MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

Transcript

1 MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S

2 The "Annual Report to the Nation on the Status of Cancer,, *" finds overall observed cancer incidence rates dropped 0.5 percent per year from 1991 to 2001, while death rates from all cancers combined dropped 1.1 percent per year from 1993 to According to the report's authors, the new data reflect progress in prevention, early detection, and treatment; however, not all segments of the U.S. population have benefited equally from the advances.

3 Ο καρκίνος και η θεραπεία του καρκίνου μπορεί να δημιουργήσουν διατροφικές παρενέργειες Η πρόσληψη των κατάλληλων τροφών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία του καρκίνου μπορεί να βοηθήσουν τον ασθενή να αισθανθεί καλύτερα και να παραμείνει σφριγηλός Πρόσληψη τροφών που περιέχουν τα βασικά θρεπτικά στοιχεία (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνη, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία και νερό). Παρενέργειες από τον καρκίνο και τη θεραπεία του καρκίνου προκαλούν δυσκολία στο να ακολουθήσει ο ασθενής ένα σωστό τρόπο διατροφής

4 Ο καρκίνος και η θεραπεία του καρκίνου μπορεί να δημιουργήσουν διατροφικές παρενέργειες Η όρεξη, η γεύση και η ικανότητα να φάει ή να απορροφήσει τα θρεπτικά στοιχεία από τις. Ο υποσιτισμός που μπορεί να επέλθει οδηγεί σε αδυναμία, κούραση και αδυναμία αντιμετώπισης λοιμώξεων ή της θεραπείας για τον καρκίνο Χαμηλή πρόσληψη πρωτεΐνης το μεγαλύτερο πρόβλημα Η πρωτεΐνη και οι θερμίδες είναι απαραίτητες για τη θεραπεία και αντιμετώπιση των λοιμώξεων και την παροχή ενέργειας

5 Επιπτώσεις του υποσιτισμού Ανορεξία Καχεξία

6 Ανορεξία Η ανορεξία, που ορίζεται σαν η έλλειψη όρεξης ή διάθεσης για πρόσληψη τροφής, Μπορεί να εμφανιστεί στην αρχή της ασθένειας ή αργότερα όταν ο όγκος έχει αναπτυχθεί Μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν ανορεξία όταν ήδη έχουν διαγνωστεί με καρκίνο Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με μετάσταση θα αναπτύξουν ανορεξία Αποτελεί την πιο συχνή αιτία υποσιτισμού σε καρκινοπαθείς

7 Καχεξία Αποτελεί ένα σύνδρομο στο οποίο επιφέρει αδυναμία και μείωση του σωματικού βάρους, λίπους και μυϊκού ιστού Η καχεξία και η ανορεξία συνήθως συμβαδίζουν Η καχεξία μπορεί να εμφανιστεί σε ασθενείς οι οποίοι σιτίζονται κανονικά αλλά δε μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά στοιχεία Δεν συνδέεται με το μέγεθος, την μορφή ή τη χρονική διάρκεια από την εμφάνιση του όγκου Δεν είναι το ίδιο όπως ο λιμός Ο οργανισμός ενός υγιούς ατόμου μπορεί να προσαρμοστεί στην περίπτωση του λιμού μειώνοντας τη χρήση των θρεπτικών στοιχείων. Ο οργανισμός του καρκινοπαθούς δε μπορεί να κάνει την προσαρμογή

8 Επίδραση του καρκίνου στη διατροφή Οι όγκοι μπορεί να παράγουν χημικές ουσίες οι οποίες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί ο οργανισμός τα θρεπτικά στοιχεία Όγκοι στο στομάχι και στο έντερο επηρεάζουν τον τρόπο απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων Ο ασθενής μπορεί να εμφανίζεται ότι τρώει αρκετά αλλά η απορρόφηση να είναι πάρα πολύ μικρή Διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη και θερμίδες

9 Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των διατροφικών προβλημάτων μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση ή αύξηση του σωματικού βάρους ενός ασθενούς. Βελτιώνεται η απόκριση στη θεραπεία και οι επιπλοκές που μπορεί να επέλθουν από τη θεραπεία Βελτιώνεται η πρόγνωση του ασθενούς

10 Επειδή η ικανότητα ανοχής στη θεραπεία είναι καλύτερη στους ασθενείς που τρέφονται καλά παρά στους υποσιτισμένους είναι προτιμότερο να γίνεται έλεγχος για την έγκαιρη διάγνωση και εξέταση πριν ξεκινήσει η θεραπεία

11 Οι πληροφορίες που συλλέγονται είναι Μεταβολές στο σωματικό βάρος τους τελευταίους έξι μήνες Μεταβολές στην ποσότητα και στο είδος της τροφής που καταναλώνεται συγκριτικά με τις συνηθισμένες διατροφικές συνήθειες Προβλήματα τα οποία μπορεί να έχουν επηρεάσει την πρόσληψη της τροφή, όπως ναυτία, εμετός, διάρροια, δυσκοιλιότητα, ξηροστομία, μεταβολές στη γεύση και όσφρηση, πόνος, και χάσιμο της όρεξης Ικανότητα βάδισης και πραγματοποίησης καθημερινών εργασιών Ιατρική εξέταση

12 Διατροφικοί στόχοι Πρόληψη ή θεραπεία υποσιτισμού Πρόσληψη της μείωσης του μυϊκού ιστού, της οστικής μάζας, μεταβολών του αίματος, οργάνων του σώματος και της άλιπης σωματικής μάζας Να βοηθήσει τον ασθενή να αντεπεξέλθει στη θεραπεία Να μειώσει τις παρενέργειες που προέρχονται από τη διατροφή

