Ειδικότερα, σημειώνουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις επί των σκέψεων για τις τροποποιήσεις του Α.Ν.:

Transcript

1 Αναπτυξιακός Νόμος (6/2002) Ο ΣΕΤΕ θέλοντας να συμβάλει θετικά στις αλλαγές του Αναπτυξιακού Νόμου υπέβαλε μια σειρά προτάσεων, εκφράζοντας τις θέσεις των επιχειρήσεων από ολόκληρο το τουριστικό φάσμα. Με αφορμή πρόσφατα δημοσιεύματα στον Τύπο, σχετικά με τις κυοφορούμενες αλλαγές στον Αναπτυξιακό Νόμο (Α.Ν.), ακολουθούν μερικές πρόσθετες παρατηρήσεις. Με δεδομένη τη μεγάλη συμμετοχή του τουρισμού στο σύνολο των παραγωγικών επενδύσεων στη χώρα μας, θεωρούμε ιδιαίτερα χρήσιμη τη συμμετοχή του ΣΕΤΕ στις διαδικασίες επεξεργασίας των αλλαγών του Α.Ν. όπου θεωρούμε ότι ο τουρισμός πρέπει να αποτελέσει ιδιαίτερο κεφάλαιο. Ειδικότερα, σημειώνουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις επί των σκέψεων για τις τροποποιήσεις του Α.Ν.: 1. Η δημιουργία ενός πλαισίου ελκυστικών κινήτρων είναι το ζητούμενο των αλλαγών για το νέο νόμο. Όμως η διασύνδεση των κινήτρων με τη δημιουργία νέων θέσεων άμεσης απασχόλησης είναι προβληματική. Πέρα της δυσκολίας του υπολογισμού του αριθμού των νέων θέσεων απασχόλησης, οι όποιες τουριστικές επενδύσεις, είτε αφορούν σε νέες, είτε σε εκσυγχρονισμό παλαιοτέρων, όχι μόνο διατηρούν τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας, αλλά λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στην αύξηση της απασχόλησης για όλες τις οικονομικές δραστηριότητες εντός ενός τουριστικού προορισμού. Αρα δεν έχει νόημα να τεθεί ως κριτήριο η απ' ευθείας διασύνδεση των νέων επενδύσεων με τις νέες θέσεις εργασίας, γιατί θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για νέες επενδύσεις. 2. Η παροχή κινήτρων όχι μόνο δεν πρέπει να δημιουργεί στρεβλώσεις στον υγιή ανταγωνισμό αλλά και θα πρέπει να τον ενισχύει. Η δε εμπλοκή του τραπεζικού τομέα στην κατεύθυνση της μείωσης της γραφειοκρατίας και ανάληψης ελεγκτικών διαδικασιών θα επηρεάσει θετικά την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Στη κατεύθυνση αυτή πρέπει να διευρυνθεί ο ρόλος του τραπεζικού τομέα, τόσο με τον έλεγχο της φερεγγυότητας του υποψήφιου

2 επενδυτή, όσο και με την εξέταση της βιωσιμότητας της προτεινόμενης επένδυσης. 3. Είναι ακατανόητη η εμμονή στη διάκριση των νέων από τις παλαιές επιχειρήσεις και η εξαίρεση των τελευταίων από την επιχορήγηση κεφαλαίου ακόμα και όταν προχωρούν σε ειδικές μορφές επενδύσεων. Αυτό είναι επίσης αντιφατικό στην προσπάθεια στροφής προς τις φοροαπαλλαγές αντί των επιδοτήσεων. Επίσης, οι παλαιές επιχειρήσεις είναι αυτές οι οποίες έχουν αφενός μεν την τεχνογνωσία, αφετέρου δε τη βασική υποδομή η οποία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τις ειδικές μορφές επενδύσεων. Εδώ θα πρέπει να υπάρξει οπωσδήποτε εξαίρεση των τουριστικών επιχειρήσεων, ώστε να μπορέσουν οι παλαιές να εμπλουτίζουν ποιοτικά την προσφορά τους επενδύοντας σε ειδικές μορφές τουρισμού (συνεδριακά & εκθεσιακά κέντρα, θαλασσοθεραπεία, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ). 4. Με δεδομένη την πτώση των επιτοκίων και την ανάγκη για αύξηση της απορροφητικότητας των κονδυλίων του Γ ΚΠΣ, η ελάχιστη ίδια συμμετοχή του επενδυτή πρέπει οπωσδήποτε να μειωθεί από το σημερινό 40% στα επίπεδα του 15%-25% ανάλογα με την επένδυση. Είναι ακατανόητη η διατήρηση του 40%, ιδιαίτερα στην περίπτωση των κεφαλαιακών κινήτρων. 5. Ο ορισμός ενδιάμεσης ζώνης κινήτρων και η κλιμάκωση των κεφαλαιακών επιχορηγήσεων, θα λειτουργήσει θετικά όταν θα υπάρξει καθορισμός των περιοχών / ζωνών εφαρμογής των ανωτέρω με τουριστικά κριτήρια. Είναι προφανές ότι κάποιες περιοχές, ενώ μπορούν να δεχτούν βιομηχανικές επενδύσεις, δεν προσφέρονται ταυτόχρονα και για τουριστικές επενδύσεις. Αρα θα πρέπει να έχουμε ξεχωριστές κατηγορίες περιοχών για τις τουριστικές επενδύσεις όπου και θα μπορούμε να ορίσουμε και ενδιάμεσες ζώνες κινήτρων. Επίσης στην ενδιάμεση ζώνη κινήτρων, και στη διάρκεια μεταβατικής μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 περιόδου, πρέπει να ενταχθούν και όλες οι περιοχές που σχετίζονται με τη διοργάνωση των Αγώνων (Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Βόλος, Πάτρα, Ολυμπία, Ηράκλειο). Είναι προφανές ότι η "ολυμπιακή δραστηριότητα" θα δημιουργήσει ανάγκες

3 μετακίνησης, φιλοξενίας και γενικότερων εξυπηρετήσεων τόσο εντός των προαναφερθέντων πόλεων, όσο και στην ευρύτερη περιοχή τους. 6. Οι διαθέσιμοι πόροι, σαφέστατα πρέπει να κατευθύνονται σε ποιοτικές επενδύσεις ανεξαρτήτως μεγέθους. Σε ό,τι αφορά στις κορεσμένες περιοχές χρειάζεται συνεχής εξέταση του καθεστώτος κορεσμού όχι μόνο ποσοτικά (σε συνάρτηση με την φέρουσα χωρητικότητα της περιοχής) αλλά και ποιοτικά, ανά τμήμα αγοράς. Παράλληλα να εξεταστεί η περίπτωση παροχής κάποιας μορφής κινήτρων για την εθελούσια έξοδο κάποιων επιχειρήσεων (ουσιαστικά των μη ποιοτικών) από συγκεκριμένες τουριστικές δραστηριότητες. 7. Σε ό,τι αφορά στην απλοποίηση της διαδικασίας υπαγωγής στα φορολογικά κίνητρα, όχι μόνο να διατηρηθεί αλλά και να απλοποιηθεί περαιτέρω. 8. Η υποβολή και αξιολόγηση των αιτήσεων σωστά προτείνεται να γίνονται σε όλη τη διάρκεια του έτους. Επίσης, είναι σωστή η υποχρέωση ολοκλήρωσης των διαδικασιών έγκρισης εντός τριμήνου από την ημερομηνία υποβολής. 9. Οι επενδύσεις οι οποίες θα αξιολογούνται στην κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΘΟ θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα υψηλού προϋπολογισμού ( 15 εκ). Οι επενδύσεις κάτω από αυτό το ποσό να εξετάζονται στις Περιφέρειες. 10. Οι εκταμιεύσεις των δόσεων θα πρέπει να ακολουθούν την πρόοδο της επένδυσης και την ροή των τραπεζικών δανείων. Η περίπτωση της μίας και μόνης εκταμίευσης μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, θα λειτουργήσει καταστροφικά στην προσέλκυση νέων επενδύσεων με δεδομένη την πληθώρα των αδειών και ελέγχων που απαιτούνται από πλευράς δημοσίου και που χορηγούνται /πραγματοποιούνται πάντα με μεγάλες καθυστερήσεις. 11. Δεν γίνεται καμία αναφορά στην προταθείσα αλλαγή από 7 σε 4 χρόνια (από την ημερομηνία ολοκλήρωσης προηγούμενης επένδυσης) για την υπαγωγή στον νόμο των επενδύσεων εκσυγχρονισμού των ξενοδοχείων καθώς επίσης και στην άρση του ανώτατου ορίου ενίσχυσης αυτών των επενδύσεων. Οι απαιτήσεις της ζήτησης και ο παγκόσμιος πλέον

4 ανταγωνισμός επιβάλλουν ανακαινίσεις σε ετήσια βάση, αν θέλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί. Ακόμη, σε επίπεδο βασικών κατευθύνσεων, δηλαδή ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης, ριζικής αναβάθμισης των γενικών και ειδικών υποδομών και βελτίωσης της ποιότητας ζωής ο ΣΕΤΕ είναι αρχικά σύμφωνος. Θεωρούμε επίσης θετικό ότι ο νέος Α/Ν θα στοχεύει κυρίως στην μεταποίηση και τον τουρισμό, αρκεί αυτό βέβαια να υλοποιηθεί και να μην παραμείνει γράμμα κενό περιεχομένου. Με αυτές τις κατευθύνσεις λοιπόν θα περίμενε κανείς την επανεξέταση και αξιολόγηση των διατάξεων του υφιστάμενου Α/Ν υπό το πρίσμα των χαρακτηριστικών της τουριστικής οικονομίας και του ρόλου της στο εισόδημα, στην απασχόληση και στην περιφερειακή ανάπτυξη. Επίσης θα ήταν αναμενόμενο σαν προτεραιότητα μιας αναπτυξιακής πολιτικής να αναδειχθούν ως ανταγωνιστικά τα όποια συγκριτικά πλεονεκτήματα διαθέτει η χώρα μας και είναι προφανές ότι ο τουρισμός είναι το σημαντικότερο όλων. Δυστυχώς όμως οι προσεγγίσεις που επιχειρούνται σε ότι αφορά στις περιοχές, στις ενισχύσεις και στα κίνητρα φαίνεται να αγνοούν την τουριστική πραγματικότητα και την δυναμική της. Προτού αναφερθούμε συγκεκριμένα στις νέες κατευθύνσεις του νέου Α/Ν σημειώνουμε μια ιδιαίτερα σημαντική διαφορά μεταξύ βιομηχανικών/ μεταποιητικών και τουριστικών επενδύσεων: το βιομηχανικό/ μεταποιητικό προϊόν κατά κανόνα παράγεται σε ένα τόπο και διατίθεται σε πολλούς διαφορετικούς. Αντίθετα το τουριστικό προϊόν καταναλώνεται αποκλειστικά στον τόπο παραγωγής του, που σημαίνει ότι το σύνολο της προστιθέμενης αξίας υπολογίζεται τοπικά καθιστώντας έτσι σημαντικότερη μια επένδυση εντός συγκεκριμένων ορίων. Σε ότι αφορά τώρα στα επί μέρους σημεία των γενικών κατευθύνσεων, σημειώνουμε:

