ΓΡΑΠΤΕΣ AΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06 / 06/2014 ΤΑΞΗ: Γ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ ( π. μ.

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ AΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06 / 06/2014 ΤΑΞΗ: Γ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ ( π. μ.) ΣΕΛΙΔΕΣ: 5 ΟΔΗΓΙΕΣ: 1. Να γράφετε μόνο με μπλε ή μαύρο μελάνι 2. Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού 3. Να προσεχθεί η εμφάνιση και η ορθογραφία 4. Όλες οι ερωτήσεις να απαντηθούν στα σφραγισμένα φύλλα και όχι στο εξεταστικό έντυπο. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από 5 σελίδες και χωρίζεται σε δύο (2) μέρη. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη και σε όλα τα ερωτήματα. ΜΕΡΟΣ Α : ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 14) ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αφορά την πλειοψηφία των χωρών δεν είναι η άμεση έκθεση στον πόλεμο, αλλά η προετοιμασία του πολέμου, οι πολεμικές δαπάνες. Μεγάλα κονδύλια των κρατικών προϋπολογισμών διατίθενται για την προμήθεια όπλων και των ανταλλακτικών τους. Η συνεχής βελτίωση των πολεμικών μέσων (είναι γνωστό πως οι πόλεμοι δεν κρίνονται πια στα πεδία των μαχών ούτε από τη γενναιότητα των πολεμιστών ούτε από την ευφυΐα των στρατηγών, αλλά από τη χρησιμοποίηση των όπλων, υψηλής τεχνολογίας) οδηγεί σ ένα αδιάκοπο κυνηγητό προμήθειας εξελιγμένων όπλων. Αυτή η συνεχής ένταση έχει πολλές επιπτώσεις και στην οικονομική ανάπτυξη (γιατί δε διατίθενται τα χρήματα που απαιτούνται στις παραγωγικές επενδύσεις) και στην εκπαίδευση (οι μειωμένες δαπάνες για την εκπαίδευση προς όφελος των πολεμικών δαπανών δε βοηθούν στην ανάπτυξή της σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της εποχής) και στην πολιτιστική ανάπτυξη (αφού δε διατίθενται τα χρήματα που χρειάζονται για την πολιτιστική άνθηση μιας κοινωνίας). Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το 1988, το σύνολο των στρατιωτικών δαπανών στον κόσμο ξεπερνά 2,5 φορές τις δαπάνες για την υγεία και 1,5 φορά τις δαπάνες για την παιδεία. Η μεταφορά του μεγαλύτερου τμήματος των στρατιωτικών δαπανών με τη μορφή συμπληρωματικών επενδύσεων σε άλλους κύκλους -σύμφωνα με την εκτίμηση των ειδικών- θα μπορούσε ν αυξήσει τους ρυθμούς ανόδου της οικονομίας κατά 1-2%. Για να μπει τέλος στην πείνα, σ ένα μεγάλο ποσοστό ασθενειών, στον αναλφαβητισμό είναι αρκετό ένα ποσό ίσο με το 8-10% των στρατιωτικών δαπανών όλου του κόσμου. Αιμ. Καραλή, Λόγος, τεχνική και τέχνη στην έκθεση, Εκδ. Στάχυ 1

