ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ, ΘΥΕΛΛΑΣ, ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΥΦΩΝΑ

Transcript

1 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ ΤΜΗΜΑ: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ: Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ, ΘΥΕΛΛΑΣ, ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΥΦΩΝΑ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η Έννοια και τα Χαρακτηριστικά της Ασφάλισης Πεδία της Ασφάλισης Ιδιωτική Ασφάλιση Ιστορική Αναδρομή της Ιδιωτικής Ασφάλισης Διακρίσεις της Ιδιωτικής Ασφάλισης σε Ευρεία Έννοια Αντασφάλιση Κοινωνική Ασφάλιση Ιστορική Αναδρομή της Κοινωνικής Ασφάλισης Διάκριση Ιδιωτικής και Κοινωνικής Ασφάλισης Στροφή των Ελλήνων στην Ιδιωτική Ασφάλιση Διάκριση του Κλάδου Ιδιωτικής Ασφάλισης ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η Διάκριση Ασφαλίσεων Ζωής και Ζημιών Κλάδοι Ασφάλισης Ζωής Κλάδοι Ασφάλισης κατά Ζημιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Κατηγορίες Ασφαλιστών και Διαμεσολαβούντων Κατηγορίες Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Η Ασφαλιστική Επιχείρηση με έδρα την Ελλάδα Χωριστή Άσκηση Ασφαλίσεων Ζωής και Γενικών Ασφαλίσεων Ελληνικές Ασφαλιστικές Εταιρίες Διαμεσολαβούντα πρόσωπα

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ Λόγοι που Υπαγορεύουν την Εποπτεία επί των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Μέθοδοι Εποπτείας των Ασφαλιστών...34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Τα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς Οργανισμοί-Φορείς της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς Οι Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις Η Παραγωγή Ασφαλίστρων Συμμετοχή στην Ελληνική Οικονομία Οι Ασφαλιστικές Αποζημιώσεις Τα Οικονομικά Μεγέθη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Η Συμμετοχή της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελληνική Οικονομία Ποσοστό Ασφαλίστρων επί του Α.Ε.Π Ποσοστό Επενδύσεων επί του Α.Ε.Π Κατά Κεφαλήν Ασφάλιστρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Μια Διαφορετική Προσέγγιση της Ασφαλιστικής Αγοράς Η Συγκέντρωση της Παραγωγής Το Ποσοστό Ιδίας Κράτησης(επί ασφαλίστρων Το Ποσοστό Αντασφαλίστρων (Αναλήψεων Το Ποσοστό Αποζημιώσεων (μόνο για ασφαλίσεις κατά ζημιών Ποσοστό εκκρεμών αποζημιώσεων (μόνο για ασφαλίσεις κατά ζημιών)

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Η Εξέλιξη της Ασφαλιστικής Αγοράς το 2004 Αναλυτικά Συνολική Παραγωγή Ασφαλίστρων Συνολική Παραγωγή Ασφαλίστρων (αποπληθωρισμένα μεγέθη) Ανάλυση Παραγωγής κατά Κλάδο Ασφάλισης Ανάλυση Αντασφαλίστρων (εκχωρήσεων Ανάλυση Ασφαλιστικών Αποζημιώσεων και Παροχών...49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Η Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά το Αριθμός Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Η Παραγωγή Ασφαλίστρων Οι Επενδύσεις Διάρθρωση Χαρτοφυλακίου ασφαλίσεων κατά ζημιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Βασικές Κατηγορίες Κινδύνων Μορφές Καθαρών Κινδύνων Κίνδυνοι Περιουσίας...54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ Φυσικοί Κίνδυνοι Κύριες μέθοδοι αντιμετώπισης των Φυσικών Κινδύνων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ Φυσικές Καταστροφές Θύελλες-Καταιγίδες Πλημμύρες

5 12.3 Τυφώνες Αντιμετώπιση Φυσικών Καταστροφών Ύψος Ζημιών και Αποζημιώσεων των Φυσικών Καταστροφών το Σεισμοί Τσουνάμι Δασικές Πυρκαγιές...67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΤΡΙΤΟ Κρατική Εποπτεία για την Αντιμετώπιση Φυσικών Καταστροφών Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Πυροσβεστικό Σώμα Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων...69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΤΕΤΑΡΤΟ Ασφάλιση Πυρός Βασικά Στοιχεία της ασφαλιστικής σύμβασης Καλυπτόμενοι Κίνδυνοι Καθορισμός Ασφαλίστρων Υπολογισμός Ασφαλίστρου Βασικές και Συμπληρωματικές Καλύψεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΠΕΜΠΤΟ Ασφάλιση Αυτοκινήτων Βασικές Καλύψεις Ασφαλιστηρίου Αυτοκινήτων Εξαιρέσεις από την Ασφάλιση Αυτοκινήτων Υπολογισμός Ασφαλίστρων...76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΕΚΤΟ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ «Η ΕΘΝΙΚΗ

6 16.1 Ιστορικό και Γενικές Πληροφορίες Θέση της Εταιρίας σήμερα Αντικείμενο Δραστηριοτήτων Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Ε.Ε.Γ.Α. «Η ΕΘΝΙΚΗ Ασφάλιστρα Φυσικών Φαινομένων Βασικές Καλύψεις και Εξαιρέσεις του Ασφαλιστηρίου Πυρός Ασφαλιστικά Προϊόντα Αντασφαλιστική Πολιτική Στρατηγικός Σχεδιασμός ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΕΒΔΟΜΟ ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Ιστορικό Θυγατρικές Εταιρίες Παραγωγή Ασφαλίστρων από Πρωτασφαλίσεις Τεχνικό Αποτέλεσμα Κατά Κλάδο Ασφάλισης Οικονομικά Αποτελέσματα Εννιαμήνου Προϊόντα Ασφαλίσεων Κατά Ζημιών Βασικές Καλύψεις και Εξαιρέσεις του Ασφαλιστηρίου Πυρός της Εταιρίας Ασφάλιστρα Φυσικών Φαινομένων Τα Βασικά Προβλήματα και οι Δυνατότητες της Εταιρίας Στρατηγικοί Στόχοι για το Άμεσο Μέλλον...95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΟΓΔΟΟ: Σύγκριση των Οικονομικών Μεγεθών της ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ και της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ

7 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 97 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Νομοθετικά Διατάγματα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: Βιβλιογραφία Παράρτημα 3 : Συνεντεύξεις Παράρτημα 4 : Χρήσιμες Διευθύνσεις στο Διαδίκτυο

8 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο άνθρωπος, από την πρωτόγονη εποχή, αντιμετώπιζε πολλούς κινδύνους από θεομηνίες και άλλες φυσικές καταστροφές. Εκτός από τις θεομηνίες που προσέβαλλαν ολόκληρες κοινωνίες, προκαλούνταν ζημιές και καταστροφές και στα άτομα. Ο άνθρωπος στην οικονομική, κοινωνική, και ατομική του δράση ήταν εκτεθειμένος σε πολλούς και μεγάλους κινδύνους από τυχαία περιστατικά, που ήταν πιθανό να συμβούν και να του προκαλέσουν ζημιές και σε πολλές περιπτώσεις καταστροφή. Έτσι ευαισθητοποιήθηκε η ανθρώπινη συνείδηση και αναπτύχθηκε το αίσθημα της αλληλεγγύης, το οποίο αποτέλεσε στους κοινωνικούς οργανισμούς τη βάση για την ιδέα της αλληλοβοήθειας. Η τελειότερη μορφή της αλληλοβοήθειας αυτής είναι η δημιουργία και η οργάνωση του θεσμού της ασφάλισης,ο οποίος αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κατόρθωμα και πολύτιμο απόκτημα για τους ανθρώπους. Για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους αυτούς ο άνθρωπος σκέφτηκε ότι πρέπει να συμμετέχουν σε αυτούς, άμεσα ή έμμεσα και άλλα πρόσωπα. Έτσι οι κίνδυνοι μοιράζονταν σε όλα τα πρόσωπα που συμμετείχαν σε αυτούς και η επιβάρυνση καθενός ήταν κατά πολύ μικρότερη. Με αυτόν τον τρόπο αρχίζει να διαμορφώνεται η έννοια της ασφάλισης. Οι πέντε θεμελιώδεις έννοιες που χαρακτηρίζουν την ασφάλιση είναι η αμοιβαιότητα δηλαδή η κατανομή της ζημιάς, ο υπολογισμός της ζημιάς με πιθανότητες, οι ασφαλιζόμενοι κίνδυνοι, η πληρωμή από τους ασφαλιζόμενους του ασφαλίστρου ή της εισφοράς και η ικανοποίηση της οικονομικής ανάγκης με επανόρθωση της βλάβης, η οποία αποκαλείται αποζημίωση. Ο θεσμός της ασφάλισης αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις των σύγχρονων Οι ασφαλιστικές εταιρίες δραστηριοποιούνται σε εκτεταμένα προγράμματα πρόληψης ζημιών, με στόχο τον περιορισμό είτε της συχνότητας είτε της έκτασης μιας ζημιάς. Όσον αφορά τον τομέα της πρόληψης μεγάλων σε έκταση ζημιών οι ασφαλιστικές εταιρίες χρησιμοποιούν την μέθοδο της αντασφάλισης για να προστατεύσουν τους ασφαλισμένους από τις καταστροφικές ζημιές, αφού οι αντασφαλιστικές εταιρίες αναλαμβάνουν να πληρώσουν τις ζημιές που

9 ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο όριο. Κάτι αντίστοιχο συνέβη πρόσφατα με την τραγωδία του τυφώνα Κατρίνα στον Κόλπο του Μεξικού και την επέλαση των Τσουνάμι στην Νοτιανατολική Ασία, όπου οι υποδομές ασφάλισης ήταν τριτοκοσμικές και παρατηρήθηκε έλλειψη στοιχειώδους εκπαίδευσης για την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση τέτοιων φυσικών φαινομένων. 9

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η Έννοια και τα Χαρακτηριστικά της Ασφάλισης Η ασφάλιση είναι η συγκέντρωση τυχαίων και απρόβλεπτων κινδύνων με τη μεταφορά τους σε ασφαλιστές, που συμφωνούν έναντι ασφαλίστρου, να αποζημιώσουν τους ασφαλισμένους για τις τυχαίες ζημιές ή να παρέχουν άλλες χρηματικές παροχές ή υπηρεσίες που συνδέονται με τον κίνδυνο. Τα χαρακτηριστικά κάθε ασφάλισης είναι α) Ο κίνδυνος, δηλαδή η δυνατότητα επέλευσης ενός περιστατικού, που είναι σε θέση να δημιουργήσει ένα οικονομικό βάρος (οικονομική ανάγκη), β) Η ένωση προσώπων που είναι εκτεθειμένα σε ομοειδείς κινδύνους (κοινωνία των κινδύνων) την οποία προϋποθέτει ο νόμος των Μεγάλων Αριθμών. Κάθε ασφάλιση βασίζεται στο νόμο των Μεγάλων Αριθμών, δηλαδή στον κατακερματισμό του κινδύνου που πραγματοποιείται σε βάρος ενός πολύ μικρότερου αριθμού προσώπων απ όσα απειλεί. Άρα η ασφάλιση βασίζεται στο Νόμο των Πιθανοτήτων, που επιτρέπει να υπολογίζεται με μαθηματική ακρίβεια το ύψος του ασφαλίστρου. γ)η μετάθεση των κινδύνων στον φορέα της ασφάλισης μειώνει τον αντικειμενικό κίνδυνο για τον ασφαλιστή, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η αμοιβαιότητα για όλους τους ασφαλισμένους, οι οποίοι μεταβιβάζουν τον ατομικό τους κίνδυνο έναντι ασφαλίστρου, δ) Η δυνατότητα επέλευσης οικονομικού βάρους από την επέλευση των κινδύνων, ε) Το αντάλλαγμα για την κάλυψη της οικονομικής ανάγκης (ασφάλιστρο ή εισφορά), στ) Η ομοιογένεια των κινδύνων. Έτσι ομαδοποιούνται οι κίνδυνοι με παρόμοια χαρακτηριστικά και αν υπάρχει ικανός αριθμός κινδύνων σε κάθε ομάδα, ο ασφαλιστής μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια την μέση συχνότητα και την επίπτωση κάθε ζημιάς. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να γίνει όταν οι κίνδυνοι είναι διαφορετικοί, οπότε ο ασφαλιστής είναι πολύ δύσκολο να κάνει ασφαλείς προβλέψεις. 1.1 Πεδία της Ασφάλισης Η ασφάλιση διακρίνεται σε δύο πεδία στην ιδιωτική και στην κοινωνική ή στη κρατική ασφάλιση. Η ιδιωτική ασφάλιση σε στενή έννοια είναι αυτή που ασκείται από ασφαλιστικές επιχειρήσεις και βασίζεται στην ασφαλιστική σύμβαση όπου απαιτείται να υπάρχουν τουλάχιστον δύο συμβαλλόμενοι ο ασφαλιστής και ο ασφαλισμένος. Σε ευρεία έννοια η ιδιωτική ασφάλιση είναι αυτή που χωρίς να είναι κοινωνική, ασκείται από μη ασφαλιστικές επιχειρήσεις, ΙΟ

11 για την κάλυψη ορισμένων κινδύνων. Η ιδιωτική ασφάλιση παρέχεται κατά κανόνα από ιδιωτικούς φορείς και διέπεται από τις διατάξεις του ιδιωτικού δικαίου. Η αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων που διέπει κάθε ιδιωτική ασφάλιση κάμπτεται μόνο στις υποχρεωτικές ασφαλίσεις και μόνο ως προς την υποχρέωση ασφάλισης για μια συγκεκριμένη έκταση κινδύνων. Η ιδιωτική ασφάλιση σε ευρεία έννοια ή οιονεί ιδιωτική ασφάλιση είναι εκείνη, της οποίας η παροχή δεν βασίζεται στην ασφαλιστική σύμβαση αλλά σε άλλη παρεμφερή με αυτήν σύμβαση ιδιωτικού δικαίου. 1.2 Ιδιωτική Ασφάλιση Η άσκηση της ιδιωτικής ασφάλισης προϋποθέτει επιχείρηση, που ιδρύεται ειδικά για την ανάληψη κινδύνων τρίτων, με αντάλλαγμα το ασφάλιστρο. Η κοινωνία των κινδύνων, στην οποία στηρίζεται η ιδιωτική ασφάλιση, απαιτεί οργάνωση από μέρους του ασφαλιστή, συστηματική αναδοχή των κινδύνων τρίτων, στατιστικούς και μαθηματικούς υπολογισμούς κατά τέτοιο τρόπο, ώστε το κεφάλαιο που σχηματίζεται από το σύνολο των ασφαλίστρων και το αποτέλεσμα της παραπέρα επένδυσης σημαντικού μέρους του, να είναι ικανό για την πλήρη κάλυψη των ασφαλισμένων. Μια τέτοια οργάνωση και αξιοπιστία προσφέρει η ιδιωτική επιχείρηση ασφάλισης, η οποία, σύμφωνα με το νόμο, ασκείται μόνο από ανώνυμες εταιρίες ή αλληλασφαλιστικούς συνεταιρισμούς που ασχολούνται αποκλειστικά με ασφαλιστικές εργασίες, με μοναδική εξαίρεση τις ναυτικές ασφαλίσεις με τη μεσολάβηση γραφείων αντιπροσωπείας μεσιτών του Λλόϋδς του Λονδίνου. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις, για την εκπλήρωση του σκοπού τους, μπορούν να ιδρύουν και άλλες ανώνυμες εταιρίες, που δεν έχουν ως αντικείμενο ασφαλιστικές εργασίες. Η ιδιωτική ασφάλιση αποτελεί συμπλήρωμα της κοινωνικής ασφάλισης γιατί υποκαθιστά και συμπληρώνει πολλές από τις ασφαλιστικές περιπτώσεις που μέχρι και πρόσφατα καλύπτονταν αποκλειστικά από οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Στην ιδιωτική ασφάλιση στον τομέα των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων οι αποδόσεις των εισφορών που πραγματοποιούν οι ασφαλιζόμενοι χρησιμοποιούνται για την δημιουργία ενός κεφαλαίου που θα καταβληθεί στον ασφαλισμένο κατά την λήξη του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Τα κεφάλαια που θα δημιουργηθούν στη λήξη της ασφάλισης είναι συνάρτηση των εισφορών που καταβάλει ο ασφαλισμένος, των αποδοχών επενδύσεων, της ωριμότητας και της τεχνογνωσίας των 11

12 ασφαλιστικών εταιριών. Επομένως ο ασφαλιζόμενος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει εκ των προτέρων την χρονική στιγμή της συνταξιοδότησής του καθώς και το ποσό που θέλει να πάρει. Οι περισσότεροι Έλληνες πιστεύουν ότι οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης στο μέλλον δεν θα έχουν την δυνατότητα να παρέχουν επαρκείς συντάξεις. Παράλληλα, θεωρούν ότι η ιδανικότερη λύση για την συμπλήρωση του εισοδήματος τους στην ηλικία της συνταξιοδότησής τους αποτελεί η ιδιωτική ασφάλιση. Η κυβέρνηση της χώρας σκοπεύει να θεσπίσει φορολογικά κίνητρα προκειμένου να ενθαρρύνει την άνοδο της ιδιωτικής ασφάλισης. Αυτό αφορά τόσο τα συνταξιοδοτικά προγράμματα τα οποία παρέχουν τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες, όσο και την αύξηση του αριθμού των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης- εργαζόμενοι και εργοδότες καταβάλλουν μέρος των εισφορών που αποδίδουν στην Κοινωνική Ασφάλιση σε ένα ξεχωριστό Ταμείο -ενός θεσμού που ουσιαστικά δεν λειτουργεί στη Ελλάδα. Πρόκειται για σχέδιο που οδηγεί σε ιδιωτικοποίηση των συντάξεων και το οποίο, σε συνδυασμό με τις προθέσεις της κυβέρνησης για καθήλωση στο μέλλον των συντάξεων που χορηγεί το κράτος, οδηγεί σε υποβάθμιση του ρόλου της δημόσιας ασφάλισης. 1.3 Ιστορική Αναδρομή της Ιδιωτικής Ασφάλισης Ο θεσμός της ιδιωτικής ασφάλισης, όπως τον εννοούμε σήμερα, διαμορφώθηκε πληρέστερα το 15 αιώνα στα ισπανικά και ιταλικά λιμάνια της εποχής και αφορούσε την θαλάσσια ασφάλιση, η οποία, όπως και άλλα είδη ασφάλισης, είχε αναπτυχθεί σε θαυμαστό επίπεδο από τους αρχαίους Έλληνες. Το ελληνικό έθνος, αν και έχει στενή σχέση και εξάρτηση με τη θάλασσα, που το συνοδεύει σε όλη τη μακραίωνη ιστορία του, δεν είχε, ατυχώς την ανεξαρτησία του μετά την άλωση την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και έτσι δεν ήταν σε θέση να πρωτοστατήσει στην παραπέρα ανάπτυξη του ασφαλιστικού θεσμού, παρά το ότι ήταν εκείνο, που και στον τομέα αυτό, έβαλε τα θεμέλια και καθιέρωσε την έννοια, τη φιλοσοφία και τις βασικές αρχές ασφάλισης, άσκησε και εφάρμοσε στην πράξη πολλά είδη της, που ισχύουν μέχρι και σήμερα. Στη μακρά περίοδο της υποδούλωσης της χώρας κατά την τουρκοκρατία ήταν πολύ δύσκολο να δημιουργηθούν οι συνθήκες ανάπτυξης της ασφάλισης. Οι Έλληνες ναυτικοί, που έκαναν μεταφορές, ασφαλίζονταν σε εταιρίες και ασφαλιστές του εξωτερικού. Παρ όλα αυτά οι ελληνικές ασφαλιστικές εταιρίες ιδρύθηκαν στο εξωτερικό πριν την Επανάσταση. Η αρχή της ελληνικής ιστορίας της ιδιωτικής 12

13 ασφάλισης βρίσκεται στην ίδρυση, το 1789, στην Τεργέστη της «Societa Greca d Assicurazione», που είναι γνωστή σαν η πρώτη ελληνική ασφαλιστική εταιρία. Στη συνέχεια, μετά την απελευθέρωση του έθνους από τον τουρκικό ζυγό, ιδρύθηκαν πολλές ασφαλιστικές επιχειρήσεις και η ιδιωτική ασφάλιση σημείωσε ραγδαία εξέλιξη και ανάπτυξη. Μορφές και είδη ασφάλισης που είναι παρόμοιες με την σημερινή, αναπτύχθηκαν και στους αρχαίους ελληνικούς χρόνους. Δεν πρόκειται βέβαια για ασφαλιστικές επιχειρήσεις, όπως οι σύγχρονες, αλλά για είδη κοινωνικής οργάνωσης, καταμερισμού και μετάθεσης του κινδύνου ανάμεσα σε ομάδες ανθρώπων με κοινά συμφέροντα, καθώς και για ναυτιλιακές και εμπορικές δραστηριότητες που αποσκοπούσαν στο κέρδος, όπως ήταν το ναυτικό δάνειο και διάφορα άλλα είδη ασφάλισης. Οι αρχές, οι έννοιες, οι ιδέες και η φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων για την ασφάλιση, καθώς και τα είδη ασφάλισης που θεσμοθέτησαν και εφάρμοσαν στην πράξη, αποτέλεσαν τη βάση και τα πρότυπα για την παραπέρα εδραίωση και ραγδαία εξέλιξη της ασφάλισης. Το ασφαλιστικό σύστημα τελειοποιήθηκε με την δημιουργία των επιχειρήσεων ασφάλισης, οι οποίες είχαν αποκλειστικό σκοπό την ασφάλιση. Το 17 αιώνα άρχισε η σύσταση ανώνυμων εταιριών, που στόχο είχαν να αντιμετωπίσουν ένα σημαντικό πρόβλημα που υπήρχε και αυτό ήταν ότι τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που γίνονταν στα εμπορικά κέντρα είχαν ένα σοβαρό οργανικό ελάττωμα, τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των ασφαλιστών. Οι ασφαλισμένοι ζητούσαν να εξασφαλίσουν την ενδεχόμενη απαίτησή τους με ποινικές ρήτρες, με υποθήκες και κυρίως με το δικαίωμα της άμεσης εκτέλεσης. Όταν κατά τον 17 αιώνα μεγάλα ρεύματα ανταλλαγής εμπορευμάτων διέσχιζαν τις θάλασσες μεταξύ Ευρώπης και των αποικιών, κατά τη διάρκεια διαφόρων πολέμων και των κινδύνων που αυτοί προκαλούσαν στη ναυσιπλοΐα, οι πτωχεύσεις των ασφαλιστών και η αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει, ήταν κάτι παραπάνω από συνηθισμένο φαινόμενο. Ο κίνδυνος της αφερεγγυότητας των ασφαλιστών αντιμετωπίστηκε με την ανάθεση της άσκησης της ασφάλισης σε επιχειρήσεις, που είχαν τη νομική μορφή της ανώνυμης εταιρίας, οι οποίες με τα αποθεματικά κεφάλαια που ήταν υποχρεωμένες από το νόμο να διατηρούν, μπορούσαν να ικανοποιήσουν τους ασφαλισμένους κατά την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου. Οι ανώνυμες 13

14 ασφαλιστικές εταιρίες δημιουργήθηκαν για να αντιμετωπιστούν οι συχνές πτωχεύσεις των ασφαλιστών της εποχής. Σκοπός τους ήταν η προστασία του ναυτικού εμπορίου και η αποφυγή της κακής πίστης των ασφαλιστών. Επίσης η ασφάλιση με τις υπηρεσίες του ειδικευμένου, επιστημονικά και τεχνικά, προσωπικού των εταιριών και την πρόοδο που έγινε στο χώρο των θετικών επιστημών στηρίζεται πια στην τεχνική ανάλυση καθώς και σε στατιστικούς και μαθηματικούς υπολογισμούς. Έτσι, αν και η ασφαλιστική εταιρία αναλάμβανε την υποχρέωση να καταβάλει, σε περίπτωση πραγματοποίησης του κινδύνου, ποσό κατά πολύ μεγαλύτερο του ασφαλίστρου, ρύθμιζε την πολιτική και τον οικονομικό προγραμματισμό της έτσι, που το σύνολο των ποσών που θα ήταν υποχρεωμένη να καταβάλει σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα να ήταν μικρότερο από το σύνολο ασφαλίστρων, που εισέπραττε. Οι μεμονωμένοι ασφαλιστές, βλέποντας να χάνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, έφερναν πολλές αντιρρήσεις. Υποστήριξαν ότι οι ίδρυση των εταιριών ήταν αντίθετη με τα έθιμα, που ίσχυαν, ότι οι διοικήσεις των εταιριών στερούνταν της δικής τους πείρας, συναίσθησης, δικαιοσύνης και ευθύτητας απέναντι στους συναλλασσομένους. Ο αντίλογος ήταν ισχυρότερος, γιατί οι μεμονωμένοι ασφαλιστές πτώχευαν ή καθυστερούσαν να καταβάλουν τις αποζημιώσεις, χρησιμοποιώντας δικονομικές και άλλες κακόπιστες περιπλοκές. Οι περιουσίες τους συχνά δεν επαρκούσαν να ανταποκριθούν στις ενδεχόμενες αποζημιώσεις και οι ασφαλισμένοι έπρεπε να προσφεύγουν σε πολλούς ασφαλιστές. Με την επικράτηση των ασφαλιστικών εταιριών πολλοί από τους μεμονωμένους ασφαλιστές τοποθέτησαν τα κεφάλαιά τους στην ίδρυση μικρών μετοχικών εταιριών. Έτσι και για την ίδρυση των ασφαλιστικών εταιριών στην περίοδο αυτή, πρότυπο ήταν οι ενώσεις προσώπων, τα σωματεία και οι οργανώσεις των αρχαίων Ελλήνων, από την εποχή του Σόλωνα και μεταγενέστερα. Αυτά που εφάρμοσαν οι αρχαίοι Έλληνες για τον επιμερισμό των κινδύνων και τη δημιουργία αξιόπιστων και φερέγγυων ενώσεων και σωματείων κάλυψης κινδύνων, αναγκάσθηκαν μετά από πολλές αντιδράσεις, σοβαρές παρενέργειες και παράνομες πρακτικές να εφαρμόσουν στην Ευρώπη μετά 2000 χρόνια. 14

15 1.4 Διακρίσεις της Ιδιωτικής Ασφάλισης σε Ευρεία Έννοια Η ιδιωτική ασφάλιση σε ευρεία έννοια διακρίνεται στην αντασφάλιση και σε εκείνη που κατά, νομοθετική εξαίρεση επιτρέπεται να μην ασκείται από ασφαλιστική επιχείρηση. Πρόκειται κυρίως για τις εργασίες οργανισμών πρόνοιας και βοήθειας, σύμφωνα με την Οδηγία του Συμβουλίου της ΕΚ, των οποίων οι παροχές ποικίλλουν ανάλογα των διαθέσιμων πόρων και στους οποίους η προσφορά των μελών καθορίζεται κατ αποκοπή καθώς και για τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων οδικής βοήθειας αν η δραστηριότητά τους ασκείται σε τοπικά πλαίσια, παρέχουν τις υπηρεσίες τους μόνο σε είδος και τα ετήσια έξοδα από τις εργασίες αυτές δεν υπερβαίνουν τις Ευρωπαϊκών Λογιστικών Μονάδων (Ε.Λ.Μ). Οι παραπάνω οργανισμοί και επιχειρήσεις οδικής βοήθειας ασκούνται στην Ελλάδα έχουν εξαιρεθεί από την κρατική εποπτεία σύμφωνα με τις παραπάνω Οδηγίες. Συνήθως οι δραστηριότητες των οργανισμών πρόνοιας και βοήθειας ασκούνται στην Ελλάδα από αλληλοβοηθητικά σωματεία και ενώσεις, για την κάλυψη ορισμένων κινδύνων που απειλούν πρόσωπα που συνδέονται μεταξύ τους επαγγελματικά. 1.5 Αντασφάλιση Η αντασφάλιση είναι η μεταφορά της ασφάλισης από έναν ασφαλιστή σε έναν τρίτο που καλείται αντασφαλιστής. Η εταιρία που αναλαμβάνει αρχικά την κάλυψη καλείται πρωτασφαλίστρια, ενώ αυτή που αποδέχεται την εκχώρηση αντασφαλίστρια. Το μέρος της ασφάλισης που κρατάει η πρωτασφαλίστρια λέγεται ιδία κράτηση ενώ το μέρος που εκχωρείται ονομάζεται αντασφάλιση. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μια ασφαλιστική εταιρία αναζητά αντασφαλιστική κάλυψη, οι κυριότεροι είναι: α) Προσφέρει στον πελάτη της άμεσα και με σχετική ευκολία κάλυψη σε μεγάλους και πολύπλοκους κινδύνους κάθε είδους, β) Μεταβιβάζει με την μέθοδο της διασποράς, τους αναλαμβανόμενους κινδύνους σε άλλες αντασφαλιστικές εταιρίες τοπικές ή του εξωτερικού, γ) Σταθεροποιεί τα αποτελέσματά της χρόνο με το χρόνο, οριοθετώντας την επιρροή που πιθανόν να έχει από μεγάλες καταστροφικές ζημιές ή και μεγάλους κινδύνους, δ) Έμμεσα προστατεύει τα κεφάλαια της εταιρείας και κατ επέκταση τους μετόχους αυτής, ε) Αποκτά τη δυνατότητα να διατηρεί επιθυμητό όριο φερεγγυότητας και να προσφέρει εγγύηση στα προϊόντα που διαθέτει. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αντασφάλισης οι 15

16 προαιρετικές και οι υποχρεωτικές. Στις προαιρετικές τα συμβαλλόμενα μέρη είναι ελεύθερα να επιλέξουν ποιο μέρος του κινδύνου θα αναλάβουν ή όχι. Συνάπτονται για να καλύψουν μεγάλους ή μη επιθυμητούς κινδύνους, το ύψος των οποίων δεν επαρκεί για να καλυφθούν ολόκληροι από την υποχρεωτική αντασφάλιση. Στις υποχρεωτικές αντασφαλίσεις ο ασφαλισμένος είναι υποχρεωμένος συμβατικά να εκχωρεί στον αντασφαλιστή και αυτός από την πλευρά του να αποδέχεται τους κινδύνους σε αντιδιαστολή με την ετερομερώς υποχρεωτική αντασφάλιση όπου ο πρωτασφαλιστής έχει μεν την ευχέρεια να εκχωρήσει τους κινδύνους, ο αντασφαλιστής όμως είναι υποχρεωμένος να τους δεχτεί. Η υποχρεωτική αντασφάλιση διακρίνεται: α) Στη σύμβαση ποσοστού ή ποσοστιαίας εκχώρησης (quota-share). Σε αυτήν ο αντασφαλιστής αναλαμβάνει ένα ποσοστό όλων των ασφαλιστικών συμβάσεων ή μιας ομάδας κινδύνων του πρωτασφαλιστή. β) Στη σύμβαση surplus όπου ο αντασφαλιστής συμφωνεί να αποδέχεται την ασφάλιση πέρα από το όριο ιδίας κράτησης του πρωτασφαλιστή, μέχρι κάποιο όριο. Ο πρωτασφαλιστής και ο αντασφαλιστής μοιράζονται τις ζημιές και τα ασφάλιστρα κατά την αναλογία του μέρους της ασφάλισης που κρατάει ο καθένας, γ) Στη σύμβαση υπερβάλλουσας ζημιάς (excess of loss). Σε αυτήν οι ζημιές που ξεπερνούν το όριο ιδίας κράτησης πληρώνονται από τον αντασφαλιστή. Η σύμβαση υπερβάλλουσας ζημιάς καλύπτει ένα μεμονωμένο κίνδυνο, ένα μεμονωμένο γεγονός όπως καταστροφή από φυσικά φαινόμενα και τις υπερβάλλουσες ζημιές όταν συγκεντρωτικά οι ζημιές του πρωτασφαλιστή υπερβούν ένα συγκεκριμένο ποσό σε ένα χρόνο. 1.6 Κοινωνική Ασφάλιση Η κοινωνική ασφάλιση ασκείται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και αφορά την κάλυψη κινδύνων που απειλούν άμεσα τα πρόσωπα. Η ασφαλιστική σχέση που συνδέει τους φορείς και τους ασφαλισμένους στην ασφάλιση αυτή διέπεται από τις διατάξεις του δημοσίου δικαίου και γεννιέται από τον νόμο όταν συντρέξουν ορισμένες προϋποθέσεις στο πρόσωπο του άμεσα ασφαλισμένου(κυρίως σχέση εξαρτημένης εργασίας) και η ασφαλιστική παροχή ενεργοποιείται όταν επέλθει ο κίνδυνος, οι οικονομικές συνέπειες του οποίου καλύπτονται σε συνδυασμό με την συνδρομή χρονικών και οικονομικών προϋποθέσεων. Η υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση κάμπτεται μερικά ή ολικά σε ορισμένες περιπτώσεις που υπάρχει άλλη, παράλληλη κοινωνική ασφάλιση. 16

17 Για την πληρέστερη προστασία των πολιτών έναντι των κινδύνων που απειλούν την οικονομική τους ευημερία, το Κράτος οργανώνει διάφορους μηχανισμούς ασφάλισης, οι οποίοι είτε υποκαθιστούν είτε συμπληρώνουν τους μηχανισμούς της ιδιωτικής ασφάλισης. Παραδείγματα αποτελούν οι Οργανισμοί Ασφάλισης Φυσικών Καταστροφών, οι Φορείς ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων, τραπεζικών καταθέσεων και πολιτικών κινδύνων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλισιμότητας των αντίστοιχων ασφαλιστικών κινδύνων. Τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης δημιουργούνται συνήθως για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων που έχουν σχέση με την φτώχεια, τα έξοδα νοσηλείας και περίθαλψης στα νοσοκομεία, τις συντάξεις γήρατος και ανικανότητας, την ανεργία και τα εργατικά ατυχήματα. Με τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης το Κράτος στοχεύει είτε στην αποκατάσταση των ζημιών (φυσικές καταστροφές, δαπάνες για την υγεία) είτε στην αναπλήρωση του εισοδήματος(συντάξεις, ανεργία, ανικανότητα προς εργασία) είτε στην καταπολέμηση της φτώχειας(εγγύηση ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης). Τα κοινωνικά προγράμματα ασφάλισης θεσπίζονται με νόμους και είναι συνήθως υποχρεωτικά. Η χρηματοδότησή τους γίνεται από τις εισφορές των εργαζομένων, των εργοδοτών και του Κράτους, σε διάφορες αναλογίες ανάλογα με το πρόγραμμα. Οι παροχές προβλέπονται στους αντίστοιχους νόμους και συνήθως αποβλέπουν στην αναπλήρωση του εισοδήματος των πολιτών. Ενέχουν, όμως και σημαντικά στοιχεία αναδιανομής του εισοδήματος και αποτελούν συγκερασμό της αρχής της "ίσης μεταχείρισης "(Individual Equity) με την αρχή της "κοινωνικής επάρκειας"(5οοί3ΐ Adequacy). Η διαφορά κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής πρόνοιας έγκειται στο ότι στην πρώτη περίπτωση τηρούνται οι βασικές αρχές των ασφαλιστικών μηχανισμών γιατί υπάρχει η έννοια της ευρύτερης ομάδας( συνήθως ασφαλίζονται κατηγορίες εργαζομένων) και της συσχέτισης των παροχών με τις εισφορές. Αντίθετα στα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας δεν ενδιαφέρουν οι ασφαλιστικές ρυθμίσεις, γιατί η έμφαση βρίσκεται στην ικανοποίηση βασικών κοινωνικών στόχων. Συνήθως οι παροχές δεν προϋποθέτουν την ύπαρξη εισφορών από την μεριά των ληπτών και συνήθως χρηματοδοτούνται από τα γενικά φορολογικά έσοδα του κράτους. 17

18 Η κοινωνική ασφάλιση, συνίσταται στην ανάληψη πολλαπλής υποχρέωσης από τους φορείς της κρατικής πολιτικής για την αναπλήρωση του οικογενειακού εισοδήματος: 1) στις περιπτώσεις επέλευσης των απρόβλεπτων κινδύνων που απειλούν το οικογενειακό εισόδημα, 2) σε όλα τα άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν τους κινδύνους αυτούς, 3) σε κοινωνικώς αποδεκτά επίπεδα και 4) ως θεμελιώδους δικαιώματος των πολιτών 1.7 Ιστορική Αναδρομή Κοινωνικής Ασφάλισης Κατά την διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, το όραμα «κοινωνική ασφάλιση για όλους» (Χάρτης του Ατλαντικού, 1941) χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο έμπνευσης για ένα καλύτερο μεταπολεμικό κόσμο, σε συνάρτηση με την τελική νίκη των Συμμαχικών Δυνάμεων. Η ιδέα αυτή ενσωματώθηκε στην περίφημη Έκθεση BEVERIDGE (Μεγάλη Βρετανία, 1942), στη Διακήρυξη της Φιλαδέλφειας της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας (1944) και τελικά στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η οποία έγινε ομόφωνα δεκτή από τα Ηνωμένα Έθνη (1948) και με την οποία διακηρύσσεται ότι κάθε άνθρωπος, ως μέλος της κοινωνίας, έχει το δικαίωμα για κοινωνική ασφάλιση (Άρθρο 22). Το αποτέλεσμα ήταν η κοινωνική ασφάλιση να γίνει τμήμα πολλών μεταπολεμικών θεσμικών αλλαγών και όλων βασικά των εθνικών προγραμμάτων για την μεταπολεμική ανασυγκρότηση. Η κοινωνική ασφάλιση και ιδιαίτερα η ασφάλιση γήρατος έχει καταστεί αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνικής και οικονομικής δομής των βιομηχανικών χωρών. Οι απαιτήσεις για κοινωνική ασφάλιση από πλευράς ευρύτητας και επιπέδου προστασίας αυξάνονται συνεχώς σε όλο τον βιομηχανικό κόσμο. Η κρατική πολιτική είναι υποχρεωμένη να εξακολουθήσει να παρέχει ουσιαστική και πραγματική προστασία. Τα χρηματοδοτικά προβλήματα της κάλυψης αυτών των αυξανόμενων προσδοκιών και υποσχέσεων είναι σοβαρά και μπορούν να προσλάβουν διαστάσεις κρίσεων μελλοντικά, για τρεις βασικούς λόγους: καθώς ο πληθυσμός γηράσκει μεγαλύτεροι αριθμοί ηλικιωμένων ατόμων αρχίζουν να εξαρτώνται από συντάξεις και υπηρεσίες υποστήριξης, σε σχέση με το υπόλοιπο τμήμα του πληθυσμού και ιδιαίτερα σε σχέση με αυτούς που εργάζονται, 2) οι περίοδοι που διακρίνονται από υψηλό βαθμό και μακράς διάρκειας ανεργία επιτείνουν αυτή την αυξανόμενη επιβάρυνση με τη μορφή απωλειών στην παραγωγή και στις εισφορές, ενώ ταυτόχρονα διογκώνουν τις τάξεις των συνταξιοδοτούμενων ατόμων και 3) οι πληθωριστικές προσδοκίες 18

19 επιβαρύνουν το κόστος, το οποίο αυξάνεται ανάλογα με τον ρυθμό και την διάρκεια του πληθωρισμού. Οι αυξήσεις στο κόστος κοινωνικής ασφάλισης γενικά και ειδικότερα της ασφάλισης γήρατος και αναπηρίας, αποτέλεσαν παγκόσμιο φαινόμενο τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα οι συνολικές δαπάνες για συντάξεις αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών κοινωνικών δαπανών σε όλες τις χώρες του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). 1.8 Διάκριση Ιδιωτικής και Κοινωνικής Ασφάλισης Η ιδιωτική ασφάλιση αντιδιαστέλλεται από την έννοια της κοινωνικής ασφάλισης γιατί ο χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης είναι συνήθως αναγκαστικός, καλύπτει κινδύνους προσώπων, εξυπηρετεί κυρίως το δημόσιο συμφέρον, οι εισφορές καταβάλλονται όχι μόνο από τους ασφαλισμένους, αλλά και από το Δημόσιο ή και από κοινωνικούς πόρους ή και από τρίτους, φορέας της είναι τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης και τα ασφάλιστρα είναι σταθερά ανά κατηγορία. Η κοινωνική ασφάλιση ασκείται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου και όχι από ιδιωτικές επιχειρήσεις ασφάλισης, οι οποίες αποσκοπούν και στο κέρδος. Στην ιδιωτική ασφάλιση φορέας και διαχειριστής είναι οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, έχει χαρακτήρα προαιρετικό, την διέπει το ιδιωτικό δίκαιο, τα ασφάλιστρα δεν είναι σταθερά ανά κατηγορία και το ασφάλιστρο πληρώνεται από τον λήπτη της ασφάλισης. 1.9 Στροφή των Ελλήνων στην Ιδιωτική Ασφάλιση Οι Έλληνες αντιλαμβάνονται το αδιέξοδο που έχει φτάσει το ασφαλιστικό σύστημα και γι αυτό τον λόγο αρχίζουν να στρέφονται σταδιακά στην ιδιωτική ασφάλιση. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει τόσο από την ετήσια αύξηση των ασφαλιστηρίων ζωής και προγραμμάτων συνταξιοδότησης, όσο και από πρόσφατη έρευνα αγοράς που διενήργησε η GFK Market Analysis σε Ελλάδα, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε προκειμένου να μετρήσει τις επενδυτικές προτιμήσεις σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, καταγράφοντας πού επενδύουν και πού θα ήθελαν να επενδύσουν οι ερωτώμενοι αν είχαν ευρώ. Οι απαντήσεις που προκύπτουν είναι οι εξής: 1) Οι Έλληνες επενδύουν το μικρότερο κομμάτι των αποταμιεύσεών τους σε προγράμματα συνταξιοδότησης και ασφαλειών ζωής σε σχέση με τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς. 2) Αυξάνεται το ποσοστό των αποταμιεύσεων που κατευθύνονται σε ασφάλειες ζωής, ενώ παραμένει σχεδόν 19

20 σταθερό στα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα. 3) Θα ήθελαν όμως να επενδύουν λιγότερα χρήματα σε ιδιωτική ασφάλιση για ζωή και για σύνταξη. Ο μέσος Αμερικανός επενδύει 44 από τα 100 δολάρια σε ασφάλειες ζωής και προγράμματα συνταξιοδότησης Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη είναι 45% και 32% στην Ελλάδα. Αν είχαν περισσότερα χρήματα, δηλαδή ευρώ διαθέσιμα να τα επενδύσουν όπου θέλουν, τότε το ποσοστό για ασφάλειες ζωής και προγράμματα συνταξιοδότησης θα μειωνόταν για τους Έλληνες στο 16% και για τους Ευρωπαίους στο 35%, ενώ για τους Αμερικάνους θα αυξανόταν στο 54%. Εντυπωσιακά, όμως, είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν για τις προτιμήσεις των Ελλήνων σε σχέση με το παρελθόν. Από τις αντίστοιχες μετρήσεις της ίδιας εταιρίας, προκύπτει ότι ο Έλληνας αυξάνει σταδιακά το ποσοστό των χρημάτων που αποταμιεύει για ασφάλειες ζωής και προγράμματα συνταξιοδότησης. Την άνοιξη του 2004, σε ασφάλειες ζωής αποταμίευαν τα 22 από τα 100 ευρώ και σε προγράμματα σύνταξης τα 9 από τα 100 ευρώ. Σήμερα αποταμιεύουν σε ασφάλειες ζωής τα 23 από τα 100 ευρώ και σε προγράμματα σύνταξης τα 9 από τα 100 ευρώ. Συνολικά, η ιδιωτική ασφάλιση αύξησε το ποσοστό της κατά 1% σε ένα χρόνο Διάκριση του Κλάδου Ιδιωτικής Ασφάλισης Ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλισης διακρίνεται στην Ασφάλιση Ζωής και Υγείας και στην Ασφάλιση Περιουσίας και Ευθύνης. Οι ασφαλιστές Ζωής καταβάλλουν παροχές στους δικαιούχους σε περίπτωση πρόωρου θανάτου του ασφαλισμένου. Οι παροχές αυτές καλύπτουν συνήθως τα έξοδα κηδείας και εφάπαξ ή περιοδικά καταβαλλόμενα ποσά στους δικαιούχους. Συνήθως πωλούν συντάξεις και προγράμματα υγείας, που καλύπτουν νοσοκομειακά έξοδα σε περίπτωση ασθένειας ή τραυματισμού, καθώς και διάφορα προγράμματα κάλυψης της απώλειας εισοδήματος από ανικανότητα. 20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Διάκριση Ασφαλίσεων Ζωής και Ζημιών Για τις ανάγκες της κρατικής εποπτείας επί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που εργάζονται στην Ελλάδα, όπως ακριβώς και αυτές που εργάζονται στα υπόλοιπα Κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απαιτείται να έχουν κρατική άδεια για την άσκηση ενός ή περισσότερων από τους 18 κλάδους ασφάλισης κατά ζημιών ή ενός ή περισσότερων από τους 9 κλάδους ασφάλισης ζωής. Κάθε ένας από τους κλάδους αυτούς περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους κινδύνους τους οποίους μπορούν να ασκήσουν οι ασφαλιστικές εταιρίες. Η ομοιότητα της διάκρισης στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει επιτευχθεί στα πλαίσια της υλοποίησης της ελευθερίας εγκατάστασης (Προεδρικό Διάταγμα 252/96 ΦΕΚ Α.186). 2.1 Κλάδοι Ασφάλισης Ζωής Οι κλάδοι ασφάλισης ζωής και οι κίνδυνοι που αναφέρονται σε καθέναν από αυτούς είναι: I) Ο Κλάδος Ζωής ο οποίος περιλαμβάνει 1) Τις Ασφαλίσεις Ζωής. Οι ασφαλίσεις αυτές περιλαμβάνουν κυρίως τις ασφαλίσεις επιβίωσης, θανάτου και τις μικτές(θανάτου και επιβίωσης) και την ασφάλιση ζωής με επιστροφή του ασφαλίστρου. 2) Τις ασφαλίσεις προσόδων. Το ασφάλισμα και η αξία εξαγοράς του ασφαλίσματος μπορούν να καταβληθούν με την μορφή ισόβιας προσόδου, με την οποία το εισόδημα καταβάλλεται σε δόσεις, εφόσον ο δικαιούχος ζει και μετά τον θάνατό του η καταβολή σταματά. Με την ισόβια πρόσοδο με εγγυημένη περίοδο, η πρόσοδος καταβάλλεται ισόβια στον ασφαλισμένο, αλλά για ένα συγκεκριμένο αριθμό καταβολών. Αν ο ασφαλισμένος πεθάνει, πριν εισπράξει τον καθορισμένο αριθμό των καταβολών, τις υπόλοιπες εισπράττει ο υποκατάστατος δικαιούχος. Με την ισόβια πρόσοδο επί δύο κεφαλών, η πρόσοδος καταβάλλεται σε δύο πρόσωπα κατά τη διάρκεια της ζωής τους.3)τις ασφαλίσεις σωματικών βλαβών (στις οποίες περιλαμβάνεται η ανικανότητα για επαγγελματική εργασία), θανάτου από ατύχημα, αναπηρίας από ατύχημα και ασθένειας, εφ όσον οι παραπάνω ασφαλίσεις συνάπτονται συμπληρωματικά με ασφαλίσεις ζωής.ii) Ο Κλάδος γάμου και γεννήσεως, ο οποίος καλύπτει τα έξοδα του γάμου και της γέννησης και τις αντίστοιχες ασφαλίσεις. Ill) Ο κλάδος ασφάλισης ζωής, προσόδων, γάμου και γέννησης, οι οποίες συνδέονται με επενδύσεις και αφορά σε εργασίες όπου:α) οι παροχές, που περιλαμβάνονται στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, είναι απευθείας συνδεδεμένες με την αξία των 21

