ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Αναστασία Στρατηγέα

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΘΕΩΡΙΑ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (ΤΠΕ) ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Αναστασία Στρατηγέα

2 ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

3 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Η Έννοια της Συμμετοχής - Ιστορική Εξέλιξη Κατευθύνσεις Πολιτικής σε Παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό Επίπεδο 2. Η Έννοια της Συμμετοχής: Ορισμός, Ρόλος, Αρχές 3. Συμμετοχικός Σχεδιασμός (ΣΣ) - Θεωρητικές Αρχές - Επίπεδα Συμμετοχής 4. Ταξινόμηση Μεθόδων Συμμετοχής 5. Μέθοδοι Αποτύπωσης της Διαφορετικότητας 6. Μέθοδοι Σύγκλισης ή Επίτευξης Ομοφωνίας 7. Επιλογή Μεθόδου Συμμετοχής 8. Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και Συμμετοχικός Σχεδιασμός - Web-based Εφαρμογές 9. Παραδείγματα Εφαρμογής ΣΣ - Ελληνική / Διεθνής Εμπειρία 3

4 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΠΕ και συμμετοχικός σχεδιασμός ΤΠΕ - e-συμμετοχή και e-σχεδιασμός e-συμμετοχή / e-σχεδιασμός - Εργαλεία και τεχνολογίες 4

5 ΤΠΕ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 5

6 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (ΤΠΕ) διαπερνούν το σύνολο των τομέων της οικονομίας - θετικά αποτελέσματα σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό πεδίο Περιβαλλοντικό πεδίο: Υποστήριξη σειράς τεχνολογικών εφαρμογών με σκοπό την περιβαλλοντική προστασία π.χ. στον τομέα των μεταφορών, της ενέργειας Οικονομικό πεδίο: Αποτελεσματικότερη διαχείριση διαδικασιών παραγωγικών δραστηριοτήτων Κοινωνικό πεδίο: Τρόπος με τον οποίο τα άτομα επικοινωνούν και αλληλεπιδρούν αναπτύσσουν κοινωνικές σχέσεις και δικτυώσεις καταναλώνουν αποκτούν εμπειρίες από διάφορα μέρη κ.λπ. 6

7 ΤΠΕ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Σημαντικά εργαλεία για την επιδίωξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης Συνεισφορά στην αντιμετώπιση των σύγχρονων και πολύπλοκων σχεδιαστικών προβλημάτων σε αστικό και περιφερειακό επίπεδο Σηματοδοτούν μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο: αναζητούνται λύσεις στα σύγχρονα σχεδιαστικά προβλήματα ενημερώνονται για αυτά οι τοπικές κοινωνίες ΤΠΕ: αναζήτηση, συλλογή, επεξεργασία, αποθήκευση, διαχείριση, ψηφιοποίηση και οπτικοποίηση ψηφιοποίηση και οπτικοποίηση μεγάλου όγκου δεδομένων βάση για την ανάπτυξη λύσεων σε προβλήματα σχεδιασμού 7

8 (Sviden, 1989) ΤΠΕ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ «η διερεύνηση του μέλλοντος είναι μια διαδικασία αναζήτησης, δημιουργίας, καταγραφής, ανάλυσης, σύνθεσης, αποθήκευσης και παρουσίασης ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, χρήσιμης τόσο για την κατάκτησή του, όσο και για την αναπτυξιακή διαδικασία αυτή καθεαυτή» «προσθέτουν αξία στον σχεδιασμό» Δυνατότητα πρόσβασης σε μεγάλο όγκο δεδομένων από ένα ευρύ φάσμα οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων και ομάδων διαχείριση πληροφορίας - καλύτερη κατανόηση ζητημάτων του χώρου Νέα και περισσότερο αποτελεσματικά κανάλια επικοινωνίας προβλημάτων του σχεδιασμού, που υποστηρίζονται από το Web 2.0 mobile internet smart phones εργαλεία πλοήγησης και ψηφιακής χαρτογράφησης κ.λπ. Πρόσβαση σε πληροφορία - ωρίμανση κοινωνικών ομάδων 8

