Η Φυτοπροστασία αρχίζει από το εργαστήριο

Transcript

1 TAXΥ ΡΟMΟΣ Το Περιοδικό της Bayer CropScience για τη Σύγχρονη Γεωργία 1/09 Η Φυτοπροστασία αρχίζει από το εργαστήριο

2 ƒπ XOMENA å 2 Χρειαζόμαστε μια δεύτερη πράσινη επανάσταση 6 Από το δοκιμαστικό σωλήνα στον αγρό 12 Λιγότερο στρες μεγαλύτερη απόδοση 16 Μηχανισμός δράσης των ζιζανιοκτόνων 20 Phytophthora infestans 23 Νέος συνδυασμός δραστικών ουσιών για την καταπολέμηση του περονόσπορου της πατάτας Χρειαζόμαστε πράσινη Εξασφάλιση της τροφής για τον διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό της γης ŒÎ ÔÛË: Bayer CropScience AG, Ì. º ÙÔappleÚÔÛÙ Û / ÓÙ ÍË: Bernhard Grupp / Bayer CropScience AG, Alfred- Nobel-Str. 50, D Monheim / ÎÔ fiîîèóô, ÁˆapplefiÓÔ, Bayer ÏÏ µ, ˆÚÔ ª ÚÔ ÛÈ, 15125, ÙËÏ /  ÛË: Bernhard Grupp / ÈıÔÁÚ Ê : LSD GmbH & Co. KG, Düsseldorf / ÎÙ appleˆûë: Dynevo GmbH, Leverkusen / ÏÏÈÙ ÓÈÎ ÂappleÈÌ ÏÂÈ : Xpertise, Langenfeld. appleèùú appleâù È Ë Ó apple Ú ÁˆÁ ÚıÚˆÓ Ì ÙË Û ÌʈÓË ÁÓÒÌË ÙË Bayer ÏÏ ABEE Î È applefi appleúô applefiıâûë fiùè ı Ó Ê ÚÂÙ È Ë appleëá Î È Ë ÂÙ ÈÚ ı Ï ÂÈ ÓÙ ÁÚ Ê applefi ÙËÓ Ó apple Ú ÁˆÁ. ËÌ ˆÛË: ÚfiÌÔ º ÙÔappleÚÔÛÙ Û Â Ó È Ó appleâúèô ÈÎfi ÁÈ ÙÔ Úˆapple Ô Î ÏÏÈÂÚÁËÙ Î È ÁˆÙ ÓÈÎÔ. Ú ÂÈ appleïëúôêôú  ÁÈ Ù ÓÈÎ Î È appleúô fióù appleô ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ ÓÙ È ÛÙÔÓ Â Úˆapple Îfi ÒÚÔ. ÛÙ ÓÂÙ È ÔÈ Î ÏÏÈÂÚÁËÙ ÛÙÈ È ÊÔÚ ÒÚÂ Ó È Ô Ó ÙÈ Ô ËÁ  appleô Ó ÁÚ ÊÔÓÙ È ÛÙÈ Û ÛÎÂ Û Â ÙˆÓ appleúô fióùˆó. ÚÔ Ï ÂÈ Ó ÎÔÈÓÒÛÂÈ ÙÔ ÙÂ Ô Ùfi Â Ó È appleèı Ófi Ó appleâúè ÔÓÙ È ÚÔ Ï ÂÈ - Ó ÎÔÈÓÒÛÂÈ, ÛÈÛÌ Ó Û appleôı ÛÂÈ Î È appleúô Ï ÂÈ appleúôâú fiìâóâ applefi ÙÔ.. ÙË ÂÙ ÈÚ Bayer CropScience AG. È ÊÔÚÔÈ Ó ÌÂÓfiÌÂÓÔÈ Î È ÌË Ó ÌÂÓfiÌÂÓÔÈ Î Ó ÓÔÈ, Î ıfiúèûùôè Î È Â ÌÂÙ ÏËÙÔÈ apple Ú ÁÔÓÙÂ, ÌappleÔÚÂ Ó Ô Ó ˆ appleôù ÏÂÛÌ È ÊÔÚ ÌÂÙ Í ÙˆÓ appleú ÁÌ ÙÈÎÒÓ ÔÈÎÔÓÔ- ÌÈÎÒÓ appleôùâïâûì ÙˆÓ, ÙË ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Î Ù ÛÙ ÛË, Ó appleù ÍË Î È applefi ÔÛË ÙfiÛÔ ÙË Bayer CropScience AG fiûô Î È ÙË ÌËÙÚÈÎ Bayer AG, ÛÂ Û ÛË Ì ٠ÛÙÔÈ Â appleô apple ÚÔ ÛÈ ÔÓÙ È ÛÙÔ appleâúèô ÈÎfi Ùfi. ÙÔ ÔÈ apple Ú ÁÔÓÙ appleâúèï Ì ÓÔ Ó ÂΠÓÔ ÙˆÓ ËÌfiÛÈˆÓ Ó ÎÔÈÓÒÛÂˆÓ ÙË Bayer AG ÛÂ Û ÌÊˆÓ Ì ÙÔ ÃÚËÌ ÙÈÛÙ ÚÈÔ ÙË ºÚ ÓÎÊÔ ÚÙË, ÙˆÓ ÀappleËÚÂÛÈÒÓ ÛÊ Ï وÓ... Î È ÙËÓ appleèùúôapple ÓÙ ÏÏ ÁÒÓ ( appleâúèï Ì ÓÂÙ È Bayer AG Form 20-F). fiûô Ë Bayer CropScience AG fiûô Î È Ë Bayer AG ÂÓ Ô Ó Î Ì ÓÔÌÈÎ appleô Ú ˆÛË Ó Ó ÓÂÒÛÔ Ó ÙÈ Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó ÚÔ Ï ÂÈ Ó ÎÔÈÓÒÛÂÈ Ó ÙÈ appleúôû ÚÌfiÛÔ Ó Û ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ ÁÂÁÔÓfiÙ Î È ÂÍÂÏ ÍÂÈ. Σύγχρονη γεωργία: θεριζοαλωνιστική μηχανή σε αγρό με δημητριακά. 2 TAXY POMOΣ 1/09

3 μια δεύτερη επανάσταση Aυξανόμαστε συνεχώς! Μέχρι το 2012 ο πληθυσμός της γης προβλέπεται να φτάσει τα επτά δισεκατομμύρια. Το 2025 ο αριθμός των ανθρώπων έχει υπολογιστεί ότι θα φθάσει τα οκτώ δισεκατομμύρια, με την ταχεία αύξηση του πληθυσμού που λαμβάνει χώρα σχεδόν αποκλειστικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου ήδη ζει περισσότερο από το 80% των ανθρώπων. Και ακριβώς αυτά τα κράτη πλήττονται ήδη από ελλείψεις στα τρόφιμα. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι ο αριθμός των ανθρώπων που πεινάνε σύντομα θα εκτοξευθεί από τα 850 εκατομμύρια που είναι σήμερα στα 950 εκατομμύρια. Τα Ηνωμένα Έθνη προβλέπουν εν τω μεταξύ, ότι μόνο το 40% της γης της κατά κεφαλήν διαθέσι- Κατά κεφαλήν αρώσιμη γη Παγκόσμιος πληθυσμός 2,000 τμ ~ 9 δισεκατομμύρια 2,700 τμ 6.0 δισεκατομμύρια 5,100 τμ 2.8 δισεκατομμύρια Πηγή: FAO, Copyright Bayer CropScience 1/09 TAXY POMOΣ 3

4 Διασφαλίζοντας τροφή με λιγότερες εκτάσεις γης Από τα περίπου 12 δισεκατομμύρια εκτάρια που καλύπτουν την επιφάνεια της γης, το 1,5 δισεκατομμύριο χρησιμοποιείται για την γεωργία και επιπλέον 3,5 δισεκατομμύρια εκτάρια χρησιμοποιούνται για λιβάδια και βοσκοτόπια. Αυτή η έκταση γης δεν μπορεί να αυξηθεί. Κάθε χρόνο περίπου 7 εκατομμύρια εκτάρια γης χάνονται ως αποτέλεσμα οικοδομικής δραστηριότητας, διάβρωσης, ερημοποίησης και άλλων αιτιών. Χωρίς τα σύγχρονα μέσα φυτοπροστασίας και λίπανσης, ήδη θα χρειαζόμασταν σημαντικά περισσότερη αρώσιμη γη, περίπου 4 δισεκατομμύρια εκτάρια. Ω ς αποτέλεσμα της αύξησης του πληθυσμού, η γεωργική παραγωγή πρέπει να αυξάνεται περίπου κατά 2% ετησίως ώστε να είναι εφικτό να εξασφαλιστεί η απαραίτητη για όλη την ανθρωπότητα τροφή. Αυτός ο αριθμός δεν λαμβάνει υπ όψη απαραίτητη, την αύξηση στη ζήτηση κρέατος. Στην Κίνα, για παράδειγμα, η κατανάλωση κρέατος έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 15 έτη. Για 1 κιλό βοδινού είναι απαραίτητο να παράγονται περισσότερα από 7 κιλά ζωοτροφής αυτό επίσης αυξάνει την ανάγκη για ζωοτροφές, οι οποίες αυξάνουν τον ανταγωνισμό για την αρώσιμη γη για παραγωγή τροφής. Αλλά δεν είναι μόνο οι φυσικές καταστροφές που στοιχίζουν γεωργικές καταστροφές αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο: οι κατ εξακολούθηση μη ευνοϊκές γεωργικές συνθήκες, όπως η έλλειψη υδάτινων πόρων, η αύξηση της αλατότητας των αρώσιμων εδαφών και η ακραία ζέστη και το κρύο είναι οι κύριοι λόγοι για τις τεράστιες απώλειες στη συγκομιδή. Το καλαμπόκι, το ρύζι και το σιτάρι δεν μπορούν πλέον να αντισταθούν στις ακραίες περιβαλλοντικές επιδράσεις. Η κλιματική αλλαγή προστίθεται στο στρες που υπόκεινται τα φυτά έχοντας σοβαρή επίδραση. Ακόμη και με την καλύτερη φροντίδα για τα χωράφια τους, οι αγρότες χάνουν συνήθως 30-70% της συγκομιδής τους. μης για καλλιέργειες τροφίμων το 1950, θα είναι διαθέσιμη το Επιπρόσθετα τα αποθέματα τροφίμων παγκοσμίως έχουν μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών. Το κύριο πρόβλημα είναι ότι υπάρχει πολύ μικρή δυναμική επέκτασης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων σιταριού, ρυζιού ή κεχριού. Σε πολλά μέρη της Ασίας, ακόμα και ο τελευταίος λόφος που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί έχει ήδη καλυφθεί με χωράφια και πεζούλες ρυζιού. Σε πολλές περιοχές της Αφρικής, είναι παρομοίως σχεδόν αδύνατον να επεκταθεί η αρώσιμη γη. Αυτό εν μέρει οφείλεται στο ότι τα εδάφη είναι απλώς ακατάλληλα και εν μέρει στο ότι η εντατική καλλιέργεια θα οδηγούσε σε ερημοποίηση. Ακραία καιρικά φαινόμενα απειλούν τις σοδειές Άλλο ένα πρόβλημα είναι ότι οι μετεωρολόγοι παγκοσμίως καταγράφουν ακραία καιρικά φαινόμενα με αυξανόμενη συχνότητα την απουσία ή εκτόπιση των τροπικών καταιγίδων καθώς και ασυνήθιστα ωκεάνια φαινόμενα. Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα είναι το φαινόμενο El Nino: κάθε τρία με έξι χρόνια, χειμαρρώδεις βροχές ερημώνουν ολόκληρες εκτάσεις γης στη Νότια Αμερική, ενώ την ίδια στιγμή ακραία καιρικά φαινόμενα οδηγούν σε ξηρασία στη Νοτιοανατολική Αφρική, την Ινδονησία και την Αυστραλία και σε παγετούς στη Φλώριδα, προκαπροκαλώντας τεράστιες απώλειες στη συγκομιδή για τους αγρότες. Τέρμα στο αυτοκαταστροφικό πρόγραμμα στα δημητριακά Υπάρχει επείγουσα ανάγκη, όχι μόνο να καταστεί η γεωργική παραγωγή πιο αποδοτική, αλλά να το κάνουμε με ένα τρόπο που θα είναι αειφόρος λέει ο καθηγητής Friedrich Berschauer, πρόεδρος της διοίκησης της Bayer CorpScience. Ένα αντικείμενο κλειδί των επιστημόνων της φυτοπροστασίας είναι η αύξηση της απόδοσης στο καλαμπόκι, το ρύζι και το σιτάρι και το να καταστήσουν τα φυτά πιο ανθεκτικά στην έντονη ζέστη, το κρύο, ή την έντονη ηλιοφάνεια. Αυτοί οι παράγοντες θέτουν τα φυτά σε υπερβολικό στρες, πυροδοτώντας μία διαδικασία, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αυτοκαταστροφή: το φυτό αυξάνει την ενεργειακή του κατανάλωση και ως εκτούτου δεν παράγει πλέον συγκε- Οι επιστήμονες της Bayer CropScience αξιολογούν τα βελτιωμένα χαρακτηριστικά αντοχής στην καταπόνηση, μιας νέας γενιάς υβριδίων ρυζιού. Τα φρούτα είναι βασικό στοιχείο για υγιεινή διατροφή. 4 TAXY POMOΣ 1/09

