Παιδεία σε θέματα υγείας και μετανάστευση

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Παιδεία σε θέματα υγείας και μετανάστευση"

Ευφήμιος Δράκος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Παιδεία σε θέματα υγείας και μετανάστευση Χριστάλλα Πιθαρά Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου 1

2 Δομή παρουσίασης Ορισμοί Υγεία των μεταναστών Υπηρεσίες υγείας και ένταξη Η υγεία σήμερα Πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας Προαγωγή της υγείας Παιδεία σε θέματα υγείας Η παιδεία σε θέματα υγείας στους μετανάστες στην Κύπρο Πολιτική ΠΟΥ Συμπεράσματα 2

3 Ορισμοί Μετανάστης: Συνήθως ΥΤΧ Ανομοιογενής ομάδα του πληθυσμού Διαφορετική εθνότητα, κουλτούρα, κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, γλώσσα, εκπαίδευση κ.α. Διαφορετικό νομικό στάτους Διαφορετικοί όροι διαμονής Σήμερα, στα ερευνητικά ευρήματα προσωρινοί ΥΤΧ (εργάτες, οικιακές βοηθοί, φοιτητές) Εθνοτική ομάδα: η εθνοτική ομάδα στην οποία πιστεύει ότι ανήκει ένα άτομο, καθορίζεται από τις αντιλήψεις μιας ομάδας ατόμων για μια κοινή ιστορία, καταγωγή ή εμπειρίες, π.χ. Ιταλός (εθνότητα) Βρετανική (υπηκοότητα) 3

4 Μετανάστες και πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας Οι μετανάστες αποτελούν ευάλωτη και πολλές φορές περιθωριοποιημένη ομάδα του πληθυσμού Δεν λαμβάνουν τα ίδια επίπεδα προληπτικής, διαγνωστικής και θεραπευτικής φροντίδας σε σύγκριση με τον μόνιμο, γηγενή πληθυσμό Συνδυασμός παραγόντων 1 : Νομικό και εργασιακό καθεστώς Κοινωνική περιθωριοποίηση Γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια Έλλειψη γνώσης των τοπικών συστημάτων Ελλείψεις των συστημάτων να ανταποκριθούν στις ανάγκες του πληθυσμού αυτού 1 Peiro & Benedict (2010) Migrant Health Policy: The Portuguese and Spanish EU presidency, Eurohealth Vol.16(1) 4

5 Μετανάστες και υγεία Πιο δύσκολα τα συμπεράσματα για την κατάσταση της υγείας 2 Πολλαπλοί τρόποι κατανόησης του ορισμού του μετανάστη Λίγες χώρες καταγράφουν δεδομένα υγείας σύμφωνα με την εθνότητα Περισσότερα ατυχήματα, τραυματισμοί, μεταδοτικά νοσήματα και μυοσκελετικές παθήσεις σε σχέση με τον γηγενή πληθυσμό Χαμηλότερα ποσοστά χρόνιας ασθένειας, γεννήσεις βρεφών με χαμηλό βάρος στην γέννηση (το φαινόμενο του υγιή μετανάστη) Δύσκολες οι συγκρίσεις μεταξύ εθνοτικών ομάδων 2 Mladovsky P. Migrant health in the EU. Eurohealth. 2007;13:9-1. 5

6 Υπηρεσίες υγείας και ένταξη μεταναστών Η υγεία σημαντική για: Την καλή λειτουργία των κοινωνιών Την παραγωγικότητα Την υγιή οικονομική ανάπτυξη των κρατών Τον έλεγχο του φόρτου στα συστήματα υγείας Η υγεία των μεταναστών προτεραιότητα: Ανθρώπινο δικαίωμα Την κοινωνική συνοχή Καλή δημόσια υγεία Ενσωμάτωση των μεταναστών Μείωση της φτώχιας 6

7 Υγεία και ασθένεια χθες και σήμερα 7

8 Προαγωγή της υγείας Δράση δημόσιας υγείας που στοχεύει στην βελτίωση του ελέγχου που έχουν οι άνθρωποι πάνω σε όλους τους τροποποιήσιμους καθοριστικούς παράγοντες στην υγεία 3 Οι επαγγελματίες δημόσιας υγείας έχουν υιοθετήσει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία αναγνωρίζει ξεκάθαρα τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις στις επιλογές των ατόμων για τον τρόπο ζωής Η εκπαίδευση βασική διάσταση της προαγωγής της υγείας 3 Διακήρυξη της Ottawa (ΠΟΥ 1986), Διακήρυξη της Jacarta (ΠΟΥ 1997) 8

9 Παιδεία σε θέματα υγείας health literacy Αυστηρή μετάφραση «εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας» Έννοια που υπάρχει στη βιβλιογραφία εδώ και καιρό, αλλά τα τελευταία 15 χρόνια αυξανόμενο ενδιαφέρον στην δημόσια υγεία και τώρα κεντρικός στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Σχετική με το κλινικό πλαίσιο και με τη δημόσια υγεία 9