13 Διατροφικοί στόχοι Να διατηρήσει τη δύναμη και την ενέργεια Να προστατεύσει την ικανότητα του ασθενούς να αντιμετωπίσει λοιμώξεις Να βοηθήσει τον ασθενή να αναρρώσει και ανακάμψει Να διατηρήσει ή βελτιώσει την ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

14 Προχωρημένο στάδιο καρκίνου Μείωση παρενεργειών Μείωση πιθανότητας εμφάνισης λοίμωξης Διατήρηση δύναμης και ενέργειας ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ

15 Διατροφική υποστήριξη ασθενών Χαμηλό σωματικό βάρος Αδυναμία να απορροφήσουν θρεπτικά στοιχεία Διάτρηση ή διασωλήνωση οισοφάγου ή στομάχου Αδυναμία να φάει ή καταπιεί για παραπάνω από 5 ημέρες Αδυναμία διασωλήνωσης για φαγητό στο σπίτι

16 Εντερική διατροφή Διασωλήνωση από τη μύτη και το λάρυγγα για την παροχή υγροποιημένης τροφή στο στομάχι ή στο λεπτό έντερο(προσωρινός τρόπος) Διασωλήνωση από άνοιγμα οπής στο στομάχι ή στο λεπτό έντερο (μακροχρόνια χρήση και αδυναμία ανοχής του σωλήνα από τη μύτη) Εάν η διασωλήνωση έχει γίνει στο στομάχι τότε η παροχή της τροφής μπορεί να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εάν η διασωλήνωση έχει γίνει στο λεπτό έντερο τότε η παροχή της τροφής είναι συνεχόμενη

17 Εντερική διατροφή Η εντερική διατροφή ενδείκνυται για τους παρακάτω ασθενείς: Ασθενείς που το στομάχι ή το λεπτό έντερο δεν λειτουργεί αποτελεσματικά ή τους έχει αφαιρεθεί Ασθενείς που έχουν μπλοκαρισμένο το έντερο Ασθενείς που παρουσιάζουν έντονη ναυτία, έμετο και/ή διάρροια Ασθενείς που έχουν χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων. Τα αιμοπετάλια χρειάζονται για τη δημιουργία θρόμβων Ασθενείς που παρουσιάζουν χαμηλό αριθμό κυττάρων του αίματος

18 Πλεονεκτήματα εντερικής διατροφής Αυξάνει την ετοιμότητα Μπορεί να προσφέρει ανακούφιση στην οικογένεια Μπορεί να μειώσει τη ναυτία Μπορεί να μειώσει τα αισθήματα απογοήτευσης και εγκατάλειψης

19 Μειονεκτήματα εντερικής διατροφής Μπορεί να επιφέρει διάρροια ή δυσκοιλιότητα Μπορεί να αυξήσει τη ναυτία Απαιτεί να γίνει εγχείρηση για την τοποθέτηση σωλήνα στο στομάχι Αυξημένη πιθανότητα πνιγμού ή πνευμονίας Αυξημένη πιθανότητα λοίμωξης Επιφέρει μεγαλύτερη ευθύνη και βάρος για το/την την βοηθό του ασθενή

20 Παρεντερική διατροφή Χρησιμοποιείται όταν ο ασθενής δε μπορεί να προσλάβει τροφή από το στόμα ή να έχει εντερική διατροφή Η παρεντερική διατροφή παρακάμπτει το πεπτικό σύστημα Η παροχή των θρεπτικών στοιχείων γίνεται κατευθείαν στο αίμα διαμέσου ενός καθετήρα

21 Παρεντερική διατροφή Η εντερική διατροφή ενδείκνυται για τους παρακάτω ασθενείς: Ασθενείς που το στομάχι ή το λεπτό έντερο δεν λειτουργεί αποτελεσματικά ή τους έχει αφαιρεθεί Ασθενείς που παρουσιάζουν έντονη ναυτία, έμετο και/ή διάρροια Σημαντικά έλκη στο στόμα ή στον οισοφάγο Διάτρηση στομάχου Μείωση σωματικού βάρους και μυϊκής μάζας με εντερική διατροφή

22 Επιπλοκές από την παρεντερική διατροφή Τοποθέτηση του καθετήρα στη λανθασμένη θέση Δημιουργία θρόμβων collapsed lung Αυξημένη ή μειωμένη τιμή σακχάρου στο αίμα Χαμηλά επίπεδα καλίου στο αίμα Αυξημένα ηπατικά ένζυμα

23 Anticancer Drug-Food Interactions Trade Name Generic Name Food Interactions Targretin-bexarotene bexarotene- Ο χυμός από Grapefruit μπορεί να αυξήσει την επίδραση του φαρμάκου Folex-methotrexate methotrexate- Το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καταστροφή του ήπατος Rheumatrex-Mithracinplicamycin Mithracinplicamycin- Τα συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D μπορεί να μειώσουν την επίδραση του φαρμάκου Matulane-procarbazine procarbazine- Το αλκοόλ μπορεί να επιφέρει αντίδραση η οποία περιλαμβάνει κοκκινάδα δέρματος, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία και χαμηλή αρτηριακή πίεση. Καφεΐνη μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση Temodartemozolomide- Η λήψη τροφής μπορεί να αυξήσει ή μειώσει τη δράση του φαρμάκου

24 Βιβλιογραφία Marion Nestle. Διατροφή στην κλινική πράξη, Εκδόσεις Παρισιάνου, Σελ , 236, 1987.