5 κριμένα μόρια μεταφοράς της ενέργειας, τα οποία όμως είναι απαραίτητα για την επιβίωση των κυττάρων. Το κενό εφοδιασμού έχει δραματικές επιπτώσεις για το φυτό, το οποίο δεν δύναται πλέον να εφοδιάζει κατάλληλα τα φύλλα, τους καρπούς ή τα στελέχη με ενέργεια. Μεμονωμένα τα κύτταρα πεθαίνουν βαθμιαία, ακολουθούμενα τελικά από ολόκληρο το φυτό. Ανθεκτικά στο στρες φυτά αντιμετωπίζουν πολύ καλύτερα τις κλιματικές εναλλαγές Οι ερευνητές στη Bayer χρησιμοποιούν ένα κόλπο για την προστασία του ρυζιού, για παράδειγμα, ενάντια σε στρεσογόνους παράγοντες. Έχουν τοποθετήσει τα φυτά σε ένα πρόγραμμα φυσικής κατάστασης. Η ιδέα μας ήταν να διαμορφώσουμε τη σοδειά λέει ο Michael Metzlaff του Κέντρου Καινοτομίας για τη Βιοτεχνολογία Φυτών της Bayer Crop- Science στη Ghent, στο Βέλγιο. Για να επιτευχθεί αυτό, η ομάδα του ακολούθησε δύο στρατηγικές: κατά πρώτον, οι επιστήμονες ενσωματώνουν στα φυτά γονίδια, τα οποία θα τα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν το υπερβολικό στρες που προκαλείται από συνθήκες ξηρασίας και υγρασίας. Κατά δεύτερον, εντελώς ειδικά απενεργοποιούν μεμονωμένα γονίδια τα οποία πυροδοτούν αντιδράσεις υπερβολικού στρες σε φυσιολο- γικά φυτά και ελαττώνουν την απόδοση. Ο στόχος μας είναι να καταστήσουμε τα φυτά ικανά να παράγουν υψηλές, σταθερές αποδόσεις για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, παρά τις διακυμάνσεις στις κλιματικές συνθήκες, λέει ο Metzlaff. Κατά τον κο. Berschauer η βιοτεχνολογία θα είναι ζωτικό εργαλείο για την προστασία της προμήθειας τροφίμων για τον παγκόσμιο πληθυσμό στο μέλλον. Είναι απαραίτητη μία δεύτερη πράσινη επανάσταση. Εάν χρησιμοποιήσουμε τη βιοτεχνολογία φυτών σε συνδυασμό με την προφύλαξη της σοδειάς με ένα στοχοποιημένο τρόπο μπορούμε να επιτύχουμε σημαντικές προόδους στην παραγωγικότητα σχολιάζει ο CEO της Bayer CropScience. Άλλοι ειδικοί μοιράζονται την ίδια άποψη: σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ομάδας Συμβουλευτικής της Διεθνούς Γεωργικής Έρευνας, μόνο με τη βιοτεχνολογία μπορεί η συγκομιδή να αυξηθεί περίπου κατά 25%. Μυκητοκτόνα βοηθούν την ανάπτυξη των σιτηρών Στον Καναδά, οι ερευνητές της Bayer CorpScience ήδη χρησιμοποιούν τις προόδους στη γονιμοποίηση των σπόρων για να αυξήσουν την απόδοση στο λάδι της canola έως και 30% σε σύγκριση με τις συμβατικές ποικιλίες. Επιπρόσθετα, στη βιοτεχνολογία φυτών, νέα φυτοπροστατευτικά προϊόντα μπορούν επίσης να αυξήσουν την απόδοση της συγκομιδής. Το τελευταίο παράδειγμα είναι η δραστική ουσία trifloxystrobin. Αγρότες σε όλο τον κόσμο την χρησιμοποιούν για την προστασία των δημητριακών, λαχανικών και φρούτων ενάντια στις μυκητολογικές ασθένειες. Αλλά το trifloxystrobin, που ανήκει στην ομάδα των στρομπιλουρινών, μπορεί να κάνει περισσότερα: αυξάνει επίσης την ικανότητα των φυτών να αντέχουν στο στρες. Οι εφαρμογές στον αγρό δείχνουν ότι καλλιέργειες στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν στρομπιλουρίνες, αποφέρουν καλύτερες σοδειές από εκείνες στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικής χημικής ομάδας μυκητοκτόνα λέει ο Δρ. Dirk Ebbinghaus, ερευνητής της Bayer CorpScience. Οι καλλιέργειες που έχουν προστατευτεί με trifloxystrobin έχουν επίσης πολύ μεγαλύτερη παραγωγή από εκείνες στις οποίες δεν εφαρμόστηκε φυτοπροστασία σε συνθήκες ξηρασίας. Το ενεργό συστατικό μας πυροδοτεί ξεκάθαρα μία σειρά θετικών επιδράσεων στο φυτό, με αποτέλεσμα την άνω του μέσου όρου αύξηση στην απόδοση λέει ο Ebbinghaus. Τα τελευταία ερευνητικά αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι συγκεκριμένές δραστικές ουσίες όπως το εντομοκτόνο της Bayer CropScience Gaucho μπορεί ακόμη και να καταστήσει το φυτό του ρυζιού πιο ανθεκτικό στις διακυμάνσεις της αλατότητας του νερού. Επειδή η απαίτηση για υψηλής ποιότητας τρόφιμα σε επαρκείς ποσότητες και ανεκτές τιμές δεν πρέπει να αφεθεί να θέσει σε κίνδυνο τη φύση, η Bayer CorpScience έχει δεσμευτεί σε μία σημαντική αρχή: χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής η εταιρεία επιζητεί να βοηθήσει τόσο τους αγρότες μεγάλης κλίμακας όσο και τους μικρής κλίμακας να επιτύχουν μεγαλύτερη παραγωγικότητα σε εδάφη που χρησιμοποιούνται ήδη για τη γεωργία. Αυτή η αρχή προστατεύει το φυσικό περιβάλλον από το να μετατραπεί σε αρώσιμη γη. n Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο Το στρες προκαλεί δραματική απώλεια της παραγωγής Απόδοση (κιλά/εκτάριο) 20,000 16,000 12,000 8,000 Απώλειες οφειλόμενες σε αβιοτικούς παράγοντες (ξηρασία, ζέστη,...) Απώλειες οφειλόμενες σε βιοτικούς παράγοντες (έντομα, μύκητες,...) Μέση απόδοση 4,000 0 Καλαμπόκι Σιτάρι Σόγια Κεχρί Βρώμη Κριθάρι Το στρες ελαττώνει δραματικά την παραγωγή: τα δημητριακά φαίνεται ότι πάσχουν ιδιαίτερα από το αβιοτικό στρες λόγω ζέστης, ψύχους, ξηρασίας ή ανεπάρκειας οξυγόνου λόγω λιμνάζοντος ύδατος ή συμπίεσης του εδάφους. Η δυνητική συγκομιδή (ολικό ύψος στήλης) περιορίζεται μερικώς από έντομολογικές και μυκητολογικές προσβολές, από τον ανταγωνισμό με τα ζιζάνια. Εντούτοις, οι αβιοτικοί παράγοντες είναι υπεύθυνοι για την μερίδα του λέοντος των απωλειών της παραγωγής. Πηγή: Bayer CropScience 1/09 TAXY POMOΣ 5

