ΒΙΟΜΩΣΑΪΚΟ. ΠΑΡΑMEΤΡΟΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ. ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΛΤΕΖΗΣ

Transcript

1 ΒΙΟΜΩΣΑΪΚΟ. ΠΑΡΑMEΤΡΟΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ. ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΛΤΕΖΗΣ Γενικός Ιατρός - Κέντρο Υγείας Αλιάρτου Βοιωτίας

2 Ενότητες Ορισμός μετανάστευσης, κατηγορίες μετακινούμενου πληθυσμού, παράγοντες μετανάστευσης Μετανάστευση = γέφυρα παγκόσμιας υγείας Φάσεις μετανάστευσης και παράγοντες που επιδρούν στην υγεία των μεταναστών Η κατάσταση της υγείας των μεταναστών και μειονοτήτων της EU Λοιμώδη και μη μεταδοτικά νοσήματα Λοιμώδη νοσήματα και μετανάστευση στην Ελλάδα Ευρωπαϊκά προγράμματα για τη μέριμνα της υγείας των μεταναστών Η Δημόσια υγεία ως επένδυση «Πολιτικές Υγείας»

3 Μετανάστευση (Migration) και Μετανάστης (Migrant) Μετανάστευση είναι η μόνιμη ή προσωρινή μεταβολή του τόπου εγκατάστασης ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής ομάδας. Μετανάστης Διαμένει > 6 μήνες μακριά από το συνήθη τόπο κατοικίας του. Ομογενής Ανήκει στο ίδιο έθνος με τον ομιλητή. Αλλοδαπός Δεν είναι υπήκοος της χώρας που διαμένει ή κατοικεί. Οικονομικός Μετανάστης Αποδημεί για τη βελτίωση της οικονομικής του κατάστασης. Πρόσφυγας Μετακινείται εξαιτίας διώξεων ή άσκησης βίας. Παλιννοστούντας Οικειοθελώς επιστρέφει στη χώρα καταγωγής του.

4 Μετανάστευση Παράγοντες Απώθησης Παράγοντες απώθησης (Push factors) ωθούν το άτομο να φύγει από έναν τόπο. Περιλαμβάνουv: Πείνα, Πόλεμο, Ασθένειες, Ανεργία, Υπερπληθυσμό και Περιβαλλοντικές συνθήκες (π.χ. Ξηρασία, Τυφώνες κ.τ.λ).

5 Μετανάστευση Παράγοντες Έλξης Παράγοντες έλξης (Pull factors) ελκύουν το άτομο προς έναν τόπο. Περιλαμβάνουν: Πολιτικές Κοινωνικές πεποιθήσεις, Οικογένεια, Τεχνολογία, Εργασία, Εκπαίδευση

6 Ξένοι πολίτες στην Ελλάδα κατά υπηκοότητα και φύλο (ΕΣΥΕ απογραφές: 2001 και 2006) Με βάση το Eurostat το 2011 οι μετανάστες στην Ελλάδα ήταν εκατ. (11.1% του πληθυσμού της χώρας). Υπολογίζονται σε 75 εκατ. οι μετανάστες στην ΕU (WHO). Αποτελούν το 8.4% του συνολικού πληθυσμού της ΕU και το 39% του συνόλου των μεταναστών παγκοσμίως. Η μεγαλύτερη ομάδα είναι οι Ρομά σχεδόν εκατ.

7 Μετανάστευση: Η γέφυρα της παγκόσμιας υγείας ΧΩΡΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΧΩΡΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Επιπολασμός ασθενειών Κίνδυνοι για την υγεία: - Φορείς ασθενειών - Ασφάλεια τροφίμων - Υγιεινή - Αλλοι Πεποιθήσεις για την υγεία / Συμπεριφορές Δομή υγείας Άλλοι Μετανάστευση Επιπολασμός ασθενειών Κίνδυνοι για την υγεία: - Φορείς ασθενειών - Ασφάλεια τροφίμων - Υγιεινή - Αλλοι Πεποιθήσεις για την υγεία / Συμπεριφορές Δομή υγείας Άλλοι

8 Καθοριστικοί παράγοντες της υγείας των μεταναστών 3 ΦΑΣΕΙΣ Χώρα προέλευσης 1. Προ-αναχώρηση Ενδιάμεσος σταθμός 2. Ταξίδι? Τελικός προορισμός 3. Μετά-άφιξη