9 ΤΠΕ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ενδυναμώνουν τον ρόλο των πολιτών στην παραγωγή δεδομένων Οι πολίτες «συμπαραγωγοί» δεδομένων που αξιοποιούνται από τον σχεδιασμό ΠΟΛΙΤΕΣ: Πάροχοι και χρήστες δεδομένων στον σχεδιασμό (β) Online αλληλεπίδραση Πάροχοι πληροφορίας (providers) (α) Χρήστες πληροφορίας (users) (β) Online αλληλεπίδραση 9

10 ΤΠΕ - ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ Ωφέλειες από τη χρήση των ΤΠΕ στον σχεδιασμό ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ: εμπλουτισμός γνωστικής βάσης σχεδιασμού φάσμα διαφορετικών οπτικών, απόψεων και εμπειρικής γνώσης - παραγωγή αποτελεσματικότερων και προσαρμοσμένων στην εκάστοτε κοινωνικοοικονομική και φυσική πραγματικότητα σχεδίων ΚΕΝΤΡΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ: εμπλοκή κοινωνικών ομάδων στον πολιτικό διάλογο αμοιβαία κατανόηση διαφορετικών ενδιαφερόντων αποτελεσματικότερη διαχείριση συγκρούσεων διαφάνεια νομιμοποίηση συμπερίληψη κοινωνικών ομάδων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ: πρόσβαση σε σημαντικό όγκο πληροφορίας ωρίμανση απέναντι στα προβλήματα του σχεδιασμού συμμετοχή στη διαμόρφωση των αποφάσεων 10

11 ΡΟΛΟΣ ΤΠΕ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Διαχείριση μεγάλου όγκου (χωρικών) δεδομένων σε μικρό χρονικό διάστημα Δυνατότητα αξιοποίησης διαφορετικών μορφών πληροφορίας (ηχητικής, γραπτής, video κ.ά.) και διάδρασης με αυτή Δυνατότητα οπτικοποίησης και διάχυσης πληροφορίας σε πολλαπλούς παραλήπτες σε μακρινά μέρη Φιλική προς τον χρήστη διαχείριση/οργάνωση πληροφορίας Ενίσχυση δυνατότητας συμμετοχής Εκκίνηση αντίστροφης ροής πληροφορίας, από το κοινό προς τον σχεδιαστή και τα κέντρα λήψης αποφάσεων Διαδραστικός χαρακτήρας συμμετοχικής διαδικασίας 11

12 ΤΠΕ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Συμβολή συμμετοχικών προσεγγίσεων στον (χωρικό) σχεδιασμό: διαχείριση συγκρούσεων «ανατροφοδότηση» από τους πολίτες δημοκρατικός χαρακτήρας διαδικασίας σχεδιασμού δημιουργία πλατφόρμας επικοινωνίας / αλληλεπίδρασης Παραδοσιακές μέθοδοι συμμετοχής Διαδίκτυο - ΤΠΕ Web-based εργαλεία ΝΕΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ συλλογής - διάδοσης πληροφορίας & εμπλοκής ενός ευρύτερου κοινού στη διαδικασία σχεδιασμού μέσω on-line συστημάτων 12

13 ΤΠΕ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Συλλογή πληροφορίας από ένα ευρύ κοινό στο πλαίσιο του συμμετοχικού σχεδιασμού (μονόδρομη ροή) Μετάδοση πληροφορίας από τα κέντρα λήψης αποφάσεων στο ευρύ κοινό (μονόδρομη ροή) Και τα δύο παραπάνω (αμφίδρομη ροή) 13

14 ΤΠΕ ΚΑΙ e-συμμετοχh e- ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 14

15 ΤΠΕ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ οι ΤΠΕ αποτελούν την «[...] κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της κοινωνίας της πληροφορίας, της γνώσης και των δικτυώσεων» Εξέλιξη ΤΠΕ Δυνατότητα e-συμμετοχής Στάδια διαδικασίας σχεδιασμού στο Διαδίκτυο e-σχεδιασμός Αστικός & Περιφερειακός Σχεδιασμός Συμμετοχικές Προσεγγίσεις Η σύγχρονη τεχνολογία έχει τεράστια δυνατότητα να καταστήσει τη διαδικασία σχεδιασμού πιο διαφανή & προσιτή στους αποδέκτες αυτής (DTLR, 2001:32) 15

16 e-συμμετοχη ορισμός... η αξιοποίηση των ΤΠΕ, μέσα από μια πρωτοβουλία των κέντρων λήψης αποφάσεων - διαδικασία «από πάνω προς τα κάτω»- για την παροχή πληροφορίας και την εμπλοκή του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων... αποσκοπεί στην ενδυνάμωση των πολιτών και την ουσιαστική συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων που τους αφορούν ΟΠΤΙΚΕΣ Τεχνολογική οπτική έμφαση στις τεχνολογίες που υλοποιούν την e-συμμετοχή Οπτική συλλογής χωρικών δεδομένων έμφαση στη συλλογή πληροφορίας για τον σχεδιασμό από τους πολίτες Εκδημοκρατισμός διαδικασίας λήψης απόφασης έμφαση στη συνεργασία μέσω διαδικτύου μεταξύ ΚΛΑ και πολιτών για τη λήψης απόφασης 16

17 ΤΠΕ ΚΑΙ e-συμμετοχη βαθμός εμπλοκής πολιτών e-δυνατότητα (e-enabling) Πληροφορία προς μια κατεύθυνση Κέντρα λήψης αποφάσεων Κοινό e-ενεργοποίηση (e-engaging) Κέντρα λήψης αποφάσεων Πληροφορία προς δύο κατευθύνσεις Κοινό e-ενδυνάμωση (e-empowering) Πληροφορία προς δύο κατευθύνσεις Κέντρα λήψης αποφάσεων Κοινό 17

18 ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Κινητοποίηση ενεργός συμμετοχή (Active participation) Συνεργασία (Partnership) Αλληλεπίδραση κοινού & κέντρων λήψης αποφάσεων (Interactive participation) Λειτουργική συμμετοχή (Functional participation) Έκφραση άποψης κοινού (Consultation) Παροχή πληροφορίας (Informing) Παθητική συμμετοχή (Passive participation) Χειρισμός (Manipulation) Ισχυρή Συμμετοχή Κλιμακούμενη Συμμετοχή Μη Συμμετοχή Ενημέρωση ΤΥΠΟΙ (e)-συμμετοχησ Επεξεργασία ανάλυση πληροφορίας On-line Συστήματα Στήριξης Αποφάσεων (On-line Decision Support Systems) On-line έρευνες κοινής γνώμης (On-line opinion surveys) On-line συζήτηση (On-line discussion) ΦΡΑΓΜΟΙ Ψηφιακό Χάσμα - Δεξιότητες - Υποδομή On-line παροχή πληροφορίας (On-line service delivery) Arnstein, 1969 Smyth, 2001 Πληροφορία προς δύο κατευθύνσεις Πληροφορία προς μια κατεύθυνση 18

19 ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ e-συμμετοχησ 19

20 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΣΚΑΛΑΣ e-συμμετοχησ ΣΤΟΧΟΣ online μετάδοση πληροφορίας από τα ΚΛΑ προς τους εμπλεκόμενους στη συμμετοχική διαδικασία Πρώτο επίπεδο e-συμμετοχής Παροχή πληροφορίας σχετικά με: ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Ροή πληροφορίας προς μία κατεύθυνση τα θέματα που έχουν τεθεί προς συζήτηση στο πλαίσιο του σχεδιασμού - ροή πληροφορίας πριν την υλοποίηση του σχεδιασμού τα παραγόμενα από τα στάδια του σχεδιασμού προϊόντα και αποφάσεις - ροή πληροφορίας κατά τη διάρκεια υλοποίησης του σχεδιασμού τις τελικές αποφάσεις (σχέδια, παρεμβάσεις, πολιτικές κ.λπ.) του σχεδιασμού - ροή πληροφορίας μετά το πέρας του σχεδιασμού 20

21 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΣΚΑΛΑΣ e-συμμετοχησ Δεύτερο/Τρίτο επίπεδο e-συμμετοχής αμφίδρομη ροή πληροφορίας μεταξύ συμμετεχόντων online επικοινωνία, αλληλεπίδραση και ανταλλαγή πληροφορίας ανάμεσα στα ΚΛΑ και τους συμμετέχοντες online ανταλλαγή σχολίων κειμενική μορφή αλληλεπίδραση σε χάρτη 21

22 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΣΚΑΛΑΣ e-συμμετοχησ Τέταρτο επίπεδο e-συμμετοχής Οι συμμετέχοντες εμπλέκονται στην ίδια τη διαδικασία λήψης απόφασης Μπορούν να συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής της καταλληλότερης εναλλακτικής λύσης στην αξιολόγηση και επιλογή των επικρατέστερων πολιτικών για την εφαρμογή της Αξιοποίηση τεχνολογιών και εργαλείων για την εξυπηρέτηση των διαφορετικών λειτουργιών, τα οποία ολοκληρώνονται σε ένα Σύστημα Στήριξης Αποφάσεων (ΣΣΑ) 22

23 ΦΡΑΓΜΟΙ e-συμμετοχησ Ψηφιακό χάσμα (digital divide) Ψηφιακός αναλφαβητισμός - Αποκλεισμός ομάδων Πρόσβασης στο διαδίκτυο - access divide φραγμός για την e-συμμετοχή παράγοντας αποκλεισμού από τις διαδικτυακές συμμετοχικές διαδικασίες Κατάλληλων δεξιοτήτων και γνώσης - skills divide για τη διαχείριση των διαδικτυακών συμμετοχικών διαδικασιών και των εφαρμογών (εργαλεία, τεχνολογίες κ.λπ.) που υποστηρίζουν τις διαδικασίες αυτές Διαπροσωπικής επικοινωνίας μεταξύ των συμμετεχόντων Εμπιστοσύνης για το αποτέλεσμα της e-συμμετοχής 23

24 ΦΡΑΓΜΟΙ e-συμμετοχησ Οργανωτική δομή που υλοποιεί το σχεδιαστικό εγχείρημα Επάρκειας της απαιτούμενης τεχνολογικής υποδομής και μηχανισμών της οργανωτικής δομής για την ανταπόκριση στις απαιτήσεις της e-συμμετοχής Ικανοποιητικής στελέχωσης οργανωτικής δομής - απαραίτητες εξειδικεύσεις για την ανάπτυξη / αξιοποίηση κατάλληλων εφαρμογών των ΤΠΕ για την e-συμμετοχή Κατάλληλης διαχείρισης πληροφορίας από την οργανωτική δομή - τρόπου με τον οποίο αυτή διατίθεται στις διάφορες κοινωνικές ομάδες 24

25 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον αβεβαιότητα - πολυπλοκότητα ραγδαία ανάπτυξη των ΤΠΕ e-σχεδιασμοσ e-σχεδιασμός ορισμός πλατφόρμας επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των ΚΛΑ και των σχεδιαστών, από τη μια πλευρά, και των κοινωνικών ομάδων, από την άλλη, η οποία υποστηρίζεται από τις τεχνολογίες του διαδικτύου και των Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) αποτέλεσμα Δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης της προόδου των επιμέρους σταδίων της διαδικασίας σχεδιασμού Online συμμετοχή σε αυτά για τη διατύπωση απόψεων και τον σχολιασμό αποφάσεων του σχεδιασμού και των σχετικών πολιτικών 25

26 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Διαδικασία εντάσεως πληροφορίας Συλλογή και διαχείριση δεδομένων στα επιμέρους διακριτά στάδια της διαδικασίας ΣΤΑΔΙΟ ΜΑΘΗΣΗΣ: εμβάθυνση στο κοινωνικοοικονομικό και φυσικό πλαίσιο εντός του οποίου υλοποιείται ο σχεδιασμός ΣΤΑΔΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: δόμηση και αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί ΣΤΑΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ: υλοποίηση επιλεγείσας λύσης, μέσα από τις συγκεκριμένες επιλογές πολιτικής του προηγούμενου σταδίου e-σχεδιασμός: αξιοποίηση εργαλείων και τεχνολογιών που μπορούν να εφαρμοστούν για την αξιοποίηση της e-συμμετοχής στο πλαίσιο υλοποίησης των παραπάνω σταδίων σχεδιασμού 26

27 ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ - CROWDSOURCING Crowd-centered εργαλείο για απόκτηση κατανεμημένης γνώσης για την επίλυση προβλημάτων - ανάλυση / σύνθεση & παραγωγής νέας γνώσης C r o w d s o u r c i n g Ορισμός Προβλήματος Παραγωγή νέας γνώσης Συλλογή Δεδομένων Επεξεργασία Δεδομένων Πληροφορία Δόμηση Εναλλακτικών Λύσεων Αξιολόγηση Εναλλακτικών Λύσεων Λήψη Απόφασης 27

