάση της Γερμανίας στην υπόθεση της Ελλάδας; Αρχικά εξέφρασε τον προβληματισμό του για την αναποφασιστικότητα τόσο της Γερμανίας, όσο και της Γαλλίας. Η Γερμανίδα Καγκελάριος μπορεί να ενέκρινε το πακέτο οικονομικής ενίσχυσης για την Ελλάδα, δεν το έκανε όμως εγκαίρως. Καθυστέρησε σημαντικά στη λήψη της απόφασής της, τη στιγμή που απαιτούνταν δραστικά μέτρα και γρήγοροι χειρισμοί. Οι διαβουλεύσεις για την έγκριση του πακέτου στήριξης για την Ελλάδα διήρκεσαν έξι μήνες, διάστημα που ήταν πραγματικά χαμένος χρόνος. Αυτή την αργοπορία δεν την άφησαν ανεκμετάλλευτη οι κερδοσκόποι που έβγαλαν πολλά χρήματα από αυτή την ιστορία! Αυτό είναι πέρα από κάθε λογική. Ενώ κάποιοι έπαιζαν παιχνίδια αισχροκέρδειας εν μέσω κρίσης, οι Έλληνες έρχονται σήμερα αντιμέτωποι με συνεχώς αυξανόμενες τιμές. Παράλληλα αυξήθηκε ο ΦΠΑ σε ορισμένα προϊόντα στο 23%. Σαν να μην έφτανα όλα αυτά, υπάρχει και η Οικονομική Επιτήρηση. Θα μπορέσει άραγε η Ελλάδα να βγει από αυτόν τον κλοιό; Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Χώρες που αντιμετώπισαν παρόμοιες καταστάσεις τα κατάφεραν περίφημα. Η Κίνα παραδείγματος χάριν επένδυσε στον κοινωνικό τομέα και κατόρθωσε να σημειώσει ανάπτυξη της τάξεως του 10,7%. Ανάλογα ενθαρρυντικά παραδείγματα αποτελούν οι περιπτώσεις της Ταϊβάν και της Βραζιλίας. Επομένως οι Γερμανοί μπορούν να είναι ήσυχοι, πως δεν πρόκειται να χάσουν τα χρήματά τους... Τι σημαίνει λοιπόν «τα χρήματά τους»; Σε πολλά έντυπα που ρέπουν προς τον λαϊκισμό, η οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα χαρακτηρίστηκε συχνά ως «τα χρήματα των Γερμανών», λες και ο μέσος Γερμανός έπρεπε να συνεισφέρει από την τσέπη του για την συγκέντρωση του ποσού. Τα χρήματα αυτά δεν προέρχονται από τις οικονομίες των πολιτών, αλλά από τις τράπεζες. Σωστά. Κανένας άλλωστε δεν σου δανείζει χρήματα, αν δεν είναι σίγουρος ότι θα τα πάρει πίσω. Οι τράπεζες θα έχαναν το κεφάλαιό τους, μόνο σε περίπτωση χρεoκοπίας της Ελλάδας. Αυτό δε θα το επέτρεπαν να συμβεί τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διότι δε διακυβεύεται μόνο η οικονομική υπόσταση της Ελλάδας, αλλά και η μοίρα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Το ρίσκο της επένδυσης αυτής για την γερμανική πλευρά είναι σχεδόν μηδαμινό. Αυτό δεν τόνισε και ο κύριος Κοτζιάς; Εκτός αυτού, μιλάμε για καθαρό κέρδος! Η Τράπεζα της Γερμανίας Deutsche Bank δανείζεται το κεφάλαιό της με επιτόκιο 1% και προχωρά σε δανειοδότηση του ελληνικού κράτους με επιτόκιο 6-7%. Δυστυχώς στοιχεία τέτοιου είδους δεν είναι ευρέως γνωστά. Τουναντίον γίναμε θεατές διαφόρων εμπρηστικών συζητήσεων για το θέμα. Ιδιαιτέρως οι Γερμανοί ήταν πολύ σκληροί με την Ελλάδα. Σε ένα τοπικό συνέδριο του κόμματος των Φιλελευθέρων FDP τέθηκε μάλιστα το θέμα της οριστικής αποπομπής της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση! Και για ποιον λόγο; Επειδή οι Έλληνες είναι τεμπέληδες; Έρευνες της EUROSTAT κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι Έλληνες δουλεύουν κατά μέσον όρο περίπου 19 ώρες