9 Η φάση προ-αναχώρησης Η υγεία του μετανάστη = ατομικοί παράγοντες + παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του στη χώρα προέλευσης. ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ - Βιολογία και γενετική (π.χ. φύλο, ανοσία, κληρονομικότητα) -Κοινωνικό-Οικονομικό επίπεδο -Φυσικό Περιβάλλον (π.χ. κατοικία, εργασία) -Πεποιθήσεις για την υγεία και συμπεριφορά -Ιστορικό υγείας -Πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας + ΧΩΡΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ Επιπολασμός ασθενειών Κίνδυνοι για την υγεία: - Φορείς νόσων - Ασφάλεια τροφίμων - Υγιεινή - Άλλοι Δομή-Παροχές συστήματος υγείας

10 Ταξίδι: Μέσο μεταφοράς και διάρκεια Νόμιμη μετανάστευση Ταξίδι μικρής διάρκειας Λιγότεροι κίνδυνοι για την υγεία. Παράνομη μετανάστευση Αν υπάρχει οικονομική άνεση απόκτηση πλαστών εγγράφων δημόσια μέσα μεταφοράς Λιγότεροι κίνδυνοι για την υγεία. Δεν υπάρχει οικονομική άνεση Λαθρεμπορία Πολλαπλοί κίνδυνοι για την υγεία.

11

12 Λαθρεμπόριο και υγεία Μάρτιος 18, 2002, η Ιταλική αστυνομία συνέλαβε > 1000 κούρδους πρόσφυγες στην Κατάνια της Σικελίας. Photo: Tony Gentile/Reuters Παράνομοι μετανάστες φτάνουν στην Μεγάλη Βρετανία στην προκυμαία Dover. To 2002 κινέζοι μετανάστες προσπάθησαν να βγουν από τη χώρα μέσα σε ένα κιβώτιο σε φορτηγό πλοίο που κατευθυνόταν σε χώρα της Δύσης.

13 Η φάση μετά-άφιξης Ι ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ -Γενετική προδιάθεση (π.χ. Θαλασσαιμία, Αιμοσφαιρινοπάθειες). -Φυσική ή επίκτητη ανοσία (π.χ. ελονοσία, εμβολιασμοί). -Η κατανομή του φύλου και της ηλικίας διαφέρει από του εγχώριου πληθυσμού. ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ - Δίαιτα - Αιτίες νόσων και θεραπείες - Προσδοκίες από παρόχους υπηρεσιών υγείας - Αυτοαξιολόγηση υγείας - Στατηγική πρόληψης παθήσεων - Πνευματική υγεία - Φυσική δραστηριότητα - Ενδοοικογενειακή βία - Χρήση ναρκωτικών ουσιών, αλκοόλ και κάπνισμα Μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από την κοινωνία υποδοχής

14 Η φάση μετά-άφιξης ΙΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ - Διαφορές σε συστήματα υγείας και πρακτικές μεταξύ χωρών. - Νομικοί περιορισμοί λόγω μεταναστευτικής κατάστασης. - Ποιότητα περίθαλψης. - Άλλα εμπόδια: Έλλειψη ασφάλειας υγείας Έλλειψη ενημέρωσης για διαθέσιμες υπηρεσίες Γλώσσα, κόστος, κουλτούρα ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ -Απώλεια οικίας και κοινωνικής υποστήριξης. - Εμπόδια επικοινωνίας (γλώσσα). -Νόμιμη μεταναστευτική κατάσταση. - Κοινωνική Οικονομική κατάταξη. - Περιθωριοποίηση. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - Περιβάλλον (π.χ. ποιότητα του αέρα). - Φορείς νόσων (vector borne diseases). - Συνθήκες στέγασης και εργασίας. References europe.org/files/capacity%20building%20in%20 Healthcare_Background%20Paper(2).pdf data/assets/pdf_file/000 5/127526/e94497.pdf Ευρωπαϊκή έρευνα για τη μετανάστευση και την υγεία, Ingleby D, 2005