22 1 μεριδίων ενός αμοιβαίου κεφαλαίου, ελληνικού ή άλλου Κράτους- μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή με την αξία περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται σε ένα εσωτερικό κεφάλαιο της ασφαλιστικής επιχείρησης, διαιρεμένο σε μονάδες, ή β) οι παροχές που περιλαμβάνονται σε ασφαλιστήριο συμβόλαιο, είναι απευθείας συνδεδεμένες με ένα δείκτη χρεογράφου ή κάποια άλλη αξία αναφοράς, άλλη από αυτές που αναφέρονται στο α). IV) Ο Κλάδος ασφάλισης υγείας (ατυχήματα, ασθένειες),ο οποίος περιλαμβάνει 1) τις εργασίες διαρκούς ασφάλισης υγείας, οι οποίες είναι διαχειριζόμενες όπως οι ασφαλίσεις ζωής (τεχνικό επιτόκιο, πίνακες ανικανότητας, μαθηματικά αποθέματα)και δεν υπόκεινται σε ακύρωση από τον ασφαλιστή 2) και τις κλάδων Ατυχήματα και Ασθένειες του κλάδου Ασφαλίσεων κατά Ζημιών. V) Ο Κλάδος τοντίνας, ο οποίος βασίζεται στην τοντίνα, ένα σχέδιο (ασφαλιστήριο συμβόλαιο), με βάση το οποίο ένας αριθμός ατόμων συνεισφέρει σε έναν λογαριασμό κεφαλαίου, το πιστωτικό υπόλοιπο του οποίου, στο τέλος μιας προκαθορισμένης από το σχέδιο περιόδου, κατανέμεται μεταξύ των επιζώντων υπό την μορφή κεφαλαίου ή μιας προσόδου.νΐ) Ο Κλάδος Κεφαλαιοποίησης διενεργεί εργασίες κεφαλαιοποίησης, οι οποίες βασίζονται σε αναλογιστικούς υπολογισμούς και με τους οποίους αναλαμβάνονται υποχρεώσεις για ορισμένο χρονικό διάστημα και για ορισμένο ποσό, έναντι εφάπαξ ή περιοδικών, από πριν καθορισμένων καταβολών. VII) Ο Κλάδος διαχειρίσεως ομαδικών συνταξιοδοτικών ταμείων, ο οποίος περιλαμβάνει 1) την διαχείριση των επενδύσεων και κυρίως των στοιχείων του ενεργητικού, από τα οποία απαρτίζονται τα αποθεματικά των οργανισμών, έργο των οποίων είναι η καταβολή παροχών σε περίπτωση θανάτου, επιβίωσης, διακοπής ή μείωσης της εργασίας με αυτούς που έχουν συμβληθεί με αυτούς. 2) την περίπτωση 1), όταν η διαχείριση συνοδεύεται με ασφάλιση, η παροχή της οποίας συνίσταται είτε στην διατήρηση κεφαλαίου είτε στην καταβολή ενός ελάχιστα ορίου τόκου. VIII) Ο Κλάδος ομαδικών προγραμμάτων πρόνοιας, 1) χωρίς επενδυτικό κίνδυνο(εγγυημένο επιτόκιο)και άλλες εγγυημένες παροχές 2) με επενδυτικό κίνδυνο και άλλες εγγυημένες παροχές. IX) Ο Κλάδος παρόμοιων εργασιών με την κοινωνική ασφάλιση, περιλαμβάνει εργασίες, οι οποίες συνίστανται σε παροχές, που εξαρτώνται από την διάρκεια της ανθρώπινης ζωής και ορίζονται ή προβλέπονται από τη νομοθεσία περί κοινωνικής ασφάλισης, εφόσον οι 22

23 εργασίες αυτές βασίζονται σε ιδιωτική σύμβαση, γίνονται με ευθύνη της ασφαλιστικής επιχείρησης και δεν είναι αντίθετες με άλλες διατάξεις νόμων. 2.2 Κλάδοι Ασφάλισης Κατά Ζημιών Οι Κλάδοι ασφάλισης κατά Ζημιών και οι κίνδυνοι που περιλαμβάνονται σε καθένα από αυτούς είναι:1) Ο Κλάδος Ατυχημάτων περιλαμβάνει τις σωματικές βλάβες που προέρχονται από εξωτερική, βίαιη, αιφνίδια και ξένη προς την πρόθεση του ασφαλισμένου αιτία, εφόσον προκαλέσει προσωρινή ή μόνιμη, μερική ή ολική αναπηρία ή θάνατο ή ανάγκη νοσηλείας. Μπορεί να συμφωνηθεί η καταβολή ασφαλίσματος που αντιστοιχεί είτε στις συγκεκριμένες άμεσες ζημιές του ασφαλισμένου είτε στα τυχόν κατ αποκοπή σε κάθε περίπτωση συμφωνημένα ποσά εφάπαξ ή σε περιοδικές παροχές είτε στην παροχή ιατροφαρμακευτικών και χειρουργικών υπηρεσιών. 2) Ο Κλάδος Ασθενειών περιλαμβάνει τις ασθένειες που προέρχονται από αιτίες οι οποίες δεν υπήρχαν ή υπήρχαν, αλλά ο ασφαλισμένος δικαιολογημένα αγνοούσε την ύπαρξή τους κατά τη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης. 3) Χερσαία οχήματα (εκτός σιδηροδρομικών) περιλαμβάνει κάθε ζημιά που υφίστανται χερσαία οχήματα αυτοκινούμενα και χερσαία οχήματα μη αυτοκινούμενα.4) Σιδηροδρομικά Οχήματα περιλαμβάνει κάθε ζημιά που υφίστανται αυτά. 5) Αεροσκάφη περιλαμβάνει κάθε ζημιά και βλάβη που αυτά υφίστανται.6) Πλοία περιλαμβάνει κάθε ζημιά που υφίστανται ποτάμια, λιμναία και θαλάσσια σκάφη. 7) Μεταφερόμενα εμπορεύματα (συμπεριλαμβάνονται τα εμπορεύματα, οι αποσκευές και κάθε άλλο αγαθό) περιλαμβάνει τις ζημιές που υφίστανται τα μεταφερόμενα εμπορεύματα ή αποσκευές ή άλλα αγαθά ανεξάρτητα από το μεταφορικό μέσο. 8) Η Ασφάλιση πυρκαγιάς και φυσικών φαινομένων περιλαμβάνει τις ζημιές που προκλήθηκαν από πυρκαγιά, κεραυνό, έκρηξη, θύελλα, καταιγίδα, τυφώνας, σεισμό, καθίζηση εδάφους και πυρηνική ενέργεια. Η Ασφάλιση κατά της πυρκαγιάς είναι από τις σπουδαιότερες στην ασφαλιστική αγορά. Το κύριο ζημιογόνο γεγονός κατά του οποίου παρέχει προστασία η ασφαλιστική αυτή σύμβαση είναι η πυρκαγιά. Έτσι στο άρθρο 19 παρ.1 του νόμου 2496/1997 ορίζεται ότι η ασφάλιση πυρκαγιάς περιλαμβάνει τις ζημιές που προκαλούνται από κινδύνους πυρκαγιάς. Άρα πυρκαγιά είναι μια καύση με ή χωρίς φλόγα αλλά με αναζωπύρωση κατά την ουσιαστική διάρκεια της ασφαλιστικής συμβάσεως, η οποία με το να λαμβάνει χώρα εκτός της εστίας της φωτιάς και με το να μην 23

24 οφείλεται σε ορισμένα αίτια που αναφέρονται στο νόμο, προκαλεί ζημιές στα αντικείμενα του ασφαλισμένου συμφέροντος. Σύμφωνα με το άρθρο 19 παρ.1 εδάφιο α του νόμου 2496/1997 η ασφάλιση κατά της πυρκαγιάς καλύπτει και τις ζημιές από τον κεραυνό. Ακόμα περιλαμβάνει τους κινδύνους της έκρηξης καθώς και άλλων φυσικών φαινομένων κατά το άρθρο 19 παρ.1 εδάφιο β του νόμου 2496/1997. Κεραυνός, κατά τις φυσικές επιστήμες είναι μια ηλεκτρική εκκένωση που παράγεται μεταξύ του σύννεφου που φέρνει καταιγίδα και του εδάφους, όταν η ηλεκτρική τάση γίνει μεγαλύτερη ορισμένης τιμής μονάδας στο διάστημα μεταξύ αυτών. Έκρηξη είναι η αιφνίδια ανάπτυξη ή εξάπλωση αερίων και ατμών που συνοδεύεται από κρότο και μηχανικές συνέπειες. Κατά το φαινόμενο της εκρήξεως παράγεται δύναμη από αέρια ή ατμούς, τα οποία είναι δυνατόν να προϋπάρχουν της εκρήξεως ή να δημιουργούνται από αυτήν. Τα φυσικά φαινόμενα είναι ασυνήθιστου μεγέθους που οι άνθρωποι δεν τα αναμένουν ή δεν μπορούν να τα ελέγξουν και αλλάζουν για πάντα τον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Τέτοια φαινόμενα είναι ο σεισμός, η καταιγίδα, η θύελλα, οι τυφώνες. 9) Η Ασφάλιση ζημιών που προξενήθηκαν από χαλάζι, παγετό ή κλοπή και εφόσον η αιτία της ζημιάς δεν υπάγεται στον κλάδο 8). 10) Η Αστική ευθύνη από χερσαία αυτοκίνητα οχήματα περιλαμβάνει κάθε είδους αστική ευθύνη για ατυχήματα, που προκαλούνται από τη χρήση αυτοκινήτων, συμπεριλαμβανομένης και της ευθύνης του μεταφορέα. 11) Η Αστική ευθύνη από αεροσκάφη περιλαμβάνει κάθε είδους αστική ευθύνη από την χρήση εναέριων οχημάτων, καθώς και αυτή του μεταφορέα. 12) Η Αστική ευθύνη από θαλάσσια, λιμναία και ποτάμια σκάφη περιλαμβάνει κάθε είδους αστική ευθύνη από τη χρήση σκαφών θάλασσας, λιμνών και ποταμών, καθώς και αυτή του μεταφορέα. 13) Η Γενική Αστική ευθύνη περιλαμβάνει τις δαπάνες, που προέρχονται άμεσα από την απόκρουση και ικανοποίηση αξιώσεων τρίτων κατά του λήπτη της ασφάλισης, που γεννήθηκαν από πράξεις ή παραλείψεις του για τις οποίες είχε συμφωνηθεί ασφαλιστική κάλυψη. Εξαιρούνται όλες οι υπόλοιπες περιπτώσεις αστικής ευθύνης που δεν εμπίπτουν στους κλάδους (10,11,12.13) 14) Στην ασφάλιση πιστώσεων, ο ασφαλιστής καλύπτει, έναντι ασφαλίστρου, τον ασφαλισμένο για ζημιά, την οποία αυτός να υποστεί, ως αποτέλεσμα της αποτυχίας ενός ή περισσότερων χρεωστών του να αντιμετωπίσει τις υποχρεώσεις του προς αυτόν (ασφαλισμένο). Την ασφάλιση φερεγγυότητας του οφειλέτη ονομάζει ο νόμος 2496/1997 στο άρθρο 22 παρ.1 24

25 ασφάλιση πιστώσεων. Προτιμάται ο όρος φερεγγυότητα, γιατί η αφερεγγυότητα, ενός προσώπου μπορεί να ασφαλισθεί, χωρίς να υπάρχει ίχνος πιστώσεως. Αυτό θα συμβεί, όταν ο ασφαλισμένος καλύπτει τον κίνδυνο της μη εκπλήρωσης από τον αντισυμβαλλόμενο ενός προσώπου της παροχής του. Στον κλάδο αυτό περιλαμβάνονται η γενική αφερεγγυότητα, οι εξαγωγικές πιστώσεις (αφορά τις ασφαλίσεις εξαγωγικών πιστώσεων, οι οποίες δε γίνονται για λογαριασμό ή με την υποστήριξη του Κράτους), τις Πωλήσεις με δόσεις, τις Ενυπόθηκες πιστώσεις και τις Αγροτικές πιστώσεις. 15) Η Ασφάλιση εγγυήσεων ρυθμίζεται σε μια διάταξη, η οποία περιέχεται στο άρθρο 22 παρ. 2 του νόμου 2496/1997 και κατά την οποία αν συμφωνήθηκε η χορήγηση εγγύησης στον ασφαλισμένο υπέρ προσώπου που θα υποδείξει ο ασφαλισμένος, ο ασφαλιστής έχει αναγωγικό δικαίωμα κατά του ασφαλισμένου για το ποσό το οποίο εγγυήθηκε και κατέβαλε, σύμφωνα με τους όρους της ασφαλιστικής σύμβασης. Στην ασφάλιση εγγύησης ο ασφαλιστής παρέχει στο δανειστή εγγύηση για την ικανοποίηση της απαιτήσεως που μπορεί να έχει κατά του ασφαλισμένου του και περιλαμβάνει τις άμεσες εγγυήσεις και τις έμμεσες εγγυήσεις. 16) Χρηματικές απώλειες περιλαμβάνει τους κινδύνους απώλειας επαγγελματικής απασχόλησης, απώλειας κερδών, κακοκαιρία, τρέχοντα γενικά έξοδα, απώλεια εισοδημάτων ή μισθωμάτων, ανεπάρκεια εισοδήματος, έμμεσες εμπορικές ζημιές, εκτός από αυτές που αναφέρθηκαν, μη εμπορικές οικονομικές απώλειες καθώς και οι υπόλοιπες οικονομικές απώλειες.17) Νομική προστασία περιλαμβάνει την ανάληψη δικαστικών εξόδων και την παροχή άλλων υπηρεσιών που απορρέουν από την εν λόγω ασφαλιστική σύμβαση. Επίσης συνίσταται σε δικαστικές ή εξώδικες δαπάνες για την επιδίωξη ικανοποίησης ενός δικαιώματος ή τυχόν δικαστική δαπάνη που θα επιδικάσει το δικαστήριο στον ένα διάδικο υπέρ του άλλου και οι όμοιες δαπάνες που απαιτεί η αντίκρουση αβάσιμων απαιτήσεων. 18) Βοήθεια, συνίσταται στην βοήθεια σε πρόσωπα που περιέρχονται σε δυσχερή θέση κατά την διάρκεια των μετακινήσεων ή της απουσίας από την κατοικία ή τον τόπο διαμονής τους. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο στην ασφάλιση γεωργικών προϊόντων ή εσοδείας, βάση υπολογισμού του ασφαλίσματος είναι η αξία που θα είχαν τα γεωργικά προϊόντα κατά την ωρίμανση ή την συνηθισμένη συγκομιδή, αν δεν είχε επέλθει ο κίνδυνος. Η ασφάλιση περιβαλλοντικών ζημιών περιλαμβάνει τα 25

26 έξοδα αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα έξοδα αποκομιδής απορριμμάτων και ερειπίων που προέκυψαν από την επέλευση του κινδύνου. Το ασφάλισμα καταβάλλεται μόνο έναντι των πραγματικών καταβληθέντων εξόδων και μόνο εφόσον η ζημιά προέκυψε από αιφνίδιο και μη αναμενόμενο κίνδυνο. Η ασφάλιση διακοπής λειτουργίας της επιχείρησης περιλαμβάνει την απώλεια κερδών, τα γενικά έξοδα και τα έξοδα που ήταν άμεση συνέπεια της επέλευσης του κινδύνου και προέκυψαν στην επιχείρηση λόγω μερικής ή ολικής διακοπής της, που προήλθε από την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου στο χρονικό διάστημα που προβλέπεται στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Στην ασφάλιση κατά ζημιών, το ασφάλισμα συνίσταται στην αποκατάσταση της ζημιάς της περιουσίας που συμφωνήθηκε ότι θα καλύπτεται, όταν επέλθει η ασφαλιστική ζημιά. Η ζημιά της ασφαλισμένης περιουσίας περιλαμβάνει την βλάβη ή την απώλεια αγαθών, απαιτήσεων και κερδών καθώς και τις δαπάνες απόκρουσης και ικανοποίησης των απαιτήσεων τρίτων. Το ασφάλισμα δεν μπορεί να υπερβεί την έκταση της ασφαλισμένης ζημιάς ούτε και το ασφαλιστικό ποσό. Ο ασφαλιστής μπορεί να ασφαλίσει κάθε περιουσία για τη διατήρηση της οποίας έχει έννομο συμφέρον και η οποία απειλείται από ασφαλιστικό κίνδυνο. Δεν παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη στις περιπτώσεις πολεμικών γεγονότων, εμφύλιων πολέμων, στάσεων ή λαϊκών ταραχών. Βέβαια, οι τρομοκρατικές ενέργειες μεμονωμένων ατόμων δεν θεωρούνται στάση, συνεπώς καλύπτονται, εκτός βέβαια αν έχουν εξαιρεθεί συμβατικά. Οι τρομοκρατικές ενέργειες καλύπτονται με πρόσθετο ασφάλιστρο που καλείται επασφάλιστρο. Στην ασφάλιση πραγμάτων δεν παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη, στο μέτρο που η πραγματοποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου προέρχεται από φυσική απομείωση των πραγμάτων αυτών. Με το ασφαλιστήριο μπορεί να συμφωνηθεί η διεύρυνση των εξαιρέσεων κάλυψης, εφόσον υπαγορεύεται από δικαιολογημένες τεχνικές ανάγκες του ασφαλιστή. Αν η ασφαλισμένη περιουσία έχει ασφαλιστεί κατά του ίδιου κινδύνου σε περισσότερους ασφαλιστές, ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος οφείλουν να γνωστοποιήσουν χωρίς καθυστέρηση σε κάθε ασφαλιστή την ασφάλιση και το ασφαλιστικό ποσό. Στην ασφάλιση κατά ζημιών πραγμάτων, η βάση υπολογισμού του ασφαλίσματος είναι η τρέχουσα αξία ή η συνηθισμένη αξία αυτών κατά το χρόνο επέλευσης του κινδύνου. Στην ασφάλιση πραγμάτων, αν η αξία τους που δηλώθηκε κατά την σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης υπολείπεται της τρέχουσας ή αν δεν 26

27 υπάρχει, κατά το χρόνο επέλευσης του κινδύνου, η ευθύνη του ασφαλιστή περιορίζεται στην αποκατάσταση ανάλογου μέρους της ζημιάς. Αντίθετα, αν η αξία των πραγμάτων, που δηλώθηκε κατά την διάρκεια της ασφαλιστικής σύμβασης υπερβαίνει την τρέχουσα αξία αυτών κατά τον χρόνο επέλευσης του κινδύνου, οποιοσδήποτε από τους συμβαλλομένους μπορεί να απαιτήσει τη μείωση της ασφαλιστικής αξίας και του ασφαλίστρου, για το υπολειπόμενο διάστημα ισχύος της σύμβασης. Σε περίπτωση επέλευσης του κινδύνου, ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται για το υπερβάλλον μέρος. 27

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Κατηγορίες Ασφαλιστών και Διαμεσολαβούντων 3.1 Κατηγορίες Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Στο άρθρο 2 του Νομοθετικού διατάγματος 400/1970 ορίζεται ότι η ασφάλιση ασκείται στην Ελλάδα μόνο από ανώνυμες εταιρίες και από αλληλασφαλιστικό συνεταιρισμό που έχει συσταθεί σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και ασχολούνται αποκλειστικά με ασφαλιστικές εργασίες. Επίσης, προβλέπεται ότι οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν έδρα σε οποιοδήποτε Κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ) μπορούν να ασκούν ασφάλιση στην Ελλάδα είτε με το καθεστώς εγκατάστασης(με υποκαταστήματα εγκαταστημένα στην Ελλάδα) είτε με το καθεστώς της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών (Ε.Π.Υ). Προβλέπεται ακόμα ότι η Ένωση Ασφαλιστών Λλόϋδς του Λονδίνου εξομοιώνεται για ιστορικούς λόγους σε ασφαλιστική επιχείρηση. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ε.Ο.Χ μπορούν να δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα με το καθεστώς εγκατάστασης εφόσον στη χώρα τους έχουν την μορφή ανώνυμης εταιρίας, ασκούν τους κλάδους που θέλουν να ασκήσουν στην Ελλάδα και επιτρέπεται η εγκατάσταση ελληνικών επιχειρήσεων. Με το καθεστώς της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις όπως η Allianz, Commercial Union, Nationale Nederlanden. 3.2 Η Ασφαλιστική Επιχείρηση με Έδρα την Ελλάδα Η λειτουργία της ασφαλιστικής επιχείρησης στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Νομοθετικό Διάταγμα 400/1970, προϋποθέτει άδεια που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Εμπορίου κατά Κλάδο ασφάλισης, για όλους ή για μερικούς από τους κινδύνους που υπάγονται στον κλάδο αυτό καθώς και κατά ομάδα Κλάδων ασφαλίσεων. Η ασφαλιστική επιχείρηση που έλαβε άδεια για ένα κλάδο ή ομάδα κλάδων ασφαλίσεων κατά ζημιών, μπορεί να καλύπτει κινδύνους που περιλαμβάνονται σε άλλο κλάδο ασφαλίσεων κατά ζημιών χωρίς να απαιτείται η άδεια και για τον κλάδο στον οποίο υπάγονται οι κίνδυνοι αυτοί, εφ όσον οι κίνδυνοι αυτοί:α) συνδέονται με τον κυρίως κίνδυνο, β) αφορούν το αντικείμενο που είναι ασφαλισμένο κατά του κυρίως κινδύνου και γ) ασφαλίζονται με το ασφαλιστήριο του κυρίως κινδύνου. Ειδικά για την άσκηση των κλάδων πιστώσεων και εγγυήσεων απαιτείται πάντα ιδιαίτερη άδεια. Η άδεια δεν χορηγείται, εφ όσον η λειτουργία της επιχείρησης προσκρούει στις 28

29 διατάξεις του Ν.Δ. 400/1970 ή τα συμφέροντα των ασφαλισμένων ή προς τα χρηστά ήθη ή την δημόσια τάξη. Επίσης δεν χορηγείται άδεια αν δεν έχει προηγουμένως ανακοινωθεί η ταυτότητα των μετόχων ή εταίρων, αμέσων ή εμμέσων, φυσικών ή νομικών προσώπων, που κατέχουν ειδική συμμετοχή καθώς και το ποσό της συμμετοχής αυτής. Κάθε αρνητική απόφαση πρέπει να είναι πλήρως δικαιολογημένη και κοινοποιείται στην ενδιαφερόμενη επιχείρηση το αργότερο μέσα σε τρεις μήνες από την ημερομηνία καταβολής της αίτησης. Η άδεια λειτουργίας μιας ασφαλιστικής επιχείρησης ανακαλείται σε περίπτωση καταδίκης σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 43 μέχρι 49 (ψευδείς δηλώσεις προς το κοινό, παραβίαση διατάξεων τεχνικών αποθεμάτων και περιθωρίου φερεγγυότητας, ψευδείς δηλώσεις σχετικά με τα μαθηματικά αποθέματα), καθώς και αν έπαψαν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τις οποίες αυτή δόθηκε ή παραβιάζονται σοβαρά οι κάθε είδους υποχρεώσεις που επιβάλλονται από το Ν.Δ 400/1970. Ειδικά για τις παραβάσεις που προβλέπονται από το άρθρο 44 (παραβίαση των διατάξεων τεχνικών αποθεμάτων και περιθωρίου φερεγγυότητας) είναι δυνατό να ανακαλείται η άδεια λειτουργίας της ασφαλιστικής επιχείρησης και χωρίς να ασκηθεί ποινική δίωξη, αν απειλούνται τα συμφέροντα των ασφαλισμένων, η δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη. 3.3 Χωριστή Άσκηση Ασφαλίσεων Ζωής και Γενικών Η Ελληνική Νομοθεσία μετά την προσαρμογή της στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες προβλέπει το διαχωρισμό των δραστηριοτήτων ζωής και γενικών ασφαλίσεων, λόγω της διαφορετικής τους φύσης. Συγκεκριμένα προβλέπει ότι: α) Για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν έδρα στην Ελλάδα και συνιστώνται μετά την έναρξη της ισχύος του Προεδρικού Διατάγματος 118/1985, η άδεια λειτουργίας χορηγείται αποκλειστικά για την άσκηση είτε ασφαλίσεων κατά ζημιών είτε ασφαλίσεων ζωής, β) Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν έδρα σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ως εξήςέάν οι παραπάνω ασφαλιστικές επιχειρήσεις ασκούν στον τόπο της έδρας τους ασφαλίσεις κατά ζημιών μαζί με ασφαλίσεις ζωής εγκαθίστανται στην Ελλάδα: 1) Για την άσκηση μόνο ασφαλίσεων κατά ζημιών ή μόνο ασφαλίσεων ζωής, μέσω πρακτορείου ή υποκαταστήματος, σύμφωνα με το άρθρο 20 του Ν.Δ 400/ ) Για την άσκηση ασφαλίσεων ζωής (όταν ασκούν και ασφαλίσεις κατά ζημιών στην Ελλάδα), μέσω θυγατρικής ελληνικής 29

30 ασφαλιστικής επιχείρησης, γ) Τα υποκαταστήματα ασφαλιστικών επιχειρήσεων, που έχουν έδρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ασκούν στην Ελλάδα ασφαλίσεις κατά ζημιών μαζί με ασφαλίσεις ζωής, υπόκεινται μέχρι και την και όσον αφορά την διαχείριση των δύο δραστηριοτήτων τους, στις διατάξεις του 11ου κεφαλαίου του Ν.Δ 400/1970 «ετήσιοι και ενοποιημένοι λογαριασμοί (οικονομικές καταστάσεις) των ασφαλιστικών επιχειρήσεων». 3.4 Ελληνικές Ασφαλιστικές Εταιρίες Οι ελληνικές ασφαλιστικές εταιρίες που έχουν ως έδρα την Ελλάδα, ανάλογα με την προέλευση του κεφαλαίου τους χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες :Α) Ασφαλιστικές εταιρίες υπό τον έλεγχο κρατικών τραπεζών. Τα τρία μεγαλύτερα πιστωτικά ιδρύματα της Ελλάδας είναι ιδιοκτήτες των παρακάτω ασφαλιστικών εταιριώνιο όμιλος Εθνικής Τράπεζας περιλαμβάνει την Εθνική Ασφαλιστική, την Αστήρ Ασφαλιστική, την Πανελλήνιο Ασφαλιστική και την ΕΤΕΒΑ Ασφαλιστική. Η Εμπορική Τράπεζα περιλαμβάνει την Φοινιξ Γενικών Ασφαλειών και την Metrolife. Η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας περιλαμβάνει την Αγροτική Ασφαλιστική και την Αγροτική Ζωής. Το 1997 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση με απορρόφηση στην Εθνική Ασφαλιστική όλων των ασφαλιστικών εταιριών της Εθνικής Τράπεζας. Επίσης από την κατηγορία των εταιριών αυτών στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών είναι εισηγμένες η Εθνική Ασφαλιστική, η Φοίνιξ και η Metrolife. Β) Ασφαλιστικές εταιρίες θυγατρικές ξένων ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Πρόκειται κυρίως για ασφαλιστικές εταιρίες, θυγατρικές μεγάλων ευρωπαϊκών συγκροτημάτων, όπως η Allianz, η Commercial Union, η Nationale Nederlanden, οι οποίες αντικατοπτρίζουν την επιθυμία των μητρικών εταιριών να αποκτήσουν σημαντικό μερίδιο σε μια ασφαλιστική αγορά με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Γ) Οι Ασφαλιστικές εταιρίες ιδιωτικών συμφερόντων όπως η Interamerican, πρώτη στην αγορά ασφαλίσεων ζωής καθώς και η Ασπίς Πρόνοια και η Ευρωπαϊκή Πίστη, οι οποίες είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Ένας μικρός αριθμός ελληνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων προγραμματίζει την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο Αθηνών, γεγονός που θα αυξήσει τις δυνατότητες χρηματοδότησης που είναι απαραίτητες για μια πιο επιθετική αναπτυξιακή πολιτική στον τομέα των ασφαλίσεων. Στην Ελλάδα λειτουργούν με την μορφή Υποκαταστήματος μια σειρά από αλλοδαπές ασφαλιστικές εταιρίες. Στην κατηγορία αυτή δεν 30

31 συμπεριλαμβάνονται αρκετές αλλοδαπές εταιρίες που έχουν ζητήσει την άδεια να εργαστούν με το καθεστώς της Ελεύθερης Παροχής Υπηρεσιών. Οι εκπρόσωποι στη Ελλάδα των Λλόϋδς του Λονδίνου περιλαμβάνονται στην κατηγορία αυτή. Οι Λλόϋδς του Λονδίνου είναι ένας ασφαλιστικός οργανισμός που το έμβλημά του είναι ότι μπορεί να ασφαλίσει τα πάντα και έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Α) Από τεχνική άποψη, δεν είναι ασφαλιστική εταιρία αλλά μια Ένωση που προσφέρει υπηρεσίες στα μέλη της που προσφέρουν τις ασφαλίσεις ως άτομα. Οι Λλόϋδς δεν συνάπτουν ασφαλίσεις σαν εταιρία αλλά τα μέλη τους είναι ασφαλιστές. Β) Λειτουργούν με συνδικάτα ασφαλιστών και underwriters ου είναι μέλη αυτών των συνδικάτων. Τα συνδικάτα εξειδικεύονται σε θαλάσσιες, αεροπορικές ασφαλίσεις, ασφαλίσεις αστικής ευθύνης. Οι ασφαλίσεις ζωής αποτελούν μικρό μόνο μέρος των εργασιών των Λλόϋδς και περιορίζονται σε βραχείας διάρκειας συμβόλαια. Γ) Οι συγκεκριμένοι underwriters έχουν απεριόριστη ευθύνη για τις εργασίες που αναλαμβάνουν ως άτομα. Κάθε underwriter πρέπει ευθύνεται μόνο για το προσυμφωνηθέν μέρος της ζημιάς και δεν ευθύνεται για τα μερίδια των υπολοίπων μελών. Για να γίνει κάποιος μέλος των Λλόϋδς πρέπει να έχει σημαντική οικονομική επιφάνεια και να δεσμεύει την περιουσία του για την πληρωμή ζημιών. 3.5 Διαμεσολαβούντα Πρόσωπα Τα πρόσωπα που παρεμβάλλονται στην ασφάλιση και λειτουργούν είτε σαν εκπρόσωποι του ασφαλιστή είτε σαν σύμβουλοι του ασφαλισμένου καλούνται βάσει νόμου διαμεσολαβούντες και είναι ο ασφαλιστικός πράκτορας, ο μεσίτης ασφαλειών, ο ασφαλιστικός σύμβουλος και ο συντονιστής ασφαλιστικών συμβούλων. Ο ασφαλιστικός πράκτορας είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο που με βάση τη σύμβαση πρακτόρευσης που έχει συνάψει με την ασφαλιστική εταιρία αναλαμβάνει ασφαλιστικές εργασίες. Στις γενικές ασφαλίσεις ο πράκτορας δεσμεύει την εταιρία αναλαμβάνοντας την ασφάλιση, δικαίωμα το οποίο δεν έχει στις ασφαλίσεις ζωής, όπου ο υποψήφιος για ασφάλιση πρέπει να εγκριθεί από την εταιρία, πριν αρχίζει να ισχύει η ασφάλιση. Ο μεσίτης ασφαλειών αντιπροσωπεύει τον ασφαλισμένο και δεν δεσμεύει τον ασφαλιστή. Πρέπει να είναι νομικά και οικονομικά ανεξάρτητος απέναντι της ασφαλιστικής εταιρίας και ευθύνεται έναντι των ασφαλισμένων της μόνο για την κακή εκτέλεση των εντολών τους. Οι ασφαλιστικές εταιρίες τον αμείβουν με 31

32 προμήθειες για τις εργασίες που τοποθετεί σε αυτές. Ο ασφαλιστικός σύμβουλος ενεργεί για λογαριασμό της ασφαλιστικής εταιρίας ή του ασφαλιστικού πράκτορα ή του μεσίτη ασφαλειών, βάσει σύμβασης έργου που συνάπτει μαζί τους, χωρίς να μπορεί να υπογράφει τα ασφαλιστήρια ή να τους εκπροσωπεί. Ο συντονιστής ασφαλιστικών συμβούλων λειτουργεί για λογαριασμό μιας ασφαλιστικής εταιρίας με την οποία τον συνδέει σύμβαση έργου και αντικείμενό του είναι η σύναψη ασφαλιστηρίων από την ομάδα των ασφαλιστικών συμβούλων που στρατολογεί, εκπαιδεύει και εποπτεύει. 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Κρατική Εττοτττεία Στις Ασφαλίσεις Είναι φανερό πως οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις πρέπει να ελέγχονται από το κράτος γιατί δεν είναι δυνατό μια επιχείρηση πίστης, που εισπράττει προκαταβολικά τα ασφάλιστρα για την πιθανή επέλευση ενός κινδύνου στο μακρινό μέλλον να μην υπόκεινται σε κρατική εποπτεία για την θωράκιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων και δικαιούχων και για μια ακλόνητη οικονομία. 4.1 Λόγοι που υπαγορεύουν την Εποπτεία επί των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Η κρατική εποπτεία επιβάλλεται για τους παρακάτω λόγους: α) Για την διατήρηση της φερεγγυότητας της ασφαλιστικής εταιρίας. Η εποπτεία στοχεύει στην διατήρηση και ενίσχυση της εταιρίας. Τα ασφάλιστρα συνήθως δίνονται προκαταβολικά για να καλύπτουν τον κίνδυνο σε μεγάλο χρονικό ορίζοντα. Αν μια εταιρία πτωχεύσει, δεν θα μπορούν να καταβληθούν αποζημιώσεις. Αρκετοί καταναλωτές θα έχουν αγοράσει μια ασφαλιστική κάλυψη χωρίς αντίκρισμα, πράγμα που δημιουργεί το αίσθημα της αδικίας. Εκεί επεμβαίνει το κράτος για να προστατέψει τον καταναλωτή, β) Λόγω των ανεπαρκών γνώσεων του καταναλωτή. Ο καταναλωτής αρκετές φορές δεν έχει επαρκή γνώση των εξειδικευμένων όρων που χρησιμοποιούνται στα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Θα μπορούσε ένας ασφαλιστής να κατασκευάσει ένα συμβόλαιο τόσο περιοριστικό που να μην έχει αξία η ασφάλιση, γιατί πλέον οι όροι των ασφαλιστηρίων ζωής δεν προεγκρίνονται. Η κρατική νομοθεσία θέτει μια σειρά από κανόνες για την σωστή διατύπωση των όρων, σωστή ενημέρωση, δικαίωμα εναντίωσης ή υπαναχώρησης για να προστατέψει τον καταναλωτή, γ) Υπάρχει η ανάγκη για λογικά ασφάλιστρα. Τα ασφάλιστρα δεν θα έπρεπε να είναι ούτε πολύ υψηλά, ούτε πολύ χαμηλά. Πλέον έχει καταργηθεί ο προληπτικός έλεγχος των ασφαλίστρων. Παρόλα αυτά η εποπτική αρχή οφείλει να εξασφαλίζει μια αγορά υγιούς ανταγωνισμού και πρέπει να εντοπίζει τις εταιρίες που χρησιμοποιούν υπερβολικά χαμηλά ασφάλιστρα για να προσελκύουν τον κόσμο, γιατί τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να δημιουργήσουν επαρκή τεχνικά αποθέματα και έτσι θέτουν σε κίνδυνο την φερεγγυότητά τους, δ) Δίνεται η πρόσβαση στην ασφαλιστική κάλυψη. Όλα τα άτομα που επιθυμούν ασφάλιση πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτήν, γιατί συχνά οι ασφαλιστές δεν είναι 33

34 πρόθυμοι να ασφαλίσουν κάποιον, είτε λόγω αυξημένης πιθανότητας να επέλθει ο κίνδυνος, είτε λόγω αντεπιλογής. 4.2 Μέθοδοι Εποπτείας των Ασφαλιστών Οι δύο κύριοι μέθοδοι εποπτείας είναι:1) Η Νομοθεσία. Το Ν.Δ. 400/70 είναι ο κύριος άξονας ρύθμισης ασφαλιστικών θεμάτων. Κάποια Προεδρικά Διατάγματα, όπως το 2496/97, έχουν συμπληρώσει ή αντικαταστήσει κομμάτια του. Αυτό εξυπηρετεί λόγους εσωτερικής νομοθεσίας και εναρμόνισης προς τις κοινοτικές οδηγίες της Ε.Ε. 2) Η Εποπτική Αρχή που ελέγχει τις ασφαλιστικές εταιρίες είναι η Διεύθυνση Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων και Αναλογιστικής του Υπουργείου Ανάπτυξης (Τομέας Εμπορίου). Σκοποί της Νομοθεσίας και της Εποπτικής Αρχής είναι: α) η χορήγηση της άδειας λειτουργίας σε ασφαλιστικές εταιρίες, υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις, β) η χρησιμοποίηση ενός ελάχιστου εγγυητικού κεφαλαίου, γ) η ύπαρξη αυξημένης φερεγγυότητας μιας ασφαλιστικής επιχείρησης σε σχέση με άλλου είδους επιχειρήσεις, δ) η υποχρέωση των ασφαλιστικών εταιριών να τηρούν μαθηματικά αποθέματα για να καλύπτουν τις μελλοντικές τους ανάγκες, ε) η ύπαρξη καθορισμένου τρόπου επενδύσεων των κεφαλαίων, στ) η προτεραιότητα των ασφαλισμένων έναντι άλλων δανειστών, σε περίπτωση πτώχευσης μιας ασφαλιστικής εταιρίας, ζ) το τακτικό αποθεματικό πρέπει να είναι τετραπλάσιο του μετοχικού κεφαλαίου, η) ο Υπουργός Ανάπτυξης μπορεί να επιβάλειιτην χρησιμοποίηση ίδιων πινάκων θνησιμότητας, το ανώτατο όριο τεχνικού επιτοκίου που θα χρησιμοποιείται στον υπολογισμό ασφαλίστρων, τα ανώτατα και κατώτατα ποσοστά επιβαρύνσεων των καθαρών ασφαλίστρων του κλάδου ζωής. 34

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Τα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς 5.1 Οργανισμοί-Φορείς της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ορισμένους οργανισμούς που υπάρχουν στην Ελλάδα και παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς Οι οργανισμοί αυτοί είναι:1. Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος( ΕΑΕΕ) Οι ασφαλιστικές εταιρίες αισθάνθηκαν την ανάγκη να ιδρύσουν μια ένωση, την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών ΕλλάδοςίΑεβοοϊβϋοη Of Insurance Companies Greece). Αυτό είναι το αναγνωρισμένο επαγγελματικό τους σωματείο στην Ελλάδα. Σήμερα αριθμεί 99 εταιρίες, 70 μέλη με την νομική μορφή της ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρίας και 29 μέλη υποκαταστήματα αλλοδαπών ασφαλιστικών εταιριών. Σύμφωνα με το καταστατικό της ένωσης, οι σκοποί της είναι: Η ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης, η αντιμετώπιση και η προώθηση όλων των θεμάτων που απασχολούν την ιδιωτική ασφάλιση στα πλαίσια της ελληνικής και της κοινοτικής νομοθεσίας, η προστασία και η προώθηση των ηθικών, επαγγελματικών και οικονομικών συμφερόντων των μελών της, να ενημερώνει τα μέλη της για θέματα που τα αφορούν, να δημιουργεί συνθήκες υγιούς συναγωνισμού και να δημιουργεί ένα πλαίσιο επιστημονικής μελέτης και εκπαίδευσης σε θέματα ιδιωτικής ασφάλισης. 2.Γραφείο Διεθνούς ασφάλισης Είναι νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, το οποίο εποπτεύεται από τον Υπουργό Ανάπτυξης και έχει μέλη όλες τις ασφαλιστικές εταιρίες που ασκούν τον κλάδο αυτοκινήτων. Τα έξοδα λειτουργίας του γραφείου και οι δαπάνες για την κάλυψη των υποχρεώσεών του καλύπτονται με εισφορές από τις ασφαλιστικές εταιρίες ανάλογες με την παραγωγή τους. Οι σκοποί του γραφείου Διεθνούς Ασφάλισης είναι: α) Η έκδοση «πράσινων καρτών» για τους κατόχους οχημάτων που θέλουν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Την έκδοση δηλαδή του εγγράφου που δείχνει ότι το όχημα είναι ασφαλισμένο, β) Ο διακανονισμός και η πληρωμή αποζημίωσης για λογαριασμό ξένων γραφείων Διεθνούς ασφάλισης, για ατυχήματα που προκαλούν στην Ελλάδα οχήματα από χώρα, της οποίας το Γραφείο Διεθνούς έχει συνάψει σύμβαση με το δικό μας. γ) Η πληρωμή αποζημιώσεων για ατυχήματα που προκαλούν Ελληνικά αυτοκίνητα στο εξωτερικό. 3. Επικουρικό Κεφάλαιο Είναι Νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, εποπτευόμενο από τον Υπουργό Ανάπτυξης και έχει υποχρεωτικά 35

36 μέλη όλες τις ασφαλιστικές εταιρίες που ασκούν τον κλάδο αυτοκινήτου. Πρόκειται για ένα ταμείο αποζημίωσης των παθόντων από τροχαία, που δεν έχουν αποζημιωθεί δια της φυσιολογικής οδού. Το Επικουρικό κεφάλαιο αποζημιώνει για σωματικές βλάβες, θάνατο, υλικές ζημιές και θύματα τροχαίων που έγιναν από:α) Αυτοκίνητα αγνώστων στοιχείων( μόνο για σωματικές βλάβες) β) Ανασφάλιστα αυτοκίνητα γ) Αυτοκίνητα, που οι οδηγοί τους προκάλεσαν σκόπιμα ατύχημα δ) Αυτοκίνητα που είναι ασφαλισμένα σε εταιρίες, των οποίων η άδεια λειτουργίας ανακλήθηκε ή πτώχευσαν. 4 Ελληνικό Ινστιτούτο Ασφαλιστικών Σπουδών(ΕΙΑΣ) Είναι το αρμόδιο όργανο για την εκπαίδευση πρακτόρων, μεσιτών και ασφαλιστικών συμβούλων. Επίσης οργανώνει σεμινάρια και διαλέξεις και εκδίδει ασφαλιστικά βοηθήματα. 5.2 Οι Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα που διενεργεί η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδας(Ε.Α.Ε.Ε), από τις 99 Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις που δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα το 2004, οι 19 παρουσίασαν παραγωγή μόνο στις ασφαλίσεις ζωής, οι 67 στις ασφαλίσεις ζημιών και οι 13 παρουσίασαν παραγωγή και στις ασφαλίσεις ζωής και στις ασφαλίσεις ζημιών (μικτές Ασφαλιστικές Εταιρίες). Η ομαδοποίηση των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων ανάλογα με την μορφή δραστηριοποίησης, μας δίνει 70 Ανώνυμες Ασφαλιστικές Εταιρίες (17 ζωής, 41 ζημιών και 12 μικτές) και 29 Υποκαταστήματα Αλλοδαπών Ασφαλιστικών (2 ζωής, 26 ζημιών και 1 μικτή). Η ομαδοποίηση των Υποκαταστημάτων αναλόγως της εθνικότητας της έδρας, μας δίνει: 2 Αμερικανικές Εταιρίες, 3 Βελγικές, 5 Γερμανικές, 11 Βρετανικές, 2 Δανικές, 2 Κυπριακές, 1 Ελβετική, 1 Γαλλική, 1 Ισπανική και 1 Φιλιππινική. Από το σύνολο των 99 Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, υπήρξαν 12 υποκαταστήματα και μία Ανώνυμη Ασφαλιστική που παρουσίασαν μηδενική παραγωγή ασφαλίστρων εντός του 2004, ενώ ακόμη μία Ανώνυμη Ασφαλιστική κατέγραψε αρνητικά ασφάλιστρα (επιστροφές ασφαλίστρων λόγω τερματισμού των εργασιών). Συνεπώς το σύνολο των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων που ασκούσαν ασφαλιστικές εργασίες στο τέλος του 2004 ανήλθε στις 85 (εκ των οποίων οι 68 Ανώνυμες Ασφαλιστικές Εταιρίες και οι 17 υποκαταστήματα αλλοδαπών Ασφαλιστικών), οι οποίες ανά δραστηριότητα διακρίνονται σε 17 επιχειρήσεις ασφαλίσεων ζωής, 55 ασφαλίσεων ζημιών και 13 μικτές. 36

37 5.3 Η Παραγωγή Ασφαλίστρων Η εγγεγραμμένη παραγωγή ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις όλων των κλάδων ασφάλισης έφτασε τα 3,62 δις. ευρώ το 2004, παρουσιάζοντας αύξηση 12,03% (έναντι αντίστοιχης αύξησης 11,72 %το 2003). Σε αποπληθωρισμένες τιμές, η παραγωγή ασφαλίστρων το 2004 παρουσιάζεται αυξημένη κατά 8,88% έναντι του Οι ασφαλίσεις κατά ζημιών παρουσίασαν αύξηση παραγωγής ασφαλίστρων κατά 5,33%, φτάνοντας τα 1,9 δις ευρώ έναντι 1,8 δις ευρώ το 2003 (η αντίστοιχη αύξηση του 2003 ήταν 13,54%). Η παραγωγή των ασφαλίσεων κατά ζημιών, σε αποπληθωρισμένες τιμές εμφανίζεται αυξημένη κατά 2,36% έναντι του Οι ασφαλίσεις ζωής έφτασαν τα 1,73 δις ευρώ έναντι 1,43 δις ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 20,44% (αντίστοιχα το 2003 υπήρξε αύξηση της παραγωγής κατά 9,53% έναντι του 2002). Σε αποπληθωρισμένες τιμές, η παραγωγή των ασφαλίσεων ζωής εμφανίζεται αυξημένη αυξημένη κατά 17,05% έναντι του Σαν αποτέλεσμα, η παραγωγή των ασφαλίσεων ζωής συμμετείχε στο σύνολο παραγωγής ασφαλίστρων έτους 2004 κατά 47,7% (έναντι 44,37% συμμετοχή το 2003) ενώ αντίθετα οι ασφαλίσεις κατά ζημιών συμμετείχαν κατά 52,3% (έναντι συμμετοχής 55,63%το 2003). 5.4 Συμμετοχή στην Ελληνική Οικονομία Η αύξηση της παραγωγής ασφαλίστρων του κλάδου σε πραγματικές τιμές, είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση της συμμετοχής του στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας στο 2,19% το 2004, έναντι 2,11% το Το ίδιο παρατηρήθηκε και στο ποσό των κατά κεφαλήν ασφαλίστρων, τα οποία έφτασαν στα 328,23 ευρώ συνολικά το 2004, έναντι 293,43 ευρώ το

38 Αντίστοιχη πορεία ακολούθησε και η συμμετοχή των Επενδύσεων των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας, που έφτασε στο 4,82% το 2004 έναντι ποσοστού 4,51% το Οι Ασφαλιστικές Αποζημιώσεις Οι συνολικές ασφαλιστικές αποζημιώσεις και οι παροχές, που καταβλήθηκαν το 2004 στους ασφαλισμένους όλων των κλάδων έφτασαν τα 1,91 δις. ευρώ, έναντι 1,83 δις. ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση 4,44% κατά μέσον όρο. Από αυτές τα 875,3 εκατ. ευρώ δόθηκαν σαν αποζημιώσεις και παροχές των ασφαλίσεων ζωής, έναντι 803,1 εκατ. ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση 9%. Αντίστοιχα, οι αποζημιώσεις των ασφαλίσεων ζημιών έφτασαν τα 1.044,8 εκατ. ευρώ, έναντι 1.035,8 εκατ. ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 0,86%. 5.6 Τα Οικονομικά Μεγέθη Το σύνολο του Ενεργητικού των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων έφτασε τα 10,6 δις. ευρώ, έναντι 9,58 δις. ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση 10,68%. Οι Επενδύσεις συνολικά των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 14,93% φτάνοντας τα 7,96 δις. ευρώ έναντι 6,93 δις. ευρώ το 2003 (σε αυτές περιλαμβάνονται και οι επενδύσεις για λογαριασμό ασφαλισμένων ζωής που φέρουν τον επενδυτικό κίνδυνο, οι οποίες έφτασαν τα 1202,4 εκατ. ευρώ το 2004 έναντι 917 εκατ. ευρώ το 2003). Το σύνολο των Ασφαλιστικών Προβλέψεων που σχημάτισαν οι εταιρίες για το 2004 έφτασε στο ύψος των 6,67 δις ευρώ, έναντι 6,16 δις ευρώ το 2003,αυξημένες κατά 8,3%. Επιπροσθέτως, οι ασφαλιστικές προβλέψεις ασφαλίσεων ζωής που οι ασφαλισμένοι φέρουν τον επενδυτικό κίνδυνο έφτασαν τα 1,2 δις ευρώ το 2004, έναντι 916 εκατ. ευρώ το 2003 (αύξηση 31,24%). Τα Ίδια Κεφάλαια ανήλθαν στο ύψος των 1,68 δις ευρώ, έναντι 1,54 δις ευρώ το 2003, αυξημένα κατά 8,92%. Οι ζημιές χρήσεως (προ φόρων) έφτασαν το 2004 τα -62,9 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 104,5 εκατ. ευρώ το

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Συμμετοχή της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελληνική Οικονομία Η μέτρηση της οικονομικής επίδρασης της δραστηριότητας των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων στην οικονομία της χώρας μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση αριθμοδεικτών, που διευκολύνουν τις συγκρίσεις με την ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά. Τέτοιοι αριθμοδείκτες είναι: το ποσοστό της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων επί του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος(Α.Ε.Π), το ποσοστό των επενδύσεων των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων επί του Α.Ε.Π και τα κατά κεφαλήν ασφάλιστρα. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ Α. Ε. Π. ΕΤΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ Α.Ε.Π. % , ,3 1,83% , ,0 2,14% , ,0 2,11% , ,0 2,01% , ,0 2,04% , ,0 2,11% , ,0 2,19% ( ΤΑ ΠΟΣΑ Ε ΝΑΙ ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ, Α.Ε.Π. ΣΕ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΑΓΟΡΑΙΕΣ ΤΙΜΕΣ) 6.1 Ποσοστό Ασφαλίστρων επί του Α.Ε.Π Η τιμή του δείκτη των συνολικών ασφαλίστρων προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν παρουσιάζει αύξηση 2,19% για το 2004 έναντι 2,11% το Η αύξηση του όγκου των ασφαλίστρων σε τρέχουσες τιμές την προηγούμενη χρονιά ήταν ελαφρά μεγαλύτερη της αντίστοιχης αύξησης του Α.Ε.Π της Ελλάδας, γεγονός που οδήγησε στην αύξηση της τιμής του σχετικού δείκτη. Το ποσοστό επενδύσεων της Ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, παρουσίασε αύξηση 4,82% το 2004 έναντι 4,51% το Απέχει πολύ από το αντίστοιχο μέσο ποσοστό των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών με υψηλότερο βαθμό ανάπτυξης της ασφαλιστικής αγοράς. 6.2 Ποσοστό Επενδύσεων επί του Α.Ε.Π. Ο υπολογισμός του συνόλου των επενδύσεων των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων σαν ποσοστό του Α.Ε.Π. της χώρας, αποτελεί διεθνώς ένα δείκτη του ρυθμού ανάπτυξης της ασφαλιστικής αγοράς, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τη δυναμικότητα και το βαθμό ωριμότητας ιδιαιτέρως του κλάδου ζωής. 39

