Ένα άριστα δομημένο μυθιστόρημα

Transcript

1 > Ένα άριστα δομημένο μυθιστόρημα Δευτέρα, 04 Απριλίου :23 μμ Αιμίλιος Σολωμού: «Το μίσος είναι η μισή εκδίκηση», εκδόσεις Ψυχογιός, 2015 Ένα άριστα δομημένο μυθιστόρημα

2 Αποστολή με εκτυπώστε την σελίδα Google +0 Ένα πολυσύνθετο, πολυεπίπεδο και άριστα δομημένο μυθιστόρημα παρέδωσε στο αναγνωστικό κοινό ο Αιμίλιος Σολωμού, με το βιβλίο του «Το μίσος είναι η μισή εκδίκηση», που κυκλοφόρησε το 2015 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Στο βιβλίο συνυπάρχουν άρρηκτα συνδεδεμένα το αστυνομικό με το ιστορικό μυθιστόρημα, ενώ όλες οι κοινωνιολογικές αναφορές σε αυτό, το καθιστούν κι ένα ρεαλιστικό έργο βαθιάς κοινωνικής ευαισθησίας. Η κεντρική ιδέα του βιβλίου βασίζεται στον παραλληλισμό δύο γεγονότων, ενός πραγματικού και ενός φανταστικού. Το πραγματικό είναι η σφαγή στο Δήλεσι, η δολοφονία τεσσάρων επιφανών Ευρωπαίων από συμμορία ληστών, των Αρβανιτάκηδων, το Το φανταστικό είναι η δολοφονία δύο απεσταλμένων της Τρόικας σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας το Μακρινός απόγονος των ληστών του 1870, ο εκτελεστής των τροϊκανών το Στην πρώτη περίπτωση καταδεικνύεται τεκμηριωμένα η διαπλοκή και διασύνδεση εγκληματικών στοιχείων του κοινού ποινικού δικαίου με τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Στη δεύτερη περίπτωση, τη σύγχρονή μας, αυτή η διαπλοκή και διασύνδεση αφήνεται να αιωρείται

3 υπαινικτικά υπό τη μορφή μομφής, από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου. Πέρα από το αναγνωρισμένο πια ταλέντο του συγγραφέα, πέρα από την πασιφανώς επίμοχθη, πολύχρονη και συστηματική καταφυγή του σε πρωτογενείς πηγές και αρχειακό υλικό, πιστεύω ότι το βιβλίο οφείλει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία του και στη δομή που επέλεξε για το μυθιστόρημα αυτό ο Αιμ. Σολωμού. Πρόκειται για μια δομή σύνθετη και πολυεπίπεδη, με μια καθαρότητα γραμμών και αναφορών, που επιτρέπει στο συγγραφέα ν αναπτύξει τον κεντρικό και όλους τους παρεμφερείς και δευτερογενείς μύθους του, χωρίς χασμωδίες, χωρίς ατέρμονες παρενθέσεις και αχανείς πλαγιόδρομους, αλλά με λειτουργικότητα και αρμονία. Με απλά λόγια, όλα τα «υλικά» που συνθέτουν το βιβλίο έχουν «δέσει» μεταξύ τους. Το μυθιστόρημα αναπτύσσεται σε τέσσερα αφηγηματικά επίπεδα: α) την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του κεντρικού ήρωα, νεαρού φοιτητή Αλέξη Σοκαρδή, αυτουργού της δολοφονίας των τροϊκανών, β) την αφηγηματική γραμμή που αφορά τον καθηγητή Ρωμανό Σεργίδη, η επιστημονική ανάλυση του οποίου αποτελεί το ιδεολογικό υπόβαθρο της εγκληματικής πράξης του νεαρού, γ) την αφηγηματική γραμμή που αφορά τον αστυνόμο Χρήστο Αποστόλου, τα ευρήματα της έρευνας του οποίου ενισχύουν τη θεώρηση των πραγμάτων από τον καθηγητή Σεργίδη και δ) την παράθεση αρχειακού υλικού και μαρτυριών από τον συγγραφέα, που ενισχύουν τον παραλληλισμό των δύο συμβάντων, του 1870 και του Σε ένα πέμπτο επίπεδο, εμβόλιμες και διάσπαρτες, εν είδει ειδησεογραφικού ρεπορτάζ, παρατίθενται στο βιβλίο δώδεκα διαφορετικές περιπτώσεις αυτοκτονιών, που σχετίζονται άμεσα με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων. Στο πρώτο αφηγηματικό επίπεδο παρακολουθούμε τον κεντρικό ήρωα να ανδρώνεται συνειδησιακά, βιώνοντας το χρηματιστηριακό κραχ στην εφηβεία του, το 1999 στην Κύπρο. Ακολούθως, ως φοιτητή στην Αθήνα το 2010, τον παρακολουθούμε να βιώνει τις πρώτες κοινωνικές ταραχές της οικονομικής κρίσης. Ο νεαρός Σοκαρδής, παρακολουθώντας τις διαλέξεις του καθηγητή Σεργίδη, αποκτά το γνωσιολογικό και αξιολογικό υπόβαθρο, για να απομυθοποιήσει και να απογυμνώσει τα πολιτικο-κοινωνικά πεπραγμένα και δρώμενα που συντελούνται γύρω του.