2 ΚΕΙΜΕΝΟ 2: Σε τι έγκειται το πρόβλημα της ειρήνης; Όλοι εύχονται την ειρήνη και το ζητούμενο είναι απλώς να βρούμε το μέσο για να φτάσουμε πιο εύκολα σε αυτήν; Ο πόλεμος του Κόλπου1 έδειξε άλλη μια φορά ότι είναι πολλοί ανάμεσά μας αυτοί που, κάπου βαθιά μέσα τους, απολαμβάνουν τον πόλεμο. Ο πόλεμος είναι η υποτροπή σε αυτό που αποκαλείται φυσική κατάσταση όπου, σύμφωνα με τον Χομπς, «ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο». Αυτή η περιγραφή είναι εύστοχη, αλλά είναι προσβλητική για τους λύκους, γιατί ούτε αυτοί ούτε άλλα ζώα του ίδιου είδους με εξαίρεση ακριβώς τον άνθρωπο δε σκοτώνουν τα μεν τα δε. Πιστεύω ότι είναι δυνατό να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό. Τα άλλα ζώα δε γνωρίζουν την κοινωνικοποίηση. Η κοινωνικοποίηση προσφέρει στον άνθρωπο πολλά πλεονεκτήματα και απλοποιεί τη ζωή του, του προσφέρει την ασφάλεια και ίσως την κουλτούρα, αλλά συνεπάγεται επίσης, όπως έδειξε ο Φρόιντ, την αναγκαιότητα για τον άνθρωπο να απαρνηθεί την αγριότητα που μπορούμε να παρατηρήσουμε στα παιδιά, αγριότητα η οποία για να το εκφράσουμε με έναν τρόπο όσο το δυνατό πιο ουδέτερο αποτελεί ασφαλώς μέρος της ύπαρξής μας, πλάι στην κατάσταση της κοινωνικοποίησης και απωθείται από αυτήν. Έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε το ότι η κατάσταση που επιτρέπει ή ακόμη και επιτάσσει αυτό που απαγορεύεται πιο αυστηρά στην πολιτισμένη ζωή το φόνο διατηρεί στα μάτια μας μια θελκτική όψη. Όλοι μας έχουμε γνωρίσει, σε διαφορετικούς βαθμούς, αδικίες στη ζωή μας και το γεγονός του φόνου αποτελεί την πιο ικανοποιητική εκδίκηση. Γι αυτό οι πόλεμοι, ανεξάρτητα από την αξιολόγηση των στόχων τους, φαίνεται ότι έχουν για μας μια θετική συγκινησιακά πλευρά. Υπάρχει και ένας δεύτερος παράγοντας, που δε νομίζω ότι είναι τόσο καθολικός, αλλά που είναι και αυτός αρκετά διαδεδομένος. Θα τον αποκαλέσουμε παράγοντα του ανταγωνισμού ή «ποδοσφαιρικό παράγοντα». Πολλοί είναι αυτοί ανάμεσά μας οι οποίοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους λιγότερο ως πρόσωπα και περισσότερο ως μέλη μιας συγκεκριμένης ομάδας, ως πολίτες της Βαλένθια ή του Βερολίνου, ως Ισπανοί ή Γερμανοί. Δεν αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας απλώς ως τα μέλη μιας τέτοιας ομάδας, αλλά διαφοροποιούμαστε από άλλες ομάδες και οριζόμαστε σε σχέση με αυτές. Από τη στιγμή τώρα που αυτές οι ταυτίσεις δε συνυπάρχουν ειρηνικά (πράγμα που θα ήταν εξίσου δυνατό), αλλά γίνονται αντιληπτές υπό το πρίσμα της υπεροχής ή της κατωτερότητας, η συναίσθηση της αξίας που έχει ένα πρόσωπο όταν η ομάδα του για παράδειγμα το έθνος του κερδίζει ενάντια σε μιαν άλλη, είτε σε ένα παιχνίδι όπως το ποδόσφαιρο είτε στις απεριόριστες συνθήκες του πολέμου, μεγαλώνει. «Γιατί ο πόλεμος;» Άρθρο του Έρνστ Τούγκενχατ από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ») Σημειώσεις: 1. Πόλεμος του Κόλπου ( ): πόλεμος συνασπισμού χωρών υπό την έγκριση του ΟΗΕ εναντίον του Ιράκ, ο στρατός του οποίου, κάτω από τις εντολές του Σαντάμ Χουσεΐν, είχε εισβάλει στο Κουβέιτ. 2