40 ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ Α.Ε.Π. ΕΤΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Α.Ε.Π. % , ,3 3,42% , ,0 4,55% , ,0 4,62% , ,0 4,34% , ,0 4,11% , ,0 4,51% , ,0 4,82% (ΤΑ ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΥ ΡΙΑ ΕΥΡΩ, Α.Ε.Π ΣΕ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΑΓΟΡΑΙΕΣ ΤΙΜΕΣ) 6.3 Κατά Κεφαλήν Ασφάλιστρα Τα κατά κεφαλήν ασφάλιστρα ή ο λόγος των ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις προς το σύνολο του πληθυσμού παρουσιάζει αύξηση 328,23 ευρώ ανά κάτοικο για το 2004 έναντι 293,43 ευρώ ανά κάτοικο για το Ο αντίστοιχος υπολογισμός των κατά κεφαλήν ασφαλίστρων για τις ασφαλίσεις ζωής παρουσιάζει παρόμοια εξέλιξη, με αποτέλεσμα το 2004 να αντιστοιχούν 156,58 ασφάλιστρα ζωής ανά κάτοικο. Αντίθετα, ο δείκτης των κατά κεφαλήν ασφαλίστρων για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών παρουσίασε αύξηση με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν 171,66 ευρώ ασφάλιστρα ζημιών ανά κάτοικο το 2004 έναντι 163,23 ευρώ ανά κάτοικο το ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ (ΣΕ ΕΥΡΩ) ΕΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ , , , , , , , , , , , , , ,23 (ΣΥΝΟΛΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΠΟ ΠΡΩΤΑΣΦΑΛΙΣ ΕΙΣ ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ) 40

41 ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΩΗΣ(ΣΕ ΕΥΡΩ) ΕΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ , , , , , , , , , , , , , ,23 (ΣΥΝΟΛΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΠΟ ΠΡΩΤΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ) ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΗΜΙΩΝ(ΣΕ ΕΥΡΩ) ΕΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ , , , , , , , , , , , , , ,66 (ΣΥΝΟΛΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΠΟ ΠΡΩΤΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ) 41

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: Μια Διαφορετική Προσέγγιση της Ασφαλιστικής Αγοράς Η μορφή αλλά και η διαχρονική πορεία της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς, πέραν της απλής καταγραφής μεγεθών, πρέπει να εξεταστεί με την χρήση διαφορετικών παραμέτρων, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη διερεύνηση του Κλάδου της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Οι παράμετροι που θα χρησιμοποιηθούν, έχουν προκύψει από την επεξεργασία των οικονομικών μεγεθών των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, αποτελούν στην ουσία τους μέσους όρους της αγοράς και μπορούν να βοηθήσουν στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων. Αυτές είναι η συγκέντρωση της παραγωγής, το ποσοστό Ιδίας Κράτησης (επί ασφαλίστρων), το ποσοστό Αντασφαλίστρων (αναλήψεων), το ποσοστό των Αποζημιώσεων (μόνο για ασφαλίσεις κατά ζημιών) και το ποσοστό Εκκρεμών Αποζημιώσεων (μόνο για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών). 7.1 Η Συγκέντρωση της Παραγωγής Από την εξέταση της παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων που δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα το 2004, καθώς και των μεριδίων αγοράς που καλύπτουν τόσο στις ασφαλίσεις Ζωής όσο και στις ασφαλίσεις Ζημιών, προκύπτουν τα εξής: α) Στις ασφαλίσεις Ζωής οι πέντε μεγαλύτερες σε παραγωγή ασφαλίστρων Επιχειρήσεις κατέχουν το 64,03% της αγοράς Ζωής το 2004, έναντι ποσοστού 62,54% το Οι δέκα μεγαλύτερες κατέχουν το 88,88% το 2004, έναντι ποσοστού 88,93% το 2003, οι δεκαπέντε πρώτες το 97,41% το 2004 (97,18% το 2003) και οι είκοσι πρώτες το 99,58% το 2004 (99,40% το 2003). Τέσσερις ασφαλιστικές εταιρίες με εμφανίζουν μερίδιο αγοράς μεγαλύτερο του 10% (με 54,3%) συμμετοχή στο σύνολο της παραγωγής του Κλάδο), ενώ 10 Ασφαλιστικές εμφανίζουν μερίδιο μεταξύ 1% και 10% (με 42,3%) συμμετοχή στο σύνολο της παραγωγής του Κλάδου. Η τάση συγκέντρωσης ασφαλίστρων, επομένως, στις ασφαλίσεις Ζωής παρουσιάζεται έντονη και το 2004 και χαρακτηρίζεται από τα μεγάλα μερίδια αγοράς που κατέχουν οι μεγαλύτερες σε παραγωγή ασφαλίστρων Επιχειρήσεις, β) Στις ασφαλίσεις Ζημιών οι πέντε μεγαλύτερες σε παραγωγή ασφαλίστρων Επιχειρήσεις συνεισφέρουν το 38,87% της παραγωγής πρωτασφαλίστρων, έναντι ποσοστού 42,82% το Οι δέκα μεγαλύτερες κατέχουν το 56,1% το 2004, έναντι ποσοστού 58,44% το 2003, οι δεκαπέντε πρώτες το 69,39% το 2004 (70,81% το 2003)και οι είκοσι πρώτες το 78,3% το 42

43 2004 (79,38% το 2003). Μόνο μία ασφαλιστική εμφανίζει μερίδιο αγοράς μεγαλύτερο του 10% στις ασφαλίσεις Ζημιών), ενώ 25 Ασφαλιστικές εμφανίζουν μερίδιο αγοράς μεταξύ 1% και 10% (με 69,9% συμμετοχή στο σύνολο). Η τάση συγκέντρωσης των ασφαλίσεων Ζημιών παρουσιάζεται ελάχιστα διαφοροποιημένη το 2004 έναντι του 2003 για τις πρώτες εταιρίες σε παραγωγή, όμως υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά της παραγωγής ασφαλίστρων μεταξύ των Επιχειρήσεων στους κλάδους Ζημιών, από αυτήν των ασφαλίσεων Ζωής. 7.2 Το Ποσοστό Ιδίας Κράτησης(εττί ασφαλίστρων) Το ποσοστό της ιδίας κράτησης (επί ασφαλίστρων) προκύπτει από τη διαίρεση των καθαρών ασφαλίστρων προς το σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων, όπου:- το σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων, είναι το άθροισμα ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις και ασφαλίστρων από αντασφαλίσεις,- τα καθαρά ασφάλιστρα, είναι το αποτέλεσμα της αφαιρέσεως των εκχωρηθέντων αντασφαλίστρων από το σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων. Ο δείκτης αυτός αντιπροσωπεύει την αναλογία της παραγωγής που παραμένει στην επιχείρηση, εμμέσως όμως την σπουδαιότητα της αντασφαλίσεως στην εγχώρια ασφαλιστική αγορά. Η εξέλιξη της τιμής του δείκτη παρουσιάζει αύξηση του ποσοστού Ιδίας Κράτησης για το ,17% έναντι 83,95% για το Το Ποσοστό Αντασφαλίστρων(Αναλήψεων) Ο δείκτης του ποσοστού των αντασφαλίστρων προκύπτει από την διαίρεση των ασφαλίστρων από αντασφαλίσεις, προς το σύνολο της παραγωγής των ασφαλίστρων, όπου σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις και ασφαλίστρων από αντασφαλίσεις. Αυτός ο δείκτης παρέχει μια ένδειξη της βαρύτητας των αντασφαλίστρων στο σύνολο της ασφαλιστικής αγοράς και η τιμή του παρουσιάζει πτωτικές τάσεις για το 2004 με ποσοστό αντασφαλίστρων 1,45% έναντι 1,50% το 2003 δηλαδή μειωμένο κατά 5%. 43

44 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΗΣ( Επί Ασφαλίστρων) ΕΤΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΙΔΙΑΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ(ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ) ,07% 1,92% ,79% 1,33% ,76% 0,89% ,58% 1,66% ,84% 1,53% ,95% 1,50% ,17% 1,45% 7.4 Ποσοστό Αποζημιώσεων(μόνο για ασφαλίσεις κατά ζημιών) Το ποσοστό των αποζημιώσεων καταγράφει την ποσοστιαία αναλογία των αποζημιώσεων που βαρύνουν μια οικονομική χρήση επί δεδουλευμένων ασφαλίστρων που αναλογούν στην ίδια χρήση, υπολογίζεται μόνο για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών και προκύπτει από τη διαίρεση των αποζημιώσεων που βαρύνουν τη χρήση προς τα αναλογούντα δεδουλευμένα ασφάλιστρα, όπου:1)οι αποζημιώσεις που βαρύνουν τη χρήση είναι το άθροισμα των καταβολών αποζημιώσεων εντός της χρήσης, συν τη διαφορά του αποθέματος εκκρεμών ζημιών μεταξύ τέλους και αρχής της χρήσης. 2) Τα δεδουλευμένα ασφάλιστρα που αναλογούν στη χρήση, είναι το άθροισμα των συνολικών εγγεγραμμένων ασφαλίστρων εντός της χρήσης, τα δικαιώματα των συμβολαίων που αντιστοιχούν στη χρήση, συν τη διαφορά του αποθέματος μη δεδουλευμένων ασφαλίστρων μεταξύ αρχής και τέλους χρήσης. Η τιμή του ποσοστού αποζημιώσεων για την ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Οχημάτων ήταν 79,12% το 2003 και μειώθηκε το 2004 σε 77,68%. Για τις υπόλοιπες ασφαλίσεις ζημιών (πλην Α.Ε. Οχημάτων) η τιμή του ποσοστού αποζημιώσεων υπολογίζεται σε 30,81% για το 2003 και μειώθηκε στο 27,54% για το Άρα για τις συνολικές ασφαλίσεις ζημιών η τιμή του ποσοστού των αποζημιώσεων υπολογίζεται σε 55,08% για το 2003 και μειώθηκε στο 52,62% για το

45 ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ(Μόνο για Ασφαλίσεις Ζημιών) ΕΤΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΛΟΙΠΩΝ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΖΗΜΙΩΝ ΚΛΑΔΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ,14% 47,11% 68,61% ,14% 32,58% 56,15% ,48% 38,37% 61,48% ,12% 30,81% 55,08% ,68% 27,54% 55,62% 7.5 Ποσοστό Εκκρεμών Αττοζημιώσεων(μόνο για ασφαλίσεις κατά ζημιών) Το ποσοστό εκκρεμών αποζημιώσεων (μόνο για ασφαλίσεις κατά ζημιών) καταγράφει την ποσοστιαία αναλογία των αποθεμάτων εκκρεμών αποζημιώσεων στο τέλος της χρήσης επί των εγγεγραμμένων ασφαλίστρων της χρήσης, υπολογίζεται μόνο για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών και προκύπτει από τη διαίρεση του αποθέματος εκκρεμών ζημιών τέλους χρήσης προς το σύνολο των μικτών εγγεγραμμένων ασφαλίστρων και δικαιωμάτων συμβολαίων της χρήσης. Η τιμή του ποσοστού εκκρεμών αποζημιώσεων για την ασφάλιση της Αστικής Ευθύνης Οχημάτων 2003 υπολογίζεται στο 101,75%, ενώ το 2004 ανήλθε στο 108,89%. Για τις υπόλοιπες ασφαλίσεις ζημιών( πλην Α.Ε. Οχημάτων) η τιμή του ποσοστού εκκρεμών αποζημιώσεων υπολογίζεται στο 36,90% για το 2003, ενώ μειώθηκε στο 35,31% το Άρα για το σύνολο των ασφαλίσεων ζημιών η τιμή του ποσοστού υπολογίζεται στο 69,39% για το 2003, ενώ το 2004 ανήλθε στο 71,15%. ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ(Μόνο για Ασφαλίσεις Ζημιών) ΕΤΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΛΟΙΠΩΝ ΚΛΑΔΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΗΜΙΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ,30% 59,01% 82,59% ,86% 49,60% 77,87% ,08% 47,05% 75,59% ,75% 36,90% 69,39% ,89% 35,31% 71,15% 45

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ: Η Εξέλιξη της Ασφαλιστικής Αγοράς το 2004 Αναλυτικά Η εξέλιξη της Ελληνικής Ασφαλιστικής Αγοράς απεικονίζεται από τους ετήσιους λογαριασμούς εκμεταλλεύσεως. Παρουσιάζονται επομένως μεγέθη όπως η παραγωγή ασφαλίστρων, οι αντασφαλιστικές εκχωρήσεις καθώς και οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις για την τελευταία διαθέσιμη οικονομική χρήση, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία των προηγουμένων ετών. 8.1 Συνολική Παραγωγή Ασφαλίστρων Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις έφτασε τα 3.623,9 εκατ. ευρώ το 2004, έναντι 3.234,7 εκατ. ευρώ το 2003, επιτυγχάνοντας ετήσια αύξηση 12,03% έναντι 11,72% το Μετά από δύο χρονιές χαμηλών ποσοστών αυξήσεως(2000,2001) φαίνεται ότι το 2002, το 2003 και το 2004 η αγορά επανακάμπτει σταδιακά στους ρυθμούς των προηγούμενων ετών, οι οποίοι ήταν σαφώς ανώτεροι του πληθωρισμού. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων από αντασφαλίσεις αυξήθηκε το 2004 κατά 8,30% (έναντι αυξήσεως κατά 9,48% το 2003), φτάνοντας τα 53,3 εκατ. ευρώ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΑΠΟ ΠΡΩΤΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΕΤΗ Α.ΖΗΜ ΣΥΜ% ΕΤΗΣ. ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤ ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΑΥΞΗΣ ΖΩΗΣ % ΑΥΞ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ,7 48,81% 11,62% 989,8 51,19% 17,89% 1.933, ,6 44,40% 13,34% 1.339,4 55,60% 35,32% 2.409, ,7 48,66% 17,03% 1.320,8 51,34% -1,39% 2.572, ,5 51,19% 8,21% 1.291,5 48,81% -2,22% 2.646, ,8 54,74% 17,01% 1.310,4 45,26% 1,47% 2.895, ,4 55,63% 13,54% 1.435,3 44,37% 9,53% 3.234, ,2 52,30% 5,33% 1.728,7 47,70% 20,44% 3.623,9 ( ΤΑ ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ) 8.2 Συνολική Παραγωγή Ασφαλίστρων(αττοττληθωρισμένα μεγέθη) Εξετάζοντας την εξέλιξη της παραγωγής ασφαλίστρων σε αποπληθωρισμένες τιμές μπορούν να επισημανθούν τα εξής; Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις, αυξήθηκε σε πραγματικές τιμές κατά 8,88% το 2004 έναντι αυξήσεως 7,91% το 2003 και η συνολική παραγωγή αντασφαλίστρων αυξήθηκε σε πραγματικές τιμές το 2004 κατά 5,26%, έναντι αυξήσεως 5,75% το

47 8.3 Ανάλυση Παραγωγής κατά Κλάδο Ασφάλισης Μια πρώτη ανάλυση της συνολικής παραγωγής του 2004 παρουσιάζει τα στοιχεία με την ίδια κατάταξη που εμφανίζονται στις ακολουθούσες τον Ισολογισμό των Εταιριών, καταστάσεις των τριών Λογαριασμών Εκμεταλλεύσεως:Ζωής, Αστικής Ευθύνης Οχημάτων και Λοιπών Κλάδων Ζημιών. Τα Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις Ασφαλίσεων Ζωής κυμαίνονται στα ,79 ευρώ, τα Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις του Κλάδου Αστικής Ευθύνης Οχημάτων ανήλθαν στα ,13 ευρώ και τα Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις των Λοιπών Κλάδων Ζημιών ήταν ,46 ευρώ. Α Ν Α Λ Υ ΣΗ Π Α Ρ Α ΓΩ ΓΗ Σ Α ΣΦ Α Λ ΙΣΤΡ Ω Ν 2004 Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης λ Οχημάτων \ 25% Λοιπές Ασφαλίσεις Ζημιών 27% V Ψ Ασφαλίσεις Ζωής 48% Αν απομονωθεί η παραγωγή πρωτασφαλίστρων των ασφαλίσεων Ζωής φαίνεται ότι η ετήσια μεταβολή το 2004 έναντι του 2003 έφτασε το 20,44% σε τρέχουσες τιμές, ενώ σε αποπληθωρισμένες τιμές έφτασε το 17,05%. Αντίστοιχα η παραγωγή ασφαλίσεων Ζημιών παρουσίασε αύξηση κατά 5,33% σε τρέχουσες τιμές το 2004 και κατά 2,36% σε αποπληθωρισμένες τιμές. Η παραγωγή χωρίζεται κατά κλάδους ασφάλισης σε ασφαλίσεις Ζημιών και σε Ασφαλίσεις Ζωής, σε ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις και αντασφαλίσεις χωριστά. Έτσι στο σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις ο κλάδος 10. Αστική Ευθύνη Χερσαίων Οχημάτων συγκεντρώνει το 47,94% της παραγωγής των ασφαλίσεων κατά ζημιών, ακολουθούμενος από τον κλάδο 8. Πυρκαγιά και Στοιχεία της Φύσεως (15,69%) και τον κλάδο 3. Χερσαία Οχήματα( 12,60%). Από τις ασφαλίσεις ζωής, ο κλάδος I. Ζωής συγκεντρώνει 47

48 το 60,36% των ασφαλίστρων ακολουθούμενος από τον κλάδο III. Ασφαλίσεων Ζωής Συνδεδεμένων με Επενδύσεις ( 26,45%). Το ποσοστό μεταβολής της παραγωγής πρωτασφαλίστρων κάθε κλάδου, σε σύγκριση με το 2003 φαίνεται στο ότι ο κλάδος 11. Αστική Ευθύνη από αεροσκάφη έχει πετύχει να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή του μέσα στο 2004 (38,47%). Από τους υπόλοιπους κλάδους, σημαντική αύξηση παρουσιάζουν: ο κλάδος 13. Γενική Αστική Ευθύνη (25,98%), 18. Βοήθεια (25,19%) και 14. Πιστώσεις (23,41%). Από τις ασφαλίσεις ζωής εντυπωσιακή αύξηση (54,72%) καταγράφει ο κλάδος III. Ασφαλίσεις Ζωής συνδεδεμένες με επενδύσεις. 8.4 Ανάλυση Αντασφαλίστρων (εκχωρήσεων) Το σύνολο των εκχωρούμενων αντασφαλίστρων έφτασε το 2004 τα 545,9 εκατ. ευρώ, έναντι 530,5 εκατ. ευρώ το 2003, αυξημένα κατά 2,91%. Το μεγαλύτερο μέρος (74,85% το 2004) των αντασφαλίστρων αφορά τις υπόλοιπες ασφαλίσεις ζημιών τα οποία αυξήθηκαν κατά 4,70%, έναντι του 2003 ενώ τα αντασφάλιστρα του κλάδου Αστικής Ευθύνης Οχημάτων παρουσίασαν κάμψη - 2,82% με αποτέλεσμα η συμμετοχή τους στο σύνολο των αντασφαλίστρων να φτάσει το 11,21% το Ομοίως τα εκχωρούμενα αντασφάλιστρα των ασφαλίσεων ζωής μειώθηκαν έναντι του 2003 κατά -1,48%, με αποτέλεσμα, το 2004 να μειωθεί η συμμετοχή τους στο σύνολο στο 13,94%. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ( ΠΟΣΑ ΣΕ ΕΥΡΩ) ΚΛΑΔΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΤΑΒΟΛΗ % % ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ,51 13,94% ,46 14,56% -1,48% ΖΩΗΣ ΚΛΑΔΟΣ ,68 11,21% ,57 11,87% -2,82% ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΛΟΙΠΟΙ ,98 74,85% ,36 73,57% 4,70% ΚΛΑΔΟΙ ΖΗΜΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ,17 100,00% ,39 100,00% 2,91% 48

49 8.5 Ανάλυση Ασφαλιστικών Αποζημιώσεων και Παροχών Το σύνολο των καταβληθεισών ασφαλιστικών αποζημιώσεων και παροχών έτους 2004 έφτασε τα 1.920,1 εκατ. ευρώ έναντι 1838,9 εκατ. ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση 4,41%. Το 45,59% των συνολικών αποζημιώσεων του 2004 αφορούσε τις ασφαλίσεις Ζωής, το 39,34% αφορούσε τις ασφαλίσεις Αστικής Ευθύνης Οχημάτων, ενώ το 15,07% αφορούσε τις υπόλοιπες ασφαλίσεις Ζημιών. Η συμμετοχή των αντασφαλιστών στις συνολικές αποζημιώσεις του 2004 μειώθηκε στα 178,8 εκατ. ευρώ έναντι 230,4 εκατ. ευρώ το 2003, με αποτέλεσμα η επιβάρυνση των Εταιριών να ανέλθει από τα εκατ. ευρώ το 2003 στα 1.741,3 εκατ. ευρώ το Οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις και παροχές των ασφαλίσεων ζωής ανήλθαν στα 875,3 εκατ. ευρώ το 2004 έναντι 803,1 εκατ. ευρώ το 2003, παρουσιάζοντας αύξηση 9%. Αντίστοιχα οι αποζημιώσεις του κλάδου Αστικής Ευθύνης Οχημάτων αυξήθηκαν κατά 9,89%( από 687,5 εκατ. ευρώ το 2003 σε 755,4 εκατ. ευρώ το 2004). Αντίθετα οι αποζημιώσεις των λοιπών κλάδων ασφαλίσεως ζημιών μειώθηκαν κατά 16,95% (289,3 εκατ. ευρώ το 2004 έναντι 348,4 εκατ. ευρώ το 2003). 49

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ: Η Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά το 2004 Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία του έτους 2004 που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφαλειών (Ο.Ε.Α.), προερχόμενα από τις εκτιμήσεις 32 χωρών-μελών, η Ευρωπαϊκή Ασφαλιστική Αγορά επέστρεψε σε υγιείς ρυθμούς ανάπτυξης, ξεπερνώντας τη χειρότερη οικονομική κρίση στην ιστορία της μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τη χρήση αναπροσαρμογών των τιμολογίων, με αυστηρότερη πολιτική ανάληψης κινδύνων και μειώσεις των λειτουργικών εξόδων, οι ασφαλιστικές εταιρίες κατόρθωσαν να ανασκευάσουν την οικονομική τους θέση. Παρά την οξύτητα της κρίσης στις αρχές της δεκαετίας, η ασφαλιστική αγορά κατόρθωσε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της έναντι των ασφαλισμένων, χάρις στην συνετή πολιτική αποθεματοποίησης που είχε ακολουθήσει από τη δεκαετία του 90. Παρά τη μείωση που κατέγραψε η συμμετοχή των ασφαλίστρων ζωής στο σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων (ήταν 64,9% το 2000), αυτή παραμένει στο 60% το Τα συνταξιοδοτικά και αποταμιευτικά προϊόντα συναντούν το αυξανόμενο ενδιαφέρον των καταναλωτών σε όλες σχεδόν τις χώρες, ιδιαιτέρως αν συνοδευτούν με φορολογικά κίνητρα, σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυσκολίες και αμφιβολίες όσον αφορά τη βιωσιμότητα των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης. 9.1 Αριθμός Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Το 2004, ο αριθμός των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε 30 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ασφαλειών (Ο.Ε.Α) εκτιμάται στις 5.027, ελαφρά μειωμένος (-1,6%) σε σχέση με το 2003, παρά το γεγονός ότι οι συγχωνεύσεις των εταιριών συνεχίζονται. Από αυτές, οι (ποσοστό 93%) προέρχονται από τις 25 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μειωμένες κατά 1,8%). 9.2 Η Παραγωγή Ασφαλίστρων Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων των 25 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 875,4 δις. ευρώ το 2004, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 7,8%, σε τρέχουσες τιμές, ή 5,5%, σε αποπληθωρισμένες τιμές, έναντι της προηγούμενης χρονιάς. Η παραγωγή ασφαλίστρων ζωής εκτιμάται στα 529,5 δις. ευρώ το 2004, αυξημένη κατά 9,1%, σε τρέχουσες τιμές ή 6,8% σε αποπληθωρισμένες τιμές. Η παραγωγή ασφαλίστρων κατά ζημιών εκτιμάται στα 345,8 δις ευρώ το 2004, αυξημένη κατά 5,7%, σε τρέχουσες τιμές, ή 3,5% 50

51 σε αποττληθωρισμένες τιμές. Κατά συνέπεια, η συμμετοχή των ασφαλίσεων ζωής στο σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων φτάνει το 2004 στο 60,5%, ελαφρά μεγαλύτερη από το 2003 που έφτασε το 59,7%. Αντίστοιχα, η συμμετοχή των ασφαλίσεων κατά ζημιών στο σύνολο της παραγωγής ασφαλίστρων φτάνει το 2004 στο 39,5%, χαμηλότερη από το το 2003 που έφτασε το 40,3%. 9.3 Οι Επενδύσεις Παρουσιάζοντας ένα ποσοστό αύξησης 6,2% σε αποπληθωρισμένες τιμές, φαίνεται ότι ο όγκος των επενδύσεων των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων μεγεθύνεται ξανά, μετά την άνοδο που κατέγραψε και το Το σύνολο των επενδύσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτιμάται ότι θα φτάσει το 2004 τα 5,49 τρις ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 8,4%. Σε αποπληθωρισμένες τιμές, η αύξηση των επενδύσεων εκτιμάται σε 6,2%. Η ανάλυση των επενδύσεων σε κατηγορίες εξαρτάται σε γενικές γραμμές από το θεσμικό καθεστώς που υπάρχει σε κάθε χώρα, όσο και από τους τύπους των ασφαλιστηρίων συμβολαίων που επικρατούν. Για το σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 2003, το μεγαλύτερο τμήμα των επενδύσεων( 41,46%) υπάγεται στην κατηγορία των Ομολογιών& Τίτλων Σταθερού Εισοδήματος. Μεγάλη είναι επίσης η συμμετοχή της κατηγορίας Μετοχών& Μεριδίων Αμοιβαίων Κεφαλαίων (28,54%), ακολουθούμενη από την κατηγορία Δανείων, συμπεριλαμβανομένων και των Ενυπόθηκων (12,19%). Η κατηγορία των Ακινήτων συμμετέχει κατά 4,27%, οι Επενδύσεις σε Συνδεδεμένες Επιχειρήσεις συμμετέχουν κατά 4,32%, οι Καταθέσεις κατά 2,47%, ενώ οι λοιπές επενδύσεις φτάνουν το 6,76%. 51

52 ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΤΟΥΣ 2004 ΜΕΤΟΧΕΣ& ΜΕΡΙΔΙΑ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ & ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤ ΟΣ 49% ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ ΔΑΝΕ1Α Σ 2% 12% 9.4 Διάρθρωση Χαρτοφυλακίου ασφαλίσεων κατά ζημιών Η ποσοστιαία διάρθρωση σε ασφάλιστρα, του χαρτοφυλακίου των ασφαλίσεων ζημιών στους επικείμενους κλάδους, των 25 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 2003), είχε ως εξής: 1) Κλάδος Αυτοκινήτων 34,9%, 2) Κλάδος Ατυχημάτων και Ασθένειας 24,1%, 3) Ασφάλιση Περιουσίας 20,6%, 4) Κλάδος Γενικής Αστικής Ευθύνης 8,8%, 5) Ασφάλιση Μεταφορών, Πλοίων και Αεροσκαφών 4,9%, 6)Κλάδος Νομικής Προστασίας 1,5%, 7) Λοιποί Κλάδοι Ασφαλίσεων Ζημιών 5,2%. 52

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ: Η Έννοια του Κινδύνου Όλοι μας, άτομα -επιχειρήσεις -κοινωνία επιζητούμε την προστασία από ζημιογόνα γεγονότα. Ο κίνδυνος ορίζεται σαν την αβεβαιότητα σχετικά με την επέλευση ενός ζημιογόνου ενδεχόμενου Βασικές Κατηγορίες ΚΙνδύνων Οι κίνδυνοι διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες σε :α) καθαρούς και κερδοσκοπικούς β) στατικούς και δυναμικούς γ) γενικευμένους και ειδικούς. Ο καθαρός κίνδυνος είναι η κατάσταση, στην οποία υπάρχουν μόνο οι πιθανότητες απώλειας ή μη απώλειας (αλλά όχι κέρδους). Παραδείγματα κερδοσκοπικών κινδύνων είναι ο πρόωρος θάνατος, η επαγγελματική ή μη ανικανότητα, η ζημιά από φυσικές καταστροφές (πλημμύρα, θύελλα, καταιγίδα, σεισμό, χαλάζι). Όσοι αντιμετωπίζουν τέτοιες εμπειρίες συνήθως δεν κερδίζουν. Αντίθετα, κερδοσκοπικός κίνδυνος είναι μια κατάσταση από την οποία μπορεί να προκύψει κέρδος ή ζημιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μετοχές στο Χρηματιστήριο, όπου μπορεί κάποιος να κερδίσει ή να χάσει. Οι ασφαλιστές ασφαλίζουν μόνο καθαρούς κινδύνους, οι κερδοσκοπικοί κίνδυνοι δεν ασφαλίζονται και ο Νόμος των Πιθανοτήτων εφαρμόζεται ευκολότερα στους καθαρούς κινδύνους από ότι στους κερδοσκοπικούς γιατί μόνο οι καθαροί κίνδυνοι ασφαλίζονται. Οι στατικοί κίνδυνοι ενυπάρχουν σε ένα δεδομένο περιβάλλον και συνδέονται με απώλειες από την μη ομαλή λειτουργία της φύσης ή στα λάθη και τις παραλείψεις ανθρώπων. Παραδείγματα στατικών κινδύνων αποτελούν οι θύελλες, οι κεραυνοί και τα τροχαία ατυχήματα. Οι δυναμικοί κίνδυνοι συνδέονται με ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Παραδείγματα δυναμικών κινδύνων είναι οι τεχνολογικές μεταβολές και οι επενδύσεις για την παραγωγή νέων προϊόντων. Οι περισσότεροι στατικοί κίνδυνοι είναι καθαροί ενώ οι δυναμικοί κίνδυνοι είναι πάντα κερδοσκοπικοί. Οι δυναμικοί κίνδυνοι επηρεάζουν συνήθως περισσότερα άτομα, έχουν ευρύτερη επίδραση στην κοινωνία από τους στατικούς και συνεπάγονται κέρδος για την κοινωνία, ενώ οι στατικοί συνεπάγονται πάντα ζημιά. Οι γενικευμένοι κίνδυνοι είναι οι κίνδυνοι που επηρεάζουν όλη την οικονομία ή μεγάλο αριθμό ατόμων στην οικονομία. Παραδείγματα γενικευμένων είναι η υψηλή ανεργία, η επιχειρηματική ύφεση καθώς και οι πόλεμοι, οι σεισμοί, οι πλημμύρες και οι τυφώνες. Αντίθετα, όταν υπάρχει ειδικός κίνδυνος επηρεάζεται μόνο ένα άτομο 53

54 και όχι το σύνολο μιας χώρας. Κλασικό παράδειγμα είναι η κλοπή αυτοκινήτου ενός ατόμου Μορφές Καθαρών ΚΙνδύνων Οι καθαροί κίνδυνοι ταξινομούνται στους προσωπικούς κινδύνους, στους κινδύνους περιουσίας και στους κινδύνους αστικής ευθύνης. Οι προσωπικοί κίνδυνοι επηρεάζουν άμεσα το άτομο και μπορεί να επιφέρουν απώλεια ή μείωση εισοδήματος, έξοδα και εξάντληση της περιουσίας του και διακρίνονται στον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, στον κίνδυνο γηρατειών, στον κίνδυνο κακής υγείας και στον κίνδυνο ανεργίας. Στους κινδύνους αστικής ευθύνης ο κάθε άνθρωπος κρίνεται νομικά υπεύθυνος για πράξεις ή παραλείψεις που προκαλούν σωματικές βλάβες ή υλικές ζημιές σε κάποιον άλλο και να κληθεί να τον αποζημιώσει. Αυτοί οι κίνδυνοι είναι σημαντικοί γιατί δεν υπάρχει ανώτατο όριο κάλυψης της ευθύνης, υπολογίζονται τα μεγάλα έξοδα νομικής προστασίας που θα απαιτηθούν σε περίπτωση αγωγής και συνεπάγονται απώλεια όχι μόνο τις υπάρχουσας περιουσίας αλλά και του μελλοντικού εισοδήματος. Για παράδειγμα εάν τραυματιστεί κάποιος από τρίτο και δεν έχει ασφάλιση ευθύνης, μπορεί να χρειάζεται να τον πληρώνει εφ όρου ζωής Κίνδυνοι Περιουσίας Στους κινδύνους περιουσίας υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ζημιών που συνδέονται με την καταστροφή ή την κλοπή της περιουσίας:οι άμεσες και οι έμμεσες απώλειες. Η άμεση απώλεια είναι μια οικονομική απώλεια που προκύπτει από φυσικές καταστροφές ή κλοπές περιουσίας. Για παράδειγμα εάν το κατάστημα έχει ασφαλιστεί κατά του κινδύνου πυρκαγιάς και καεί, η ζημιά αυτή είναι μια άμεση απώλεια. Η έμμεση οικονομική απώλεια είναι μια οικονομική απώλεια που προκύπτει από τις έμμεσες συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής ή κλοπής περιουσίας. Οι φυσικές καταστροφές (πλημμύρα, θύελλα, καταιγίδα, σεισμός, τυφώνας, χαλάζι, παγετό) προκαλούν οικονομική ανασφάλεια, εξαιτίας των σημαντικών ανθρώπινων και περιουσιακών απωλειών καθώς και της απώλειας εισοδήματος των παθόντων. 54

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ: Φυσικοί Κίνδυνοι Κατά την διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου, τουλάχιστον ένας φυσικός κίνδυνος είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει τη ζωή του. Κατά το 2001 οι φυσικοί κίνδυνοι και οι καταστροφές σκότωσαν πάνω από άτομα και προκάλεσαν 40 δις ευρώ ζημιές σε όλο τον κόσμο. Εκτός από τις εμφανείς, άμεσες επιδράσεις των φυσικών κινδύνων( όπως ένας σεισμός καταστρέφει ένα σπίτι), υπάρχουν συνήθως και έμμεσες επιδράσεις. Παρόλο που αυτές οι επιδράσεις μπορεί να είναι λιγότερο εμφανείς, είναι συνήθως πιο επιβλαβείς και μπορούν να προσθέσουν χρόνια στην περίοδο ανάκαμψης από μια καταστροφή. Είναι φυσικό να γνωρίζουν οι άνθρωποι τους φυσικούς κινδύνους γιατί οι ανθρώπινες δραστηριότητες αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισής τους, το μέγεθος και την σφοδρότητά τους. Για παράδειγμα ένα κτίριο πάνω σε μια ασταθή πλαγιά προσθέτει βάρος στην πλαγιά και θα αυξήσει την πιθανότητα κατάρρευσης της πλαγιάς. Οι επιστήμονες για να κατανοήσουν καλύτερα τους παράγοντες που προκαλούν τις φυσικές καταστροφές, πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με πολυδιάστατο και σφαιρικό τρόπο Μέθοδοι Αντιμετώπισης Φυσικών Κινδύνων Οι κύριες μέθοδοι για την μελέτη του προβλήματος των φυσικών κινδύνων και καταστροφών είναι:1)η Βασική έρευνα όπου οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν πώς δημιουργούνται τα ακραία φυσικά φαινόμενα. Για να επιτύχουν αυτό, μελετούν τους παράγοντες που προκαλούν τις φυσικές καταστροφές και δημιουργούν ένα μοντέλο της όλης διαδικασίας δημιουργίας μιας καταστροφής. Ο σκοπός είναι ο έλεγχος της εφαρμογής διαφόρων λύσεων σε αληθινές καταστάσεις. Για παράδειγμα είναι σε εξέλιξη εκτενείς έρευνα κατά μήκος του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας στην Τουρκία, ενός από τα πιο θανατηφόρα ρήγματα του κόσμου. Ο σκοπός της έρευνας των επιστημών επικεντρώνεται στην διεύρυνση της γνώσης των ανθρώπων για τον μηχανισμό της γένεσης των σεισμών κατά μήκος ενεργών ρηγμάτων. 2) Η εφαρμοσμένη έρευνα ενσωματώνει τα αποτελέσματα της βασικής έρευνας στην καθημερινή ζωή. Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν νέους τρόπους και μεθόδους που θα τους βοηθήσουν να χρησιμοποιήσουν την επιστημονική γνώση για την μείωση της πιθανότητας εμφάνισης των φυσικών καταστροφών και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων από αυτές. Για παράδειγμα η πρόοδος στη μελέτη των παραμέτρων ευστάθειας πρανών βοήθησε τους μηχανικούς να σχεδιάσουν 55

56 μεγαλύτερες κατασκευές, πιο αργές στις ξαφνικές κινήσεις του εδάφους. 3) Η αλληλεπίδραση μεταξύ των κινδύνων. Τις περισσότερες φορές οι φυσικοί κίνδυνοι και καταστροφές συνδυάζονται μεταξύ τους, δηλαδή μια φυσική καταστροφή συνοδεύεται από μια άλλη. Για παράδειγμα, μια ηφαιστειακή έκρηξη μπορεί να προκαλέσει μια σημαντική σεισμική δόνηση ή ακόμα και ένα τσουνάμι, τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να προκαλέσουν άλλες καταστροφές όπως φωτιές, πλημμύρες ή κατολισθήσεις. Οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν αυτές τις αλληλεπιδράσεις και να βρουν τρόπους να ελαχιστοποιήσουν τις επιδράσεις των συνδυασμένων κινδύνων. 56

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ: Φυσικές Καταστροφές 12.1 Θύελλες- Καταιγίδες Η θύελλα και η καταιγίδα είναι από τα πιο συνηθισμένα ατμοσφαιρικά φαινόμενα που μπορούν να προξενήσουν αμέτρητες ζημιές στην περιουσία των πολιτών. Η καταιγίδα είναι ένα ατμοσφαιρικό φαινόμενο κατά το οποίο παρατηρείται βίαιη αναταραχή της ατμόσφαιρας και συνοδεύεται από δυνατούς ανέμους, συχνούς κεραυνούς, έντονη βροχόπτωση, χαλάζι και χιόνι. Οι άνεμοι είναι ιδιαίτερα βίαιοι, στην κλίμακα Beaufort φτάνουν τους 11 βαθμούς και η ταχύτητά τους αγγίζει τα km/h.οι καταιγίδες συμβαίνουν κυρίως πάνω από θάλασσες και ωκεανούς και όσο πιο κοντά είναι μια περιοχή στην θάλασσα τόσο πιο συχνή είναι η εμφάνιση μιας καταιγίδας. Μερικές παράκτιες περιοχές έχουν πολύ αέρα, με έναν σχεδόν συνεχή δυνατό αέρα όπως για παράδειγμα οι ανατολικές ακτές του Καναδά. Σε άλλες περιοχές του κόσμου οι καταιγίδες συμβαίνουν σε συγκεκριμένους μήνες, συνήθως το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Η βόρεια Ευρώπη έχει πολύ συχνά καταιγίδες, οι οποίες όταν συνδυάζονται με έντονη βροχή προκαλούν πλημμύρες. Οι ακτές της Βόρειας Θάλασσας και της Βαλτικής είναι ιδιαίτερα ευπρόσβλητες, όπως και κάποιες ωκεάνιες νησιωτικές περιοχές. Οι επιστήμονες προσπαθούν να προβλέψουν τις καταιγίδες, τους δυνατούς ανέμους και τις θύελλες με την ανάλυση δορυφορικών εικόνων. Το πρόβλημα των καταιγίδων που αντιμετώπισαν διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις καταδεικνύει πόσο εύθραυστη είναι η κοινωνία μας, η οποία, ωστόσο χαρακτηρίζεται από την οικονομική και τεχνολογική της ανάπτυξη. Οι άνθρωποι δεν είναι εξασφαλισμένοι από τις ολέθριες συνέπειες, που είναι δυνατόν να προκαλέσουν καταστροφές κλιματολογικής φύσεως, όπως πλημμύρες, σεισμοί ή παλιρροϊκά κύματα. Ορισμένες χώρες κατάφεραν να δώσουν λύση στο πρόβλημα των αποζημιώσεων των θυμάτων τέτοιων φαινομένων. Η Γαλλία είναι ένα παράδειγμα τέτοιας χώρας, η οποία διαθέτει σημαντικούς πόρους, τους οποίους δεν διαθέτουν οι πιο μικρές χώρες. Έτσι στο Βέλγιο ένα σχέδιο αποζημιώσεων των θυμάτων φυσικών καταστροφών κυοφορείται εδώ και 10 χρόνια. Τα διάφορα σχέδια όμως συναντούν εμπόδια σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρώτα από όλα, εάν πριν από την πραγματοποίηση της εσωτερικής αγοράς ήταν δυνατή η επιβολή τιμών και απαλλαγών, το οποίο δεν υφίσταται πλέον. Αντιθέτως, είναι πιο δύσκολο να παραδεχτεί κανείς ότι είναι αδύνατη η πρόβλεψη για τη δημιουργία ενός αμοιβαίου ταμείου 57

58 αντασφάλισης, στο οποίο θα είναι υποχρεωμένες να ασφαλιστούν οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην βελγική αγορά. Έπειτα, οι κρατικές εγγυήσεις δεν θα μπορούσαν να ισχύσουν παρά μόνο εάν το σύστημα είχε εξαντλήσει όλους τους πόρους του σε περίπτωση μείζονος καταστροφής. Ωστόσο, προτεραιότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να προσφερθεί στους πληγέντες μια πλήρη και απεριόριστη εγγύηση. Ήδη η μοίρα χτύπησε τους πληγέντες, χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι και πληρώνουν το γεγονός ότι η ασφαλιστική κάλυψη είναι εξαιρετικά αποδυναμωμένη. Η έκκληση για κλασική αντασφάλιση θα έχει ρυθμιστικό αποτέλεσμα σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που σημαίνει ότι οι βέλγοι ασφαλισμένοι θα πληρώσουν τους τυφώνες στη Κεντρική Αμερική και σκοπός είναι να οργανωθεί ένα σύστημα, το οποίο θα είναι δίκαιο και υπεράνω των μοναδικών νόμων της αγοράς. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να εγγυηθεί το κράτος ότι το σύστημα λειτουργεί σεβόμενο το γενικό συμφέρον, προσέχοντας τη συσσώρευση και τη χρήση τεχνικών προμηθειών. Εάν δεν επιτραπεί αυτό το δικαίωμα παρατήρησης το κράτος δεν θα δεχτεί ποτέ να γίνει εγγυητής. Ένας ελεγχόμενος μηχανισμός αντασφάλισης είναι ο μόνος μηχανισμός που επιτρέπει την αποφυγή επιλογής των κινδύνων από τους φυσικούς νόμους της αγοράς. Η πιθανότητα επανάληψης παρόμοιων καταστροφών είναι μεγάλη και πρέπει να βρεθούν λύσεις για την χρηματοδότηση των αποζημιώσεων των θυμάτων από φυσικές καταστροφές Πλημμύρες Οι πλημμύρες, που είναι από τις πιο συνηθισμένες φυσικές καταστροφές, είναι η παροδική κατάκλιση μιας περιοχής από νερά ως αποτέλεσμα ισχυρών βροχοπτώσεων λόγω λιωσίματος του χιονιού και είναι πιο προβλέψιμες από τις υπόλοιπες φυσικές καταστροφές. Η πλημμύρα είναι μια προσωρινή κάλυψη του εδάφους από νερό:α) ως αποτέλεσμα της διαφυγής του νερού, τρεχούμενου ή λιμνάζοντος, από τους χώρους που το συγκρατούσαν, Β) ως αποτέλεσμα ισχυρών κατακρημνίσεων. Στην πρώτη περίπτωση η πλημμύρα προκαλείται από καταιγίδες, κατολισθήσεις, σεισμούς, τσουνάμι και κατάρρευση τεχνητών ή φυσικών φραγμάτων. Στην δεύτερη περίπτωση οι λόγοι της πλημμύρα είναι διαφορετικοί: εκτεταμένες βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις και το λιώσιμο των χιονιών. Οι φυσικές πλημμύρες προκύπτουν από την τυχαία συνύπαρξη αρκετών μετεωρολογικών παραγόντων, αλλά η κατασκευή 58

59 φραγμάτων από τον άνθρωπο επηρεάζει την έκταση και τις συνέπειες αυτών των γεγονότων. Σε όλη την Ευρώπη, οι πλημμύρες είναι αποτέλεσμα ισχυρών κατακρημνίσεων και απότομου λιώσιμο του χιονιού. Στην Βόρεια Ευρώπη συμβαίνουν πλημμύρες και λόγω φραγμάτων πάγου που δημιουργούνται όταν ο πάγος που λιώνει και παρασύρεται από τα ποτάμια συναντήσει κάποιο φυσικό ή τεχνητό εμπόδιο. Οι πλημμύρες είναι σε έναν βαθμό φυσικά φαινόμενα που συμβαίνουν περιοδικά σε λεκάνες ποταμών. Αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ανθρώπινης ζωής από την αρχή της αγροτικής επανάστασης, τότε που ο άνθρωπος εγκαταστάθηκε μόνιμα στις όχθες των μεγάλων ποταμών της Ασίας. Στην Ευρώπη ισχυρές πλημμύρες συμβαίνουν σχεδόν κάθε δεκαετία Για παράδειγμα η ανύψωση των υδάτων τον χειμώνα του επηρέασαν την Ιταλία, την Γερμανία, το Βέλγιο, την Γαλλία και την Ολλανδία. Το καλοκαίρι του 1997, ο ποταμός Odra υπερχείλισε, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στην Κεντρική Ευρώπη. Πιο πρόσφατα, το καλοκαίρι του 2002, οι πλημμύρες στους ποταμούς Elbe και Vitava προκάλεσαν ζημιές δεσεκατομμυρίων ευρώ στην Γερμανία και την Τσεχία. Οι περισσότερες από τις πλημμύρες αυτές ήταν αποτέλεσμα του τεχνητού περιορισμού των νερών που υπερχείλισαν, από αντιπλημμυρικά αναχώματα και τεχνητές κοίτες ποταμών καθώς και από την επέκταση των πόλεων στα πλημμυρικά πεδία των ποταμών. Οι επιπτώσεις των πλημμύρων ποικίλλουν σε πολλά επίπεδα όπως: οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και ζημιές σε περιουσίες, η μόλυνση των πηγών πόσιμου νερού, οι ζημιές στα οδικά δίκτυα, η απώλεια βιομηχανικής, αγροτικής και δασικής παραγωγικότητας καθώς και των τουριστικών πόρων λόγω των ζημιών στις εγκαταστάσεις ή στη καταστροφή του συγκοινωνιακού συστήματος, η μείωση της τιμής των περιοχών που απειλούνται από πλημμύρες, τα μέτρα για την αποφυγή ή την μείωση επιπρόσθετων ζημιών από πλημμύρες καθώς και η μείωση της παραγωγικότητας ανθρώπων και ζώων λόγω τραυματισμού, θανάτου ή ψυχολογικών τραυμάτων. Μέτρα προστασίας που παίρνει το κράτος για να αντιμετωπίσει τις πλημμύρες είναι :η πρόβλεψη σε περιοχές επιρρεπείς σε πλημμύρες με την χρήση διαφόρων μεθόδων, η κατασκευή έργων υποδομής όπως φράγματα και διάφορα αντιπλημμυρικά έργα, η σχεδίαση υποδομών και οικιστικών περιοχών σε μέρη που δεν κινδυνεύουν από πλημμύρες, η αναδάσωση των περιοχών, η βελτίωση της υδραυλικής χωρητικότητας των κοιτών των ποταμών, η δημιουργία 59

60 συστημάτων ειδοποίησης και η ενημέρωση, εκπαίδευση του κοινού για την αντιμετώπιση των πλημμύρων. Η πρόβλεψη των πλημμύρων και η έγκαιρη προειδοποίηση είναι βασική προϋπόθεση για την ελαχιστοποίηση των καταστροφών που προκαλούνται από πλημμύρες. Τα συστήματα πρόβλεψης έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούν τις τελευταίες εξελίξεις στην παρακολούθηση, στην επικοινωνία και στην τεχνολογία των υπολογιστών. Βασίζονται κυρίως στις προβλέψεις των κατακρημνίσεων και σε μοντέλα των ποταμών, των κοιλάδων και της ροής του νερού. Οι πλημμύρες μπορούν να μειωθούν με συνδυασμένες βελτιώσεις στην πρόβλεψη και στην διαχείριση των ποτάμιων συστημάτων. Επιπρόσθετα οι κρατικές αρχές θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες πληροφορίες και να προειδοποιούν για επικείμενες πλημμύρες Τυφώνες Οι πιο καταστροφικές φυσικές καταστροφές σε έκταση και μέγεθος είναι οι Τυφώνες που μαστίζουν παγκοσμίως τον πλανήτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τυφώνας Katrina που έπληξε τον Κόλπο του Μεξικού των ΗΠΑ στις 29 Αυγούστου 2005 και παρέσυρε στο θάνατο περισσότερους από ανθρώπους «εξαφανίζοντας» ουσιαστικά την Νέα Ορλεάνη. Ανυπολόγιστο ήταν το κόστος των ζημιών που προκάλεσε ο τυφώνας Katrina. Οικονομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι οι ασφαλιστικές εταιρίες των ΗΠΑ θα κληθούν να καταβάλουν μέχρι και 25 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποζημιώσεις. Οι συνέπειες για τη αμερικανική και παγκόσμια οικονομία ήταν σημαντικές αφού αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου. Οι τιμές του πετρελαίου συνεπάγονται ακριβά καύσιμα για το αυτοκίνητο, ακριβότερη θέρμανση για το σπίτι και αυξήσεις στα μεταφορικά μέσα, που συνεπάγεται περιορισμό των εξόδων κάθε νοικοκυριού παγκοσμίως, Επίσης παρατηρήθηκε αύξηση κατά 23% του φυσικού αερίου Αντιμετώπιση Φυσικών Καταστροφών Τα προβλήματα προετοιμασίας για φυσικές καταστροφές είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο αντικείμενο. Ακόμα και στο πλουσιότερο κράτος στον κόσμο οι πόροι είναι πεπερασμένοι και δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν όλες οι ανάγκες και να είναι παντού προετοιμασμένοι για τα πάντα. Είναι δεδομένο ότι με βάση τους υφιστάμενους πόρους πρέπει να γίνει καλύτερη αξιολόγηση των αναγκών, ιεράρχηση των αναγκών, ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και κατανομή των κονδυλίων. Η Λουϊζιάνα ή η Φλόριντα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη σημασία 60