10 Μοντέλο αποτελεσμάτων προαγωγής της υγείας 1 Υγειονομικοί και κοινωνικοί δείκτες Κοινωνικά αποτελέσματα: ποιότητα ζωής, λειτουργικότητα, δικαιοσύνη Υγειονομικά αποτελέσματα: μειωμένη νοσηρότητα, αναπηρία, θνησιμότητα Τροποποιήσιμοι καθοριστικοί παράγοντες στην υγεία ενδιάμεσοι δείκτες Υγιεινός τρόπος ζωής: κάπνισμα, διατροφή, γυμναστική κ.α. Αποτελεσματικές υπηρεσίες υγείας: παροχή προληπτικών υπηρεσιών, πρόσβαση και καταλληλότητα υπηρεσιών Υγιεινό περιβάλλον: ασφαλές φυσικό περιβάλλον, υποστηρικτικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, κ.α. Δείκτες προαγωγής της υγείας Εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας: γνώση, κίνητρα, δεξιότητες, αυτόαποτελεσματικότητα Κοινωνική δράση και επιρροές: Κοινοτική συμμετοχή, κοινοτική ενδυνάμωση, κοινωνικές νόρμες, δημόσια γνώση Υγιεινή δημόσια πολιτική και οργανωτική πρακτική: Πολιτικές δηλώσεις, νομικό πλαίσιο, κανονισμοί, ανακατανομή των πόρων Δράσεις προαγωγής της υγείας Εκπαίδευση: Εκπαίδευση ασθενών, σχολική εκπαίδευση, ΜΜΕ Κοινωνική κινητοποίηση: Κοινοτική ανάπτυξη, διευκόλυνση ομάδων Συνηγορία: Πολιτική οργάνωση και ακτιβισμός, lobbying 10

11 Ορισμός ΠΟΥ 4 Όρος που αντιπροσωπεύει τις γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες οι οποίες καθορίζουν τα κίνητρα και την ικανότητα των ατόμων να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες, την κατανόηση και χρήση των πληροφοριών αυτών με τρόπους οι οποίοι προάγουν και διατηρούν επίπεδα καλής υγείας. Περισσότερο από την ικανότητα ανάγνωσης φυλλαδίων και την ικανότητα να κανονίζουμε ραντεβού 4 Nutbeam D. (2000) Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International. 15(3):

12 Εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας και πολιτική ΠΟΥ Θέμα που σχετίζεται με όλες τις βαθμίδες του συστήματος υγείας (άτομα, ασθενείς, επαγγελματίες, διοικητικό προσωπικό, πολιτικό επίπεδο) Σχετίζεται άμεσα με την ατομική αλλά και την πληθυσμιακή υγεία επηρεάζει δείκτες υγείας Διέπει διαφορετικούς τομείς του κράτους εκπαίδευση και υγεία Απαιτεί συνεργασία μεταξύ φορέων και υπηρεσιών Κατανόηση της ανάγκης για προσαρμογή των πληροφοριών σύμφωνα με τις γνώσεις και δεξιότητες των ατόμων 12

13 Εγγραμματισμός υγείας και μετανάστες Σχετίζεται με το χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο Κεντρικός παράγοντας που καθορίζει τις ανισότητες σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες (WHO Commission on the Social Determinants of Health, 2007) Προτεραιότητα του ΠΟΥ και δημιουργία κλίμακας μέτρησης της Εγγραμματοσύνης υγείας 13

14 Μαγουλάς και συν. (2012) Η Ευρωπαϊκή Έρευνα για θέματα εγγραμματοσύνης σε θέματα υγείας: Ελλάδα, The European Health Literacy Project

15 Εγγραμματισμός υγείας και μετανάστες στην Κύπρο Πρόσβαση και χρήση των υπηρεσιών υγείας από μη- Κύπριους, υπηκόους χωρών μελών της ΕΕ και ΥΤΧ Αντιλήψεις των μεταναστών ως προς τα εμπόδια στην πρόσβαση και χρήση των υπηρεσιών υγείας Αντιλήψεις επαγγελματιών υγείας ως προς τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην παροχή υπηρεσιών υγείας στους μετανάστες 15

16 Χώρα Χρήση υπηρεσιών υγείας από μη- Κύπριους (5/6/ /2/2010) Καταγραφή πληθυσμού ( ) ΤΑΕΠ Γενικό Λευκωσίας Αρ. επισκέψεων Ελλάδα (ΕΕ) (1) 2,267 (3) 2720 (1) Η.Β. (ΕΕ) (2) 1,579 (4) Ρουμανία (ΕΕ) (3) 3,182 (1) 1,583 (3) Βουλγαρία (ΕΕ) (4) 2,351 (2) 1,611 (2) Φιλιππίνες 9,413 (5) Βιετνάμ (8) Σρι Λάνκα (7) Ρωσσία (6) Γεωργία (13) 1,367 (4) 1,004 (5) Εξωτερικά ιατρεία Αρ. επισκέψεων 16