6 Από το δοκιμαστικό σωλήνα στον αγρό Η ιστορία της ανάπτυξης ενός φυτοπροστατευτικού προϊόντος, λαμβάνοντας ως παράδειγμα το Laudis Κάθε χρόνο η Bayer CropScience προσφέρει στους καλλιεργητές παγκοσμίως δύο έως τρείς ολοκαίνουριες δραστικές ουσίες. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η tembotrione, η δ.ο. πίσω από το καινοτόμο ζιζανιοκτόνο για το καλαμπόκι, Laudis. Η ιστορία της ανάπτυξής του διαφωτίζει το μονοπάτι που διένυσε το νέο συστατικό, από το εργαστήριο στην αγορά. Τόσο η αναγνώριση των αναγκών των καλλιεργητών όσο και η επιβεβαίωση της ασφάλειας του προϊόντος για τους καταναλωτές και το περιβάλλον είναι το κεντρικό θέμα σε αυτήν την ιστορία. 6 TAXY POMOΣ 1/09

7 Οι Αυστριακοί καλλιεργητές Kurt Fischer (επάνω) και Karl Luger ήταν ανάμεσα στους πρώτους που χρησιμοποίησαν το νέο ζιζανιοκτόνο για το καλαμπόκι, Laudis. Γρήγορα έμαθαν να εκτιμούν τα πλεονεκτήματα του προϊόντος. O Kurt Fischer είναι ενθουσιασμένος: Το νέο Laudis Plus είναι απλά το καλύτερο!. Ο Αυστριακός καλλιεργητής ήταν ανάμεσα στους πρώτους που δοκίμασαν στην πράξη το νέο ζιζανιοκτόνο για το καλαμπόκι της Bayer CropScience την περασμένη περίοδο, όχι μόνο στη δική του φάρμα στο Niederneukirchen, αλλά και σε μία ευρύτερη έκταση 600 εκταρίων. Όταν εφαρμόζω ένα ζιζανιοκτόνο για το καλαμπόκι σε πολλά αγροτεμάχια είμαι λίγο ιδιότροπος στο ποιο θα χρησιμοποιήσω. Οι συχνές βροχοπτώσεις αποτελούν προϋπόθεση για υψηλή δραστικότητα, λέει με έμφαση. Το Laudis όχι μόνο τον εντυπωσίασε αναφορικά με αυτό. Επισημαίνει ένα πρόσθετο πλεονέκτημα αυτού του καινοτόμου προϊόντος: Η καλή συμβατότητα με τη σοδειά είναι απαρέγκλιτη απαίτηση για μένα. Το Laudis κερδίζει πόντους κι εδώ. Ο συνάδελφός του Karl Luger, ένας άλλος αγρότης από την Αυστρία, περιγράφει την τοποθέτησή του με λίγα λόγια: Προς το παρόν, κατά τη γνώμη μου, τίποτα δεν μπορεί να κερδίσει το Laudis. Αυτοί οι δύο αγρότες δεν είναι οι μόνοι. Στο χρονικό διάστημα της ύπαρξής του στην αγορά, το Laudis έχει αποδείξει την αξία του σε αναρίθμητα αγροτεμάχια με καλαμπόκι στην Αυστρία και τη γειτονική Ουγγαρία. Ο Karl Neubauer, Επικεφαλής Ανάπτυξης στη Bayer CropScience στην Αυστρία, συνοψίζει την εμπειρία των συμπατριωτών του: Η πρώτη χρήση σε πραγματική αγροτική εφαρμογή, επιβεβαίωσε στο ακέραιο την εντύπωση που είχαμε σχηματίσει, στα έξι χρόνια δοκιμών. Οι αγρότες που εφάρμοσαν το Laudis το 2007 μας έδωσαν πολύ θετικές πληροφορίες, τόσο αναφορικά με την ταχύτητα και τον βαθμό της αποτελεσματικότητας όσο και σχετικά με τη συμβατότητα με την καλλιέργεια. Εν τω μεταξύ, το Laudis και άλλα προϊόντα που βασίζονται στη νέα δ.ο. tembotrione έχουν λανσαριστεί πέρα από τα Ευρωπαϊκά σύνορα. Οι καλλιεργητές καλαμποκιού στις Η.Π.Α., τη Βραζιλία και άλλες χώρες πρόσφατα άρχισαν να εμπιστεύονται το ζιζανιοκτόνο. Νέοι μηχανισμοί δράσης Ένα άτομο που έχει παρακολουθήσει την παγκόσμιας εμβέλειας επιτυχία του Laudis και των σταθερών του συνεργατών είναι ο 1/09 TAXY POMOΣ 7

8 Η δ.ο. tembotrione ανακαλύφθηκε από το Δρ. Andreas van Almsick. Η βοηθός του Kerstin Ulrich ήταν η πρώτη που τη συνέθεσε. Η δ.ο. tembotrione ανήκει στην ομάδα των HPPD-παρεμποπδιστ λευκαντικά, λόγω της λευκαντικής δράσης τους. Δρ. Andreas van Almsick, ο χημικός που ανακάλυψε το ενεργό συστατικό tembotrione. Πάντοτε είναι ξεχωριστό για έναν ερευνητή να παρακολουθεί μία νέα ουσία να ξεπερνά όλα τα εμπόδια που εμφανίζονται κατά τα στάδια της ανάπτυξης και κατόπιν να συνεχίζει για να αποδείξει την αξία της στην πράξη εξηγεί. Γιατί η πορεία από το δοκιμαστικό σωλήνα ως τον αγρό είναι μακρά και επίπονη, καθώς ο van Almsick και οι συν αυτώ ερευνητές γνωρίζουν από την εμπειρία τους. Πολλές εκατοντάδες χημικών και βοηθών εργαστηρίου εργάζονται ακούραστα στα εργαστήρια της Bayer CropScience, προκειμένου να βρεθούν πρωτοποριακά ενεργά συστατικά για την προστασία των καλλιεργειών. Η ανάγκη για νέα ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα είναι συνεχής, διότι τα ζιζάνια, τα επιβλαβή έντομα και οι παθογόνοι μύκητες πολύ γρήγορα αναπτύσσουν ανθεκτικότητα ενάντια στα προϊόντα που βρίσκονται ήδη στην αγορά. Επιπλέον, οι ερευνητές στη Bayer Crop- Science είναι αφοσιωμένοι στη συνεχή διαδικασία βελτιστοποίησης του προφίλ ασφάλειας των προϊόντων που φέρουν το σταυρό της Βayer. Ο στόχος είναι να αναπτυχθούν δραστικές ουσίες που πείθουν όχι μόνο με την αποτελεσματικότητά τους αλλά και διαμέσου της ασφάλειας για τον αγρότη, τον καταναλωτή και το περιβάλλον. Για να πραγματοποιηθεί αυτός ο σκοπός, οι ερευνητές της Bayer CropScience συνθέτουν πολλές χιλιάδες νέα συστατικά κάθε χρόνο. Κάποιοι από τους επιστήμονες ψάχνουν για νέες ουσίες, ειδικά εκείνες οι οποίες διαθέτουν νέους μηχανισμούς δράσης. Άλλοι εξετάζουν εξονυχιστικά γνωστές ομάδες δραστικών ουσιών για κρυφές δυνατότητες. Ο Van Almsick ανήκει στους δεύτερους ως αρχηγός της Ερευνητικής Ομάδας Δικοτυλήδονων είναι εξειδικευμένος σε μία συγκεκριμένη ομάδα ζιζανιοκτόνων, γνωστών στους επιστήμονες ως HPPD-παρεμποδιστές, αλλά στους καλλιεργητές ως λευκαντικά, λόγω του γεγονότος ότι τα ζιζάνια στόχος, μετά την εφαρμογή ασπρίζουν. Ανακάλυψη και βελτιστοποίηση δραστικών ουσιών Η ίδια αρχή δράσης βρίσκεται σε όλα τα ζιζανιοκτόνα αυτής της κατηγορίας: η αναστολή ενός συγκεκριμένου ενζύμου που βρίσκεται στα φύλλα του φυτού, η οποία κατόπιν έχει ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της σύνθεσης καροτενοειδών. Αυτό με τη σειρά του απομακρύνει την ασπίδα που προστατεύει τους ιστούς του φύλλου έναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία: οι ακτίνες UV μπορούν ευκολότερα να διεισδύσουν προς τους χλωροπλάστες, όπου καταστρέφουν την πράσινη χρωστική εντός τους, τοιουτοτρόπως διακόπτοντας τη φωτοσύνθεση. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι τα ζιζάνια στόχος ξερένονται. Μέχρι το 1997 τα λευκαντικά φαίνονταν ότι είχαν φτάσει στο όριό τους, σύμφωνα με τον van Almsick. Ήταν εκείνη τη χρονιά που ο ερευνητής πρώτος ανακάλυψε ότι μία συγκεκριμένη τάξη συστατικών, γνωστά ως τρικετόνες, είχαν μεγαλύτερες δυνατότητες από ότι ήταν φανερό μέχρι τότε. Προσδοκούσαμε ότι θα μπορούσαμε να ελέγξουμε όχι μόνο ευρέως διαδεδομένα ζιζάνια επιτυχώς, αλλά και άλλα δύσκολα ζιζάνια λέει ο ερευνητής. Αυτό ήταν αρκετός λόγος για να ξανακοιτάξουν προσεκτικά στη βασική δομή και να προσαρμόσουν τα μόρια με ένα στοχευμένο τρόπο ώστε να βελτιώσουν τις ιδιότητές τους: ο σκοπός ήταν να βρουν μια δραστική ουσία με τη χαμηλότερη δυνατή δόση εφαρμογής αλλά που θα είναι ικανό για ταχεία και αποτελεσματική απορρόφηση από όσο το δυνατόν περισσότερα ζιζάνια στόχους, έτσι ώστε να μπορούν να εκφράσουν την δράση τους, στους ιστούς του φύλλου. Πολλές εργαστηριακές ομάδες συμμετείχαν στην προσπάθεια: η κάθε ομάδα συνέθεσε έως και 400 χημικές ενώσεις κάθε χρόνο. Και ήταν τυχεροί: μετά από μόλις ένα χρόνο οι ερευνητές είχαν στα χέρια τους μία ουσία που θα μπορούσε να συνεχίσει στο δρόμο της επιτυχίας ως tembotrione. Όμως ο van Almsick και οι συνεργάτες του δεν το γνώριζαν τότε. Η ουσία ήταν ακόμη γνωστή με τον ερευνητικό της αριθμό AE (δηλαδή απλώς ως η 747 ανάμεσα στους ερευνητές) και ήταν μόλις μία ανά- 8 TAXY POMOΣ 1/09