61 στην αντιμετώπιση των τυφώνων, η Ιαπωνία ή η Ελλάδα στους σεισμούς και η Καλιφόρνια στις πυρκαγιές. Το απαραίτητο κριτήριο που θα ορίσει τις προτεραιότητες και τις ενέργειες των μηχανισμών προστασίας είναι το οικονομικό κόστος κάθε καταστροφής. Σε μια Πολιτεία όπως η Νέα Ορλεάνη που απειλείται από τυφώνες, το οικονομικό κόστος τους (που αντικατοπτρίζεται στις ασφαλιστικές αποζημιώσεις, τα έξοδα της κινητοποίησης των σωστικών μέσων, την διαταραχή των οικονομικών μεγεθών) είναι αρκετά μεγάλο ώστε να δικαιολογεί επενδύσεις για την προστασία από αυτούς. Είναι ένα κόστος που μπορεί να μετρηθεί εκ των προτέρων όταν η ασφαλιστική εταιρία υπολογίζει το ενδεχόμενο ρίσκο και όταν ο πελάτης το αποδέχεται. Ειδικά σε μια εποχή σαν την δική μας με την ταχύτατη διάδοση της γνώσης, οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι και οι τεχνολογικές προσαρμογές μπορούν ταχύτατα να εκτιμηθούν και να ενσωματωθούν στο ρίσκο. Σε μια άλλη χώρα όπως η Ελλάδα, όπου οι τυφώνες είναι ανύπαρκτο φαινόμενο, η επένδυση στην προστασία από αυτούς είναι ανύπαρκτο φαινόμενο. Σε μια περιοχή αυξημένων τυφώνων, τα ασφάλιστρα για την κάλυψη της περιουσίας κάποιου για τους τυφώνες είναι πολύ ανεβασμένα (αφού είναι σίγουρο ότι η εταιρία θα αναγκαστεί να πληρώσει τις αποζημιώσεις). Το κόστος των ασφαλίστρων είναι ευθέως ανάλογο με τον κίνδυνο που διατρέχει το κάθε περιουσιακό στοιχείο και έχει άμεση σχέση με την άνοδο του κόστους χρήσης του (σπίτια, αυτοκίνητα, επιχειρήσεις). Σε μια ελεύθερη αγορά θα ήταν εντελώς αντιοικονομικό να μένει κανείς ή να στήνει την επιχείρησή του σε μια απροστάτευτη περιοχή από φυσικές καταστροφές γιατί το κόστος των ασφαλίστρων τα καθιστά απαγορευτικά. Οι πολίτες δεν είναι δυνατόν να έχουν πλήρη γνώση της κάθε παραμικρής λεπτομέρειας που επηρεάζει την ζωή τους Έτσι γεννιέται ο μεγάλος πειρασμός του κρατικού πατερναλισμού, της αφαίρεσης δικαιωμάτων και ελευθεριών στο όνομα της ασφάλειας ή της προστασίας. Η αποτυχία της πρόληψης και της αντιμετώπισης του πρόσφατου τυφώνα Katrina είναι η αποθέωση του αναποτελεσματικού σχεδιασμού, της ευθυνοφοβίας και της σύγκρουσης αρμοδιοτήτων που είναι χαρακτηριστικά οποιουδήποτε γιγαντωμένου κράτους. Η λύση δεν μπορεί να βρεθεί στους διαδρόμους του γραφειοκρατικού σχεδιασμού και στην ενίσχυση της κρατικής παρεμβατικότητας αλλά στην μετατροπή των προβλημάτων σε άμεσες οικονομικές επιλογές, αντιληπτές και με επίδραση στη ζωή του κάθε πολίτη. Για τον ίδιο λόγο, για παράδειγμα, υπάρχει το bonus-malus στην 61

62 ασφάλιση των αυτοκινήτων για να καθίστανται η σωστή συμπεριφορά οικονομικά συμφέρουσα. Μια πρόταση θα μπορούσε να είναι η υποχρεωτική ασφάλιση των βασικών περιουσιακών στοιχείων και η υποχρεωτική ασφάλιση ζωής και ζημιών. Έτσι, αν η κατασκευή φραγμάτων που να άντεχαν σε τυφώνα κλίματος 5, μειώνοντας τους κινδύνους, μείωνε ταυτόχρονα και το κόστος ζωής (από την μείωση του ύψους των υποχρεωτικών ασφαλίστρων), τότε δεν θα ήταν δυνατόν για την αμερικανική κυβέρνηση να πάρει έστω και μισό δολάριο για την χρηματοδότηση του πολέμου στο Ιράκ. Το ίδιο ισχύει και για την σωστή οργάνωση των υπηρεσιών αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες θα λειτουργούσαν πιο υπεύθυνα. Ενώ η Νέα Ορλεάνη έχει χτυπηθεί και άλλες φορές από τυφώνες, επέμεναν να χτίζουν εύθραυστα ξύλινα σπίτια. Αν έπρεπε να πληρώνουν μεγαλύτερα ασφάλιστρα σε σχέση με πιο ασφαλείς κατασκευές, θα υπήρχε μια πιο υπεύθυνη οικιστική συμπεριφορά με μικρότερες ζημιές και λιγότερα θύματα Ύψος Ζημιών και Αποζημιώσεων των Φυσικών Καταστροφών το 2005 Στα 80 δις δολάρια αναμένεται να διαμορφωθεί το κόστος των αποζημιώσεων από τις φυσικές καταστροφές για τον ασφαλιστικό κλάδο το 2005, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ελβετικού κολοσσού αντασφάλισης Swiss Re, επίπεδα που αναδεικνύουν τη χρονιά που πέρασε ως την πιο δαπανηρή στην ιστορία της βιομηχανίας. Οι συνολικές ζημιές, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων δεν καλύπτονται από ασφαλιστήρια συμβόλαια, ανέρχονται στα 225 δις δολάρια. Αν και οι διαδικασίες αξιολόγησης του κόστους που προκάλεσαν οι τυφώνες, όπως η Katrina και η Rita, δεν έχουν ολοκληρωθεί, εντούτοις εκπρόσωποι του δεύτερου μεγαλύτερου ομίλου αντασφάλισης στον κόσμο επισήμαναν πως η τάση υποδεικνύει απώλειες ρεκόρ. Ενδεικτικό αυτής της τάσης είναι το γεγονός πως μόνο ο τυφώνας Katrina, που «χτύπησε» τον Κόλπο του Μεξικού και τη Νέα Ορλεάνη στις 29 Αυγούστου του 2005, προκάλεσε ζημιές ύψους 45 δις δολαρίων. Αμέσως μετά ακολούθησαν οι τυφώνες Rita και Vilma με κόστος 10 δις και 8 δις δολαρίων αντίστοιχα. Βαρύ ωστόσο ήταν και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές, καθώς το 2005 περίπου άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εκ των οποίων το 90% στην Ασία και με κύρια αιτία πρόκλησης θανάτων τους σεισμούς. Σε παλαιότερη ανακοίνωσή της η Swiss Re είχε υπογραμμίσει ότι δεν θα επιτύχει το φέτος το στόχο αύξησης 10% των κερδών ανά μετοχή για 62

63 το Για τη διοίκηση της Swiss Re οι τυφώνες που σάρωσαν την Αμερική αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία, προκειμένου ο ασφαλιστικός κλάδος να προχωρήσει σε αναθεώρηση στρατηγικής αλλά και σε διαφοροποίηση των ασφαλιστικών προϊόντων, προκειμένου να βελτιώσει την ετοιμότητά τους απέναντι σε τέτοιου είδους καταστροφικά φαινόμενα Σεισμοί Οι σεισμοί συμβαίνουν ως ένα αποτέλεσμα της τάσης (πίεση που δέχεται μια επιφάνεια) στην επιφάνεια ενός ρήγματος και είναι περισσότερο συχνοί κατά μήκος των ορίων των τεκτονικών πλακών, αλλά μπορούν σπανιότερα να συμβούν και οπουδήποτε αλλού. Αν και συνήθως οι σεισμοί διαρκούν λίγα δευτερόλεπτα, μπορούν να προκαλέσουν εκτεταμένες ζημιές σε κτίρια, αγωγούς αερίου και νερού, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνίας και σε δρόμους. Εκτός από την άμεση απειλή που επιφέρουν οι σεισμοί, μπορούν επίσης να προκαλέσουν πολλά άλλα διαφορετικά είδη φυσικών καταστροφών. Μια βασική παράμετρος της καταστροφής που επιφέρουν οι σεισμοί είναι η φωτιά, η οποία συχνά ξεκινά από σπασμένους σωλήνες αερίου και γραμμές μεταφοράς ηλεκτρισμού. Κατολισθήσεις μπορούν επίσης να δημιουργηθούν εξαιτίας της ενέργειας που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια ενός σεισμού. Όταν οι σεισμοί συμβαίνουν σε ωκεανούς ή σε μεγάλες λίμνες, κύματα τσουνάμι μπορούν να δημιουργηθούν και μια πλημμύρα μπορεί να περιβάλλει τις ακτογραμμές. Επιπλέον, οι ηφαιστειακές εκρήξεις συνδέονται σχεδόν πάντα με σεισμούς, γεγονός που επιφέρει μια ποικιλία επιπρόσθετων κινδύνων. Ένας σεισμός αποτελεί τη δόνηση της επιφάνειας του φλοιού της Γης, που συνήθως συμβαίνει εξαιτίας μιας μετατόπισης των ρηγμάτων. Το στέρεο ανώτατο στρώμα της Γης, που συνήθως συμβαίνει εξαιτίας μιας μετατόπισης των ρηγμάτων. Οι σεισμοί συμβαίνουν όταν η τάση (πίεση) υπερβεί το όριο το οποίο τα υλικά της Γης μπορούν να αντέξουν και αυτή η κατάσταση απαντάται πιο συχνά στα όρια των τεκτονικών πλακών. Οι σεισμοί συμβαίνουν κάθε μέρα στη Γη, αλλά οι περισσότεροι είναι μικροί και δεν προκαλούν καταστροφές. Ωστόσο, ανάλογα με το μέγεθος τους, οι σεισμοί μπορεί να παράγουν μεγάλες υλικές καταστροφές και ανθρώπινες απώλειες. Οι μεγάλοι σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή και μαζική απώλεια σε ζωές με πολλούς τρόπους, όπως: α) Διάρρηξη ρήγματος, β) Δονήσεις του εδάφους και των κατασκευών, γ) Διάφορα είδη μόνιμης εδαφικής αστοχίας 63

64 (ρευστοποίηση του εδάφους, κατολισθήσεις), δ) Φωτιά ή απελευθέρωση επικίνδυνων υλικών. Σε ένα συγκεκριμένο σεισμό, κάθε ένας από αυτούς έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Ωστόσο συνήθως η δόνηση είναι αυτή που κυριαρχεί και αποτελεί την κυριότερη αιτία πρόκλησης καταστροφών. Γενικά είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν άμεσες θετικές πλευρές των σεισμών και οι ιθύνοντες τείνουν να χρηματοδοτούν, μακροπρόθεσμα, τις σεισμόπληκτες περιοχές προκειμένου να βοηθήσουν τις προσπάθειές τους για αποκατάσταση των ζημιών. Η επιστημονική προσέγγιση των σεισμικών κινδύνων γίνεται σε δύο μέτωπα: Σε πρώτη φάση, με βασική έρευνα στα πεδία της σεισμολογίας οι ερευνητές: Α) Προσπαθούν να ανακαλύψουν τους παράγοντες γένεσης των σεισμών και να κατανοήσουν την διαδικασία διάδοσης της σεισμικής διάρρηξης. Β) Ερευνούν την γεωλογική δομή μιας συγκεκριμένης περιοχής με σκοπό να καθορισθεί η σεισμική επικινδυνότητα για την περιοχή αυτή. Η δημιουργία ζωνών σεισμικού κινδύνου βασίζεται στα αποτελέσματα της βασικής έρευνας. Σε δεύτερη φάση, με την βοήθεια της εφαρμοσμένης έρευνας στους τομείς των πολιτικών μηχανικών και της τεχνικής γεωλογίας, οι επιστήμονες προσπαθούν να αναπτύξουν νέες μεθόδους κατασκευών και νέα υλικά τα οποία θα βελτιώσουν την αντίσταση σε δυνατές δονήσεις. Οι αντισεισμικοί κανονισμοί δόμησης αλλάζουν συνεχώς προσαρμοζόμενες πάντα στα πιο πρόσφατα ερευνητικά αποτελέσματα. Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας(Ο.Α.Σ.Π,) ιδρύθηκε το 1983 και είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου το οποίο εποπτεύεται από τον υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.). Σκοπός του Ο.Α.Σ.Π είναι η επεξεργασία και ο σχεδιασμός αντισεισμικής πολιτικής της Ελλάδας- στα πλαίσια των κυβερνητικών κατευθύνσεων- καθώς και ο συντονισμός των ενεργειών δημοσίου και ιδιωτικού δυναμικού για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού ο Ο.Α.Σ.Π. συντάσσει τα απαιτούμενα προγράμματα, κατευθύνει και συντονίζει το έργο της αντισεισμικής άμυνας της χώρας κατά την προσεισμική και σεισμική περίοδο. Ακόμη, συνεργάζεται στο εσωτερικό και το εξωτερικό με το σχετικό ερευνητικό δυναμικό (κέντρα ερευνών, πανεπιστήμια, επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς) και με φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, που έχουν δραστηριότητα σε σχετικά θέματα. 64

65 12.7 Τσουνάμι Ιστορικά, τα σεισμικά κύματα του ωκεανού ονομάζονταν λανθασμένα 1τταλιρροϊκά κύματα. Πράγματι, αυτά τα γεγονότα δεν σχετίζονται με κανέναν τρόπο με παλίρροιες και τα σεισμικά κύματα του ωκεανού είναι σήμερα διεθνώς γνωστά ως τσουνάμι(ιαπωνική λέξη που σημαίνει «κύματα λιμανιού»). Ένα τσουνάμι είναι μια σειρά ωκεάνιων κυμάτων τα οποία έχουν μεγάλα μήκη κύματος και τα οποία μπορούν να ταξιδεύσουν σε μεγάλες αποστάσεις. Ωστόσο, τα τσουνάμι μπορούν να δημιουργηθούν και σε μεγάλες λίμνες. Σε βαθείς ωκεανούς τα τσουνάμι μπορεί να αποκτήσουν ταχύτητες μεγαλύτερες των 800 χιλιομέτρων ανά ώρα και τα ύψη των κυμάτων των τσουνάμι κοντά σε μία ακτή φτάνουν κατά μέσο όρο τα 9 μέτρα, αλλά έχουν επίσης καταμετρηθεί και ύψη κυμάτων πάνω από 30 μέτρα. Τα τσουνάμι προκαλούνται κυρίως από σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου από 6,5 και εστιακό βάθος μικρότερο από 50 χιλιόμετρα. Ωστόσο, δεν δημιουργούν τσουνάμι όλοι οι υποθαλάσσιοι, καθώς αυτό εξαρτάται από την φύση και το μέγεθος της μετατόπισης του νερού επάνω από το επίκεντρο. Οι κύριες δυνάμεις που προκαλούν τσουνάμι είναι οι ακόλουθοι: Α) Κατακόρυφες μετατοπίσεις του θαλάσσιου νερού που προκαλούνται από υποθαλάσσιους σεισμούς, οι οποίες προκαλούνται από απότομη μετατόπιση ενός ρήγματος στο βυθό της θάλασσας. Β) Οριζόντιες μετατοπίσεις της στήλης του νερού ως αποτέλεσμα των δονήσεων του σεισμού( οι σεισμοί που συμβαίνουν στην ξηρά μπορεί και αυτοί να δημιουργήσουν ένα τσουνάμι, αν συμβούν κοντά στις ακτές). Γ) Ηφαιστειακές εκρήξεις στην θάλασσα οι οποίες μπορούν να μετατοπίσουν το θαλάσσιο νερό με σχετική βιαιότητα. Δ) Κατολισθήσεις που γίνονται στον πυθμένα των θαλασσών (αυτές συνήθως δεν δημιουργούν τσουνάμι μεγάλου μεγέθους). Χαρακτηριστικό παράδειγμα καταστροφής από τσουνάμι σημειώθηκε στις 7 το πρωί της 26ης Δεκεμβρίου 2004, όταν σημειώθηκε σεισμική δόνηση 9 Ρίχτερ στη Σουμάτρα της Ινδονησίας. Ήταν ο ισχυρότερος σεισμός που είχε πλήξει τον πλανήτη και ο πέμπτος ισχυρότερος από το Η καταστροφή από τον εγκέλαδο ήταν τεράστια και η κατάσταση χειροτέρευσε λίγες ώρες αργότερα, όταν από τη δόνηση «σηκώθηκαν» ισχυρότατα τσουνάμι με κατεύθυνση τους επίγειους παράδεισους του Ινδικού Ωκεανού:Τα νησιά Πουκέτ, τις Μαλβίδες, τη Σρι Λάνκα και τα ανατολικά παράλια της Ινδίας. Μέσα σε λίγα λεπτά οι αγαπημένοι προορισμοί για χιλιάδες εκατοντάδες τουρίστες και μια από τις 65

66 σημαντικότερες πηγές εισοδήματος για την Ασία χάθηκαν κάτω από τα νερά του ωκεανού. Το τσουνάμι στοίχισε τη ζωή σε εκατοντάδες ντόπιους και τουρίστες περίπου άτομα εκ των οποίων τουλάχιστον παιδιά και οι ζημιές ξεπέρασαν τα 10 δις δολάρια. Μετά το τσουνάμι, οι επιδημίες και οι αρρώστιες ήταν συχνό φαινόμενο, γεγονός που συνετέλεσε σε ακόμα περισσότερους θανάτους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της μεγαλύτερης αντασφαλιστικής εταιρίας στον κόσμο, της Munich Re, οι οικονομικές ζημιές από την επέλαση του τσουνάμι στην Ανατολική Ασία υπερβαίνουν τα 10 δις ευρώ (13,6 δις δολάρια). Από την άλλη πλευρά το γενικότερο κόστος της ανοικοδόμησης ήταν χαμηλότερο από ό,τι ισχύει στις αναπτυγμένες χώρες, ενώ πολλοί από τους πληγέντες δεν ήταν ασφαλισμένοι. Ο κόσμος των επιχειρήσεων ασχολήθηκε περισσότερο με τις μελέτες που διαπίστωσαν ότι οι ξένες ασφαλιστικές εταιρίες βγήκαν αλώβητες από τα φονικά κύματα και πως τα μεγάλα ταξιδιωτικά γραφεία βρέθηκαν υποχρεωμένα να στείλουν τους τουρίστες σε άλλους προορισμούς για διακοπές. Η επίδραση στις αγορές ήταν εντονότερη στην Ταϊλάνδη και στη Σρι Λάνκα, επειδή σε αυτές τις δύο χώρες έχασαν τη ζωή τους ξένοι, οι οποίοι στήριζαν τον τουριστικό τομέα που είχε μέγιστη σημασία. Στην Ινδονησία, ο αριθμός των νεκρών δεν είχε σημαντικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία γιατί η περιοχή ήταν πολύ παραμερισμένη από τον υπόλοιπο κόσμο λόγω της τοπικής εξέγερσης. Οι πιο σημαντικοί πόροι όπως το πετρέλαιο και το αέριο δεν σημείωσαν ιδιαίτερες ζημιές, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές. Οι προγνώσεις των τσουνάμι λαμβάνουν χώρα με δύο τρόπους. Ο πρώτος τρόπος είναι η χρησιμοποίηση υπολογιστών προκειμένου να προβλεφθεί πόσο μεγάλα σε ύψος τσουνάμι είναι δυνατό να φτάσουν στην ακτή για διαφορετικά είδη σεισμών. Όταν τοποθετηθούν αυτά τα δεδομένα στους χάρτες, οι προβλέψεις αυτές δίνουν τις καλύτερες οδούς διαφυγής αν συμβεί ένα τσουνάμι. Ο δεύτερος τρόπος πρόγνωσης γίνεται από κέντρα προειδοποίησης τσουνάμι τα οποία προειδοποιούν αμέσως μετά από τη δημιουργία ενός σεισμού ο οποίος μπορεί να προκαλέσει ένα επικίνδυνο τσουνάμι, χρησιμοποιώντας σεισμογράφους για να υπολογίσουν τη δύναμη και τη θέση ενός σεισμού. Η εμπειρία που έχει αποκτηθεί στο παρελθόν υποδεικνύει στους επιστήμονες ποιες περιοχές στην ακτή παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να χτυπηθούν από τσουνάμι. Χρησιμοποιώντας υπολογιστές, μπορούν επίσης να 66

67 ενημερώσουν για το πόσο χρονικό διάστημα θα χρειαστεί για να φτάσουν τα κύματα των τσουνάμι σε διάφορες περιοχές Δασικές Πυρκαγιές Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο συμβαίνει σε πολλά οικοσυστήματα και η φωτιά παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας μερικών οικοσυστημάτων, όπως σε άδεντρες πεδιάδες και σε σαβάνες. Ωστόσο, όταν η φωτιά απειλεί την ανθρώπινη ζωή ή ιδιοκτησία, θεωρείται φυσικός κίνδυνος. Οι κύριες επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών είναι η απώλεια των ζώων, η καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας, η καταστροφή των κατοικιών, το κόστος αντιμετώπισης των πυρκαγιών, οι πολύ μεγάλες ποσότητες στάχτης που διαχέονται στην ατμόσφαιρα, γεγονός που μπορεί να εμποδίσει στην ανάπτυξη των φυτών, να μειώσει την ορατότητα και να εμποδίσει την αναπνοή ανθρώπων και ζώων και η καταστροφή της βλάστησης, η οποία αφήνει τις λοφοπλαγιές εκτεθειμένες σε έντονες βροχοπτώσεις μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την εκδήλωση της φωτιάς, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση κατολισθήσεων. Οι κεραυνοί και οι ανθρώπινες δραστηριότητες, για παράδειγμα τα τσιγάρα ή οι αγροτικές δραστηριότητες αποτελούν τις πιο συνηθισμένες αιτίες δημιουργίας μιας πυρκαγιάς και η εξάπλωση των πυρκαγιών επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η ξηρασία, η ταχύτητα του ανέμου και η μορφολογία του εδάφους. Η αντιμετώπιση των πυρκαγιών αποτελεί γενικά μια δύσκολη και περίπλοκη εργασία, όπως επίσης μπορεί να θεωρηθεί και η πρόβλεψή τους. Οι δασικές πυρκαγιές είναι περισσότερα τυχαία γεγονότα από ότι για παράδειγμα οι πλημμύρες, γιατί η ύπαρξη ενός επιβαρυντικού παράγοντα δεν υποδηλώνει απαραίτητα και τη δημιουργία της φωτιάς. 67

68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΤΡΙΤΟ: Κρατική Εττοπτεία για την Αντιμετώπιση Φυσικών Καταστροφών 13.1 Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Με τον νόμο 3013/2002 το κράτος δημιούργησε ένα σύστημα εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας για την πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των φυσικών καταστροφών αποτελεί αποστολή της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Στο πλαίσιο του παραπάνω σκοπού, στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας τηρείται Μητρώο Εθελοντικών Οργανώσεων και Ειδικευμένων Εθελοντών. Επίσης οι Εθελοντικές Οργανώσεις, που μπορούν να ενταχθούν στο παραπάνω Μητρώο και με ειδικότερη αναφορά στο χώρο δράσης τους (επικράτεια, δήμος, νομός), είναι νομικά πρόσωπα ο σκοπός των οποίων, πρέπει να επικεντρώνεται στη δραστηριοποίησή τους στον τομέα της πολιτικής προστασίας και ειδικότερα στην ενίσχυση των δράσεων, που αφορούν την πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών Πυροσβεστικό Σώμα Ένας άλλος βασικός κρατικός φορέας είναι το Πυροσβεστικό Σώμα, το οποίο υπάγεται στην αρμοδιότητα του Υπουργού Δημόσιας Τάξης και η αποστολή του συνίσταται:1) Στην κατάσβεση των πυρκαγιών σε καιρό ειρήνης και πολέμου, στη λήψη και επιβολή προληπτικών μέτρων για την αποφυγή του κινδύνου από την επέκτασή τους, στην αντιμετώπιση τεχνολογικών ατυχημάτων και βιομηχανικών καταστροφών καθώς και στη διάσωση ατόμων και υλικών αγαθών που κινδυνεύουν από τις αιτίες αυτές. 2) Στη λήψη και επιβολή προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων και ζημιών από θεομηνίες, πλημμύρες, καταρρεύσεις και λοιπές καταστροφές και την παροχή κάθε βοήθειας για τη διάσωση των πραγμάτων που κινδυνεύουν από αυτές. 3) Στην περιφρούρηση και διαφύλαξη της περιουσίας που πυρπολήθηκε ή απειλήθηκε από φωτιά ή άλλο κίνδυνο, μέχρι να παραδοθεί στην αστυνομία ή τους κατόχους της. 4) Στην ευθύνη και τον επιχειρησιακό σχεδίασμά της καταστολής των πυρκαγιών στα δάση και τις δασικές εν γένει εκτάσεις. 5) Στην υπόδειξη, επιβολή και έλεγχο προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας. 6) Στην ποινική δίωξη των πταισμάτων και τη διενέργεια προανακρίσεων για τα εγκλήματα εμπρησμού. 7) Στην εκπαίδευση και ενημέρωση του προσωπικού βιομηχανιών, βιοτεχνιών, άλλων επιχειρήσεων 68

69 καθώς και του κοινού σε θέματα άμεσης αντιμετώπισης πυρκαγιών και τρόπου πρόληψης αυτών, εφ όσον αυτό ζητηθεί. 8) Στην παροχή βοήθειας σε άτομα που εγκλωβίστηκαν σε ανελκυστήρες κτιρίων ή σε τροχαία ατυχήματα και 9) Στην εκπόνηση, σύνταξη και εφαρμογή σχεδίων πρόληψης και αντιμετώπισης μεγάλων πυρκαγιών ή άλλων φυσικών καταστροφών σε συνεργασία και με άλλους δημόσιους ή δημοτικούς φορείς εφ όσον χρειάζεται. Το Πυροσβεστικό Σώμα επεμβαίνει κατά μέσο όρο ανά έτος σε περιπτώσεις περίπου, εκ των οποίων οι αφορούν πυρκαγιές και οι υπόλοιπες αφορούν απεγκλωβισμούς από ανελκυστήρες, διασώσεις και άλλα συμβάντα. Πραγματοποιούνται δηλαδή 148 επεμβάσεις την ημέρα και το μεγαλύτερο μέρος της Πυροσβεστικής δραστηριότητας αφορά στο λεκανοπέδιο Αττικής Παράλληλα, οι υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος ασχολούνται καθημερινά με την πυρασφάλεια λιμενικών χώρων, αεροδρομίων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων με την επιβολή και τον έλεγχο των μέτρων πυρασφάλειας στους διάφορους βιοτεχνικούς, βιομηχανικούς και άλλους χώρους, καθώς και με τη διάθεση προσωπικού και μηχανημάτων για την εκπαίδευση διαφόρων οργανωμένων ομάδων πυροπροστασίας Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων Ο οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων(ΕΛΓΑ) είναι ένας δημόσιος ασφαλιστικός φορέας που αποζημιώνει τους αγρότες και καλύπτει την απώλεια εισοδήματος τους από φυσικές καταστροφές. Πάνω από 1 δις ευρώ εισέπραξαν τα τελευταία χρόνια οι έλληνες αγρότες, ως αποζημίωση της παραγωγής και του κεφαλαίου τους, που υπέστησαν ζημιές από φυσικές καταστροφές. Το ποσόν αυτό, το οποίο καταβάλλεται ουσιαστικώς από το Ελληνικό Δημόσιο, αποδεικνύει ότι οι έλληνες αγρότες εισπράττουν τις υψηλότερες αποζημιώσεις από οποιονδήποτε άλλον συνάδελφό τους σε ολόκληρο τον κόσμο (μαζί με τους Αμερικανούς), όταν η παραγωγή τους ή το κεφάλαιό τους υποστεί ζημιές από κακοκαιρία και θεομηνίες. Παράλληλα καταβάλλουν τα χαμηλότερα ασφάλιστρα, καλύπτονται από περισσότερους κινδύνους( χαλαζόπτωση, παγετό, χιονοθύελλα, παρατεταμένη βροχόπτωση, ξηρασία, καύσωνα)και τα όρια απαλλαγής, δηλαδή το ποσοστό καταστροφής, ως κριτήριο καταβολής αποζημίωσης, είναι χαμηλότερο 20%, ενώ σε άλλες χώρες ξεπερνά το 30%. Η καταβολή των αποζημιώσεων έχει δημόσιο χαρακτήρα (καταβάλλεται από τον ΕΛΓΑ, κυρίως μέσω δανεισμού από την 69

70 Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος με εγγύηση του Δημοσίου), ενώ σε άλλες χώρες οι αγρότες καταφεύγουν σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες έναντι ασφαλίστρου. Ωστόσο, το μοναδικό «αγκάθι»είναι ο εξορθολογισμός της καταβολής αποζημιώσεων, σύστημα το οποίο είναι ενιαίο για ολόκληρη την χώρα. Πρέπει να ισχύσει η «λογική κινδύνου του ασφαλισμένου», δεδομένου ότι δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι αγρότες τους ίδιους κινδύνους από κακοκαιρίες και θεομηνίες. Για παράδειγμα, τα ίδια ασφάλιστρα(3%) για την κάλυψη από παγετούς πληρώνει ο καλλιεργητής της Βέροιας με τον αγρότη της Κρήτης, αλλά ο πρώτος είναι περισσότερο ευάλωτος αφού η περιοχή του πλήττεται συχνότερα από κακοκαιρία. Επιπλέον ο ΕΛΓΑ προωθεί ήδη τον Στρατηγικό Σχεδίασμά , ο οποίος περιλαμβάνει συγκεκριμένες πρωτοποριακές ρυθμίσεις για την ασφάλιση του εισοδήματος των αγροτών από τις διακυμάνσεις των τιμών στη διεθνή αγορά. Η επιπρόσθετη αυτή ασφαλιστική ρύθμιση θα αναπληρώνει το εισόδημα των αγροτών στις εξής περιπτώσεις (αρχικά προαιρετική για τον αγρότη):α) Απώλεια αγορών ως συνέπεια έλλειψης προϊόντων λόγω φυσικών καταστροφών. Για παράδειγμα, ο παγετός που συνέβη τον Απρίλιο του 2003, κατέστρεψε το 90% της παραγωγής ροδάκινων στους Νομούς Πέλλας και Ημαθίας, και οι παραγωγοί αποζημιώθηκαν πολύ ικανοποιητικά (30 λεπτά ανά κιλό), δηλαδή σε τιμές διάθεσης του προϊόντος τους αν δεν συνέβαινε η κακοκαιρία. Το 2004 υπήρξε πτώση στην τιμή των ροδάκινων και η τιμή τους διαμορφώθηκε στα λεπτά το κιλό, οπότε οι παραγωγοί έχασαν 35-50% του εισοδήματος τους και ο ΕΛΓΑ κάλυψε αυτή τη διαφορά, β) Οι κρίσεις (νομισματικές, διατροφικές, υπερπαραγωγής) που συνήθως προκαλούν μεγάλη πτώση των τιμών και απώλεια εισοδήματος, γ) Η πτώση των τιμών στη διεθνή αγορά για προϊόντα των οποίων οι τιμές δεν είναι εγγυημένες από την Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ε.Ε. Έτσι ο ΕΛΓΑ, θα έχει φτάσει σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο ασφάλισης της γεωργικής παραγωγής καθώς και του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου, που δεν ισχύει ούτε σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γαλλία οι ζημιές αντιμετωπίζονται με δύο τρόπους: είτε από ασφαλιστικούς οργανισμούς που καλύπτουν τις καταστροφές που καλύπτουν από χαλάζι και θύελλες, είτε μέσω ενός ημιδημόσιου οργανισμού, που καλύπτει τις ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα ή επιδημίες και το ασφάλιστρο φτάνει στο 11%. Στην Ισπανία, καλύπτονται οι ζημιές από ανέμους, καταιγίδες, χαλάζι, πλημμύρες. Οι αγρότες έχουν την δυνατότητα να 70

71 ασφαλίζονται σε 41 ασφαλιστικές εταιρίες ενώ ζητούν να συμπεριληφθούν στην ασφαλιστική κάλυψη και οι πλημμύρες που πλήττουν κάθε χρόνο πολλές περιοχές. Το σύστημα, όπως εφαρμόζεται, καλύπτει μόνο το 40% του συνόλου των αγροτών. Στην Ιταλία, καλύπτονται μόνο οι ζημιές που ξεπερνούν το 35% της καλλιέργειας, ενώ το σύστημα καλύπτει μόνο το 13% του συνόλου των καλλιεργειών. Στην Πορτογαλία, μπορούν να ασφαλίζονται οι αγρότες εφόσον πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές του Υπουργείου Γεωργίας. Έτσι, πολλές καλλιέργειες είναι ανασφάλιστες γιατί γίνονται σε περιοχές μη επιλέξιμες. 71

72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΤΕΤΑΡΤΟ: Ασφάλιση Πυράς 14.1 Βασικά Στοιχεία της ασφαλιστικής σύμβασης Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο νέο ασφαλιστικό νόμο(άρθρο 1 τταρ.2 του Νόμου 2496/97), στις πρώτες σελίδες του ασφαλιστηρίου συμβολαίου Πυράς, αναφέρονται υποχρεωτικά τα εξής στοιχεία:α) τα στοιχεία του συμβαλλομένου και του δικαιούχου του ασφαλίσματος( αν ο δικαιούχος- τρίτος είναι διαφορετικό πρόσωπο από τον συμβαλλόμενο),β)η διάρκεια της ασφάλισης, γ) το ασφαλιζόμενο αντικείμενο ή η περιουσία, δ) οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι, ε) το τυχόν ανώτατο όριο ευθύνης του ασφαλιστή, στ) οι τυχόν εξαιρέσεις, η ύπαρξη γενικών ή και ειδικών όρων, οι παρεκκλίσεις-περιορισμοί, ζ) τα ασφάλιστρα και η) το εφαρμοστέο δίκαιο, εάν αυτό δεν είναι ελληνικό Καλυπτόμενοι Κίνδυνοι Τα ασφαλιστήρια συμβόλαια Πυρός καλύπτουν τις υλικές ζημιές που οφείλονται σε Πυρκαγιά και Κεραυνό. Οι έμμεσες ζημιές(οι οικονομικές, μη υλικές ζημιές), όπως η Απώλεια Κερδών και η Απώλεια Εισοδήματος, καλύπτονται μετά από ειδική συμφωνία, ρητή αναφορά στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο και καταβολή πρόσθετου ασφαλίστρου. Οι συμπληρωματικές καλύψεις(συνήθως καλύψεις κατά κινδύνων κλοπής, πλημμύρας, σεισμού) καλύπτονται επίσης με ειδική συμφωνία, ρητή αναφορά στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο και καταβολή πρόσθετου ασφαλίστρου(επασφάλιστρο). Οι απαλλαγές ανήκουν στις ειδικές εξαιρέσεις των πυρασφαλιστηρίων και των ασφαλιστηρίων περιουσίας και απαιτούν από τον ασφαλισμένο να καταβάλει μέρος της ζημιάς, πριν ο ασφαλιστής προβεί σε οποιαδήποτε πληρωμή. Η απαλλαγή εξαλείφει τις μικροζημιές που έχουν ακριβή διαχείριση. Για παράδειγμα ο ασφαλιστής μπορεί να ξοδέψει πάνω από 500 ευρώ για μια αποζημίωση 100 ευρώ. Έτσι τα έξοδα διακανονισμού των μικροζημιών μειώνονται. Με τις απαλλαγές μειώνονται τα ασφάλιστρα, αφού οι μικροζημιές εξαφανίζονται και έτσι το μεγαλύτερο μέρος του ασφαλίστρου χρησιμοποιείται για τις μεγάλες και σοβαρές ζημιές. Επίσης οι απαλλαγές χρησιμοποιούνται για να μειωθεί ο ηθικός κίνδυνος και η αμέλεια, αφού ορισμένοι ανέντιμοι ασφαλισμένοι, μπορούν να προκαλέσουν επίτηδες ζημιά για να επωφεληθούν. Ακόμη οι απαλλαγές ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να είναι πιο προσεκτικοί στην προστασία της περιουσίας τους. Ενθαρρύνεται δηλαδή η πρόληψη ζημιών, αφού ο ασφαλισμένος πρέπει να πληρώνει μέρος της ζημιάς. Τα ασφάλιστρα πυρός ανήλθαν το 2004 στα 72

73 ,56 ευρώ ή στο 15,69%του συνόλου των ασφαλίστρων σε όλους τους κλάδους ασφάλισης. Το ύψος των συνολικών αυτών ασφαλίστρων, συγκρινόμενο με την μέγιστη πιθανή ζημιά, δείχνει ότι πολλές ζημιές πυρός, μπορούν να εξαντλήσουν το σύνολο των ετήσιων ασφαλίστρων Καθορισμός Ασφαλίστρων Τα βασικά ασφάλιστρα πυρός καθορίζονται βάσει μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας που προβλέπει: σε χωριστά τιμολόγια για κινδύνους α) απλούς (κατοικίες, γραφεία, καταστήματα) β) βιομηχανικούς (συνήθως ορίζονται σύμφωνα με το ύψος των ασφαλιζόμενων αξιών και την δραστηριότητα που ασκείται σε αυτά), σε διαφορετικά ασφάλιστρα για οικοδομές και άλλα για το περιεχόμενο, σε ασφάλιστρα βάσης για κάθε κατηγορία κινδύνου και επιβαρύνσεις ή ελαφρύνσεις Υπολογισμός Ασφαλίστρου Το ασφάλιστρο στον Κλάδο Πυρός υπολογίζεται σαν ποσοστό επί τοις χιλίοις %ο και εξαρτάται από τα εξής:-το τεχνικό ασφάλιστρο(βυτηίπ9 rate), με βάση το μέσο τεχνικό ασφάλιστρο της κατηγορίας του κινδύνου που τιμολογείται, δηλαδή το ασφάλιστρο που προκύπτει από το πηλίκο του συνολικού κόστους των ζημιών της συγκεκριμένης κατηγορίας προς το σύνολο των ασφαλιζομένων κεφαλαίων όλων των κινδύνων της κατηγορίας και όχι μόνο αυτών που υπέστησαν ζημιά. - Οι τυχόν εκπτώσεις ή επιβαρύνσεις που αφορούν στον ίδιο των κίνδυνο(ποσοστό επί τοις εκατό%)λόγω κατασκευής της οικοδομής, μέτρων προστασίας(ύπαρξη πυροσβεστικών μέσων, αντιπλημμυρικών έργων), του ποσοστού της μέγιστης πιθανής ζημιάς(μρι,), της διαδικασίας παραγωγής και του καθορισμού των απαλλαγών, όπου λαμβάνεται υπόψη η μέση ζημιά του συγκεκριμένου κινδύνου ή του συγκεκριμένου κλάδου. -Το κόστος της αντασφάλισης, ειδικά στις καλύψεις που αφορούν στους καταστροφικούς κινδύνους(σεισμού, πλημμύρας), όπου οι ασφαλιστικές εταιρίες αντιμετωπίζουν προβλήματα συσσώρευσης των κινδύνων. - Το κόστος πρόσκτησης των εργασιών (προμήθειες των πρακτόρων, μεσιτών ασφαλειών), το οποίο υπολογίζεται σαν ποσοστό επί τοις εκατό(%) στο Τεχνικό ασφάλιστρο. Το κόστος της διαφήμισης, η οποία συντελεί στην πρόσκτηση των εργασιών, λαμβάνεται υπόψη σε αυτό το σημείο της τιμολόγησης.- Το διαχειριστικό κόστος της ασφαλιστικής εταιρίας, το οποίο υπολογίζεται σαν ποσοστό επί τοις εκατό(%)στο Τεχνικό ασφάλιστρο. Εδώ λαμβάνεται υπόψη το μέσο 73

74 διαχειριστικό κόστος του κλάδου και όχι της συγκεκριμένης κατηγορίας κινδύνων, το οποίο θα οδηγούσε σε λανθασμένους υπολογισμούς, αφού το μεγαλύτερο διαχειριστικό κόστος αφορά στους απλούς κινδύνους, οι οποίοι έχουν το μεγαλύτερο πλήθος, αλλά και πολύ χαμηλά ασφάλιστρα, σε σύγκριση με εκείνα των βιομηχανικών κινδύνων. - Το περιθώριο κέρδους, το ύψος του οποίου ορίζεται από την διοίκηση της ασφαλιστική εταιρίας και υπολογίζεται σαν ποσοστό τοις εκατό(%) στο Τεχνικό ασφάλιστρο και το ασφάλιστρο που προκύπτει από τους υπολογισμούς που αναφέρθηκαν είναι το λεγόμενο «καθαρό ασφάλιστρο» (Net rate). Μετά τον υπολογισμό των νόμιμων επιβαρύνσεων (Φ.Κ.Ε, Χαρτόσημο), προκύπτει το «Μικτό Ασφάλιστρο» (Gross rate), το οποίο επίσης εκφράζεται σαν ποσοστό τοις χιλίοις (%ο) επί των ασφαλιζομένων αξιών, είναι το ασφάλιστρο που καταβάλει τελικά ο ασφαλισμένος Βασικές και Συμπληρωματικές Καλύψεις Η βασική κάλυψη Πυρός περιλαμβάνει την κάλυψη ζημιών από πυρκαγιά και των εξόδων που σχετίζονται με την πρόληψη, διάγνωση και περιστολή της πυρκαγιάς. Στις καλυπτόμενες αιτίες πυρκαγιών, συμπεριλαμβάνεται ο εμπρησμός από τρίτους, ανταγωνιστές. Οι συμπληρωματικές καλύψεις αναφέρονται στους Ειδικούς Όρους του ασφαλιστηρίου Πυρός και καταβάλλονται με πρόσθετο ασφάλιστρο (επασφάλιστρο). Τέτοιες περιπτώσεις είναι:α) Συνήθως καλύπτεται με επασφάλιστρο κίνδυνος της φυσικής και χημικής έκρηξης, έστω και αν δεν επακολούθησε πυρκαγιά, εξαιρουμένων των εκραγέντων μηχανημάτων. Β) Το βασικό πυρασφαλιστήριο εξαιρεί την κάλυψη από τρομοκρατικές ενέργειες. Ομως οι ζημιές αυτές καλύπτονται συμπληρωματικά με την καταβολή πρόσθετου ασφαλίστρου, εφόσον προκλήθηκε πυρκαγιά ή έκρηξη και δεν συνέβησαν στην διάρκεια πολέμου, στάσεων και απεργιών. Γ) Καλύπτονται με επασφάλιστρο η απώλεια ή η ζημιά των ασφαλιζομένων αντικειμένων κατά την διάρκεια Στάσεων, Απεργιών, καθώς και οι ζημιές που οφείλονται σε κακόβουλες ενέργειες, που κανονικά εξαιρούνται από τα ασφαλιστήρια συμβόλαια Πυρός. Δ) Οι ζημιές που οφείλονται στον κλονισμό ή και στην πυρκαγιά που πιθανόν ακολούθησε τον Σεισμό, καλύπτονται με πρόσθετο ασφάλιστρο. Αυτή η κάλυψη δεν παρέχεται σε οικοδομές που δεν έχουν αντισεισμική κατασκευή, ενώ σε πολλές περιπτώσεις προηγείται της ανάληψης επιθεώρηση του προς ασφάλιση 74

75 ακινήτου από πολιτικούς μηχανικούς, κυρίως σε σεισμογενείς περιοχές ή σε περιοχές που έχουν ήδη πληγεί από σοβαρούς σεισμούς. Ε) Οι ζημιές που δεν οφείλονται σε λόγους κακής κατασκευής ή συντήρησης, ούτε στην φυσική φθορά των διαφόρων σωληνώσεων ύδρευσης, κεντρικής θέρμανσης ή αποχέτευσης, αλλά σε εξωτερικούς τυχαίους παράγοντες, όπως Πλημμύρα, Θύελλα, Καταιγίδα, Χαλάζι καλύπτονται με επασφάλιστρο. ΣΤ) Καλύπτονται με επασφάλιστρο οι ζημιές στην οικοδομή, που οφείλονται στην διάρρηξη, που επιχειρεί ο κλέφτης, αλλά και η απώλεια ή η καταστροφή των ασφαλιζόμενων αντικειμένων του περιεχομένου καθώς και οι υπόλοιπες ζημιές που προκαλεί ο κλέφτης, κατά την διάρκεια της παραμονής του στον χώρο που διέρρηξε. Ζ) Ακόμη καλύπτονται και οι ζημιές από πτώση αεροσκαφών, πυρκαγιές δασών, πρόσκρουση οχημάτων και θραύση σωληνώσεων από τυχαία αίτια. 75

76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΠΕΜΠΤΟ: Ασφάλιση Αυτοκινήτων 15.1 Βασικές Καλύψεις Ασφαλιστηρίου Αυτοκινήτων Με τον όρο ασφάλιση αυτοκινήτου εννοούμε τόσο την εκ του νόμου υποχρεωτική ασφάλιση της «έναντι τρίτων αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία οχημάτων» για Σωματικές Βλάβες και Υλικές Ζημιές, όσο και τις προαιρετικές καλύψεις των ιδίων ζημιών αυτοκινήτου, την ασφάλιση πυρκαγιάς και την ασφάλιση κλοπής αυτοκινήτου Εξαιρέσεις από την Ασφάλιση Αυτοκινήτου Για την ασφάλιση αυτοκινήτου δεν καλύπτονται οι ζημιές που προκλήθηκαν: από πρόθεση του ασφαλιστή ή του ασφαλισμένου, από την συμμετοχή του αυτοκινήτου σε αγώνες, από πόλεμο και κακόβουλες πράξεις, από πλημμύρες, καταιγίδες, τυφώνες, σεισμούς, από οδηγό που δεν έχει νόμιμη άδεια χορήγησης ή μη σύμφωνη με την κατηγορία του αυτοκινήτου που οδηγεί, από πυρκαγιά ή έκρηξη, από οδηγό, ο οποίος κατά τον χρόνο που χρησιμοποιούσε το αυτοκίνητο, τελούσε υπό την επίδραση τοξικών ουσιών ή μέθης Υπολογισμός Ασφαλίστρων Το υποχρεωτικό τιμολόγιο ασφαλίστρων από το 1995 καταργήθηκε και κάθε ασφαλιστική εταιρία είναι ελεύθερη να προβαίνει στον καθορισμό του δικού της τιμολογίου, το οποίο υπόκεινται στις πιέσεις του ανταγωνισμού, που τις περισσότερες φορές ξεφεύγει από τα όρια του υγιούς ανταγωνισμού. Οι παράμετροι καθορισμού του ασφαλίστρου είναι ο δείκτης ζημιών (Loss Ratio), η συχνότητα της ζημιάς, η χρήση και η ισχύς του οχήματος, τα άτομα που οδηγούν το όχημα, ο τόπος κυκλοφορίας του οχήματος καθώς και το νεαρό της ηλικίας του οδηγού. Το σύστημα Bonus Malus που χρησιμοποιείται, προσφέρει αυξήσεις ή μειώσεις στα τιμολόγια ασφαλίστρων καθώς και εκπτώσεις όταν δεν υπάρχουν ζημιές, επιβαρύνοντας τα ασφάλιστρα όταν υπάρχουν ζημιές. Τα ασφάλιστρα στον κλάδο αυτοκινήτων υπολογίζονται πλέον ελεύθερα και η σημαντική άνοδός τους οφείλεται: στη μακροχρόνια υποχρεωτική καθήλωσή τους, στις ραγδαίες αυξήσεις των ορίων κάλυψης που συμπαρέσυραν τις αποζημιώσεις, στους πολύ υψηλούς τόκους υπερημερίας, στην άναρχη αγορά των ανταλλακτικών καθώς και στη διαφορά ισοτιμιών λόγω εισαγωγής τους. 76