3 1. Ερωτήσεις Κατανόησης α) Ποιο είναι το πρόβλημα που παρουσιάζουν οι συγγραφείς των πιο πάνω κειμένων; Να γράψετε μία αιτία του προβλήματος που αναφέρει ο κάθε συγγραφέας. (μονάδα 1) β) Να αναφέρετε δύο επιπτώσεις του πολέμου όπως αυτές αποτυπώνονται στο Κείμενο. (μονάδα 1) 2. Οργάνωση Κειμένων α) Να δώσετε έναν τίτλο για την τρίτη παράγραφο του Κειμένου 2. (μονάδα 0,5) 3. Μορφοσυντακτικά Φαινόμενα α) Να αναγνωρίσετε το είδος των υπογραμμισμένων δευτερευουσών ονοματικών προτάσεων του Κειμένου 2 και να δηλώσετε το συντακτικό τους ρόλο (υποκείμενο, αντικείμενο, επεξήγηση) (μονάδα 1) β) Να εντοπίσετε στο Κείμενο 1 και να γράψετε δύο δευτερεύουσες αιτιολογικές προτάσεις. (μονάδα 0,5) 4. Δεν αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας απλώς ως τα μέλη μιας τέτοιας ομάδας αλλά διαφοροποιούμαστε από άλλες ομάδες Να χωρίσετε το πιο πάνω απόσπασμα σε προτάσεις, να τις χαρακτηρίσετε ( κύριες ή δευτερεύουσες) και να ονομάσετε το είδος της σύνδεσής τους. (μονάδα 1) 5. Λεξιλογικές Ασκήσεις α) Οι πιο κάτω λέξεις είναι υπογραμμισμένες μέσα στο Κείμενο 1. Να γράψετε τα αντίθετά τους. (μονάδα 0.5) 1. ανόδου 2. πλειοψηφία 3

4 β) Οι πιο κάτω λέξεις είναι πολύσημες. Να γράψετε μία πρόταση ώστε να φαίνεται η διαφορετική σημασία απ αυτή που έχουν στο Κείμενο 2. (μονάδα 0.5) 1.σύμφωνα 2. δυνατό 6. Παραγωγή Γραπτού Επικοινωνιακού Λόγου (μονάδες 8) Η ειρήνη αποτελεί το μεγαλύτερο αγαθό ενώ ο πόλεμος τη μεγαλύτερη συμφορά για τον άνθρωπο. Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναπτύξετε τις σημαντικότερες συνέπειες του πολέμου αλλά και τα αγαθά που προσφέρει η ειρήνη. ( λέξεις) ΜΕΡΟΣ Β : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) I.ΚΕΙΜΕΝΑ Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, [Η νύχτα της Εξόδου], Δ. Σολωμός Σχεδίασμα Β Ετούτ είν ύστερη νυχτιά όλα τ αστέρια βγάνει Ολονυχτίς ανέβαινε η δέηση, το λιβάνι. Ο Αράπης, τραβηγμένος από τη μυρωδιά που εσκορπούσε το θυμίαμα, περίεργος και ανυπόμονος, με βιαστικά πατήματα πλησιάζει εις το τείχος, Και απάνου ανάγκη φοβερή! σκυλί δεν του λυχτάει. Και ακροάζεται αλλά τη νυχτική γαλήνη δεν αντίσκοβε μήτε φωνή, μήτε κλάψα, μήτε αναστεναγμός ήθελε πης ότι είχε παύσει η ζωή οι ήρωες είναι ενωμένοι και, μέσα τους, λόγια λένε Για την αιωνιότητα, που μόλις τα χωράει Στα μάτια και στο πρόσωπο φαίνονται οι στοχασμοί τους Τους λέει μεγάλα και πολλά η τρίσβαθη ψυχή τους. Αγάπη κι έρωτας καλού τα σπλάχνα τους τινάζουν Τα σπλάχνα τους κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν Γλυκιά κι ελεύθερ η ψυχή σα να τανε βγαλμένη, Κι υψώναν με χαμόγελο την όψη τη φθαρμένη. 4 Άξιον Εστί, «Η μεγάλη Έξοδος», Οδ. Ελύτης Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε δρόμους και σε πλατείες με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια παλάμη τόπο κάτω από τ ανοιχτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Όπου είχε κράτος κι εξουσία η Άνοιξη. Και επειδή σίμωνε η μέρα που το Γένος είχε συνήθιο να γιορτάζει τον άλλο Σηκωμό, τη μέρα πάλι εκείνη ορίσανε για την Έξοδο. Και νωρίς εβγήκανε καταμπροστά στον ήλιο, με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβιά σα σημαία, οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες. Και ακολουθούσανε άντρες πολλοί, και γυναίκες, και λαβωμένοι με τον επίδεσμο και τα δεκανίκια. Όπου έβλεπες άξαφνα στην όψη τους τόσες χαρακιές, πού λεγες είχανε περάσει μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα. Τέτοιας λογής αποκοτιές, ωστόσο, μαθαίνοντας οι Άλλοι, σφόδρα ταράχθηκαν. Και φορές τρεις με το μάτι αναμετρώντας το έχει τους, λάβανε την

5 Σχεδίασμα Γ 12 Και βλέπω πέρα τα παιδιά και τες αντρογυναίκες Γύρου στη φλόγα π άναψαν, και θλιβερά τη θρέψαν Μ αγαπημένα πράματα και με σεμνά κρεβάτια, Ακίνητες, αστέναχτες, δίχως να ρίξουν δάκρυ Και γγίζ η σπίθα τα μαλλιά και τα λιωμένα ρούχα Γλήγορα, στάχτη, να φανής, οι φούχτες να γιομίσουν. 13 Είν έτοιμα στην άσπονδη πλημμύρα των αρμάτων Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά, κι ελεύθεροι να μείνουν, Εκείθε με τους αδελφούς, εδώθε με το χάρο. απόφαση να βγουν έξω σε δρόμους και σε πλατείες, με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια πήχη φωτιά κάτω απ τα σίδερα, με τις μαύρες κάνες και τα δόντια του ήλιου. Όπου μήτε κλώνος μήτε ανθός, δάκρυ ποτέ δεν έβγαλαν. Και χτυπούσανε όπου να ναι, σφαλώντας τα βλέφαρα με απόγνωση. Και η Άνοιξη ολοένα τους κυρίευε. Σα να μην ήτανε άλλος δρόμος πάνω σ ολάκερη τη γη, για να περάσει η Άνοιξη παρά μονάχα αυτός, και να τον είχαν πάρει αμίλητοι, κοιτάζοντας πολύ μακριά, περ απ την άκρη της απελπισιάς, τη Γαλήνη που έμελλαν να γίνουν, οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες, και οι άντρες, και οι γυναίκες, και οι λαβωμένοι με τον επίδεσμο και τα δεκανίκια. Και περάσανε μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα. Καί θερίσανε πλήθος τα θηρία, καί άλλους εμάζωξαν. Και την άλλη μέρα εστήσανε στον τοίχο τριάντα. II. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν, αφού μελετήσετε και αντιπαραβάλετε τα δύο λογοτεχνικά κείμενα που σας δίνονται πιο πάνω: 1. Να βρείτε τέσσερα (4) κοινά στοιχεία, ως προς το περιεχόμενο, που συνδέουν το κείμενο του Ελύτη με το κείμενο του Σολωμού. Να τεκμηριώσετε με αναφορές από τα κείμενα. (μονάδες 2) 2. Η Έξοδος των Ελεύθερων Πολιορκημένων στο ποίημα του Σολωμού και η αντίστοιχη στο κείμενο του Ελύτη διαδραματίζονται την άνοιξη. Η άνοιξη στα δύο κείμενα δηλώνει απλά την εποχή ή έχει και συμβολική σημασία και με ποιες αξίες συνδέεται. (μονάδα 1) 3. Να σχολιάσετε πώς τα δύο σχεδιάσματα των Ελεύθερων Πολιορκημένων συνδέονται μεταξύ τους και αιτιολογούν τον τίτλο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι». (μονάδες 2) 4. Η πράξη των Μεσολογγιτών προβάλλεται παράτολμη, οξύμωρη ή συνειδητή; Να παραθέσετε δύο (2) στοιχεία (στίχους, λέξεις, εκφράσεις) που το τεκμηριώνουν στα δύο αποσπάσματα του έργου του Σολωμού. (μονάδα 1) Ο Διευθυντής Εισηγητές: Κυριάκος Μήτρου Β.Δ:... Παρασκευάς Σαμάρας Νίκη Παύλου Β.Δ:.. Αντριάνα Μαρκαντώνη: 5