28 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ e-συμμετοχησ Εργαλεία και τεχνολογίες για την εμπλοκή των πολιτών μέσω διαδικτύου e-συμμετοχή (εφαρμογή σε όλα τα παραπάνω στάδια) Εργαλεία και τεχνολογίες για τη συλλογή και διαχείριση πληροφορίας όπως crowdsourcing, Web-GIS κ.ά. Εργαλεία και τεχνολογίες οπτικοποίησης εναλλακτικών λύσεων και συλλογής απόψεων των κοινωνικών ομάδων σε σχέση με αυτές, όπως εργαλεία γεω-οπτικοποίησης, Web-GIS κ.λπ. Εργαλεία αξιολόγησης - συμμετοχική διαδικτυακή αξιολόγηση των προτεινόμενων λύσεων από τις κοινωνικές ομάδες Εργαλεία και τεχνολογίες για την επικοινωνία των παρεμβάσεων του σχεδιασμού και των σχετικών πολιτικών για την ενημέρωση των πολιτών 28

29 e-συμμετοχη e-σχεδιασμοσ ΕΡΓΑΛΕΙΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ 29

30 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (ΣΓΠ) ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΓΠ - δυνατότητα για: Διερεύνηση και καθορισμό χωρικών σχέσεων Επεξεργασία χωρικής πληροφορίας για τη διερεύνηση συγκεκριμένων ερωτημάτων Βελτίωση επικοινωνίας χωρικής πληροφορίας και των αντίστοιχων προβλημάτων προς τους πολίτες μέσα από έναν χάρτη καλύτερη εποπτεία χωρικών προβλημάτων Δημιουργία και οπτικοποίηση σεναρίων και των επιπτώσεών τους στο υφιστάμενο χωρικό πρότυπο 30

31 ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ WEB-GIS Ολοκλήρωση Διαδικτύου με τα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών δυνατότητες διάδρασης χρηστών με τους χάρτες και τη χωρική ανάλυση δυνατότητα συμμετοχής στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Διάχυση πληροφορίας σε ευρύτερο φάσμα συμμετεχόντων διεύρυνση βάσης συμμετοχικού σχεδιασμού Εξοικείωση συμμετεχόντων με τα χωρικά δεδομένα / γεωγραφική πληροφορία αποτελεσματικότερη επικοινωνία σχεδιαστικών προβλημάτων λύσεων - επιπτώσεων αυτών Παροχή πληροφορίας με γεωγραφική αναφορά και μάλιστα με ανώνυμο τρόπο από τους πολίτες και τις κοινωνικές ομάδες. 31

32 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ GIS - PPGIS GIS Αναπαράσταση χώρου & προτεινόμενων παρεμβάσεων ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας PPGIS ΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Διαδραστική Επικοινωνία Public Participatory GIS PPGIS: ενσωμάτωση on-line συμμετοχής κοινού, δημιουργία forum, διαδραστικές εφαρμογές διαδικτυακής χαρτογράφησης 32

33 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ GIS - PPGIS PPGIS: σύνολο από μεθόδους και τεχνολογίες που συμβάλλουν: στην ολοκλήρωση και συμπερίληψη των διαφορετικών απόψεων των πολιτών και των διαφορετικών τύπων δεδομένων που απορρέουν από αυτούς στην αποτύπωση των απόψεων αυτών στο χωρικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρονται Συλλογή δεδομένων από τις κοινωνικές ομάδες εμπλουτισμός πληροφορίας στον σχεδιασμό Διεύρυνση συμμετοχής - ουσιαστική και ενεργητική εμπλοκή συμμετεχόντων στη διαδικασία σχεδιασμού 33

34 ΕΡΓΑΛΕΙΑ Volunteered Geo-Information (VGI): εναλλακτικός τρόπος e- Συμμετοχής για παραγωγή & διάχυση χωρικών δεδομένων μέσα από το Web bottom-up διαδικασία WikiMapia OpenStreetMap Google Map Maker Web-based Χωρικά Συστήματα Στήριξης Αποφάσεων (Webbased Spatial Decision Support Systems WebSDSS): διαδραστικά συστήματα που ενσωματώνουν συμμετοχικές προσεγγίσεις στη λήψη αποφάσεων χωρικού ενδιαφέροντος 34

35 GIS ENABLED DISCUSSION FORUMS (GeoDF) Σημαντικό εργαλείο για τη διενέργεια συζητήσεων μεταξύ των εμπλεκομένων σε θέματα χωρικού σχεδιασμού Κύριο χαρακτηριστικό: γεωγραφική αναφορά σχολίων συμμετεχόντων ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ Διατυπώνουν τη γνώμη τους σε σειρά θεμάτων μέσα από την αξιοποίηση φιλικών στον χρήστη διαδικτυακών εργαλείων χαρτογράφησης και ανάλυσης Θέτουν ένα ζήτημα που τους απασχολεί σχετικά με το συγκεκριμένο σχεδιαστικό πρόβλημα και στη βάση αυτού δρομολογούν το διάλογο με τους λοιπούς εμπλεκόμενους στη διαδικασία 35

36 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 36

37 WEB-BASED Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ??? Web-based based Συμμετοχικά Εργαλεία Άρουν χρονικούς & χωρικούς περιορισμούς Εμπλέκουν μεγάλη ποικιλία συμμετεχόντων «Ανοικτά» από τη φύση τους, διαφάνεια στη διαδικασία σχεδιασμού Ταχύτερες διαδικασίες Αποτελεσματικότερη & ευρύτερη διάχυση γνώσης, αύξηση ευαισθητοποίησης Ανωνυμία & ελεύθερη έκφραση απόψεων συμμετεχόντων Απαιτούν περιορισμένους οικονομικούς πόρους Παραδοσιακά Συμμετοχικά Εργαλεία Χρονικά & χωρικά εμπόδια Εμπλέκουν περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων Χρονοβόρες διαδικασίες «Κλειστός χαρακτήρας» συμμετοχικών διαδικασιών Χαμηλός βαθμός διάχυσης γνώσης, περιορισμένη αύξηση ευαισθητοποίησης Οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να κρατήσουν την ανωνυμία τους πιθανή αλλοίωση άποψης συμμετεχόντων Απαιτούν σημαντικούς οικονομικούς πόρους 37

38 WEB-BASED Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ??? ΨΗΦΙΑΚΟ ΧΑΣΜΑ Κοινωνική Ανισότητα & Αποκλεισμός Η εξοικείωση με τις ΤΠΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να θεωρείται δεδομένη Η διαδικτυακή πρόσβαση ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να θεωρείται δεδομένη Η έλλειψη αλληλεπίδρασης πρόσωπο-με-πρόσωπο ενδέχεται να εμποδίσει την έκθεση απόψεων - αισθήματα μη εμπιστοσύνης, επιφυλακτικότητας, καχυποψίας Έλλειψη εμπιστοσύνης στον τρόπο με τον οποίο το αποτέλεσμα της e- συμμετοχής θα ληφθεί υπόψιν από τα κέντρα λήψης αποφάσεων 38

39 WEB-BASED Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ??? Η e-συμμετοχή έχει τη δυνατότητα αύξησης του αριθμού των συμμετεχόντων ΑΛΛΑ ο αντίκτυπος της συμμετοχής τους ΔΕΝ άπτεται της συμμετοχικής μεθόδου που χρησιμοποιείται ΑΛΛΑ του τρόπου με τον οποίο τα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων ΑΦΟΥΓΚΡΑΖΟΝΤΑΙ τις ανάγκες της κοινότητας και ενεργούν 39

40 WEB-BASED Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ??? ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Η ΕΠΙΛΟΓΗ έγκειται στη μελέτη περίπτωσης, στους διαθέσιμους πόρους, στο σχεδιαστικό πρόβλημα, κ.λπ. Η e-συμμετοχή πρέπει να αντιμετωπίζεται ως συμπληρωματική παρά ανταγωνιστική σε σχέση με τις παραδοσιακές συμμετοχικές προσεγγίσεις ΕΜΠΕΙΡΙΑ: συνδυασμός «e-συμμετοχικών» & παραδοσιακών συμμετοχικών μεθόδων παρέχει πιο ικανοποιητικά αποτελέσματα στο σχεδιασμό ΠΡΟΤΑΣΗ: χρήση συνδυαστικής προσέγγισης 40

41 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Sviden, O. (1989). Expert Generated Scenarios for Long Range Infrastructure Plan ning of Transportation and Energy Systems. Linkφping Studies in Management and Economics, Dissertations No. 19, Linkφping. Arnstein, S. (1969), «A Ladder of Citizen Participation», Journal of the American Planning Association, 35(4): Smyth, E. (2001), «Would the Internet widen Public Participation?», Unpublished Master Thesis, University of Leeds, UK. 41

42 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΕΜΠ» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους 42