4 Στο δεύτερο αφηγηματικό επίπεδο, ο καθηγητής Σεργίδης συνθέτει το θεωρητικό υπόβαθρο του κεντρικού μύθου με την αντιπαραβολή και τον παραλληλισμό της σφαγής στο Δήλεσι με τη σφαγή των τροϊκανών στην Αθήνα. Η θεωρία της πλεκτάνης, τόσο σε βάρος του Σοκαρδή όσο και σε βάρος του Σεργίδη, εδραιώνεται περαιτέρω. Εδώ αναδεικνύονται και οι αρετές του ιστορικού μυθιστορήματος μέσα στο ευρύτερο μυθιστόρημα. Στο τρίτο αφηγηματικό επίπεδο, μέσα από την οπτική του αστυνόμου Αποστόλου, ο συγγραφέας, με αξιομνημόνευτη μεθοδικότητα, αναδεικνύει τις λεπτομέρειες και όλα τα δευτερογενή γεγονότα που συνθέτουν το αστυνομικό μυθιστόρημα μέσα στο ευρύτερο μυθιστόρημα. Εδώ προβάλλει ευκρινέστερα και η ανθρώπινη διάσταση των κεντρικών χαρακτήρων του βιβλίου, που δεν είναι υπερήρωες, δεν είναι τέλειοι, δεν είναι καρικατούρες, είναι όμως αληθινοί και πειστικοί. Στο τέταρτο αφηγηματικό επίπεδο ο Αιμ. Σολωμού ανασυνθέτει με επάρκεια το ηχόχρωμα και το κλίμα της εποχής του 1870 με αρχειακό υλικό, καταθέσεις μαρτύρων και αφηγήσεις πρωταγωνιστών των δρωμένων γύρω από τους ληστές Αρβανιτάκηδες, την ομηρία και τη σφαγή των Ευρωπαίων. Και σε αυτό το αφηγηματικό επίπεδο, φυσιολογικά, υπερισχύει η ιστορική πτυχή του μυθιστορήματος. Συγκλονιστικός είναι ο παραλληλισμός και η σύγκριση των αρνητικών δημοσιευμάτων στην Ευρώπη κατά της Ελλάδας, τόσο στο τότε, 1870, όσο και στο τώρα, Είναι όλα το ίδιο αφοριστικά, το ίδιο καταδικαστικά, απαξιωτικά, χλευαστικά και υποτιμητικά. Από τις δώδεκα εμβόλιμες και χωριστές ιστορίες αυτοκτονιών που σχετίζονται με την οικονομική κρίση, οι πλείστες των οποίων αφορούν άνεργους νέους και νέες, ξεχώρισα την ιδιαίτερα σπαραχτική διπλή αυτοκτονία ζεύγους συνταξιούχων, με κυνηγητικό όπλο, στο σαλόνι του σπιτιού τους. Τέλος, θέλω να σημειώσω πως σε κάθε αφηγηματικό επίπεδο και για κάθε βασικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος υπάρχει μια ερωτική σχέση που διαδραματίζει λειτουργικό ρόλο στον όλο μύθο. Ο Αλέξης Σοκαρδής και ο σημαντικός ρόλος που

5 έπαιξε στο σχεδιασμό και την εκτέλεση του εγκλήματος η ερωτική σύντροφος του Ρουμπίνη. Ο Ρωμανός Σεργίδης και η σχέση του με την Κατερίνα, που λειτούργησε αφυπνιστικά σε αρκετές περιπτώσεις. Ο Χρίστος Αποστόλου και ο επικουρικός ρόλος που διαδραματίζει η σύζυγος του Άννα, ως αρωγός βοήθειας στον αστυνόμο άντρα της. Τέλος, ο ληστής Χρήστος Αρβανιτάκης και η σαγήνη, η ερωτική έλξη, που ένιωθε για την αδελφή του νεοτέρου των ομήρων, Χενριέτα Βάινερ. Ολοκληρώνοντας, σημειώνω με ικανοποίηση ότι η συγγραφική πορεία του Αιμ. Σολωμού προχωρεί μπροστά. Το βιβλίο «Το μίσος είναι η μισή εκδίκηση» είναι καταφανώς πιο μπροστά από το «Ημερολόγιο μιας απιστίας» (2012), το οποίο με τη σειρά του ήταν επίσης πασιφανώς πιο μπροστά από το προηγηθέν «Ένα τσεκούρι στα χέρια σου» (2007). Γιώργος Φράγκος - See more at: gnomes/391/307026/ena-arista-domimenomythistorima#sthash.hndwtsqk.dpuf