77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΕΚΤΟ: ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ «Η ΕΘΝΙΚΗ» 16.1 Ιστορικό και Γενικές Πληροφορίες Η ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ «Η ΕΘΝΙΚΗ», η οποία ιδρύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, είναι σήμερα μία από τις ελάχιστες υπεραιωνόβιες εταιρίες που συνεχίζουν να βρίσκονται σε λειτουργία, συνεχώς στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων της ελληνικής αγοράς, ενώ, πέραν αυτής, έχει επεκτείνει τις δραστηριότητές της στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας ιδρύσει θυγατρικές εταιρίες στην Ρουμανία και στην Κύπρο. Η εταιρία ιδρύθηκε στις 15 Ιουνίου 1891 με πρωτοβουλία της Εθνικής Τράπεζας και άλλων μικρότερων τραπεζών της εποχής εκείνης, ενώ από τις 2 Αυγούστου 1946 είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η εταιρία «ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ» είναι μικτή ασφαλιστική εταιρία (εγγεγραμμένη στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιριών του Υπουργείου Ανάπτυξης- Τομέας Εμπορίου, Διεύθυνση Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων και Αναλογιστικής). Μεταξύ των δραστηριοτήτων περιλαμβάνονται οι δραστηριότητες τόσο του Κλάδου Ασφαλίσεων όσο και του κλάδου Ασφαλίσεων Ζημιών(Αυτοκινήτου, Πυρός, Μεταφορών) 16.2 Θέση της Εταιρίας σήμερα Η «ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ»διαθέτοντας υψηλό μερίδιο αγοράς - σε αρκετούς κλάδους ασφαλίσεων το μερίδιό της υπερβαίνει το 20%, ισχυρή μετοχική και κεφαλαιακή βάση, αποδεδειγμένη και υψηλή φερεγγυότητα και επάρκεια κεφαλαίων, ευρύτατη γκάμα ασφαλιστικών προϊόντων και υπηρεσιών για ιδιώτες και εταιρίες, εκτεταμένο και επαρκές δίκτυο πρακτόρων και ασφαλιστικών συμβούλων αλλά και την συνεργασία της «ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ» για την ανάπτυξη και προώθηση τραπεζοασφαλιστικών προϊόντων ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις των πελατών της. Η «ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ», μέλος του μεγαλύτερου ομίλου χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών της χώρας χάρις στις επιδόσεις της, διατηρείται σταθερά στην κορυφή της ασφαλιστικής αγοράς, η οποία, παρά το μεγάλο αριθμό εταιριών, χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό συγκέντρωσης και κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς ως προς την παραγωγή ασφαλίστρων από Πρωτασφαλίσεις (18,4%, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδας το 2002), ενώ σε αρκετούς κλάδους 77

78 της ασφαλιστικής αγοράς το μερίδιο που κατέχει υπερβαίνει το 20%. Σήμερα, η εταιρία διαθέτει στην ελληνική αγορά:- Τον μεγαλύτερο αριθμό ιδιωτών πελατών(ο αριθμός τους υπερβαίνει το 1,5 εκατομμύριο), ενώ στο εταιρικό της πελατολόγιο περιλαμβάνονται οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες επιχειρήσεις της χώρας. - Το πιο εκτενές και επαρκές δίκτυο προώθησης και πώλησης των προϊόντων και υπηρεσιών της (πάνω από 120 γραφεία πωλήσεων με ασφαλιστικούς συμβούλους και πάνω από ασφαλιστικούς πράκτορες) Αντικείμενο Δραστηριοτήτων Το αντικείμενο δραστηριοτήτων της εταιρίας «ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ» είναι:α) Η διενέργεια ασφαλίσεων κατά ζημιών, κάθε είδους και παντός κινδύνου, β) Η διενέργεια ασφαλίσεων ζωής, κάθε είδους και παντός κινδύνου, γ) Η διενέργεια αντασφαλίσεων κατά ζημιών και αντασφαλίσεων κατά ζωής, καθώς και η εκχώρησή τους, δ) Η διενέργεια διαχειρίσεως ή εκκαθαρίσεως χαρτοφυλακίων ασφαλιστηρίων συμβολαίων, ασφαλιστικών λογαριασμών ημεδαπών και αλλοδαπών ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων, μεσιτών του Λλόϋδς του Λονδίνου, ασφαλιστικών και αλληλασφαλιστικών Ταμείων και αλληλασφαλιστικών Συνεταιρισμών, ε) Η ίδρυση Ανωνύμων Εταιριών ή και χρηματοοικονομικών εργασιών, στ) Η συμμετοχή σε επιχειρήσεις παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ζ) Η συμμετοχή σε άλλες επιχειρήσεις, οποιοσδήποτε νομικής μορφής, που επιδιώκουν τους ίδιους ή παρεμφερείς σκοπούς, η) Η ανάληψη της αντιπροσωπεύσεως ή πρακτορεύσεως αλλοδαπών ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων κάθε είδους, Οργανισμών και Οργανώσεων, είτε απ ευθείας, είτε μέσω πρακτόρων ή μεσιτών, καθώς και η συμμετοχή σε τέτοιες πρακτορεύσεις και αντιπροσωπείες Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Ε.Ε.Γ.Α. «Η ΕΘΝΙΚΗ» Σε ευρώ ανήλθαν για το 2005 τα ενοποιημένα προ φόρων κέρδη του Ομίλου της Εθνικής Ασφαλιστικής και σε ευρώ μετά από φόρους, με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα(Δ.Λ.Π),έναντι ζημιών ευρώ προ φόρων και ευρώ μετά τους φόρους το 2004.Τα ενοποιημένα κέρδη της χρήσης μετά τους φόρους υπερκαλύπτουν κατά 158% τον αντίστοιχο στόχο του επιχειρησιακού σχεδίου που ήταν ευρώ και η απόδοση των μέσων ιδίων κεφαλαίων ανήλθε σε 13,5% μετά από φόρους. Τα ασφάλιστρα του κλάδου ζωής της εταιρίας ανήλθαν στο ποσό των ευρώ το 2005 έναντι ευρώ 78

79 παρουσιάζοντας αύξηση 10,75%. Η σημαντική αυτή επίδοση εξασφαλίσθηκε από την ενίσχυση της νέας παραγωγής συμβολαίων περιοδικών καταβολών του κλάδου ατομικών ασφαλίσεων ζωής κατά 26,9% και την επιτυχημένη προώθηση του προϊόντος «Τριπλούν» στους πελάτες της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας(ΕΤΕ) κατά το τελευταίο τρίμηνο της χρήσης, με ασφάλιστρα ευρώ περίπου. Στις γενικές ασφαλίσεις η παραγωγή της εταιρίας ανήλθε στα ευρώ, εμφανίζοντας μείωση κατά 3,2% σε σχέση με την προσαρμοσμένη σε δωδεκάμηνη βάση παραγωγή του 2004 ύψους ευρώ. Το ποσοστό αυτό είναι αποτέλεσμα της κάμψης κατά 10,2% στον κλάδο αυτοκινήτου και της αύξησης κατά 6,5% στους υπόλοιπους κλάδους. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων της εταιρίας για το 2004 μειώθηκε στα ευρώ το 2004 έναντι ευρώ το 2003,ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε στα ευρώ το 2004 έναντι ευρώ το2003, το σύνολο του ενεργητικού αυξήθηκε στο ευρώ το 2004 έναντι ευρώ το 2003 και τα καθαρά κέρδη(μετά τους φόρους) μειώθηκαν σε ευρώ το Η ποσοστιαία σύνθεση της παραγωγής από πρωτασφαλίσεις για το 2004 για κάθε κλάδο ασφάλισης διαμορφώθηκε ως εξής:42% ο Κλάδος Ζωής, 31,7% ο Κλάδος Αυτοκινήτων, 11,9% ο Κλάδος Πυράς και Στοιχεία της φύσης, 8,5% τα Δικαιώματα κληρονομιάς ζημιών και 3,5% οι λοιποί κλάδοι. ΠΡΩΤΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ-ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ,5 % 11,9% Πυράς & συναφείς κλάδοι Αυτοκινήτων Μεταφορών ΚΑΠΑ Λοιποί κλάδοι Ζωής Δικαιώματα κλ. Ζημιών 79

80 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ (σε χιλ. ) ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Μ ΕΓΕΘ Η (σε χιλ. ) Κύκλος Εργασιώ ν , ,00 Σύνολο Ενεργητικού , ,00 Ίδ ια Κεφάλαια , ,00 Α σφαλιστικές Π ρο βλέψ εις , ,00 Κ έρ δη Προ Φόρων , ,00 Καθαρά Κ έρδη 359, ,00 Επενδύσεις , ,00 Μ έρισμα ανά Μ ετοχή - 0,15 Καθαρά Κ έρ δη προς Ενεργητικό 0,02% 0,78% Καθαρά Κ έρ δη προς Ίδια Κεφάλαια 0,13% 4,58% Τ ιμ ή Μ ετοχής την 31/12( ) 4,36 5,64 Απασχολούμενοι Υ πάλληλοι 31/ Κύκλος Εργασιώ ν προς Υπαλλήλους Η ποσοστιαία σύνθεση των ασφαλίστρων από αντασφαλίσεις διαμορφώθηκε για κάθε κλάδο ασφάλισης ως εξής:61,4% οι Λοιποί κλάδοι, 17,5% ο Κλάδος Αυτοκινήτων, 8,5% ο Κλάδος Πυρός και στοιχεία της φύσης και 3,2% ο Κλάδος Ζωής. Παράγοντες που συντέλεσαν στην ενίσχυση της κερδοφορίας ήταν: α) Η μετατροπή των αντασφαλιστικών συμβάσεων από αναλογικές σε υπερβάλλουσας ζημιάς (excess of loss), που είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση των αντασφαλίστρων κατά ευρώ ή κατά 21% σε σχέση με το β) Η μείωση κατά 2,3% των καθαρών αποζημιώσεων από αντασφάλιση και των παροχών τρίτων σε ευρώ το 2005 έναντι ευρώ το γ) Η αύξηση κατά 33,7% των εσόδων επενδύσεων που ανήλθαν το

81 σε ευρώ έναντι ευρώ το δ) Κατά την διάρκεια της χρήσης εττετεύχθη ο σημαντικός στόχος της διατήρησης των λειτουργικών εξόδων στα επίπεδα της χρήσης του 2004, χωρίς να συνυπολογισθεί το κόστος της επιτυχημένης εθελούσιας εξόδου προσωπικού. Η εταιρία παρουσίασε, στο τέλος του 2005, με βάση τα Δ.Λ.Π., συσσωρευμένες ζημιές ποσού ευρώ. Με βάση τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα οι ζημιές της χρήσης ανέρχονταν σε ευρώ και έτσι δεν ήταν δυνατή η διανομή μερίσματος για τη χρήση 2005, σύμφωνα με το άρθρο 44 του Κ.Ν. 2190/20. Παρά τον έντονο ανταγωνισμό που επικρατεί στον κλάδο των ασφαλίσεων, η ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ κατέχει εδώ και αρκετά χρόνια την ηγετική θέση ως προς την συνολική παραγωγή ασφαλίστρων του κλάδου. Αναλυτικότερα η ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ στους γενικούς κλάδους έχει μερίδιο αγοράς 14,90%,στις ασφαλίσεις ζωής, το μερίδιο αγοράς ήταν 14,20%και στην συνολική αγορά έχει μερίδιο αγοράς 14,60%. ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ,2 % 8,5% Πυράς & συναφείς κλάδοι Αυτοκινήτων Μεταφορών ΚΑΠΑ Λοιποί κλάδοι Ζωής 16.5 Ασφάλιστρα Φυσικών Φαινομένων Τα ασφάλιστρα φυσικών φαινομένων διαμορφώνονται βάσει του ανταγωνισμού με άλλες ασφαλιστικές εταιρίες και της συσσώρευσης των κινδύνων σε περιοχές που έχουν πληγεί από πλημμύρες, σεισμούς, καταιγίδες, χαλάζι και χιόνι. Έτσι, η «ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ» καλύπτει τους κινδύνους από πλημμύρα, καταιγίδα και χαλάζι με ασφάλιστρο 0,05% επί του ασφαλισμένου κεφαλαίου και τον κίνδυνο λόγω σεισμού με ασφάλιστρο 0,01% επί του 81

82 ασφαλισμένου κεφαλαίου. Τα ασφάλιστρα σεισμού είναι διαφορετικά για κάθε κατηγορία κινδύνων (απλοί, εμπορικοί, βιομηχανικοί)και ανά περιοχή σεισμικότητας και σε αυτήν την περίπτωση παίζει μεγάλο ρόλο και η χρονολογία του κτίσματος για των υπολογισμό των ασφαλίστρων. Οι διάφορες απαλλαγές φυσικών καταστροφών καλύπτονται με 2% επί του ασφαλισμένου κεφαλαίου για κάθε ζημιά που προξενούν Βασικές Καλύψεις και Εξαιρέσεις του Ασφαλιστηρίου Πυρός Ένα τυπικό ασφαλιστήριο πυρός της «ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ» περιλαμβάνει το Πακέτο Α \ το οποίο περιέχει τον πίνακα των καλύψεων πυρκαγιάς, πτώσης κεραυνού, φυσικής και χημικής έκρηξης, φυσικών καταστροφών, τρομοκρατικών ενεργειών, ζημιών από πτώση ή πρόσκρουση αεροσκαφών, σεισμού, αστικής ευθύνης προς τρίτους από την μετάδοση της πυρκαγιάς καθώς και εξόδων κατεδάφισης-εκκαθάρισης και απομάκρυνσης ερειπίων. Μετά περιλαμβάνονται οι γενικές, οι ειδικές εξαιρέσεις και οι προϋποθέσεις των πρόσθετων καλύψεων. Τέτοιες είναι: Η ασφάλιση του κινδύνου της πτώσης ή της πρόσκρουσης αεροσκαφών δεν καλύπτει τις ζημιές που θα προέλθουν από αεροσκάφος, για την απογείωση του οποίου δόθηκε άδεια από τον ασφαλισμένο. Η κάλυψη Αστικής ευθύνης προς τρίτους από την μετάδοση της πυρκαγιάς, προϋποθέτει ότι η ευθύνη του ασφαλισμένου θα πρέπει να προβλέπεται από την ισχύουσα διάταξη του νόμου και ενεργοποιείται μόνο μετά την έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, με την οποία ο ασφαλισμένος καλείται να αποζημιώσει τους τρίτους. Η κάλυψη Σεισμού παρέχεται αν η ασφαλιζόμενη οικοδομή: είναι αντισεισμικής κατασκευής, αν έχει ανεγερθεί με νόμιμη οικοδομική και αν είχε υποστεί ζημιές από προηγούμενο σεισμό. Στο παρόν ασφαλιστήριο περιλαμβάνονται οι απαλλαγές και τα όρια κάλυψης όπως για παράδειγμα η κάλυψη αστικής ευθύνης προς τρίτους από μετάδοση πυρκαγιάς, ισχύει μέχρι ποσό ίσο με το 20% του ασφαλισμένου κεφαλαίου, με μέγιστο κεφάλαιο18000 ευρώ ανά γεγονός και η για την κάλυψη Σεισμού, ισχύει απαλλαγή 2% επί του ασφαλισμένου κεφαλαίου, με ελάχιστο όριο απαλλαγής το ποσό των 600 ευρώ. Έπειτα αναφέρονται οι παρεκκλίσεις από την πρόταση ασφάλισης και οι ειδικές πρόσθετες συμφωνίες Τα ασφαλιζόμενα αντικείμενα του παρόντος ασφαλιστηρίου πυρός είναι η οικοδομή ή και το περιεχόμενο της κατοικίας. Η κάλυψη των ασφαλιζόμενων αντικειμένων παρέχεται είτε σαν αξία καινούργιου, όπως αυτό αναφέρεται στο 82

83 σχετικό Ειδικό Όρο, είτε σε πραγματικές αξίες, σύμφωνα με τη ρητή δήλωση του πελάτη στην αίτηση ασφάλισης και την γραπτή αποδοχή της εταιρίας σε αυτήν. Στο παρόν ασφαλιστήριο καλύπτεται και η αναλογία της ασφαλιζόμενης οικοδομής επί των κοινόχρηστων χώρων, σύμφωνα με τον σχετικό Κανονισμό και τη Σύσταση της οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας. Το Πακέτο Α του ασφαλιστηρίου εξηγεί και αναλύει τις ασφαλιζόμενες καλύψεις που αναφέρθηκαν αρχικώς και περιέχει τον ειδικό όρο σεισμού, ο οποίος καλύπτει αποκλειστικά και μόνο την απώλεια ή την ζημιά των ασφαλιζομένων αντικειμένων από σεισμό, που προκαλείται άμεσα από σεισμό (είτε απευθείας από τον κλονισμό, είτε από τυχόν πυρκαγιά, συνεπεία του κλονισμού) και δεν καλύπτει την απώλεια του εισοδήματος εξαιτίας βλάβης από σεισμό, ούτε την τυχόν απώλεια ενοικιοστασιακής προστασίας ή ζημιά που προκύπτει από διαφορά μισθώματος και την δαπάνη μεταφοράς σε νέα διεύθυνση( προκειμένου για ασφάλιση οικοσκευή). Τέλος, περιλαμβάνεται στο ασφαλιστήριο ειδικός όρος ενεχυρούχων - ενυπόθηκων δανειστών, ο οποίος περιλαμβάνει τις εξής ρήτρες μετά από έγγραφη γνωστοποίηση του ασφαλισμένου: Α) Ο δανειστής είναι υποχρεωμένος να αναφέρει στην εταιρία κάθε παράβαση όρου ή υποχρέωσης εκ μέρους αυτού που έχει προβεί σε ενεχυρίαση ή παράσχει υποθήκη, που αφορά απόκρυψη γεγονότος ουσιώδους για την εκτίμηση του κινδύνου. Β) Σε περίπτωση απώλειας ή ζημιάς, ο δανειστής δικαιούται να αποζημιωθεί απευθείας και χωρίς την ανάμιξη αυτού που έχει προβεί στην ενεχυρίαση ή έχει παράσχει υποθήκη, για το κεφάλαιο μαζί με τους τόκους, τις προμήθειες και άλλα έξοδά του, υπό τον όρο ότι το καταβλητέο ποσό στο δανειστή δεν θα υπερβαίνει τα συνολικά ασφαλιζόμενα κεφάλαια. Γ) Σε περίπτωση ακύρωσης τους ασφαλιστηρίου συμβολαίου από την ασφαλιστική εταιρία, ο δανειστής θα ειδοποιείται εγγράφως για αυτό από την εταιρία, ενώ το ασφαλιστήριο συμβόλαιο, στο βαθμό που αφορά τον δανειστή, θα παραμείνει σε ισχύ επί δεκαπέντε μέρες μετά την ημέρα της κοινοποίησης της ακύρωσης προς αυτόν Ασφαλιστικά Προϊόντα Η Εθνική Ασφαλιστική αντιλαμβανόμενη την ανάγκη διείσδυσης και στην αγορά των μικρών καταναλωτικών κινδύνων προσπαθεί να διευρύνει την τυποποίηση των προγραμμάτων της προσφέροντας ολοκληρωμένα πακέτα καλύψεων. Τα πακέτα που προσφέρει είναι:α) ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΣΠΙΤΙ. Η Εθνική Ασφαλιστική 83

84 κινούμενη στη σύγχρονη φιλοσοφία της λογικής των πακέτων δημιούργησε και προσφέρει 4 νέα πακέτα κατοικίας (Α, Β, Γ, Δ ) που καλύπτουν το σπίτι από όλους τους πιθανούς κινδύνους που το απειλούν, προσφέροντας την δυνατότητα επιλογής στον ασφαλισμένο εκείνου του πακέτου που ανταποκρίνεται τόσο στις ανάγκες όσο και στις οικονομικές του δυνατότητες. Το πρώτο πακέτο καλύπτει την πυρκαγιά, την πτώση κεραυνού, την έκρηξη (φυσική και χημική), την πτώση αεροσκαφών, τις τρομοκρατικές ενέργειες, την πυρκαγιά από δάσος, την αστική ευθύνη της πυρκαγιάς καθώς και τα έξοδα κατεδάφισης -εκκαθάρισης-απομάκρυνσης ερειπίων. Το Β πακέτο προσφέρει όλες τις καλύψεις του πακέτου Α και επιπλέον καλύπτει την θραύση σωληνώσεων, τις ζημιές στην οικοδομή, την πρόσκρουση οχήματος. Το πακέτο Γ προσφέρει όλες τις καλύψεις των πακέτων Α και Β και επιπλέον καλύπτει την θύελλα, την καταιγίδα, την πλημμύρα, το χιόνι, τον παγετό, την αστική ευθύνη από διαρροή νερού, τα έξοδα άντλησης νερών, τις πολιτικές ταραχές και την κακόβουλη ενέργεια. Το πακέτο Δ παρέχεται μόνο σε μόνιμες κατοικίες, προσφέρει όλες τις καλύψεις των πακέτων Α, Β και Γ και επιπλέον καλύπτει την απώλεια ή τις ζημιές περιεχομένου ως συνέπεια της διάρρηξης, την ληστεία μετρητών και τραπεζικών επιταγών, την θραύση υαλοπινάκων και παραθύρων, τα έξοδα μεταστέγασης του ασφαλιζομένου περιεχομένου, την πτώση δέντρων καθώς και την παροχή ασφαλιστικής κάλυψης του περιεχομένου στην προσωρινή διεύθυνση. Εντάσσεται σε όποιο πακέτο επιλέξει ο ασφαλισμένος και η προαιρετική κάλυψη σεισμού. Στόχος της εταιρίας είναι η αύξηση της παραγωγής σε ένα χώρο που υπάρχει πρόσφορο έδαφος, γεγονός που επιβεβαιώνεται από στατιστικά στοιχεία ότι μόνο το 12% των κατοικιών στην Ελλάδα είναι ασφαλισμένες και μεγάλο ποσοστό των ασφαλισμένων κατοικιών είναι υπασφαλισμένες. Β) ΕΘΝΙΚΗ& ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. Τα δυνατά σημεία του προγράμματος είναι:η πλήρης κάλυψη όλων των επιχειρήσεων καθώς και οργανωμένων επαγγελματικών στεγών(δικηγορικά, αρχιτεκτονικά γραφεία)με ένα πλήθος παροχών που οργανώνονται σε δύο διαφορετικά πακέτα το απλό και το πλήρες, τα χαμηλότερα ασφάλιστρα σε σχέση με το πλήθος των καλύψεων που εμπεριέχονται στα δύο πακέτα και την ασφάλιση κινδύνων για μεγαλύτερα ασφαλιζόμενα ποσά. Το πλήρες πακέτο καλύπτει τις υλικές ζημιές στα ασφαλισμένα αντικείμενα εντός κλειστού και στεγασμένου χώρου, οφειλόμενες σε καταιγίδα και την θύελλα. Επίσης καλύπτονται οι υλικές ζημιές 84

85 που μπορεί να προκληθούν στα ασφαλισμένα αντικείμενα εντός κλειστού και στεγασμένου χώρου και οφείλονται σε πλημμύρα, χιόνι και παγετό. Επίσης καλύπτονται οι υλικές ζημιές των ασφαλιζομένων αντικειμένων, που προκλήθηκαν άμεσα από πολιτικές ταραχές, στάσεις, διαδηλώσεις και οχλαγωγίες. Γ) ΕΘΝΙΚΗ & ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ. Η εταιρία αξιοποιώντας τις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια στην αγορά της ασφάλισης αυτοκινήτου προσφέρει πέντε επιλογές-πακέτα (Ε10,Ε15,Ε20,Ε50,Ε51) βασισμένα στη φιλοσοφία της μεγαλύτερης δυνατής κάλυψης με οικονομικότερο τρόπο. Επίσης η εταιρία παρέχει την κάλυψη «Φροντίδα Ατυχήματος» που ενώ αναβαθμίζει αισθητά τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους ασφαλισμένους, περιορίζει συγχρόνως το σχετικό διαχειριστικό κόστος των ζημιών. Επιπλέον σε συνεργασία με την MONDIAL ASSISTANCE, τη μεγαλύτερη Εταιρία Βοήθειας στην Ευρώπη, εξασφαλίζει με το πρόγραμμα ΕΘΝΙΚΗ Οδική Ασφάλεια, οδική, ταξιδιωτική και ιατρική βοήθεια στους ασφαλισμένους. Παράλληλα, σε συνεργασία με την AUDATEX HELLAS εφαρμόζεται ο θεσμός της Ηλεκτρονικής Πραγματογνωμοσύνης με την οποία αφ ενός μεν μειώνεται το κόστος διαχείρισης των ζημιών, αφ ετέρου οι ζημιές είναι αντικειμενικές Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ συμμετέχει στο σύστημα Φιλικού Διακανονισμού και προσφέρει τη δυνατότητα αποζημίωσης του μη υπαίτιου οδηγού από την ίδια την εταιρία του και όχι μόνο από την εταιρία του υπαίτιου μέχρι του ποσού των ευρώ Αντασφαλιστική Πολιτική Το αντασφαλιστικό πρόγραμμα της εταιρίας αποτελείται από συμβάσεις αναλογικές και μη αναλογικές, που συνάπτονται με αντασφαλιστικές εταιρίες του εξωτερικού με γνώμονα το συμφέρον της εταιρίας και την κάλυψη των αναγκών των τεχνικών κλάδων Οι λόγοι ανάληψης των αντασφαλιστικών συμβάσεων είναι:α)η προσφορά κάλυψης σε μεγάλους και πολύπλοκους κινδύνους κάθε είδους, β) η μεταβίβαση ενός ποσοστού των αναλαμβανομένων κινδύνων σε αντασφαλιστικές εταιρίες του εξωτερικού(διασπορά κινδύνου), γ) η σταθεροποίηση των αποτελεσμάτων της και η εξασφάλιση μιας σταθερής σχέσης ασφαλίστρων και ζημιών, δ) η έμμεση προστασία των κεφαλαίων της και κατ επέκταση των μετόχων της. Οι αντασφαλιστικές εταιρίες επιλέγονται με κριτήρια όπως: η οικονομική υπόσταση αυτών, η φερεγγυότητα αυτών, η βαθμολόγησή τους από διεθνείς οίκους, η άμεση ανταπόκρισή τους σε 85

86 ρευστοποίηση των απαιτήσεων της Εθνικής Ασφαλιστικής για ζημιές, η επί σειρά ετών «ποιότητα» της συνεργασίας και οι προσφερόμενες υπηρεσίες προς την ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ όπως, η τεχνογνωσία και η συμμετοχή των υπαλλήλων της σε σεμινάρια. Οι κυριότερες αντασφαλιστικές εταιρίες με τις οποίες συνεργάζεται η Εθνική Ασφαλιστική είναι oi:munich Re, Swiss Re, New Re, Mapfre Re, Partner Re, Lloyd s Στρατηγικός Σχεδιασμός Η Εθνική Ασφαλιστική είναι μέλος του μεγαλύτερου χρηματοοικονομικού οργανισμού της χώρας και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη και αρχαιότερη ασφαλιστική εταιρία στην Ελλάδα. Αυτό αποτελεί σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, το οποίο η διοίκηση είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει για να επαναφέρει την Εθνική Ασφαλιστική στην πρωτοπορία όλων των κλάδων στους οποίους δραστηριοποιείται. Το όραμα της Εθνικής Ασφαλιστικής είναι:να προσφέρει στους ασφαλισμένους υπηρεσίες ποιότητας, μέσω σύγχρονων προϊόντων και διαδικασιών και να προσθέτει αξία σε αυτούς, να αναπτύσσεται με μεγαλύτερους ρυθμούς από αυτούς της αγοράς, ώστε να εδραιώσει την κορυφαία θέση της και να διευρύνει το μερίδιο αγοράς, να αυξήσει τη λειτουργική της κερδοφορία ώστε να προσθέσει αξία στους μετόχους της και στο ανθρώπινο δυναμικό της και να λειτουργεί με γνώμονα την αξιοπιστία, την κοινωνική ευθύνη και το ήθος που υπηρετεί στα 114 χρόνια λειτουργίας της. Η Εθνική Ασφαλιστική στοχεύει στον σχεδίασμά νέων προϊόντων ως εξής:α)0 Σχεδιασμός νέων προϊόντων που θα καλύπτουν τις ανάγκες που θα προκύψουν στον τομέα της σύνταξης και της υγείας μετά την ισχύ του ασφαλιστικού πλαισίου, β) Η βελτίωση των προϊόντων πυρός, στην κατεύθυνση της δημιουργίας πολυασφαλιστηρίων, που εκτός από τις κλασικές καλύψεις πυρός, θα περιλαμβάνουν και καλύψεις που αφορούν στον άνθρωπο, όπως το προσωπικό ατύχημα και η Αστική ευθύνη. Γ) Η αναμόρφωση των κλασικών προϊόντων ζωής Δ) Η δημιουργία νέων εσωτερικών μεταβλητών κεφαλαίων για προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου και ο σχεδιασμός νέων προϊόντων τύπου Unit- Linked μη εγγυημένου κεφαλαίου. Ε)Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού προϊόντων Αστικής Ευθύνης και ιδιαίτερα Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης. 86

87 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΕΒΔΟΜΟ: ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗ 17.1 Ιστορικό Η Εταιρία Φοίνιξ Metrolife Εμπορική προήλθε από την συγχώνευση των εταιριών Φοίνιξ Γενικών Ασφαλειών και της Metrolife Εμπορικής, η οποία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2002 και ο βασικός της μέτοχος είναι η Εμπορική Τράπεζα. Η ΦΟΙΝΙΞ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ για πολλά χρόνια αποτέλεσε τον κύριο συνεργάτη της ελληνικής βιομηχανίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ η METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗ δραστηριοποιούνταν με επιτυχία στον κλάδο ζωής, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι από την συγχώνευση των δύο εταιριών θα προκύψουν άμεσα σημαντικές οικονομίες κλίματος, αλλά και ιδιαίτερα κερδοφόρες συνέργιες. Η εταιρία ΦΟΙΝΙΞ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ είχε ιδρυθεί το 1928 και εισήχθη τον Ιανουάριο του 1964 στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και αποτέλεσε τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρία Γενικών Ασφαλίσεων στην Ελλάδα με μερίδιο αγοράς 10%. Η εταιρία METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗ είχε ιδρυθεί το 1986, εισήχθη τον Δεκέμβριο του 1994 στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και είχε αξιοσημείωτη πορεία στον κλάδο των ασφαλίσεων ζωής, ενώ κατατάσσονταν σταθερά μέσα στις δέκα πρώτες Ελληνικές Ασφαλιστικές εταιρίες με βάση τη συνολική παραγωγή ασφαλίστρων Θυγατρικές Εταιρίες Η ΦΟΙΝΙΞ METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗ έχει τρεις θυγατρικές εταιρίες στην Ελλάδα:τη EULER HERMES EMPORIKI, τη ΦΟΙΝΙΞ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Α.Ε και την ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ. Διαθέτει επίσης και δύο εταιρίες στο εξωτερικό. Μια εταιρία ασφαλιστικών διαμεσολαβήσεων στη Γερμανία (PHOENIX (HELLAS)- VERSICHERUNGS VERTMITTLER UND MAKLER GMBH) για την αξιοποίηση του ελληνικού πληθυσμού που φτάνει τις και μια ανάλογη εταιρία στη Ρουμανία(ΡΗΟΕΝΙΧ (HELLAS)- AGENTIE DE ASIGURARI SRL) για την ανάπτυξη και αξιοποίηση της Βαλκανικής Ασφαλιστικής Αγοράς, πάντοτε σε συνεργασία με την Εμπορική Τράπεζα Παραγωγή Ασφαλίστρων από Πρωτασφαλίσεις Το σύνολο των καθαρών ασφαλίστρων για την χρήση του 2004 ανήλθε στα 224,2 εκατ. έναντι 243,4 εκατ. το 2003 παρουσιάζοντας μείωση κατά 19 εκατ. ευρώ περίπου(8%).η παραγωγή του κλάδου ζωής χωρίς τα ομαδικά συμβόλαια DAF του προσωπικού για την χρήση του 2004 ανήλθε σε 77,0 εκατ. ενώ το 2003 ήταν 69,7 εκατ. σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 10,4%. Σημαντική 87

88 αύξηση της τάξεως του 146,3% παρουσίασε η παραγωγή του κλάδου Unit Linked( Ασφαλίσεις Ζωής που συνδέονται με επένδυση) και διαμορφώθηκε το 2004 στα 17,7 εκατ. έναντι 7,2 εκατ. το Για τους γενικούς κλάδους η παραγωγή ασφαλίστρων η παραγωγή ασφαλίστρων στον κλάδο Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων το 2004 ανήλθε σε 66,2 εκατ. έναντι 86,4 εκατ. το 2003 παρουσιάζοντας μείωση κατά 23,5%. Στους λοιπούς κλάδους η παραγωγή για το 2004 ανήλθε σε 79,9 εκατ. έναντι 76,9 εκατ. το 2003 παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως του 3,8% και η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην θετική μεταβολή της παραγωγής των κλάδων Πυράς κατά 18,2% και Γενικής Αστικής Ευθύνης κατά 20%. Η παραπάνω παραγωγή ασφαλίστρων προήλθε από το Ελεύθερο Δίκτυο το οποίο απαρτίζεται από συνεργάτεςπράκτορες, το Δίκτυο Agency που αποτελείται από 68 γραφεία πωλήσεων, το Ίδιο Δίκτυο και το Δίκτυο μέσω συνεργαζόμενων Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων που αφορά ουσιαστικά την Εμπορική Τράπεζα Τεχνικό Αποτέλεσμα Κατά Κλάδο Ασφάλισης Τα ακαθάριστα έσοδα(ασφάλιστρα και δικαιώματα) των Ασφαλίσεων Ζωής διαμορφώθηκαν στα χιλ. το 2004 έναντι χιλ. το 2003 και το τεχνικό αποτέλεσμα( χωρίς τα έσοδα επενδύσεων που αφορούν τα μαθηματικά αποθέματα) ανήλθε σε ζημιά χιλ. έναντι ζημιάς χιλ. το 2003 σημειώνοντας αύξηση της ζημιάς 40,6%. Αυτό οφείλεται κυρίως: α)στην εκθετική αύξηση των μαθηματικών αποθεμάτων που προκύπτει από το τεχνικό επιτόκιο, λόγω ωρίμανσης του χαρτοφυλακίου, β) Στην αναπροσαρμογή του μαθηματικού αποθέματος των ομαδικών συμβολαίων του προσωπικού του πρώην «Φοίνικα» και της πρώην «Ιονικής» κατά χιλ. γ)στην επιβάρυνση του λογαριασμού προμηθειών με τις αμοιβές που προέκυψαν από τον κανονισμό κινήτρων του Δικτύου Agency.To τεχνικό αποτέλεσμα του κλάδου Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων διαμορφώθηκε σε χιλ. το 2004 έναντι χιλ. το 2003 σημειώνοντας σημαντική μείωση 85% Οι κύριες αιτίες για αυτήν την εξέλιξη είναι η μείωση κατά 23,6% των ακαθάριστων που διαμορφώθηκαν στα χιλ. το 2004 έναντι χιλ. του 2003 καθώς και η αύξηση των αποθεμάτων εκκρεμών ζημιών αφού το 2004 προέκυψαν αναβιώσεις ζημιών με αρχικά αρνητική δήλωση και εκ των υστέρων κατάθεση αγωγής, γεγονός που οδήγησε σε σημαντική αύξηση του δείκτη των εκκρεμών ζημιών. Τα ακαθάριστα έσοδα του κλάδου πυρός και στοιχεία της 88

89 φύσης σημείωσαν σημαντική αύξηση 19,4% και διαμορφώθηκαν στα χιλ. το 2004 έναντι χιλ. το Το τεχνικό αποτέλεσμα του κλάδου ανήλθε σε χιλ. το 2004 έναντι χιλ. το 2003 παρουσιάζοντας αύξηση 37,3%, παρόλο που η αύξηση της παραγωγής και η έλλειψη μεγάλων ζημιών συνέβαλε στη σημαντική αύξηση του αντασφαλιστικού κόστους. ΤΕΧΝΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΚΛΑΔΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΛΑΔΟΣ ΖΩ ΗΣ /ομεταβ. 1. ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ , ,78-2,19% ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ 2.ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 327,66 3, ,61% 3.ΚΑΘΑΡΑ Α ΣΦ Α Λ ΙΣΤΙΚΑ , ,71-2,59% ΕΣΟ ΔΑ 4.ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ , ,72 10,75% 5.ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΠΑΡΑΕΩΕΗΣ , ,24 38,50% 6.Α)ΠΛΗΡΩΘΕΙΣΕΣ ΖΗΜΙΕΣ Β)ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΖΗΜΙΩΝ , ,27-7,94% -7, ,23-100,50% Τ ΕΧ Ν ΙΚ Ο ΑΠΟΤΕΛ ΕΣΜ Α , ,75-40,61% ΚΛ Α ΔΟΣ Α ΣΤΙΚ Η Σ ΕΥΘ ΥΝ Η Σ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩ Ν % Μ ΕΤΑ Β. 1.ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ , ,42-23,56% ΕΣΟΔΑ 2.ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ -279, ,01-112,13% 3.ΚΑΘΑΡΑ Α ΣΦ Α Λ ΙΣΤΙΚΑ , ,41-21,54% ΕΣΟΔΑ 4.ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ , ,83-329,71% 5.ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΠΑΡΑΕΩΓΗΣ , ,29-12,56% 6.Α)ΠΛΗΡΩΘΕΙΣΕΣ ΖΗΜΙΕΣ , ,78-9,87% Β)ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΖΗΜΙΩΝ 9.282, ,38 286,43% Τ ΕΧ Ν ΙΚ Ο ΑΠΟΤΕΛ ΕΣΜ Α 3.551, ,54-84,99% ΚΛΑΔΟΣ Π ΥΡΟ Σ % Μ ΕΤΑ Β. 1.ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ , ,48 19,40% ΕΣΟΔΑ 2.ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ , ,27 23,03% 3.ΚΑΘΑΡΑ ΑΣΦ Α Λ ΙΣΤΙΚΑ , ,21 17,73% ΕΣΟΔΑ 4.ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ 1.817, ,93-39,76% 5.ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΠΑΡΑΕΩΕΗΣ 9.459, ,74 193,89% 6.Α)ΠΛΗΡΩΘΕΙΣΕΣ ΖΗΜΙΕΣ 9.806, ,39-32,03% Β)ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΖΗΜΙΩΝ 4.547, ,53 150,48% Τ ΕΧ Ν ΙΚ Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜ Α 5.854, ,62 37,29% 89

90 17.5 Οικονομικά Αποτελέσματα Εννιαμήνου 2005 Η ΦΟΙΝΙΞ METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗ το πρώτο εννιάμηνο παρουσίασε ζημιές 3.5 εκατ. ευρώ παραμένοντας στα ίδια επίπεδα του Α εξαμήνου. Σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο όπου η ζημιά ανήλθε στα 29,4 εκατ. ευρώ, παρουσιάζεται αισθητή βελτίωση κατά 88% και σε ενοποιημένη βάση υπήρξε μεγαλύτερη βελτίωση γιατί οι ζημιές μειώθηκαν στα ευρώ. Παρά την μείωση της παραγωγής και την αύξηση των αποζημιώσεων κυρίως στον κλάδο Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων, η βελτίωση στα αποτελέσματα σε σύγκριση με το περσινό εννιάμηνο προήλθε κυρίως από την συνεχόμενη άνοδο στην απόδοση του εμπορικού χαρτοφυλακίου χρεογράφων, την αναπροσαρμογή των όρων των επενδυτικών συμβολαίων(ϋαε), την αισθητή μείωση των λειτουργικών εξόδων και τις μικρότερες προβλέψεις για επισφάλειες Προϊόντα Ασφαλίσεων Κατά Ζημιών Η εταιρία δραστηριοποιείται σε όλους τους κλάδους ασφαλίσεων ζημιών και ζωής προσφέροντας σύγχρονα και ευέλικτα ασφαλιστικά προϊόντα που καλύπτουν ολοκληρωμένα την περιουσία, τη ζωή, τη σύνταξη, την υγεία και τις επενδύσεις των πελατών της, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τη σχέση της αξίας προς το κόστος. Για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών τα βασικά προϊόντα ασφαλίσεων είναι: α) Motor Care. Είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα ασφάλισης αυτοκινήτου σε συνάρτηση με την υπηρεσία 24ωρης εξυπηρέτησης Motor Care.Ta πέντε νέα εκπτωτικά πακέτα ασφάλισης αυτοκινήτου Motor Care Minima-5%, Motor Care Magna -10%, Motor Care Optima -15%, Femina -10% και Motor Care Suprema -20% καλύπτουν την Αστική Ευθύνη, την Νομική Προστασία, το Προσωπικό Ατύχημα, την Θραύση Κρυστάλλων, την Πυρκαγιά, τις Τρομοκρατικές Ενέργειες, τις Θεομηνίες, την Ολική και Μερική Κλοπή, τις Ζημιές από Κακόβουλες Ενέργειες, τις Ζημιές Ιδιου Οχήματος και προσφέρουν ολοκληρωμένη ασφάλιση σε ιδιαίτερα προσιτή τιμή με εκπτώσεις που κυμαίνονται από 5%-20%. β) Στέγη. Είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλισης κατοικίας και περιεχομένου και καλύπτει τους κινδύνους από Φωτιά (τυχαία πυρκαγιά, πτώση κεραυνού, φωτιά από βραχυκύκλωμα, φωτιά προερχόμενη από δάσος, δέντρα ή θάμνους, φωτιά από γειτονικά σπίτια), Εκρήξεις (ζημιές από έκρηξη λέβητα κεντρικής θέρμανσης, θερμοσίφωνα, συσκευών εγκατάστασης υγραερίου ή φωταερίου), Θεομηνίες (πλημμύρα, θύελλα, καταιγίδα), Ταραχές (τρομοκρατικές ενέργειες, κακόβουλες ενέργειες, 90

91 πολιτικές ταραχές), Κλοπή (κλοπή μετά από διάρρηξη ή αναρρίχηση, ληστεία, ζημιές κλεφτών στο κτίριο ή στο περιεχόμενο του κτιρίου, Αστική Ευθύνη( σωματικές βλάβες ή υλικές ζημιές προς τρίτους από μετάδοση φωτιάς ή διαρροής υδάτων, Σεισμό που είναι προαιρετική κάλυψη (πυρκαγιά από σεισμό).γ) Mega Στέγη, το οποίο είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλισης κατοικίας και περιεχομένου που αποζημιώνει σε αξία αντικατάστασης με καινούργιο. Περιλαμβάνει τις καλύψεις του προγράμματος Στέγη με χαμηλό κόστος καθώς και τις καλύψεις χαρτοσήμου αποζημίωσης, τους πολιτικούς κινδύνους, τη θραύση κρυστάλλων, τα προσωπικά ατυχήματα της οικογένειας, θυρίδες τραπεζών. Επίσης παρέχονται εκπτώσεις 30% για την ενοικίαση θυρίδας της Εμπορικής Τράπεζας και 12% σε συστήματα συναγερμού και πυρασφάλειας από την εταιρία WACKENHUT SECURITY HELLAS.δ) Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα Mega Στέγη Plus αποζημιώνει τον ασφαλισμένο με βάση την τρέχουσα τιμή ζώνης, σε περίπτωση καταστροφής του διαμερίσματος του ή σε περίπτωση που αυτό θεωρηθεί μη κατοικήσιμο από τις επίσημες αρχές, απευθύνεται εξειδικευμένα σε ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που βρίσκονται είτε σε πολυκατοικίες, είτε σε συγκροτήματα κατοικιών, καταβάλει αποζημίωση αμέσως χωρίς αφαίρεση ποσού λόγω παλαιότητας και παρέχει στον ασφαλισμένο τη δυνατότητα αγοράς νέου διαμερίσματος στην ίδια περιοχή, χωρίς ουσιαστική επιβάρυνση και καλύπτει τις ζημιές: από σεισμό (προαιρετική κάλυψη), από φωτιά, από νερά, από θεομηνίες, από πολιτικούς κινδύνους, από πτώση αεροπορικών μέσων, από πτώση δέντρων και από την κατάσβεση της πυρκαγιάς, ε) Το νέο πρόγραμμα Ερμής είναι ένα προσεκτικά σχεδιασμένο ασφαλιστικό πρόγραμμα και αντιμετωπίζει κάθε πιθανό και απρόβλεπτο κίνδυνο που μπορεί να συμβεί σε μια εμπορική επιχείρηση. Απευθύνεται σε όλους τους ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές καταστημάτων, καλύπτει όλο το φάσμα των εμπορικών δραστηριοτήτων και προσφέρει την μέγιστη προστασία με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, στ) Το νέο πρόγραμμα Ισχύς απευθύνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και παρέχει την πιο αξιόπιστη και ολοκληρωμένη κάλυψη της παραγωγικής και εμπορικής δραστηριότητας κάθε ασφαλισμένου, επειδή έχει την δυνατότητα να μελετά και να σχεδιάζει την εξασφάλισή του ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της επιχείρησής του. Δίνει την δυνατότητα σε κάθε επιχειρηματία να ασφαλίσει την επιχείρησή του για απώλειες ή για ζημιές που προέρχονται από πυρκαγιά, ευρεία έκρηξη, 91

92 κλοπή-ληστεία, πλημμύρα-θύελλα, καθίζηση, πολιτικούς κινδύνους, ζημιές από απρόβλεπτη λειτουργία των sprinkles, ζ) Το ολοκληρωμένο ασφαλιστικό πρόγραμμα Ξένιος Ζευς καλύπτει μεγάλα Ξενοδοχειακά Συγκροτήματα ή αλυσίδες Ξενοδοχείων, η) Πυξίδα. Είναι προγράμματα ασφάλισης σκαφών αναψυχής που περιλαμβάνουν εκτός από την υποχρεωτική από τον Νόμο Αστική Ευθύνη και μεγάλο εύρος καλύψεων του ιδίου του σκάφους Βασικές Καλύψεις και Εξαιρέσεις του Ασφαλιστηρίου Πυρός της Εταιρίας Το ασφαλιστήριο Πυρός της εταιρίας ΦΟΙΝΙΞ METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ περιλαμβάνει αρχικά το αντικείμενο και την έκταση της ασφάλισης αναλαμβάνοντας να αποζημιώσει τους ασφαλισμένους για υλικές ζημιές, που ενδέχεται να συμβούν κατά την διάρκεια της ισχύος του ασφαλιστηρίου στα ασφαλιζόμενα περιουσιακά στοιχεία και θα οφείλονται μόνο σε πυρκαγιά ή και κεραυνό. Επίσης καλύπτονται και οι ζημιές που ενδέχεται να προκληθούν στα ασφαλιζόμενα αντικείμενα από έκρηξη αποκλειστικά και μόνο συσκευών, φιαλών ή και εγκαταστάσεων που βρίσκονται εντός του περιγραφόμενου ακινήτου και προορίζονται μόνο για οικιακές ανάγκες. Μετά παραθέτονται οι ειδικοί όροι του ασφαλιστήριου συμβολαίου Πυρός και είναι αντικείμενα που ανήκουν στην κυριότητα τρίτων, παραστατικά αξίας, σπάνια αντικείμενα έργων τέχνης πέραν της αξίας των ευρώ κατά μεμονωμένο αντικείμενο, απώλειες ή ζημιές σε αντικείμενα που οφείλονται άμεσα ή έμμεσα σε αυτανάφλεξή τους, ζημιές και φωτιά από σεισμό, τα έξοδα κατεδάφισης της ασφαλισμένης οικοδομής, οι απώλειες ή οι ζημιές που οφείλονται σε στάση, απεργία, τρομοκρατικές ενέργειες. Επίσης υπάρχουν οι ειδικοί όροι σεισμού, πλημμύρας, καταιγίδας-θύελλας και καθιζήσεως του εδάφους. Ο ειδικός όρος πλημμύρας καλύπτει οποιαδήποτε ζημιά στα ασφαλιζόμενα αντικείμενα που προέρχεται από πλημμύρα και εξαιρεί από την ασφάλιση αυτή απώλειες ή ζημιές που οφείλονται σε χιόνι, χαλάζι, παγετό, καθίζηση ή κατολίσθηση, παλιρροϊκά κύματα είτε είναι επακόλουθα σεισμού(τσουνάμι) είτε όχι, υγρασία, υπερχείλιση δεξαμενών, αντικείμενα που βρίσκονται στην ύπαιθρο ή πάνω σε υπόστεγα. Για την κάλυψη της πλημμύρας συμφωνείται απαλλαγή 10% της αποζημίωσης με ελάχιστο ποσό ευρώ κάθε ζημιάς που θα προέλθει από τον παραπάνω κίνδυνο θα βαρύνει τον ασφαλισμένο. Στον ειδικό όρο θύελλαςκαταιγίδας καλύπτονται οι ζημιές στα ασφαλισμένα αντικείμενα, οι οποίες 92