15 Η κατάσταση της υγείας των μεταναστών και εθνικών μειονοτήτων της ΕU Επαρκής παρακολούθηση της υγείας μεταναστών και μειονοτήτων είναι απαραίτητη για να μπορέσουν τα συστήματα υγείας να ανταποκριθούν άμεσα στις ανάγκες τους. Για τη συλλογή δεδομένων είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν πρακτικές έξω από τα πρότυπα, outreaching approaches. Τα δεδομένα μπορούν να είναι παραπλανητικά αν δεν ληφθούν υπόψη η ηλικία, το φύλο και το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο (SES). - Ηλικία: Συνήθως μικρότερη του εγχώριου πληθυσμού. - Φύλo: Πολλές παθήσεις σχετίζονται με το φύλο. Η κοινωνική κατάσταση ανδρών και γυναικών μπορεί να διαφέρει σημαντικά. Κάποιοι παράγοντες κινδύνου είναι για γυναίκες (κακοποίηση, σωματεμπορία, κίνδυνοι εγκυμοσύνης και τοκετού) ενώ άλλοι είναι για άνδρες (ατυχήματα, σωματικό στρες). - SES: Περισσότεροι μετανάστες και μειονότητες προέρχονται από χαμηλό κοινωνικόοικονομικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει αύξηση ρίσκου για την υγεία.

16 Μη Μεταδοτικά Νοσήματα Καρδιαγγειακά Καρκίνος Διαβήτης (Ειδικά Τύπου ΙΙ) Υγεία Μητέρων, Περιγεννητική, Νοσηρότητα και Θνησιμότητα Νεογνών Ευρήματα σε Μετανάστες Κυριότερη αιτία θανάτου των Ευρωπαίων. Αν οι μετανάστες παρουσιάζουν απόκλιση από τη μέση τιμή τότε αυτή η τιμή είναι συνήθως υψηλότερη. Παράγοντας κινδύνου για υπέρταση, παχυσαρκία, κάπνισμα, διαβήτη, αλκοόλ κ.τ.λ. διαφέρει σημαντικά μεταξύ ομάδων ή μειονοτήτων. Η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου των Ευρωπαίων. Τα ευρήματα σε μετανάστες σύνθετα και ποικίλουν μεταξύ ομάδων και τύπων καρκίνου. Η διάγνωση γίνεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο στις ομάδες ή μειονότητες. Απαραίτητη η ενημέρωση. Είναι παγκόσμιο πρόβλημα και έχει χαρακτηριστεί ως επιδημία από τον WHO. Μελέτες σε Αγγλία, Νορβηγία και Ολλανδία δείχνουν ότι οι μετανάστες ίσως πιο ευπαθείς (φτωχή δίαιτα, έλλειψη σωματικής άσκησης, κάπνισμα). Μετανάστες και μειονότητες ιδιαίτερα επιρρεπείς. Οι αιτίες πολύπλοκες αλλά περιλαμβάνουν συνθήκες διαβίωσης, τρόπος ζωής, πεποιθήσεις για την υγεία, αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας.

17 Μη Μεταδοτικά Νοσήματα Επαγγελματική Υγεία και Ασφάλεια Ψυχικά Νοσήματα Σχιζοφρένεια και σχετικές ψυχωτικές διαταραχές Ευρήματα σε Μετανάστες Δύο φορές υψηλότερος κίνδυνος για εργατικά ατυχήματα μεταξύ εργαζόμενων μεταναστών συγκριτικά με ντόπιους εργαζόμενους. Οι λόγοι: α) Κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες απασχολούνται στα πλέον δύσκολα και επικίνδυνα επαγγέλματα. β) Ανεπαρκής επίβλεψη και ανύπαρκτοι κανονισμοί. Οι εργοδότες ίσως παράνομοι, αποφεύγουν ελέγχους και οι εργαζόμενοι από φόβο σιωπούν. γ) Επικοινωνιακά προβλήματα εμποδίζουν τους μετανάστες να διαβάσουν κανόνες ασφαλείας, προειδοποιήσεις, ή παρανοούν τις οδηγίες. Μεθοδολογικά ζητήματα καθιστούν πολύπλοκη τηv έρευνα για ψυχικές ασθένειες μεταναστών. Οι πεποιθήσεις, πρακτικές και η γενική ιδέα διαφέρουν σημαντικά σε χώρες και ιστορικές περιόδους. Επιπολασμός <1%. Εκτενής έρευνα σε Αγγλία, Σουηδία, Ολλανδία, Δανία έδειξε υψηλότερο ποσοστό περιστατικών μεταξύ μεταναστών, ειδικά από μηδυτικές χώρες. Τα ποσοστά ακόμα υψηλότερα στη δεύτερη γενιά. Όχι καλή ανταπόκριση σε θεραπεία. Kοινωνικές αντιξοότητες (διακρίσεις και συνθήκες διαβίωσης) φαίνεται να είναι οι αιτίες.