περισσότερο το μήνα απ ότι οι Γερμανοί. Ή ίσως γιατί παίρνουν υψηλότερη σύνταξη; Πολλοί συνταξιούχοι στην Ελλάδα ζουν με 400 κάθε μήνα. Ή μήπως λόγω του δημοσιονομικού χρέους; Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες με εξαίρεση την Σουηδία και την Εσθονία έχουν χρέη... Όλα αυτά ήταν κάπως υπερβολικά. Η Ελλάδα παρουσιάστηκε σαν το μαύρο πρόβατο της «άσπιλης» ευρωπαϊκής οικονομίας. Αυτό δεν είναι σωστό. Οφείλουμε να πιστέψουμε σε μια ισχυρότερη κοινότητα. Το μέλλον μας καθώς και η κοινή μας προοπτική είναι στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης! 14

15

16 Drachme Reise Nafplio Bayerische Spuren in der ersten Hauptstadt des modernen Griechenlands Am Fuße eines mächtigen Felsens gelegen und vom blauen Argolischen Golf umspült ist Nafplio nicht nur eine Naturschönheit. Die kleine Stadt unweit von Athen hat es auch verstanden, die Spuren der verschiedenen Kulturen zu bewahren, die hier einst lebten. Auch ein Stück Bayern steckt noch immer in dem wahrscheinlich charmantesten Städtchen Griechenlands. Wer die 999 Treppenstufen zur venezianischen Festung Palamidi erklimmt, wird mit einer sagenhaften Aussicht auf das argolische Umland belohnt. Die Festung auf der kleinen Insel Bourtzi nach den Umbauarbeiten des deutschen Architekten Wulf Schaeffer ist sie heute ein Hotel. Der bayerische Löwe in einem Fels in der Nähe von Nafplio entstammt den Händen des deutschen Bildhauers Christian Siegel. Akis Danos Text: Nannette Remmel / Fotos: Municipality of Náfplio D er Name Nafplio (altgriechisch: Nauplia) geht zurück auf den angeblichen Begründer der Stadt: Nafplios, den Sohn des Meeresgottes Poseidon. In der Antike spielte das fast Jahre alte Städtchen keine bedeutende Rolle, erst im Mittelalter war es immer wieder heiß von Türken und Venezianern umkämpft. Nach der endgültigen Vertreibung der Türken tagte hier ab 1823 die erste griechische Revolutionsregierung. Seine Glanzzeit erlebte Nafplio von 1829 bis 1834 als erste Hauptstadt des modernen Griechenlands betrat hier auch der erste griechische König, Otto I., zum ersten Mal griechischen Boden. Die Hauptstadtrolle musste Nafplio zwar schon ein Jahr später an Athen abgeben, einige Bauten erinnern jedoch noch an diese Ära. der Stadt. Dreht man sich nach Süden, erstreckt sich hinter den mit wilden Feigenkakteen überwucherten Felsen in atemberaubender Schönheit der Golf der Argolis. Außerdem erkennt man von hier auch die venezianische Palamidi-Festung, das zweite Wahrzeichen der Stadt. Der griechische Eroberer Staikos Staikopoulos befreite von hier ausgehend Nafplio 1822 von den Türken. Die Festung wurde später auch als Gefängnis genutzt. Man mutmaßt, dass hier ein weiterer Hauptdarsteller der griechischen Revolution, Theodoros Kolokotronis, unter dem falschen Vorwurf des Landesverrats seine Strafe absitzen musste. Bunte Altstadt Im Altstadtviertel zieht sich zwischen fränkischen, venezianischen und türkischen Gebäuden ein Netz aus engen, Fantastischer Blick vom Fels treppenreichen Gassen. Überall stehen Vom Felsen der Akronafplia hoch über ottomanische Brunnen, Denkmäler der Altstadt kann man die Hafenstadt und Statuen, Kirchen und Moscheen. in ihrer gesamten Anmut betrachten: Es gibt weite Plätze und verborgene InIm Norden liegend das Häusergewirr nenhöfe. Fast an jeder Ecke findet man der Altstadt mit Ziegeldächern, die hier kleine Cafés, Tavernen oder Eisdielen, und da von Glockentürmen und Wip- die zum Verweilen einladen. Idyllische feln uralter Bäume überragt werden. Parkanlagen runden das Bild ab. Dahinter der malerische Hafen mit der kleinen Insel Bourtzi. Die ehema- Bayerischer Löwe im Fels lige Henkersinsel mit ihrer venezia- Bayerische Spuren finden Entdenischen Festung gilt als Wahrzeichen ckungsfreudige nicht nur in Nafplio selbst, sondern auch im Vorort Pronia. An der Straße zur antiken Kultstätte Epidauros ist ein großer Löwe aus dem Felsen herausgehauen, ein Denkmal, das eindeutig eine Nachbildung des Luzerner Löwen ist. Drachme-Tipp: Mehr über Nafplio erfährt man bei einem interaktiven Stadtrundgang in deutscher Sprache unter: www. nafplio-tour.gr 16

17 Drachme Küche Schweinelenderl mit Ziegenfrischkäse im Brez nmantel B ayern und Griechenland feiern in diesem Sommer ihre Freundschaft. Zu diesem Anlass habe ich ein Gericht mit bayerischen und griechischen Charakterzügen zu einer erfrischenden und zugleich herzhaften Fusion gestaltet. Dabei stellte ich fest, dass die beiden Küchen sich wunderbar ergänzen auch eine Krise kann dieses Geschmackserlebnis nicht trüben! Zur Vorbereitung eine trockene oder trocken gebackene Brezel mit einer Küchenreibe zu Bröseln raspeln und den Ofen auf 80 C (möglichst Umluft) vorheizen. Text/Foto: Florian Kunz Fett und Sehnen vom Filet abtrennen, Filetkopf abschneiden. Das Filetstück entlang der Faser immer ca. 1cm einschneiden, am Einschnitt festhalten und auf dem Brett nach vorne rollen, bis das Filetstück flach (etwa 15x25 cm) ausgebreitet aufgeschnitten ist. 1 Den Ziegenfrischkäse, die gehackten Kräuter leicht salzen und pfeffern und zusammen gut durchrühren. Dann die Masse mit einer Spachtel oder einem Löffel auf das flach ausgelegte Filet aufstreichen. 2 Das Schweinefilet wie eine Biskuitrolle zusammenrollen und dabei beachten, dass alle Ränder den Käse verdecken. Nun die Rolle in der Mitte halbieren, in einem mit Mehl bedeckten Teller wenden und durch gesalzenes, geschlagenes Ei ziehen. Jetzt in den Brez nbröseln wälzen und im heißen Butterschmalz knusprig von jeder Seite ca. 3 Minuten braten und sofort in den vorgeheizten Ofen auf Alufolie legen. Nach Minuten ist das Fleisch durchgegart. Dazu passend: 3 Gugelhupf-Parfait auf der Melonenalm mit Heidelbeeren Die Zutaten und die Zubereitung der Nachspeise finden Sie demnächst unter Mià winschn an Guádn und lasst s as aich schmegga! Καλή όρεξη! 17