93 προέρχονται από θύελλα-καταιγίδα και υφίστανται κάλυψη όταν επικρατούν άνεμοι εντάσεως 8 μποφόρ και άνω. Στην ασφάλιση αυτή εξαιρούνται οι απώλειες ή οι ζημιές, οι οποίες οφείλονται σε πλημμύρα, καθίζηση ή κατολίσθηση, χαλάζι, χιόνι ή παγετό ανεξαρτήτως αν συνοδεύεται από αέρα ή όχι. Συμφωνείται ότι το ποσοστό 10% της αποζημίωσης με ελάχιστο ποσό ευρώ κάθε ζημιάς που θα προέλθει από τους κινδύνους θύελλαςκαταιγίδας θα βαρύνει τον ασφαλισμένο. Το ασφαλιστήριο Πυρός επεκτείνεται ώστε να καλύπτει τον ασφαλισμένο για ζημιά στα ασφαλισμένα αντικείμενα, που θα προκληθεί άμεσα από Σεισμό ή και Πυρκαγιά ως συνέπεια του Σεισμού. Εξαιρούνται οι ζημιές που προκλήθηκαν, προέκυψαν ή επιδεινώθηκαν άμεσα ή έμμεσα από προηγούμενες της παρούσας ασφάλισης ζημιές στην ασφαλισμένη οικοδομή, οι ζημιές που προέκυψαν από κατασκευαστικό ελάττωμα της ασφαλισμένης οικοδομής, η απώλεια εισοδήματος ή οποιαδήποτε αποθεματική ζημιά και οι ζημιές που προκλήθηκαν σε κτίρια χωρίς άδεια ανέγερσης. Για την κάλυψη του Σεισμού ορίζεται απαλλαγή 2% επί του συνολικού ασφαλιζόμενου κεφαλαίου για κάθε ζημιά. Στον ειδικό όρο 72 ωρών φυσικών φαινομένων συμφωνείται ότι κάθε ζημιά από φυσικά φαινόμενα που τυχόν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο Πυρός θα αποτελεί μια χωριστή απαίτηση αποζημίωσης, με την προϋπόθεση ότι αν συμβούν περισσότερες από μία σεισμικές δονήσεις, πλημμύρες, καταιγίδες ή θύελλες, εντός της περιόδου εβδομήντα δύο ωρών στην ίδια περιοχή κατά τη διάρκεια της ισχύος του ασφαλιστηρίου, αυτές οι σεισμικές δονήσεις, καταιγίδες, πλημμύρες ή θύελλες, θα θεωρούνται ως μια ζημιά σύμφωνα με την διάταξη αυτή. Η εταιρία δεν θα ευθύνεται για οποιαδήποτε ζημιά από φυσικά φαινόμενα που κατά πρώτον συνέβη πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος ασφαλιστηρίου, ούτε για οποιαδήποτε ζημιά επέρχεται μετά την ημερομηνία και ώρα λήξης της ισχύος του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Μετά περιλαμβάνονται οι εξαιρέσεις του ασφαλιστηρίου συμβολαίου και οφείλονται σε ζημιές ή απώλειες που προέρχονται από:α) Πόλεμο, εισβολή, πράξη εσωτερικού εχθρού, επιχειρήσεις που μοιάζουν πολεμικές, εμφύλιο πόλεμο, β) Κλοπές ή απώλειες κατά την διάρκεια πραγματοποίησης του κινδύνου, γ) Μόλυνση από ραδιενέργεια από οποιοδήποτε πυρηνικό ή ατομικό καύσιμο ή απόβλητο από την καύση πυρηνικών καυσίμων, δ) Απώλειες ή ζημιές σε πράγματα, οι οποίες οφείλονται άμεσα ή έμμεσα σε οποιοσδήποτε μορφής μόλυνση ή ρύπανση του 93

94 περιβάλλοντος. Αν με το ασφαλιστήριο αυτό καλύπτεται μέρος μόνο της αξίας των ασφαλισμένων αντικειμένων, ο ασφαλισμένος υφίσταται ανάλογο μέρος των ζημιών. Σε περίπτωση ζημιάς αν υπάρχουν μία ή περισσότερες ασφαλίσεις που δεν έχουν γνωστοποιηθεί στην εταιρία, οι οποίες καλύπτουν τα ασφαλισμένα με το παρόν αντικείμενα για τους ίδιους κινδύνους, η εταιρία θα ευθύνεται μόνο για τις ζημιές που θα υπερβαίνουν το ποσό της αποζημίωσης, το οποίο ο ασφαλιστής έχει την υποχρέωση να πληρώσει στον ασφαλισμένο. Οι δηλώσεις προς την εταιρία του ασφαλισμένου είναι ένα άλλο σημαντικό κομμάτι του ασφαλιστηρίου συμβολαίου γιατί ο ασφαλισμένος είναι υποχρεωμένος να δηλώσεις εγγράφως προς την εταιρία κάθε στοιχείο ή περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου, καθώς επίσης και να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση της εταιρίας. Στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο αναφέρονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις του ασφαλισμένου και της εταιρίας καθώς και η περίπτωση ακύρωσης του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Τυχόν παραβίαση από τον ασφαλισμένο των γενικών, ειδικών όρων και των πρόσθετων συμφωνιών του ασφαλιστηρίου, έχει ως συνέπεια την απώλεια του δικαιώματος της αποζημίωσης Ασφάλιστρα Φυσικών Φαινομένων Τα ασφάλιστρα φυσικών φαινομένων διαμορφώνονται ανάλογα με τον ανταγωνισμό με άλλες εταιρίες και ανάλογα με την περιοχή ή την χρονολογία του κτίσματος, το οποίο ασφαλίζεται. Για τον κίνδυνο πλημμύρας τα ασφάλιστρα διαμορφώνονται στο 1% επί του ασφαλισμένου κεφαλαίου, για την θύελλα- καταιγίδα ισχύουν ασφάλιστρα 0,05% επί του ασφαλισμένου κεφαλαίου και για τον κίνδυνο σεισμού συμφωνούνται ασφάλιστρα 2% επί του ασφαλισμένου κεφαλαίου Τα Βασικά Προβλήματα και οι Δυνατότητες της Εταιρίας Σε μια δύσκολη περίοδο για την ελληνική αλλά και την διεθνή ασφαλιστική αγορά η εταιρία κλήθηκε να αντιμετωπίσει άμεσα: Το ανεπαρκές περιθώριο τεχνικού αποτελέσματος από τις ασφαλιστικές εργασίες, οφειλόμενο κυρίως στο ιδιαίτερα αρνητικό τεχνικό αποτέλεσμα στον κλάδο αυτοκινήτου και στα υπερβολικά υψηλά έξοδα πρόσκτησης στον κλάδο ζωής. - Τις σημαντικές απώλειες από τις επενδύσεις των μετοχικών χαρτοφυλακίων. - Το υψηλό κόστος λειτουργίας οφειλόμενο κυρίως στο υπερβάλλον προσωπικό, στο 94

95 υπερβολικά υψηλό μέγεθος και κόστος υπηρεσιών από TpiK^(Outsourcing Cost) και στα πολλά μηχανογραφικά συστήματα με μεγάλο κόστος συντήρησης και χαμηλά αποτελεσματικότητα. - Την χαμηλή δυνατότητα είσπραξης των ασφαλίστρων. Τα ισχυρά σημεία και οι δυνατότητες της εταιρίας ΦΟΙΝΙΞ METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗ είναι:-το ευρύτατο πελατολόγιο(μη επικαλυπτόμενα πελατολόγια των δύο εταιριών που συγχωνεύτηκαν). - Τα εναλλακτικά δίκτυα πωλήσεων( Πράκτορες, Ίδιο Δίκτυο- Agency, Emporiki Bank).- Η σημαντική τεχνογνωσία σε όλους τους κλάδους ασφάλισης. -Οι δυνατότητες ανάπτυξης και αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του προσωπικού με παράλληλη συρρίκνωση του κόστους Στρατηγικοί Στόχοι για το Άμεσο Μέλλον Η εταιρία ΦΟΙΝΙΞ METROLIFE ΕΜΠΟΡΙΚΗ βρίσκεται στο στάδιο της εκπόνησης Επιχειρησιακού Σχεδίου με αντικείμενο τον ανασχεδιασμό των λειτουργιών της, τον επανακαθορισμό της τιμολογιακής και εμπορικής πολιτικής της και την ποσοτικοποίηση. Ειδικότερα η στρατηγική της εταιρίας θα αποβλέπει στην:1) Επανεξέταση της τιμολογιακής πολιτικής, με σκοπό τη βελτίωση του τεχνικού αποτελέσματος όλων των κλάδων ασφάλισης. 2) Λεπτομερή ανάλυση και έλεγχο του λειτουργικού κόστους( μείωση δαπανών για μισθώματα και συντήρηση κτιρίων, για αμοιβές τρίτων και κόστος προσωπικού μέσω του περιορισμού των θέσεων ευθύνης και εθελούσιων αποχωρήσεων). 3) Ανάπτυξη συστημάτων διοικητικής πληροφόρησης και ελέγχου, με στόχο την καλύτερη παρακολούθηση της πορείας της εταιρίας, την έγκαιρη λήψη αποφάσεων και την εν γένει βελτίωση της αποδοτικότητάς της. 4) Εντατικοποίηση των εισπράξεων της εταιρίας, με στόχο την βελτίωση της ρευστότητάς της. 5) Αξιολόγηση του υπάρχοντος προσωπικού, με στόχο την καλύτερη αξιοποίησή του, αλλά και την εκπαίδευσή του σε θέματα, για τα οποία κρίνεται αναγκαίο. 6) Αναδιοργάνωση και βελτιστοποίηση της δομής και των διαδικασιών των πωλήσεων της εταιρίας. 7) Πλήρη και συστηματική ανάπτυξη των συνεργιών με την Εμπορική Τράπεζα, ώστε να αντληθεί παραγωγή χαμηλού κόστους, που θα συνδράμει στην βελτίωση του αποτελέσματος της εταιρίας. 8) Επανεξέταση και αναδιάρθρωση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου. 95

96 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟΟΓΔΟΟ: Σύγκριση των Οικονομικών Μεγεθών της ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ και της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ Συμπερασματικά, οι δύο ασφαλιστικές εταιρίες που περιγράψαμε, κατέχουν τα υψηλότερα μερίδια στην ελληνική ασφαλιστική αγορά και έχουν διευρύνει το δίκτυο των αγορών τους με άλλες χώρες του εξωτερικού, γεγονός που τις εδραιώνει στην παγκόσμια ασφαλιστική αγορά. Ειδικότερα για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών η Εθνική Ασφαλιστική κατείχε μερίδιο αγοράς 17,8% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις για το 2003 ενώ η ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗ κατείχε μερίδιο αγοράς 9,1% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις για το ίδιο έτος. Στον Κλάδο Αυτοκινήτου η Εθνική Ασφαλιστική το 2003 κατείχε το 19,5% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις ενώ η ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗ κατείχε μερίδιο αγοράς 9,7% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις για το ίδιο έτος. Το 2003 στον Κλάδο Πυρός η Εθνική Ασφαλιστική κατείχε μερίδιο αγοράς το 22% των ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις ενώ η ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗ κατείχε το 12,8% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις την ίδια χρονιά. Τα συνολικά ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις για την εταιρία ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΟ 2004 κυμάνθηκαν στα ενώ τα αντίστοιχα ασφάλιστρα για την Εθνική Ασφαλιστική την ίδια χρονιά διαμορφώθηκαν στα Το 2003 η ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ παρουσίασε κέρδη ,55 ενώ η ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ εμφάνισε ζημιές ,60. Παρατηρήσαμε ότι η διαφορά δυναμικότητας μεταξύ της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ και της ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ φαίνεται από το μερίδιο αγοράς τους στην ασφαλιστική αγορά, από την παραγωγή των ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις και αντασφαλίσεις καθώς και από το εκτεταμένο δίκτυο πωλήσεων που έχουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. 96

97 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ο κλάδος της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελλάδα αποτελεί σήμερα μια αγορά των 3,23 δις περίπου, η οποία τα τελευταία 10 έτη παρουσιάζει μια δυναμική τάση ανάπτυξης. Η μέση ετήσια αύξηση παραγωγής ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις ζωής και ζημιών της περιόδου ήταν περίπου της τάξης του 13%. Το αρνητικό χρηματιστηριακό κλίμα που επικράτησε κατά τα τελευταία χρόνια, η κυκλοφορία του Ευρώ στην Ελλάδα και ο υπερδανεισμός των νοικοκυριών που περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα, καθώς και οι διεθνείς συνέπειες των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και του τυφώνα Katrina, τα οποία μετέφεραν ένα μέρος του κόστους των ζημιών στους ευρωπαίους ασφαλιστές και κατ επέκταση και στους αντασφαλιστές, επηρέασαν αρνητικά τον ρυθμό ανάπτυξης και της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Η ιδιωτική ασφάλιση στην Ελλάδα παρόλο που την τελευταία δεκαετία έχει παρουσιάσει ανάπτυξη, έχει πολλά περιθώρια ακόμη, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωση, οι οποίες στις προηγούμενες δεκαετίες είχαν αντιληφθεί το σημαντικό κοινωνικοοικονομικό ρόλο της Ιδιωτικής Ασφάλισης και είχαν δημιουργήσει τις απαραίτητες δομές για την ανάπτυξή της. Από την απλή σύγκριση του ποσοστού των ασφαλίστρων επί του ΑΕΠ προκύπτει ότι το ποσοστό αυτό για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 9% ενώ για την Ελλάδα κυμαίνεται στο 2,1 %.Η σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τις οικονομίες των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποτελεί δέσμευση της Ελλάδας θα πρέπει να έχει σαν αποτέλεσμα την άνοδο θα πρέπει να έχει σαν αποτέλεσμα την άνοδο της ζήτησης για ασφαλιστικές υπηρεσίες. Το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης συνεχίζει να αμφισβητείται ως προς την αποτελεσματικότητά του αναβαθμίζοντας έτσι το ρόλο της ιδιωτικής ασφάλισης(σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προωθούνται τα ιδιωτικά σχήματα συνταξιοδότησης του 2ου και του 3ου πυλώνα). Το υψηλό κόστος της αντασφάλισης ήταν που εισήχθη και στην ελληνική ασφαλιστική αγορά, κυρίως λόγω των καταστροφικών καιρικών φαινομένων που έπληξαν την Νοτιανατολική Ασία και την Κεντρική Αμερική. Σε αυτά προστέθηκαν και οι τεράστιες ζημιές των αντασφαλιστών από τα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Νέα Υόρκη. Εκτιμάται ότι στα επόμενα χρόνια η αντασφαλιστική αγορά θα 97

98 παρουσιάσει αρκετές ευκαιρίες για τις ασφαλιστικές εταιρίες να πετύχουν καλύτερο κόστος αντασφάλισης. Εκτιμάται ότι τα επόμενα χρόνια θα αυξηθούν οι περιπτώσεις της υποχρεωτικής ασφάλισης συγκεκριμένων κινδύνων( ασφάλιση φυσικών καταστροφών, ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης). Επιπλέον προβλέπεται ανάπτυξη των ασφαλίσεων ζωής σαν αποτέλεσμα των εξελίξεων που αναμένονται στο χώρο των κοινωνικών ασφαλίσεων και οι οποίες θα έχουν σαν συνέπεια την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων με την καθοριστική συμμετοχή των ασφαλιστικών εταιριών. Ο κλάδος ασφαλίσεων χρειάζεται αρκετές δομικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους τις ιδιαιτερότητες του χώρου και την ανάγκη μιας εξειδικευμένης εποπτείας που θα μπορεί να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες απαιτήσεις. Η αγορά της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελλάδα έχει μια πάγια ανάγκη για ένα πιο σύγχρονο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο και μια επαρκή, ανάγκη που οδηγεί στη θεσμοθέτηση νέας Εποπτικής αρχής με στόχο την εξυγίανση του ασφαλιστικού κλάδου. 98

99 Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α Τ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ ΝΟΜΟΣ ΥΠ' APIO Ασφαλιστική σύμβαση, τροποποιήσεις της νομοθεσίας για την ιδιωτική ασφάλιση και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ87/Τ.Α ) Ο ΠΡΟΕ.ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ.ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή : ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 Η έννοια και στοιχεία της ασφαλιστικής σύμβασης 1. Με την ασφαλιστική σύμβαση η ασφαλιστική επιχείρηση (ασφαλιστής) ναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει, έναντι ασφαλίστρου, στον συμβαλλόμενο της (λήπτη της ασφάλισης) ή σε τρίτον, παροχή (ασφάλισμα) σε χρήμα ή, εφόσον υπάρχει ειδική συμφωνία, άλλη παροχή σε είδος, όταν επέλθει το περιστατικό από το οποίο συμφωνήθηκε να εξαρτάται η υποχρέωσή του (ασφαλιστική περίπτωση). 2. Η ασφαλιστική σύμβαση περιλαμβάνει τουλάχιστον τα στοιχεία των συμβαλλομένων και του δικαιούχου του ασφαλίσματος, αν αυτός είναι διαφορετικό πρόσωπο, τη διάρκεια της ασφαλιστικής κάλυψης, το πρόσωπο ή το αντικείμενο και τη χρηματική αξία του ή την περιουσία που απειλούνται ή σχετίζονται με την επέλευση του κινδύνου, το είδος των κινδύνων (ασφαλιστικοί κίνδυνοι), το τυχόν ανώτατο όριο ευθύνης του ασφαλιστή (ασφαλιστικό ποσό), τις τυχόν εξαιρέσεις κάλυψης, το ασφάλιστρο και το εφαρμοστέο δίκαιο, αν αυτό δεν είναι το ελληνικό. 3. Ο ασφαλιστής, μέχρι την αποδοχή της πρότασης προς ασφάλιση, μπορεί να παράσχει προσωρινή ασφαλιστική κάλυψη, η οποία μετατρέπεται σε οριστική, αν εντός του χρόνου διάρκειας της προσωρινής κάλυψης συναφθεί η ασφαλιστική σύμβαση. 99

100 Αρθρο 2 Ασφαλιστήριο 1. Η ασφαλιστική σύμβαση αποδεικνύεται με έγγραφο που εκδίδεται από τον ασφαλιστή. Η με μηχανικό μέσο αποτύπωση της υπογραφής του ασφαλιστή αρκεί. Το ασφαλιστήριο μπορεί να εκδοθεί και σε διαταγή ή στον κομιστή. 2. Ο ασφαλιστής υποχρεούται να παραδώσει στον λήπτη της ασφάλισης ασφαλιστήριο ή, αν έχει συμφωνήσει προσωρινή κάλυψη, έγγραφο προσωρινής κάλυψης. 3. Το ασφαλιστήριο και το έγγραφο προσωρινής κάλυψης πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον τα στοιχεία της ασφαλιστικής σύμβασης και τον τόπο και χρόνο έκδοσής τους. Ο λήπτης της ασφάλισης δικαιούται οποτεδήποτε να ζητήσει αντίγραφα των επεξηγήσεων και στοιχείων που τυχόν έδωσε στον ασφαλιστή κατά τη σύναψη της σύμβασης, καθώς και αντίγραφο του ασφαλιστηρίου, σε περίπτωση που τούτο απωλέσθηκε. 4. Όταν η σύμβαση διέπεται από γενικούς ή ειδικούς ασφαλιστικούς όρους, ο ασφαλιστής οφείλει να μνημονεύσει τούτο στο τμήμα του ασφαλιστηρίου που αναγράφονται τα εξατομικευμένα στοιχεία της σύμβασης και να τους παραδώσει στον ασφαλισμένο μαζί με το ασφαλιστήριο. 5. Αν το περιεχόμενο του ασφαλιστηρίου παρεκκλίνει από την αίτηση για ασφάλιση, οι παρεκκλίσεις θεωρούνται ότι έχουν εγκριθεί από την αρχή, εφόσον ο λήπτης της ασφάλισης δεν εναντιώνεται γραπτά εντός ενός (1) μηνός από την παραλαβή του ασφαλιστηρίου και εφόσον ο ασφαλιστής τον έχει ενημερώσει για την παρέκκλιση και για το δικαίωμα εναντίωσης γραπτά ή με σημείωση στην πρώτη σελίδα του ασφαλιστηρίου, στοιχειοθετημένη με εντονότερα στοιχεία από τα λοιπά, ώστε να υποπίπτει εύκολα στην αντίληψη και έχει χορηγήσει σε αυτόν σε χωριστό έντυπο υπόδειγμα δήλωσης εναντίωσης. Αν ο ασφαλιστής παρέλειψε να ενημερώσει ως άνω τον λήπτη και να του χορηγήσει το ως άνω υπόδειγμα, τότε οι παρεκκλίσεις δεν δεσμεύουν τον λήπτη της ασφάλισης και θεωρείται ότι έχει συμφωνηθεί το περιεχόμενο της αίτησης για ασφάλιση. 6. Αν ο ασφαλιστής δεν παρέδωσε στον λήπτη της ασφάλισης κάποια από τις πληροφορίες που προβλέπονται στο άρθρο 4 παρ. 2 περίπτωση Η και παρ. 3 περίπτωση. του ν.δ/τος 400/1970, όπως ισχύει, κατά το χρόνο της υποβολής της αίτησης για ασφάλιση ή αν δεν παρέδωσε τους ασφαλιστικούς όρους 100

101 σύμφωνα με την παρ. 4 του παρόντος άρθρου, τότε η σύμβαση θεωρείται ότι έχει συναφθεί με βάση το ασφαλιστήριο, τους ασφαλιστικούς όρους, καθώς και τις τυχόν επιπλέον πληροφορίες που προσδιορίζουν γενικά τη συγκεκριμένη σύμβαση, εφόσον ο λήπτης της ασφάλισης δεν εναντιώνεται γραπτά εντός δεκατεσσάρων (14) ημερών από την παράδοση του ασφαλιστηρίου. Αν παρέλθει αυτή η προθεσμία άπρακτη, η σύμβαση ισχύει αναδρομικά, από το χρόνο της σύναψής της. Η ως άνω προθεσμία δεν αρχίζει, αν ο ασφαλιστής δεν έχει ενημερώσει σχετικά με το δικαίωμα εναντίωσης τον λήπτη της ασφάλισης γραπτά ή με ευκρινή σημείωση στην πρώτη σελίδα του ασφαλιστηρίου και δεν έχει χορηγήσει σε αυτόν σε χωριστό έντυπο υπόδειγμα δήλωσης εναντίωσης. Το δικαίωμα εναντίωσης αποσβέννυται μετά πάροδο δέκα (10) μηνών από την πληρωμή του πρώτου ασφαλίστρου. Σε περίπτωση εναντίωσης, ματαιούται η σύναψη της σύμβασης. Το βάρος της απόδειξης της παράδοσης των εγγράφων φέρει ο ασφαλιστής. Οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου αυτού δεν θίγονται. 7. Σε περίπτωση που, μετά από ειδική αίτηση του λήπτη της ασφάλισης, η ασφαλιστική κάλυψη παρέχεται αμέσως, μπορεί να συμφωνηθεί κατά τη σύναψη της σύμβασης η παραίτηση από το δικαίωμα χορήγησης των κατά την παρ. 6 του άρθρου αυτού πληροφοριών, μέχρις ότου ο ασφαλιστής παραδώσει το ασφαλιστήριο. 8. Όλοι οι όροι του ασφαλιστηρίου πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα εύλογα συμφέροντα του λήπτη της ασφάλισης και του ασφαλισμένου και να γράφονται με σαφήνεια και με ευδιάκριτα στοιχεία. Συμφωνία παραίτησης από το δικαίωμα προσβολής της ασφαλιστικής σύμβασης λόγω πλάνης δεν δεσμεύει τον λήπτη της ασφάλισης. Άρθρο 3 Περιγραφή του κινδύνου 1. Κατά τη σύναψη της σύμβασης ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή κάθε στοιχείο ή περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου, καθώς επίσης να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση του ασφαλιστή. Στοιχεία και περιστατικά, για τα οποία ο ασφαλιστής έθεσε σαφείς γραπτές ερωτήσεις, τεκμαίρεται ότι είναι τα μόνα τα οποία επηρεάζουν την από μέρους του εκτίμηση και αποδοχή του κινδύνου. Εάν ο ασφαλιστής συνάψει τη σύμβαση με βάση γραπτές ερωτήσεις, δεν μπορεί να επικαλεστεί το γεγονός ότι : ΙΟΙ

102 α. συγκεκριμένες ερωτήσεις έμειναν αναπάντητες. β. δεν ανακοινώθηκαν περιστάσεις που δεν αποτελούσαν αντικείμενα ερώτησης. γ. δόθηκε καταφανώς ελλιπής απάντηση σε γενική ερώτηση, εκτός αν ο αντισυμβαλλόμενος ενήργησε κατά τον τρόπο αυτόν με πρόθεση να εξαπατήσει τον ασφαλιστή. 2. Ο ασφαλιστής δεν μπορεί να επικαλεστεί ατέλειες ή πλημμέλειες των απαντήσεων του ερωτηματολογίου, εκτός αν έγιναν από πρόθεση. 3. Αν για οποιονδήποτε λόγο, που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του ασφαλιστή ή του λήπτη της ασφάλισης, δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του ασφαλιστή στοιχεία ή περιστατικά που είναι αντικειμενικά ουσιώδη για την εκτίμηση του κινδύνου, ο ασφαλιστής δικαιούται να καταγγείλει τη σύμβαση ή να ζητήσει την τροποποίηση της, μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνάς αφότου έλαβε γνώση αυτών των στοιχείων ή των περιστατικών. 4. Η πρόταση του ασφαλιστή για τροποποίηση της σύμβασης θεωρείται ως καταγγελία, αν μέσα σ' ένα (1) μήνα από τη λήψη της δεν γίνει δεκτή και αυτό αναφέρεται στο έγγραφο της πρότασης. 5. Σε περίπτωση παράβασης από αμέλεια τη υποχρέωσης που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου αυτού, ο ασφαλιστής έχει τα δικαιώματα της παρ. 3 του άρθρου αυτού και επιπλέον, αν η ασφαλιστική περίπτωση επέλθει πριν τροποποιηθεί σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου αυτού, η ασφαλιστική σύμβαση ή πριν η καταγγελία αρχίσει να παράγει αποτελέσματα, το ασφάλισμα μειώνεται κατά το λόγο του ασφαλίστρου που έχει καθορισθεί προς το ασφάλιστρο που θα είχε καθορισθεί, αν δεν υπήρχε η παράβαση. 6. Σε περίπτωση παράβασης από δόλο της υποχρέωσης που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου αυτού, ο ασφαλιστής έχει δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνός από τότε που έλαβε γνώση της παράβασης. Αν η ασφαλιστική περίπτωση επέλθει εντός της παραπάνω προθεσμίας, ο ασφαλιστής απαλλάσσεται της υποχρέωσής του προς καταβολή του ασφαλίσματος. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται σε αποκατάσταση κάθε ζημίας του ασφαλιστή. 7. Η καταγγελία της ασφαλιστικής σύμβασης εκ μέρους του ασφαλιστή στις περιπτώσεις των παρ. 3 και 5 του άρθρου αυτού επιφέρει αποτελέσματα μετά πάροδο δεκαπέντε (15) ημερών από τότε που θα περιέλθει στον λήπτη της 102

103 ασφάλισης ή μετά πάροδο ενός (1) μηνάς από τη λήψη της πρότασης τροποποίησης που προβλέπεται στην παρ. 4 του άρθρου αυτού. Στην περίπτωση της παρ. 6 του άρθρου αυτού, η καταγγελία επιφέρει άμεσα αποτελέσματα. Ο ασφαλιστής δικαιούται των ασφαλίστρων που ήταν ληξιπρόθεσμα κατά το χρόνο, κατά τον οποίο επήλθαν τα αποτελέσματα της καταγγελίας της σύμβασης ή κατά το χρόνο επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, στην περίπτωση που κατά τις παρ. 5 και 6 του άρθρου αυτού περιορίζεται η ευθύνη του ή απαλλάσσεται αυτής. 8. Με την επιφύλαξη του άρθρου 29 παρ. 2, οι διατάξεις των παρ. 3 έως 5 του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζονται στις ασφαλίσεις ζωής. Επίσης, οι διατάξεις των παρ. 3 έως 5 του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζονται στις ασφαλίσεις ασθενειών. Άρθρο 4 Επίταση του κινδύνου 1. Κατά τη διάρκεια της σύμβασης ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή, μέσα σε δεκατέσσερις (14) ημέρες από τότε που περιήλθε σε γνώση του, κάθε στοιχείο ή περιστατικό, το οποίο μπορεί να επιφέρει σημαντική επίταση του κινδύνου, σε βαθμό που, αν ο ασφαλιστής το γνώριζε, δεν θα είχε συνάψει την ασφάλιση ή δεν θα την είχε συνάψει με τους ίδιους όρους. 2. Ο ασφαλιστής, μόλις λάβει γνώση της επίτασης του κινδύνου, δικαιούται να καταγγείλει τη σύμβαση ή να ζητήσει την τροποποίησή της. Οι διατάξεις των παρ. 3, 4, 5, 6 και 7 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στην επίταση του κινδύνου κατά τη διάρκεια της σύμβασης. 3. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν εφαρμόζονται στις ασφαλίσεις ζωής και ασθενειών. Άρθρο 5 Μείωση και έλλειψη του κινδύνου 1. Αν ο ασφαλιστικός κίνδυνος μειώθηκε ουσιαστικά, ο λήπτης της ασφάλισης δικαιούται να ζητήσει αντίστοιχη μείωση του ασφαλίστρου. Αν ο ασφαλιστής αρνηθεί τη μείωση ή δεν απαντήσει στο σχετικό αίτημα για διάστημα πέραν του μηνός από της υποβολής του, ο λήπτης της ασφάλισης δικαιούται να καταγγείλει τη σύμβαση για το υπολειπόμενο διάστημα. Το δικαίωμα μείωσης 103

104 του ασφαλίστρου δεν ισχύει στις ασφαλίσεις ζωής και ασθενειών, αν μεταβάλλεται η υγεία του ασφαλισμένου. 2. Αν ο ασφαλιστής κατά τη σύναψη της σύμβασης γνώριζε ότι αποκλειόταν η δυνατότητα επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης, ο λήπτης της ασφάλισης δεν υποχρεούται στην καταβολή του ασφαλίστρου. Αν ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ή ο δικαιούχος του ασφαλίσματος, κατά τη σύναψη της ασφάλισης, γνώριζε ότι η ασφαλιστική περίπτωση είχε ήδη επέλθει, ο ασφαλιστής δεν υποχρεούται σε παροχή και δικαιούται, εφόσον δεν γνώριζε την επέλευση του κινδύνου, το ασφάλιστρο μέχρι τέλους της ασφαλιστικής περιόδου. Άρθρο 6 Καταβολή του ασφαλίστρου 1. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να καταβάλει τα ασφάλιστρα σε μετρητά, είτε εφάπαξ είτε με τμηματικές καταβολές. Η ασφαλιστική κάλυψη δεν αρχίζει πριν την καταβολή του εφάπαξ ασφαλίστρου ή της πρώτης δόσης της τμηματικής καταβολής, εκτός αν προκύπτει διαφορετικά από την ασφαλιστική σύμβαση ή από τις περιστάσεις. 2. Η καθυστέρηση της καταβολής ληξιπρόθεσμης δόσης ασφαλίστρου δίνει το δικαίωμα στον ασφαλιστή να καταγγείλει τη σύμβαση. Η καταγγελία γίνεται με γραπτή δήλωση στον λήπτη της ασφάλισης, στην οποία γνωστοποιείται ότι η περαιτέρω καθυστέρηση καταβολής ασφαλίστρου θα επιφέρει, μετά πάροδο ενός (1) μηνός από την κοινοποίηση της δήλωσης, τη λύση της σύμβασης. Άρθρο 7 Πραγματοποίηση του κινδύνου- Καταβολή του ασφαλίσματος 1. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται εντός οκτώ (8) ημερών από τότε που έλαβε γνώση της επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης να ειδοποιήσει τον ασφαλιστή. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δίνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, στοιχεία και έγγραφα που σχετίζονται με τις περιστάσεις και τις συνέπειες της επέλευσης του κινδύνου που του ζητάει ο ασφαλιστής. Ο λήπτης της ασφάλισης δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν γνώριζε την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης, αν τούτο οφείλεται σε βαριά του αμέλεια. 104

105 2. Η υπαίτια παράβαση από τον λήπτη της ασφάλισης των υποχρεώσεων της παρ. 1 αυτού του άρθρου παρέχει το δικαίωμα στον ασφαλιστή να ζητήσει την αποκατάσταση της ζημίας του. 3. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα προς αποφυγή ή μείωση της ζημίας και να ακολουθεί τις οδηγίες του ασφαλιστή. Τα έξοδα που προκύπτουν, εφόσον δικαιολογούνται από τις περιστάσεις, βαρύνουν τον ασφαλιστή, ακόμα και αν υπερβαίνουν το ασφαλιστικό ποσό. Αντίθετη συμφωνία επιτρέπεται αν ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους. Αν το ασφάλισμα καλύπτει μέρος μόνο της ζημίας, ο ασφαλιστής υποχρεούται να αποδώσει μόνο ανάλογο μέρος των εξόδων, εκτός αν τα έξοδα δημιουργήθηκαν αποκλειστικά μετά από τις οδηγίες του ασφαλιστή. 4. Σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης των διατάξεων της παρ. 3 αυτού του άρθρου, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται σε αποζημίωση του ασφαλιστή. 5. Ο ασφαλιστής απαλλάσσεται της υποχρέωσης προς ασφάλισμα, αν η επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης οφείλεται στη μεν ασφάλιση ζημιών, σε δόλο ή σε βαριά αμέλεια, στη δε ασφάλιση προσώπων, μόνο σε δόλο του λήπτη της ασφάλισης ή του ασφαλισμένου ή του δικαιούχου του ασφαλίσματος ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους ή των νομίμων αντιπροσώπων τους ή των εκπροσώπων τους ή των τρίτων στους οποίους έχει ανατεθεί επαγγελματικά η φύλαξη του αντικειμένου της ασφάλισης. Ο ασφαλιστής δικαιούται μόνο το δεδουλευμένο ασφάλιστρο. 6. Με την ασφαλιστική σύμβαση μπορεί να διευρυνθούν οι περιπτώσεις απαλλαγής του ασφαλιστή, αν ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για κάλυψη επαγγελματικών κινδύνων. Επίσης, μπορεί να συμφωνηθεί ότι θα οφείλεται το ασφάλιστρο μέχρι τέλους της ασφαλιστικής περιόδου, αν μετά την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης καταγγελθεί η σύμβαση. 7. Αν επέλθει η ασφαλιστική περίπτωση, ο ασφαλιστής υποχρεούται να καταβάλει το ασφάλισμα χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Αν για τη διάγνωση της έκτασης του ασφαλίσματος απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα, ο ασφαλιστής υποχρεούται, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, σε καταβολή του ποσού για το οποίο δεν υπάρχει αμφισβήτηση, «ως ασφαλιστική περίπτωση θεωρείται και η εξαγορά των ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής, που έχουν και επενδυτικό 105

106 χαρακτήρα και τα οποία σχηματίζουν αξίες εξαγοράς, κατά την έννοια των διατάξεων του παρόντος νόμου. Στην περίπτωση αυτή, ο ασφαλιστής οφείλει να καταβάλει το ποσό των αξιών εξαγοράς και το τυχόν προϊόν Υπεραπόδοσης του Μαθηματικού Αποθέματος, που προβλέπεται στις διατάξεις του ν.δ. 400/1970 (ΦΕΚ 10 Α'), εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον δικαιούχο. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου, ο Υπουργός Ανάπτυξης επιβάλλει πρόστιμο στον ασφαλιστή από τρεις χιλιάδες (3.000) μέχρι εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ. Το πρόστιμο που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο αποτελεί δημόσιο έσοδο και καταχωρείται στον κωδικό αριθμό εσόδου (Κ.Α.Ε.) 3739.» * *ΣΗΜ.: Το ανωτέρω εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 34 του ν. 3377/2005 «Αρχές και Κανόνες για την εξυγίανση της λειτουργίας και την ανάπτυξη βασικών τομέων του εμπορίου και της αγοράς - Θέματα Υπουργείου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ Α'202/ ). 8. Οι διατάξεις των παρ. 2-4 αυτού του άρθρου δεν εφαρμόζονται στις ασφαλίσεις προσώπων. Άρθρο 8 Διάρκεια και λύση της σύμβασης 1. Η ασφαλιστική σύμβαση, εφόσον συμφωνήθηκε για ορισμένο χρόνο, λύεται με την πάροδο του χρόνου αυτού, εκτός αν έχει συμφωνηθεί σιωπηρή παράταση. Η σιωπηρή παράταση δεν μπορεί να συμφωνηθεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους. 2. Αν έχει συμφωνηθεί για αόριστο χρόνο (διαρκής ασφάλιση), η σύμβαση λύεται με καταγγελία στο τέλος της ασφαλιστικής περιόδου. Η προθεσμία άσκησης του δικαιώματος καταγγελίας δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός (1) μηνός ούτε μεγαλύτερη των τριών (3) μηνών. 3. Στις ασφαλίσεις ζημιών που έχουν διάρκεια μεγαλύτερη του ενός (1) έτους και στις ασφαλίσεις προσώπων, ο λήπτης της ασφάλισης δικαιούται να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση εντός δεκατεσσάρων (14) ημερών από την παράδοση του ασφαλιστηρίου. *«Ειδικά στις ατομικές ασφαλίσεις ζωής, ο αντισυμβαλλόμενος δικαιούται να υπαναχωρήσει από την ασφαλιστική σύμβαση εντός 30 ημερών από τη στιγμή που πληροφορήθηκε τη σύναψή της». Η προθεσμία δεν αρχίζει, αν ο λήπτης της ασφάλισης δεν ενημερώθηκε σχετικά για το δικαίωμά του αυτό από τον ασφαλιστή και δεν βεβαιώνεται τούτο 106

107 με έγγραφό του. Αν ο ασφαλιστής δεν ενημέρωσε τον λήπτη της ασφάλισης, το δικαίωμα υπαναχώρησης αποσβήνεται δύο (2) μήνες μετά την πληρωμή του πρώτου ασφαλίστρου. Το δικαίωμα υπαναχώρησης δεν υφίσταται στις ασφαλίσεις ζημιών, όπου η κάλυψη παρέχεται άμεσα μετά από ειδική αίτηση του λήπτη της ασφάλισης. Η προθεσμία άσκησης του δικαιώματος υπαναχώρησης αναστέλλεται καθόσο διάστημα ο λήπτης της ασφάλισης έχει δικαίωμα εναντίωσης, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 2 του παρόντος νόμου. *ΣΗΜ.: Το ανωτέρω εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 5 παρ. 2 της Υ.Α. Ζ1-629/2005 «Εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές (ΦΕΚ Β' 720/ ). 4. Η ασφαλιστική σύμβαση λύεται με καταγγελία, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις των άρθρων 3, 4, 5 παρ. 1, 6 και 12 του παρόντος νόμου, καθώς και της παρ. 2 αυτού του άρθρου. Ο λήπτης της ασφάλισης δικαιούται επίσης να καταγγείλει τη σύμβαση, αν ο ασφαλιστής κηρύχθηκε σε πτώχευση ή αν απαγορεύθηκε η ελεύθερη διάθεση μέρους ή του συνόλου των περιουσιακών του στοιχείων. Σε περίπτωση κήρυξης σε πτώχευση του λήπτη της ασφάλισης ή αν τέθηκε καθ' οιονδήποτε άλλον τρόπο σε αναγκαστική διαχείριση, ο ασφαλιστής δικαιούται να καταγγείλει τη σύμβαση. 5. Στο ασφαλιστήριο μπορεί να προβλέπονται και άλλοι λόγοι καταγγελίας της ασφαλιστικής σύμβασης. Σε περίπτωση που συμφωνείται ο ασφαλιστής να διατηρεί το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης μετά την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου, ο λήπτης της ασφάλισης έχει το ίδιο δικαίωμα. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 7 του άρθρου 3, της παρ. 4 του άρθρου 4 και του άρθρου 12 του παρόντος νόμου, τα αποτελέσματα της καταγγελίας, όταν ασκείται από τον ασφαλιστή, δεν μπορούν να επέρχονται πριν από την πάροδο τριάντα (30) ημερών από τότε που θα περιέλθει στον λήπτη της ασφάλισης. 6 Ως ασφαλιστική περίοδος νοείται η διάρκεια ενός (1) έτους, εκτός αν ο υπολογισμός των ασφαλίστρων έχει υπολογισθεί για μικρότερο διάστημα, οπότε νοείται το διάστημα αυτό. 107

108 Άρθρο 9 Ασφάλιση για λογαριασμό 1. Ο λήπτης της ασφάλισης μπορεί να συμβληθεί στην ασφαλιστική σύμβαση για λογαριασμό δικό του ή τρίτου. Ο τρίτος μπορεί και να μην ορίζεται στο ασφαλιστήριο (ασφάλιση για λογαριασμό όποιου ανήκει). Σε περίπτωση αμφιβολίας, η σύμβαση θεωρείται ότι καταρτίσθηκε για λογαριασμό του λήπτη της ασφάλισης. 2. Τον λήπτη της ασφάλισης βαρύνουν όλες οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση, εκτός από εκείνες που από τη φύση τους πρέπει να εκπληρωθούν από τον ασφαλισμένο. Ο ασφαλισμένος έχει τις ίδιες υποχρεώσεις με τον λήπτη της ασφάλισης, εφόσον έχει λάβει γνώση της σύμβασης και έχει τη δυνατότητα να τις εκπληρώσει. Άρθρο 10 Παραγραφή Αξιώσεις που πηγάζουν από την ασφαλιστική σύμβαση παραγράφονται, στις ασφαλίσεις ζημιών μετά από τέσσερα (4) χρόνια και στις ασφαλίσεις προσώπων μετά από πέντε (5) χρόνια, από το τέλος του έτους μέσα στο οποίο γεννήθηκαν. ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 11 Έννοια και αντικείμενο της ασφάλισης ζημιών 1. Στην ασφάλιση κατά ζημιών, το ασφάλισμα συνίσταται στην αποκατάσταση της ζημίας της περιουσίας που συμφωνήθηκε ότι θα καλύπτεται, όταν επέλθει η ασφαλιστική περίπτωση (ασφαλιστική ζημία). 2. Η ζημία της ασφαλισμένης περιουσίας μπορεί να συνίσταται στη βλάβη ή στην απώλεια αγαθών, απαιτήσεων και κερδών, καθώς και στις δαπάνες απόκρουσης και ικανοποίησης απαιτήσεων τρίτων. 3. Το ασφάλισμα δεν μπορεί να υπερβαίνει την έκταση της ασφαλιστικής ζημίας ούτε και το ασφαλιστικό ποσό. 108

109 4. Ο λήπτης της ασφάλισης ζημιών μπορεί να ασφαλίσει κάθε περιουσία για τη διατήρηση της οποίας έχει έννομο συμφέρον και η οποία απειλείται από ασφαλιστικό κίνδυνο. Άρθρο 12 Διαδοχή στην ασφαλιστική σχέση 1. Η ασφάλιση ζημιών δεν λήγει, αν τον λήπτη της ασφάλισης ή τον ασφαλισμένο διαδεχθεί άλλος στην ασφαλιστική σχέση. 2. Εφόσον δεν έχει εκδοθεί ασφαλιστήριο σε διαταγή ή στον κομιστή, ασφαλιστής και λήπτης της ασφάλισης ή ασφαλισμένος δικαιούνται να καταγγείλουν τη σύμβαση το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες, αφότου έγινε γνωστή η διαδοχή. Η καταγγελία εκ μέρους του ασφαλιστή επιφέρει αποτελέσματα μετά πάροδο δεκαπέντε (15) ημερών από τότε που περιήλθε στον λήπτη της ασφάλισης ή τον ασφαλισμένο. 3. Ο ασφαλιστής απαλλάσσεται, αν ο ασφαλιστικός κίνδυνος επήλθε πριν από την πάροδο της παραπάνω 30ημερης προθεσμίας ή πριν επέλθουν τα αποτελέσματα της καταγγελίας που εμπρόθεσμα άσκησε ο ασφαλιστής και εφόσον αποδείξει ότι δεν θα είχε αναλάβει με τους ίδιους όρους, αν γνώριζε τη διαδοχή. Τα μη δεδουλευμένα ασφάλιστρα επιστρέφονται. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται αν ο κίνδυνος επέλθει εντός τριάντα (30) ημερών από τη διαδοχή. Άρθρο 13 Εξαιρέσεις της κάλυψης Ι.Δεν παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη στο μέτρο που η πραγματοποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου προέρχεται από πολεμικά γεγονότα ή ενέργειες, εμφύλιο πόλεμο, στάση ή λαϊκές ταραχές. 2. Στην ασφάλιση πραγμάτων δεν παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη, στο μέτρο που η πραγματοποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου προέρχεται από φυσική απομείωση των πραγμάτων αυτών. 3. Με το ασφαλιστήριο μπορεί να συμφωνηθεί η διεύρυνση των εξαιρέσεων κάλυψης, εφόσον υπαγορεύεται από δικαιολογημένες τεχνικές ανάγκες του ασφαλιστή. 109

110 Άρθρο 14 Υποκατάσταση ασφαλιστή 1. Εάν ο λήπτης της ασφάλισης έχει αξίωση προς αποκατάσταση της ζημίας κατά τρίτου, η αξίωση περιέρχεται στον ασφαλιστή στην έκταση του ασφαλίσματος που κατέβαλε. 2. Εάν οι αξιώσεις του λήπτη της ασφάλισης στρέφονται κατά του ασφαλισμένου ή του δικαιούχου ασφαλίσματος ή των ανιόντων, κατιόντων και των συζύγων τους ή άλλων προσώπων που συνοικούν μαζί του, καθώς και των νομίμων αντιπροσώπων του ή των εκπροσώπων του, η αξίωση δεν περιέρχεται στον ασφαλιστή, παρά μόνο αν τα πρόσωπα αυτά ενήργησαν με δόλο. 3. Ο λήπτης της ασφάλισης και, σε περίπτωση ασφάλισης για λογαριασμό, ο ασφαλισμένος και ο τυχόν τρίτος δικαιούχος του ασφαλίσματος, υποχρεούνται να διαφυλάξουν τα δικαιώματά τους κατά του τρίτου που περιέρχονται στον ασφαλιστή. Παραβίαση της υποχρέωσης αυτής επάγεται ευθύνη των υποχρέων, προς αποκατάσταση κάθε ζημιάς του ασφαλιστή. 4. Αν ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους, μπορεί να συμφωνηθεί η απαλλαγή του ασφαλιστή στο μέτρο που από υπαιτιότητα των υποχρέων ματαιώθηκε η άσκηση του αναγωγικού δικαιώματος. 5. Σε περίπτωση υποκατάστασης του ασφαλιστή, η παραγραφή των αξιώσεων του λήπτη της ασφάλισης κατά του τρίτου δεν συμπληρώνεται πριν την παρέλευση έξι (6) μηνών από την υποκατάσταση και εφόσον αυτή έλαβε χώρα πριν από την παραγραφή ή την απόσβεση αυτών των αξιώσεων. Άρθρο 15 Ασφάλιση με περισσότερους ασφαλιστές 1. Αν η ασφαλισμένη περιουσία έχει ασφαλιστεί κατά του ίδιου κινδύνου σε περισσότερους ασφαλιστές (πολλαπλή ασφάλιση), ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος οφείλουν να γνωστοποιήσουν χωρίς καθυστέρηση σε κάθε ασφαλιστή την ασφάλιση και το ασφαλιστικό ποσό. 2. Οι περισσότερες ασφαλίσεις είναι ισχυρές μέχρι την έκταση της ασφαλιστικής ζημίας. 3. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, οι περισσότεροι ασφαλιστές ευθύνονται εις ολόκληρο, μέχρι το ασφαλιστικό ποσό της σύμβασής τους. Επιτρέπεται να I ΙΟ

111 συμφωνηθεί ότι, σε περίπτωση μη γνωστοποίησης της ύπαρξης άλλων ασφαλίσεων κατά το χρόνο σύναψης της σύμβασης, θα περιορίζεται το ασφάλισμα στο μέτρο που δεν καλύπτεται από προηγούμενη ασφάλιση. Σε περίπτωση που ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος παραλείψουν τη γνωστοποίηση με δόλο, εφαρμόζονται οι παρ. 6 και 7 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου. 4. Αν οι περισσότερες ασφαλιστικές συμβάσεις έχουν συναφθεί με κοινή συμφωνία, με ή χωρίς κοινό συντονιστή ασφαλιστή, ο κάθε ασφαλιστής ευθύνεται κατ' αναλογία του ασφαλισμένου σε αυτόν ποσοστού (συνασφάλιση). Άρθρο 16 Υπολογισμός του ασφαλίσματος 1. Στην ασφάλιση κατά ζημιών πραγμάτων, αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, βάση υπολογισμού του ασφαλίσματος είναι η τρέχουσα αξία ή, αν δεν υπάρχει, η συνηθισμένη αξία αυτών κατά το χρόνο επέλευσης του κινδύνου. 2. Το ασφάλισμα καθορίζεται από την αντιπαραβολή της αξίας του πράγματος πριν και μετά την πραγματοποίηση του κινδύνου. 3. Οι ασφαλιστής μπορεί με ξεχωριστή συμφωνία, η οποία αποδεικνύεται με έγγραφο, να προβεί σε αποτίμηση της ασφαλισμένης περιουσίας. Στην περίπτωση αυτή το ασφάλισμα υπολογίζεται με βάση την αξία της αποτίμησης. Η αποτίμηση μπορεί να προσβληθεί μόνο για πλάνη, απάτη, απειλή ή εικονικότητα. Άρθρο 17 Υπασφάλιση - Υπερασφάλιση 1. Στην ασφάλιση πραγμάτων, αν η αξία τους που δηλώθηκε κατά τη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης (ασφαλιστική αξία) υπολείπεται της τρέχουσας ή, αν δεν υπάρχει, της συνηθισμένης αξίας αυτών κατά το χρόνο επέλευσης του κινδύνου, η ευθύνη του ασφαλιστή περιορίζεται στην αποκατάσταση ανάλογου μέρους της ζημίας. 2. Αν η αξία των πραγμάτων, που δηλώθηκε κατά τη σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης, υπερβαίνει την τρέχουσα ή, αν δεν υπάρχει, τη συνηθισμένη αξία αυτών κατά το χρόνο επέλευσης του κινδύνου, οποιοσδήποτε από τους συμβαλλομένους μπορεί να απαιτήσει τη μείωση της ασφαλιστικής αξίας και του ασφαλίστρου, για το υπολειπόμενο διάστημα ισχύος της σύμβασης. Σε

112 περίπτωση επέλευσης του κινδύνου, ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται για το υπερβάλλον. 3. Αν η υπερασφάλιση οφείλεται σε δόλο του λήπτη της ασφάλισης, του ασφαλισμένου ή του δικαιούχου του ασφαλίσματος, η ασφάλιση είναι άκυρη. Ο καλόπιστος ασφαλιστής δικαιούται τα δεδουλευμένα ασφάλιστρα. Άρθρο 18 Ανοικτή ασφάλιση 1. Αν η ασφαλισμένη περιουσία κατά τη σύναψη της σύμβασης έχει καθορισθεί μόνο κατά γένος και αφορά πράγματα τα οποία θα εμπίπτουν στον ασφαλιστικό κίνδυνο μελλοντικά, ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος υποχρεούται να δηλώνει στον ασφαλιστή, ευθύς μόλις λάβει γνώση, το είδος των πραγμάτων, τις ασφαλιστικές αξίες, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο προσδιοριστικό της σύμβασης, σύμφωνα με τους όρους του ασφαλιστηρίου. 2. Το ασφάλιστρο υπολογίζεται με βάση τις δηλώσεις που γίνονται κάθε φορά. 3. Σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης που προβλέπεται στην παράγραφο 1 αυτού του άρθρου, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται σε αποκατάσταση κάθε ζημιάς του ασφαλιστή. Αν η παράβαση έγινε από δόλο, εφαρμόζονται και οι παρ. 6 και 7 του άρθρου Σε περίπτωση που ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους, επιτρέπεται και διαφορετική ως προς τους όρους αυτού του άρθρου συμφωνία. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΕΙΔΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΖΗΜΙΩΝ Αρθρο 19 Ασφάλιση πυρκαγιάς 1. Η ασφάλιση πυρκαγιάς περιλαμβάνει ζημιές που προκαλούνται από κινδύνους πυρκαγιάς και κεραυνού. Εάν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, περιλαμβάνει επίσης ζημιές που προκαλούνται από έκρηξη και άλλα παρεμφερή συμβάντα, έστω και αν δεν ακολούθησε πυρκαγιά. Το ασφάλισμα περιλαμβάνει τη μείωση της αξίας των βλαβέντων πραγμάτων, καθώς και την αποκατάσταση των ζημιών που προξένησαν τα αναγκαία μέτρα για τη διάγνωση, αποτροπή ή περιστολή της ζημιάς, όπως τα έξοδα κατάσβεσης και κατεδάφισης. 2. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, η ασφάλιση περιλαμβάνει και τις ζημιές από

113 κλοπές ή απώλειες κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης του κινδύνου ή αμέσως ύστερα από αυτήν ή εξαιτίας των μέτρων που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο. 3. Ασφαλιστική κάλυψη δεν παρέχεται όταν : α) η πυρκαγιά οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια που καταλογίζεται προσωπικά στον λήπτη της ασφάλισης, καθώς και σε δόλο των προσώπων που αναφέρονται στο άρθρο 7 παρ. 5 του παρόντος νόμου, β) η αιτία της πυρκαγιάς συμπεριλαμβάνεται στις εξαιρέσεις του άρθρου 13 του παρόντος νόμου. 4. Η κάλυψη αρχίζει το μεσημέρι της επόμενης ημέρας από τη χρονολογία του ασφαλιστηρίου, εκτός αν συμφωνήθηκε κάτι άλλο. 5. Σε περίπτωση που ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους, επιτρέπεται και διαφορετική ως προς τους όρους αυτού του άρθρου συμφωνία. Αρθρο 20 Ασφάλιση μεταφοράς πραγμάτων 1. Η ασφάλιση μεταφοράς πραγμάτων περιλαμβάνει τις ζημιές που προκαλούνται από όλους τους κινδύνους που δεν έχουν εξαιρεθεί, από τους οποίους απειλούνται τα πράγματα, κατά το χρονικό διάστημα από την εκ μέρους του μεταφορέα απόκτηση του δικαιώματος διάθεσης αυτών με σκοπό τη μεταφορά, μέχρι την απώλεια του εξαιτίας τερματισμού της μεταφοράς με οποιονδήποτε τρόπο. 2. Ο ασφαλιστής ευθύνεται κι αν ο κίνδυνος επήλθε από δόλο ή βαριά αμέλεια του μεταφορέα ή των προστηθέντων του. 3. Παρεκκλίσεις, διακοπές και άλλες αλλαγές στη διαδρομή και στο μεταφορικό μέσο δεν επιδρούν στην ευθύνη του ασφαλιστή, εκτός εάν τις προκάλεσε ή τις ενέκρινε ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος, μολονότι δεν ήταν αναγκαίες, οπότε εφαρμόζεται το άρθρο 4 του παρόντος (επίταση του κινδύνου). 4. Βάση υπολογισμού του ασφαλίσματος είναι η αξία των πραγμάτων, όπως προσδιορίζεται στο άρθρο 16 του παρόντος, που είχαν στον τόπο και το χρόνο κατά τον οποίο έγιναν δεκτά προς μεταφορά. Στην αξία αυτή μπορούν να προστίθενται και οι δαπάνες μεταφοράς, οι τελωνειακοί δασμοί, οι λοιπές επιβαρύνσεις και το προσδοκώμενο κέρδος. 113

114 Άρθρο 21 Ασφάλιση εσοδείας Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, στην ασφάλιση εσοδείας, βάση υπολογισμού του ασφαλίσματος είναι η αξία που θα είχαν τα γεωργικά προϊόντα κατά την ωρίμανση ή τη συνηθισμένη συγκομιδή, αν δεν είχε επέλθει ο κίνδυνος. Άρθρο 22 Ασφάλιση πιστώσεων και εγγυήσεων 1. Αν συμφωνήθηκε η κάλυψη του κινδύνου μη πληρωμής πίστωσης λόγω αφερεγγυότητας, που χορηγήθηκε από τον ασφαλισμένο στον οφειλέτη του (ασφάλιση πίστωσης), ο ασφαλιστής δεν έχει, εκτός αντίθετης συμφωνίας, το δικαίωμα διζήσεως. 2. Αν συμφωνήθηκε η χορήγηση εγγύησης στον ασφαλισμένο υπέρ του ροσώπου που θα υποδείξει ο ασφαλισμένος (ασφάλιση εγγύησης), ο ασφαλιστής έχει, εκτός αντίθετης συμφωνίας, αναγωγικό δικαίωμα κατά του ασφαλισμένου για το ποσό το οποίο εγγυήθηκε και κατέβαλε, σύμφωνα με τους όρους της ασφαλιστικής σύμβασης. Άρθρο 23 Ασφάλιση περιβαλλοντικών ζημιών 1. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, η ασφάλιση περιβαλλοντικής ζημιάς περιλαμβάνει τα έξοδα αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα έξοδα αποκομιδής απορριμμάτων και ερειπίων που προέκυψαν από την επέλευση ασφαλιστικού κινδύνου, 2. Το ασφάλισμα καταβάλλεται μόνο έναντι των πράγματι καταβληθέντων εξόδων και μόνο εφόσον η ζημιά προέκυψε από αιφνίδιο και μη αναμενόμενο συμβάν. Άρθρο 24 Ασφάλιση διακοπής λειτουργίας επιχείρησης Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, η ασφάλιση διακοπής λειτουργίας επιχείρησης περιλαμβάνει την απώλεια των κερδών, τα γενικά έξοδα και τα έξοδα που ήταν άμεση συνέπεια της επέλευσης του κινδύνου και προέκυψαν στην επιχείρηση λόγω μερικής ή ολικής διακοπής της, που προήλθε από την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου στο χρονικό διάστημα που προβλέπεται στο ασφαλιστήριο. 114

115 Άρθρο 25 Ασφάλιση αστικής ευθύνης Η ασφάλιση αστικής ευθύνης περιλαμβάνει τις δαπάνες, που προέρχονται άμεσα από την απόκρουση και ικανοποίηση αξιώσεων τρίτων κατά του λήπτη της ασφάλισης, που γεννήθηκαν από πράξεις ή παραλείψεις του για τις οποίες είχε συμφωνηθεί ασφαλιστική κάλυψη,.εν παρέχεται κάλυψη, αν οι πράξεις ή οι παραλείψεις προκλήθηκαν από δόλο του λήπτη της ασφάλισης ή του ασφαλισμένου. Άρθρο 26 Υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης 1. Όταν η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι κατά νόμο υποχρεωτική, ο τρίτος έχει ευθεία αξίωση και πέρα από το ασφαλιστικό ποσό, μέχρι το όριο για το οποίο η ασφάλιση είναι υποχρεωτική. 2. Ο ασφαλιστής δεν μπορεί να αντιτάξει κατά του τρίτου ζημιωθέντος ενστάσεις που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση, εκτός αν ο ζημιωθείς είναι ο λήπτης της ασφάλισης, άλλο πρόσωπο η αστική ευθύνη του οποίου καλύπτεται και, εφόσον υπήρχε συνοίκηση, σύζυγος ή συγγενείς ως και το δεύτερο βαθμό, έστω και από αγχιστεία, είτε του λήπτη της ασφάλισης είτε του ασφαλισμένου. Ο ασφαλιστής που κατέβαλε στον τρίτο χωρίς να είναι υποχρεωμένος κατά τα ανωτέρω έναντι του λήπτη της ασφάλισης, υποκαθίσταται στην απαίτηση του τρίτου κατά του ασφαλισμένου, μέχρι το ποσό που κατέβαλε. Η παραγραφή δεν συμπληρώνεται πριν την παρέλευση έξι (6) μηνών από την υποκατάσταση. 3. Γεγονός που οδηγεί στην άρση ή τη λήξη της ασφαλιστικής σχέσης, δεν αντιτάσσεται κατά του τρίτου ζημιωθέντα παρά μόνο μετά πάροδο ενός (1) μηνός από τότε που ο ασφαλιστής το κοινοποιήσει στην υπηρεσία ή στον νομικό πρόσωπο που έχει ορισθεί για το σκοπό αυτόν. Στις περιπτώσεις αυτές ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται, στο μέτρο που ο τρίτος είναι σε θέση να αποζημιωθεί από έναν άλλον ασφαλιστή ζημιών ή από φορέα κοινωνικής ασφάλισης 4. Περισσότεροι τρίτοι που ζημιώθηκαν συντρέχουν μέχρι το ασφαλιστικό ποσό κατά το λόγο των απαιτήσεών τους. Αν ο ασφαλιστής κατέβαλε σε έναν από τους τρίτους ποσό μεγαλύτερο από την αναλογία του, απαλλάσσεται έναντι των λοιπών για τις πέραν του ασφαλιστικού ποσού απαιτήσεις, εκτός αν κατέβαλε 115

116 γνωρίζοντας την ύπαρξή τους. Αυτοί όμως έχουν έναντι του τρίτου που ικανοποιήθηκε αξίωση για την απόδοση του ποσού που έλαβε πέρα από την αναλογία του. 5. Με αποφάσεις του Υπουργού Ανάπτυξης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να καθορίζονται οι υπηρεσίες ή τα νομικά πρόσωπα που θα δέχονται τις κοινοποιήσεις των ασφαλιστών, η διαδικασία ελέγχου τήρησης της υποχρεωτικής ασφάλισης, καθώς και οι αναγκαίες λεπτομέρειες λειτουργίας υποχρεωτικών ασφαλίσεων αστικής ευθύνης. Οι διατάξεις αυτού του άρθρου δεν εφαρμόζονται, αν δεν έχει προσδιορισθεί η υπηρεσία ή το νομικό πρόσωπο. 6. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν εφαρμόζονται στην υποχρεωτική ασφάλιση ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτων. ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΡΟΣ.Π.Ν ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 27 Έννοια - Ασφαλιστήριο - Ασφάλιση ποσού 1. Στην ασφάλιση προσώπων το ασφάλισμα συνίσταται είτε στην καταβολή ορισμένου χρηματικού ποσού εφάπαξ ή σε περιοδικές προσόδους (ασφάλιση ποσού) είτε στην αποκατάσταση της συγκεκριμένης οικονομικής ζημιάς που προήλθε εξαιτίας ασθένειας ή ατυχήματος του ασφαλισμένου. 2. Αν δεν έχει συμφωνηθεί κάτι άλλο, η ασφαλιστική κάλυψη δεν παρέχεται μόνο στο μέτρο που η πραγματοποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου προέρχεται άμεσα από πολεμικά γεγονότα και ιοντίζουσες ακτινοβολίες. 3. Το ασφαλιστήριο είναι ονομαστικό και δεν μπορεί να εκδοθεί σε διαταγή ή στον κομιστή. 4. Στην ασφάλιση για λογαριασμό μπορεί στο ασφαλιστήριο να μην κατονομάζεται ο ασφαλισμένος. 5. Στην ασφάλιση προσώπων που έχει συμφωνηθεί ως ασφάλιση ποσού, το ασφάλισμα καταβάλλεται ανεξάρτητα από το αν η επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου προκάλεσε ζημιά στον ασφαλισμένο ή στο δικαιούχο του ασφαλίσματος και ανεξάρτητα από το ύψος της ζημιάς που προκλήθηκε.

117 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ Άρθρο 28 Ασφάλιση ζωής ιδίου ή τρίτου 1. Μπορεί να συμφωνηθεί η ασφάλιση κατά του κινδύνου θανάτου ή η ασφάλιση επιβίωσης ή και των δύο, του λήπτη της ασφάλισης ή τρίτου. 2. Η ασφάλιση της ζωής τρίτου για τον κίνδυνο θανάτου του είναι άκυρη, αν δεν υπάρχει έγγραφη συναίνεσή του. Η έγγραφη συναίνεση αυτού απαιτείται επίσης και για τον ορισμό τρίτου δικαιούχου του ασφαλίσματος, καθώς και για την εκχώρηση ή την ενεχυρίαση των απαιτήσεων από την ασφάλιση. Αν ο τρίτος είναι ανίκανος, τη συναίνεση δίνει ο νόμιμος αντιπρόσωπός του. Αν ο νόμιμος αντιπρόσωπος είναι ο λήπτης της ασφάλισης ή ο δικαιούχος του ασφαλίσματος, τη συναίνεση δίνει ειδικός επίτροπος του ανικάνου. 3. Στην ασφάλιση ζωής για τον κίνδυνο θανάτου, ο ορισμός δικαιούχου γίνεται με γραπτή δήλωση του λήπτη της ασφάλισης, η οποία είναι ελεύθερα ανακλητή. 4. Αν δεν έχει ορισθεί δικαιούχος ή αν αυτός αποποιήθηκε το ασφάλισμα, δικαιούχος θεωρείται ο λήπτης της ασφάλισης και το ασφάλισμα μετά το θάνατό του περιλαμβάνεται στην κληρονομιά του. 5. Ο δικαιούχος του ασφαλίσματος δεν μπορεί να εκχωρήσει ή να ενεχυριάσει το ασφάλισμα χωρίς την έγγραφη συναίνεση του λήπτη της ασφάλισης ή, σε περίπτωση ασφάλισης ζωής τρίτου, αυτού του τρίτου, εφόσον έχει δικαίωμα ορισμού δικαιούχου. Αρθρο 29 Δήλωση στοιχείων του ασφαλισμένου - Εξαγορά 1. Η ηλικία του προσώπου, για τον θάνατο ή την επιβίωση του οποίου συνάπτεται η ασφάλιση, αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την εκτίμηση του κινδύνου, κατά την έννοια του άρθρου 3 του παρόντος νόμου. Αναληθής δήλωση ηλικίας θεωρείται ότι ασκεί επιρροή στην εκτίμηση του κινδύνου, εάν βρίσκεται έξω από τα όρια που προβλέπουν τα σχετικά τιμολόγια του ασφαλιστή κατά την έναρξη της ασφαλιστικής κάλυψης. 2. Σε περίπτωση παράβασης από δόλο της παρ. 1 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου, ο λήπτης της ασφάλισης δικαιούται μόνο την αξία εξαγοράς του ασφαλιστηρίου.

118 3. Στην ατομική ασφάλιση ο λήπτης της ασφάλισης έχει δικαίωμα να ζητήσει από τον ασφαλιστή την εξαγορά της ασφάλισης μετά πάροδο χρονικού διαστήματος που προβλέπεται στο ασφαλιστήριο και το οποίο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των τριών (3) ετών. Στην ομαδική ασφάλιση μπορεί να συμφωνηθεί κάτι διαφορετικό. 4. Ο ασφαλιστής αποδίδει στον λήπτη της ασφάλισης την αξία της εξαγοράς που συμφωνήθηκε. Ως βάση υπολογισμού της αξίας εξαγοράς λαμβάνονται υπόψη τα έξοδα του ασφαλιστή που βαρύνουν τη συγκεκριμένη σύμβαση και τα καταβληθέντα ασφάλιστρα αποταμίευσης. Την ίδια υποχρέωση έχει ο ασφαλιστής και σε κάθε περίπτωση λύσης της ασφαλιστικής σύμβασης. Άρθρο 30 Αυτοκτονία ή θανάτωση 1. Εάν το πρόσωπο για το θάνατο του οποίου συνάπτεται η ασφάλιση αυτοκτόνησε, ο ασφαλιστής υποχρεούται να καταβάλει το ασφάλισμα, εφόσον έχουν περάσει δύο (2) τουλάχιστον χρόνια από τη σύναψη της σύμβασης. Το ίδιο ισχύει και για κάθε μεταγενέστερη συμφωνία με την οποία αυξάνεται το ασφαλιστικό ποσό. 2. Ο δικαιούχος εκπίπτει από το δικαίωμά του, αν με πρόθεση προκάλεσε το θάνατο του ασφαλισμένου ή αποπειράθηκε να τον θανατώσει. 3. Με την επιφύλαξη της παρ. 2 αυτού του άρθρου, θάνατος του ασφαλισμένου, που προκλήθηκε από τα πρόσωπα του άρθρου 7 παρ. 5 του παρόντος νόμου, δεν απαλλάσσει τον ασφαλιστή. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Π ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ Αρθρο 31 Ασφάλιση ατυχημάτων 1. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, η ασφάλιση ατυχημάτων περιλαμβάνει τις σωματικές βλάβες που προέρχονται από εξωτερική, βίαιη, αιφνίδια και ξένη προς της πρόθεση του ασφαλισμένου αιτία, εφόσον προκαλέσει προσωρινή ή μόνιμη, μερική ή ολική αναπηρία ή θάνατο ή ανάγκη νοσηλείας. 2. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να ειδοποιήσει τον ασφαλιστή για την τυχόν ύπαρξη άλλης ασφάλισης κατά ατυχημάτων. Παράβαση της υποχρέωσης αυτής δίνει δικαίωμα στον ασφαλιστή να καταγγείλει τη σύμβαση μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνός αφότου έλαβε γνώση της παράλειψης.

119 3. Μπορεί να συμφωνηθεί η καταβολή ασφαλίσματος που αντιστοιχεί είτε στις συγκεκριμένες άμεσες ζημιές του ασφαλισμένου είτε στα τυχόν κατ' αποκοπή για κάθε περίπτωση συμφωνημένα ποσά εφάπαξ ή σε περιοδικές παροχές είτε στην παροχή ιατροφαρμακευτικών και χειρουργικών υπηρεσιών. Αν συμφωνήθηκε η καταβολή των συγκεκριμένων άμεσων ζημιών, έχουν εφαρμογή τα άρθρα 14 και 15 του παρόντος νόμου. Άρθρο 32 Ασφάλιση ασθενειών 1. Αν δεν συμφωνήθηκε κάτι άλλο, η ασφάλιση ασθενειών περιλαμβάνει τις ασθένειες που προέρχονται από αιτίες οι οποίες δεν υπήρχαν ή υπήρχαν, αλλά ο ασφαλισμένος δικαιολογημένα αγνοούσε την ύπαρξή τους κατά τη σύναψη της σύμβασης. 2. Οι διατάξεις του άρθρου 31 του παρόντος νόμου εφαρμόζονται αναλόγως και στην ασφάλιση ασθενειών. ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο Κάθε δικαιοπραξία που περιορίζει τα δικαιώματα του λήπτη της ασφάλισης, του ασφαλισμένου ή του δικαιούχου του ασφαλίσματος είναι άκυρη, εκτός αν ορίζεται κάτι άλλο ειδικά στον παρόντα νόμο ή αν πρόκειται για ασφάλιση μεταφοράς πραγμάτων, πίστωσης ή εγγύησης, καθώς και θαλάσσια ή αεροπορική ασφάλιση ζημιών. 2. Οι διατάξεις του ένατου τμήματος του εμπορικού νόμου, όπως ισχύει, καταργούνται. 3. Το άρθρο 33 παρ. 1 του ν.δ/τος 400/1970 «περί ιδιωτικής επιχειρήσεως ασφαλίσεως» (ΦΕΚ 10 Α'), όπως ισχύει, καταργείται. 4. Οι κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου υφιστάμενες ασφαλιστικές συμβάσεις διέπονται εφεξής από τον παρόντα νόμο. Άρθρο 34 Η ισχύς των άρθρων 1 έως 33 αρχίζει έξι (6) μήνες μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως 119

120 (ΦΕΚ 223/Α / ) ΝΟΜΟΣ ΥΠ ' APIO Εθνικό σύστημα προστασίας της αγροτικής δραστηριότητας και άλλες ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Γεωργίας Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή: ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ "ΗΣΙΟΔΟΣ" ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ' ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αρθρο 1 Προστασία της αγροτικής δραστηριότητας Οι υπηρεσίες προστασίας της αγροτικής δραστηριότητας παρέχονται μέσα από ένα ενιαίο εθνικό σύστημα προστασίας της αγροτικής δραστηριότητας, με την επωνυμία "ΗΣΙΟΔΟΣ", που οργανώνεται και λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 μέχρι 21 του νόμου αυτού και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργού Γεωργίας. Αρθρο 2 Ορισμοί Για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1 μέχρι 21 του νόμου αυτού, νοούνται: α) "Αγροτική δραστηριότητα" : Το σύνολο των παραγωγικού χαρακτήρα δραστηριοτήτων, που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της λειτουργίας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και αποβλέπουν στην πρωτογενή παραγωγή και στην πρώτη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων. β) "Αγροτικά προϊόντα" : Τα προϊόντα του εδάφους, της υδροπονίας ή των τεχνικών υποστρωμάτων, της κτηνοτροφίας, της πτηνοτροφίας, της μελισσοκομίας, της αλιείας, της δασοπονίας, της θηραματοπονίας, των κάθε είδους εκτροφών, καθώς και εκείνα που προέρχονται από το πρώτο στάδιο επεξεργασίας ή μεταποίησης αυτών. γ) "Αγροτική παραγωγή" : Η παραγωγή αγροτικών προϊόντων. δ) "Αγροτική εκμετάλλευση" : Η οικονομική μονάδα παραγωγής προς πώληση ενός ή περισσοτέρων αγροτικών προϊόντων. ε) "Παραγωγός" : Το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή η ένωση προσώπων, που έχει την κυριότητα και την εκμετάλλευση ή την εκμετάλλευση αγροτικών εκμεταλλεύσεων. στ) "Αγρότης" : Η έννοια αυτή ταυτίζεται με την αντίστοιχη έννοια που ορίζεται 120

121 στην παράγραφο 4 του άρθρου 1 του Ν. 2332/1995 (ΦΕΚ 181 Α ). ζ) "Απαλλαγή": Το όριο της ζημιάς μέχρι το οποίο απαλλάσσεται ο ασφαλιστικός φορέας της υποχρέωσης για καταβολή αποζημίωσης. Ζημία κατώτερη ή ίση με το όριο αυτό βαρύνει τον ασφαλισμένο. η) "Καταστροφικοί φυσικοί κίνδυνοι" : Οι κίνδυνοι που αναφέρονται στο άρθρο 3α του Ν. 1790/1988 (ΦΕΚ 134 Α). Άρθρο 3 Παροχή προστασίας της αγροτικής δραστηριότητας 1. Οι υπηρεσίες προστασίας της αγροτικής δραστηριότητας του νόμου αυτού παρέχονται από τα ακόλουθα νομικά πρόσωπα: α) Τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) β)τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς που συμμετέχουν στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων της παραγράφου 2 του άρθρου 9. γ) Τον Οργανισμό αντασφάλισης και συντονισμού με το διακριτικό τίτλο "ΟΑΣΙΣ" 2. Οι Υπηρεσίες προστασίας της αγροτικής δραστηριότητας περιλαμβάνουν: α) Την υποχρεωτική ασφάλιση καταστροφικών φυσικών κινδύνων από τον ΕΛ.Γ.Α., καθώς και την ενεργητική προστασία που ασκείται από τον Οργανισμό αυτόν σύμφωνα με το Ν.2342/1995 (ΦΕΚ 208 Α ') β) Τις γεωργικές ασφαλίσεις. Οι ασφαλίσεις αυτές είναι προαιρετικές για τους παραγωγούς, πραγματοποιούνται από ασφαλιστικές επιχειρήσεις και αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς, καλύπτουν κινδύνους που δεν καλύπτονται ή καλύπτονται μερικώς από τον ΕΛ.Γ.Α. και περιλαμβάνονται στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων. γ) Την αντασφάλιση στον "ΟΑΣΙΣ" των νομικών προσώπων των περιπτώσεων α ' και β' της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, η οποία είναι προαιρετική. 3. Ο συντονισμός της λειτουργίας και της δραστηριότητας των νομικών προσώπων των περιπτώσεων α' και β της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, ασκείται από τον "ΟΑΣΙΣ", σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 μέχρι 21 του νόμου αυτού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ' ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ - ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ Ν. 1790/1988 Άρθρο 4 Συμπλήρωση του άρθρου 2 του Ν. 1790/1988 Στους σκοπούς του ΕΛ.Γ.Α. περιλαμβάνεται και η παροχή τεχνικών υπηρεσιών προς τα νομικά πρόσωπα των περιπτώσεων β' και γ' της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του νόμου αυτού, σχετικών με τους σκοπούς του. Με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να ανατίθεται στον ΕΛ.Γ.Α. το έργο της εξατομίκευσης των ζημιών που καλύπτει το Υπουργείο Γεωργίας στη φυτική και ζωική παραγωγή από αίτια μη καλυπτόμενα από τον ΕΛ.Γ.Α. καθώς και στο φυτικό και ζωικό κεφάλαιο. Με την ίδια απόφαση ορίζονται οι οικονομικοί όροι που αφορούν τη συγκεκριμένη ανάθεση του έργου στον ΕΛ.Γ.Α., καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. 121

122 Άρθρο 5 Συμπλήρωση του Ν. 1790/1988 Στο Ν. 1790/1988 προστίθενται άρθρα 3α, 3β, 3γ, 3δ και 3ε, που έχουν ως εξής: "Άρθρο 3α Ασφαλιζόμενοι κίνδυνοι Στην ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. υπάγονται οι ακόλουθοι καταστροφικοί φυσικοί κίνδυνοι, που μπορεί να προκαλέσουν φυσικές σε έκταση και ένταση καταστροφές α)η πλημμύρα, β) Η ανεμοθύελλα. γ) Ο παγετός και το υπερβολικό ψύχος, δ) Το χιόνι, ε) Το χαλάζι. στ) Οι υψηλές θερμοκρασίες και η ηλιακή ακτινοβολία, ζ) Οι υπερβολικές ή άκαιρες βροχοπτώσεις, η) Η ξηρασία. θ) Οι επιφυτείες και οι καταστροφικού χαρακτήρα εντομολογικές και φυτοπαθολογικές προσβολές των καλλιεργειών. ι) Οι νόσοι επιζωοτικής μορφής. ια) Ο κεραυνός, ως αιτία πυρκαγιάς. ιβ) Ο σεισμός. ιγ) Οι κίνδυνοι από τη θάλασσα. 2. Στην ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. υπάγονται επίσης και οι κίνδυνοι που αφορούν στους παραδοσιακούς κλάδους της αιγοπροβατοτροφίας και της ελεύθερης βοσκής αγελαδοτροφίας και αναφέρονται στον κανονισμό ασφάλισης ζωικού κεφαλαίου του ΕΛ.Γ.Α. της 12ης Απριλίου 1995, που εγκρίθηκε με την 8890/ απόφαση του Υπουργού Γεωργίας (ΦΕΚ 321 Β')." "Άρθρο 3β Ελάχιστα όρια απαλλαγών Φυτική παραγωγή: α) Για τους αγρότες που είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.) καλύπτονται άμεσες ζημίες που είναι μεγαλύτερες από το είκοσι τοις εκατό της παραγωγής. Το ποσοστό αυτό αποτελεί το ελάχιστο όριο απαλλαγής. Η διάταξη του πρώτου εδαφίου μπορεί να εφαρμόζεται και για τις ενώσεις προσώπων, τα μέλη των οποίων ασχολούνται αποκλειστικά και κατά κύριο επάγγελμα με την αγροτική οικονομία. Αν η κατάρτιση του Μ.Α.Α.Ε καθυστερεί, μπορεί με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, να ορίζονται με διαφορετικό τρόπο οι αγρότες και οι ενώσεις προσώπων της περίπτωσης αυτής. β) Για τους λοιπούς παραγωγούς καλύπτονται οι άμεσες ζημίες που είναι μεγαλύτερες από το τριάντα τοις εκατό της παραγωγής. Το ποσοστό αυτό αποτελεί το ελάχιστο όριο απαλλαγής. Με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί το ελάχιστο όριο απαλλαγής του πρώτου εδαφίου να μειώνεται μέχρι το είκοσι τοις εκατό της παραγωγής, όταν πρόκειται για κινδύνους, για τους οποίους δεν έχουν αναπτυχθεί αντίστοιχα ασφαλιστικά συμπληρωματικά προγράμματα από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς που συμμετέχουν στο 122

123 ετήσιο πρόγραμμα γεω ργικώ ν ασφαλίσεων. 2. Ζωικό κεφάλαιο και λοιπά ασφαλιστικά αντικείμενα: α) Οι ελάχιστες απαλλαγές στο ζωικό κεφάλαιο είναι εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 7 του κανονισμού ασφάλισης ζωικού κεφαλαίου του ΕΛ.Γ.Α. της 12ης Απριλίου 1995, που εγκρίθηκε με την 8890/ απόφαση του Υπουργού Γεωργίας. β) Με την επιφύλαξη του τελευταίου εδαφίου της επόμενης παραγράφου, οι ελάχιστες απαλλαγές για τα λοιπά ασφαλιστικά αντικείμενα καθορίζονται με τους κανονισμούς ασφάλισης. 3. Τα ελάχιστα όρια απαλλαγών των προηγουμένων παραγράφων, καθώς και οι απαλλαγές κατά συγκεκριμένο κίνδυνο ή ασφαλιστικό αντικείμενο, καθορίζονται με τους κανονισμούς ασφάλισης του ΕΛ.Γ.Α. ως ποσοστό επί του όγκου ή της αξίας της παραγωγής ή του εισοδήματος ή ως απόλυτα μεγέθη όγκου ή αξίας παραγωγής ή εισοδήματος ή ως άλλο μέγεθος που προκύπτει από το συνδυασμό αυτών. Ανεξάρτητα από τον τρόπο υπολογισμού των παραπάνω απαλλαγών, αυτές δεν μπορεί να ορίζονται μικρότερες από τα ελάχιστα όρια απαλλαγών που ορίζονται στις προηγούμενες παραγράφους." "Άρθρο 3γ Όροι και διαδικασίες ασφάλισης Με τους κανονισμούς ασφάλισης του ΕΛ.Γ.Α. καθορίζονται: α) Οι κίνδυνοι και τα αντικείμενα ασφάλισης που καλύπτει ο ΕΛ.Γ.Α., καθώς και οι όροι, οι προϋποθέσεις και οι περιορισμοί με τους οποίους παρέχεται η ασφάλιση, β) Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ασφαλισμένων, καθώς και οι συνέπειες της παράβασής τους, γ) Οι απαλλαγές. δ) Το ανώτατο καταβλητέο ποσό αποζημίωσης, ε) Η διαδικασία αναγγελίας της ζημίας. στ) Ο τρόπος υπολογισμού και εξακρίβωσης του ύψους της ζημίας. ζ) Τα αρμόδια όργανα και η διαδικασία επίλυσης αμφισβητήσεων σχετικά με το είδος και το ύψος της ζημίας και της οφειλόμενης αποζημίωσης. η) Ο τρόπος και η διαδικασία αποζημίωσης των οργάνων της προηγούμενης περίπτωσης. θ) Ο τρόπος υπολογισμού και καθορισμού του ύψους της καταβλητέας αποζημίωσης. ι) Κάθε άλλο θέμα σχετικό με την πραγματοποίηση των σκοπών του ΕΛ.Γ.Α. 2. Ο ασφαλισμένος παραγωγός ή ο αντιπρόσωπός του μπορεί να παρίσταται κατά τη διενέργεια εκτίμησης της ζημίας. 3. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Γεωργίας, μπορεί να καθορίζονται ευνοϊκότεροι όροι ασφάλισης, από εκείνους των κανονισμών, για αγρότες οι οποίοι απασχολούνται με την αγροτική οικονομία και κατοικούν σε ορεινές, μειονεκτικές και με ειδικά προβλήματα περιοχές, όπως περιλαμβάνονται στον κατάλογο της οδηγίας 85/148 Ε.Ε. (ί-56) όπως ισχύει για την Ελλάδα." "Άρθρο 3δ Ανώτατα όρια αποζημιώσεων 1. Τα ανώτατα όρια αποζημιώσεων ορίζονται ως εξής: Υφιστάμενες καλύψεις : Ως "ανώτατο όριο αποζημίωσης" ορίζεται η μεγαλύτερη 123

124 αποζημίωση που μπορεί να δοθεί με βάση τους κανονισμούς ασφάλισης της φυτικής παραγωγής και ζωικού κεφαλαίου του ΕΛ.Γ.Α. που ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού και εκφράζεται ως ποσοστό της αποζημίωσης αυτής προς την πραγματική ζημία. 2. Οι αποζημιώσεις που καταβάλλει ο ΕΛ.Γ.Α. στους δικαιούχους δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερες από τα ανώτατα όρια αποζημιώσεων της προηγούμενης παραγράφου." "Άρθρο 3ε Καλυπτόμενες ζημίες Από τον ΕΛ.Γ.Α. καλύπτονται μόνο οι άμεσες ζημίες που προκαλούνται στα αντικείμενα ασφάλισης της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του νόμου αυτού από την επέλευση ενός ή περισσότερων καταστροφικών φυσικών κινδύνων του άρθρου 3α." Άρθρο 6 Τροποποίηση του Ν. 1790/ Το άρθρο 2:του Ν. 1790/1988 αντικαθίσταται ωςακολούθως: " Άρθρο 2 Σκοπός Ο ΕΛ.Γ.Α. έχει τους ακόλουθους σκοπούς : α) Την ασφάλιση της φυτικής και ζωικής παραγωγής και του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων κατά ζημιών που προκαλούνται από καταστροφικούς φυσικούς κινδύνους. β) Την ενεργητική προστασία της αγροτικής παραγωγής, του φυτικού, ζωικού, αλιευτικού και εγγείου κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, που ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2342/1995. γ) Τη διεξαγωγή ερευνών για τους φυσικούς κινδύνους που απειλούν τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις. δ) Την επεξεργασία, αξιολόγηση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των ερευνών της προηγούμενης περίπτωσης. ε) Την υποβολή προτάσεων στο Υπουργείο Γεωργίας για την αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής και την προσαρμογή των καλλιεργειών στο φυσικό περιβάλλον, με σκοπό την κατά το δυνατόν αποφυγή των καταστροφών, καθώς και την εφαρμογή τεχνικών για την ελαχιστοποίηση του αποτελέσματος των ζημιών. στ) Την παροχή τεχνικών συμβουλών στους αγρότες και στις οργανώσεις των αγροτών σε θέματα πρόληψης, προστασίας και ασφάλισης κατά της επέλευσης καταστροφικών φυσικών κινδύνων, καθώς και την παροχή στον "ΟΑΣΙΣ" τεχνικών και στατιστικών στοιχείων που ζητά ο Οργανισμός αυτός." 2. Το άρθρο 3 του Ν. 1790/1988 αντικαθίσταται ως ακολούθως: "Άρθρο 3 Είδος και αντικείμενο ασφάλισης 1. Στον ΕΛ.Γ.Α. ασφαλίζεται αυτοδικαίως και υποχρεωτικώς, το σύνολο της φυτικής και ζωικής παραγωγής και του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου των 124

125 αγροτικών εκμεταλλεύσεων από τους κινδύνους του άρθρου 3α. Από την ασφάλιση του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να εξαιρεθούν, ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων παραγωγών, η φυτική και ζωική παραγωγή και το φυτικό και ζωικό κεφάλαιο κάθε είδους καλλιεργειών ή εκτροφών των αγροτικών εκμεταλλεύσεών τους που αναπτύσσονται αποκλειστικά σε ελεγχόμενο περιβάλλον μόνιμων θερμοκηπιακών ή κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. 2. Η αίτηση υποβάλλεται στις κατά τόπους αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΛ.Γ.Α., οι οποίες μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την κατάθεσή της, υποχρεούνται να την κάνουν δεκτή. Αν παρέλθει άπρακτη η παραπάνω προθεσμία, η αίτηση εξαίρεσης λογίζεται ότι έγινε δεκτή." 3. Τα άρθρα 4 και 5 του Ν. 1790/1988, όπως το άρθρο 5 τροποποιήθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 31 του Ν. 2040/1992 (ΦΕΚ 70 Α ') αντικαθίστανται ως ακολούθως: Άρθρο 4 Ασφαλιζόμενα πρόσωπα Στην ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. υπάγονται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και οι ενώσεις προσώπων που έχουν την κυριότητα και εκμετάλλευση ή μόνο την εκμετάλλευση αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Η υπαγωγή στην ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. των πτηνοτροφικών επιχειρήσεων είναι προαιρετική." 1. Πόροι του ΕΛ.Γ.Α. είναι: "Άρθρο 5 Πόροι του ΕΛ.Γ.Α. α) Τα έσοδα από την ειδική ασφαλιστική εισφορά που προβλέπεται στο άρθρο 5α του νόμου αυτού, εξαιρουμένης της εισφοράς επί της ενίσχυσης του ελαιόλαδου που χορηγείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στους ελαιοπαραγωγούς, β) Ετήσια κρατική επιχορήγηση για την κάλυψη δαπανών που αφορούν στην ενεργητική προστασία και στις έρευνες προς εκπλήρωση των σκοπών του ΕΛ.Γ.Α., το ύψος της οποίας καθορίζεται και αναπροσαρμόζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Με όμοια απόφαση μπορεί να τροποποιείται ο σκοπός της επιχορήγησης, γ) Επιχορηγήσεις από ειδικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και άλλων διεθνών οργανισμών. δ) Τα τέλη εκτίμησης ζημιών, οι αμοιβές και τα έσοδα από τις υπηρεσίες που παρέχει ο ΕΛ.Γ.Α. προς τρίτους. ε) Οι αποδόσεις των κεφαλαίων του, οι δωρεές, τα κληροδοτήματα και οι κάθε είδους εισφορές φυσικών ή νομικών προσώπων. στ) Οι αποδόσεις από την επένδυση των αποθεματικών. Με αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα την Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της επένδυσης των αποθεματικών. ζ) Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζεται κάθε θέμα σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου αυτού." 4. Μετά το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης δ' της παραγράφου 1 του άρθρου 5α του Ν. 1790/1988, όπως προστέθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 2040/1992, προστίθεται εδάφιο που έχει ως εξής: "Το ίδιο ισχύει και για τα φυτικά και ζωικά προϊόντα καλλιεργειών και εκτροφών αντίστοιχα, που αναπτύσσονται 125

126 αποδεδειγμένα σε ελεγχόμενο περιβάλλον και έχουν εξαιρεθεί της ασφαλιστικής κάλυψης σύμφωνα με το άρθρο 3 του νόμου αυτού." 5. Στο τέλος της παραγράφου 3 του άρθρου 5α του Ν. 1790/1988, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 31 του Ν. 2040/1992, προστίθεται εδάφιο που έχει ως εξής: "Με όμοια απόφαση, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α. και σύμφωνα με πόρισμα αναλογιστικής μελέτης που θα εκπονείται προς το σκοπό αυτόν, ορίζονται τα κατώτερα και ανώτερα όρια διακύμανσης του ύψους της εισφοράς, κατά περιοχές και ασφαλιστικό αντικείμενο, με κύριο κριτήριο τη βελτίωση του βαθμού της ανταποδοτικότητας σε ζώνες συχνών ζημιών ορισμένων περιοχών και προϊόντων στη χώρα." 6. Τα άρθρα 6 και 7 του Ν. 1790/1988, όπως το άρθρο 7 τροποποιήθηκε με την παράγραφο 3 του άρθρου 31 του Ν. 2040/1992, αντικαθίστανται ως ακολούθως: "Άρθρο 6 Όργανα διοίκησης του ΕΛ.Γ.Α. Όργανα διοίκησης του ΕΛ.Γ.Α. είναι : α) το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) β) ο Πρόεδρος". "Αρθρο 7 1. Το Δ.Σ. είναι ενδεκαμελές και αποτελείται από: α) Τον Πρόεδρο, που ορίζεται από τον Υπουργό Γεωργίας μεταξύ επιστημόνων με κύρος, γνώσεις και εμπειρία στο αντικείμενο. β) Τον Αντιπρόεδρο, που αποτελεί εκπρόσωπο του Υπουργείου Γεωργίας και ορίζεται από τον Υπουργό Γεωργίας, γ) Το Γενικό Διευθυντή του ΕΛ.Γ.Α. δ) Έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από τον Υπουργό Οικονομικών. ε) Δύο εκπροσώπους Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων, με τους αναπληρωτές τους, που προτείνονται από την Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑ.Σ.Ε.ΓΕΣ.). στ) Έναν εκπρόσωπο των αγροτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από τη Γενική Συνομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδος (ΓΕ.ΣΑ.ΣΕ.). ζ) Έναν εκπρόσωπο των αγροτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από τη Συνομοσπονδία Δημοκρατικών Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδος (ΣΥ.Δ.Α.ΣΕ.). η) Έναν εκπρόσωπο του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.), με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. και προέρχονται από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους, θ) Έναν αιρετό εκπρόσωπο του τακτικού προσωπικού του ΕΛ.Γ.Α., με τον αναπληρωτή του. ι) Έναν εκπρόσωπο του ΟΑΣΙΣ, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από το Δ.Σ. του Οργανισμού αυτού. 2. Τα μέλη του Δ.Σ. με τους αναπληρωτές τους διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 126

127 3. Αν οι παραπάνω φορείς δεν προτείνουν τους εκπροσώπους τους μέσα στην προθεσμία που τάσσεται από τον Υπουργό Γεωργίας, στις κενές θέσεις διορίζονται εκιιρόσωποι με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας. 4. Χρέη γραμματέα του Δ.Σ. εκτελεί υπάλληλος του ΕΛ.Γ.Α., πτυχιούχος ανώτατης σχολής, που ορίζεται από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. με τον αναπληρωτή του. 5. Η διάρκεια της θητείας των μελών του Δ.Σ. είναι τριετής και μπορεί να ανανεώνεται. 6. Για τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. ο πρόεδρος, ο γενικός διευθυντής, τα μέλη, ο νομικός σύμβουλος και ο γραμματέας του Δ.Σ., λαμβάνουν αποζημίωση το ύψος της οποίας καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Δ.Σ και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 7. Τα οδοιπορικά έξοδα και η ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση των μελών του Δ.Σ. καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του ΙΜ. 2685/1999 (ΦΕΚ 35 Α '), όπως κάθε φορά ισχύουν. 8. Όπου στο νόμο αυτό αναφέρεται "Διοικητής και Υποδιοικητής" νοούνται εφεξής ο Πρόεδρος και ο Γενικός Διευθυντής αντίστοιχα". 7. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 9 του Ν. 1790/1988 αντικαθίσταται ως ακολούθως: "Το Δ.Σ. βρίσκεται σε απαρτία όταν είναι παρόντα τουλάχιστον έξι από τα μέλη του, στα οποία πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος. Αν δεν υπάρχει, απουσιάζει ή κωλύεται ο Πρόεδρος, στο Δ.Σ. προεδρεύει ο Αντιπρόεδρος." 8. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 9 του Ν. 1790/1988, όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 4 του άρθρου 31 του Ν. 2040/1992, αντικαθίσταται ως ακολούθως : "Εισηγητής των θεμάτων του Δ.Σ. είναι ο Πρόεδρος." 9. Το άρθρο 10 του Ν. 1790/1988, όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 5 του άρθρου 31 του Ν. 2040/1992, αντικαθίσταται ως ακολούθως: "Άρθρο 10 Πρόεδρος, αρμοδιότητες, αντιμισθία, ασφάλιση 1. Ο Πρόεδρος του ΕΛ.Γ.Α. διορίζεται με τριετή θητεία, με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Προσόντα διορισμού για τη θέση του Προέδρου ορίζονται πτυχίο ανώτατης σχολής της ημεδαπής ή αναγνωρισμένης ισότιμης της αλλοδαπής και επαρκής γνώση μιας από τις επίσημες στην Ευρωπαϊκή Ένωση γλώσσες πέραν από την Ελληνική. 2. Ο Πρόεδρος είναι το ανώτατο εκτελεστικό όργανο του ΕΛ.Γ.Α. και έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) Εκπροσωπεί τον ΕΛ.Γ.Α. στις σχέσεις του με τις εθνικές αρχές και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν αυτό απαιτείται. β) Συγκαλεί το Δ.Σ. και διευθύνει τις συνεδριάσεις του. γ) Παρακολουθεί τη λειτουργία του ΕΛ.Γ.Α. και ενημερώνει σχετικά το Δ.Σ. δ) Καθορίζει τα θέματα της ημερήσιας διάταξης των συνεδριάσεων του Δ.Σ. ε) Εκδίδει και υπογράφει τα αντίγραφα και τα αποσπάσματα των πρακτικών του 127

128 Δ.Σ και είναι υπεύθυνος για την ορθή εφαρμογή των αποφάσεών του. στ) Υποβάλλει στο Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α. τις προτάσεις και εισηγήσεις που απαιτούνται για την πραγματοποίηση όσων προβλέπονται στο άρθρο 2 του νόμου αυτού, ζ) Προΐσταται των υπηρεσιών του ΕΛ.Γ.Α. η) Υπογράφει τα έγγραφα του ΕΛ.Γ.Α. θ) Εισηγείται στο Δ.Σ. θέματα κατάστασης του προσωπικού του ΕΛ.Γ.Α. ι) Είναι πειθαρχικώς προϊστάμενος των υπαλλήλων του ΕΛ.Γ.Α. ια) Εγκρίνει τις δαπάνες που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του ΕΛ.Γ.Α. μέχρι το ποσό που ορίζεται με απόφαση του Δ.Σ. ιβ) Αποφασίζει για έκτακτα και επείγουσας φύσης προβλήματα και υποβάλλει για έγκριση στο Δ.Σ. τις αποφάσεις αυτές, στην πρώτη χρονικά συνεδρίασή του, εκτός ημερήσιας διάταξης. ιγ) Μεριμνά για την κατάρτιση του προϋπολογισμού, ισολογισμού και απολογισμού του ΕΛ.Γ.Α. ιδ) Υπογράφει για λογαριασμό του ΕΛ.Γ.Α. τις ειδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που καταρτίζονται από το Δ.Σ ιε) Αποφασίζει την αποστολή στο εξωτερικό υπαλλήλων του ΕΛ.Γ.Α. για εκτέλεση υπηρεσίας, για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια, εκπαίδευση, μετεκπαίδευση καθώς και για την πρόσκληση ειδικών εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό στην Ελλάδα για εκτέλεση υπηρεσίας του ΕΛ.Γ.Α. Στους ανωτέρω καταβάλλονται δαπάνες μετακίνησης σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.2685/1999, όπως κάθε φορά ισχύουν. 3.0 Πρόεδρος του ΕΛ.Γ.Α. μπορεί, με απόφαση του, να μεταβιβάζει στο Γενικό Διευθυντή και γενικά σε προϊσταμένους υπηρεσιακών μονάδων ορισμένες αρμοδιότητές του ή το δικαίωμα να υπογράφουν, κατά περίπτωση, "με εντολή Προέδρου". Η απόφαση αυτή εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την ανάκλησή της, ακόμη και αν αυτός που την εξέδωσε παύει να υπάρχει. 4. Η θέση του Προέδρου είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. 5. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 9 του νόμου αυτού, τον Πρόεδρο, αν δεν υπάρχει, απουσιάζει ή κωλύεται, αναπληρώνει ο Γενικός Διευθυντής. 6. Στον Πρόεδρο του ΕΛ.Γ.Α. καταβάλλονται: α) Μηνιαία αντιμισθία και έξοδα παράστασης, το ύψος των οποίων καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. β) Οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση για τις εκτός έδρας μετακινήσεις του, που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2685/1999, όπως κάθε φορά ισχύουν. 7. Ο Πρόεδρος για το χρόνο της θητείας του ασφαλίζεται στους ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας και επικουρικής ασφάλισης του προσωπικού του ΕΛ.Γ.Α., εφόσον κατά τον ίδιο χρόνο δεν καλύπτεται αντίστοιχα από άλλη κύρια και επικουρική ασφάλιση". 10. Μετά το άρθρο 10 του Ν. 1790/1988 προστίθεται νέο άρθρο 10α που έχει ως εξής: "Άρθρο 10α Γενικός Διευθυντής, διορισμός, αρμοδιότητες Ι.Με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, διορίζεται ο Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού, με τριετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεώνεται. Πρόωρη λύση της θητείας επιτρέπεται μόνο αν συντρέχει σπουδαίος λόγος. Για την επιλογή και το διορισμό του Γενικού 128