9 ών. Οι αγρότες τα αποκαλούν Ο Δρ.Erwin Hacker καθοδήγησε το πρόγραμμα των πειραμάτων του νέου ζιζανιοκτόνου Laudis. μεσα σε έναν αριθμό άλλων υποσχόμενων ουσιών που είχε επιλεγεί για πιο εξονυχιστική εξέταση. Όλες είχαν ένα κοινό στοιχείο: κάθε μία τους είχε επιδείξει ότι ήταν υποψήφια για ανάπτυξη μέσω της απόδοσής της σε προκαταρτικές μελέτες στα θερμοκήπια της Bayer CropScience στη βιομηχανική περιοχή Frankfurt-Hoechst, και ειδικά σε τεστ ενάντια σε επιλεγμένα και ευρέως διαδεδομένα ζιζάνια που συναντούσαμε τυπικά στην καλλιέργεια του καλαμποκιού. Κορυφαία σημεία στα τεστ θερμοκηπίου Η απάντηση στην ερώτηση: εάν είναι αποτελεσματική η ουσία και εάν είναι πιο αποτελεσματική από το τρέχον HPPD-πρότυπο ήταν σαφώς θετική. Αυτό είναι ένα καθοριστικό κριτήριο στη σύγχρονη έρευνα φυτοπροστασίας, αν και στην πράξη είναι μόνο το πρώτο βήμα. Κατόπιν είναι πολύ σημαντικό να καθοριστεί το κατά πόσον το καλλιεργούμενο φυτό καταστρέφεται το ίδιο από την ουσία και αν ναι τί υπάρχει που μπορούμε να κάνουμε γι αυτό, έτσι περιγράφει ο van Almsick την επόμενη πρόκληση. Εάν η καλλιέργεια πράγματι επηρεάζεται, τότε οι ερευνητές ζιζανιοκτόνων της Bayer CropScience έχουν ένα πολύ δυνατό χαρτί τους αντιφυτοτοξικούς παράγοντες. Αυτές οι ουσίες διαθέτουν τη δυνατότητα, να ανοσοποιούν τα καλλιεργούμενα φυτά στα ζιζανιοκτόνα. Οι ερευνητές δεν ρίσκαραν καθόλου κατά την ανάπτυξη της tembotrione: εισήγαγαν την τεχνολογία του αντιφυτοτοξικού παράγοντα, σε πολύ πρώιμο στάδιο. Αυτές οι ουσίες επιτρέπουν στο καλλιεργούμενο φυτό να μεταβολίσει τη δραστική ουσία και έτσι διατηρείται το προστατευτικό στρώμα καροτενίου. Ήταν εύκολο να αποδειχθεί ότι έτσι ήταν πράγματι η κατάσταση στις πρώτες δοκιμές στο θερμοκήπιο. Κατόπιν, ήταν έργο των βιολόγων στην ομάδα του Δρ. Hermann Bieringer να είναι επικεφαλής στην απάντηση μίας ποικιλίας περαιτέρω ερωτημάτων. Δουλεύει η νέα ουσία τουλάχιστον το ίδιο καλά όσο και το τρέχον προϊόν αναφοράς; Πόσο γρήγορα δρα; Ελέγχονται το δυνατόν περισσότερα ζιζάνια ειδικά τα πλέον βλαπτικά; Ήταν απαραίτητο να διευκρινιστούν αυτά τα ερωτήματα και πολλά άλλα για την ουσία 747 και τις σχετικές ουσίες. Ήταν Διαδικασία ανάπτυξης φυτοπροστατευτικών προϊόντων έτη Έρευνα Mio Σύνθεση χημικής ουσίας Εργαστήριο (kilolab) Χημεία Ανάπτυξη Τύπος σκευάσματος Ανάπτυξη Διαδικασία ανάπτυξης Ανάπτυξη συσκευασίας Παραγωγή 66 Βιολογία Ασφάλεια/Περιβάλλον Έρευνα Ανάπτυξη Μεταβολισμός και υπολείμματα Τοξικολογία Οικοτοξικολογία Διαδικασία επιλογής εργαστήριο/θερμοκήπιο Πειράματα στον αγρό (σε παγκόσμιο επίπεδο) Φυτά, ζώα, έδαφος, νερό, αέρας Οξύα και χρόνια τοξικότητα, καρκινογένεση, μεταλαξιγένεση, τερατογένεση, αναπαραγωγή Άλγη, δάφνια, ψάρια, πουλιά, μέλισσες, μικροοργανισμοί, ωφέλιμα, οργανισμοί που δεν είναι στόχοι Τελική αξιολόγηση φακέλλου έγκρισης Έγκριση και πώληση ουσίες > απλοποιημένη σχηματική παρουσίαση μιας ιδιαίτερα πολύπλοκης διαδικασίας. Όλα τα στάδια ακολουθούν προσεκτικά σχεδιασμένο πρόγραμμα. 1/09 TAXY POMOΣ 9

10 κατά τη διάρκεια της φάσης δοκιμών στο θερμοκήπιο που έγινε ο διαχωρισμός του σιταριού από την ήρα. Γιατί είναι σε αυτό το στάδιο που λαμβάνεται η απόφαση, ποιοι υποψήφιοι θα πραγματοποιήσουν το άλμα στις δοκιμές στον αγρό ένα εμπόδιο που ο αριθμός 747 πέρασε ως ένας στους 16 μόνο υποψηφίους, και με κανένα τρόπο δεν ήταν ο καλύτερος ανάμεσά τους από την αρχή. Ο βιολόγος και μετέπειτα υπεύθυνος προσχεδιασμού Δρ. Hansjörg Krähmer υποψιάζεται το γιατί: Στο θερμοκήπιο δεν είναι το φως τόσο ακτινοβόλο όσο το φως της ημέρας. Και οι HPPD-αναστολείς χρειάζονται πολύ φως. Πειράματα στον αγρό η εξέταση του οξέος Τα πειράματα στο ανοιχτό περιβάλλον είναι το πεδίο όπου κάθε νέο συστατικό πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να επιτύχει αυτά που υπόσχεται. Και στη Bayer CropScience υπάρχουν μεγάλες απαιτήσεις διότι τελικά οι καλλιεργητές ανά τον κόσμο πρέπει να εμπιστεύονται τα μελλοντικά προϊόντα. Για το λόγο αυτό οι νέες ουσίες ελέγχονται υπό ποικιλία διαφορετικών συνθηκών από την αρχή τόσο στο Βόρειο ημισφαίριο, όσο και στο Νότιο, σε διαφορετικούς τύπους εδαφών και υπό διάφορες κλιματικές συνθήκες. Τα ζιζανιοκτόνα πρέπει να αποδείξουν τον εαυτό τους έναντι του φυσικού φάσματος των ζιζανίων. Επιπλέον, τα ζιζάνια που φυτρώνουν στον αγρό τείνουν να είναι πιο εύρωστα σε σύγκριση με εκείνα του θερμοκηπίου. Η ουσία 747 πολύ σύντομα κέρδισε το προβάδισμα στο πρόγραμμα πειραμάτων που διηύθυνε ο Δρ. Erwin Hacker. Μόνο μία ουσία ήταν πιο ισχυρή στη δράση της. Αλλά, ήταν ανέφικτο να προστατέψουμε πλήρως το φυτό του καλαμποκιού από αυτήν την ουσία, αναφέρει ο van Almsick. Με το 747 τα πράγματα ήταν διαφορετικά: Σε συνδυασμό με τον isoxadifen, τον αντιφυτοτοξικό παράγοντα που είχαμε επιλέξει γι αυτήν την ουσία, ήταν εφικτό να επιτύχουμε ένα προηγουμένως ανέφικτο επίπεδο συμβατότητας με τη σοδειά συνοψίζει το εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Και για όλες τις ποικιλίες καλαμποκιού που εξετάστηκαν. Αυτό είναι ένα σημαντικό εύρημα, για τη μετέπειτα χρήση του στη γεωργική πρακτική: γιατί κάθε αγρότης χαίρεται να μπορεί να εμπιστευτεί ένα και μόνο προϊόν, για χρήση σε ένα εύρος ποικιλιών. Επιπλέον, τα στοιχεία έδειχναν ότι το ενεργό συστατικό 747 είναι ικανό να ελέγξει ένα ασυνήθιστα ευρύ φάσμα πλατύφυλλων και αγροστωδών ζιζανίων. 10 TAXY POMOΣ 1/09

11 Οι επιστήμονες ερευνούν τη συμπεριφορά των προϊόντων στο έδαφος, το νερό και τον αέρα, καθώς και σε φυτά και ζώα, έτσι ώστε να μπορούν να εγγυηθούν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο ασφαλείας και περιβαλλοντικής συμβατότητας του προϊόντος. Εκτεταμένος κατάλογος ερωτημάτων Η δραστική ουσία κάλυψε τις προσδοκίες όσο αφορά την αποτελεσματικότητα και το εύρος δράσης αλλά και την συμβατότητα με την καλλιέργεια. Είναι όμως ασφαλής για το χρήστη και πώς συμπεριφέρεται στο περιβάλλον; Ποιά μορφή σκευάσματος είναι η καλύτερη και οικονομικότερη στην παραγωγή; Αυτά τα ερωτήματα είχαν ήδη τεθεί στις πρώτες ερευνητικές φάσεις. Βρίσκονται στην επικαιρότητα, από τα αρχικά στάδια της παγκόσμιας ανάπτυξης οποιουδήποτε νέου φυτοπροστατευτικού προϊόντος. Η ουσία 747 έφτασε σε αυτό το σημαντικό ορόσημο, δύο έτη μετά την πρώτη σύνθεσή της και συνέχισε, για να υπερπηδήσει περαιτέρω εμπόδια τα επόμενα χρόνια. Οι υπεύθυνοι της μορφής σκευασμάτων της εταιρείας, μπόρεσαν να αναπτύξουν μία μορφή εφαρμογής, που οι αγρότες πραγματικά εκτιμούν στην πράξη: το ζιζανιοκτόνο γρήγορα επιτυγχάνει το στόχο του στο φυτό τόσο γρήγορα που διεισδύει μετά από μόλις μία ώρα. Κατά την περίοδο της ανάπτυξης ήρθε και η ώρα της επιλογής ενός ονόματος: το 2006 ο αριθμός 747 έγινε το υποψήφιο όνομα ανάπτυξης της tembotrione. Εκατοντάδες μελέτες και χιλιάδες πειράματα στον αγρό πραγματοποιήθηκαν παγκοσμίως με προσοχή για την ασφάλεια και τη συμβατότητα του νέου ζιζανιοκτόνου. Επιδιώκουμε και πρέπει να απαντήσουμε αυτά τα ερωτήματα πριν φέρουμε ένα πολλά υποσχόμενο προϊόν στην αγορά, εξηγεί ο Δρ. Thomas Wegmann, ο οποίος ως επικεφαλής του έργου ήταν υπεύθυνος για την παγκόσμια ανάπτυξη της δ.ο. tembotrione. Για εμάς είναι πασιφανές ότι πρέπει να συνάδουμε με τις πλέον απαιτητικές νομικές απαιτήσεις που υπάρχουν για τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, με τους όρους της ασφάλειας και της περιβαλλοντικής συμβατότητας, προσθέτει. Και όχι μόνο επειδή είναι προαπαίτηση για την άδεια εμπορίας. Η Bayer CropScience, όπως και η εταιρεία Bayer στο σύνολό της, δεσμεύεται να πληροί τις υποχρεώσεις της με υπευθυνότητα απέναντι στους ανθρώπους και το περιβάλλον, τονίζει ο χημικός Wegmann. Παράλληλα, τα ανθρώπινα φάρμακα και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι ανάμεσα στα καλύτερα εξεταζόμενα προϊόντα από την άποψη δραστικότητας, ασφάλειας και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς. Ασφάλεια για τους ανθρώπους και το περιβάλλον Αυτό επίσης είναι εμφανές στην ανάπτυξη της δ.ο. tembotrione. Για μία περίοδο μεγαλύτερη των τριών ετών, οι ειδικοί της Bayer CropScience διεξήγαγαν εντατικές έρευνες για την τύχη και τη συμπεριφορά του συστατικού σε φυτά και ζώα στο έδαφος, το νερό και τον αέρα. Λόγω της ακρίβειας της μεθοδολογίας, η σύγχρονη επιστήμη δύναται να ιχνηλατήσει το μονοπάτι που ακολουθήθηκε από το συστατικό πολύ στενά. Ακόμη και τα μικρότερα ίχνη πιθανών υπολλειμάτων μπορούν να ανιχνευθούν και ταυτοποιηθούν. Επιπλέον, αυτές οι έρευνες δεν αφορούν αποκλειστικά μόνο τη δ.ο. αλλά και τις χημικές αλλαγές, την αποδόμησή του και τους ενδιάμεσους μεταβολίτες. Ιδανικά, μια δ.ο. θα αποδομηθεί τελικά σε διοξείδιο και νερό, έτσι περιγράφει ο Wegmann το στόχο όλων των ερευνητών φυτοπροστασίας. Περισσότερες, λοιπόν, από 1000 μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί για τη στοιχειοθέτηση της ασφάλειας και συμβατότητας της ουσίας. Οι υποδείξεις μας για το πώς θα πρέπει να εφαρμόζεται η ουσία έχουν βασιστεί στα αποτελέσματα αυτών των μελετών. Εάν οι καλλιεργητές ακολουθήσουν τις συστάσεις θα παραμείνουν στην ασφαλή πλευρά, τονίζει ο Wegmann. Με το Laudis αυτό δεν θα είναι δύσκολο. Διότι εντός ολίγων ωρών από την εφαρμογή, δεν ανιχνεύονται ίχνη του ενεργού συστατικού στο φυτό του καλαμποκιού και αυτό συμβαίνει πολλούς μήνες πριν από τη συγκομιδή του. Στη βάση των τοξικολογικών μελετών και με εφαρμογή εξαιρετικά συντηρητικής διαχείρισης κινδύνου και υπολογισμών μοντέλων, είμαστε σε θέση να εγγυηθούμε ότι η χρήση του προϊόντος σύμφωνα με τις οδηγίες δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως κίνδυνο για τον καλλιεργητή και τον καταναλωτή, εξηγεί ο Υπεύθυνος του Προγράμματος. Όλα τα εξεταζόμενα σενάρια εμπεριέχουν επιπρόσθετους παράγοντες ασφαλείας, ώστε να είναι εφικτός ο αποκλεισμός κάθε κινδύνου, τονίζει. Αγρότες και καταναλωτές μπορούν επίσης να εμπιστεύονται τη δ.ο. του Laudis, tembotrione, σχετικά με την περιβαλλοντική συμβατότητα. Οι μελέτες μας έδειξαν ότι τα ωφέλιμα έντομα δεν επηρεάζονται και ότι η δ.ο. ούτε επιμολύνει τα υπόγεια ύδατα ούτε συσσωρεύεται στο έδαφος, συνοψίζει. Το τελευταίο είναι επίσης σημαντικό για οικονομικούς λόγους, διότι ο αγρότης θέλει να γνωρίζει ότι δεν θα παρεμποδιστούν να αναπτυχθούν οι επόμενες σοδειές του, μετά από εφαρμογή του Laudis στην προηγούμενη περίοδο. n 1/09 TAXY POMOΣ 11

12 Λιγότερο στρες μεγ Trifloxystrobin: ένα αποδεδειγμένα καλό μυκητοκτόνο με επιπρόσθετα πλεονεκτήματα. Ο γεωργός ιδρώνει από τη ζέστη: αλλά και τα φυτά στρεσάρονται σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και έλλειψης νερού με αποτέλεσμα απώλεια παραγωγής. Επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι τα μυκητοκτόνα της Bayer CropScience που περιέχουν την δραστική ουσία trifloxystrobin, μπορούν να βελτιώσουν την αντοχή των φυτών στο στρες, εξασφαλίζοντας την παραγωγή. Υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία προκαλούν στρες στην καλλιέργεια με αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής. 12 TAXY POMOΣ 1/09

13 αλύτερη απόδοση Eίτε στους οπωρώνες στο Μπάντεν, είτε στους Γαλλικούς αμπελώνες, τους αγρούς με σόγια στη Βραζιλία ή τις τεράστιες περιοχές με καλαμπόκι και σιτάρι στις Μεσο-Δυτικές πολιτείες των Η.Π.Α., οι καλλιεργητές ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν Flint, Nativo και Stratego για την προστασία της σοδειάς τους από τις μυκητολογικές προσβολές. Το Flint, ευρέως γνωστό προϊόν της Bayer CorpScience, εδραιώθηκε με την πάροδο των χρόνων ως ειδικό στο φουζικλάδιο. Οι οινοποιοί επίσης εκτιμούν αυτό το φιλικό προς το χρήστη μυκητοκτόνο λόγω της άριστης δράσης του ενάντια στο ωίδιο και τη φόμωψη, καθώς και για το γεγονός ότι δεν απειλεί τα ωφέλιμα έντομα. Στα κράτη της Νότιας Αμερικής το Nativo χρησιμοποιείται ευρέως στη σόγια, το ρύζι και τα λαχανικά. Οι αγρότες στη Βόρεια Αμερική εμπιστεύονται το όνομα Stratego όταν πρόκειται για προστασία των δημητριακών. Όλες αυτές οι εμπορικές ονομασίες, μαζί με πολλές άλλες που προσφέρει η Bayer CorpScience στους αγρότες σε περισσότερες από 90 χώρες, έχουν ένα κοινό περιέχουν τη δραστική ουσία (δ.ο.) trifloxystrobin. Αυτή η ουσία ανήκει στη χημική τάξη των στρομπιλουρινών και εμφανώς κατέχει χαρακτηριστικά που τη διαχωρίζουν από άλλα μυκητοκτόνα. Παράλληλα με τη μυκητοκτόνο δράση της φαίνεται ότι επιπλέον επιδρά ευνοϊκά στην ανάπτυξη των φυτών και την απόδοσή τους. Πολλοί αγρότες που χρησιμοποιούν τακτικά το Flint, το Stratego, ή το Nativo έχουν παρατηρήσει ότι τα φυτά αναπτύσσονται πιο εύρωστα και ότι τα φύλλα τους έχουν πιο έντονο πράσινο χρώμα. Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο: Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η απόδοση διάφορων καλλιεργειών αυξάνεται περισσότερο όταν εφαρμόζονται στρομπιλουρίνες από ότι όταν εφαρμόζονται μυκητοκτόνα άλλων χημικών ομάδων εξηγεί ο Δρ. Dirk Ebbinghaus, Ερευνητής φυτοπροστασίας στη Bayer CorpScience. Οι ερευνητές ανά τον κόσμο επιζητούν μία εξήγηση γι αυτήν την αποκαλούμενη πράσινη επίδραση. Η ερευνητική ομάδα του Δρ. Ebbinghaus στη Bayer CropScience παρατηρεί ενδελεχώς την δ.ο. trifloxystrobin ώστε να διερευνήσουν το πλήρες δυναμικό της. Ο σκοπός είναι να μπορέσουν να δείξουν με ποιο τρόπο η γραμμή προϊόντων από το Flint έως το Nativo μπορεί να χρησιμοποιηθεί περισσότερο στοχευμένα για να επιτευχθεί η αύξηση στην απόδοση που είναι γνωστό ότι μπορεί να επέλθει. Βιοτικό και Αβιοτικό στρες Οι στρομπιλουρίνες φαίνεται ότι πυροδοτούν ένα εύρος ευνοϊκών επιδράσεων στο φυτό, οι οποίες κατόπιν συνδυάζονται για την παραγωγή υψηλότερης από το μέσο όρο απόδοσης εξηγεί ο ερευνητής. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες: η δ.ο. trifloxystrobin φαίνεται να αυξάνει την ικανό- τητα του φυτού να αντέχει στο στρες. Η ομάδα του Δρ. Ebbinghaus βρήκε ότι στα φυτά που είχε εφαρμοστεί το προϊόν της Bayer ήταν πιο ικανά να αντέξουν στην έλλειψη ύδατος από τα άλλα φυτά. Ενάντια σε ένα υπόβαθρο επικείμενης κλιματικής αλλαγής, αυτό το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον τονίζει ο ερευνητής. Οι αγρότες ήδη ανησυχούν περισσότερο σήμερα για παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας από ότι για προβλήματα που οφείλονται σε έντομα, ασθένειες και ζιζάνια. Ένας μεγάλος αριθμός φυτοπροστατευτικών προϊόντων είναι διαθέσιμος για τον έλεγχο των αποκαλουμένων βιοτικών παραγόντων στρες. Αντιθέτως, οι αγρότες είναι λίγο-πολύ ανίσχυροι να εξουδετερώσουν είτε την έλλειψη νερού και τον καυτό ήλιο ή αντίθετα, μη αναμενόμενες ψυχρές περιόδους ή υπερβολικές βροχοπτώσεις. Ο Δρ. Ebbinghaus ξεκαθαρίζει πόσο σημαντικό είναι αυτό: Οι απώλειες στην απόδοση που οφείλονται σε κλιματικούς παράγοντες μπορεί να είναι τεράστιες. Ειδικοί εκτιμούν ότι έως 80% της απώλειας της συγκομιδής ανά τον κόσμο αποδίδεται σε αβιοτικούς στρεσογόνους παράγοντες, όπως η ξηρασία, η ζέστη, το κρύο ή η πλημμύρα. Οι επιστήμονες αναμένουν ότι οι προβλεπόμενες κλιματικές αλλαγές θα επιδεινώσουν την κατάσταση. Οι ανησυχητικές επιπλοκές: σημαντικές οικονομικές απώλειες για καλλιεργητές σε κάποιες περιοχές του κόσμου και διεθνή έλλειψη σε βασικά τρόφιμα. Εάν αυτή η κατάσταση πρόκειται να τεθεί υπό έλεγχο, φυτοπροστατευτικά προϊόντα που ενισχύουν την αντίσταση των φυτών στο στρες είναι απαραίτητα. Τα μυκητοκτόνα της Bayer Flint, Stratego και Nativo που περιέχουν trifloxystrobin έχουν το δυναμικό να το πράξουν. Η δουλειά των επιστημόνων στην ομάδα του Δρ. Ebbing - haus παρέχει βαθειά γνώση στο γιατί τα φυτά που εφαρμόστηκε trifloxystrobin είναι πιο ικανά από τα υπόλοιπα να αντέξουν στις περιόδους ξηρασίας. Ξηρασία σημαίνει στρες για οποιαδήποτε καλλιέργεια, η οποία ανταποκρίνεται με την απελευθέρωση ελευθέρων ριζών εξηγεί ο Δρ. Ebbing haus. Αυτές είναι ιδιαίτερα τοξικές για το φυτό, αλλά μπορούν ωστόσο να καταστούν αβλαβείς διαμέσου της ενεργότητας συγκεκριμένων ενζύμων. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η trifloxystrobin 1/09 TAXY POMOΣ 13