17 Χρήση υπηρεσιών υγείας απο μη- Κύπριους (5/6/ /2/2010) Πολίτες Αρ. ΤΑΕΠ Εξωτερικά ιατρεία Εσωτερικοί ασθενείς ΕΕ Εκτός ΕΕ Ασία Ευρώπη

18 Εμπόδια στην πρόσβαση και χρήση των υπηρεσιών 5 Εμπόδιο Παραδείγματα Έλλειψη αυτονομίας και ελέγχου σε θέματα αποφάσεων που σχετίζονται με την υγεία Πρόσβαση ελέγχεται από εργοδότη Ώρες εργασίας Παθητική αντιμετώπιση από επαγγελματίες Γλωσσική ικανότητα Πρόσβαση σε πληροφόρηση σχετικά με το σύστημα υγείας και τις υπηρεσίες υγείας Οργάνωση του συστήματος υγείας της Κύπρου Ώρες λειτουργίας Ποιες υπηρεσίες και πότε Ασφαλιστική κάλυψη και κόστος Υψηλό κόστος των υπηρεσιών Κατανόηση των όρων Ικανότητα χρήσης Γραφειοκρατία και ώρα αναμονής Αποτελεσματικότητα της φροντίδας (ποιότητα) Λάθος διάγνωση Αντιμετώπιση από επαγγελματίες Λάθος θεραπεία 5 Pithara C, Zembylas M, Theodorou M. Access and effective use of healthcare services by temporary migrants in Cyprus. International Journal of Migration, Health and Social Care. 18

19 Εμπόδια σχετικά με τους επαγγελματίες υγείας Εμπόδιο Παραδείγματα Η χρήση του συστήματος από τους μετανάστες Λάθος χρήση του συστήματος απουσία γνώσης του συστήματος Υπερ-χρήση ΤΑΕΠ και υπο-χρήση των εξωτερικών ιατρείων Πρόσβαση σε λάθος ώρες π.χ. γυναικολογικό τμήμα «Καιροσκοπικ ή» πρόσβαση και όχι την ώρα ανάγκης Γλωσσική ικανότητα Λήψη ιστορικού και ανταλλαγή πληροφοριών Κατανόηση των οδηγιών και αναζήτηση βοήθειας Χρήση ανεπίσημων μεταφραστών Ασφαλιστική κάλυψη Εμπόδιο στην παροχή απαραίτητης θεραπείας «απόδραση» πριν τη λήξη της φροντίδας Άβολα συναισθήματ α στην χρέωση Ανάγκη για προστασία του ασθενή Σχέσεις επαγγελματίαασθενή Προβλήματα συμπεριφοράς Διαφορές μεταξύ εθνοτήτων Στερεότυπα και προσδοκίες εμπόδιο Διαφορές στην κουλτούρα Όχι σημαντικό εμπόδιο 19

20 Χρήση υπηρεσιών από μετανάστες στην Κύπρο ΥΤΧ λιγότερη χρήση εξωτερικών ιατρείων και ενδονοσοκομειακής φροντίδας Σημαντικά εμπόδια από πλευράς μεταναστών και επαγγελματικών σχετίζονται με την εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας Παθητική και αποστασιοποιημένη στάση από πλευράς των υπηρεσιών και του συστήματος Ευθύνες στους μετανάστες Επιβράβευση της παθητικής στάσης Άρνηση του ρόλου των πολιτισμικών διαφορών ως εμπόδια στην παροχή φροντίδας 20

21 Εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας μεταναστών και πολιτική ΠΟΥ Μελλοντικοί στόχοι Ανάγκη για ανάπτυξη στρατηγικών συγκεκριμένων για τον μεταναστευτικό πληθυσμό Περιβαλλοντικές παρεμβάσεις Εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας σε θέματα κουλτούρας, διαφορετικότητας και δεξιοτήτων Στήριξη και συμπερίληψη των επαγγελματιών στις προσπάθειες για εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας Κοινοτική συμμετοχή και ενδυνάμωση 21

22 Εγγραμματοσύνη σε θέματα υγείας και ένταξη Σημαντική διάσταση ένταξης Εμπεριέχει την ικανότητα κατανόησης και χρήσης της γλώσσας Δεξιότητες επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με το γενικότερο κοινωνικό σύνολο στο πλαίσιο των υπηρεσιών υγείας Σύγκλιση πεποιθήσεων σε θέματα υγείας και ασθένειας με τον Δυτικό πληθυσμό Ingleby (2012) Προσοχή στη ψυχοκοινωνική διάσταση της υγείας πεποιθήσεις και αντιλήψεις δεν πρέπει να ακυρωθούν στο βωμό του βιοϊατρικού μοντέλου 22

23 Ευχαριστώ. 23

Σχετικά έγγραφα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ, ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ, ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ InterHealth Διαπολιτισμικές Δεξιότητες για τους Επαγγελματίες Υγείας Αριθμός σύμβασης: 2016-1-EL01- KA202-023538 Πρόγραμμα Erasmus+, Στρατηγικές Εταιρικές Σχέσεις για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση