Υπερ- και Υπολειτουργικές διαταραχές του λάρυγγα

Transcript

1 Υπερ- και Υπολειτουργικές διαταραχές του λάρυγγα Δρ. Κων. Λαμπρόπουλος Χειρουργός ΩΡΛ Φωνίατρος Επιστημονικός Υπεύθυνος Κέντρου Φωνιατρικής & Εφαρμοσμένης Λαρυγγολογίας Ιπποκράτειο 26/06/2015

2 Τι είναι η δυσφωνία; Σύμπτωμα; Ενόχληση; Παρατήρηση; Διάγνωση; αίτημα Ποιός καθορίζει ποια φωνή είναι δυσφωνική; Ο γιατρός; Ο «ασθενής»; Το περιβάλλον;

3 Τι προκαλεί δυσφωνία; Πάχυνση Οζοι, κάλοι, κομβία Κιρσοί «Εφίππευση» αρυταινοειδών Πολύπους Κύστη Οίδημα Reinke Ευμέγεθες κοκκίωμα Θήλωμα Οξεία λαρυγγίτιδα Ψυχογενής υπολειτουργική δυσφωνία Πάρεση Υστερική αφωνία Ξηρότητα Αιμάτωμα Μυκητίαση Χρόνια λαρυγγίτιδα Λευκοπλακία Νεόπλασμα...

4 Πως ξεχωρίζουμε / κατατάσσουμε τις δυσφωνίες; ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ? Πάχυνση «Εφίππευση» αρυταινοειδών Οξεία λαρυγγίτιδα Ψυχογενής υπολειτουργική δυσφωνία Πάρεση Υστερική αφωνία Ξηρότητα ΑΛΛΕΣ? ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ? Οζοι, κάλοι, κομβία Πολύπους Κύστη Οίδημα Reinke Ευμέγεθες κοκκίωμα Θήλωμα Αιμάτωμα Κιρσοί Μυκητίαση Χρόνια λαρυγγίτιδα Λευκοπλακία Νεόπλασμα...

5 Ιστολογία φωνητικών χορδών 3 στιβάδες επιθήλιο Lamina Propria επιπολής ενδιάμεση εν τω βάθει Φωνητικός μυς

6 Περιγραφή φωνητικών χορδών Καλύπτρα : σώμα: επιθήλιο Επιπολής στιβάδα Lamina Propria Ενδιάμεση στιβάδα Lamina Propria Εν τω βάθει στιβάδα Lamina Propria Φωνητικός μυς (Hirano, 1970)

7

8

9

10 Υπερπλασία: πάχυνση του βλεννογόνου αύξηση αριθμού κυττάρων Κεράτωση: παρουσία κερατίνης στην επιφάνεια του επιθηλίου Παρακεράτωση: ύπαρξη πυρήνων στην κερατίνη Δυσκεράτωση: ανώμαλη κερατινοποίηση μεμονωμένων κυττάρων Μεταπλασία: αλλαγή από ένα είδος ιστού σε άλλον (πχ πλακώδης μεταπλασία περιγράφει την αντικατάσταση του αναπνευστικού επιθηλίου από πλακώδες) Κοιλοκυττάρωση: κυτταροπλασματικά κενοτόπια σε πλακώδη κύτταρα (HPV)

11 Υπερλειτουργία Φυσιολογική φώνηση Υπολειτουργία

12

13

14 Όζοι, κάλοι, κομβία Πάχυνση, σκλήρυνση στο μέσον του ελευθέρου χείλους της γνήσιας φωνητικής χορδής Συνήθως και στις δύο χορδές, συμμετρικά Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια Μετά από χρόνια (παρατεταμένη) κακή χρήση φωνής Προοδευτική αλλοίωση της φωνής, βραχνάδα Υποχωρεί με φωνοθεραπεία, σπανίως απαιτείται χειρουργική θεραπεία

15

16

17

18 Αιμάτωμα Αιμορραγία από κάποιο αγγείο μέσα στον βλεννογόνο της γνήσιας φωνητικής χορδής Συνήθως μετά από οξεία φωνητική κατάχρηση, φωνητικό τραυματισμό Συνήθως μονόπλευρο Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια Ενυδάτωση, οικονομία φωνής Όχι κορτιζόνη, όχι αντιβιοτικά, όχι αντιφλεγμονώδη Φωνοθεραπεία μετά την αποδρομή του αιματώματος

19

20 Κιρσός Διατεταμένο αγγείο (κιρσοειδής ανεύρυνση) μέσα στον βλεννογόνο της γνήσιας φωνητικής χορδής Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια Συνήθως μετά από χρόνια κακή χρήση φωνής Ενυδάτωση, φωνοθεραπεία, εκπαίδευση φωνής Χειρουργική θεραπεία με Laser αν το νεόπλαστο αγγείο πηγαίνει κάθετα στο ελεύθερο χείλος της γνήσιας φωνητικής χορδής Μπορεί να αιμορραγήσει σε φωνητική ένταση

21 Κοκκίωμα Μόρφωμα στο οπίσθιο τριτημόριο της γνήσιας φωνητικής χορδής, στην φωνητική απόφυση του αρυταινοειδούς χόνδρου Καλόηθες Σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), μετά από παρατεταμένη διασωλήνωση, μετά από μακροχρόνια κακή χρήση φωνής Φαρμακευτική θεραπεία (για την ΓΟΠ), φωνοθεραπεία Χειρουργική θεραπεία με Laser σε μεγάλα κοκκιώματα που εμποδίζουν την φώνηση, και σε καπνιστές για βιοψία της βλάβης Υποτροπιάζουν συχνά

22

23

24

25

26 πολύπους λάρυγγος Μόρφωμα του ελευθέρου χείλους της γνήσιας φωνητικής χορδής Επίμονη βραχνάδα, δυσφωνία Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια Συνήθως μετά από οξεία φωνητική κατάχρηση, φωνητικό τραυματισμό Χειρουργική θεραπεία Μετεγχειρητική αφωνία για 2 3 ημέρες, μετά φωνοθεραπεία Αν δεν αφαιρεθεί επιδεινώνεται η δυσφωνία Οικονομία φωνής, όχι αφωνία

27

28

29

30

31 Πολυποειδής εκφύλιση οίδημα Reinke Οίδημα, συλλογή ζελατινώδους μάζας/υγρού κάτω από τον βλεννογόνο της φωνητικής χορδής Εμφανίζεται σε καπνιστές και μετά από χρόνια φωνητική κατάχρηση Μπορεί να εμφανιστεί και στις δύο φωνητικές χορδές Πιο συχνά σε γυναίκες Η φωνή «μπασάρει», γίνεται μονότονη Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια (εκτός αν συνυπάρχει νεόπλασμα από την αρχή, λόγω του καπνίσματος) Πρέπει να ελέγχεται η κάτω επιφάνεια των γνησίων φωνητικών χορδών (συνήθως κρύβεται κάτω από το οίδημα) Διακοπή καπνίσματος, χειρουργική θεραπεία Μετεγχειρητικά αφωνία για 2 ημέρες, μετά φωνοθεραπεία Αν δεν αφαιρεθεί επιδεινώνεται η δυσφωνία, πιθανόν συνυπάρχει δύσπνοια Μπορεί να υποτροπιάσει αν δεν διακοπεί το κάπνισμα

32

33

34

35 Κύστη (εκ κατακρατήσεως) Μόρφωμα μέσα στον βλεννογόνο της γνήσιας φωνητικής χορδής (ενδοεπιθηλιακό) Συνήθως μετά από φωνητική κατάχρηση, φωνητικό τραυματισμό Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια Αλλοιώνεται το βλεννογονικό κύμα, δεν πάλλεται αρμονικά η χορδή Χειρουργική θεραπεία, μετεγχειρητικά φωνοθεραπεία Αν δεν αφαιρεθεί επιδεινώνεται η δυσφωνία Αν δεν αφαιρεθεί ολόκληρη μπορεί να υποτροπιάσει

36 Μεμβράνη - συνέχεια Συγγενής ή μετά από χειρουργική επέμβαση στον λάρυγγα Ανάπτυξη ιστού ανάμεσα στις δύο γνήσιες φωνητικές χορδές Δυσφωνία Καλοήθης, δεν εξαλλάσσεται σε κακοήθεια Χειρουργική θεραπεία, συχνά υποτροπιάζει Μετεγχειρητικά φωνοθεραπεία

37

38 Βασική μεμβράνη

39 Δυσπλασία: ποιοτικές αλλαγές στην εμφάνιση των κυττάρων Μεγάλοι, ακανόνιστοι, υπερχρωματισμένοι πυρήνες Αυξημένη αναλογία πυρήνα/κυτταροπλάσματος Έλλειψη πολικότητας προσανατολισμού Αυξημένη μιτωτική δραστηριότητα

40 Δυσπλασία Ήπια: αλλαγές περιορίζονται στο μέσο τριτημόριο του επιθηλίου

41 Δυσπλασία Μέτρια: αλλαγές περιλαμβάνουν 2/3 του επιθηλίου

42 Δυσπλασία Σοβαρή : αλλαγές από 2/3 και πλέον του επιθηλίου μέχρι σχεδόν το σύνολο των στιβάδων

43 Δυσπλασία Διαφοροδιάγνωση από καρκίνωμα in situ: φυσιολογική ωρίμανση των επιφανειακών επιθηλιακών στιβάδων

44 Δυσπλασία Διαφοροδιάγνωση από καρκίνωμα in situ: φυσιολογική ωρίμανση των επιφανειακών επιθηλιακών στιβάδων

45 Δυσπλασία Διαφοροδιάγνωση από διηθητικό καρκίνωμα: ακεραιότητα βασικής μεμβράνης Βασική μεμβράνη

46 λευκοπλακία

47 Λευκοπλακία ή κακοήθεια;

48 Λευκοπλακία / ερυθροπλακία

49 «Λευκοπλακία» είναι περιγραφή, δεν είναι διάγνωση Άμεση σχέση με το κάπνισμα Λευκή πλάκα, μόρφωμα του ελευθέρου χείλους ή της άνω επιφάνειαςτης γνήσιας φωνητικής χορδής Αλλοίωση της κυτταρικής δομής του λαρυγγικού βλεννογόνου Μπορεί να είναι ήδη ή να εξαλλαγεί σε κακοήθεια Επίμονη βραχνάδα Απαραίτητη λήψη ιστού με μικρολαρυγγοσκόπηση (χειρουργική επέμβαση) για βιοψία Συνεχής παρακολούθηση για έλεγχο υποτροπής Φωνοθεραπεία σε εξειδικευμένες περιπτώσεις

50 ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ Πολύπους Κύστη Οίδημα Reinke Ευμέγεθες κοκκίωμα Θήλωμα ΦΩΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

51 Οξεία λαρυγγίτιδα Ψυχογενής υπολειτουργική δυσφωνία Πάρεση Υστερική αφωνία Ξηρότητα Αιμάτωμα Μυκητίαση «Θεραπεία» της «νόσου» ΦΩΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

52 Υπο Υπερλειτουργική Δυσφωνία ΦΩΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

53 Χρόνια λαρυγγίτιδα Λευκοπλακία Νεόπλασμα ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ Η «ΥΓΕΙΑ» ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

54 δεν «κάνουμε» ΦΩΤΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ «κάνουμε» ΦΩΝΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