14 Διερεύνηση της κατανομής της δ.ο. στα φύλλα των σιτηρών. Ο Δρ. Albert Witzenberger ( δεξιά) και ο Δρ. Dirk Ebbinghaus είναι πολύ ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα των μελετών. Τα φυτά στα οποία εφαρμόστηκε η δ.ο. trifloxystrobin δείχνουν σε εξαιρετική κατάσταση και οι μετρήσεις το επιβεβαιώνουν. αυξάνει την ενεργότητα αυτών των ενζύμων προσθέτει. Όταν πρόκειται για την έλλειψη νερού, πολλά φυτά στρέφονται σε ένα είδος προγράμματος εκτάκτου ανάγκης. Ένα παράδειγμα: οι λεμονιές, σε μία περίοδο ξηρασίας, θα αντιδράσουν κατά την ανάπτυξη των καρπών, με πρώιμη πτώση του μεγαλύτερου μέρους του καρπού (στη φύση, τα λίγα εναπομείναντα λεμόνια μπορούν να εγγυηθούν τη συνέχιση του είδους). Η δ.ο. trifloxystrobin καταφανώς διαθέτει τη δυνατότητα να επηρεάσει θετικά το ισοζύγιο ύδατος του φυτού, έτσι ώστε αυτή η απόκριση εκτάκτου ανάγκης να καθυστερήσει προτείνει ο Δρ. Albert Witzenberger, Product Manager Μυκητοκτόνων στη Bayer CropScience. Αυτό είναι άλλο ένα πλεονέκτημα του συστατικού. Ο Δρ. Witzenberger είδε ο ίδιος πόσο δραματική μπορεί να είναι αυτή η επίδραση το καλοκαίρι του 2005, ενώ επισκεπτόταν μία φυτεία εσπεριδοειδών στη Νοτιοανατολική Βραζιλία. Περιγράφει αυτήν την αποθαρ ρυντική κατάσταση: Δεν είχε βρέξει στην περιοχή για εβδομάδες. Τα περισσότερα από τα δέντρα είχαν ήδη ρίξει το ποσοστό των λεμονιών τους που ήταν ακόμη άγουρα. Αλλά κάποιες από τις λεμονιές φαίνονταν να ανθίστανται στη ζέστη και την έλλειψη νερού ήταν ακόμη κατάφορτες με καρπό. Ο λόγος ήταν εμφανής: αυτά ήταν τα δέντρα στα οποία είχε εφαρμοστεί το μυκητοκτόνο μας εξηγεί. Όμως αυτό δεν είναι το τέλος των ιδιοτήτων που αυξάνουν την απόδοση και την ποιότητα και καθιστούν το προϊόν της Bayer τόσο ενδιαφέρον για τους αγρότες. Είναι επίσης εμφανώς ικανό να εξασφαλίσει ότι το συγκομιζόμενο προϊόν περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα από τα πολύτιμα συστατικά του. Η δ.ο. trifloxystrobin είναι ένα βήμα μπροστά από τις άλλες ουσίες της ίδιας χημικής ομάδας διαμέσου της επίδρασης στην σύνθεση των πρωτεινών στα δημητριακά, όπως έδειξαν μελέτες στην Αγγλία: τα δημητριακά στα οποία εφαρμόστηκε trifloxystrobin είναι ικανά να χρησιμοποιήσουν το άζωτο του εδάφους πιο αποτελεσματικά. Και δεν είναι μόνο το περιεχόμενο σε πρωτεΐνη του σιταριού που αυξάνεται: επιπλέον περιέχει περισσότερο άμυλο. Ο Δρ. Ebbinghaus εξηγεί τους λόγους και για τις δύο αυτές επιδράσεις: Οι στρομπιλουρίνες διεγείρουν όχι μόνο τη φωτοσύνθεση και συνεπώς την παραγωγή αμύλου, αυξάνουν επίσης την αφομοίωση του αζώτου ένα από τα βασικά θεμέλια της σύνθεσης των πρωτεινών. Η ικανότητα των στρομπιλουρινών να βελτιώνουν την απόδοση επίσης είναι εμφανής στην καλλιέργεια καλαμποκιού. Οι περισσότερες από 600 μελέτες με Stratego που διεξήγαγε η Bayer CropScience στη Βόρεια Αμερική καταλήγουν σε αυτό το 14 TAXY POMOΣ 1/09

15 Τα δέντρα που βρίσκονται σε κατάσταση στρες για παράδειγμα κατά την διάρκεια ξηρασίας ρίχνουν την πλειονότητα των καρπών τους. Ο μικρός αριθμός που παραμένει ωριμάζει αλλά δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες παραγωγής. συμπέρασμα. Ο Δρ. Witzenberger συνοψίζει τα αποτελέσματα ως ακολούθως: Τα φυτά καλαμποκιού στα οποία εφαρμόστηκε trifloxystrobin είναι κατά κανόνα πιο πράσινα και πιο σταθερά. Οι σπάδικες του καλαμποκιού είναι μεγαλύτεροι και καλύτερης ποιότητας, γιατί περιέχουν περισσότερα σάκχαρα και άμυλο. Αυτό οδηγεί σε μετρημένες μεγαλύτερες αποδόσεις: η μέση αύξηση της απόδοση καλαμποκιού ως αποτέλεσμα της εφαρμογής ήταν μεγαλύτερη από 680 λίτρα ανά εκτάριο. Αυτό έχει εντυπωσιάσει πολλούς αγρότες στη Βόρεια Αμερική. Για παράδειγμα ο Tim Geiger, που καλλιεργεί καλαμπόκι σε μεγάλα αγροκτήματα στην Οττάβα και το Ιλλινόις: Ήταν απίστευτο. Τα χωράφια μου είχαν φυτά που είχαν αναπτυχθεί με πολύ πιο υγιεινό τρόπο. Και οι αποδόσεις ήταν μεγαλύτερες από ποτέ. n Ισχυρή συγράτηση μακροχρόνια δράση Ο βασικός στόχος της δ.ο. trifloxystrobin είναι η προστασία του φυτού ενάντια σε μυκητολογικές ασθένειες. Αυτό το καταφέρνει παρεμποδίζοντας την αναπνοή του μύκητα, αφαιρώντας με αυτό τον τρόπο από το παθογόνο, την δυνατότητα να χρησιμοποιεί ενέργεια. Ενώ και άλλα μυκητοκτόνα μπορούν να κάνουν το ίδιο, η δ.ο. trifloxystrobin ξεχωρίζει λόγω της αποκαλούμενης μεσοστεμικής κίνησης : ο όρος αυτός περιγράφει την μοναδική συμπεριφορά της δ.ο. κατά την πρόσληψη και διανομή της επιφανειακά και εσωτερικά του φυτού. Με απλά λόγια, η δ.ο. trifloxystrobin κολλά ιδιαίτερα καλά στην επιφάνεια του φύλλου, δημιουργώντας απόθεμα μορίων της δ.ο. που ακόμα και ισχυρή βροχόπτωση δεν ξεπλένει. Το απόθεμα παρέχει σταθερή επαναδιανομή της δ.ο. στην επιφάνεια του φύλλου και ταυτόχρονα μικρές ποσότητες διεισδύουν σταδιακά στον ιστό του φύλλου. Το αποτέλεσμα είναι μια ιδιαίτερα παρατεταμένη χρονική περίοδος προστασίας. Την ίδια στιγμή, η μεσοστεμική συμπεριφορά είναι προϋπόθεση για την δράση της δ.ο. ενάντια στο στρες. Το ξεδίπλωμα αυτής της χρήσιμης παράλληλης δράσης εξαρτάται από την σταθερή απελευθέρωση της σωστής δόσης της δ.ο. στο φυτό. 1/09 TAXY POMOΣ 15

16 Μηχανισμός δράσης των ζιζανιοκτόνων Οι επιδράσεις των φυτοπροστατευτικών προϊόντων εξετάστηκαν στο θερμοκήπιο Xωρίς τα μέσα ελέγχου των ζιζανίων, ούτε η απαιτούμενη απόδοση, ούτε η επιθυμητή ποιότητα των προϊόντων που παράγονται από μία καλλιέργεια μπορούν να εγγυηθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα ζιζανιοκτόνα είναι η φθηνότερη και πλέον αξιόπιστη μορφή ελέγχου των ζιζανίων. Εν τούτοις, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον αφότου άλλες, καλλιεργητικές επιλογές για τον έλεγχο των ζιζανίων έχουν μελετηθεί και τεθεί σε ισχύ. Προκειμένου να αποφευχθούν τα προβλήματα που εγείρονται όταν μια δραστική ουσία (δ.ο.) χρησιμοποιείται υπερβολικά, είναι απαραίτητη η επιλογή κυκλικής εναλλαγής, όπου μπορούν να εφαρμοστούν ζιζανιοκτόνα με διαφορετικό τρόπο δράσης. Η γνώση του τρόπου δράσης των ζιζανιοκτόνων μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη μιας επιτυχούς στρατηγικής για τον έλεγχο των ζιζανίων. Πώς απορροφούνται τα ζιζανιοκτόνα από τα φυτά; Προκειμένου να είναι αποτελεσματικά, τα ζιζανιοκτόνα πρέπει να μπορούν να μετακι- νηθούν από το εναποτεθειμένο ψεκαστικό διάλυμα (ζιζανιοκτόνα φυλλώματος), ή το εδαφικό διάλυμα (ζιζανιοκτόνα εδάφους) στο φυτό. Τα προϊόντα κατηγοριοποιούνται ως ζιζανιοκτόνα επαφής, ή συστηματικής δράσης, ανάλογα με την έκταση και τη φύση απορρόφησης, επαναδιανομής και δραστικότητας εντός του φυτού. 1. Ζιζανιοκτόνα Φυλλώματος Τα ζιζανιοκτόνα επαφής ανήκουν σε αυτήν την ομάδα. Διεισδύουν στα φυτά αποκλειστικά, ή κυρίως δια μέσου των φύλλων και κατόπιν επαναδιανέμονται μόνο σε περιορισμένη έκταση. Ως εκ τούτου προκαλούν βλάβη στο ζιζάνιο στο σημείο ή κοντά στο σημείο διείσδυσης. Αυτό σημαίνει ότι τα ζιζανιοκτόνα επαφής τείνουν να είναι δραστικά κυρίως εναντίον ειδών που στερούνται εφεδρείες, όπως τα ετήσια ζιζάνια. Η απορρόφηση των συστηματικών ζιζανιοκτόνων φυλλώματος συμβαίνει κυρίως διαμέσου του φύλλου και ακολουθείται από εκτεταμένη αναδιανομή εντός του φυτού. Τα πλέον γνωστά παραδείγματα είναι οι ουσίες ανάπτυξης, οι οποίες επηρεάζουν την ισορροπία των ορμονών ανάπτυξης στο φυτό. Τα περισσότερα αγροστωδοκτόνα και προϊόντα για την περικοκλάδα δρούν επίσης δια μέσου του φυλλώματος. Τα ζιζανιοκτόνα φυλλώματος αναδιανέμονται στο φυτό κυρίως μέσω της ροής διαμέσου των μονάδων του αγγειακού συστήματος του φυτού. Τα παράγωγα της φωτοσύνθεσης σε ένα συγκεκριμένο φύλλο εξάγονται αποκλειστικά όταν η παραγωγή υπερβαίνει την αναγκαία για την ανάπτυξη και αναπνοή εντός των ίδιων ιστών. Η μέγιστη εξαγωγή των παραγώγων συμβαίνει στα πλήρως ανεπτυγμένα, φωτοσυνθετικά ενεργά φύλλα όταν οι καιρικές συνθήκες είναι βέλτιστες. Τα νεαρά, υπό ανάπτυξη ακόμη φύλλα δεν εξάγουν σάκχαρα και τα ζιζανιοκτόνα που εφαρμόζονται σε αυτά δεν αναδιανέμονται καθόλου. Η θερμοκρασία είναι σημαντική για τη δραστικότητα του ζιζανιοκτόνου: σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 10 C η δραστικότητα συνήθως είναι χαμηλή, ενώ σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 16 TAXY POMOΣ 1/09

17 Ειδικά πρόσθετα προστατεύουν την καλλιέργεια από την δράση των ζιζανιοκτόνων. Αυτά αποκαλούνται αντιφυτοτοξικοί παράγοντες. Η Bayer CorpScience είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη ως πρωτοπόρος σε αυτή την τεχνολογία. 25 C ενδέχεται να συμβεί έγκαυμα στο φυτό, είτε ελαττωμένη δραστικότητα έναντι των φυτών στόχων. 2. Ζιζανιοκτόνα εδάφους Η απορρόφηση αυτών των ενεργών συστατικών λαμβάνει χώρα μέσω των ριζών και ακολουθείται από αναδιανομή εντός του φυτού. Τα ζιζανιοκτόνα τείνουν να ενεργοποιούνται στα φύλλα ή σε άλλα υπέργεια μέρη του φυτού, όπου διακόπτουν τις διαδικασίες της αναπνοής και της φωτοσύνθεσης. Τα ενεργά συστατικά φτάνουν στο έδαφος με το νερό και μπορούν να παραμείνουν για κάποιο χρονικό διάστημα. Επομένως, τα ζιζανιοκτόνα εδάφους πρέπει να εφαρμόζονται αποκλειστικά σε εδάφη με υγρασία: σε συνθήκες ξηρασίας αυτά τα προϊόντα χάνουν την δραστικότητά τους εντελώς. Τα ζιζανιοκτόνα εδάφους παίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο των ζιζανίων και δικοτυλί- δονων προσπαρτικά και προφυτρωτικά και μερικές φορές στην αρχή της μεταφυτρωτικής περιόδου. 3. Ζιζανιοκτόνα φυλλώματος και εδάφους Κάποια ζιζανιοκτόνα δρουν διαμέσου τόσο των φύλλων, όσο και του εδάφους. Παραδείγματα συμπεριλαμβάνουν τους ALSπαρεμποδιστές, π.χ. Atlantis και Husar. Ο σχετικός βαθμός απορρόφησης διαμέσου των φύλλων και των ριζών των προϊόντων αυτής της κατηγορίας ζιζανιοκτόνων καθορίζει το χρόνο της εφαρμογής προφυτρωτικά, μεταφυτρωτικά στα αρχικά στάδια ή από το στάδιο των 3 φύλλων και μετά. Συνδυασμένη απορρόφηση από το φύλλο και τη ρίζα μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση μίγματος ενεργών συστατικών: ένα τυπικό παράδειγμα αυτού του τύπου μίγματος είναι το ζιζανιοκτόνο ζαχαρότεύλων Betanal Expert. 4. Αντιφυτοτοξικοί παράγοντες Οι αντιφυτοτοξικοί παράγοντες είναι πρόσθετα ζιζανιοκτόνων που επιταχύνουν την αποσύνθεση των ενεργών συστατικών εντός του καλλιεργούμενου φυτού. Αντιθέτως δεν παρεμβαίνουν στη σκόπιμη δράση εντός του ζιζανίου στόχου, η οποία προφανώς κατέχει διαφορετικές παραλλαγές των αντιστοίχων ενζύμων στόχων. Το προϊόν Atlantis, για παράδειγμα, έχει άριστη δράση έναντι των αγροστωδών. Δεν θα ήταν εφικτό να χρησιμοποιηθεί το Atlantis στα σιτηρά τα οποία με τον αυστηρό ορισμό είναι αγροστώδη εάν το προϊόν δεν περιείχε έναν φυτοπροστατευτικό παράγοντα. Ο φυτοπροστατευτικός παράγοντας ενεργοποιεί ένα ένζυμο στα δημητριακά το οποίο επιταχύνει τη διάσπαση των ενεργών συστατικών, τοιουτοτρόπως, καθιστώντας τα σιτηρά μη ευαίσθητα στο ζιζανιοκτόνο.το μυστικό είναι ότι ο φυτοπροστατευτικός παράγοντας δεν ενεργοποιεί το αντίστοιχο ένζυμο στα ζιζάνια αυτά παρα μένουν ευαίσθητα και καταστρέφονται. Μηχανισμός δράσης Ο μηχανισμός δράσης περιγράφει τον τρόπο επίδρασης του ζιζανιοκτόνου στις φυσιολογικές διεργασίες εντός του φυτού. Η πρωτεΐνη συνήθως είναι ένα ένζυμο το 1/09 TAXY POMOΣ 17