5 Περιοχές Εκτός από τα γενικά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τον ορισμό των περιοχών και κατ' επέκταση της ζώνης κινήτρων, ειδικά για επενδύσεις τουριστικής ανάπτυξης θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν και άλλα κριτήρια όπως η δυνατότητα τουριστικής αξιοποίησης των περιοχών, οι υφιστάμενες και προγραμματιζόμενες γενικές και ειδικές υποδομές. Σημειώνουμε ότι σήμερα το 53% περίπου του συνόλου της τουριστικής δραστηριότητας (εκφραζόμενη με τις ξενοδοχειακές κλίνες) είναι συγκεντρωμένο σε τρεις (3) μόνο περιοχές της χώρας μας (βλέπε σχετικό πίνακα). Κίνητρα για νέες και παλαιές επιχειρήσεις Είναι ατυχής και αντιαναπτυξιακός ο διαχωρισμός μεταξύ νέων και παλαιών επιχειρήσεων. Όταν το ζητούμενο είναι η αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων ιδιαίτερα σε υπανάπτυκτες περιοχές με προβλήματα απασχόλησης, είναι λογικό να ενθαρρύνονται οι επενδύσεις τόσων των παλαιών όσο και των νέων επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό δεν έχει νόημα η επιχορήγηση κεφαλαίου προς νέες επιχειρήσεις για εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων... Αντίθετα έχει νόημα η ενίσχυση των υφιστάμενων επιχειρήσεων είτε για εκσυγχρονισμό και επέκταση μονάδων είτε για δημιουργία εντελώς νέων μονάδων, διότι είναι προφανές ότι πρόκειται για παραγωγικές επενδύσεις. Συμφωνούμε στην υποστήριξη προς τις νέες επιχειρήσεις είναι όμως ακατονόητος και αντιαναπτυξιακός ο έμμεσος περιορισμός που τίθεται στις υφιστάμενες επιχειρήσεις οι οποίες σημειωτέον έχουν και την αναγκαία εμπειρία αλλά και τη δυνατότητα ανάληψης πρόσθετου επιχειρηματικού κινδύνου. Παρεχόμενες ενισχύσεις / νέες θέσεις απασχόλησης Η τουριστική δραστηριότητα είναι εκτός από εντάσεως κεφαλαίου και εντάσεως εργασίας, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με ποιοτικά κριτήρια. Ενώ στις βιομηχανικές και μεταποιητικές δραστηριότητες ο αυτοματισμός και η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών μειώνουν τις θέσεις απασχόλησης, η τουριστική

6 δραστηριότητα όχι μόνο τις διατηρεί αλλά και λόγω των πολλαπλασιαστικών επιδράσεών τις δημιουργεί πρόσθετες θέσεις απασχόλησης και σε άλλους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή. Η προσπάθεια σύνδεσης και ορισμού οροφής καταβαλλόμενης επιχορήγησης για κάθε νέα μόνιμη θέση απασχόλησης είναι εκ προοιμίου αποτυχημένη εάν δεν λάβει υπ' όψιν της την προαναφερθείσα ιδιαιτερότητα της τουριστικής δραστηριότητας, καθίσταται δε πολύ δύσκολα εφαρμόσιμη ακόμα κι αν την λάβει υπ όψιν της. Δεν είναι προφανές ότι κάθε νέα τουριστική παραγωγική επένδυση δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης, τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής όσο και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της; Δεν παρατήρησε κανείς ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής οι περιοχές που σημείωσαν αύξηση του μόνιμου πληθυσμού και της απασχόλησης ήταν περιοχές με αυξημένη τουριστική δραστηριότητα; Διαδικασίες Είναι σωστή η κατεύθυνση προς την απλοποίηση των διαδικασιών και προς τον διαχωρισμό της αξιολόγησης υπαγωγής από τον έλεγχο υλοποίησης. Θετικό βήμα η εμπλοκή των τραπεζών για την αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων που όμως έρχεται σε σχετική αντίφαση με την διατήρηση του υψηλού ποσοστού της ίδιας συμμετοχής στο 40% παρά την μακροοικονομική σταθερότητα και το χαμηλό κόστος του χρήματος. Η εμπλοκή των τραπεζών για να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, πρέπει να ξεκινά από το στάδιο αξιολόγησης και να εκτείνεται μέχρι την ολοκλήρωση της επένδυσης. Με δεδομένη την σπουδαιότητα του τουρισμού για την ανάπτυξη της χώρας μας και το ελάχιστο ύψος των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, θεωρούμε απόλυτα απαραίτητες τις προαναφερθείσες αλλαγές, ελπίζοντας σε αναστροφή του επενδυτικού κλίματος και επιτάχυνση της ανάπτυξης.