129 Διευθυντή προκηρύσσεται από τη διοίκηση του Οργανισμού η θέση, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν αίτηση υποψηφιότητας. Η προκήρυξη της θέσης δημοσιεύεται σε δύο εφημερίδες πανελλήνιας κυκλοφορίας για δύο συνεχείς ημέρες και οι ενδιαφερόμενοι υποχρεούνται να υποβάλλουν τα δικαιολογητικά τους συνοδευόμενα από σχετική αίτηση το αργότερο εντός δέκα ημερών από την τελευταία δημοσίευση της προκήρυξης. Αίτηση μπορεί να υποβάλουν και υπάλληλοι του ΕΛ.Γ.Α. Οι υποψήφιοι πρέπει να κατέχουν τα προσόντα που απαιτούνται από το νόμο αυτόν για το διορισμό στη θέση του Προέδρου του Οργανισμού. Για την αξιολόγηση των ενδιαφερομένων και την επιλογή του Γενικού Διευθυντή ο Υπουργός Γεωργίας, με απόφασή του, συγκροτεί πενταμελή επιτροπή, η οποία, αφού εξετάσει τα τυπικά και ουσιαστικά τους προσόντα και πραγματοποιήσει σχετική συνέντευξη με κάθε έναν από αυτούς, εισηγείται στον Υπουργό Γεωργίας, με αξιολογική σειρά, για την καταλληλότητα των υποψηφίων. 2. Ο Γενικός Διευθυντής είναι ανώτατο στέλεχος του Οργανισμού, υπάγεται στον Πρόεδρο και έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες : α) Προΐσταται των Διευθύνσεων του Οργανισμού. β) Ελέγχει, παρακολουθεί και συντονίζει το έργο των αντίστοιχων υπηρεσιών, γ) Ελέγχει την εκτέλεση των αποφάσεων του Δ.Σ. δ) Επικουρεί στο έργο του τον Πρόεδρο του Οργανισμού. ε) Εγκρίνει κάθε απαραίτητη δαπάνη μέχρι το ποσό που καθορίζεται με απόφαση του Δ.Σ. Με απόφαση του Προέδρου μπορεί να ανατίθεται στο Γενικό Διευθυντή εξουσία εκπροσώπησης του Οργανισμού για θέματα αρμοδιότητας του Προέδρου. 3. Στο Γενικό Διευθυντή καταβάλλονται: α) μηνιαία αντιμισθία ίση με το ογδόντα τοις εκατό της αντιμισθίας του Προέδρου και β) οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση για τις εκτός έδρας μετακινήσεις του, που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2685/1999, όπως κάθε φορά ισχύουν. 4. Η θέση του Γενικού Διευθυντή είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Ο Γενικός Διευθυντής για το χρόνο της θητείας του ασφαλίζεται στους ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας και επικουρικής ασφάλισης του προσωπικού του ΕΛ.Γ.Α., εφόσον κατά τον ίδιο χρόνο δεν καλύπτεται αντίστοιχα από άλλη κύρια και επικουρική ασφάλιση." 11. α) Η παράγραφος 4 του άρθρου 11 του Ν. 1790/1988 αντικαθίσταται ως εξής: "4. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α. και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ορίζεται η δημιουργία ειδικού αποθεματικού καταστροφικών κινδύνων, το ύψος, ο τρόπος, οι πηγές σχηματισμού, η διαχείριση και η κατανομή του κατά κατηγορία κινδύνων, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με το αποθεματικό αυτό. Αν δεν υπάρχει ευχέρεια για την κάλυψη των οικονομικών υποχρεώσεων του Οργανισμού, περικόπτονται συμμέτρως οι παροχές το επόμενο οικονομικό έτος." β) Η υπουργική απόφαση της παραγράφου 4 του άρθρου 11 του Ν. 1790/1988, όπως αντικαταστάθηκε με την προηγούμενη περίπτωση α ', εκδίδεται μέσα σε έξι μήνες από τη δημοσίευση του νόμου αυτού. 12. Οι παράγραφοι 5, 6 και 7 του άρθρου 11 του Ν. 1790/1988 καταργούνται και οι παράγραφοι 8 και 9 αναριθμούνται αντίστοιχα σε παραγράφους 5 και Στην παράγραφο 14 του άρθρου 14 του Ν. 1790/1988 προστίθεται δεύτερο εδάφιο που έχει ως εξής : "Με απόφαση του Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α., που εγκρίνεται από τον Υπουργό Γεωργίας και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συνιστάται δεύτερη θέση δικηγόρου στη νομική υπηρεσία του ΕΛ.Γ.Α., στην οποία 129

130 προσλαμβάνεται δικηγόρος παρά πρωτοδίκαις με έμμισθη εντολή." 14. Από τον τρίτο στίχο της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του Ν. 1790/1988 οι λέξεις "και ανεκχώρητες" διαγράφονται. Άρθρο 7 Λοιπές διατάξεις 1. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της περίπτωσης β' της παραγράφου 3, μέσα σε ένα έτος από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού οι κανονισμοί του ΕΛ.Γ.Α. πρέπει να προσαρμοστούν στις διατάξεις των άρθρων 1 μέχρι και 21 και να υποβληθούν για έγκριση στον Υπουργό Γεωργίας. Ειδικά οι κανονισμοί οργάνωσης, λειτουργίας και κατάστασης προσωπικού του ΕΛ.Γ.Α. υποβάλλονται για έγκριση και στον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Η απόφαση έγκρισης δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η προσαρμογή γίνεται από το Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α. ύστερα από εισήγηση επιτροπής που συγκροτείται με απόφαση του Δ.Σ. 2. Μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, με απόφαση του Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α. συγκροτούνται επιτροπές για τον καθορισμού των κανόνων εκτίμησης ζημιών, για κάθε ομάδα βασικών προϊόντων ή για κάθε βασικό προϊόν, καθώς και των κανόνων λειτουργίας των εκτιμητών. Οι επιτροπές αυτές υποβάλλουν το πόρισμά τους στο Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α., το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη συγκρότησή τους. Ύστερα από εισήγηση του Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α., οι παραπάνω κανόνες εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και η εφαρμογή τους είναι υποχρεωτική από τους εκτιμητές του ΕΛ.Γ.Α. 3. α) Από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, από τα αντικείμενα ασφάλισης και τους ασφαλιζόμενους κινδύνους που ορίζονται στα άρθρα 3 και 3α του Ν. 1790/1988, ασφαλίζονται άμεσα μόνον εκείνα ή εκείνοι που καθορίζονται στους κανονισμούς ασφάλισης του ΕΛ.Γ.Α., οι οποίοι ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού. Η ασφάλιση γίνεται σύμφωνα με τους παραπάνω κανονισμούς μέχρι την τροποποίηση τους. β) Με αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που εκδίδονται ύστερα από σύνταξη αναλογιστικής μελέτης και εισήγηση του "ΟΑΣΙΣ" και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται ο χρόνος έναρξης και οι όροι ασφάλισης των ασφαλιστικών αντικειμένων και κινδύνων των άρθρων 3 και 3α του Ν. 1790/1988, που δεν ασφαλίζονται άμεσα σύμφωνα με την προηγούμενη περίπτωση α '. Με τις ίδιες αποφάσεις καθορίζεται το ύψος της δαπάνης που προκαλείται και ο τρόπος κάλυψής της. 4. Ασφαλίσεις που δεν είναι σύμφωνες με τα άρθρα 3α, 3β, 3γ και 3δ του Ν. 1790/1988 διατηρούνται προσωρινά σε ισχύ για χρονικό διάστημα δύο ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού. Με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να μειώνεται μέχρι έξι μήνες ή να αυξάνεται μέχρι τέσσερα χρόνια το χρονικό διάστημα του προηγούμενου εδαφίου. 5. Μέχρι το διορισμό του Προέδρου και του Γενικού Διευθυντή του ΕΛ.Γ.Α. και την ανάληψη των καθηκόντων τους, τις αρμοδιότητές τους ασκούν αντίστοιχα ο Διοικητής και ο Υποδιοικητής του Οργανισμού. 6. Από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού διαγράφονται οι προσαυξήσεις και τα πρόστιμα, καθώς και το εκατό τοις εκατό των ληξιπρόθεσμων και απαιτητών κεφαλαίων που δημιουργήθηκαν κατ' εφαρμογή του άρθρου 5α του Ν.

131 1790/1988, που προστέθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν.2040/1992 και αφορούν πτηνοτρόφους, χοιροτρόφους και παραγωγούς θερμοκηπιακών εκμεταλλεύσεων, των οποίων η παραγωγή αναπτύσσεται αποδεδειγμένα σε ελεγχόμενο περιβάλλον, όπως αυτό καθορίζεται με τους σχετικούς κανονισμούς. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζεται ο τρόπος και η διαδικασία διαγραφής των προστίμων, των προσαυξήσεων και των ληξιπρόθεσμων καταπαιτητών κεφαλαίων της παραγράφου αυτής. 7. Στο γραφείο του Προέδρου του ΕΛ.Γ.Α. συνιστώνται δύο θέσεις ειδικών συμβούλων, με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Η πρόσληψη των γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 22 του Ν.2190 /1994. Ως ειδικοί σύμβουλοι προσλαμβάνονται καθηγητές Α.Ε.Ι. ή στελέχη του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή ιδιώτες, με αξιόλογη επιστημονική ή επαγγελματική απασχόληση ή επαρκείς γνώσεις και σημαντική εμπειρία σε θέματα ασφάλισης της παραγωγής και του κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και άλλα θέματα που αφορούν στην εν γένει οργάνωση, λειτουργία και δραστηριότητα του ΕΛ.Γ.Α. Στους συμβούλους αυτούς καταβάλλονται αποδοχές, το ύψος των οποίων καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 8. Οι θέσεις με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου που έχουν συσταθεί στα γραφεία του Διοικητή και Υποδιοικητή του ΕΛ.Γ.Α. διατηρούνται. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ' ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ "ΗΣΙΟΔΟΣ" Αρθρο 8 Γ Σύσταση Οργανισμού Αντασφάλισης και Συντονισμού "ΟΑΣΙΣ" Συνιστάται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) με την επωνυμία "Οργανισμός Αντασφάλισης και Συντονισμού" και με το διακριτικό τίτλο ΟΑΣΙΣ, που εδρεύει στην Αθήνα, λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργού Γεωργίας. Άρθρο 9 Σκοπός - Αρμοδιότητες 1. Σκοπός του Οργανισμού είναι : α) Ο συντονισμός, η παρακολούθηση και ο έλεγχος της λειτουργίας των νομικών προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου 3, καθώς και η οργάνωση και λειτουργία των γεωργικών ασφαλίσεων της περίπτωσης β' της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του νόμου αυτού. β) Η παροχή αντασφαλιστικών προγραμμάτων στα νομικά πρόσωπα των περιπτώσεων α' και β' της παραγράφου 1 του άρθρου 3 που καλύπτουν αγροτικούς κινδύνους 2. Στην αρμοδιότητα του Οργανισμού υπάγονται: α) Η κατάρτιση και η υποβολή προς έγκριση στους Υπουργούς Οικονομικών, 131

132 Ανάπτυξης και Γεωργίας, μέχρι 15 Ιουνίου κάθε έτους, των ακόλουθων προγραμμάτων του επόμενου έτους: αα) Του ετήσιου προγράμματος γεωργικών ασφαλίσεων, στο οποίο προσδιορίζονται κυρίως οι προς κάλυψη κίνδυνοι, οι απαλλαγές και οι λοιποί όροι κάλυψης, οι πόροι που προορίζονται για την επιδότηση του ασφαλίστρου, τα ποσοστά επιδότησης του ασφαλίστρου, οι τιμές αποζημίωσης των προϊόντων και τα λοιπά τεχνικοασφαλιστικά ή γεωργοτεχνικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή των σχετικών ασφαλιστικών προγραμμάτων, ββ) Του ετήσιου προγράμματος αντασφαλίσεων, στο οποίο καθορίζονται αναλυτικά τα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία των αντασφαλιστικών αναλήψεων, των τυχόν εκχωρήσεων κινδύνων σε άλλους αντασφαλιστές, καθώς και τα όρια ευθύνης του ΟΑΣΙΣ. γγ) Του ετήσιου προγράμματος κρατικών ενισχύσεων προς τα νομικά πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3, στο οποίο καθορίζονται οι κρατικές ενισχύσεις και αμοιβές κάθε είδους που χορηγούνται στα παραπάνω νομικά πρόσωπα για την εκπλήρωση των σκοπών τους, η κατανομή τους σε κατηγορίες ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό χορήγησής τους, καθώς και το ανώτατο όριο ευθύνης που αναλαμβάνει το Ελληνικό Δημόσιο με την εγγύηση που χορηγεί στον ΟΑΣΙΣ για τις αντασφαλιστικές του δραστηριότητες. β) Η συγκέντρωση, διαχείριση και απόδοση των κρατικών ενισχύσεων που καθορίζονται στην υποπερίπτωση γγ' της προηγούμενης περίπτωσης α. γ) Ο έλεγχος της επιδότησης του ασφαλίστρου. δ) Η προαιρετική αντασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α., των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών, καθώς και η περαιτέρω αντασφάλιση του ΟΑΣΙΣ, με εκχώρηση μέρους των κινδύνων που αναλαμβάνει σε άλλους αντασφαλιστές. ε) Η κατάρτιση προτύπων βασικών όρων ασφαλιστηρίων συμβολαίων, οι οποίοι εγκρίνονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Γεωργίας, στ) Η εκπόνηση μελετών για την τροποποίηση των καλύψεων που υπάρχουν ή για την επέκταση των καλύψεων των νομικών προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου 3, σε νέους κινδύνους. ζ) Η υποβολή προτάσεων προς τον Υπουργό Γεωργίας για τροποποιήσεις ή επεκτάσεις των καλύψεων που υπάρχουν ή για την επέκταση των καλύψεων των παραπάνω νομικών προσώπων σε νέους κινδύνους, για τη σχετική χρηματοδότησή τους και για κάθε άλλο σχετικό θέμα. η) Ο έλεγχος της ανάπτυξης και της εφαρμογής των εγκεκριμένων προγραμμάτων γεωργικών ασφαλίσεων από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς. θ) Η εκπόνηση αναλογιστικών μελετών και ο προσδιορισμός του τεχνικού ασφαλίστρου. ι) Η συγκέντρωση και επεξεργασία των στατιστικών δεδομένων. ια) Η παρακολούθηση της διανομής, απορρόφησης και αξιοποίησης του συνόλου των πόρων των νομικών προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου 3. ιβ) Η κατάρτιση δύο απολογιστικών εκθέσεων για την προηγούμενη διαχειριστική χρήση και η υποβολή τους, μέχρι 30 Ιουνίου, στους Υπουργούς Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας, σχετικά με: αα) Τη λειτουργία των νομικών προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου 3 και τις βελτιώσεις που απαιτούνται. ββ) Την κατανομή και αξιοποίηση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται στα παραπάνω νομικά πρόσωπα. γγ) Την ενημέρωση των παραγωγών σε θέματα διαχείρισης αγροτικών κινδύνων. 3. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Δ.Σ. του ΟΑΣΙΣ και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως: α) Εγκρίνονται τα προγράμματα της προηγούμενης παραγράφου. 132

133 β) Καθορίζονται οι διαδικασίες συγκέντρωσης και απόδοσης από τον ΟΑΣΙΣ των κρατικών ενισχύσεων που αναφέρονται στο ετήσιο πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων της προηγούμενης παραγράφου, οι διαδικασίες ελέγχου και επιδότησης του ασφαλίστρου, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. Άρθρο 10 Όργανα Διοίκησης Όργανα Διοίκησης του Οργανισμού είναι : α) Το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) β) Ο Πρόεδρος. Άρθρο 11 Διοικητικό Συμβούλιο Ι.Το Δ.Σ. του Οργανισμού είναι επταμελές και αποτελείται από : α) τον Πρόεδρο, που ορίζεται από τον Υπουργό Γεωργίας, μεταξύ επιστημόνων με κύρος, γνώσεις και εμπειρία στο αντικείμενο, β) τον Αντιπρόεδρο του Δ.Σ που ορίζεται από τον Υπουργό Γεωργίας, μεταξύ επιστημόνων με κύρος, γνώσεις και εμπειρία στο αντικείμενο, γ) έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Γεωργίας, με τον αναπληρωτή του, που επιλέγονται από τον Υπουργό Γεωργίας, δ) έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από τον Υπουργό Οικονομικών, ε) έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Ανάπτυξης, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από τον Υπουργό Ανάπτυξης, στ) έναν εκπρόσωπο του ΕΛ.Γ.Α., με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από το Δ.Σ. του ΕΛ.Γ.Α. ζ) έναν εκπρόσωπο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, με τον αναπληρωτή του, που προτείνονται από την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών. 2. Τα μέλη του Δ.Σ. με τους αναπληρωτές τους διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αν οι φορείς των περιπτώσεων στ' και ζ' της προηγούμενης παραγράφου δεν προτείνουν τους εκπροσώπους τους μέσα στην προθεσμία που τάσσεται από τον Υπουργό Γεωργίας, στις κενές θέσεις διορίζονται μέλη με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας. 3. Η διάρκεια της θητείας των μελών του Δ.Σ. είναι τριετής και μπορεί να ανανεώνεται. 4. Χρέη Γραμματέα εκτελεί υπάλληλος του Οργανισμού που ορίζεται από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. 5. Για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του Δ.Σ., τα μέλη αυτού και ο Γραμματέας λαμβάνουν αποζημίωση που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Άρθρο 12 Αρμοδιότητες - λειτουργία του Δ.Σ. 1. Το Δ.Σ. έχει τις εξής αρμοδιότητες : α) Καταρτίζει και υποβάλλει για έγκριση στους Υπουργούς Οικονομικών και 133

134 Γεωργίας τον ετήσιο προϋπολογισμό, ισολογισμό και απολογισμό του Οργανισμού και προβαίνει στις αναγκαίες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρήσης του. β) Καταρτίζει και υποβάλλει για έγκριση στον Υπουργό Γεωργίας το ετήσιο αναλυτικό πρόγραμμα των δραστηριοτήτων του. γ) Αποφασίζει επί των σχεδίων των προγραμμάτων γεωργικών ασφαλίσεων, αντασφαλίσεων και κρατικών ενισχύσεων και της συνοδευτικής έκθεσης και υποβάλλει αυτά για έγκριση σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην περίπτωση α ' της παραγράφου 3 του άρθρου 9 του νόμου αυτού. δ) Συντονίζει τη δραστηριότητα μεταξύ των νομικών προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου3. ε) Αποφασίζει, ύστερα από αίτησή τους, για την αντασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. και των νομικών προσώπων της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 3 και για την τροποποίηση των αρχικών όρων των αντασφαλίσεων που παρέχονται και καθορίζει το αντασφάλιστρο. στ) Παρακολουθεί τους αντασφαλιζόμενους κινδύνους, ώστε να μην υπερβαίνουν τα όρια που αναφέρονται στο ετήσιο πρόγραμμα αντασφαλίσεων. ζ) Αποφασίζει για την πρόσληψη του προσωπικού του Οργανισμού, ύστερα από εισήγηση του Προέδρου. η) Καταρτίζει τον κανονισμό οργανωτικής διάρθρωσης και λειτουργίας και τον κανονισμό κατάστασης προσωπικού του Οργανισμού. θ) Καθορίζει με κανονισμούς, που εγκρίνονται από τον Υπουργό Γεωργίας, τις διαδικασίες, τις προϋποθέσεις και τους όρους με τους οποίους: αα) Ο Οργανισμός προσφέρει τις υπηρεσίες του. ββ) Οι ασφαλιστικές εταιρείες που συμμετέχουν στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων προσφέρουν γενικά ή κατά κατηγορία κινδύνων τις ασφαλιστικές υπηρεσίες τους. γγ) Ο Οργανισμός διαπιστώνει γενικά ή κατά κατηγορία κινδύνων και περιπτώσεων την επέλευση των κινδύνων που αναλαμβάνονται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. ι) Εισηγείται στον Υπουργό Γεωργίας για κάθε θέμα της αρμοδιότητας του Οργανισμού. ια) Αποφασίζει για τα θέματα της υπηρεσιακής κατάστασης του προσωπικού, ιβ) Αποφασίζει για τη σύναψη συμβάσεων αγορών, πωλήσεων και μισθώσεων κινητών και ακινήτων, ιγ) Αποφασίζει για κάθε θέμα που αφορά στη διοίκηση του Οργανισμού, τη διαχείριση της περιουσίας του και γενικά την επιδίωξη του σκοπού του. ιδ) Αποφασίζει για θέματα αρμοδιότητάς του που εισάγονται από τον Πρόεδρο, καθώς και γι' αυτά που παραπέμπονται από τον Υπουργό Γεωργίας. 2. Το Δ.Σ. μπορεί, με απόφασή του, να αναθέτει την άσκηση μέρους των αρμοδιοτήτων του στον Πρόεδρο. 3. Το Δ.Σ. συγκαλείται με έγγραφη πρόσκληση του Προέδρου τακτικά μία φορά το μήνα και έκτακτα, όταν κρίνεται απαραίτητο από τον Πρόεδρο ή όταν ζητηθεί εγγράφως τουλάχιστον από τέσσερα μέλη του. 4. Το Δ.Σ. βρίσκεται σε απαρτία, όταν είναι παρόντα τουλάχιστον τέσσερα από τα μέλη του, στα οποία συμπεριλαμβάνεται ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος. Οι αποφάσεις του Δ.Σ. λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων και σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου. Στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. μπορεί να συμμετέχουν χωρίς ψήφο οποιαδήποτε άλλα αρμόδια πρόσωπα, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. 5. Εισηγητής των θεμάτων του Δ.Σ. είναι ο Πρόεδρος του Οργανισμού ή άλλο 134

135 μέλος του Δ.Σ. που ορίζεται από τον Πρόεδρο. 6. Ο Πρόεδρος του Οργανισμού δεν έχει δικαίωμα ψήφου στις συνεδριάσεις του Δ.Σ., στις οποίες συζητούνται θέματα που τον αφορούν προσωπικά. 7. Τα πρακτικά του Δ.Σ. υπογράφονται από τον Πρόεδρο και το γραμματέα του Δ.Σ., αφού προηγουμένως επικυρωθούν από το Δ.Σ. 8. Στις περιπτώσεις θανάτου ή απώλειας της ιδιότητας με την οποία διορίστηκαν ως μέλη ή συνδρομής στα πρόσωπά τους λόγου που συνεπάγεται αντικειμενική αδυναμία ασκήσεως των καθηκόντων τους, τα μέλη αντικαθίστανται για το υπόλοιπο της θητείας τους κατά τη διαδικασία του άρθρου 11. Μέχρι τον ορισμό των νέων μελών, το Δ.Σ. λειτουργεί με τα υπόλοιπα μέλη τα οποία δεν μπορεί να είναι λιγότερα από τέσσερα. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου αυτού. Άρθρο 13 Πρόεδρος, αρμοδιότητες, αντιμισθία, ασφάλιση 1. Ο Πρόεδρος του Οργανισμού διορίζεται με τριετή θητεία με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Προσόντα διορισμού για τη θέση του Προέδρου ορίζονται πτυχίο ανώτατης σχολής της ημεδαπής ή αναγνωρισμένης ισότιμης της αλλοδαπής και επαρκής γνώση μιας από τις επίσημες στην Ε.Ε. γλώσσες πέραν από την Ελληνική. 2. Ο Πρόεδρος έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) Εκπροσωπεί τον Οργανισμό στις σχέσεις του με τις Εθνικές Αρχές και τις αρχές της Ε.Ε. β) Συγκαλεί το Δ.Σ. και διευθύνει τις συνεδριάσεις του. γ) Παρακολουθεί την όλη λειτουργία του Οργανισμού και ενημερώνει σχετικά το Δ.Σ. δ) Καθορίζει τα θέματα της ημερήσιας διάταξης των συνεδριάσεων του Δ.Σ. ε) Ελέγχει την ορθή εκτέλεση και εφαρμογή των αποφάσεων του Δ.Σ. του Οργανισμού. στ) Υπογράφει τα αντίγραφα και τα αποσπάσματα των πρακτικών του Δ.Σ., καθώς και τα έγγραφα του Οργανισμού. ζ) Υποβάλλει στο Δ.Σ. του Οργανισμού τις προτάσεις και εισηγήσεις που απαιτούνται για την πραγματοποίηση όσων προβλέπονται στο άρθρο 9 του νόμου αυτού. η) Παρακολουθεί και ελέγχει τη λειτουργία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σχετικά με τις υποχρεώσεις τους προς τον Οργανισμό και την εκτέλεση του προγράμματος γεωργικών ασφαλίσεων και ενημερώνει το Δ.Σ. θ) Προΐσταται των υπηρεσιών του Οργανισμού και διευθύνει το έργο τους, σύμφωνα με τους κανονισμούς του Οργανισμού και τις αποφάσεις του Δ.Σ. ι) Εισηγείται στο Δ.Σ. θέματα κατάστασης του προσωπικού του Οργανισμού, ια) Είναι πειθαρχικώς προϊστάμενος των υπαλλήλων του Οργανισμού, ιβ) Αποφασίζει για την κατανομή των κονδυλίων του προϋπολογισμού του Οργανισμού στις υπηρεσίες του και υπογράφει τις δαπάνες του Οργανισμού, ιγ) Αποφασίζει για έκτακτα και επείγουσας φύσης προβλήματα και υποβάλλει για έγκριση στο Δ.Σ. τις αποφάσεις αυτές στην πρώτη χρονικά συνεδρίασή του, εκτός ημερήσιας διάταξης. ιδ) Αποφασίζει την αποστολή στο εξωτερικό υπαλλήλων ή ειδικών συνεργατών του ΟΑΣΙΣ για εκτέλεση υπηρεσίας με ειδική αποστολή, για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια, εκπαίδευση, μετεκπαίδευση, καθώς και την πρόσκληση ειδικών εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό για εκτέλεση υπηρεσίας του ΟΑΣΙΣ. 135

136 Στους παραπάνω καταβάλλονται δαπάνες μετακίνησης σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.2685/1999, όπως κάθε φορά ισχύουν. 3. Ο Πρόεδρος μπορεί, ύστερα από απόφαση του Δ.Σ., να μεταβιβάζει στον Αντιπρόεδρο και γενικό σε προϊσταμένους υπηρεσιακών μονάδων ορισμένες αρμοδιότητές του ή το δικαίωμα να υπογράφουν κατά περίπτωση "με εντολή Προέδρου". Η απόφαση του Προέδρου για τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας ή του δικαιώματος υπογραφής εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την ανάκλησή της, ακόμη και αν αυτός που την εξέδωσε παύει να υπάρχει. 4. Η θητεία του Προέδρου μπορεί να ανανεώνεται. Η θέση του Προέδρου είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. 5. Τον Πρόεδρο, όταν δεν υπάρχει, κωλύεται ή απουσιάζει, αναπληρώνει ο Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. 6 Στον Πρόεδρο του Οργανισμού καταβάλλονται: α) Μηνιαία αντιμισθία και έξοδα παράστασης, το ύψος των οποίων καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. β) Οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση για τις εκτός έδρας μετακινήσεις του, που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2685/1999, όπως κάθε φορά ισχύουν. 7. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος για το χρόνο της θητείας τους ασφαλίζονται στον ασφαλιστικό οργανισμό κύριας και επικουρικής ασφάλισης του προσωπικού του Οργανισμού, εφόσον κατά τον ίδιο χρόνο δεν καλύπτονται αντίστοιχα από άλλη κύρια και επικουρική ασφάλιση. 8. Στον Αντιπρόεδρο του Οργανισμού καταβάλλονται: α) μηνιαία αποζημίωση και έξοδα παράστασης, το ύψος των οποίων καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η μηνιαία αποζημίωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό ογδόντα τοις εκατό της μηνιαίας αντιμισθίας του Προέδρου, β) Οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση για τις εκτός έδρας μετακινήσεις του, που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2685/1999, όπως κάθε φορά ισχύουν. Άρθρο 14 Προσωπικό Ι.Με τον κανονισμό κατάστασης προσωπικού, που εγκρίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Γεωργίας και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τα καθήκοντα και τις ευθύνες του προσωπικού, το χρόνο εργασίας του, τις κάθε είδους άδειες, τη μετάθεση, απόσπαση και μετακίνησή του, την προαγωγή και αρχαιότητά του, τον τρόπο αξιολόγησής του, την πειθαρχική δικαιοδοσία και διαδικασία, τα πειθαρχικά αδικήματα και τις ποινές, τη λύση της σύμβασης εργασίας, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού του Οργανισμού. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι αποδοχές του προσωπικού του Οργανισμού. 2. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Γεωργίας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται, για την αντιμετώπιση υπηρεσιακών αναγκών, 136

137 Π απόσπαση στον Οργανισμό υπαλλήλων των Υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας και των νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου εποπτείας τους, για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών με δυνατότητα ανανέωσης. Για το μόνιμο προσωπικό και το προσωπικό με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου των Υπουργείων και των Ν.Π.Δ.Δ., εφαρμόζονται οι διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα. Η μισθοδοσία των αποσπώμενων βαρύνει τον Οργανισμό και ο χρόνος της απόσπασης θεωρείται, για κάθε γενικά συνέπεια, ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας στη θέση από την οποία αποσπώνται. 3. Για τις ανάγκες του Οργανισμού συνιστώνται είκοσι οργανικές θέσεις τακτικού προσωπικού, οι οποίες κατανέμονται κατά κατηγορία και ειδικότητα με τον κανονισμό της επομένης παραγράφου. 4. Με τον κανονισμό οργανωτικής διάρθρωσης και λειτουργίας, που εγκρίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Γεωργίας και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζεται η οργάνωση, διάρθρωση, στελέχωση και λειτουργία των υπηρεσιών του Οργανισμού, οι αρμοδιότητές τους, τα προσόντα που απαιτούνται για την πρόσληψη, η κατανομή κατά κατηγορία και ειδικότητα των συνιστώμενων με την προηγούμενη παράγραφο θέσεων, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. 5. Για τις ανάγκες του ΟΑΣΙΣ συνιστώνται δύο θέσεις δικηγόρων με έμμισθη εντολή. α) Μία θέση νομικού συμβούλου, στην οποία προσλαμβάνεται, με απόφαση του Δ.Σ. που εγκρίνεται από τον Υπουργό Γεωργίας και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω, με αποδεδειγμένες γνώσεις και εμπειρία σε θέματα ασφαλίσεων. β) Μία θέση δικηγόρου, που προσλαμβάνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του Ν.1649/1986 (ΦΕΚ 149 Α'), όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 18 του Ν. 1868/1989 (ΦΕΚ 230 Α '). Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Γεωργίας και Δικαιοσύνης καθορίζονται οι αποδοχές τους..6. Στο γραφείο του Προέδρου, συνιστώνται δύο θέσεις ειδικών συμβούλων και μία θέση γραμματειακής υποστήριξης με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Η πρόσληψη για την πλήρωση των θέσεων γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 22 του Ν. 2190/1994. Ως ειδικοί σύμβουλοι προσλαμβάνονται καθηγητές Α.Ε.Ι., ή στελέχη του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή ιδιώτες, με αξιόλογη επιστημονική ή επαγγελματική απασχόληση ή επαρκείς γνώσεις και σημαντική εμπειρία σε θέματα ασφάλισης της παραγωγής και του κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και θεμάτων που αφορούν στην εν γένει οργάνωση, λειτουργία και δραστηριότητα του ΟΑΣΙΣ. Στους ανωτέρω καταβάλλονται αποδοχές, το ύψος των οποίων καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, η οποία εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Δ.Σ. του Οργανισμού και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Άρθρο 15 Πόροι - Εγγύηση του Δημοσίου 1. Πόροι του Οργανισμού είναι ιδίως : α) Τα αντασφάλιστρα. β) Οι αμοιβές που καταβάλλονται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις ή τους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς που συμμετέχουν στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων, για τις υπηρεσίες που προσφέρονται από τον ΟΑΣΙΣ. Οι αμοιβές αυτές ορίζονται σε ποσοστό τρία τοις εκατό επί των καθαρών ασφαλίστρων του προγράμματος των γεωργικών ασφαλίσεων. Αν δοθεί κρατική 137

138 επιδότηση του ασφαλίστρου, τα τέλη παρακρατούνται κατά την απόδοση της επιδότησης στην ασφαλιστική εταιρεία ή στον αλληλο-ασφαλιστικό συνεταιρισμό, γ) Οι αμοιβές για παροχή υπηρεσιών προς το Ελληνικό Δημόσιο και τρίτους. Μέχρι 15 Ιουνίου κάθε έτους καταρτίζεται σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται από τους Υπουργούς Οικονομικών και Γεωργίας και του ΟΑΣΙΣ, για την παροχή από τον Οργανισμό αυτόν υπηρεσιών διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου της χρήσης των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται στα νομικά πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3. Η αμοιβή του ΟΑΣΙΣ ορίζεται σε ποσοστό οκτώ τοις εκατό επί των κρατικών ενισχύσεων που διαχειρίζεται ο ΟΑΣΙΣ και χορηγούνται κάθε χρόνο στα νομικά πρόσωπα της προηγούμενης περίπτωσης. δ) Οι αποδόσεις των κεφαλαίων του, που επενδύονται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. ε) Οι αποδόσεις των κεφαλαίων των κρατικών ενισχύσεων που αναφέρονται στο ετήσιο πρόγραμμα των κρατικών ενισχύσεων. Τα κεφάλαια αυτά ο ΟΑΣΙΣ μπορεί να επενδύει για όσο χρονικό διάστημα παραμένουν στην κατοχή του σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. στ) Τα έσοδα από τις κυρώσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 20 του νόμου αυτού. 2. Τις υποχρεώσεις του ΟΑΣΙΣ από αντασφαλίσεις εγγυάται το Ελληνικό Δημόσιο μέχρι το όριο που καθορίζεται κάθε χρόνο με απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στην ίδια απόφαση ορίζεται ο τρόπος κάλυψης των υποχρεώσεων, οι διαδικασίες ενεργοποίησης της εγγυοδοσίας και κάθε θέμα σχετικό με τη χορήγηση της εγγύησης του προηγούμενου εδαφίου. 3. Ο ΟΑΣΙΣ, για τις αντασφαλιστικές του δραστηριότητες που αφορούν καλύψεις καταστροφικών κινδύνων, επιχορηγείται με ποσά που εγγράφονται στον κρατικό προϋπολογισμό. Η επιχορήγηση δεν μπορεί να είναι ανώτερη από το ογδόντα τοις εκατό των ετήσιων αντασφαλίστρων του ΟΑΣΙΣ που αντιστοιχούν στις καλύψεις αυτές και υπολογίζονται κάθε έτος με βάση τα στατιστικά δεδομένα των αντασφαλιζόμενων καταστροφικών κινδύνων, το είδος της συναπτόμενης αντασφαλιστικής σύμβασης και το κόστος της διαχείρισης. Ο τρόπος διάθεσης της επιχορήγησης ορίζεται κάθε έτος με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας. 4. Το ιδρυτικό αποθεματικό κεφάλαιο του ΟΑΣΙΣ ορίζεται σε ένα δισεκατομμύριο δραχμές. Το ποσό αυτό εγγράφεται στον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό και αποδίδεται στον ΟΑΣΙΣ εντός του πρώτου εξαμήνου του ίδιου έτους. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του ΟΑΣΙΣ, καθορίζεται αναλυτικότερα η κατανομή του ανωτέρω ποσού κατά οικονομική δραστηριότητα του ΟΑΣΙΣ. 5. Κατά την έναρξη της λειτουργίας του, ο ΟΑΣΙΣ επιχορηγείται από το Κεντρικό Ταμείο Γεωργίας, Κτηνοτροφίας και Δασών για την κάλυψη των αμέσων αναγκών στέγασης, εξοπλισμού και μισθοδοσίας του προσωπικού του. Άρθρο 16 Οικονομική διαχείριση 1. Ο ΟΑΣΙΣ ασκεί ιδίως τις ακόλουθες οικονομικές δραστηριότητες: α) Την τεχνική υποστήριξη, εποπτεία και έλεγχο στα νομικά πρόσωπα της 138

139 παραγράφου 1 του άρθρου 3 και τη διαχείριση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται σ' αυτά. β) Την αντασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. γ) Την αντασφάλιση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 3. Για τις δραστηριότητες που προβλέπονται στις περιπτώσεις β' και γ' τηρούνται ανεξάρτητα μεταξύ τους αποθεματικά κινδύνου, το ύψος των οποίων προσδιορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση μέρους ή του συνόλου του αποθεματικού της μιας δραστηριότητας για την κάλυψη αναγκών άλλης δραστηριότητας του ΟΑΣΙΣ. Η λογιστική παρακολούθηση των οικονομικών του ΟΑΣΙΣ γίνεται κατά τρόπο που επιτρέπει την εξαγωγή οικονομικών αποτελεσμάτων κατά οικονομική δραστηριότητα. 2. Με κανονισμό προμηθειών και οικονομικής διαχείρισης, που καταρτίζεται από το Δ.Σ. του Οργανισμού, εγκρίνεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι όροι και οι διαδικασίες διενέργειας των προμηθειών και της οικονομικής διαχείρισης του Οργανισμού, το λογιστικό του σύστημα και ο έλεγχος αυτών. 3. Η οικονομική διαχείριση του Οργανισμού υπόκειται σε ετήσιο κατασταλτικό έλεγχο, ο οποίος διενεργείται από δύο ορκωτούς ελεγκτές που ορίζονται από τον Υπουργό Γεωργίας. Οι ορκωτοί ελεγκτές υποβάλλουν στο τέλος του πρώτου εξαμήνου κάθε οικονομικού έτους σχετική έκθεση στο Δ.Σ. του Οργανισμού και στον Υπουργό Γεωργίας, που αναφέρεται στις δραστηριότητες του προηγούμενου οικονομικού έτους. Η έκθεση των ορκωτών ελεγκτών μαζί με τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις του Οργανισμού δημοσιεύονται σε δύο ημερήσιες εφημερίδες πανελλήνιας κυκλοφορίας. Άρθρο 17 Εξουσιοδότηση Με αποφάσεις των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Γεωργίας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζεται κάθε θέμα σχετικό με την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 15 και 16 του νόμου αυτού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ' ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΗΛΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ Άρθρο 18 Όροι συμμετοχής των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων Στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων μπορεί να συμμετέχουν ασφαλιστικές επιχειρήσεις και αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισμοί που έχουν την άδεια άσκησης των ασφαλιστικών κλάδων για τις καλύψεις που θα προσφέρουν. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Γεωργίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να ορίζονται συμπληρωματικοί όροι και προϋποθέσεις συμμετοχής στο παραπάνω πρόγραμμα για τη φερεγγυότητα και την 139

140 τεχνική και οργανωτική υποδομή τω ν παραπάνω νομικώ ν προσώπων. Άρθρο 19 Υποχρεώσεις ασφαλιστικών επιχειρήσεων και αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών 1. Η συμμετοχή των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων είναι προαιρετική. 2. Οι παραπάνω ασφαλιστικές επιχειρήσεις και αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισμοί αναλαμβάνουν τους ασφαλιστικούς κινδύνους ενός ή περισσοτέρων ασφαλιστικών προγραμμάτων που περιλαμβάνονται στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων και υποχρεούνται να τηρούν τους βασικούς όρους και τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο ετήσιο πρόγραμμα. Στο ασφαλιστήριο μπορεί να προστίθενται ειδικοί όροι για πρόσθετες καλύψεις ή ρυθμίσεις, εκτός από εκείνες που αναφέρονται στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων, με την προϋπόθεση ότι η κάλυψη δεν γίνεται δυσμενέστερη για τον ασφαλισμένο. Επιδότηση ασφαλίστρου δεν χορηγείται για τις παραπάνω πρόσθετες καλύψεις. 3. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισμοί της προηγούμενης παραγράφου υποχρεούνται να: α) Τηρούν, εκτός από τα αποθεματικά που προβλέπονται από το νόμο και ειδικό αφορολόγητο αποθεματικά γεωργικών κινδύνων, ο τρόπος υπολογισμού και το ύψος του οποίου καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του ΟΑΣΙΣ και δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στα άρθρα 7 και 8 του Ν.Δ. 400/1970 (ΦΕΚ 10 Α '). β) Τηρούν και παρέχουν στον ΟΑΣΙΣ, ύστερα από αίτημά του, ασφαλιστικά έγγραφα καθώς και στατισπκάστοιχεία που σχετίζονται με το ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων. 4. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισμοί που συμμετέχουν στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων υπόκεινται στον έλεγχο και στην εποπτεία του ΟΑΣΙΣ για την τήρηση των όρων του προγράμματος αυτού και των αντίστοιχων ασφαλιστηρίων συμβολαίων. 5. Η μη τήρηση των βασικών όρων και προϋποθέσεων του ετήσιου προγράμματος γεωργικών ασφαλίσεων, καθώς και η μη τήρηση των υποχρεώσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών, που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 αντίστοιχα, συνεπάγονται την επιβολή, σε βάρος των υπαιτίων, των διοικητικών κυρώσεων που καθορίζονται με τον κανονισμό της παραγράφου 3 του άρθρου 20 του νόμου αυτού. Άρθρο 20 Λοιπά θέματα λειτουργίας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών 1. Οι εκτιμήσεις και επανεκτιμήσεις ζημιών, καθώς και η καταβολή αποζημιώσεων γίνεται μέσα σε προθεσμίες που ορίζει ο ΟΑΣΙΣ και οι οποίες περιλαμβάνονται στους βασικούς όρους ασφάλισης. Η τήρηση των προθεσμιών αυτών είναι υποχρεωτική για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς που συμμετέχουν στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων. Η μη τήρηση των προθεσμιών του πρώτου εδαφίου συνεπάγεται την επιβολή, σε 140

141 βάρος του υπαιτίου, των διοικητικών κυρώσεων που καθορίζονται με τον κανονισμό της παραγράφου Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισμοί μπορούν να αντασψαλίζουν το σύνολο ή μέρος του κινδύνου που αναλαμβάνουν στον ΟΑΣΙΣ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Γεωργίας που εκδίδεται, ύστερα από εισήγηση του ΟΑΣΙΣ μέχρι τις 15 Ιουνίου κάθε έτους και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ορίζονται οι όροι της αντασφάλισης οι οποίοι ισχύουν για το επόμενο οικονομικό έτος. 3. Με κανονισμό, που καταρτίζεται από το Δ.Σ του ΟΑΣΙΣ και εγκρίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Γεωργίας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται για τις παραβάσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 3 του Ν. 1790/1988, όπως τροποποιείται με την παράγραφο 2 του άρθρου 6 του νόμου αυτού, στην παράγραφο 5 του άρθρου 19 και στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, τα όργανα επιβολής των κυρώσεων και η διαδικασία επιβολής τους, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Άρθρο 21 Επιδότηση ασφαλίστρου 1. Επιδότηση του ασφαλίστρου χορηγείται για ασφαλίσεις που περιλαμβάνονται στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων και συνάπτονται μεταξύ φυσικών ή νομικών προσώπων, καθώς και ενώσεων προσώπων, στα οποία ανήκει η κυριότητα και η εκμετάλλευση ή η εκμετάλλευση γεωργικών, κτηνοτροφικών, αλιευτικών ή άλλων συναφών εκμεταλλεύσεων και ασφαλιστικών επιχειρήσεων ή αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών ή ενώσεων αυτών, που συμμετέχουν στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων. Δικαιούχοι της επιδότησης είναι τα ανωτέρω φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, που συνάπτουν την ασφάλιση με τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς ή τις ενώσεις αυτών. 2. Η επιδότηση του ασφαλίστρου καταβάλλεται από το Ελληνικό Δημόσιο μέσω του ΟΑΣΙΣ, είτε απευθείας στους δικαιούχους είτε για λογαριασμό τους στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις ή στους αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισμούς ή στις ενώσεις αυτών, ύστερα από εισήγηση του ΟΑΣΙΣ, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην απόφαση της παραγράφου 3 του άρθρου 9. Με την ίδια απόφαση ορίζεται και η μέθοδος υπολογισμού του ασφαλίστρου, με το οποίο πολλαπλασιάζεται το ποσοστό επιδότησης για να βρεθεί το ποσό επιδότησης του ασφαλίστρου. 3. Η επιδότηση του ασφαλίστρου που καθορίζεται με το ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τον ασφαλιζόμενο κίνδυνο, τη γεωγραφική περιοχή, τον τόπο κατοικίας, το ύψος του εισοδήματος του ασφαλιζόμενου προσώπου και το χαρακτηρισμό του ως αγρότη ή κατόχου γεωργικής εκμετάλλευσης στο Μ.Α.Α.Ε., το είδος της καλλιέργειας ή εκτροφής. Η επιδότηση ασφαλίστρου μπορεί επίσης να διαφοροποιείται μεταξύ φυσικών και νομικών ασφαλιζόμενων προσώπων. 4. Τα ποσοστά επιδότησης, οι ασφαλίσεις στις οποίες επιδοτείται το ασφάλιστρο, η συνολική δαπάνη για επιδοτήσεις και τα λοιπά στοιχεία, που είναι απαραίτητα για τη σωστή και απρόσκοπτη διεκπεραίωση των εργασιών επιδότησης ασφαλίστρου, καθορίζονται στο ετήσιο πρόγραμμα γεωργικών ασφαλίσεων που καταρτίζει ο ΟΑΣΙΣ. 141

142 Άρθρο 42 Έναρξη ισχύος Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του. Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους. Αθήνα, 3 Οκτωβρίου 2001 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ Β. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Π. ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Τ. ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Γ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Κ. ΛΑΛΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γ. ΑΝΩΜΕΡΙΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Μ. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ 142

143 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2) Βιβλιογραφία Α)ΒΙΒΛΙΑ -ΔΕΛΕΝΔΡΑΣ ΙΕΡΟΚΛΗΣ:«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΟΚ»(ΑΘΗΝΑ 1976) -ΚΙΑΝΤΟΣΒΑΣΙΛΕΙΟΣ:«ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ»(ΑΘΗΝΑ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2003) -ΜΑΚΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ:«ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ, ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ- ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ, ΚΑΤΑ ΘΕΜΑ, ΚΛΑΔΟ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ»(ΑΘΗΝΑ 1987) «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» (ΑΘΗΝΑ 1996) «ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ»(ΑΘΗΝΑ 1997) -ΝΕΚΤΑΡΙΟΣΜΙΛΤΙΑΔΗΣ«ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ: ΜΙΑ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ»(ΑΘΗΝΑ 1990) «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ» (ΑΘΗΝΑ 1998) -ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ: «ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ»(ΑΘΗΝΑ 1970) -ΡΟΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ : «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ»( ΑΘΗΝΑ 1990) Β) ΑΡΘΡΑ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑ ΝΕΑ», Ο Ελ Νίνιο δεν πήγε στο Κιότο:0 πλανήτης των αντιθέσεων, Γιώργος Αγγελόπουλος, 30/12/1997 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΒΗΜΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ», Πάνω από ένα δις ευρώ οι αποζημιώσεις των αγροτών, ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΤΑΜΠΟΓΛΗΣ, 22/02/2004 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ», Πώς γεννιούνται και πώς χτυπάνε τα τσουνάμι, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΥ, 28/12/2004 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΑΥΡΙΑΝΗ», Μπαίνει τάξη στην ασφαλιστική αγορά, Υφυπουργός Ανάπτυξης Γιάννη Παπαθανασίου, 12/02/2005 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ», Τυφώνας και στις αγορές χρήματος, 30/08/2005 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ», Ιδιωτικοποίηση της ασφάλισης, Γιάννης Αγγελής, 19/02/

144 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», Στροφή των Ελλήνων στην ιδιωτική ασφάλιση, Λεωνίδας Στέργιος, 24/02/2006 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑ ΝΕΑ», Ιδιωτικοποίηση Συντάξεων ενθαρρύνει η Κυβέρνηση, Γιώργος Φιντικάκης, 27/02/2006 -ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑ ΝΕΑ», Φορολογικά κίνητρα- προτροπή για στροφή στην ιδιωτική ασφάλιση, Ηλίας Γεωργάκης, 28/02/2006 -ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «Ιδιωτική Ασφάλιση», Ογδόντα δις δολάρια κόστισε στις ασφαλιστικές το 2005, 6%- 7% η συνολική αύξηση παραγωγής ασφαλίστρων για το 2005, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ», ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2006 Γ)ΕΝΤΥΠΑ-ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ -ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 2004 ΤΗΣ ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΈΟϋΕΕ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ -ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ 2004, ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ -ΕΤΗΣΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «Η Ιδιωτική Ασφάλιση στην Ελλάδα το 2004», ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ -ΔΕΛΤΙΟ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2003, ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ, ΤΜΗΜΑ Γ -ΕΤΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΗΣ ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΡΟΛΑΪΦ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ Α.Ε.Α.Ε, ΑΘΗΝΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ ΕΤΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ Α.Ε..Ε.Γ.Α, ΜΑΙΟΣ 2005 Παράρτημα 3) Συνεντεύξεις -Νίκος Γουλής, Προϊστάμενος του τομέα αντασφαλίσεων της Εθνικής Ασφαλιστικής, 21/02/ Νίκος Μπακάλης, Προϊστάμενος του τμήματος ζημιών της ΦΟΙΝΙΞ ΜΕΤΈΟϋΕΕ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ, 17/03/2006 -Άννα Μεταξά, Διευθύντρια του τμήματος Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων και Αναλογιστικής, του Υπουργείου Ανάπτυξης, 20/03/2006 -Ιωάννης Μαστοράκος, Πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής Αντασφαλίσεων της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών, 24/03/