18 Δραχμή Sport ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ Η ποδοσφαιρική ομάδα του 2ου Ελληνικού Γυμνασίου Μονάχου βρέθηκε και πάλι στην κορυφή Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο και αναδείχτηκαν νικητές του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος των σχολείων του Μονάχου οι μαθητές του 2ου Ελληνικού Γυμνασίου. Text: Drachme / Fotos: Nikos Tsolas Die griechischen Schüler des privaten Gymnasiums am Schatzbogen verteidigten souverän ihren Meistertitel und setzten sich gegen 44 Schulen durch. Eine besondere Leistung, die hohe Anerkennung verdient und eine Besonderheit in München darstellt. «Τ 18 α παιδιά μας φάνηκαν αντάξια του τίτ Και τις δυο φορές σκοράρισε ο μαθητής λου τους. Ταλέντο, άριστο ήθος, αθλη- Αλέξης Τακίρης, ποδοσφαιριστής της 1860 Μονάχου. Η σπουδαία τική παιδεία και πεινίκη δεν άφησε αδιάφοθαρχία είναι τα μυστικά ρους ούτε τους 300 φιτης επιτυχίας τους, της λάθλους που χειροκρόεπιτυχίας μας», δηλώνει τησαν με θαυμασμό τους συγκινημένος και γεμάνικητές, αλλά ούτε τον τος περηφάνια ο προτοπικό γερμανικό Τύπο πονητής της ομάδας, που έκανε μνεία στους Δημήτρης Χρημπάκης. Έλληνες μαθητές. Με Ο εκπαιδευτικός έχει την αποφασιστικότητά αναλάβει την προπότους απέδειξαν ότι τελικά νηση των νεαρών ποοι λέξεις «πειθαρχία» και δοσφαιριστών τα τρία «ομαδικότητα» υπάρχουν τελευταία χρόνια, και και στο λεξιλόγιό τους η ομάδα του μετρά ήδη και στον τρόπο ζωής δύο σπουδαίες διακρίτους, πετυχαίνοντας κάτι σεις στο ενεργητικό της. που δεν έχει προηγούμενο. Στο φετινό πρωτάθλημα που διοργάνωσε Το σήκωσαν και πάλι το τιμημένο! Η επιτυχία συνεχίστηκε το Sportamt München, οι μαθητές κατάφεραν με περισσή άνεση και στο πρωτάθλημα της Νοτίου Βαυαρίας, όπου ομαδικό πνεύμα να «εκτοπίσουν» 44 σχο- η χρυσή εντεκάδα κατέλαβε την 3η θέση. λεία και να επικρατήσουν έναντι του Klenze Gymnasium München με το αξέχαστο σκορ Τους αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. 18

19 Quiz? SCHÜLERWETTBEWERB Η Δραχμή προκηρύσσει μαθητικό διαγωνισμό Έκθεσης με ημερομηνία λήξης την 30η Νοεμβρίου Αν είσαι μαθητής/μαθήτρια Γυμνασίου ή Λυκείου στη Γερμανία, στείλε μας μια έκθεση ιδεών με θέμα: Warum freut sich Oberbürgermeister Christian Ude auf die nächste Drachme? «Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της φοίτησης σε ελληνικό σχολείο της Γερμανίας» Vorteile und Nachteile des Besuchs einer griechischen Schule in Deutschland Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να αποταθείς στο Die Antwort erfahren Sie im Oktober. Ellindex - Ελληνικό δίκτυο H Ellindex δικτυώνει και ενώνει Έλληνες επιχειρηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες, ιατρούς, χειρούργους κτλ. της Γερμανίας, Αυστρίας και της Ελβετίας. Από Σεπτέμβριο 2010 δημοσιεύεται ο έντυπος κατάλογος της Ellindex! Εγγραφείτε μέχρι τον Αύγουστο 2010 και εξασφαλίστε δωρεάν καταχώριση στην έντυπη μορφή! Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας ww ή τηλεφωνήστε μας Επίσης η Ellindex ενισχύει ελληνορθόδοξες ενορίες, Ελληνικές Κοινότητες, ελληνικούς συλλόγους, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς (NPO's) και ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.

20