18 οποίο ρυθμίζει μία συγκεκριμένη βιοχημική αντίδραση εντός της μεταβολικής αλυσίδας. Εντούτοις, η παρεμπόδιση μπορεί επίσης να λάβει χώρα σε δομικές και ρυθμιστικές θέσεις σύνδεσης. Τα ζιζανιοκτόνα τείνουν να διαθέτουν έναν απλό κύριο μηχανισμό δράσης, αλλά πολλά διαθέτουν επίσης δευτερεύουσες θέσεις δράσης στις οποίες επίσης μπορούν να διαταράσσουν το μεταβολισμό του φυτού. Τα ζιζανιοκτόνα κατηγοριοποιούνται σε διάφορες ομάδες σύμφωνα με τον κύριο μηχανισμό δράσης τους στο μεταβολισμό του φυτού. Εδώ παρατίθεται μία λίστα των διαφόρων μηχανισμών δράσης: Παρεμποδιστές φωτοσύνθεσης Παρεμποδιστές σύνθεσης χρωστικής Παρεμποδιστές σύνθεσης αμινοξέων Παρεμποδιστές σύνθεσης λιπαρών οξέων Παρεμποδιστές κυτταρικής διαίρεσης Η φωτοσύνθεση είναι ανάμεσα στις πλέον κεντρικής σημασίας μεταβολικές διεργασίες του φυτού και ως εκ τούτου είναι ιδιαίτερα κατάλληλος στόχος για τη δράση των ζιζανιοκτόνων. Οι παρεμποδιστές φωτο σύνθεσης μπορούν να διασπάσουν το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρονίων στο Φωτοσύστημα ΙΙ, ή μπορούν να αναστείλουν το σχηματισμό των ελευθέρων ριζών στο Φωτοσύ- στημα Ι. Και τα δύο έχουν μοιραίες επιπτώσεις για το ζιζάνιο στόχο, τα κύτταρα του οποίου δεν δύνανται πλέον να αποθηκεύσουν την ενέργεια που αποκομίζεται από το φως. Τα ζιζανιοκτόνα επίσης μπορούν να διακόψουν τη φωτοσύνθεση έμμεσα, αναστέλλοντας τη σύνθεση σημαντικών συστατικών γι αυτήν χρωστικές όπως τα καροτενοειδή, χλωροφύλλες και κυτοχρώματα. Τα καροτενοειδή, για παράδειγμα, έχουν προστατευτική δράση στη φωτοσύνθεση και αυτή ακριβώς είναι η δράση που διακόπτεται από τα ζιζανιοκτόνα. Προϊόντα που διαθέτουν αυτήν την ιδιότητα περιλαμβάνουν ζιζανιοκτόνα εδάφους και φυλ- λώματος που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης το φθινόπωρο ή την άνοιξη ενάντια στα μονοκοτυλήδονα, αλλά και στα δικοτυλήδονα (π.χ. Mikado ). Ανάμεσα στα πλέον γνωστά ζιζανιοκτόνα είναι εκείνα που αναστέλλουν τη σύνθεση των αμινοξέων και τοιουτοτρόπως διακόπτουν την παραγωγή πρωτεϊνών, συμπεριλαμβανομένων των ενζύμων. Εδώ τρία σημαντικά ένζυμα στόχοι μπορούν να επηρεαστούν: οι συνθετάσες γλουταμίνης (στόχος του glufosinate στο Basta ), η 5- EPSPS-συνθάση (στόχος του glyphosate) και η συνθάση του ακετογαλακτικού (στόχος των ALS-παρεμποδιστών). Το τελευταίο ένζυμο είναι στόχος της δράσης των σουλφονυλουριών και των ιμιδαζολινών. Με τα Husar, Atlantis και Maister το χαρτοφυλάκιο της Bayer CorpScience έχει μερικά αποδεδειγμένα δραστικά ζιζανιοκτόνα αυτής της τάξης. Ο μεταβολισμός των λιπαρών οξέων είναι σημαντικός στη διαδικασία σχηματισμού της κυτταρικής μεμβράνης. Η διαταραχή αυτής της διαδικασίας διαμέσου της δράσης των ζιζανιοκτόνων οδηγεί στην ανάπτυξη λεπτότερης επιδερμίδας και ως εκτούτου διακοπής απορρόφησης ύδατος: αυτού του τύπου η δράση είναι χαρακτηριστική των FOP (π.χ. Puma Super) και των DIM. Όμως, συστατικά άλλων ομάδων μπορούν να προσβάλλουν το μεταβολισμό των λιπαρών οξέων επίσης: ένα άλλο παράδειγμα είναι η ethofumesate (Betanal Expert). Άλλα ζιζανιοκτόνα δρουν ως φυτικές ορμόνες (αυξητικά ζιζανιοκτόνα) και πυροδοτούν ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη. Αυτός είναι ο λόγος που ο όρος συστατικά ανάπτυξης εφαρμόζεται και στους αντιπροσώπους αυτής της ομάδος. Παραδείγματα συμπεριλαμβάνουν τα φαινοξυοξικά οξέα, όπως τις γνωστές ενώσεις MCPA, MCPP-P και 2,4-D. Η διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης είναι ζωτικής σημασίας. Κάποια ζιζανιοκτόνα αναστέλλουν το ρυθμιστικό σύστημα της κυτταρικής διαίρεσης έτσι ώστε το κύτταρο να αναπτυχθεί με πολλαπλούς πυρήνες ή πολλούς χλωροπλάστες. Το αγρο στωδοκτόνο flufenacet ανήκει στην ομάδα των δραστικών ουσιών που εμποδίζουν την κυτταρική διαίρεση στους φυτικούς ιστούς. Μηχανισμοί δράσης των ζιζανιοκτόνων Παρεμπόδιση σύνθεσης αμινοξέων Παραδείγματα προϊόντων: Alister, Atlantis, Attribut, Basta, Husar, Maister Παρεμπόδιση σύνθεσης λιπαρών οξέων Παραδείγματα προϊόντων: Betanal Expert, Puma Super Παρεμπόδιση κυττα Παραδείγματα προϊό Cadou, Husky Περιοχή δράσης ζιζανιοκτόνου Χωρίς ζιζανιοκτόνα Φυσιολογική κυτταρική διαίρεση Πρώτες ύλες ALS (ένζυμο) Αμινοξύ = συναρμολόγηση πρωτεϊνών Πρώτες ύλες ACC Λίπη και έλαια Αλυσίδα αμινοξέων = πρωτεΐνη Κυτταρική μεμβράνη 18 TAXY POMOΣ 1/09

19 Κριτήρια Επιλογής Τα ζιζανιοκτόνα θα πρέπει να εφαρμόζονται σύμφωνα με τις αρχές της Ορθής Γεωργικής Πρακτικής και Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Καλλιέργειας. Αυτό σημαίνει ότι οι τοπικές συνθήκες, η κυκλική εναλλαγή και οι πιθανές καλλιεργητικές μέθοδοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπ όψιν συνολικά όταν αναπτύσσεται μία στρατηγική για τον έλεγχο των ζιζανίων. Η κυκλική εναλλαγή είναι ιδιαίτερα σημαντική και έχει άμεση επίδραση στην καλλιέργεια του εδάφους, το ρυθμό ανάπτυξης των ζιζανίων και την ικανότητα μιας καλλιέργειας να τα ανταγωνιστεί και προσδιορίζει το φάσμα των διαθέσιμων ζιζανιοκτόνων για τον έλεγχο των ζιζανίων. Εάν η χρήση ζιζανιοκτόνου καταστεί απαραίτητη, το πρώτο βήμα στην επιλογή του πλέον κατάλληλου προϊόντος είναι ο προσδιορισμός του ποια ζιζάνια υπάρχουν ή είναι πιθανό να εμφανιστούν και ο επί του παρόντος και ο προβλεπόμενος παρασιτισμός. Η επικρατούσα χλωρίδα ζιζανίων και τα γνωστά όρια δράσης καθορίζουν την επιλογή του βέλτιστου ζιζανιοκτόνου, με βάση το φάσμα δράσης του. Η δραστικότητα του προϊόντος και η συνολι- κή επιτυχία ελέγχου των ζιζανίων επηρεάζεται από έναν αριθμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών ανάπτυξης, το χρόνο και το ρυθμό εφαρμογής, την τεχνολογία που χρησιμοποιείται στην εφαρμογή και διάφορους τοπικούς παράγοντες. Όταν ληφθούν υπ όψιν όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί, τότε η πλήρης δυναμική του προϊόντος μπορεί να εμφανιστεί. Οικονομικοί παράγοντες επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία λήψης της απόφασης. Ανάλογα με την κατάσταση στο αγρόκτημα και τον αριθμό και τον τύπο των διαφόρων καλλιεργειών, ο πρώιμος χειρισμός των δημητριακών μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή εργασιακού φόρτου αργότερα κατά την περίοδο. Η απόφαση ως προς το εάν θα γίνει χειρισμός πριν τη φύτευση, ή πριν, ή μετά την ανάπτυξη επηρεάζει τόσο την επιλογή του ζιζανιοκτόνου, όσο και τις αγροτικές εργασίες κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Ανθεκτικότητα Ο περιορισμός της αμειψισποράς σε μία ή δύο καλλιέργειες και η εντατική χρήση ζιζανιοκτόνων με ίδιο ή παρόμοιο μηχανισμό δράσης ευνοούν την ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Εναλλαγές εντός του πληθυσμού των ζιζανίων πάντα ξεκινούν με μεμονωμένα, ανθεκτικά φυτά αυτά βρίσκονται παντού στη φύση. Η επαναλαμβανόμενη χρήση ζιζανιοκτόνων με κοινό μηχανισμό δράσης δημιουργεί μία ανάγκη επιλογής, η οποία προωθεί τη διάδοση εντός του πληθυσμού των φυτών αυτών που διαθέτουν τα χαρακτηριστικά αντοχής. Εάν δεν μεταβληθεί η στρατηγική ελέγχου, αυτά τα ανθεκτικά ζιζάνια μπορούν να επεκταθούν τόσο ώστε τελικά να επικρατήσουν και να μην είναι δυνατόν να ελεγχθούν αποτελεσματικά. Ως εκτούτου, για να υπάρχει ασφάλεια, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ όψιν εκ των προτέρων η διαχείριση της ανθεκτικότητας κατά τη διάρκεια επιλογής της καλλιέργειας. Το κλειδί στην εναλλαγή ενεργού συστατικού είναι ο σχεδιασμός της κυκλικής εναλλαγής έτσι ώστε να μη χρησιμοποιείται ο ίδιος μηχανισμός δράσης δύο φορές σε συνεχόμενες καλλιέργειες. n ρικής διαίρεσης ντων: Παρεμπόδιση της φωτοσύνθεσης Παραδείγματα προϊόντων: Betanal Expert, Betanal Quattro, Sencor Παρεμποδιστές σύνθεσης χρωστικών Παραδείγματα προϊόντων: Alister, Husky, Laudis, Mikado Χρήση ζιζανιοκτόνου Μη κυτταρική διαίρεση Περιοχή δράσης ζιζανιοκτόνου Χωρίς ζιζανιοκτόνα Τα καροτενοειδή προστατεύουν την πράσινη χρωστική Χρήση ζιζανιοκτόνου H UV ακτινοβολία καταστρέφει την πράσινη χρωστική Ηλιακή ενέργεια Solar energy conversion enzymes Σάκχαρα + οξυγόνο Χλωροπλάστες (σε φυτικά κύτταρα) Υπεριώδης ακτινοβολία (βλαπτική) Ορατή ακτινοβολία (παραγωγική) 1/09 TAXY POMOΣ 19

20 Phytophthora infestans καθίσταταται συνεχώς επιθετικότερος Ο μύκητας Phytophthora Infestans αποτελεί συνεχώς αυξανόμενο κίνδυνο για την καλλιέργεια πατάτας στην Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, ένα ευρύ φάσμα νέων τύπων του παθογόνου έχει εμφανιστεί μέσω της εγγενούς, που επιτρέπει στη μόλυνση να καταστεί πιο επιθετική και πιο καταστρεπτική. Αυτό είναι εμφανές από τη συλλογή στοιχείων της Euroblight, το Ευρωπαϊκό δίκτυο γνώσης για τη Phytophthora infestans. Ερευνητής για την πατάτα και ειδικός στον περονόσπορο, ο Δρ. Ir. Huub Schepers του Ερευνητικού Κέντρου PPO στο Lelystad (Ολλανδία) σκιαγραφεί την ανάπτυξη της προσβολής και υποδεικνύει πώς αυτή μπορεί να ελεγχθεί. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, υπήρχε μόνο ένας τύπος αναπαραγωγής (Α1) του μύκητα Phytophthora infestans στην Ευρώπη. Αυτό σήμαινε ότι ο παθογόνος παράγοντας τότε, μπορούσε να αναπαραχθεί αποκλειστικώς αγενώς (φυτικά). Ο κύκλος ζωής ήταν ως εκ τούτου αρκετά σταθερός και προβλέψιμος, οπότε ήταν σχετικά εύκολο να ελεγχθεί η προσβολή αποτελεσματικά. Η κατάσταση αυτή μεταβλήθηκε όταν, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ένας δεύτερος τύπος αναπαραγωγής (Α2) εισήλθε στην Ευρώπη από το Μεξικό, επιτρέποντας στο μύκητα να αρχίσει να αναπαράγεται και εγγενώς (Α1 x A2). 20 TAXY POMOΣ 1/09