18 Μη Μεταδοτικά Νοσήματα Κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές Μετατραυματική αγχώδης διαταραχή (PTSD) Ευρήματα σε Μετανάστες Αυξημένη συχνότητα ειδικά ανάμεσα σε ηλικιωμένους μετανάστες παρά στον ενεργό πληθυσμό μεταναστών. Η φτώχεια, το χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο, ο ρατσισμός και η κοινωνική απομόνωση θεωρούνται βασικές αιτίες. Αυξημένη συχνότητα σε πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Κύριοι λόγοι: Βία που πιθανά έχουν βιώσει, στρες από τις διαδικασίες ασύλου, διακρίσεις, δυσκολίες ενσωμάτωσης. Οι αιτούντες άσυλο μένουν μακροχρόνια χωρίς δουλειά και σε κοινωνική απομόνωση. References: How health systems can address health inequities linked to migration and ethnicity. Copenhagen, WHO Regional office for Europe,

19 Μεταδοτικά Νοσήματα Ευρήματα σε Μετανάστες Φυματίωση *Αρχικά η EU επικεντρώθηκε σε μολυσματικές νόσους που οι μετανάστες θα μπορούσαν να μεταδώσουν στις χώρες άφιξης με σημαντικές επιπτώσεις. Ηπατίτιδα Α και Β HIV/AIDS Το 2008, 22.4% νέων περιστατικών ΤΒ στις οικονομικά ισχυρές χώρες της ΕU αφορούσε μετανάστες που προέρχονταν από Ασία και Αφρική. Υψηλά ποσοστά στους Ρόμα. Σημαντική συννοσηρότητα με HIV/AIDS. Η ευπάθεια συνδέεται με κακές συνθήκες υγιεινής και φτωχή διατροφή, δύσκολη πρόσβαση σε προσιτό και αποτελεσματικό σύστημα υγείας, αναποτελεσματική μεταχείρηση/αγωγή από τις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Ο επιπολασμός είναι μικρότερος στην ΕU από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Κακή υγιεινή, συνωστισμός, φτώχεια, έλλειψη ενημέρωσης, taboos, χρήση ναρκωτικών και sex εργαζόμενοι από χώρες με υψηλό επιπολασμό είναι βασικές αιτίες εξάπλωσης. 40% των νέων περιστατικών που καταγράφηκαν μεταξύ ετερόφυλων στην EU αφορούσαν μετανάστες από χώρες με γενικευμένες επιδημίες. Αιτίες εξάπλωσης παρόμοιες με HBV. References: How health systems can address health inequities linked to migration and ethnicity. Copenhagen, WHO Regional office for Europe, Impact of migration on infectious diseases in Europe August

20 Εμπύρετες συστηματικές νόσοι σε μετανάστες της EU Αριθμός κρουσμάτων δάγκειου πυρετού (ΕuroTravNet) (n=630) Ποσοστό περιστατικών ελονοσίας ανάμεσα σε νοσούντες ταξιδιώτες (μετανάστες, συγγενείς και φίλοι μεταναστών ή άλλοι ταξιδιώτες. EuroTravelNet, (n=1245 περιστατικά) Ταξιδιώτες που επέστρεφαν από νοτιοανατολική Ασία (n=225) Ταξιδιώτες που επέστρεφαν από Kαραïβική (n=108) Reference: Gautret P, Cramer JP, Field V et al. for the EuroTravNet Network. Infectious diseases among travellers and migrants in Europe, EuroTravNet Euro Surveill. 2012;17(26):pii=

21 Μεταδοτικά νοσήματα- Η κατάσταση στην Ελλάδα 1974: Η ελονοσία εκριζώθηκε από τη χώρα : Κρούσματα ανά νομούς της Ελλάδας. Bonovas S et al. Review Travel Medicine and Infectious Disease 2013

22 Ενημερωτικό Δελτίο ΚΕΕΛΠΝΟ Μάρτιος 2011 Αρ. 01/ Έτος 1ο ISSN Αλλαγή στην επιδημιολογία της Ηπατίτιδας Β στην Ελλάδα Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες ενδιάμεσης ενδημικότητας με πτωτική τάση επιπολασμού κατά τη διάρκεια της τελευταίας 10 ετίας. Ωστόσο η πρόσφατη μαζική μετανάστευση έχει οδηγήσει σε αλλαγές της επιδημιολογίας της ΗBV λοίμωξης. α) Παρατηρείται αύξηση του αριθμού των HBeAg (+) HBV, κυριώς στα παιδιά. ΗΒeΑg (-) HBV επικρατούσε ανάμεσα στους Έλληνες στην αρχή του μεταναστευτικού κύματος. β) Σημαντικός αριθμός HBV-θετικών μεταναστών αν και ήταν ενήμεροι για την καταστασή τους εμφάνισαν προχωρημένη νόσο.

23 Ποσοστά αλλοδαπών με HIV λοίμωξη επί του συνόλου των διαγνωσθέντων περιπτώσεων ανά έτος * Δεν περιλαμβάνονται περιστατικά προερχόμενα από Βόρεια Αμερική, Δυτική Ευρώπη και Αυστραλία. Ενημερωτικό Δελτίο ΚΕΕΛΠΝΟ Μάρτιος 2011 Αρ. 01/ Έτος 1ο ISSN Γραφείο HIV Λοίμωξης και ΣΜΝ

24 Ενδεικτικά δεδομένα για δηλωθέντα κρούσματα ανά συγκεκριμένο νόσημα σε Έλληνες και μετανάστες για το έτος 2010 Ενημερωτικό Δελτίο ΚΕΕΛΠΝΟ Μάρτιος 2011 Αρ. 01/ Έτος 1ο ISSN

25 Σε παγκόσμια κλίμακα Μολυσματικές ασθένειες: Ένας κόσμος σε μετάβαση! Αύξηση AIDS Avian Influenza Ebola Marburg Cholera Rift Valley Fever Typhoid Tuberculosis Leptospirosis Malaria Chikungunya Dengue JE Antimicrobial resistance Μείωση Guinea worm Smallpox Yaws Poliomyelitis Measles Leprosy Neonatal tetanus References: efault.aspx Role of Immigrants and Migrants in Emerging Infectious Diseases, Barnett & Walker, medical.theclinics.com Vol.92No6November,2008p

26 Promote Vaccinations among Migrant Populations in Europe Promovax WP4: Χαρτογράφηση της προέλευσης των μεταναστών της ΕU και πρόσβαση σε εμβολιασμούς. 11 σύνδεσμοι από 8 χώρες : 12 συνεργάτες από 11 χώρες PROMOVAΧ: 3-ετές χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα δημόσιας υγείας DG SANCO ( ) που στοχεύει στην προώθηση εμβολιασμών μεταξύ των μεταναστών της ΕU. ΣΤΟΧΟΙ: Καταγραφή της υπάρχουσας νομοθεσίας, τακτικής και πρακτικής σχετικά με τον εμβολιασμό των μεταναστών στις χώρες της EU που συμμετέχουν ( Γερμανία, Νορβηγία, Ιταλία, Πολωνία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Κροατία, Κύπρος). Επίσημη έναρξη 22/5/2010 Προσδιορισμός φραγμών σχετικά με τον εμβολιασμό μεταναστών. Ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για ειδικούς και μετανάστες. Συστάσεις σε αρμόδιους. Συμπλήρωση υπάρχουσας πολιτικής / νομοθεσίας.

27 Γενικά συμπεράσματα PROΜΟVAX χαρτογράφησης Στις περισσότερες χώρες-μέλη: Δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία ή κανονισμοί που να υποδεικνύουν εμβολιασμούς μεταναστών. Δεν απαιτείται κάποιος ειδικός εμβολιασμός για εργαζόμενους μετανάστες, βάση του πεδίου απασχόλησης. Δεν υπάρχει αρμόδιο σώμα που να παρακολουθεί και να εμβολιάζει ειδικά μετανάστες. Συνήθως το κόστος εμβολιασμών για νόμιμους μετανάστες και τις οικογένειες τους καλύπτεται από την ασφάλιση υγείας. (παράνομοι?) Σχετικά με το εάν οι μετανάστες απαιτείται να υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις είτε κατά την είσοδο τους στη χώρα ή κατά την αίτηση για άδεια παραμονής υπάρχουν διαφορετικοί κανονισμοί στις χώρες-μέλη και όπου εφαρμόζονται συνήθως σχετίζονται με τη χώρα προέλευσης του μετανάστη. Η γλώσσα είναι γνωστός φραγμός επικοινωνίας. Ωστόσο, μόνο στις μισές από τις χώρες-μέλη υπάρχει ενημέρωση μεταναστών σε θέματα υγείας, και διανομή έντυπου υλικού σε διαφορετική γλώσσα.

28 Μόνο στις μισές χώρες-μέλη υπάρχει έντυπο υλικό προαγωγής εμβολιασμών σε άλλη γλώσσα αλλά η γλώσσα επιλογής όχι πάντα επιτυχής και η πρόσβαση στο έντυπο υλικό δύσκολη. Δεν υπάρχουν διερμηνείς στα σημεία εμβολιασμών. Συμπερασματικά: Υπάρχουν τακτικές/δραστηριότητες στις χώρες μέλη που προάγουν εμβολιασμούς στον γενικό πληθυσμό, όμως μόνο στις μισές χώρες (Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία και Κύπρος) αυτές οι δραστηριότητες στοχεύουν ειδικά τους μετανάστες. Reference: Migrant immunization policies, legislation and practices in the hosting countries, Executive Agency of Health and Consumers (

29 REsearch into implementation STrategies to support patients of different ORigins and language background in a variety of European primary care settings. Το RESTORE είναι ερευνητικό πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει ως κύριο στόχο να διερευνήσει την εφαρμογή στρατηγικών σχεδιασμένων ώστε να υποστηρίζουν πόλυ-πολιτισμική παροχή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στις χώρες που συμμετέχουν (Αυστρία, Αγγλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Σκωτία και Ολλανδία).

30 RESTORE Προγράμματα 7 ου Προγράμματος Πλαισίου

31 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Τίτλος έργου: REsearch into implementation STrategies to support patients of different ORigins and language background in a variety of European primary care settings Ακρωνύμιο: RESTORE Τύπος χρηματοδοτικού πλαισίου: Collaborative Projects FP7-Health two stage Ειδικό θεματικό πεδίο: Health Better understanding of dissemination and implementation strategies Διάρκεια έργου: 4 έτη (April 2011-March 2015)

32 ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΟΥ Αυστρία Σκωτία Αγγλία Ιρλανδία Ολλανδία Ελλάδα

33 ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΚΥΡΙΑ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ Το RESTORE TEAM περιλαμβάνει: ιατρούς, κοινωνιολόγους, ανθρωπολόγους, πολιτικούς αναλυτές, κα.

34 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ-ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Το 2006 περίπου 3.5 εκατομμύρια άτομα εγκαταστάθηκαν σε μια χώρα από τις 27 μέλη της ΕΕ. Ενώ οι μετανάστες είναι ετερογενείς παρουσιάζουν κοινά προβλήματα υγείας λόγω κακών συνθηκών διαβίωσης και όμοιες ανάγκες υγείας Μελέτες καταδεικνύουν έντονα γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια στην προσβασιμότητα και χρήση των υπηρεσιών υγείας Ποικίλες παρεμβάσεις (κατευθυντήριες οδηγίες στο χώρο της υγείας, επαγγελματίες διερμηνείς, εκπαιδευτικές παρεμβάσεις κτλ.) Η υλοποίηση και ενσωμάτωση των παρεμβάσεων στην καθημερινή πράξη είναι ανεπαρκής

35 ΣΚΟΠΟΣ - ΣΤΟΧΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ Συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των γλωσσικών και πολιτισμικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες στην ΠΦΥ Να γεφυρώσει το κενό ανάμεσα στην έρευνα και την καθημερινή κλινική πράξη Να συμβάλει στη θεωρητική και πρακτική κατανόηση της διαδικασίας υλοποίησης των παρεμβάσεων (implementation process) Να αναγνωρίσει εμπόδια και να υποστηρίξει τη διαδικασία υλοποίησης των παρεμβάσεων(implementation process)

36 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Χρήστες υπηρεσιών ΠΦΥ Πρόσφυγες Οικονομικοί μετανάστες Νόμιμοι & Παράνομοι μετανάστες General Practitioners Migrant service users Policy makers Ομάδες κοινωνικών εταίρων Ιατροί Γενικής Ιατρικής Νοσηλεύτριες Διερμηνείς Πολιτισμικοί διαμεσολαβητές Εκπρόσωποι φορέων υγείας Συμμετέχοντες στη χάραξη πολιτικής Cultural Mediators Primary care nurses Interpreters Service planners

37 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Normalization Process Theory (NPT): Στοχεύει να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τις διαδικασίες μέσω των οποίων καινοτομίες και παρεμβάσεις ενσωματώνονται στο σύστημα υγείας ή στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Στοιχεία NPT μεθοδολογίας ΣΥΝΟΧΗ: Φαίνεται λογική η καινοτομία σε αυτούς που εμπλέκονται στην εφαρμογή; ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Aγοράζουν οι χώρες μέλη την καινοτομία για εφαρμογή; ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: Πόση δουλειά χρειάζεται για την εφαρμογή; ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ: Πώς αξιολογείται η εφαρμογή από αυτούς που εμπλέκονται; Participatory Learning and Action research (PLA): Πρακτική, προσαρμοστική στρατηγική έρευνας που επιτρέπει σε διάφορες ομάδες και άτομα να μαθαίνουν, δουλεύουν και να δρουν συνεργατικά, να εστιάζουν σε θέματα κοινής ανησυχίας, να αναγνωρίζουν προκλήσεις και να ανταποκρίνονται θετικά, με συνεργατικότητα και δημοκρατικό τρόπο.

38 ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Ηράκλειο Κρήτη 1 Κέντρο Υγείας Πιλοτικό πρόγραμμα για 6 μήνες με 24 ώρες τηλεφωνική γραμμή με πιστοποιημένες διερμηνείες για τους μετανάστες την ώρα της επίσκεψης με τον γενικό ιατρό

39 Αφίσα που βρίσκεται σε όλους του χώρους του κέντρο υγείας για ενημέρωση

40 Οι στόχοι της έρευνας είναι να καθοριστούν: 1.Κατευθύνσεις και κατάρτιση που είναι διαθέσιμα στις συμμετέχοντες χώρες και έχουν προκύψει από την έρευνα στη πρωτοβάθμια υγεία. 2.Πώς οι κατευθύνσεις και η κατάρτιση μεταφράζονται σε πράξη από το προσωπικό ΠΦΥ. Ποιές οι διαδικασίες εφαρμογής. 3.Ποιά η δυναμική της ΠΦΥ σε διάφορες χώρες για την ενσωμάτωση διαδικασιών υλοποίησης στην τρέχουσα οργανωτική διάταξη. 4.Είναι η εφαρμογή αυτών των κατευθύνσεων και τεχνολογιών βιώσιμη ώστε να ενσωματωθεί στην καθημερινή πρακτική. 5.Ποιά είναι τα οφέλη της χρήσης ΝPT και PLA για τη διερεύνηση και την υποστήριξη διαδικασιών υλοποίησης. Θα υπάρχει συνεργασία διεπιστημονικής ομάδας έμπειρων ερευνητών και Ευρωπαϊκών συστημάτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, με διαφορετικά οργανωτικά πλαίσια και ικανότητες, ώστε να υλοποιηθεί η εφαρμογή νέων στρατηγικών για την προστασία πολυ-πολιτισμικής δημόσιας υγείας.

41 ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ(Ι) Το άμεσο ιατρικό κόστος μπορεί να καλυφθεί σε απόλυτο βαθμό και να προκύψουν και οφέλη για το σύστημα υγείας, εάν εφαρμοστούν με συνέπεια προγράμματα συστηματικού εμβολιασμού. Το έμμεσο οικονομικό κόστος που προκαλούν τα λοιμώδη νοσήματα στην οικονομία υπερβαίνει κατά πολύ το άμεσο ιατρικό κόστος που επιβαρύνει το σύστημα υγείας κάθε χώρας. Μεγάλος αριθμός κρουσμάτων νοσηλεύεται κατ οίκον.. Επίσης, το εκτιμώμενο κοινωνικό κόστος των μεταδοτικών νοσημάτων είναι ιδιαίτερα υψηλό, διότι προκαλούν μεγάλο αριθμό χαμένων εργατοωρών και σχολικών ωρών.

42 ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ (ΙΙ) Ryana, J., Zoellnerb, Y., Gradlb, B., Palachec, B. and Medema, J. Establishing the health and economic impact of influenza vaccination within the European Union 25 countries. Vaccine, Volume 24, Issues 47-48, 17 November 2006, Pages Αν εφαρμοζόταν πλήρης (100%) εμβολιασμός για τη γρίππη στις Ομάδες Υψηλού Κινδύνου της EU των 25 τότε.. 7,22 εκατομμύρια λιγότερα κρούσματα γρίπης, 1,96 εκατομμύρια λιγότερες ιατρικές επισκέψεις για την ίδια αιτία, λιγότερες εισαγωγές σε νοσηλευτικά ιδρύματα λιγότερους θανάτους οφειλόμενους στη γρίπη

43 ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ (ΙΙΙ) εφαρμογή της πλήρους αντιγριπικής ανοσοποίησης του πληθυσμού υψηλού κινδύνου σε Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία θα απαιτούσε επένδυση 1,52 δις Ευρώ Από αυτή την επένδυση θα προέκυπτε οικονομική ωφέλεια της τάξης των 39,45 εκατ. Ευρώ από λιγότερες επισκέψεις σε γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας περαιτέρω οικονομία 1,59 δις Ευρώ από τη μειωμένη νοσηλεία στις χώρες αυτές. ΚΟΣΤΟΣ 1,52 δις ΟΦΕΛΟΣ 39,52 δις (1 ευρώ => 26ευρώ) (θυμηθείτε τους παράνομους από το PROMOVAX.. )

44 «Ό,τι δεν πείθει..επιβάλλεται..» «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Κοινότητας, εξασφαλίζεται υψηλού επιπέδου προστασία της υγείας του ανθρώπου...» Άρθρο 152 της Συνθήκης του Άμστερνταμ, 1997 «...η Δημόσια Υγεία είναι επένδυση για τη διατήρηση και βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας...» Νόμος 3370/2005

45 Άλλωστε.. «...όλοι έχουν δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο, το οποίο να επαρκεί για την υγεία και ευημερία των ίδιων, όπως και των οικογενειών τους, συμπεριλαμβανομένων της διατροφής, της ένδυσης, της στέγασης, της ιατρικής περίθαλψης και των αναγκαίων κοινωνικών υπηρεσιών καθώς επίσης και το δικαίωμα ασφάλειας σε περίπτωση ανεργίας, ασθένειας, ανικανότητας, χηρείας, γήρατος ή έλλειψης πόρων διαβίωσης εξαιτίας καταστάσεων πέρα από τις δυνατότητές τους...» Άρθρο 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 1948

46 Μη λησμονούμε.. «...οι μεγαλύτεροι εχθροί για την υγεία δεν είναι τα μικρόβια, οι ιοί ή ο καρκίνος, αλλά.. η φτώχεια, η άγνοια και η εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο...» Σ. Δοξιάδης,

47 Αλληλεγγύη-Αλληλέγγυοι Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει επομένως πως παρότι μιλάμε για θέματα Δημόσιας Υγείας απευθυνόμαστε σε ανθρώπους και επομένως τόσο οι στόχοι, όσο και οι στάσεις και δράσεις μας θα πρέπει να διαπνέονται από Αλληλεγγύη

48 Ευχαριστώ! Mεταπτυχιακό πρόγραμμα Πανεπιστημίου Κρήτης και Πρόγραμμα RESTORE Καθηγητή Χ.Λιονή Εταιρεία Ταξιδιωτικής (Γεωγραφικής και Τροπικής) Ιατρικής Κ. Γερολυμάτο Α. Παυλή ΚΕΕΛΠΝΟ Γραφείο Ταξιδιωτικής Ιατρικής